TOPRAK MAHSULLERĐ OFĐSĐ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI: 2011/8 HUBUBAT BÜLTENĐ 03.08.2011 1-) TMO HUBUBAT ALIMLARI VE FĐYATLARI HUBUBAT TÜĐK verilerine göre 2009 yılında ülkemizde 20.600 bin ton buğday, 7.300 bin ton arpa, 343 bin ton çavdar, 218 bin ton yulaf, 99 bin ton tritikale üretilmiştir. 2010 yılında 19.660 bin ton buğday, 7.240 bin ton arpa, 366 bin ton çavdar, 204 bin ton yulaf, 93 bin ton tritikale üretimi tahmin edilmiştir. Bahsi geçen ürünlerin toplam üretimi, 2009 da 28.560 bin ton iken 2010 da % 3,5 lik bir azalışla 27.563 bin ton olarak beklenmektedir. (TÜĐK) 2011/2012 alım döneminde, piyasalar yakinen takip edilmiş, hasadın başlamasıyla birlikte 30 Mayıs 2011 de taahhütname karşılığı alımlara başlanmış, 441 bin ton ürün taahhütname karşılığı alınmıştır. 14 Temmuz 2011 de müdahale alım fiyatları aşağıda yer alan tabloda yer aldığı şekilde açıklanmış ve 31.07.2011 tarihine kadar 432.716 ton buğday, 163.135 ton arpa ve 870 çavdar olmak üzere toplam 596.721 ton peşin alım yapılmıştır. Ayrıca 547 bin ton ürün emanet alınarak depolanmıştır. 2011/2012 DÖNEMĐ TMO MÜDAHALE ALIM FĐYATLARI (TL/ MÜDAHALE ALIM FĐYATI CĐNSĐ TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĐM KASIM MAKARNALIK LAR EKMEKLĐK LAR MAKARNALIK DÜŞÜK VASIFLI MAKARNALIK ANADOLU KIRMIZI VE BEYAZ SERT DĐĞER KIRMIZI VE BEYAZ 640 645 650 655 520 525 530 535 605 610 615 620 575 580 585 590 YEMLĐK LAR 500 505 510 515 ARPA-ÇAVDAR-TRĐTĐKALE-YULAF 455 460 465 470 ASGARĐ ALIM (ARPA-ÇAVDAR- TRĐTĐKALE VE YULAF) 400 405 410 415 Tablo:1 Ayrıca Bakanlığımızca 2011 yılı ürünü buğday için 50 TL/Ton, arpa, çavdar, yulaf, tritikale için 40 TL/Ton prim ödenecektir. 1
2010/2011 ALIM DÖNEMĐ MISIR ve ÇELTĐK 2010/2011 Dönemi Mısır; 2009 yılında 4.25 milyon ton olarak gerçekleşen mısır üretimi 2010 yılında % 1,4 artışla 4,31 milyon ton gerçekleşmiştir. (TÜĐK) seviyelerindedir. Yıllık mısır tüketimimiz ise ikame ürünlerin piyasa fiyatlarına bağlı olarak yaklaşık 4 4,5 milyon ton TMO, 2010 yılında arzın yoğun yaşandığı dönemde piyasaları düzenlemek amacıyla 11.08.2010 tarihinde taahhütname karşılığı alım uygulamasını başlatmış, üreticilere ücretsiz, sektöre ise cüzi fiyatla depolama imkânı sağlamıştır. Bu kapsamda 14.505 Ton alım yapılmıştır. Ancak piyasa fiyatlarının üretici aleyhine oluşmaya başlamasıyla 25 Ağustos 2010 tarihinde müdahale alım fiyatı 490 TL/ton olarak belirlenmiş, peşin ve emanet alımlara başlanmıştır 2010 yılı mısır alım döneminde 83.491 ton peşin, 72.991 ton emanet alım yapılmıştır. 31.05.2011 tarihi itibariyle emanete alınan mısırların 72.466 tonu iade edilmiş, 525 tonu peşin alıma tabi tutulmuştur. Üreticilere ürün bedellerinin tamamı olan net 39 milyon TL ödenmiştir. Bakanlığımızca mısır için 2010 yılında 40 TL/Ton destekleme primi ödenmiştir. 2011/2012 Dönemi Mısır; Ülke genelinde mısır ekilişleri tamamlanmıştır. Bitki gelişim durumu iyi olup, herhangi bir sıkıntı bulunmamaktadır. Hasatın ağustos ayı sonuna doğru başlayacağı tahmin edilmektedir. 01.08.2011 tarihi itibariyle bölgelere göre değişiklik göstermekle birlikte mısır piyasa fiyatları 650-750 TL/ton aralığında değişmektedir. Ayrıca Bakanlığımızca mısır için 2011 yılında 40 TL/ton destekleme primi ödenecektir. 2010/2011 Dönemi Çeltik; 2010/11 döneminde 99 bin hektarlık alanda 860 bin ton (pirinç karşılığı 516 bin ton) çeltik üretimi gerçekleşmiştir. (TÜĐK) Ülkemiz yıllık Pirinç tüketimi ise 600 bin ton olarak öngörülmektedir. 2010/11 döneminde piyasa fiyatlarının üretici beklentisini karşılaması nedeniyle çeltikte müdahale alım fiyatları açıklanmamıştır. Ancak üretici ve sanayicilerin depo ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için 6 Eylül 2010 tarihinden itibaren taahhütname karşılığı alım, 12 Kasım 2010 tarihinde ise makbuz senedi karşılığı kredi kullanılabilmesi için, 2008/2009 dönemi müdahale alım fiyatları (Osmancık için 870 TL/ton, Baldo için 960 TL/ton, Orta tane için 790 TL/ton ve Kısa tane için 720 TL/ton) esas alınarak emanet alım yapılmıştır. Taahhütname karşılığı alımı yapılan çeltiklerden 3.329 ton u emanet alıma dönüştürülmüştür. 31 Mayıs 2011 tarihi itibariyle emanete alınan çeltiklerin tamamı iade edilmiş olup, stoklarımızda emanet çeltik bulunmamaktadır. Bakanlığımızca çeltik için 2010 yılında 100 TL/Ton destekleme primi ödenmiştir. 2
