KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ
0 1 YAŞ ÇOCUK BESLENMESİ
BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? o Süt çocuğunun beslenmesi o Doğal beslenme o Yapay beslenme o Ek besinlere başlama o Emzirme o Hatırlatmalar
SÜT ÇOCUĞUNUN BESLENMESİ Bebeğin ilk 6 ayı için en iyi besin anne sütüdür. Anne sütü bebeğin büyüme oranına göre ayarlıdır. Bebeğin kuvvetle emmesi ile süt artar.bebeğin emmekte güçlük çekmesi süt salgısını azaltır. Yorgunluk ve üzüntü de sütün azalmasına sebep olabilir.
Ağız sütü (Kolostrum) Doğumdan sonraki ilk 3-4 günde salgılanan sütün miktarı az, rengi koyu limon sarısı ve kıvamı koyudur.bu sütte protein miktarı daha fazladır. Bu proteinlerin önemli bir bölümü mikroplara karşı bebeği koruyan bağışıklık hücreleri ve antikorlardan oluşmuştur. Buna ağız sütü(kolostrum) denir.
Doğal Beslenme - 1 Anne sütünün üstünlükleri; Bileşim ve kalite yönünden bebeğin büyüme hızına uygundur. Kolay sindirilir ve sindirimde kayıp olmaz. Allerjik değildir. Ekonomiktir. Temiz ve mikropsuzdur. Ayrıca özel hazırlamayı gerektirmez.
Anne sütünün üstünlükleri; Mikroplara karşı koruyucu öğeleri taşır. Bebeğe zarar verecek toksik öğeler, en az düzeyde anne sütünde bulunur. Doğal Beslenme - 2 Anne ile çocuk arasında sevgi ilişkisinin kurulmasını güçlendirir, her ikisinin ruh sağlığının korunmasında yardımcı olur. Emziren kadında meme kanserine yakalanma riski azalır.
Yapay Beslenme - 1 Anne sütü yetersizse veya emzirme olanağı yoksa, insan sütünden farklı olan inek sütü mümkün olduğu kadar insan sütüne yaklaştırılmak suretiyle hazırlanıp bebeğe verilebilir. İnek sütünü anne sütü yerine kullanırken en pratik usul hayvan sütünü sulandırmaktır.
İlk ay; Yapay Beslenme - 2 1 kısım süt, 1 kısım su, % 5 şeker, %1.8 yağla karışım hazırlanır. Pastörize veya kaynamış süte kaynamış su, yağ ve şeker konup karıştırılır. Her 3 saatte bir bu sütten bebeğe 80-100 cc (1 orta çay bardağı) verilir. Önceleri 1 öğünde verilen miktar daha azdır. Örnek; 1 çay bardağının yarısına kaynamış ya da pastörize süt konur. Üzerine kaynamış su, 1 tatlı kaşığı şeker, 1 çay kaşığı sıvı yağ konup karıştırılır. Yoğurt aynı şekilde hazırlanır.
Yapay Beslenme - 3 İkinci ay; 2 kısım süt, 1 kısım su, % 5 şeker, % 1 yağ olarak hazırlanır. Bebeğin günde 750 cc bu karışımdan aldığı düşünülürse 2 aya kadar enerji ve proteini karşılanabilir. Bunun yanında yağ ve yağda eriyen vitaminlerin miktarları azalmış, zaten az olan vitamin C karşılanamayacak duruma gelmiştir. Vitamin C ilk aydan itibaren elma, şeftali, portakal ve domates gibi meyve suları ile karşılanabilir. İlk önce 1 çay kaşığı bu meyve sularından verilerek miktarı gittikçe artırılıp 2. ayda 4-5 çay kaşığı verilebilir.
Üçüncü ay; Yapay Beslenme - 4 Süt sulandırılmadan verilir. Hiç emmeyen bebeğin günlük süt gereksinmesi 700 cc kadardır. Eklenen meyve suyu ile gereksinmeleri karşılanabilir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA - 1 Meyve suları ve ezmeleri; C vitamini için en uygun meyveler, elma, turunçgiller ve domatestir. Elma turunçgillerden daha az allerjik olduğundan ilk başlandığında elma suyu verilir, daha sonra mevsimine uygun meyve suyu ve ezmesi verilir. Meyve ilk önce iyice yıkandıktan sonra suyu sıkılır. Günde 1 çay kaşığı ile başlamak suretiyle miktar gittikçe artırılır. Meyveler sıkılır sıkılmaz bekletilmeden bebeğe verilecektir. Yalnız anne sütüyle beslenenlere 4-6 ayda, karışık beslenenlere ilk aydan verilmeye başlanır. Altıncı ayda meyve ezilerek verilir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA - 2 Vitamin D; Bilhassa kış günlerinde ve güneş ışınlarından yararlanamayan çocuklara 1. aydan 3 yaşına kadar günde 400 I.U. Vitamin D verilir. Yoğurt; Anne sütünden sonra ilk başlanan ek besin olmalıdır. İlk kez bir kaşık verilerek miktar zamanla artırılır. Tahıllar; Pirinç unu, buğday unu, pirinç, bulgur yoğurtla çorba yapılarak verilir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA 3 Sebze çorbaları; Yoğurda alışmış bebeğe 1 yemek kaşığı ile başlamak suretiyle verilmeye başlanır. Tarhana çorbası da bebek için uygun ek besindir (baharatsız) Yumurta; Yoğurt, meyve, tahıllı besinler ve sebze çorbasına alıştırılmış bebeğe, suda katı pişmiş yumurta sarısından 1 çay kaşığı verilir ve miktarı zamanla artırılır. Yumurta sebze çorbasına karıştırılarak verildiği gibi, ekmek içi ve sütle ezilerek de verilebilir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA 4 Et ve kurubaklagiller; Yoğurt, sebze, meyve ve tahıllı besinlere alışmış bebeğin sebze çorbasının içine az kıyma konarak ete alıştırılır. Zamanla tavuk ve balık etleri de sebzelerle birlikte ezilerek verilebilir. Yine kıyma yerine sebze çorbasına kırmızı-sarı mercimek, pişmiş nohut konarak çocuk bu besinlere alıştırılır.
EMZİRME
EMZİRME TEKNİĞİ Her emzirmeden önce bebeğin altının kuru olması sağlanır ve eller yıkanır. Annenin bebeği tutuş pozisyonu başarılı bir emzirmede en önemli faktörlerdendir. Bebeğin başı ve vücudu tam olarak anneye dönük olmalıdır. Anne bir eliyle bebeği altından ve sırtından desteklemelidir. Bebeğin başından desteklenmesi yanlış bir uygulamadır.
Anne elinin baş parmağı üstte,diğer dört parmağı alta gelecek şekilde memeyi tutarak meme başını bebeğin yanağına sürer, bebeğin arama refleksini uyandırır ve memeye yönelmesi sağlanır.aynı zamanda bu tutuşla süt kanallarına masaj yapılmış olur. Başarılı bir emzirme için,bebeğin meme ucunu ve areolayı tümüyle ağzına alması sağlanır Meme ucu çökük olan annelerin yapay uçlardan yararlanması sağlanır.
Çökük uç masajla dışarıya çıkarılmaya sağlanır. Emzirme her öğün 15-20 dakika sürmelidir. Her emzirmede her iki memede kullanılır ve bir sonraki emzirmeye en son emzirilen memeden başlanır. Emzirme işlemi bittikten sonra bebeğin gazı çıkarılır ve yan yada yüzü koyun yatırılır.
Bebeğinizin dudak kenarına meme başınızı yaklaştırarak bebeğinizin emme refleksinin devreye girmesini sağlayın...
Bebeğinizin ağzını iyice açmasını ve daha sonra meme başınızı iyice almasını bekleyin...
Bebeğinizin sütünüzü en etkili Şekilde emebilmesi için meme başınızın tümünü ağız içine almış olması önemlidir...
İşte bebeğiniz meme başınızı tümüyle kavradı ve karnını doyurmaya başladı bile.
HATIRLATMALAR 5-6 aylık dönem, ek besinlere alıştırma dönemidir. Her bir besin tek tek, az az, sulu kıvamında verilir. Şeker, şekerli çay ve lokum çocuğa yarardan çok zarar verir. Ek besinler kaşıkla verilir. Çocuk besinlerine tuz ve baharat eklenmez. 6. aydan sonra yiyeceklerin miktarları biraz daha artırılarak çocuğa verilir. 7. aydan sonra çocuk ailenin yediği baharatlı ve çok yağlı olmayan yemeklerden alabilir. Sadece yemeğin suyu değil, kendisi ezilerek verilmelidir. Ayrıca günde 1 su bardağı kadar yoğurt veya süt ile 1 yumurta yemesine gayret gösterilmelidir.
TEŞEKKÜRLER