Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu VakıfBank 22-29 Ağustos 211 -Bu Haftaki Yazımız... İşsizlik Oranındaki Gerilemenin Satır Aralarında Söyledikleri Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Son açıklanan Mayıs dönemi rakamlarına göre işsizlik oranı en son kriz öncesi Haziran 28 de gördüğü %9.4 seviyesine kadar gerilemiştir. Dünya genelinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle yapılan karşılaştırmada Türkiye işsizlik oranı açısından güçlü bir görünüme sahiptir. Ancak, işsizlik oranı mevsimsellikten arındırıldığında Nisan döneminde gözlenen yükselişin Mayıs ta da devam ettiği dikkat çekmektedir. Bu durum Türkiye ekonomisinde 21 yılında ve 211 in ilk çeyreğinde gözlenen hızlı performansın ikinci çeyrekten itibaren bir miktar hız kaybedeceği beklentisini desteklemektedir. -Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında 94.83 oldu... Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarına göre Haziran ayında 96.42 olan Tüketici Güven Endeksi Yemmuz ayında %1.64 oranında azalarak 94.83 oldu. Tüketici Güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin gelecek dönem satın alma gücü, gelecek dönem genel ekonomik durum, gelecek dönem iş bulma olanakları ile mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına ait değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklandı. Hazine geçtiğimiz hafta tahvil ihalesi düzenledi... Hazine nin TL cinsinden 4 Yıl vadeli 6 ayda bir kupon ödemeli sabit kuponlu tahvil ihalesinde satışların nominal tutarı 44. milyon TL olurken, net satış 49.7 milyon TL olarak gerçekleşti. İhale öncesi yapılan 73.1 milyon TL ROT satışla birlikte toplam satış tutarı 1 milyar 162.8 milyon TL ye geldi. - Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler.. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 22.8.211 Brüt Borç Stoku (Temmuz) 49.8 mlyr TL -- Beklenti Anketi (Ağustos, II. Dönem) -- -- 23.8.211 PPK Toplantısı %.7 %.2 2.8.211 Kapasite Kullanım Oranı(Ağustos) 7.4 7 Reel Kesim Güven Endeksi (Ağustos) 114.1 -- 26.8.211 Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) -1.2 mlyr dolar -9. mlyr dolar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
İşsizlik Oranındaki Gerilemenin Satır Aralarında Söyledikleri Son açıklanan Mayıs dönemi rakamlarına göre işsizlik oranı en son kriz öncesi Haziran 28 de gördüğü %9.4 seviyesine kadar gerilemiştir. Dünya genelinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle yapılan karşılaştırmada Türkiye işsizlik oranı açısından güçlü bir görünüme sahiptir. Ancak, işsizlik oranı mevsimsellikten arındırıldığında Nisan döneminde gözlenen yükselişin Mayıs ta da devam ettiği dikkat çekmektedir. Bu durum Türkiye ekonomisinde 21 yılında ve 211 in ilk çeyreğinde gözlenen hızlı performansın ikinci çeyrekten itibaren bir miktar hız kaybedeceği beklentisini desteklemektedir. İşsizlik oranı Haziran 28 den beri en düşük seviyesine gerilese de mevsimsellikten arındırıldığında istihdamın azaldığına işaret ediyor... Grafik-1 2 18 16 14 12 1 8 Nis.7 Ağu.7 Kaynak: TÜİK 16 14 Ara.7 Nis.8 İşsizlik Oranı(%) Mevsimsel Etk. Ar. İşsizlik Oranı(%) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Grafik-2: Mevsimsel Etk. Arınd. İşsizlik Oranı (%) 27 28 29 21 211 12. 1.3 9.4 Mart Nisan Mayıs 211 döneminde %9.9 olarak gerçekleşerek en son kriz öncesi Temmuz 28 de gördüğü tek haneli seviyelere inen İşsizlik oranı Nisan Mayıs Haziran döneminde sert bir düşüşle %9.4 seviyesine gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranı da Mayıs 211 döneminde işsizlik oranına benzer bir trend sergilemiştir. Buna göre tarım dışı işsizlik Mayıs döneminde bir önceki döneme göre. puan azalarak %12 oranına gerilemiştir. Bu durum, mevsimsel faktörlerin belirleyici olduğu tarım sektörü dışarıda bırakıldığında, işsizlik oranındaki gerilemenin geçici olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Ancak, işsizlik oranının mevsimsellikten arındırılmış serisi incelendiğinde Mayıs döneminde bir önceki döneme göre.2 puan artışla %1.3 e yükseldiği görülmektedir. Böylece, Mart döneminde Nisan 28 den beri gördüğü en düşük seviyesi olan %1 un üzerindeki hareketini sürdürmüştür. 13 Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik verileri 12 yıllar itibariyle karşılaştırıldığında (Bkz. Grafik-2) 11 21 yılının Mayıs döneminde belirgin bir düşüş 1 trendi sergileyen işsizlik oranının Mayıs 211 9 döneminde Nisan dönemindeki hafif yükselişine devam ettiği gözlenirken, 28 yılındakine benzer bir trend izlemeye başladığı dikkat Kaynak: TÜİK çekmektedir. Bu tablo, istihdam piyasasında görülen sıkılaşmanın büyük ölçüde mevsimsel olduğu ve izleyen dönemlerde yavaşlayabileceğine işaret etmektedir. Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık İstihdamın sektörel dağılımı da işsizlik oranındaki gerilemenin daha çok mevsimsel olduğunu yansıtmaktadır. Mayıs 211 döneminde istihdamın bir önceki döneme göre en çok arttığı sektörler, mevsimsel etkilerin en belirgin olduğu inşaat ve tarım sektörleri olmuştur. İstihdam inşaat sektöründe bir önceki döneme göre %9.8, tarımda ise %4 artmıştır. Ancak, her iki sektörde de Nisan 211 dönemine göre artış hızının bir miktar azaldığı 2
dikkat çekmektedir. Öte yandan, hizmet sektörü istihdamının bir önceki döneme göre artış oranı yavaşlarken, sanayi sektörü %1.1 gerilemiştir. Yıllık bazda artış rakamlarını incelediğimizde, inşaat ve tarım sektörlerinde istihdam artışının güçlü olduğu, hizmet sektöründe önceki dönemlerdeki yıllık artışlarla karşılaştırıldığında ılımlı olduğunu görmekteyiz. Sanayi sektörü yıllık istihdam artışı ise %6.9 ile bu yılın en düşük seviyesine gerilemiştir. Bu veriler ışığında, Mayıs dönemi işsizlik verilerinin, 211 yıl sonu işsizlik oranı beklentimizle uyumlu olduğunu ve son açıklanan sanayi üretimi ve kapasite kullanımı verilerine paralel olarak büyümenin 211 in ilk çeyreğinden sonra kademeli olarak yavaşlayacağı beklentimizi desteklediği söylenebilir. Türkiye diğer ülkelerle karşılaştırıldığında işsizlikteki düşüş açısından önemli bir avantaja sahip... 12 1 8 6 4 2-2 -4-6 Türkiye Seçilmiş Ülkelerin İşsizlik Oranlarının Değişimi (Puan) 21 Yıl Sonuna Göre Kriz Sonrasına (29 Ortası) Göre Kriz Öncesine (27 Ortası) Göre Rusya Almanya Brezilya Japonya Çin ABD Fransa İngiltere Macaristan Euro Bölgesi İtalya Polonya Kaynak: Bloomberg Türkiye dışındaki ülkelerde 211 yılı 2. çeyrek rakamları, Türkiye'de 211 yılı Mayıs dönemi rakamları kullanılmıştır. İspanya İstihdam piyasasında yaşanan toparlanmanın boyutlarını karşılaştırmalı olarak göstermek amacıyla bazı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler seçilmiş ve kriz öncesine, kriz sonrasına ve 21 yıl sonuna göre işsizlik oranlarının değişimi hesaplanmıştır. Açıklanan son rakamlar ışığında kriz öncesine göre gelişmekte olan ülkelerin işsizlik oranlarının gerilediği, başta ABD ve Euro Bölgesi ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkelerde ise halihazırda işsizlik oranlarının, kriz öncesi seviyelerin oldukça üzerinde seyrettiği görülmektedir. Kriz sonrası dönem değerlendirildiğinde ise Türkiye, kriz sonrasına göre 4.4 puanlık bir gerileme kaydeden işsizlik oranı ile seçilmiş ülkeler arasında işsizlik oranı en hızlı iyileşen ülke olmuştur. Buna karşın, İspanya ve Polonya nın işsizlik oranlarında sırası ile 3. ve 1.1 puanlık artışlar yaşanmıştır. Son dönemde yüksek kamu borcu ve bütçe açığı ile mücadele eden gelişmiş ülkelere ilişkin risklerin derinleşmesi ve sorunların çözümüne ilişkin önerilerin yatırımcıların endişelerini hafifletecek boyuta ulaşamaması önümüzdeki dönem için belirsizliğin artmasına neden olurken, gerek açıklanan büyüme rakamları gerekse