ICN 2014 Teması Hemşirelikte İş Gücü Prof. Dr. Nermin OLGUN 1
Hemşirelikte İş Gücünü Etkileyen Faktörler Sağlık çalışanları arz ve talebi arasındaki uçurum Mali krizin etkisi Göç ve hemşirelerin hizmet süresi Hasta güvenliğiyle olan ilişki Hemşirelerin iş yükü Güvenli istihdamın nasıl planlandığı İşgücü planlamasının önemi ve hasta güvenliği ile olan ilişki 2
Meslek Standartları Mükemmel bir iş gücü kullanımı için hemşirelik bakım yönetimi sırasında önemli olanlar: İşbirliği ve takım çalışması. Yasal, etik ve mesleki tutum ve davranışları. Liderlik, yönetim, kalite geliştirme ve kişisel gelişim. Kaynak yönetimi. 3
Milenyum Gelişim Hedeflerini gerçekleştirme tarihi olan 2015 yaklaştıkça; Sağlık işgücü gelişiminde, Hastalık görülme sıklığında, Demografik yapıda değişiklikler kaydedilmiş. 4
Kronik hastalıkların artması, Yaşlanan bir toplum, Psikiyatrik sorunların giderek artan yükü, Hükümetleri ve sağlık çalışanlarını farklı şekilde düşünmeye iterken, Bütünsel birey merkezli bakıma ve yaşam şekli yaklaşımına odaklanılmasına neden olmuştur. 5
3. Sağlık insan kaynakları global forumu deklarasyonuna göre; Coğrafi kötü dağılım, uluslararası göç; Düşük, orta ve yüksek gelir seviyeli tüm ülkeleri etkilemektedir Temel sağlık hizmetlerinin sunulmasını kısıtlamaktadır. Bu sorunlara eğilmek toplumlar arasındaki bağları güçlendirecek ve hem sosyal hem de ekonomik gelişimi hızlandıracaktır. GHWA, 2013 6
Sağlıklı bir dünya nüfusu için yeterli derecede eğitilmiş ve motive edilmiş sağlık çalışanlarının önemli oldukları kanaati giderek artmaktadır. İyi kalitede sağlık hizmetlerine yeterli sayıda hazır hemşireler olmadan adil bir şekilde ulaşılamaz. WHO, 2006 7
Dünya Sağlık Asamblesi (WHA) Hemşirelik ve ebelik hizmetlerinin bireyler, aileler ve toplumların sağlığını geliştirmek amacıyla güçlendirilmesi gerektiğini bildirmiştir. WHO (2013) gelişim raporuna göre sağlık hizmetlerinde; Yetersiz eğitim ve gelişime sahip, Yetersiz sayıda hemşire ve ebe kadrosu olduğu vurgulanmıştır. 8
Küresel açıdan hemşirelik şu anda kendisini hem finansal, hem de profesyonel açıdan kanıtlamak zorundadır. Bu anlamda; Ruhsal sağlık, Uzun çalışma dönemi koşulları Rol değişimi olmak üzere üç önemli stratejik konu hedeflenmiştir. 9
Hemşire işgücünün güvenli bir şekilde sağlanması hala birçok ülkede gerçek ve aşikar bir sorundur. 10
Sağlık İşgücünün Kuralları (Mevcut Yaklaşım) Bakım öncelikle ziyaretlere bağlıdır. Profesyonel bağımsızlık değişkenliği getirmektedir. Profesyoneller bakımı kontrol eder. Bilgi kayıttır. Karar verme eğitim ve tecrübeye dayanmaktadır. 11
Sağlık İşgücünün Kuralları (Mevcut Yaklaşım)-2 Zarar vermek bireysel bir sorumluluktur. Gizlilik gereklidir. Sistem ihtiyaçlara cevap verir. Maliyet düşürmek için rağbet vardır. Profesyonel roller sistem üzerinden tercih edilmektedir. 12
Sağlık İşgücünün Değişen Kuralları (21. Yüzyılın Yeni Sağlık Kuralları) Bakım sürekli iyileştirme ilişkilerine dayalıdır. Hastanın değerlerine ve ihtiyaçlarına göre uyarlanmaktadır. Kontrolün kaynağı hastadır. Bilgi paylaşılmaktadır ve serbestçe dolaşmaktadır. 13
Sağlık İşgücünün Değişen Kuralları (21. Yüzyılın Yeni Sağlık Kuralları)-2 Karar verme kanıtlara dayanmaktadır. Güvenlik bir sistem meselesidir. Açıklık gereklidir. İhtiyaçlar öngörülmektedir. Klinisyenler arasında işbirliği önceliklidir. 14
3. Sağlık İnsan Kaynakları Global Forumu Açıklamasına Göre: Ciddi noksanlıklar, Dağıtım ve uygulamalarda eksiklikler, Cinsiyet eşitsizliği, Kötü çalışma ortamları sağlık çalışanlarının başlıca sorunlarıdır. GHWA, 2013 15
Yerel İşgücü Planlaması-1 Eksiklikleri ve fazlalıkları belirlemek ve kadro krizini önlemek. İş yeri organizasyonunu, görevleri ve rolleri belirlemek ve hizmet sağlayıcıları arasında ekip çalışmasını teşvik etmek. Etkin bakım yapılabilmesi amacıyla doğru becerilere sahip çalışanlar edinerek hasta güvenliğine katkıda bulunmak. Arz ve talep faktörlerini belirlemek. İşgücü eğitimini sağlamak ve eğitim ihtiyaçlarını belirlemek. NHS Education Scotland, 2013 16
Yerel İşgücü Planlaması-2 İşgücü ve faaliyetlerini anlamak ve onlar hakkında bilgi edinmek, işgücü ve işyeri değişikliğini etkileyen faktörleri sistematik olarak belirleyecek bir süreç yapılandırmak. Karar verenlere alternatifler sunmak. Kararların kalitesini arttırmak. Faaliyetlerin ve kaynakların düzenli olarak uygulanmasını sağlamak. Belirlenen hedeflerle ilgili olarak gelişimi izleyen ve değerlendiren bir çerçeve oluşturmak. NHS Education Scotland, 2013 17
İşgücü Planlaması-Kadro Yeterli sayıda nitelikli hemşire sayısını oluşturmak ana hedeftir. Aktif planlama, fakülte düzeyinde eğitim, güçlü meslek mevzuatı ve istihdam olasılığı. İşgücü Planlaması süregelen bir süreçtir ve yasalar, mevzuat, hizmet ve üretim şartları açısından müesseselerin işgücü ihtiyaçlarını ve önceliklerini ortaya koymak için kullanılır. İşgücü planlaması kanıta dayalı işgücü geliştirme stratejilerine olanak vermektedir. Sloan, 2010 18
Çalışma Ortamının Önemi Hemşire istihdamı ile çalışma ortamı arasındaki önemli etkileşim, hemşire istihdamının etkisinin çalışma ortamına bağlı olduğu ve alternatif olarak, çalışma ortamının etkisinin hemşire istihdamına bağlı olduğu anlamına gelir Aiken, et al. 2011 19
Çalışma Ortamının Önemi Sağlıklı bir çalışma ortamı iş memnuniyetini iyileştirir. İş yükünü azaltır. Bakım sonuçlarını iyileştirir. Ayamolowo, et al. 2013 20
Çalışma Ortamının Önemi İşgücü anlamında hemşire sayısındaki artış ek maliyete neden olurken, çalışma ortamının iyileştirilmesi aynı düzeyde kaynaklar gerektirmez. Ancak sağlık sisteminin kendisini farklı şekilde yönetmesi ve yönlendirmesini gerektirir. 21
Ekip Çalışması ve İş Gücü Yüksek-performanslı takımlar geliştirme Takım-esaslı sağlık hizmetinin ilkeleri Paylaşılan hedefler Açık roller Karşılıklı güven Etkin iletişim Ölçülebilir süreçler ve sonuçlar 22
Ekip Lideri Kuruluştaki her düzeyden liderlerin kendi çalışanları ile bireysel olarak ilgisi olmalı, hastalar ve toplumlar için tanımladıkları hedefleri başarmada işbirliği içerisinde çalışmaları gereklidir. 23
Hemşirelerin yeterliliklerini, hemşirelik işgücünü etkin ve verimli bir şekilde geliştirip yönetmeleri için; Etkin işbirliği, Stratejik dostluklar ve ortaklıkların geliştirilmesi, Danışmanlık becerileri, Yüksek düzeyde sözlü ve yazılı iletişim, Ekip kurma, motive etme ve karar alma becerilerini geliştirmeleri gerekir. 24
Hasta Öz-Yönetimi Artan hasta öz-yönetiminin sağlık sonuçlarını iyileştirdiği kanıtlanmıştır. Ancak, mali baskılar önemli bir sürdürülebilirlik engeli oluşturmuştur. Hasta öz-yönetim desteği sağlık hizmeti sağlayıcıları için gerekli ve gelişmekte olan bir rol olarak kabul edilmiştir. Canadian Council on Learning CCL, 2007 25
İş Gücü Eğitimi Sağlık çalışanlarının eğitiminde sistemsel sorunlar, Hasta ve toplum ihtiyaçlarına yeterince cevap verilememesi, Israrcı bir şekilde cinsiyet ayrımı, Sağlık hizmetlerinde nitelik ve nicelik açısından dengesizlik. Frenk, et al. 2010 26
İş Gücü Eğitimi Değişen uygulama kapsamları ve yeni teknolojinin etkisi hemşirelerin çalışma şeklini değiştirmiştir. Hemşireler için çalışma ortamının geliştirilmesi, hasta güvenliği ve sağlık kalitesinin sağlanması için çok önemlidir. Tüm sağlık profesyonelleri bilgiyi seferber etmek ve kritik muhakeme ve etik davranış faaliyetlerinde bulunmak için eğitilmelidir. Frenk, et al. 2010 27
Eğitim ve Sonuçları İyileştirme; Hemşire kaynaklarının en etkin kullanımı; hemşirelerin öğrenimleri, eğitimleri ve yeteneklerini sonuna kadar kullanabildikleri zaman ortaya çıkar. Esnek öğrenme ve gelişme için sistemin birçok parçasının artan bir hızla birlikte çalışmasını gerektirir. www.nipec.hsni.net/preceptorship 28
Eğitimli hemşire iş gücü+iyi bir çalışma ortamı Yüksek kaliteli bakım Bu basit ve kanıta dayalı denklem sağlık sisteminde ister küresel isterse de yerel olarak uygulansın, hayati bir kaynak olan hemşirelik hizmetinden en iyi şekilde faydalanmak açısından çok önemlidir. 29
Sağlık Eğitimi Küresel Harcamaları Sağlık çalışanlarının eğitimi için yapılan toplam küresel harcama yaklaşık olarak yılda 100 milyar $ kadardır. Bu miktar dünya çapında yapılan sağlık harcamalarının % 2 sinden daha düşüktür. Frenk, et al. 2010 30
Hemşirelikte İş Gücü Ölçümü-1 Eski tanımlar hemşirelerin hastalar, aileler ve topluluklar adına yaptıkları işleri ve hatta iş arkadaşları için yaptıkları eğitim ve idareyi tanımlamakta yetersizdi. 31
Hemşirelikte İş Gücü Ölçümü-2 Yeni Zelanda da bir grup kıdemli hemşire hemşirelik iş gücüne etki eden bir dizi faktörü belirledi: Hasta talebi: Hasta koşulları, zorluk ve vaka karması. Çevresel zorluk: Fiziksel çevre ve kaynaklar, destek hizmetleri, yeniden tasarım ve yapılandırma, finans ve vaka karması. Tıbbi zorluk: Tıbbi teşhis, karar verme ve tedavi seçenekleri. Kalite-süreçleri ve sonuçları: Oryantasyon, eğitim. Walker&Hendry, 2009 32
Hemşirelikte İş Gücü Ölçümü-3 Hemşire odaklı sonuçlar: Doğrudan hemşirelik işlerinden etkilenen hasta sonuçları. Hemşirelik yoğunluğu: Her bir hasta tarafından gereksinim duyulan bakım miktarı. Hemşirelik beceri karması: Talep edilen ve var olan hemşirelik işgücünün sayısı ve nitelikleri. İş sistemleri: Nöbetleşe çalışmak, klinik destek, dokümantasyon, hizmet şartları, istihdam ve alıkoyma. Walker&Hendry, 2009 33
Sağlıklı İnsan Kaynaklarını Geliştirme Yeni sağlık çalışanları kategorileri yaratıldıkça ve rol değişimleri uygulandıkça; Ulusal ve yerel sağlık insan kaynakları, Kariyer yapıları, Hasta ve toplum üzerindeki olası sonuçların başlangıçta tanımlanması ve planlanması gereklidir. 34
