2.BÖLÜM: Türkiye deki UES ye Odaklanılması: mevcut durum ve önerilen yönetim seçeneği Alessandra Barreca, KİLİT HUKUK UZMANI
Sunum Planı Türkiye de UES nin mevcut durumuna ilişkin kısa bir özet; LTI tavsiyeleri hatırlatılarak UES için en uygun seçeneğin önerilmesi; Öne çıkan konulara odaklanılması; Tartışma
Türkiye ve İklim Değişikliği: Mevcut Durum 2004 den beri BMİDÇS ye Taraf (4990/2003 sayılı yasa ile); 2009 dan beri KP ye Taraf (5836/2009 sayılı yasa ile); Taraflar Konferansı 26/CP.7 sayılı karar ile tanınan ulusal koşullarından ötürü Özel Statüye sahip BMİDÇS EK 1 e Taraf fakat QELRC ye değil (EK B KP ve BMİDÇS II ye Taraf değil); AB Adaylık Statüsünden doğan başka gereklilikler AB Katılım Süreci içerisinde, devam eden müzakereler bağlamında, MMR nin ve Çevre İklim Müktesebatının uygulanması
Türkiye deki UES: Mevcut Durum (I) Oldukça merkezi bir UES; ÇŞB iklim değişikliği politikasından sorumlu ( Çevre Yönetimi Müdürlüğü bünyesinde kurulmuş İklim Değişikliği Dairesi ve Hava Yönetimi Dairesi); TÜİK tek yetkili ulusal kurum; İDHYKK, 2013 yılında 2013/11 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle kurulmuş yüksek düzeyde teknik ve siyasi uzmanlık+bmidçs BM- ECE CLRTP üzerine yetkinlik mevcut; Yasal Temel:5429/2005 sayılı İstatistik Kanunu;Resmi İstatistik Programı Bölüm 6; İDHYKK 2009/01 sayılı Kararı
Türkiye deki UES: Mevcut Durum (II) UE planlama, hazırlık ve yönetim sorumluluğu tamamen TÜİK e ait; UE kategorileri ve faaliyetlerine göre farklı düzeylerde sürece dahil olan ilgili Bakanlıklar (ÇŞB, ETKB, OSİB, GTHB, UBAK) (bkz. KG/KK Planı); UE İDHYKK-SG Envanteri 3. ÇG tarafından hazırlanmakta; UE BMİDÇS Sekretaryasına TÜİK tarafından sunulmakta; UE için öngörülen başka bir resmi onay süreci bulunmamakta; ERT Raporuna yanıtları TÜİK hazırlamakta.
İklim Değişikliği Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu ÇG1-AZALTIM KOORDİNASYONDAN SORUMLU KURUM: ÇŞB Ana görevleri: -UB hazırlanmasına katkı; -Azaltım politika ve önlemlerini oluşturma; -Sera gazı emisyon trendlerini çalışma; -Azaltıma yönelik AB müktesabatına uyum faaliyetlerinin koordinasyonu ÇG3-SERA GAZI ENVANTERİ KOORDİNASYONDAN SORUMLU KURUM: TÜİK Ana görevleri: -Ulusal sera gazı emisyonlarını hesaplama ve değerlendirme; -BMİDÇS ye sunulmak üzere UER ve CRF hazırlıklarına katkı; -UB ye katkı; -Sera gazı emisyonlarının izleme, raporlama, doğrulama çalışmalarının yolunda olmasını sağlamak için özel sektörle istişareler ÇG7-HAVA YÖNETİMİ KOORDİNASYONDAN SORUMLU KURUM: ÇŞB Ana görevleri: -Ülkeye özgü bilgileri içerecek şekilde hava kirleticileri emisyon envanterini iyileştirme; -Sektöre göre emisyon verisi toplama; -Ulusal EF leri hazırlama
En yeni Gelişmeler Çok Çalışmaya Devam! İDHYKK 1. ÇG Azaltım ve 3. ÇG SG Envanteri somut bir biçimde çalışmalarını sürdürmekte yasal olarak büyük beklentiler söz konusu; Çalışma programlarının kabul edilmesi ve belirlenen takvime göre toplantıların yapılması; İDHYKK ÇG ler aracılığıyla ilgili kurumların aktif katılımlarının arttırılması ve koordinasyonun sağlanması; 2014 yılında KG/KK Planının kabul edilmesi ve pilot uygulamaya geçilmesi
LTI Değerlendirmesi: UES iyileştirmeye devam etmek için tavsiye edilen diğer çalışmalar GÜÇLÜ TARAFLARIN OPTİMİZE EDİLMESİ & ZAYIF TARAFLARIN ASGARİYE DÜŞÜRÜLMESİ: Fazla bürokrasiden kaçınarak mevcut kurumsal sistemin güçlendirilmesi İDHYKK tarafından ortaya konan ve değerli olan kurumsal varlığın daha iyi kullanılması İDHYKK ye daha uygun bir yasal temel oluşturarak mevcut hukuki çerçeveyi sağlamlaştırılması ve etkin hale getirerek kolaylaştırılması UE geliştirmek için ayrılan insan kaynaklarının genişletilmesi ile personel açığının giderilmesi Kurumsal belleğin oluşturulması ve korunması, sıklıkla yaşanan yetki devirlerinden kaçınılması, uygun bir UES oluşturmak için UE uzmanlarından oluşan uzun vadeli bir çekirdek gruba yatırım yapılması Sistematik eğitimler vererek ortaya çıkabilecek muhtemel teknik boşlukların giderilmesi UE onay sürecinin ortaya konması
Akılda tutulacak 3 adım 1. ADIM Her seçeneğe ilişkin uluslararası ve AB gerekliliklerinin + ulusal durumun, ihtiyaç ve güçlüklerin net bir şekilde ortaya konulması 2. ADIM Adım kapsamındaki bulgular temelinde en uygun seçeneğin değerlendirilmesi ve bu değerlendirme uyarınca nihai tercihin yapılması Önemli faktörler: Ülkenim idari organizasyon yapısı; Kurumsal yetkinlikler; İnsan kaynakları; Mali imkanlar/kısıtlar 3. ADIM Verilen kararın uygulanması amacıyla yasal, idari, mali ve teknik altyapının geliştirilmesi Tek ulusal kuruluşun belirlenmesi; Görev ve sorumlulukların net bir şekilde belirlenmesi; Faaliyetlerin zamanlamasının ve prosedürlerin belirlenmesi ; Bütçe ayrılması
UES Seçiminin Yapılması Yıllar içerisinde kazanılmış tecrübelerle olgunlaşmış mevcut merkezi bir UES nin olması; Görev ve sorumlulukların etkin bir biçimde dağıtılması; İşleyen bir sistem; İDHYKK nin oluşturulmasıyla yakın zamanda ortaya konan faydalı ve önemli katkılar; İDHYKK ÇG 1 ve ÇG 3 ile beklenen büyük iyileştirmelerin büyük bir hızla devam etmesi ve artan bir güven ile KG/KK Planının işletilmesi; Tavsiye edilen hukuki, kurumsal ve teknik düzenlemelerin hassas bir biçimde yapılması
Türkiye için merkezi bir UES (korunması) Önemli İtici Güç: MEVCUT YASAL KURUMSAL ve TEKNİK KAYNAKLARIN OPTİMİZE EDİLMESİ kamu yönetiminde ekonomik verimlilik ilkeleri; Yıllar içerisinde edinilen bilgi ve tecrübelerin avantajının kullanılması ve arttırılması ; Bu zamana kadar harcanan mali, teknik ve yasal çabaların boşa gitmemesi için maliyet etkin olunması; Şeffaflığın sağlanması; Pazardaki belirsizliklerin ve gecikmelerin risklerinden sakınılması sağlanmasıyla hassas düzenleme yapılmış olacaktır
Tartışmaya açık öne çıkan konular Mevcut sistem işliyor mu? Halihazırda mevcut olan UES nin resmi olarak çalışır hale gelmesi için İDHYKK nin yasal temelinin güçlendirilmesi; UE onay sürecinin ortaya konması; UES için uzun vadeli sürdürülebilirlik ilkelerinin önerilmesi ; Mutabakat Zabıtları yapılarak tek ulusal yetkili kuruluş ile ilgili kurumlar arasında zamanında etkileşimin sağlanması
Türkiye Cumhuriyeti nin Ulusal Sera gazı Envanteri Sisteminin Güçlendirilmesi ve İyileştirilmesi Türkiye için en uygun UES yönetim biçiminin belirlenmesi üzerine Seçenek Değerlendirme Belgesinin Sunumu Alessandra Barreca KİLİT HUKUK UZMANI alessandra.barreca@gmail.com www.task-ghg.com