2011/2012 Dönemi Çeltik; Çeltik ekilişleri 15 Mayıs tarihinde tamamlanması gerekirken havaların yağışlı gitmesi nedeniyle gecikerek 10 Haziran tarihinde tamamlanmıştır. Şube Müdürlüklerimizden alınan bilgilere göre, genel olarak tüm bölgelerimizde bitki gelişiminin iyi olduğu, herhangi bir hastalık ve zararlının bulunmadığı belirtilmiştir. Geçen yıla göre ekilişlerde % 5 lik bir artış olacağı, üretimin ise % 8 civarında bir artışla 930 bin ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Piyasa ve TMO stoklarına bakıldığında hasat sezonuna kadar pirinç ve çeltik stoklarının tüketimin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. 01.08.2011 tarihi itibariyle piyasa fiyatları bölgelere göre değişmekle birlikte, 60 randıman Osmancık çeltik çeşidi 1.000 1.150 TL/Ton, Baldo çeltik çeşidi ise 1.200 1.400 TL/Ton aralığında işlem görmektedir. Ayrıca Bakanlığımızca çeltik için 2011 yılında 100 TL/Ton destekleme primi ödenecektir. 3
2-) T.M.O. ĐÇ SATIŞ ŞEKĐLLERĐ, ESAS VE FĐYATLARI ĐLE BORSA FĐYATLARI A-) ĐÇ SATIŞ ŞEKĐL VE ESASLARI - Peşin Bedel Mukabili Satışlarımız: 1 Haziran 2011 itibariyle (mısır, pirinç ve mercimek hariç) serbest satışlarımız tamamlanmıştır. Ancak stoklarımızda mısır bulunmamaktadır. Stoklarımızda bulunan tüm pirinçler ve kırmızı iç mercimekler kişi ve kuruluş ayrımı yapılmaksızın peşin bedel mukabili satılmaktadır. Peşin bedel mukabili satışlarımızda; Talep sahiplerince yatırılan emtia bedelleri TMO Alınan Sipariş Avansları hesaplarına alınır. Teslimat süresince TMO fiyat ve ücretlerinde değişme olursa değişiklik teslimatı yapılmamış mala aynen yansıtılır. Alıcı mal almaktan vazgeçerse, bakiye mal bedeli alıcıya iade edilir. Ayrıca teslim anında satışların her hangi bir sebeple TMO tarafından durdurulması halinde teslimatı yapılmamış malın bedeli talepleri halinde alıcıya iade edilir veya satışların yeniden açılmasını müteakip cari fiyat, ücret ve esaslarla teslimata devam edilir. Paranın banka TMO hesabına alınmış olması satış için kabul anlamına gelmemektedir. Ayrıca, işyeri bilgisi dışında banka hesabına para yatırılmış olması durumunda akit ve zımni kabul anlamı doğmamaktadır. - Maniplasyon ücretleri; Açık yığın, MAYDÜ ve Nodalarda 5,00 TL/Ton, Tüm kapalı depolarda 7,50 TL/Ton Çuvallı hububat satışlarında 7,50 TL/Ton Ancak, pirinç ve kırmızı iç mercimek satışlarında maniplasyon ücreti alınmamaktadır. - Nakliye ilave ücretleri; edilmektedir. Şubeler arası nakliye ile oluşan stokların satışlarında 32,00 TL/Ton nakliye ilave ücreti tahsil Ancak, Şubeler arası nakliye ile oluşmuş pirinç ve kırmızı iç mercimek stoklarının satışında nakliye ilave ücreti alınmamaktadır. 4
B) ĐÇ SATIŞ FĐYATLARI Pirinç satış fiyatlarımız Tablo:2 de belirtilmektedir. CĐNSĐ PĐRĐNÇ SATIŞ FĐYATLARI KOD NO PAKETLĐ 5 KG (TL) PAKETLĐ 2 KG (TL) PAKETLĐ 1 KG (TL) Diğer Uzun Dane(Osmancık) 3651 3661 10,00 4,00 2,00 Đthal Orta Tane Pirinç (Mısır) 3697 10,00 4,00 2,00 NOT: Paketleme ücreti, Maniplasyon, Nakliye Đlave Ücreti ve KDV dahil, diğer masraflar hariçtir. Tablo: 2 Kırmızı iç mercimek satış fiyatlarımız Tablo:3 de belirtilmektedir. KIRMIZI ĐÇ MERCĐMEK SATIŞ FĐYATLARI ÇEŞĐDĐ KODU PERAKENDE SATIŞLAR 1 KG (TL) 2 KG (TL) 5 KG (TL) Diğer Đç Mercimekler 3281 3282 3283 2,00 4,00 10,00 3285 NOT: Perakende satışlarda; maniplasyon, paketleme, nakliye ilave ücreti ve KDV dahildir. Tablo: 3 5
C) BORSA ĐŞLEM HACĐMLERĐ VE FĐYATLARI Borsalarda işlem gören buğday, arpa, çavdar ve yulaf Kuruluşumuzca Eskişehir, Konya, Polatlı, Çorum, Bandırma ve Edirne ticaret borsalarından, mısır ise Adana ticaret borsasından günlük olarak takip edilmektedir. Temmuz ayına ait ortalama fiyatlar Tablo:4 te gösterilmiştir. ÜRÜN ADI DURUM I ANADOLU KIRMIZI SERT EKM. DĐĞER BEYAZ EKM. BORSA FĐYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI BORSALAR TMO SATIŞ FĐYATI ESKĐŞEHĐR KONYA POLATLI ÇORUM EDĐRNE ADANA BANDIRMA TL/Ton TL/Ton TL/To n TL/To n TL/To n TL/To n TL/To n TL/To n - - 621 6.369 - - 536 346 - - - - - - - 608 3.498 611 22.900 607 41.733 - - - - - - - - - 540 484 582 8.580 535 914 - - - - - - 599 2.912 - Temmuz DĐĞER KIRMIZI EKM. - - 581 17.484 572 12.446 536 13.239 588 10.074 - - - - - ARPA 473 10.586 457 18.365 470 4.500 455 4.451 - - - - - - - ÇAVDAR 465 216 449 823 425 82 - - - - - - - - - YULAF 728 32 723 176 700 117 - - - - - - - - - MISIR - - - - - - - - - - 724 5.247 - - - PĐRĐNÇ* 2.040 2.000 ÇELTĐK* 1.059 - MERCĐMEK** (KIRMIZI ĐÇ) 1.5636 2.000 * Pirinç ve Çeltik fiyatları Osmancık çeşidine ait olup, serbest piyasa toptan fiyat ortalamasıdır. ** Mercimek fiyatları Kırmızı Đç Mercimeğe ait olup Mersin Ticaret Borsası Temmuz ayı fiyat ortalamasıdır. Tablo:4 14.07.2011 tarihinde müdahale alım fiyatları ile birlikte 1 Kasım 2011 den geçerli iç satış fiyatları da açıklanmıştır. Kasım-Aralık 2011 ayları TMO Müdahale Satış ları Tablo:5 te belirtilmektedir. CĐNSĐ SATIŞ FĐYATI (TL/ KASIM ARALIK MAKARNALIK LAR EKMEKLĐK LAR MAKARNALIK 760 765 DÜŞÜK VASIFLI MAKARNALIK 615 620 ANADOLU KIRMIZI SERT, ANADOLU BEYAZ SERT LAR 720 725 DĐĞER KIRMIZI VE DĐĞER BEYAZ LAR 680 685 YEMLĐK LAR 590 600 ARPA-ÇAVDAR-TRĐTĐKALE-YULAF 540 545 ASGARĐ ALIM (ARPA-ÇAVDAR-TRĐTĐKALE VE YULAF) 475 480 Tablo:5 6
3-) DÜNYA HUBUBAT PĐYASALARI (Aşağıdaki veriler IGC nin 28.07.2011 tarih 413 nolu aylık raporuna göredir.) ÜRETĐM AB, ABD, Hindistan, Avustralya ve Kuzey Afrika da artan rekolte öngörüleri, dünya buğday üretim öngörülerini 8m. ton yükselterek 674m. seviyesine çıkardı (651m.). AB de batı yetiştirme bölgelerinde mahsul beklentilerini ciddi şekilde düşüren aşırı kurak geçen bahar sonrasında, Haziran ve Temmuz aylarındaki geniş yayılımlı yağmurlar başta kuzey Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık olmak üzere rekolte beklentilerini önemli ölçüde iyileştirdi. Hasadın iyi şekilde ilerlemesiyle, üretim tahmini 3.7m. ton yükselerek, geçen yılın 0.6m. üzerinde olan 136.8m. seviyesine yükselirken, bu artışın neredeyse tamamı yukarıda belirtilen ülkelere bağlandı. Elverişli hava koşulları Bulgaristan ve Romanya da mahsul beklentilerini biraz daha yükseltti. AB de toplam ortak buğday verimi öncekine göre 4.1m. yüksek olan 128.9m. ton seviyesinde öngörülürken (127.3m.), makarnalık buğday mahsulü ise Haziran ayı tahmininden 0.3m. düşük olan 8.0m. ton seviyesinde öngörüldü (8.9m.). Bağımsız Devletler Topluluğu nda, kuzey Kazakistan daki sağanaklar baharlık mahsule faydalı oldu. Son sıcak hava dalgasına rağmen, rekoltelerin geçen yıla göre toparlanarak, üretimi %40 arttırması ve önceki düzeyine göre değişmeyen 14.0m. ton seviyesine çıkarması bekleniyor (10.0m.). Batı Rusya nın çoğu kesimindeki yağmurlar buğday mahsulü için faydalıydı, ama güney kesimler ve Volga bölgesi daha çok sıcak ve kurak kaldı. Normal düzeyde terkler olacağı varsayıldığında, hasat alanlarının 25.0m. ha seviyesine sıçraması öngörülüyor ve mahsul öngörüleri 2.0m. ton yükselerek 56.0m. seviyesine çıkıyor (41.5m.). Ukrayna da Temmuz ortası itibariyle hasat üçte bir oranında tamamlandı. Alan tahminleri 6.7m. ha. düzeyine inmesine rağmen, halen geçen yıla göre %6 yüksek. Đlk raporlara göre rekolteler 2010 düzeylerinin %10 kadar üzerinde ve üretimin yaklaşık beşte bir kadar artarak 20.0m. ton seviyesine yükselmesi bekleniyor (16.8m.). Kanada da ovalardaki mahsul gelişimi, son zamanlarda daha sıcak ve kurak hava durumu ile iyileşmesine rağmen, daha erken zamanlardaki yağışlı ve soğuk koşullar nedeniyle halen iki hafta kadar gecikmiş durumda. Tam buğday ekim alanlarının %13 kadar yükselerek, önceki öngörüden düşük olan 9.6m. ha. seviyesine yükseleceği tahmin ediliyor; Kırmızı Baharlık buğday alanları %7 ve makarnalık buğday %40 yükselerek 1.8m. seviyesine çıktı (1.3m.). Beş yıllık ortalama rekolteler esas alındığında, üretim öncekine göre 1.m. düşük olan 24.0m. ton seviyesinde öngörülüyor (23.2m.). ABD de kuzeydoğuda kuraklaşan hava koşulları Yumuşak Kırmızı Kışlık buğdayın biçilmesini hızlandırırken, toplam kışlık buğday hasadının yaklaşık dörtte üçü Temmuz ayının son haftasında ortalamanın biraz altında kalarak tamamlandı. Beklenenden yüksek rekolteler nedeniyle, kışlık buğday üretim tahminleri 1.2m. ton yükselerek, geçen yıl ile aynı olan 40.3m. seviyesine yükseldi. Soğuk ve yağışlı hava koşullarının neden olduğu ekim gecikmeleri sonrasında, makarnalık buğday mahsulü 1.7m. ton seviyesi ile 2010/11 dönemine göre %40 düşük öngörülürken (2.9m.), diğer baharlık buğdayın (daha çok Sert Kırmızı Baharlık) üretimi geçen yıla göre %11 düşük olan 15.0m. ton seviyesinde belirtildi. Toplam ABD buğdayı üretimi Haziran ayına göre 1.5m. yüksek olan 57.0m. ton seviyesinde öngörüldü (60.1m.). Arjantin de kurak hava şartları çiftçilerin ekimlerini tamamlamasına imkân sağladı, ama normalin altındaki sıcaklıklar erken mahsul gelişimini yavaşlattı. Alanlar 4.5m. ha. seviyesi ile geçen yıla göre biraz daha düşük öngörüldü (4.4m.). Rekoltelerin geçen sezondaki rekor düzeyinden gerilemesi öngörülürken, üretimin önceki düzeyine göre değişmeyen 13.0m. ton seviyesine inmesi öngörülüyor (14.7m.). Kışlık buğday hasadı Çin de tamamlanmış olup, verim tahmininin geçen yıla göre biraz daha yüksek olması tahmin edilirken, kuzeydoğu kesimlerdeki yağmurlar baharlık buğdayın genel görünümünü iyileştirdi. 7
Dolayısıyla üretim tahmini 0.5m. ton artarak 115.5m. seviyesine çıktı (115.2m.). Hindistan için üretim tahmini 1.9m. ton artarak rekor 85.9m. seviyesine çıkarken (80.8m.), en son resmi rakamlar beklenenden yüksek rekolteleri yansıtıyor. Đran da sıcak ve kurak hava koşulları hasat koşullarında iyileşme sağladı. Rekoltelerin geçen yılki istisnai sonuçların altında rapor edilmesiyle, üretim öncekine göre değişmeyen 13.5m. ton düzeyinde tahmin ediliyor (15.5m.). Türkiye de kurak ve sıcak havaların geri dönmesi kuzey bölgelerde hasadı hızlandırdı. Ancak daha erken zamanlardaki daha yağışlı ve serin hava şartları nedeniyle mahsul kalitesinin çoğu bölgede düşmesi bekleniyor. Üretim tahmini 19.0m. ton seviyesi ile değişmedi (17.5m.). Kuzey Afrika da kurak ve sıcak hava şartları Fas ta hasadı hızlandırırken, mahsul öngörüsü geçen yıla göre %6 yüksek olan 5.2m. ton seviyesinde. Beklenenden daha iyi rekolte düzeyleri nedeniyle, Tunus için üretim tahminleri 0.3m. ton artarak, geçen yılın neredeyse iki katı olan 1.5m. ton seviyesine çıktı. Güney Afrika da hafif yağışlar başta Batı Cape olmak üzere ekim alanlarının genel görünümünü iyileştirdi. Üretimin geçen yılki zayıf mahsulden 2.0m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor (1.4m.). Avustralya da hafif yağışlar Batı Avustralya daki büyüme koşullarını iyileştirmeye devam etti, ama güneydeki bazı bölgelerde daha fazlasına ihtiyaç var. Ülkenin güneydoğusunda, New South Wales in ve Queensland ın bazı kesimlerinde de daha fazla nem gerekiyor. Batı Avustralya da kurak kalan bölgeler nedeniyle, toplam alanın 14.2m. ha. seviyesi ile öncekine göre biraz daha düşük, ama geçen yıla göre halen %6 yüksek olması tahmin ediliyor. Rekolte beklentileri öncekine göre daha yüksek ve dolayısıyla üretim öngörüsü 0.5m. ton yükselerek 25.5m. seviyesine çıktı (26.3m.). MISIR AB, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Güney Asya nın bazı kesimlerinde 2011/12 rekolteleri beklentilerindeki iyileşmeyi yansıtmak suretiyle, dünya mısır üretimi bir ay öncesine göre 1m. ton yüksek olan rekor 859m. seviyesinde öngörülüyor (827m.). Hasat edilmiş alanlar geçen yıla göre neredeyse %2 yüksek olan 163m. ha. seviyesinde öngörülürken, rekoltelerin %4 yükselerek ortalama 5.3 ton/ha seviyesine çıkması öngörülüyor. ABD nin güney ve merkez kesimlerinde Temmuz ayında bir sıcak hava dalgası kilit mısır bölgelerini etkileyerek, tozaran mahsulü stres altına soktu ve resmi mahsul koşulları sınıflandırmasını düşürdü. Aşırı yağışlı ve serin koşullardan kaynaklanan bu sezondaki ekim gecikmelerine rağmen, tohumlamalar resmi olarak geçen yıla göre %4.5 yüksek olan 37.3m. ha seviyesinde belirlendi. Ortalama düzeyde terkler olacağı varsayıldığında, hasat edilen alanlar 34.3m. ha. düzeyinde öngörülüyor (33.0m.); rekoltelerin 9.9 ton/ha ile trendin sadece çok az altında kalacağı öngörülmesi nedeniyle, verim düzeyinin geçen sefere göre değişmeyen rekor 339.0m. ton seviyesine tırmanması öngörülüyor (316.2m.). AB de geniş yayılımlı Temmuz yağmurları kilit büyüme bölgelerinde mahsulün genel görünümünü biraz daha geliştirdi. 8.7m. ha. seviyesinde ekim alanlarının geçen yıla göre %7 yüksek olacağı tahmin edilirken, Macaristan ve Romanya en yüksek kazanımı gösterdi. Rekolte beklentilerinden iyileşmesi yansıtmak suretiyle, üretim öngörüsü 0.8m. ton yükselerek 59.9m. seviyesine çıktı (56.0m.). Kanada da Ontario da genellikle sıcak ve kurak olan hava koşulları mahsul için faydalı oldu; alanlar 2010 dakine benzer düzeyden olmasına rağmen (1.2m. ha.), rekoltelerin bu yılın rekor düzeyinin altında ve üretimin %6 gerileyerek 11.0m. ton seviyesinde olması öngörülüyor. Ukrayna da üretimin rekor 14.0m. seviyesine çıkması bekleniyor (11.5m.). Cazip fiyatlar ve elverişli hava koşulları ekim alanlarını dörtte bir kadar arttırırken, rekoltelerin 4.3 ton/ha düzeyiyle geçen yıla benzer olması öngörülüyor. Yükselen fiyatlar ve artan yurtiçi yem ihtiyaçlarına karşılık olarak, Rusya da ekim alanlarının tahmini 1.7m. ha. seviyesine genişlemesi bekleniyor (1.4m.). Rekoltelerin geçen yıla kıyasla önemli ölçüde 8
artmasının beklenmesi nedeniyle, üretimin yaklaşık üçte iki artarak, öncekine göre 0.2m. yüksek ve 2008/09 dönemindeki rekor 6.7m. düzeyinden sonraki ikinci düzey olan 5.0m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor. Doğu ve merkez Çin deki geniş yayılımlı yağmurlar mahsul gelişimi için genelde elverişli koşullar sağladı, ama daha fazlasına ihtiyaç var. Alanlardaki artış nedeniyle, üretimin 180.0m. ton seviyesi ile geçen yıla göre %1.5 daha yüksek olması öngörülüyor. Artan fiyatlar ve yüksek talep ile teşvik edilen Arjantinli çiftçilerin ekim alanlarını 3.5m. has seviyesine yükseltmesi beklenirken (3.2m.), rekoltelerin biraz artmasıyla birlikte verim düzeyi 24.0m. ton seviyesine çıkabilir (21.5m.). Benzer şekilde Güney Afrika daki ekim alanlarının 12.3m. ton seviyesinde öngörülen verim düzeyi ile birlikte 2.8m. ha. seviyesine sıçraması bekleniyor (2.4m.). ARPA Avrupa da büyüme koşullarındaki iyileşme ve Arjantin de artan alan öngörüleri nedeniyle, 2011/12 döneminde dünya arpa üretim öngörüleri 0.9m. ton yükselerek, geçen yılın zayıf verim düzeyinin %6 üzerinde olan 132.4m. seviyesine çıktı. AB de yaz başındaki yağışlar, kışlık arpa hasadı tamamlanmaya yaklaştığından dolayı Fransa, Almanya, Polonya ve Birleşik Krallık ta rekolte potansiyelini yükseltti. Üretim öngörüsü 1.1m. ton artarak geçen yılın 53.2m. seviyesinin çok az altında, ama halen 2008 ve 2009 arpa mahsullerinin oldukça gerisinde kalan 53.0m. ton seviyesine çıktı. Sıcak ve yağışlı hava koşulları batı Rusya nın merkez ve kuzey kesimlerinde mahsul gelişimi için genellikle elverişliydi, ama güney kesimler ve Volga bölgesinde daha fazla neme ihtiyaç var. Geçen yılki ciddi kuraklık sonrasında, hasat edilmiş alanların üçte bir oranında artarak 8.6m. ha. seviyesine çıkması öngörülüyor; ortalama rekolteler esas alındığında, üretimin neredeyse iki katına çıkarak 16.0m. ton çıkması öngörülüyor (8.4m.). Ukrayna da arpa alanları çiftçiler başta mısır olmak üzere alternatif mahsullere döndüğü için 0.3m. ha. azalarak 3.7m. seviyesine indi (4.7m.). Mahsul öngörüsü 0.6m. ton gerileyerek son dört yılın en düşük düzeyi olan 8.2m. seviyesine indi (8.8m.). Kanada da mevsime yağışlı ve soğuk bir başlangıç yapılması, ekim alanlarının geçen yıla göre hafif bir yükselişle 2.5m. ha. seviyesinde sınırlanmasına yol açtı. Rekoltelerin geçen yıla benzer olduğunu varsayarsak, üretimin 8.0m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor (7.6m.). ABD de ekimler, bahar yağmurlarının en büyük arpa üretici eyalet olan Kuzey Dakota başta olmak üzere kuzey ovalarında arazi işlerini kötü şekilde etkilemesi nedeniyle 1.1m. ha. seviyesi ile bir yıl öncesine göre biraz daha düşük belirledi (1.2m.). Üretimin 3.8m. ton seviyesine gerilemesi öngörülüyor (3.9m.). Kuzey Afrika da sıcak ve kurak hava koşulları Fas ta hasadı hızlandırırken, ekim alanlarındaki artış nedeniyle üretimin %12 yükselerek 2.9m. ton seviyesine çıkması tahmin ediliyor. Avustralya da Batı Avustralya, kuzey New South Wales ve güney Queensland daki son yağışlar beklentileri yükseltti, ama bazı bölgelerde halen daha fazlasına ihtiyaç var. Ekim alanlarının 4.2m. ha. seviyesi ile geçen yıla göre biraz daha yüksek olacağı tahmin ediliyor (4.1m.), ama rekoltelerin 2010/11 dönemindeki rekora yakın düzeyden düşük öngörülmesi üzerine, üretimin %10 düşerek 8.4m. ton seviyesine inmesi bekleniyor (9.3m.). Arjantin de ekim alanlarının artması bekleniyor ve üretim öngörüsü 0.5m. ton yükselerek, halen 2010 düzeyine göre %13 düşük olan 2.6m. seviyesine çıktı. 9
TÜKETĐM 2011/12 döneminde dünya buğday tüketimi geçen aya göre 6m. ton yüksek olan 676m. seviyesinde öngörüldü (657m.). Yemlik kullanımdaki güçlü kazanımlar bu seviyeyi, yüksek fiyatların hayvan üreticilerini mısır yerine buğday ve başka içerikleri kullanmaya teşvik ettiğinden dolayı, son yirmi yıldaki en yüksek düzeylerine yükseltecek. AB de şu anda Karadeniz bölgesinde ithalat vergisi olmaksızın mevcut olan düşük/orta kaliteli buğday ithalatları, yemlik talebin desteklenmesine yardımcı olacak olup, kullanımda yıldan yıla küçük bir artışla 52.0m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor (50.5m.); son Rapor ile kıyaslandığında bu düzey 1.0m. daha yüksek. Hasattaki toparlanma Rusya da yemlik kullanımı yükseltecek, ama büyüme başta arpa olmak üzere alternatiflerde daha yüksek olan arzlarla sınırlanacak. Çoğunlukla mısıra yönelik ithalat maliyetlerine göre değişecek olmasına rağmen, Filipinler, Güney Kore, Tayland ve Vietnam dahil olmak üzere Uzak Doğu Asya da yem talebinde önemli artış öngörülüyor. Son zamanlardaki iyi hasat ve genel olarak insan gıdası kullanımındaki durağanlıkla desteklenen rahat arzlar nedeniyle, Çin de buğdayın yemlik kullanımı son birkaç yılda yükseldi ve 2011/12 döneminde 14.5m. ton seviyesine ulaşması öngörülüyor (13.0m.). ABD de de kullanımın artması öngörülürken, 6.0m. ton seviyesinde talep (3.7m.) hububatın yemlik kullanımı ile kıyaslandığında düşük kalacak olmasına rağmen, mısıra karşı rekabetçi fiyatlandırmasını yansıtıyor. Dünyada buğdayın yemeklik kullanımının %1.3 artarak 461.6m. ton seviyesine çıkması öngörülürken, büyümenin büyük çoğunluğu Asya daki gelişmekte olan ülkelerde görüldü. Hindistan da bir diğer bol hasat ve devletin refah programları aracılığıyla satışları sübvansiyonlu fiyatlarla arttırmak yönündeki planlar, güçlü talebi korumaya yardımcı olacak; Hindistan da yemeklik kullanımın rekor 77.5m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor (73.1m.). Global endüstriyel kullanımın ise AB de biyo-yakıtlardaki kullanım artışının liderliğinde %9 artarak 21.1m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor. MISIR Büyük ölçüde Çin ve ABD deki artışlar nedeniyle, 2011/12 döneminde dünya mısır tüketimi öngörüsü Haziran ayına göre 2m. ton yükselerek 863m. seviyesine çıkarken (849m.), yemlik kullanım için 489m. (479m.), endüstriyel işleme için 245m. (241m.) ve gıdalık kullanım için ise 97m. dahildi (96m.). Tüketimde yıldan yıla büyüme %1.7 ile önceki öngörüden biraz daha yukarıda öngörüldü, ama halen beş yıllık ortalama olan %3.9 düzeyinden oldukça düşüktü. Özellikle Asya ve Latin Amerika nın bazı kesimlerinde olmak üzere temel yem talebi güçlü kalmaya devam edecek gibi görünürken, rekabetçi şekilde fiyatlandırılmış yemlik buğdaydaki yüksek arzlar bazı durumlarda kullanımı kısıtlayabilir. Geçen ay ile kıyaslandığında, Çin de yemlik kullanım 1.0m. ton yükselerek 119.0m. seviyesine çıktı (115.0m.). Kümes hayvanları fiyatlarının çok yüksek olması, domuz rakamlarındaki artışı teşvik ederken, devam eden yapısal değişiklikler daha yüksek ticari operasyonlara kayma dahil olmak üzere endüstriyel yemlere yönelik talebi yükseltecektir. Yüksek früktoz şurubunun (HFCS) artan üretimi nedeniyle, ABD endüstriyel tüketiminin çok az artış göstererek, öncekine göre 0.9m. yüksek olan 158.0m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor (157.7m.). Toplamın 128.3m. ton kadarı 2010/1 seviyesi ile aynı, ama zorunlu seviyenin altında kalan yakıt etanol üretimi için kullanılıyor. Ancak büyük ölçüde etanol vergi kredisinin kaldırılıp kaldırılmayacağına ve mısır ile ham petrol fiyatları arasındaki ilişkiye göre değişecek. ARPA Üretimde makul bir toparlanma öngörülüyor, ama çok daha düşük olan devir stokları arzların dar kalmasına neden olacak ve 2011/12 döneminde arpa tüketimini sınırlayacak. Yine de halen büyük ölçüde Rusya nın üretimindeki toparlanma nedeniyle kullanımın geçen yıla göre 2.0m. ton yükselerek 138.4m. seviyesine çıkması öngörülüyor. Global yemlik kullanımın 91.3m. ton seviyesi ile sadece çok az yüksek olması öngörülüyor (91.0m.). Bu öngörü büyük ölçüde bahardaki kuraklıktan etkilenen yetiştiricilerin kaybettikleri mera alanlarının boşluğunu doldurmak için daha çok çiftlik yerinde beslemeye yönelmesi nedeniyle AB 10
rakamlarındaki 0.7m. ton luk artıştan kaynaklanarak Haziran ayına göre biraz yükseldi. Bunun aksine Ukrayna için öngörüler üretim tahminlerindeki gerilemeyi takiben 0.2m. ton kadar düşerek 3.6m. seviyesine indi (4.2m.). Maltlık dahil olmak üzere dünyada endüstriyel talebin 2011/12 döneminde%2.4 kadar yükselmesi öngörülüyor. Bunun nedeni ABD etanol endüstrisinde artan arpa kullanımı ve Rusya, Güney Amerika ve Pasifik Asya da artan bira talebi. STOK 2011/12 dönemi sonunda sekiz majör ihracatçıda buğday stokları 62.6m. ton seviyesi ile öncekine göre 1.3m. ton yüksek, ama halen geçen yılın 4.7m. altında belirlendi. AB de stoklar nispeten dar kalacak gibi görünüyor, ama beklenenden iyi hasat sonuçları nedeniyle, 2011/12 sonunda öngörülen devir düzeyi son GMR (Hububat Piyasa Raporu) ile kıyaslandığında 1.8m. ton yükselerek, 11.9m. seviyesine çıktı (10.7m.). Arjantin ve Avustralya da bu düzeylerin geçen yıl sonuna göre çok az değişiklik göstermesi bekleniyor. ABD de Mayıs 2012 sonunda devir düzeyi son üç yılın en düşük düzeyi olan 18.2m. ton seviyesinde öngörülüyor (23.4m.). Şu anki arz ve talep varsayımları esas alındığında, Bağımsız Devletler Topluluğu nun üç ana ihracatçısı olan Kazakistan, Rusya ve Ukrayna nın birleşik stoklarının yükselmesi öngörülüyor. Güçlü ihracat talebi öngörülmesine rağmen, yüksek üretim 2011/12 sonunda Rusya stokları öngörüsü geçen aya göre sadece 0.5m. ton düşük olan 12.2m. seviyesine getiriyor (11.0m.). Kanada da devir düzeyi 5.0m. ton seviyesi ile son dört yılın en düşük düzeyinde olup (6.2m.), bunun sadece 1.0m kadarı makarnalık buğdayı oluşturuyor (1.4m.). Çin ve Hindistan dahil olmak üzere diğer ülkeler için yükseliş revizyonlarını dikkate aldığımızda, 2011/12 dönemi sonunda dünya buğdayı devir düzeyi Haziran ayında göre 5m. ton yüksek olan 190m. düzeyi ile geçen yılın sadece 2m. altında öngörülüyor. MISIR 2011/12 (ilgili piyasa yılları) sonunda stoklar 122m. seviyesi ile bir ay öncesine göre neredeyse 3m. ton daha yüksek öngörüldü, ama bu düzey halen önceki yıl toplamının 4m. altında ve 2006/07 döneminden beri görülen en düşük düzeydi. Artan öngörüler çoğunlukla AB ve Brezilya için artan devir öngörülerinden kaynaklanıyor. 6.2m. ton seviyesi ile (6.9m.) AB de devir düzeyi öncekine göre 1.6m. daha yüksek öngörülürken, daha yüksek açılış stokları öngörüsünü ve bu ay iyileşen mahsul genel görünümünü yansıtıyor. ABD de etanol kullanımı ve ihracatlar için yükselen öngörüler nedeniyle, sezon sonu stokları geçen sefere göre 0.5m. ton düşük ve yurtiçi tüketimin %8 ine eşit olan 22.6m. düzeyinde öngörüldü (22.4m.). ARPA 2011/12 (ilgili piyasa yılları) sonunda dünyada arpa stoklarının %22 gerileyerek 21.8m. ton seviyesine inmesi öngörülüyor. Bu rakam büyük ölçüde devir öngörüsünün öncekine göre 0.3m. daha yükselerek 6.7m. ton seviyesine çıktığı AB de iyileşen üretim beklentileri nedeniyle Haziran ayına göre 0.5m. ton artış gösterdi. Ancak bu düzey 2006/07 döneminden beri görülen en düşük düzey olacak ve 2009/10 dönemindeki rekor 17.2m. ton düzeyinin ise %60 gerisinde kalacak. Ukrayna ve Kanada daki stokların da birbirini izleyen yıllarda ortalamanın altında kalan üretimi takiben önceki yıla göre düşüş göstererek 0.7m. ton seviyesine inmesi öngörülüyor. Bunun aksine Avustralya da bir diğer bereketli hasat beklentisi nedeniyle öngörülerin 3.0m. ton seviyesinde yüksek kalması öngörülüyor (3.3m.). 11
03/08/2011 TARĐHLĐ DÜNYA HUBUBAT FĐYATLARI ÜRÜN KODU FĐYAT ABD$/Ton ABD 2HRW 328,70 FRANSIZ EKM. BUĞ. 285,10 ARJANTĐN EK - ABD 2SRW 285,80 KANADA DURUM 2WAD 551,40 A.B.D HARD AMBER NO1 - FRANSIZ ARPA 281,20 RUS ARPA 179,70 ABD MISIR (3YC) 316,30 ABD UZUN DANE PĐRĐNÇ 605,00 (*)03/08/2011 Tarihli Merkez Bankası $ Satış Kuru: 1,700 (**)KAYNAK: REUTERS (***)ABD Uzun TANE Pirinç fiyatı 29.07.2011 tarihli IGC Raporuna göredir. Tablo: 6 DÜNYA ÜRETĐM, TĐCARET, TÜKETĐM VE STOK MĐKTARLARI 2010/2011 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/2010 TAHMĐN 2011/2012 ÖNGÖRÜ ÜRETĐM 556 628 621 598 607 685 679 651 674 TĐCARET 102 110 110 111 110 137 128 124 127 TÜKETĐM 594 616 625 609 603 646 652 657 676 STOK 129 138 136 125 132 172 199 192 190 *KAYNAK: IGC TEMMUZ 2011 Tablo: 7 DÜNYA MISIR ÜRETĐM, TĐCARET, TÜKETĐM VE STOK MĐKTARLARI 2010/2011 MISIR 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/2010 TAHMĐN 2011/2012 ÖNGÖRÜ ÜRETĐM 628 713 698 710 797 800 821 827 859 TĐCARET 80 76 79 87 101 84 86 93 94 TÜKETĐM 647 686 701 725 779 784 822 849 863 STOK 105 135 132 117 134 149 148 126 122 *KAYNAK: IGC TEMMUZ 2011 Tablo: 8 DÜNYA HUBUBAT ÜRETĐMĐ (2011/2012 ÖNGÖRÜ MĐLYON ÜLKE ADI ARPA MISIR AVRUPA (27 ÜLKE) 136,8 53,0 59,9 ÇĐN 115,5 2,6 180,0 HĐNDĐSTAN 85,9 1,5 21,3 A.B.D. 57,0 3,8 339,0 RUSYA 56,0 16,0 - KANADA 24,0 8,0 11,0 AVUSTRALYA 25,5 8,4 0,3 TÜRKĐYE 19,0 6,2 4,0 UKRAYNA 20,0 8,2 14,0 ARJANTĐN 13,0 2,6 24,0 KAZAKĐSTAN 14,0 2,0 - DÜNYA TOPLAMI 674,4 132,4 859,1 *KAYNAK: IGC TEMMUZ 2011 Tablo: 9 12
DÜNYADA ÜRETEN ÜLKELERĐN ÜRETĐM DURUMLARI ÜRETEN ÜLKELER 2005 ÜRETĐMĐ 2006 ÜRETĐMĐ 2007 ÜRETĐMĐ 2008 ÜRETĐMĐ 2009 ÜRETĐMĐ 2010/2011 TAHMĐN ÜRTEĐMĐ 2011/2012 ÖNGÖRÜ ÜRTEĐMĐ 2011 ÖNGÖRÜ ÜRETĐM RAKAMLARINA GÖRE DÜNYA ÜRETĐMĐNDEKĐ PAYI % UZAK DOĞU 195,4 207,2 216,3 219,2 227,3 227,2 233,1 34,6 ÇĐN 97,5 108,5 109,3 112,5 115,1 115,2 115,5 17,1 HĐNDĐSTAN 68,6 69,4 75,8 78,6 80,7 80,8 85,9 12,7 AVRUPA 138,1 129,5 124,2 155,5 143,0 140,1 141,4 21,0 AB-27 122,7 125,1 119,7 150,7 138,3 136,2 136,8 20,3 FRANSA 37 35,4 32,8 39,0 38,3 38,2 35,5 5,3 ALMANYA 23,7 22,4 20,8 26,0 25,2 24,0 24,0 3,6 ĐNGĐLTERE 14,9 14,7 13,1 17,3 14,1 14,9 14,5 2,2 ROMANYA 7,6 5,0 2,9 7,2 5,2 5,9 6,9 1,0 MACARĐSTAN 5,1 4,4 4,0 5,6 4,4 3,6 3,9 0,6 BAĞ.DEVL.TOPL. 92,2 85,3 93,6 117,3 113,6 82,3 104,5 15,5 RUSYA 47,7 44,9 49,4 63,8 61,7 41,5 56,0 8,3 UKRAYNA 18,7 13,8 13,9 25,9 20,9 16,8 20,0 3,0 KAZAKĐSTAN 11 12,5 16,5 13,0 16,5 10,0 14,0 2,1 ABD 57,2 49,2 55,8 68,0 60,4 60,1 57,0 8,5 KANADA 26,8 25,3 20,1 28,6 26,8 23,2 24,0 3,6 AVUSTRALYA 25,4 10,8 13,6 21,4 21,8 26,3 25,5 3,8 PAKĐSTAN 21,7 21,7 23,3 21,0 24,0 23,9 24,0 3,6 TÜRKĐYE 18 17,5 15,5 17,0 18,5 17,5 19,0 2,8 ARJANTĐN 12,6 14,5 16,3 8,4 8,8 14,7 13,0 1,9 SURĐYE 4,7 4,9 4,1 2,1 4,0 3,6 3,8 0,6 DÜNYA 620,9 597,5 609,1 685,0 678,5 650,5 674,4 100,0 *KAYNAK: IGC TEMMUZ 2011 Tablo: 10 13