Sağlık Personelinin Sayıları, Türleri ve Dağılımı Hakkındaki Kararları Etkileyen Bazı Nedenler-1 Sağlık bilimi ve teknolojisindeki ilerlemeler, hastaneler ve toplumda sağlık hizmetinin sağlanmasında değişen düzenler. Demografik değişiklikler ve hastalığın ortaya çıkması. Sağlık hizmetlerinin mevcudiyeti hakkında, hizmetler için daha büyük talep sonucu doğuran ve artan kamu bilinci. 35
Sağlık Personelinin Sayıları, Türleri ve Dağılımı Hakkındaki Kararları Etkileyen Bazı Nedenler-2 Artan sağlık hizmeti maliyetleri, sınırlı kaynaklar ve yeni sağlık hizmeti sağlayıcıları kategorilerinin yaratılması. İş kanunları, profesyonel düzenleyici şartlar, kamu hizmeti kural ve yönetmelikleri, insan kaynakları ve ulusal sağlık ve gelişme politikaları. 36
Sağlık Personelinin Sayıları, Türleri ve Dağılımı Hakkındaki Kararları Etkileyen Bazı Nedenler-3 Cinsiyet ve kültürel etkenler. Değişen sağlık riskleri. Eğitime erişim ve eğitim düzeyi. Kültür ve sağlık inançları. Alternatif tıbba erişim. Nesiller arası etkenler. Organizasyonel etkenler. Sosyo-ekonomik, mali kısıtlamalar. Yerel, ulusal ve küresel iş pazarı, küreselleşme. 37
Olumlu Uygulama Ortamları Mükemmellik ve iyi işi destekleyen ortamlardır. Özellikle, personelin sağlığı, güvenliği ve refahı için çaba gösterir. Kaliteli hasta bakımını destekler. Bireyler ve kuruluşların motivasyonu, üretkenliği ve performansını iyileştirirler. 38
Olumlu Uygulama Ortamlarının Unsurları-1 İşyeri tehlikeleri Ayırımcılık Fiziksel ve psikolojik şiddet Kişisel güvenliğe ilişkin hususları ele alan iş sağlığı, iş güvenliği ve refah politikaları. 39
Olumlu Uygulama Ortamlarının Adil ve yönetilebilir iş yükleri ve iş talepleri / stres Etkin yönetim ve liderlik uygulamaları, Meslektaş desteği, Unsurları-2 Karar almada çalışan katılımı, Paylaşılan değerleri yansıtan organizasyonel iklim. 40
Olumlu Uygulama Ortamlarının Unsurları-3 Sağlıklı iş-yaşam dengesi Eşit fırsat ve muamele Profesyonel gelişim ve kariyer ilerlemesi için fırsatlar Profesyonel kimlik, özerklik ve uygulama üzerinde kontrol. İş güvenliği İyi ücret ve sosyal yardımlar 41
Sistem Çapında İşbirliği Küresel sağlık insan kaynaklarının planlanması, Sağlık hizmeti çalışanlarının sayısının çoğaltılması, Üretkenliğin arttırılması, Eğitimin kalitesinin iyileştirilmesi. 42
Kişisel Sorumluluk ICN; hemşirelik mesleğinin bir değişim önderi olması, sürekli olarak planlı ve plansız sağlık hizmeti değişikliklerinin hemşireler ve hasta sonuçları üzerindeki sonuçlarının sürekli değerlendirmesi gerektiğini savunmaktadır. Karar almada bilgi veren, kanıt temelli uygulama verileri de kullanılmalıdır. 43
Temel sağlık hizmetinin güçlenmesinde kronik hastalıkların yönetimine dikkat çekmektedir ve hemşirelerin bu konuda ki rolü büyüktür. Browne, et al. 2012 Sağlık sisteminde hemşirelik hizmetlerinden en iyi şekilde faydalanmak için hemşireler potansiyellerinin üst noktaların da çalışmaya teşvik edilmeli ve bu konuda desteklenmelidirler. 44
Hemşirelerin ve dünya liderlerinin genel sağlığı iyileştirmek amacıyla küresel hemşirelik işgücüne öncelik vermeleri çok önemlidir 45
Uluslararası Hemşireler Gününde; hükümetlere, işverenlere ve topluma hemşirelerin sağlık açısından hayati bir önemi olduklarını ve resmi değiştirmek yönünde etkilemeyi umuyoruz. 46
TEŞEKKÜRLER 47