YER HİZMETLERİ VE RAMP - I Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN
DERSİN İÇERİĞİ HAVACILIK KURALLARI Canın ve malın korunması Çarpışmaların önlenmesi Uçuş planları Sinyaller Zaman Hava trafik kontrol hizmetleri Yasa dışı müdahale Önleme Görerek meteorolojik koşullarda görüş ve buluta olan mesafe
CANIN VE MALIN KORUNMASI Uçaklar dikkatli şekilde kullanılmalı, insanlara ve mülkiyete zarar verebilecek kadar alçakta uçmamalıdır. Hava trafik hizmetleri otoritesinden izin almadan uçaktan bir şey dökülemez; paraşüt alçalışı, akrobatik uçuş yapılamaz; uçakla nesne veya uçak çekilemez. Kol uçuşu yapılacaksa, bunun için tanımlanmış olan kurallara uyulmalıdır. Uzaktan kumandalı uçaklar ve insansız balonlar tehlike oluşturacak şekilde kullanılmamalıdır. Yasak sahalarda ve şartları sağlanamayan tahditli sahalarda uçulmamalıdır.
ÇARPIŞMALARIN ÖNLENMESİ Çarpışmaları önlemek için uçaklara tanınan yol hakkı, birçok duruma göre farklılık göstermektedir. Bu durumlar aşağıdaki gibidir: Karşılıklı Yaklaşma Kesişen Rotalar Sollamak (Arkadan gelip öne geçmek) İniş Kalkış Yer
Uçakta Yakılan Işıklar Gün batımından gün doğumuna kadar olan süre içinde Uçuş gerçekleştiren (havadaki) uçaklar; Diğer uçakların dikkatini çekmeye yarayan çarpışma önleyici ışıkları ve Gözlemciye göreceli yolunu göstermeye yarayan seyrüsefer ışıklarını yakmalıdır. Meydan hareket sahası üzerindeki (yerdeki) uçaklar; Hareket hâlindeyken; seyrüsefer ışıklarını, Sabit ışıklandırma ile yeterince aydınlatma olmadığı takdirde; uçakların yapısal sınırlarını göstermeye yarayan ışıklarını, Uçakların dikkatlerini çekmeye yarayan ışıklarını, Motorları çalışmakta olan uçaklar, bunu belirten ışıklarını yakmalıdır.
Uçakta Yakılan Işıklar Gün boyu açık olması gereken ışıklar ise aşağıda verilmiştir: Uçuş sırasında, çarpışma önleme ışıkları açık olmalı. Meydan hareket sahasında hareket hâlindeki uçaklar; diğer uçakların dikkatini çekmeye yarayan ışıkları ve motoru çalışan uçaklar da bunu belirten ışıkları açmalıdır. Pilot, görevini kötü şekilde etkiliyorsa veya karşı tarafın gözlerini kamaştırarak ona zarar veriyorsa ışıklardan herhangi birini kapatabilir ya da ışık şiddetini azaltabilir.
UÇUŞ PLANLARI Tasarlanan bir uçuşun tamamı ya da bir bölümüne ait bilgiler bir uçuş planı şeklinde hazırlanıp hizmetleri birimlerine verilmelidir. Uçuş Planının Sunulması Uçuş Planının İçeriği Uçuş Planının Tamamlanması Uçuş Planındaki Değişiklikler Uçuş Planını Kapatmak ilgili hava trafik
SİNYALLER Uçaklar ICAO Annex 2 Ek 1 de verilmiş olan sinyallerden (işaretlerden) herhangi birini gördüğünde bu sinyalin anlamına uygun eylemde bulunmalıdır. Her sinyalin anlamı Annex 2 Ek 1 de belirtilmiştir. Her bir sinyal sadece belirtilen amaç için kullanılmalı ve onunla karışabilecek başka hiç bir sinyal kullanılmamalıdır. Bu sinyalleri kullanarak uçaklara kılavuzluk hizmeti veren kişi sinyal memurudur. Uygun otorite tarafından eğitilmiş, bir sinyal memuru olarak lisanslandırılmış ve onaylanmış olmadıkça hiç kimse bu sinyalleri kullanarak bir uçağa rehberlik edemez.
ZAMAN Havacılıkta Koordine Edilmiş Evrensel Zaman (UTC) kullanılmaktadır. Gün gece yarısı başlamakta ve zaman saat, dakika ve gerekirse saniye türünden ifade edilmektedir. Kontrollü bir uçuş operasyonu öncesinde ve gerekirse uçuş sırasındaki diğer zamanlarda zaman kontrolü yapılmalıdır. Operatör ya da uygun hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından başka bir düzenleme yapılmadığı sürece zaman kontrolü bir hava trafik hizmetleri ünitesiyle iletişime geçerek yapılır. Veri hattı iletişimleri uygulamalarında zaman, 1 saniyelik UTC doğruluğunda olmalıdır.
HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ Hava Trafik Kontrol Müsaadeleri Uçuş Planına Bağlılık Hata ile yapılan değişiklikler Kasıtlı değişiklikler Hava durumunun kötüleşmesi Pozisyon Raporları Kontrolün Sonlanması İletişim
KANUNSUZ GİRİŞİM Kanunsuz girişime uğrayan (kaçırılan) bir uçak; Kanunsuz girişime uğradığını, Durumuyla ilişkili önemli koşulları ve Bu koşullar gereği uçuş planından olan her bir sapmayı uygun hava trafik hizmetleri birimine bildirmek için çaba göstermelidir. Böylece hava trafik hizmetleri birimi bu uçağa öncelik tanıyabilir ve diğer uçaklarla çarpışma tehlikesini azaltabilir. Uçağı kullanmada son karar mercii o uçağın görevli kaptan pilotudur.
DURDURMA Sivil uçakların seyrüseferinde emniyet sağlamak amacıyla sivil uçakların durdurulması gerekebilir. Bu durumda üye devletler tarafından Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması na uygun olarak yayınlanan yönetmelik ve idari talimatlara uyulmaktadır.
KAYNAKLAR Uslu Suat, Cavcar Aydan, Özgür Metin ve Canarslanlar Ali Özcan Hava Trafik Kontrol Hizmetleri T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 3293, Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 2156, Eskişehir, 2016 www.havaliman.com
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle Öğr.Gör. Gülaçtı ŞEN İstanbul Aydın Üniversitesi Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Bölümü