Araştırma Raporu JLL Türkiye Nisan 217 Türkiye Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü 1Ç 217
1999-2 27 28 29 21 211 212 213 214 215 21 21 (Ocak) 217 (Ocak) Mar-1 Nis-1 May-1 Haz-1 Tem-1 Ağu-1 Eyl-1 Eki-1 Kas-1 Ara-1 Oca-17 Şub-17 Mar-17 USD (milyon) Nis-14 Haz-14 Ağu-14 Eki-14 Ara-14 Şub-15 Nis-15 Haz-15 Ağu-15 Eki-15 Ara-15 Şub-1 Nis-1 Haz-1 Ağu-1 Eki-1 Ara-1 Şub-17 2 27 28 29 21 211 212 213 214 215 21 217* 218* 219* Ekonomik Görünüm 21 için GSYH büyüme oranı; 29 dan bu yana en düşük seviye olan %2.9 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon son 5 yıldır ilk kez çift hanelere ulaşmış ve 217 yılının ayı için %1.13 olarak açıklanmıştır. TCMB nin para politikasında sıkılaştırmaya devam ederek TL yi desteklemesi ve elverişli dış koşullar, TL nin 217 yılının 1. Çeyreğinde az da olsa değer kazanmasına yardımcı olmuştur. 1. GSYH Büyüme Oranı 3. Enflasyon %11.1 %8.5 %8.5 %.9 %4.7 %4.8 %5.2 %.1 %2.9 %3. %3.2 %3.3 %.7 % 1 TÜFE(Yıllık) ÜFE(Yıllık) % 14 % 12 % 1 % 8 % % 4 % 2 % -%4.7 2. Doğrudan Yabancı Yatırım 4. Döviz Kurları 25, 2, 15, 1, 5, 4.2 4. 3.8 3. 3.4 3.2 3. 2.8 2. 2.4 2.2 EUR USD Kaynak: IMF, TÜİK, TCMB, Ekonomi Bakanlığı 2 COPYRIGHT JONES LANG LASALLE IP, INC. 217. All Rights Reserved
1Ç 21 1Ç 217 21 217T TKA (m 2 ) TKA (m 2 ) TKA (milyon m 2 ) Türkiye Organize Perakende Pazarı 1Ç 217 itibariyle alışveriş merkezi arzı 375 merkezde 11.2 milyon m 2 olarak kayıt altına alınmıştır ve İstanbul TKA nın %37 si ile bu arzda önemli bir paya sahiptir. Ekonomik koşullar ve siyasi belirsizlikler perakendecileri yeni mağaza açma konusunda daha seçici davranmaya itmektedir. Perakendecilerin iştahlı olmaması birincil kira seviyelerinde önemli bir düşüşe yol açmıştır. 1. Arz 3. Birincil Kira 1 14 12 1 Aktif İnşaat Halinde* Toplam 375 437 9 81 8 4 2 18 31 139 2 75 7 İstanbul Toplam 1Ç 21 2Ç 21 3Ç 21 4Ç 21 1Ç 217 2. Yeni Arz 4. Birincil Getiri 7,, 5, 4, 3, 2, 1, 2,, 1,8, 1,, 1,4, 1,2, 1,, 8,, 4, 2, 8.% 7.25% 7.5% 1Ç 21 2Ç 21 3Ç 21 4Ç 21 1Ç 217 Kaynak: JLL 3 COPYRIGHT JONES LANG LASALLE IP, INC. 217. All Rights Reserved
TKA (m 2 ) TKA (milyon m 2 ) İstanbul Ofis Pazarı İstanbul daki A sınıfı ofis arzı 1Ç 21 da 4.4 milyon m 2 iken 1Ç 217 itibariyle 4.9 milyon m 2 ye ulaşmıştır. Asya yakası yeni projelerin %7 sine; diğer bir deyişle inşaat halindeki stokun büyük çoğunluğuna ev sahipliği yapmaktadır. Kiralama işlemlerinde geçtiğimiz 2 yıldaki düşüş trendi 1Ç 217 de de kendini göstermeye devam etmiştir. Talep daralmasının yanı sıra önemli sayıdaki yeni ofisin pazara girmesi boşluk oranını artırırken birincil kirada adım adım düşüşe neden olmuştur. 1. Arz 3. Boşluk (MİA) 8 MİA MİA Dışı Avrupa Asya 2% 7 15% 5 4 3 2 111 115 48 49 13 57 1% 5% % 1Ç 214 1Ç 215 1Ç 21 1Ç 217 1 87 9 95 1Ç 21 1Ç 217 219* 4. Birincil Kira $45 $43 2. Kiralama İşlemi $4 $37 3, 25, 1Ç 21 1Ç 217 1Ç 21 2Ç 21 3Ç 21 4Ç 21 1Ç 217 2, 15, 5. Birincil Getiri 1, %7.75 5, Avrupa MİA Avrupa MİA Dışı Asya %7.25 1Ç 21 2Ç 21 3Ç 21 4Ç 21 1Ç 217 Kaynak: JLL 4 COPYRIGHT JONES LANG LASALLE IP, INC. 217. All Rights Reserved
m2 Lojistik Pazarı İstanbul ve Kocaeli alt pazarlarındaki toplam lojistik arzı 1Ç 21 ya göre 587, m 2 artarak 1Ç 217 itibariyle 9.3 milyon m 2 ye ulaşmıştır. Azalan işlem hacminin birincil kira ve birincil getiriye olumsuz yansıması 217 nin ilk çeyreğinde kendini göstermiştir. 1Ç 21 ya kıyasla %15 oranında daha yüksek (287, m 2 ) lojistik kiralama işlemi gerçekleşmiştir. 1. Arz 3. Boşluk 14 İstanbul Avrupa İstanbul Asya Kocaeli %14 1Ç 21 1Ç 217 12 %13 1 %12 milyon m 2 8 4 2 %11 %1 %9 %8 İstanbul Avrupa İstanbul Asya Kocaeli 1Ç 21 1Ç 217 218* 4. Birincil Kira 2. Kiralama İşlemi $7. $.5 1,, 9, 8, 7,, 5, 4, 3, 2, 1, 214 215 21 1Ç 21 1Ç 217 5. Birincil Getiri 1Ç 21 1Ç 217 9.25% 9.% 1Ç 21 1Ç 217 Kaynak: JLL 5 COPYRIGHT JONES LANG LASALLE IP, INC. 217. All Rights Reserved
21 211 212 213 214 215 21 21 Ocak- Mart 217 Ocak- Mart Yolcu Sayısı () 21 211 212 213 214 215 21 21 Ocak- 217 Ocak- 21 211 212 213 214 215 21 21 Ocak- 217 Ocak- Yabancı Zıyaretçi Sayısı () Ortalama Oda Fiyatı ( ) Doluluk Oranı (%) İstanbul Otel Pazarı 217 Ocak - döneminde İstanbul a gelen toplam yabancı ziyaretçi ve yabancı yolcu sayıları geçen senenin aynı dönemine göre sırasıyla %1 ve % 9 düşüş göstermiştir. İstanbul genel otel performansı bağlamında 217 nin ilk iki ayında; doluluk oranı %4 azalarak %4 olurken ortalama günlük oda fiyatı %25.3 düşerek EUR 8 olmuştur. Oda başına düşen gelir ise %28.3 azalarak EUR 31. seviyesine gerilemiştir. 1. Yabancı Ziyaretçi Sayısı 3. Otel Performansı - İstanbul Genel Set* 14, 12, 1, 8,, 4, 2, 18 1 14 12 1 8 4 2 Ortalama Oda Fiyatı ( ) Oda Başına Gelir ( ) Doluluk Oranı (%) 8% 7% % 5% 4% 3% 2% 1% % 2. Gelen Yolcu 4. Arz 1, 9, 8, 7,, 5, 4, 3, 2, 1, Türü Tesis Sayısı Oda Sayısı Arz % 5-Yıldız 93 23,528 %4.2 4-Yıldız 119 13,45 %2.44 3-Yıldız 113,52 %12.89 Diğer** 2 7,38 %14.47 Toplam 525 5,923 %1. Kaynak: İstanbul Turizm İl Müdürlüğü, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, STR * Genel Set; luxury, upper upscale, upscale, upper midscale ve midscale segmentlerinde faaliyet gösteren toplam 131 otel içermektedir **Diğer: Moteller, Apart Oteller, Pansiyonlar, Hosteller, Butik Oteller, Özel Tesisler, 1 Yıldız, 2 Yıldız COPYRIGHT JONES LANG LASALLE IP, INC. 217. All Rights Reserved
JLL Türkiye Maslak Link Plaza, Ayazağa Mah Eski Büyükdere Cad. No: 3/5 34398 Maslak - Istanbul +9 (212) 35 8 İletişim Yavuz Can Parlar Müdür Araştırma +9-212-35-88 yavuz.parlar@eu.jll.com Serhat Çetin Analist Araştırma +9-212-35-81 serhat.cetin@eu.jll.com Anıl Corut Analist Araştırma +9-212-35-1821 anil.corut@eu.jll.com www.jll.com.tr COPYRIGHT JONES LANG LASALLE TURKEY, 217. Bu rapor yalnızca bilgi amaçlı hazırlanmış olup, raporun konusu ile ilgili öngörülmesi mümkün olmayan konuların tam bir analizini içermemektedir. İşbu rapor hazırlanırken, güvenilir olduğu varsayılan kaynaklar esas alınmış olup, bu kaynaklardan alınan bilgilerin doğruluğu veya eksiksizliğine ilişkin herhangi bir taahhütte bulunmamaktayız. İşbu raporun hazırlanması esnasında dayanılan parametrelerin rapor tarihinden sonra değişebileceği göz önünde bulundurulmalıdır; bu kapsamda rapor içerisindeki ileriye dönük beyanlar, bazı riskleri ve belirsizlikleri barındırmaktadır. Yalnızca bu raporda ifade edilen görüşlere dayalı olarak bir yatırım kararı ya da başka bir ticari karar alınmamalıdır.