öncül veriler küresel boyutta iktisadi faaliyetlerin yavaşlamaya başladığına işaret etmektedir. Bu durum halihazırda kırılgan olan istihdam piyasaları açısından da risk oluşturmaktadır. Bu amaçla 21 yılsonuna göre işsizlik oranındaki değişimler incelendiğinde, yine en hızlı iyileşmenin -1.8 puan ile Türkiye nin işsizlik oranında yaşandığı görülmektedir. Diğer yandan İspanya ve Brezilya da işsizlik oranı 21 yıl sonuna göre.6 ve.63 puan yükselmiştir. Özetle, gelişmiş ülkelerin işsizlik oranlarındaki iyileşmenin gelişmekte olan ülkelere göre daha sınırlı olduğu da dikkat çekmektedir. Türkiye de genç nüfusun işsizlik oranı giderek azalmaktadır... Japonya Almanya Türkiye İngiltere Euro Bölgesi Fransa Polonya Macaristan İtalya ABD İspanya -24 Yaş Arası İşsizlik Oranı (%) 8.1 9.1 17. 19.6 2.4 22.7 24.3 24.8 28.2 38.9 4.1 Genç nüfusta işsizlik oranı, özellikle kriz sonrası dönemde dünya genelinde en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Çünkü genç nüfusta işsizlik oranı kriz öncesi döneme göre oldukça yüksek seyretmektedir. 27 yılında dünya genelinde genç işsiz sayısı 73. milyon iken, 21 yılında ise 78 milyona ulaşmıştır. Küresel genç nüfusta işsizlik oranı ise yetişkin nüfusta işsizlik oranının çok üzerinde kalarak %12.6 ya yükselmiştir. Bu durum yaşanan ekonomik krizlerden genç nüfusun yetişkin nüfusa göre daha 1 2 3 4 Kaynak: Bloomberg 3
çok etkilendiğini gösterirken, genç nüfusta işsizlik oranının yüksek olması, önemli bir insan gücü potansiyelinin atıl kalması ve uzun vadede ciddi sosyal sorunlara yol açabilecek olması bakımından da önemli görünmektedir. Türkiye de 211 yılının Ocak ayından beri azalmakta olan -24 yaş arasında işsizlik oranı Mayıs ayında da bir önceki aya göre azalarak %17. oranında gerçekleşmiştir. Aynı zamanda Mayıs ayında genç nüfusun işgücüne katılım oranı da artış göstermiş ve %38.9 seviyesine yükselmiştir. Türkiye de genç nüfusta işsizlik oranı pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeye göre düşük seviyede bulunsa da, Birleşmiş Milletler tarafından 21 yılı için %12.6 olarak açıklanan küresel genç işsizlik oranına göre yüksek kalmaktadır. Ancak bu yaş grubunda işsizlik oranının, görece düşük seyretmesi ve düşme trendinde olması önümüzdeki dönem için olumlu görünmektedir. İşsizlik Oranının 211 yılında %1. olarak gerçekleşmesini bekliyoruz... 211 yılının Mayıs ayında %9.4 ile tek haneli Grafik- seviyelerdeki seyrini sürdüren işsizlik oranının İşsizlik Oranı (%) 16 önümüzdeki aylarda da mevsimsel etkilerle 14 12 gerilemeye devam etmesi beklenirken, 211 yılının geneli için ise işsizlik oranındaki 1 düşüşün 21 yılına oranla bir miktar 8 1. yavaşlaması mümkün görünmektedir. 211 6 4 yıl sonuna ilişkin büyüme beklentimiz %6.1 seviyesindeyken, 211 yılı işsizlik oranını tahmin etmek için oluşturduğumuz Gerçekleşen Kaynak: TÜİK,VakıfBank Tahmin Edilen ekonometrik modelimiz, 21 yılında %11.9 olarak açıklanan işsizlik oranının 211 yılında %1. a gerileyeceğine işaret etmektedir. Yaz aylarında tarım ve turizmin işgücüne olumlu katkısı ile birlikte tek haneli rakamlara gerileyen işsizlik oranının kış aylarına girilmesi ile birlikte sınırlı bir şekilde yükselmesi mümkün görünmektedir. Bunun yanında Eylül ayı ile birlikte kamu memur alımlarının artacağı yönündeki beklentimiz işsizlik oranı beklentimizi desteklemektedir. 211 yılı işsizlik oranı beklentimiz yıl içinde kriz öncesi seviyelere gerileyen işsizlik oranının yıllık olarak da kriz öncesi seviyeleri yakalayacağına işaret etmektedir. Diğer makroekonomik verilerde krizin ardından iyileşmenin daha hızlı gerçekleştiği görülürken, işsizlik oranının kriz öncesi seviyeleri yakalaması zaman almıştır. Bu durum aslında diğer makro ekonomik verilerden farklı olarak işsizlik oranında yapısal olarak izlenen katılığın bir sonucu olarak süpriz bir gelişme olarak değerlendirilmemelidir. 211 yılına ilişkin işsizlik oranı beklentimiz, işsizlik oranında 21 yılında izlenen hızlı düşüşün bir miktar ivme kaybedeceğine işaret etmesine karşın, işsizlik oranındaki toparlanmanın güçlü olduğunu yansıtmaktadır. 1989 1991 1993 199 1997 1999 21 23 2 27 29 211 4
TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 1 Reel GSYİH (Yıllık % Değişim) 11. 1. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y y)... 1 1.. 2 2. 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 211Q1 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 211Q1 Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör 21 21 21 21 211 Payları I. II. III. IV. I. (%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 3.9.6 1.3.1 4.3 3.6 Sanayi 2.8 21.4.7 7.6 11.3 12.3 İnşaat.8 8.3 2.4 22.1 17. 14.8 Ticaret 13.8 2. 13.9 7.3 13.1 17.2 Ulaş. ve Haber..2 12.1 1.4 6.9 12.9 12.2 Mali Kur. 12.2 4.4 7.3 6.3 1.3 9.1 Konut Sah.. 1.8 1.7 2.9 1.2 2.2 Eğitim 2.2 1.2.9.7.9 3.2 Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.4 4.2 2.1 1.4.7 2. Vergi Süb. 9. 17.3 13.9 8.2 13.3 17.1 GSYİH 12. 1.3.2 9.2 11. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Hızları (%) Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Yer. Hanehalkı Tük. Har. Dev. Nihai Tük. Har. Gay. Safi Ser. Oluş. Kamu Sektörü Özel Sektör Mal ve Hiz. İhracatı Mal ve Hiz. İthalatı GSYİH Sektör Payları (%) 21 I. Çey 21 II. Çey 21 III. Çey 21 IV. Çey. 211 I. Çey. 73.1 7.3 3.1 4.8 8.4 11.6 9.7.6 4.7.9 3.2 6.7 26.4 16.8 28.4 29.9 42.1 33.6 3. 13..4 13. 17.1 4.8 23. 17.3 31.4 34.2 49. 38.3 22.8.8 12. 1.6 4.3 7.7 31.2 21.9 19.2 16.2 2.4 26.9 12. 1.3.2 9.2 11. 4 3 2 1 1 2 3 4 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3 1 8 6 4 2 2 4 6 8 1 12 3. 2. 1.. 1. 2. Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) 3. Mar.7 May.7 Tem.7 Eyl.7 Kas.7 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) TCMB İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ. 6
Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 6 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Mayıs Ayı 21 211 Petrol Ürünleri 4.1 1.9 Tekstil 2.2 3.3 Gıda 7.8 8.1 Kimyasal Madde 19..1 Ana Metal Sanayi 1.4 4.7 Metalik Olm. Diğ. Mineral 17.1.8 Taşıt Araçları 2.8.2 Elektrikli Teçhizat 36.4 12.4 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Giyim 12. 3.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. 24. 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 21 19 17 13 11 9 7 Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak: OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 7
Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 7.4 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kaynak: TCMB Kapasite Kullanım Oranı (%) Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Verilen İnşaat Ruhsatları 19,9. 17,9.,9. 13,9. 11,9. 9,9. 7,9.,9. 3,9. 1,9.. 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,. 1,.. Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III 21 I 21 III 211 I Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 13. 12. 12. 1. 11.. 1. 9. 9. 8. Toplam Sanayide Verimlilik Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 6 4 4 3 3 PMI Endeksi Haziran Eylül Aralık Mart 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 Eylül 1 Aralık 1 Mart 11 Haziran 11 Kaynak:Reuters PMI Imalat Endeksi 8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 2 2 1 Oca.4 Nis.4 Tem.4 Eki.4 Oca. Nis. Tem. Eki. Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.4 Nis.4 Tem.4 Eki.4 Oca. Nis. Tem. Eki. Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) Eğitim Eğlence ve Kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve Oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve Alkolsüz İçecekler, Vakıfbank.2.8 ÜFE Alt Sektörler (yıllık % değ.) Yıllık Aylık 3 3 2 2 1 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Gıda Enerji Tüfe Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 26 24 22 2 18 16 14 12 1 23 21 19 17 13 11 9 7 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi Ocak 4 Haziran 4 Kasım 4 Nisan Eylül Mart 6 Ağustos 6 Ocak 7 Haziran 7 Kasım 7 Nisan 8 Eylül 8 Şubat 9 Temmuz 9 Aralık 9 Mayıs 1 Ekim 1 UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg 9
İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Tem. Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Kaynak: İTO İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 21M7 21M1 211M1 211M4 211M7 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 9 8 7 6 4 1 9 8 7 6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 4 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 May.8 Eyl.8 May.9 Eyl.9 May.1 Eyl.1 May.11 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 1
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 9.4 1.3 2M1 2M6 2M11 26M4 26M9 27M2 27M7 27M12 28M 28M1 29M3 29M8 21M1 21M6 21M11 211M4 Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı, Vakıfbank İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı 28, 27, 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 İşgücü Arzı İşgücü Durumu İstihdam Edilenler Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. 3 2 2 1 3 2 1 49 48 47 46 4 44 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 11 18 16 14 12 1 98 96 94 92 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi 11
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 1. 113. 111. 19. 17.. 13. 11. 99. 97. 9. Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri 12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 1 2 4 6 8 1 Oca.3 Nis.3 Tem.3 Eki.3 Oca.4 Nis.4 Tem.4 Eki.4 Oca. Nis. Tem. Eki. Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 12 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 64 74 84 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 1 1 3 7 9 11 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Tem.8 Tem.9 Tem.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar) 13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1 11 1 9 9 8 8 7 7 6 Ara.3 Mar.4 Haz.4 Eyl.4 Ara.4 Mar. Haz. Eyl. Ara. Mar.6 Haz.6 Eyl.6 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 211Q1 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2. 2.. 1... Oca.2 May.2 Eyl.2 Oca.3 May.3 Eyl.3 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 May.8 Eyl.8 May.9 Eyl.9 May.1 Eyl.1 May.11 8 7 6 4 3 2 1 Oca.4 Nis.4 Ağu.4 Kas.4 Mar. Tem. Eki. Şub.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Mar.8 Tem.8 Eki.8 Şub.9 Haz.9 Eyl.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Mar.11 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketici Güven Endeksi CNBC e Tüketim Endeksi Bireysel ve Ticari Krediler 17.. 13. 1. 9. 7.. 3... Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 Kaynak:BDDK Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) 14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ 1 2 3 4 6 Bütçe Dengesi Ara.6 Şub.7 Nis.7 Haz.7 Ağu.7 Eki.7 Ara.7 Şub.8 Nis.8 Haz.8 Ağu.8 Eki.8 Ara.8 Şub.9 Nis.9 Haz.9 Ağu.9 Eki.9 Ara.9 Şub.1 Nis.1 Haz.1 Ağu.1 Eki.1 Ara.1 Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam milyar TL) 31 29 27 2 23 21 19 17 Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam milyar TL) 6 4 3 2 2 3 Vergi Gelirleri Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) 7 47 37 27 17 7 3 Faiz Dışı Denge Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku.. 4. 4. 3. 3. Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Haz.1 Kas.1 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Borç Stoku (milyar TL) 38. 36. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Haz.1 Kas.1 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. 6.
Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 22 23 24 2 26 27 28 29 21 TCMB (milyar $ sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $) 2. 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2.. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 Ocak 24 Nisan 4 Temmuz 4 Ekim 4 Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak 6 Nisan 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 Eylül 1 Aralık 1 Mart 11 Haziran 11 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 2 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1,Vakıfbank Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 8 7 6 4 3 2 1 14 13 12 11 1 9 8 7 6 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Nis.1 Tem.1 Eki.1 M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen) 16 Kaynak: TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (Yıllık) (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 1.6 3.6 3.2.2 9. Euro Bölgesi 1.7 2..9 1. 11.2 Almanya 2.7 2.6.31 1. 18 Fransa 1.6 2.1 2. 1. 36. İtalya 1. 2.1 2.8 1. 13.7 Macaristan 1. 3.1.46 1. 4.7 Portekiz.9 3. 9.87 1. 49.4 İngiltere.7 4.4 2.49. 3. Japonya 1..4 3.6.1 42.7 Çin 9. 6..2 6.6.8 Rusya 3.4 9. 4. 8.2 Hindistan 7.8 8.62 3.18 7. Brezilya 4.17 6.87 1.1 12. 113.2 G.Afrika 3.6. 2.83. 11. Türkiye 11. 6.31 2.32 6.2 94.83 Beklentiler 211 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y)* Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 211) *Haziran 211 Gelişmiş Ülkeler 2.2 2.6*.28 7.78 12.94 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.6 6.9* 2.66.67 33.6 Tüm dünya 4.3 4.46 ABD 2. 2.17 3.24 8.3 99.2 Euro Bölgesi 2. 2.26.3 9.9 87.28 Almanya 3.2 2.18.13 6. 8.11 Fransa 2.1 2.14 2.78 9. 87.62 İtalya 1. 1.9 3.36 8.6 12.2 Macaristan 2.8 4.8 1.4 11.46 76.63 Portekiz 1. 2.3 8.72 11.93 9. İngiltere 1. 4.2 2.42 7.83 83.3 Japonya.7. 2.3 4.88 229.8 Çin 9.6 4.98.71 4. 17.8 Rusya 4.8 9.31. 7.3 8.4 Hindistan 8.2 7.1 3.66 68.2 Brezilya 4.1 6.26 2.8 6.7 6.71 G.Afrika 3. 4.93 4.36 24.4 39. TÜRKİYE 4.6.69 8.3 11.44 39.41 17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 29 21 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 211 Yılsonu Beklentimiz Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 92 9 1 11 284 868 (211, 1Ç) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 4.8 8.9 11. (211, 1Ç) 6.1 Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 9. 13.9 6.7 (Haziran 211) Kapasite Kullanım Oranı (%) 67.6 72.8 7.4 (Temmuz 211) İşsizlik Oranı (%) 13. 11.9 9.4 (Mayıs 211) 1. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 6.2 6.4 6.31 (Temmuz 211) 7. ÜFE (Yıllık % Değişim).93 8.87 1.34 (Temmuz 211) Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 17,1 133,88 138,18 (.8.211) M2 494,24 87,8 644,249 (.8.211) M3 2,674 6,88 681,88 (.8.211) Emisyon 34,289 44,368 1,387 (.8.211) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,689 8,696 9,897 (12.8.211) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 6. 1.. (19.8.211) TRLIBOR O/N 6. 6.4 7.26 (19.8.211) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 13,991 48,28 7. (Haziran 211) 72, İthalat 14,928 18,3 21,6 (Haziran 211) İhracat 12,143 113,976 11,3 (Haziran 211) Dış Ticaret Açığı 38,786 71,9 1,2 (Haziran 211) 96, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 2,6 24,28 26,686 (Haziran 211) Bütçe Giderleri 267,27 293,628 23,97 (Haziran 211) Bütçe Dengesi 2,2 39,6 3,89 (Haziran 211) Faiz Dışı Denge 986 8,697 4,6 (Haziran 211) Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 33. 32.8 362.7 (Haziran 211) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 111. 12. 133.1 (Haziran 211) Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL) 39.8 317.4 319.9 (211 I. Çeyrek) 18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312 4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312 4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkarslan@vakifbank.com.tr 312 4 84 88 Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 312 4 84 18 Seda Meyveci Doğanay Ekonomist sedameyveci.doganay@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312 4 84 87 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312 4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312 4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312 4 84 9 İbrahim Taha Durmaz Araştırmacı ibrahimtaha.durmaz@vakifbank.com.tr 312 4 84 93 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar