VakıfBank Haftalık Yurtiçi Ekonomi 16 23 Mayıs 211 Raporu 11 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Merkez Bankası nın finansal istikrar vurgusu ve reel sektörün rolü... Finansal istikrarın sağlanması amacıyla artan kısa vadeli fon girişlerine karşı politika faiz oranlarını düşürürken, yurtiçindeki kredi hacmindeki genişlemeyi yavaşlatmak için zorunlu karşılıklarda sert arttırımlara gitmiştir. Bu politikanın finansal istikrarı hangi kanalla etkileyeceği sorusunda reel sektör firmalarının pozisyonlarının da dikkate alınması gerekmektedir. Bu raporda finansal istirarın bir parçası olarak değerlendirdiğimiz reel sektöre ilişkin yurtiçi kredilere artık daha fazlaa ikame edilme ihtimali bulunann dış kaynak kullanımlarının mevcut durumu ve oluşturabileceği riskler üzerinde durulmuştur. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Cari işlemler açığı Mart ayında 9.8 milyar dolar ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleşmiştir.... Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre 211 yılı Mart ayında cari işlemler hesabı, 9.8 milyar dolar ile piyasa ve Bankamız beklentisinin çok üzerinde gerçekleşmiştir. Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %128 artan cari işlemler açığı yıllık bazda 6. milyar dolara ulaşmıştır. Ocak Mart dönemi itibariyle değerlendirildiğinde, 211 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre %12 lik artış gösteren cari açık 22.1 milyar dolara ulaşmıştır. Mart ayında 9.9 milyar dolara yükselen dış ticaret açığı cari işlemler açığındaki artışın temel nedeni olarak görülürken, gelir hesabına yansıyan doğrudan yatırımlara ilişkin 1.3 milyar dolarlık kar transferi cari işlemler açığına ilişkin tahminlerde sapmaya neden olan başlıca neden olarak görülmektedir. İşsizlik oranı Şubat ayındaa %11. e geriledi... Türkiye İstatistikk Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verileree göre, Şubat ayında işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 6 bin kişi azalarak 2 milyon 964 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise %11. seviyesinde gerçekleşmiştir. 2111 yılı Şubat döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla %48. olarak gerçekleşmiştir. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri 17..211 Özel Sektör Dış Borcu 18..211 Kısa Vadeli Dış Borçlar Önceki Veri Beklenti ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
Merkez Bankası nın finansal istikrar vurgusu ve reel sektörün rolü 21 yılında finansal krizden çıkış süreci belirginleşmiş ve hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke ekonomileri olumlu performans göstermişlerdir. Bu süreçte gelişmiş ülkelerin uyguladıkları genişleyici para politikaları uluslararası likiditenin artmasını sağlarken, gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarının yüksek seviyelere ulaşmasına neden olmuştur. Bu durum söz konusu ülkelerdeki finansal istikrar konusundaki endişelerin yükselmesine neden olmuştur. Türkiye de de oluşan tabloda Merkez Bankası nın fiyat istikrarının yanında finansal istikrara yönelik vurguları ve politika kararları yoğunlaşmıştır. Bu çerçevede Merkez Bankası geleneksel para politikası uygulamalarından farklılaşarak politika faiz oranını belirlemenin yanında ikinci politika bileşeni olan zorunlu karşılıkları kullanmaya başlamıştır. Bu çerçevede, finansal istikrarın sağlanması amacıyla artan kısa vadeli fon girişlerine karşı politika faiz oranlarını düşürürken, yurtiçindeki kredi hacmindeki genişlemeyi yavaşlatmak için zorunlu karşılıklarda sert arttırımlara gitmiştir. Bu politikanın finansal istikrarı hangi kanalla etkileyeceği sorusunda reel sektör firmalarının pozisyonlarının da dikkate alınması gerekmektedir. Bu raporda finansal istirarın bir parçası olarak değerlendirdiğimiz reel sektöre ilişkin yurtiçi kredilere artık daha fazla ikame edilme ihtimali bulunan dış kaynak kullanımlarının mevcut durumu ve oluşturabileceği riskler üzerinde durulmuştur. Merkez Bankası nın son dönemde 12 Grafik 1: Reel Sektör Kredi Kullanımı (yıllık, milyar $) açıkladığı ödemeler bilançosu 1 rakamlarına göre, reel sektörün 28 krizinden sonra devamlı azalan yurtdışı 8 6 kredi kullanımı eski seviyesine halen dönmemiş olsa da, 21 yılı itibariyle global piyasalarda ki düzelme ile istikrar 4 kazanmıştır. Reel sektörün yurtdışı 2 kaynaklı kredi kullanımında yaşanan artış, bu sektörde ki firmaların döviz cinsinden yükümlülüklerini arttırarak kur riskini de beraberinde getirmektedir. Uluslararası Kaynak: TCMB piyasalarda ki gelişmelere bağımlılığı arttıran bu kredilerin bu piyasalarda meydana gelen bir likidite daralması durumunda reel sektörün kaynağa ulaşmasını da zorlaştırmakta ve bu da karşımıza ikincil bir risk olarak çıkmaktadır. Reel sektör olarak belirttiğimiz yurtdışından kredi kullanabilen firmaların, genellikle büyük firmalar olduğu ve bu firmaların risk yönetimi konusunda daha yetkin olmaları bir dereceye kadar ekonomi üzerinde olumlu bir etken olsa da, yurtdışı piyasalarda olası bir istikrarsızlık durumunda bu krediler ekonominin kırılganlığını arttırabilmektedir. Ara.2 May.3 Eki.3 Mar.4 Ağu.4 Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Kas.1 2 2 4 6 8 1 Kaynak: TCMB Grafik 2: Reel Sektör Firmalarının Net Döviz Pozisyonu (Milyar $) Net Döviz Pozisyonu Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Türkiye de firmalar kesiminin taşıdığı riskin belirlenmesi açısından söz konusu firmaların net döviz pozisyonunun seyri dikkate alınmalıdır. Küresel krizin borçlanma piyasaları üzerinde ciddi olumsuz etkilerinin olmasına karşın firmalar kesiminin net döviz pozisyonundaki bozulmanın devam ettiği görülmektedir. Bununla birlikte, kısa vadeli net döviz pozisyonunda ise dengeli seyrin hakim olduğu dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, reel sektörün net döviz açığına maruz kalmalarına karşın, söz konusu açığın kısa vadeli olmaması bir avantaj olarak değerlendirilebilmektedir. 2
16 14 12 1 8 6 4 2 Kaynak: TCMB Grafik 3:Reel Sektör Kısa Vadeli Kredileri 2 26 27 28 29 21 Şub.11 Yurtdışından Sağlanan Kısa Vadeli Krediler İçinde Reel Sektörün Payı (%, sağ eksen) Reel Sektörün Kısa Vadeli Kredilerinin Yıllık % Değ. Reel sektörün kısa vadeli kredi kullanımlarının firmaların finansal istikrar üzerindeki riskleri yansıtma açısından önemi büyüktür. Firmalar kesiminin kısa vadeli kredi kullanımlarının yüksek seviyelere ulaşması söz konusu şirketlerin kırılganlıklarını arttırırken, özellikle döviz geliri elde etmeyen firmaların daha fazla riskle karşılaşmalarına neden olabilecektir. Bu çerçevede 28 yılının ardından küresel krizin etkilerinin borçlanma piyasalarındaki olumsuz etkilerinin derinleşmesi sonucunda firmaların kısa vadeli kredi kullanımları sert bir sekilde gerilemiştir. Reel sektör kısa vadeli kredilerinini toplam kısa vadeli krediler içindeki payı krizin ardından düşerken, 21 yılından itibaren toparlanma eğilimlerinin belirginleşmesi kısa vadeli kredi kullanımlarının artış trendine girmesine neden olmuştur. 8 6 4 2 2 4 6 2 1 Grafik 4: Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Yıllara Göre Dağılımı (milyar $) 211 212 213 214 2 216 217 218+ Kaynak: TCMB Firmaların sahip oldukları dış borçların boyutunun yanında söz konusu borçları nasıl bir plan ile geri ödeyecekleri de önümüzdeki dönemde finansal istikrara yönelik oluşabiecek risklerin belirlenmesi ve bu risklere karşı hangi önlemlerin ne boyutta alınması gerektiği konusunda önemli ipuçları verebilecektir. Firmalar kesiminin 211 213 döneminde 47. milyar dolarlık uzun vadeli kredi geri ödemesi bulunmaktadır. Sonuç olarak, son dönemde ekonomi gündeminin en önemli maddelerinden olan ve Merkez Bankası politikalarında fiyat istikrarının yanında gözetilmeye başlayan finansal istikrar için kredi genişlemesinin yavaşlatılması yönünde atılacak adımların firmalar kesiminin pozisyonları açısından da değerlendirilmesi yararlı görülmektedir. Merkez Bankası nın son dönemde uyguladığı geleneksel olmayan para politikası ile iç talebin artış hızında yaratabileceği bir azalmanın, reel sektörün borçluluk düzeyini azaltmak suretiyle de finansal istikrar üzerinde rol oynayabileceği düşünülmesine karşın söz konusu politikaların etkinliği açısından sadece bu kanalın göz önüne alınması yeterli görünmemektedir. Politika sonuçlarının henüz istenilen düzeye ulaşmadığı dikkate alındığında, önümüzdeki dönemde, finansal alanda karar verici pozisyondaki diğer kurumları ve maliye politikası uygulayıcılarını da içeren bir politika bütünü ile karşılaşmamız söz konusu olabilecektir. 3
TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) Reel GSYİH (Yıllık % Değişim). Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y y) 1 9.1 1.... 1 1.. 2 2. 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 29 21 21 21 21 Payları IV. I. II. III. IV. (%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 4.1 8.6 4.2 7.2.6 8.2 Sanayi 2.4 23.8 2. 2.8 21.8 24.2 İnşaat.6.3.6.7.4.7 Ticaret 13.3 12. 13. 13.2 11.8 13. Ulaş. ve Haber. 14.9 14.2. 14.9 13.8 14.7 Mali Kur. 12. 13. 12.4 11.1 11. 13.1 Konut Sah....4 4.9 4. 4.6 Eğitim 2.4 2. 2.4 2. 1.6 1.8 Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1. 1.2 1. 1.2 1.1 1.1 Vergi Süb. 8.6 8.2 8.6 8.6 8. 8. GSYİH.9 12. 1.3.2 9.2 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Yer. Hanehalkı Tük. Har. Dev. Nihai Tük. Har. Gay. Safi Ser. Oluş. Kamu Sektörü Özel Sektör Mal ve Hiz. İhracatı Mal ve Hiz. İthalatı GSYİH Sektör Payları (%)* 29 IV. Çey 21 I. Çey 21 II. Çey 21 III. Çey 21 IV. Çey. 67.6 7.9 7.3 71.2 68. 7.8 9.1 17.7 13.6 13.7 12. 17. 22. 16. 18.1 19.1 17.4 2.2 3.8 4.4 3. 3.9 3.8 4.6 18.3 12.1.1.3 13.6.6 23.1 23.1 2. 22.1 2.8 2.9 26.9 2.2 2.4 27.3 2.4 28.2.9 12. 1.3.2 9.2 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 4 3 2 1 1 2 3 4 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat *21 Q3 itibariyle Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3 8 6 4 2 2 4 6 8 3. 2. 1.. 1. 2. Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Ağu.1 Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) 3. Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ. 6
Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 6 Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Mart Ayı 21 211 Petrol Ürünleri 33 2.8 Tekstil 26.1. Gıda 13.9 6.1 Kimyasal Madde 3.6 8 Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Ağu.1 Ana Metal Sanayi 16.8 2.4 Metalik Olm. Diğ. Mineral 22.2 6.7 Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Taşıt Araçları 62.3 27.2 Elektrikli Teçhizat 2.4 2.2 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Giyim. 4.4 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 21 19 17 13 11 9 7 Oca.1 May.1 Eyl.1 Oca.2 May.2 Eyl.2 Oca.3 May.3 Eyl.3 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 7
Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 74.9 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Nis.11 Kaynak: TCMB Kapasite Kullanım Oranı (%) Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Nis.11 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Verilen İnşaat Ruhsatları 19,9. 17,9.,9. 13,9. 11,9. 9,9. 7,9.,9. 3,9. 1,9.. 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,. 1,.. Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III 21 I 21 III Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 12. 1. 11.. 1. 9. 9. 8. Toplam Sanayide Verimlilik Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 6 4 4 3 3 PMI Endeksi Haziran Eylül Aralık Mart 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 Eylül 1 Aralık 1 Mart 11 Kaynak:Reuters PMI Imalat Endeksi 8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 2 12 1 8 6 4 2 4.26 4.42 2 1 8.21 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) Eğitim Eğlence ve Kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve Oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve Alkolsüz İçecekler Yıllık Aylık 3 3 2 2 1.2.8 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 Gıda Enerji Tüfe, Vakıfbank ÜFE Alt Sektörler (yıllık % değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 2 2 1 2 2 1 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 444 4634 Tarım Sanayi İmalat Sanayi UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg 9
İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Tem. Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Kaynak: İTO İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 21M7 21M1 211M1 211M4 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 9 8 7 6 4 1 9 8 7 6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Nis.11 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 4 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 1
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 11. 1.1 2M1 2M 2M9 26M1 26M 26M9 27M1 27M 27M9 28M1 28M 28M9 29M1 29M 29M9 21M1 21M 21M9 211M1 27, 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 İşsizlik Oranı İşgücü Arzı İstihdam Edilenler, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. 3 2 2 1 3 2 1 49 48 47 46 4 44 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, 11 18 16 14 12 1 98 96 94 92 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi 11
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, 1. 113. 111. 19. 17.. 13. 11. 99. 97. 9. Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri 12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 1 2 4 6 8 1 Oca.3 May.3 Eyl.3 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 12 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 64 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 1 1 3 7 9 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar) 13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1 11 1 9 9 8 8 7 7 6 Ara.3 Mar.4 Haz.4 Eyl.4 Ara.4 Mar. Haz. Eyl. Ara. Mar.6 Haz.6 Eyl.6 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2. 2.. 1... Oca.2 Nis.2 Tem.2 Eki.2 Oca.3 Nis.3 Tem.3 Eki.3 Oca.4 Nis.4 Tem.4 Eki.4 Oca. Nis. Tem. Eki. Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Nis.11 8 7 6 4 3 2 1 Oca.4 Nis.4 Ağu.4 Kas.4 Mar. Tem. Eki. Şub.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Mar.8 Tem.8 Eki.8 Şub.9 Haz.9 Eyl.9 Oca.1 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketici Güven Endeksi CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK 17 13 1 9 7 3 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 Krediler (Yıllık % Değişim) Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK 14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ 1 2 3 4 6 Bütçe Dengesi Ara.6 Şub.7 Nis.7 Haz.7 Ağu.7 Eki.7 Ara.7 Şub.8 Nis.8 Haz.8 Ağu.8 Eki.8 Ara.8 Şub.9 Nis.9 Haz.9 Ağu.9 Eki.9 Ara.9 Şub.1 Nis.1 Haz.1 Ağu.1 Eki.1 Ara.1 Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam milyar TL) 31 29 27 2 23 21 19 17 Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam milyar TL) 6 4 3 2 2 3 Vergi Gelirleri Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) 7 47 37 27 17 7 3 Faiz Dışı Denge Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku. 48. 46. 44. 42. 4. 38. 36. 34. 32. 3. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Borç Stoku (milyar TL) 38. 36. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. Oca. Ağu. Mar.6 Eki.6 May.7 Ara.7 Tem.8 Şub.9 Eyl.9 Nis.1 Kas.1 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. 6.
Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 3 2 2 1 22 23 24 2 26 27 28 29 21 2. 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2.. 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) TCMB (milyar $ sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 2 2 1 Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Nis.11,Vakıfbank Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 7 6 4 3 2 1 14 13 12 11 1 9 8 7 6 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Nis.11 M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen) 16 Kaynak: TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (Yıllık) (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2.3 2.7 3.2.2 6.4 Euro Bölgesi 2 2.7.9 1.2 11.6 Almanya 4 2.6.31 1.2 18 Fransa 1. 2.2 2. 1.2 36. İtalya 1.1 3. 2.8 1.2 13.7 Macaristan 1.9 4..46 1.2 36.8 Portekiz 1.2 3.9 9.87 1.2 4. İngiltere 1.8 4. 2.49. 31. Japonya 2.2. 3.6.1 42.7 Çin 9.7.4.2 6.31 17.6 Rusya 4. 9.6 4. 8. Hindistan 8.2 8.82 3.18.7 Brezilya.4 6.1 1.1 12. 112. G.Afrika 3.8 4.1 2.83. 9. Türkiye 9.2 4.26 2.32 6.2 93.43 Beklentiler 211 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 211) Gelişmiş Ülkeler 2.37 2.23.28 7.78 12.94 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.4 6.87 2.66.67 33.6 Tüm dünya 4.4 4.46 ABD 2.7 2.17 3.24 8.3 99.2 Euro Bölgesi 1.62 2.26.3 9.9 87.28 Almanya 2.4 2.18.13 6. 8.11 Fransa 1.64 2.14 2.78 9. 87.62 İtalya 1. 1.9 3.36 8.6 12.2 Macaristan 2.79 4.8 1.4 11.46 76.63 Portekiz 1.1 2.3 8.72 11.93 9. İngiltere 1.6 4.2 2.42 7.83 83.3 Japonya 1.39. 2.3 4.88 229.8 Çin 9.9 4.98.71 4. 17.8 Rusya 4.82 9.31. 7.3 8.4 Hindistan 8.24 7.1 3.66 68.2 Brezilya 4.46 6.26 2.8 6.7 6.71 G.Afrika 3.1 4.93 4.36 24.4 39. TÜRKİYE 4.6.69 8.3 11.44 39.41 17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 28 29 En Son Yayımlanan 211 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 9 144 92 9 1 11 (21) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %).7 4.8 8.9 (21).1 Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 17.8 9. 1.4 (Mart 211) Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 74.9 (Nisan 211) İşsizlik Oranı (%) 13.6 13. 11. (Şubat 211) 1.8 29 21 En Son Yayımlanan 211 Yılsonu Beklentimiz Fiyat Gelişmeleri Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz TÜFE (Yıllık % Değişim) 6.2 6.4 4.26 (Nisan 211) 7. ÜFE (Yıllık % Değişim).93 8.87 8.21 (Nisan 211) Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 17,1 133,88 134,92 (29.4.211) M2 494,24 87,8 613,78 (29.4.211) M3 2,674 6,88 642,222 (29.4.211) Emisyon 34,289 44,368 48,34 (29.4.211) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,689 8.696 89,931 (6..211) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 6. 1. 1. (16..211) TRILIBOR O/N 6. 6.4 6.873 (16..211) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 13,991 48,28 6,127 (Şubat 211) 64, İthalat 14,928 18,3 21,6 (Mart 211) İhracat 12,143 113,976 11,8 (Mart 211) Dış Ticaret Açığı 38,786 71,9 9,8 (Mart 211) 83, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 2,6 24,28 2,674 (Mart 211) Bütçe Giderleri 267,27 293,628 26,72 (Mart 211) Bütçe Dengesi 2,2 39,6 6,1 (Mart 211) Faiz Dışı Denge 986 8,697,2 (Mart 211) Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 33. 32.8 39.9 (Mart 211) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 111. 12. 126. (Mart 211) Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL) 39.8 317.4 317.4 (21 IV. Çeyrek) 18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312 4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312 4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkarslan@vakifbank.com.tr 312 4 84 88 Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 312 4 84 18 Seda Meyveci Ekonomist seda.meyveci@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 312 4 84 83 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312 4 84 87 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312 4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312 4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312 4 84 9 Senem Güder Araştırmacı senem.guder@vakifbank.com.tr 312 4 84 76 İbrahim Taha Durmaz Araştırmacı ibrahimtaha.durmaz@vakifbank.com.tr 312 4 84 93 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar