KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 18 19 Ocak 2014 TG 1 ÖABT TÜRKÇE Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2014 ÖABT / TÜR TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ TG 1 1. Planlı yazma aşamalarından hazırlık yapma da konuyla ilgili beyin fırtınası yapma, araştırma yapma, gözlem ve deneyimlerden yararlanma gibi etkinlikler gerçekleştirilir. 4. Öğrencilerin, öğrendikleri yeni kelimeleri bağlamlarıyla hatırlamasını sağlamak için tekerlemeleri kullanan bir Türkçe öğretmeni C seçeneğinde verilen bellekteki sesleri tanımlama stratejisinden faydalanmıştır. Bu stratejide seslerin işitsel yönü ile hatırlatma amacı vardır. 6. Tekerlemeler, akıcı konuşma becerisini geliştirmek, dil çabukluğu kazandırmak, kelime dağarcığını artırmak ve ezber yeteneğini geliştirmek gibi işlevsel özelliklere sahiptir. Buna göre soruda numaralanmış cümlelerden I, II, III ve IV te verilenler tekerlemelerin işlevsel özellikleri arasında sayılabilir. Numaralanmış cümlelerden V.deki, Merak duygusunu geliştirmek tekerlemelerin işlevsel özellikleri arasında sayılamaz. 2. MEB in ilgili yönetmeliklerinde, okumanın öğrencilerin söz varlığının gelişmesine doğrudan sağlayacağı katkılar arasında öğrencinin; okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanması (I), okuduklarından hareketle, öğrendiği kelimelerden sözlük hazırlaması (II), aynı kavram alanındaki kelimeleri anlam farklarına dikkat ederek kullanması (III) sayılmaktadır. 5. Konuyu anlamaya yardımcı olacak anahtar kelimelerin veya önemli yerlerin belirlenip altının çizilmesi işaretleyerek okuma yöntemi dir. Bu yöntemde not alma ya da özetleme değil, metin üzerinde işaretleme söz konusudur. 7. Öğrencilerin yazılarını arkadaşlarına okumaları ve onların tepkilerini dikkate alıp bu çalışma sonunda tespit edilen hataların giderilerek yazıdaki anlam bütünlüğünün sağlanması B seçeneğinde verilen düzeltme yapma amacına uygundur. 3. Eleştirel okuma metni analiz etme, metne karşı bireysel tepkileri ortaya koyma, yazarın amaç ve tutumunu değerlendirme, metindeki düşünceleri kişinin kendince değerlendirmesi gibi özellikleri kapsar. Buna göre A, B, D, E seçeneklerinde verilenler bir öğrencinin eleştirel okumayı geliştirmesini sağlayan çalışmalar arasındadır. C seçeneğinde verilen Öğrencinin metni sesli okuması ise eleştirel okumayı geliştirecek yöntemlerden değildir. 8. Bir öğretmenin tahtaya herhangi bir kelime yazıp öğrencilerinden, bu kelimenin onlarda çağrıştırdığı şeylerle ilgili bir yazı oluşturmalarını istemesi yaratıcı yazmayla ilgilidir. 3
9. Öğrenciler, dinleme sonrasında kendi anlamalarını, A) Buradaki düşünceler benim deneyimlerime uyuyor mu? C) Dinlediklerimi kendi kelimelerimle nasıl söyleyebilirim? D) Dinlediklerimin ana noktası nedir ve niçin önemlidir? E) Buradaki düşüncenin resmini zihnimde canlandırabilir miyim? sorularını sorarak kontrol edebilirler. B se çeneğinde verilen Yazım kurallarına dikkat edilmiş mi? sorusu ise dinlemeyle değil, okumayla ilgilidir. 12. Öğrencilerin yazdıklarını sınıf panosu, okul dergisi ya da okulun İnternet sitesi gibi yerlerde yayımlamak; yazmaya isteksiz öğrencileri güdülemek, öğrencinin öz güvenini artırmak, onların eleştiriye açık olmasını sağlamak, yazarken yazım kurallarına daha özenli olmak gibi katkılar sağlar. Buna göre A, B, C, D seçenekleri cevap değildir. Yazıların yayımlanması öğrenciler arasındaki rekabeti artırabilir fakat bu, olumlanan bir durum değildir. 15. A) Yıldızlar altında ulama B) Alt-ında, ünsüz yumuşamasına aykırı sözcük C) ufakcık (ünsüz düşmesi) D) ak ağarmadan (ünsüz yumuşaması) Ünsüz benzeşmesi yoktur. 10. Sınıfta yapılan yazma etkinliklerine katılmak istemeyen bir öğrencinin yazma zorluklarını gidermek için onu yazmaya heveslendirme (I), ona yazma kurallarını kazandırma (II) çalışmalarına öncelik verilmelidir. 13. B) Takısız ad tamlaması yoktur. A) "Pencere camlarından biri" zincirleme ad tamlaması C) eski bir kan lekesi niteleme belirtme belirtisiz ad sıfatı sıfatı tamlaması D) "Renkliydi pencere camlarından biri" ad cümlesi "Bu camdan içeri giren güneş... duruyordu" fiil cümlesi E) genç bir kadının beyaz ensesinde sıfatlar belirtili ad sıfat belirtili ad tamlaması tamlaması 16. Numaralanmış sözcüklerden "dolanbaç dolambaç", "acenta acente" şeklinde olmalıdır. Diğer sözüklerin yazımı doğrudur. 11. Öğrencilerin etkili dinleme becerilerini geliştirmek için yapılacak çalışmalar arasında dikkati dağıtan unsurları ortadan kaldırma (I) ve dinleme sonrasında yorum yapma (II) sayılabilir. 14. Çek dil bilimci Mathesius un girişimleriyle 1926 yılında kurulmuştur. Karcevski, Troubetskoy ve Jakobson gibi önemli dil bilimcilerin katılımıyla büyümüştür. Okulda Troubetskoy tarafından ortaya atılan dil seslerinin incelenmesi esas alınmıştır. Bu açıklamaların ışığında sözü edilen okulun Prag Okulu olduğunu söyleyebiliriz. 17. I, II, IV ve V. cümlelerde dilin işlevi doğru olarak verilmiştir. III. cümlede verilen ise üst dil işlevinde değil, okuru bilgilendirmeyi amaçladığı için "göndergesel işlevde" kullanılmıştır. 4
18. Orhan Kemal den sonra noktalı virgül (;) yerine virgül (,) kullanılmalıdır. Çünkü burada virgülün görevi özneyi belirgin kılmaktır. Diğer cümlelerde herhangi bir noktalama hatası yoktur. 21. "Nüksetti" bileşik eylemi bir adla bir yardımcı eylemin birleşmesiyle oluşmuştur. "Anlatabilmek, dokunabilmek, uyanmayıvermek, akadurmak" ise özel bileşik eylemlerdir. 24. A, C, D, E seçeneklerinde verilenler tekerleme örnekleridir. B seçeneğinde verilen "Bir kuyum var, iki türlü suyum var." tekerleme değil, bilmece örneğidir. 19. I. cümlede sevmesini sözcüğünde 3. kişi iyelik eki (sevme - s - i - n - i) gereksiz kul- (iyelik) lanılmıştır. Cümleyi söyleyen kendisinden söz etmektedir. IV. cümlede, bir sözcükte görevleri aynı olan ekten bir tane kullanılır. "Denildi" eyleminde de kök, n ve il ekleri edilgenlik eki, di ise kip ekidir. Bir sözcükte aynı yapım ekinin varlığı, yapısal bozukluğa yol açar. Bu da anlatım bozukluğuna neden olur. 22. I, II, III ve IV. cümlelerde yargı tek olduğu için bu cümleler basit yapılıdır. V. cümlede iki yargı ("... giyilir,... serilir") bulunduğu için bu cümle sıralı cümledir. 25. Kırmızı Başlıklı Kız söz öbeği kurallı bileşik sıfattır. E seçeneğindeki yüreği yanık analar kurallı bileşik sıfattır. Akıllı çocuk ve yazlık ev sıfat tamlamalarındaki sıfatlar türemiş, Birkaç kişi de birkaç sıfatı bileşik, Soğukkanlı insan sıfat tamlamasında ise sıfat, anlamca kaynaşmış bileşik sıfattır. 20. A, C, D ve E seçeneklerindeki cümleler yalnız özne ve yüklemden oluşurken B seçeneğindeki cümle nesne, zarf tümleci ve yüklemden oluşmuştur. 23. Çocuk yayınlarının içerikleriyle ilgili olarak A, B, D, E seçeneklerinde verilenler doğrudur. Ancak C seçeneğinde söylenen ifade yanlıştır. Çünkü kitaplar doğrudan bilgi ve öğüt vermemeli, bilgi metnin içine yerleştirilmelidir. 26. Verilen metin 7'li hece ölçüsü, tam ve zengin uyak kullanılarak yazılmıştır. Masallarda kullanılan kalıp sözlerden yararlanılmıştır. "Hayal evden uçtu halı" gibi olağanüstü ögeler kullanılmıştır. Kuruyan ırmakların akması Anka kuşunun Kafdağı'ndan uçmasına bağlanarak hüsnütalil sanatı yapılmıştır. Metinde herhangi bir deyim kullanılmamıştır. 5
27. İşretnâme: Revâni'nin mesnevi türünde yazdığı, Türk edebiyatında ilk sakiname örneğidir. Harnâme: Şeyhi'nin kaleme almış olduğu eser Türk edebiyatında ilk fabl örneğidir. Garibname: Aşık Paşa'nın tasavvufi mesnevisidir. Atabetü'l-Hakayık: 12. yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından kaleme alınan ahlâki öğütler veren eserdir. Parçada sözü edilen eser, Kutadgu Bilig; yazar, Yusuf Has Hacip'tir. 30. Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin en önemli isimlerinden biri olan Yahya Kemal Beyatlı eserlerinde ölüm, aşk, musiki gibi konuları işlemiş ve "Ok" şiiri dışında hece ölçüsünü hiç kullanmamıştır. 33. Mecnun un çölde kendisini bulan Leyla ya Sen benim Leyla m değilsin diyerek reddedişini ima eden Fuzûlî beyitte, Bende Mecnun dan fazla aşıklık yeteneği var. Sadık aşık benim, Mecnun un ancak adı var. diyerek sadakat duygusunu vurguluyor. 28. Yazıtlardan ikisini (Kül Tigin ve Bilge Kağan) Yollug Tigin, Tonyukuk Yazıtı'nı ise bilinen ilk Türk yazarı Vezir Tonyukuk yazmıştır. 31. A, B, D, E seçenekleri II. Yeni şiiri için söylenebilecek özelliklerdir. C seçeneğinde verilen ifade ise yanlıştır. İkinci yeni şiiri, nükte ve şaşırtmalara başvurmamıştır. 34. En az iki beyitten (en fazla 5-12) oluşan ve dizeleri arasında konu bütünlüğü olan nazım biçimi kıtadır. Rubai, tuyug ve murabbanın nazım birimleri dörtlüktür. Müstezat ise her beyitte uzun mısraların sonuna, ziyade mısra denen kısa mısralar eklenerek oluşturulur. 29. Metinde verilen bilgiler, sagu ile ilgili değil, koşukla ilgilidir. 32. Sürrealizm; aklın denetimine karşı çıkar, özgür düş gücünü sanat aracı olarak kullanır. Mizah ve alaya önem verir. Kapalı bir anlatıma yönelir. Bu türkü de sürrealizm akımına örnektir. 35. Şömine sözüyle kastedilen odun dur. Dış söylenip iç kastedilerek mecazımürsel sanatı yapılmıştır. 6
36. Divan edebiyatında mektup türüne verilen ad "münşeat"tır. Bu türün ilk örneğini Fuzûlî, padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında kendisine 9 akçelik maaş bağlanması ve bu maaşı alamaması üzerine "Şikayetnâme" adıyla yazmıştır. 39. So kak lar / da sel ler / a kar ağ / la şır. Fe û lün fe û lün fe û lün fe ûl 42. Öğrencilere ek ve köklerle ilgili belli bir kural verilmediği gibi bu kuralın kavranmasına yönelik çalışma da yapılmamıştır. Kelimelere ekler getirilmemiş, ek almış kelimelerin analizi yapılmamış, herhangi bir kural verilip ezberlemeleri istenmemiş, ayrıca öğrencilerden etkinlikteki kelimelere benzer kendi örneklerini vermeleri de istenmemiştir. Örnekte verilen etkinlik öğrencilerin ek ve köklerle ilgili örnek durumları keşfetmelerine yani sezmelerine katkıda bulunabilecek bir uygulamadır. Öğretmen, öğrencilerinin ek ve kökleri sezmelerini istemektedir. 37. 15. yüzyılın en önemli isimlerinden biri olan Şeyhî en çok hicivleriyle tanınmıştır. Edebiyatımızın ilk fabl türü eseri olan "Harnâme"yi Şeyhî kaleme almıştır. 40. Başik, Mani dinini benimseyen Türklerde ilahi karşılığında kullanılmıştır. 43. Bu uygulama öğretmenin genel ifadelerden hareketle özele ulaştığı bir etkinliktir. Konu genel hatlarından, temel görevlerinden başlanarak anlatılmış, daha sonra detaylandırılmıştır. Özelden genele bunun tam zıttıdır. Öğretmen örneklerden başlayıp mastar eklerinin özelliklerini fark ettirseydi sezdirme; mastar eki kullanımına ilişkin örnek olanlar ile örnek olmayanlar bir arada verilse ve ayrıştırmaları istenseydi karşılaştırma; -mak, -mek eki almış bir kelimeyi inceleselerdi çözümleme olurdu. 38. Beş Şehir Tanpınar ın deneme türünde yazdığı eseri dir. Diğer yapıtların türü romandır. 41. A, C, D, E seçeneklerinde belirtilen ifadeler öğrenenin merkezde ve aktif olduğu yapılandırıcı dil öğretim yaklaşımı için önemlidir. B seçeneğinde verilen ifade ise davranışçı yaklaşıma uygundur. Davranışçı yaklaşıma göre "Dil, bir davranıştır." diğer davranışlar gibi U-T bağlamında çeşitli tekrar ve pekiştireçlerle öğretilir. 44. Dilin kullanımında görülen yöresel farklılıklar elbette olacaktır. Çünkü insan doğup büyüdüğü çevrede dili edinmiş, iletişim kurmuş ve bu sayede sosyalleşmiştir. Bu bağlamda A, B, C ve D seçeneklerindeki ifadelere ulaşılabilir. Ancak konuşma dilinde yöresel kültür herkes tarafından paylaşılmamalı, Türkçenin toplumda saygınlık uyandıran, konuşma dilindeki farklılıkları ortadan kaldıran, yazımı ve söylenişi Türk Dil Kurumu tarafından belirlenmiş ideal biçimi kullanılmalıdır. 7
45. Verilen metinde farklı metinlere yönelik gönderimler bulunmaktadır, ayrıca bahsi geçen yerlerle ilgili öğrenci bu metinden hareketle bir okuma faaliyetine girişebilir, okuyacağı metinle bu metni ilişkilendirebilir, karşılaştırabilir. Metinde belirli bir coğrafî alandan bahsedilmektedir. Öğrenciler bu metne, bahsi geçen yerlerle ilgili görsel ekleyebilirler yahut görsel bir anlatıma yaklaşmak için betimleme cümleleri ekleyebilirler. Paragrafta yer alan metinle ilgili yazarın ifade ettiği düşünceler özetlenebilir, bu metinden hareketle Edirne ile ilgili çeşitli çıkarımlara ulaşılabilir. Ancak verilen metinde herhangi bir problem durumu olmadığından, çözüm üretme gerçekleştirilemez. 47. İçerikte kavramların, ilkelerin, fikirlerin önceden belirli bir bütünlük içinde organize edilmesi, öğrencinin de organize edilen bilgiyi anlamlı biçimde içselleştirmesi gerekir. Bu süreçte öğretmenin görevi içeriği en uygun biçimde organize ederek yapılandırılmasını, uygun materyalleri seçme ve konunun tümdengelim yaklaşımıyla anlamlı biçimde öğrenilmesini kolaylaştırmadır. Öğretmenin bu işlemleri yaparken yararlanabileceği birtakım temel ilkeler bulunmaktadır: Kapsama ilkesi: Yeni bir içerik önceden öğrenilen yapının içinde verilmelidir. Tümdengelim ilkesi: Önce genel yapılar ortaya konulmalı, sonra ayrıntıya inilmelidir. Ön koşul ilkesi: Ön öğrenmeler yeni öğrenmelere temel teşkil etmelidir. Bu doğrultuda öğretmenin kapsama ilkesinden yararlandığı söylenebilir çünkü kazanımlar sırayla birbirini kapsayacak niteliktedir. Ayrıca bu ilkeden yararlanan öğretmenin sarmal programlamadan yararlandığı söylenebilir. Çünkü konuların yeri ve zamanı gelinde tekrarlar yoluyla genişletildiği içerik düzenleme yaklaşımı sarmal programlamadır. 49. Kontrol listeleri bir görevin gerçekleştirilmesi ya da bir ürünün ortaya konması sırasında gözlemlenmek istenen belirli öğrenmelerin, becerilerin ve tutumların ölçek üzerinde değerlendirilmesi amacıyla kullanılan formlardır. Bu formlarda Tamamlandı mı? Evet / Hayır ya da Gözlendi / Gözlenmedi şeklinde ifadeler yer alır. 46. Eleştirel yazma bir konu kapsamında öğrencilerin var olan bilgilerini sorgulayıcı bir bakış açısıyla kaleme aldıkları tekniktir. Bu yazma tekniğinde öğrencilerin tutarlı ve tutarsız yönler üzerine odaklandıkları söylenebilir. 48. Vygotsky e göre bireysel biliş, sosyal bağlamda ortaya çıkmaktadır. Çünkü sosyal bağlamda, bilgiyi birlikte yapılandıran ve bu etkinliği genelde dil yoluyla transfer eden daha bilgili akranlar ve yetişkinler bulunmaktadır. Vygotsky nin sosyokültürel gelişim kuramında sosyal etkileşimin önemli bir yeri bulunmaktadır. Onun sosyal etkileşimin bilişsel gelişimi kolaylaştırdığı mekanizma modeli, çıraklığa benzemektedir. Burada bir çırak, gelişimin merkezinde, sorun çözmek için bir ustayla ortaklaşa ve yan yana çalışmaktadır. Gelişim, çırağın var olan bilgi ve becerilerini geliştirmesi için iş birliği sırasında yapılanları kendine mal ederek ortak bilişsel işlemleri içselleştirmesi üzerine kurulmaktadır. Bu bilgiler ışığında soru öncülünde görüşleri belirtilen öğretmenin benimsemiş olduğu yaklaşımın temel ilkelerini ortaya atan kuramcı Vygotsky dir. 50. Amaca göre yapılan değerlendirme türleri diagnostik (tanıma ve yerleştirmeye yönelik değerlendirme), formatif (biçimlendirme ve yetiştirmeye yönelik değerlendirme) ve summatif (değer biçici değerlendirme) olmak üzere üçe ayrılır. Tanılayıcı değerlendirme; öğretim sürecinin başında öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini, hazır oluş düzeylerini belirlemek için yapılan değerlendirmedir. Öğrenciye not vermek amacıyla yapılmaz. Biçimlendirici değerlendirme, öğretim süreci devam ederken öğrenme eksikliklerini ve yanlışlıklarını belirlemek ve gidermek için bir ünite ya da konu devam ederken veya bittikten sonra yapılan değerlendirmedir. Değer biçici değerlendirme, birkaç ünite ya da dönem sonunda yapılan değerlendirmedir. Öğrenciler hakkında geçti - kaldı, başarılı - başarısız gibi kararlar alınmasına temel oluşturur. Bu bilgiler ışığında öğretmenin amacına göre değerlendirme türlerinden tanıma ve yerleştirmeye yönelik işlemler yaptığı söylenebilir. 8