14 EYLÜL 2015 25 EYLÜL 2015 HAFTANIN ÖZETİ Önceki hafta Dünya borsaları yatırımcıların 17 Eylül de açıklanacak olan Fed faiz kararı öncesinde temkinli duruşlar sergilemesiyle dalgalı bir seyir izlerken, global olarak risk algısında artış gözlendi. BIST-100 ise Fed'in faiz artırmayacağı fiyatlaması ve kur desteğiyle yükseldi. Kısa vadeli ABD tahvil faizleri 4,5 yılın zirvesine çıktı. Güvenlik endişeleri ve siyasi belirsizliğin etkisiyle dolar/tl tarihi zirveyi, 5 yıllık CDS'ler Ocak 2012'den beri en yüksek seviyeyi gördü. Borsalar 17 Eylül de Fed'in faizleri artırmama kararıyla hafif yükselişler gösterse de bu yükselişler özellikle Çin başta olmak üzere küresel ekonomiye dair endişelerin artmasıyla sınırlı kalırken, Dolar Euro karşısında yüzde 1 değer kaybetti. ABD devlet tahvil getirileri düştü. Geçtiğimiz hafta ise Asya borsaları Fed kararının etkisiyle ve küresel ekonomiye dair ortaya çıkan endişelerle beraber geriledi. Asya borsaları ve dolar, ABD piyasalarının toparlanması ve Avrupa Merkez Bankası'nın para politikasını gevşetmeye hazır olduğunu 3,2 USD/TL 3 2,8 2,6 2,4 2,2 2 3,7 EUR/TL 3,5 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 2,3 1,18 EUR/USD 1,16 1,14 1,12 1,1 1,08 1,06 1,04 1,02 1
göstermesiyle yükseldi. ABD'de de borsalar Fed yetkililerinin yılın ilerleyen dönemlerinde faizlerin artırılmasını destekledikleri sinyallerini vermesi üzerine yükseldi. Hafta başında Dolar/TL tekrar 3.00 seviyesinin altına gerilerken hafta ortasında TCMB'nin faizleri sabit tutmasının ardından yükseldi ve Perşembe günü kur 3.0737'ye kadar çıkarak tarihinin en yüksek seviyesini gördü. 90.000 BIST 100 85.000 80.000 75.000 70.000 1.300 1.250 ALTIN 1.200 TCMB FAİZ ORAN (%) Borç Alma Borç Verme GECELİK(O/N) 7,25 10,75 1.150 1.100 1.050 1.000 GEÇ LİKİDİTE 0,00 12,25 1 HAFTA REPO - 7,50 KAPANIŞ VERİLERİ ( 25 EYLÜL 2015) BİST-100 (23 EYLÜL 2015) 74.610 USD/TRY 3,0434 USD/JPY 120,59 EUR/TRY 3,4052 EUR/USD 1,1195 ALTIN ($/ONS) 1.145,78
İÇ PİYASALARDA ÖNEMLİ GÖSTERGELER TARİH GÖSTERGE DÖNEM TAHMİN ÖNCEKİ AÇIKLANAN 15.09.2015 İşsizlik Haziran %9.3 %9.6 18.09.2015 TCMB beklenti anketi (TÜFE) Eylül %7.65 %7.98 22.09.2015 TCMB politika faizi Eylül %7.5 %7.5 %7.5 DIŞ PİYASALARDA ÖNEMLİ GÖSTERGELER TARİH GÖSTERGE DÖNEM TAHMİN ÖNCEKİ AÇIKLANAN 14.09.2015 Euro Bölgesi Sanayi Üretimi Temmuz %0.3 %0.6 15.09.2015 İngiltere TÜFE Ağustos %0.0 -%0.2 %0.0 15.09.2015 ABD perakende satışlar Ağustos %0.3 %0.7 %0.2 15.09.2015 ABD NY Fed imalat endeksi Eylül -0.8-14.92-14.7 15.09.2015 ABD kapasite kullanım oranı Ağustos %77.8 %78.0 %77.6 15.09.2015 ABD Sanayi Üretimi Ağustos -%0.2 -%0.9 -%0.4 16.09.2015 Euro bölgesi enflasyon, nihai Eylül %0.2 %0.2 %0.1 16.09.2015 ABD çekirdek TÜFE Ağustos %0.1 %0.1 %0,1 16.09.2015 ABD TÜFE Ağustos %0.1 %0.1 -%0,1 17.09.2015 İngiltere perakende satışlar Ağustos %0.2 %0.0 %0.2 17.09.2015 ABD yeni konut inşaatları Ağustos 1.17 mlyn 1.161 mlyn 1.126 mlyn 17.09.2015 ABD işsizlik maaş başvuruları 275.000 275.000 264.000 17.09.2015 ABD Philadelphia Fed endeksi Eylül 6.0 8.3-6.0 17.09.2015 Fed faiz kararı Eylül 0.25 0.25 0.25 21.09.2015 ABD'de ikinci el konut satışları Ağustos 5.51 mlyn 5.58 mlyn 5.31 mlyn 23.09.2015 Almanya imalat PMI Eylül 52.8 53.3 52.5 23.09.2015 Almanya hizmetler PMI Eylül 54.6 54.9 54.3 23.09.2015 Euro bölgesi imalat PMI Eylül 52.0 52.3 52.0 23.09.2015 Euro bölgesi hizmetler PMI Eylül 54.2 54.4 54.0 24.09.2015 ABD işsizlik maaş başvuruları 271,000 264,000 267,000 24.09.2015 ABD dayanıklı mal siparişleri Ağustos -%2.0 -%1.9 -%2.0 25.09.2015 ABD Michigan Tüketici Güven Endeksi Nihai Eylül 86.7 91.9 87.2
İÇ PİYASALARDA MAKROEKONOMİK GELİŞMELER TCMB kısa vadeli faizleri sabit tuttu Fitch, Türkiye'nin kredi notunu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası değiştirmedi (TCMB) Eylül ayında politika faizi olan Uluslararası kredi derecelendirme bir hafta vadeli repo faizinde değişikliğe kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye'nin gitmedi. TCMB, faiz koridorunun üst ve alt bandında da değişiklik yapmadı. Art yabancı döviz üzerinden kredi notunu BBB- ve yerel para birimi üzerinden arda yedinci ayda TCMB politika faizini kredi notunu BBB, görünümünü de yüzde 7.5'te, faiz koridorunun üst durağan olarak bıraktı. Fitch bandını oluşturan marjinal fonlama açıklamasında hükümet bilançosunun faizini yüzde 10.75'te, faiz koridorunun güçlü olduğu, mali disipline seçim süreci alt bandını oluşturan gecelik borçlanma boyunca uyulduğu ve mali disipline faiz oranını ise yüzde 7.25'te tuttu. TCMB yönelik siyasi alanda görüş birliği para politikasında sadeleştirme adımları çerçevesinde yüzde 10.25 seviyesinde olmasının faydalı olduğu ifade edildi. Fitch aynı zamanda 2015 yılı için faiz dışı bulunan açık piyasa işlemleri fazlanın yüzde 1.1 civarında kapsamında piyasa yapıcısı bankalara gerçekleşerek 2014 yılından değişim repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma göstermeyeceği tahmininde de bulundu. imkanı faiz oranını ise kaldırdı. TCMB nin Fitch Kasım 2012 den bu yana açıklamasında Enflasyon beklentileri, Türkiye'nin kredi notunu yatırım fiyatlama davranışları ve enflasyonu yapılabilir seviye olan BBB- de tutuyor. etkileyen diğer unsurlar yakından Bütçe Ocak-Ağustos döneminde 639 izlenecek ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar milyon TL fazla verdi Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı Temmuzgetiri eğrisini yataya yakın tutmak Ağustos dönemi aylık bütçe suretiyle para politikasındaki temkinli gerçekleşmeleri raporuna göre Merkezi duruş sürdürülecektir ifadelerine yer Yönetim Bütçesi 2015 yılı Temmuz verildi. TCMB ayrıca zorunlu karşılıklar ve rezerv opsiyon katsayısını (ROK) da ayında 5,4 Milyar TL açık verirken; Ağustos ayında 5,2 milyar TL fazla sabit tuttu. vermiştir. Ayrıca 2015 yılı Temmuz ayında 350 milyon TL faiz dışı açık
verirken, Ağustos ayında 8,9 milyar TL fazla verdi. 2014 yılı Ocak-Ağustos döneminde 2,7 milyar TL açık veren bütçe, 2015 yılı Ocak-Ağustos döneminde 639 milyon TL fazla vermiştir. Faiz dışı fazla ise 30,9 milyar TL den 39 Milyar TL ye yükseldi. Ocak-Ağustos dönemi bütçe gerçekleşmelerini değerlendiren Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçenin Türkiye'nin kısa vadede tek çıpası olduğunu bu nedenle yılın ilk sekiz ayındaki güçlü performansa rağmen dış şoklara karşı dirençli olmak için mali disiplin olmazsa olmazı olduğunu ve bütçe disiplinini korumaya devam edilmesi gerektiğini ifade etti. İşsizlik yüzde 9.6 ya yükseldi Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarını kapsayan Haziran döneminde İşsizlik oranı yüzde 9.6, tarımdışı işsizlik ise yüzde 11.7 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise bir önceki döneme göre 0.2 puanlık artış göstererek yüzde 10.4 oldu. TÜİK verilerine göre istihdam oranı 2015 yılı Haziran döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.4 puanlık artış ile yüzde 47.1 oldu. Genç işsizlik oranı da 1 puanlık artışla yüzde 17.7 ye yükseldi. Yıl sonu dolar kuru, enflasyon ve faiz beklentisi yükseldi TCMB nin yayımladığı Eylül 2015 Beklenti Anketi'nde, cari yıl sonu TÜFE beklentisi yüzde 7,65'ten, yüzde 7,98'e yükseldi. Yılsonu döviz kuru (dolar/tl) beklentisi bir önceki anket döneminde 2,8321 TL iken, bu anket döneminde 3,0414 TL'ye çıktı. BIST Repo ve Ters- Repo Pazarı'nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi yüzde 10,23 den yüzde 10,37 ye, TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti beklentisi yüzde 8,54 den, yüzde 8,87'ye yükseldi. Vadesine üç ay ya da üç aya yakın süre kalan Devlet İç Borçlanma Senetleri'nin (DİBS) yıllık bileşik faiz oranı beklentileri, cari ay için yüzde 10,67 oldu. Güven endeksleri geriledi TÜİK ve TCMB nin birlikte yürüttüğü tüketici güven endeksi, Eylül de geçen aya göre yüzde 6,1 azalarak Ocak 2009'dan bu yana en düşük seviyesine geriledi ve 58,52 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi Eylül de bir önceki aya göre yüzde 2,3; inşaat sektörü güven endeksi yüzde 2,1 azaldı; perakende ticaret sektörü güven endeksi de bu dönemde yüzde 4,6 geriledi.
DIŞ PİYASALARDA MAKROEKONOMİK GELİŞMELER Fed faizleri değiştirmedi mümkün olabileceğini söyledi. St. Louis Fed ABD Merkez Bankası (Fed in) bünyesindeki Başkanı James Bullard, Fed in faiz Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), bu artırımını ertelemeye ilişkin kararına karşı ay yaptığı toplantıda politika faizini çıktığını, zira ekonominin politika değiştirmedi. Faiz artırımındaki yapıcıların hedeflerine az ya da çok gecikmenin hala düşük seyreden enflasyon ulaştığını söyledi. San Francisco Fed ve küresel ekonomideki belirsiz görünüm Başkanı John Williams ise, Fed in geçen ve finans piyasalarında son dönemde hafta gösterge faizin sıfır seviyesi görülen kargaşadan kaynaklandığını işaret yakınında tutulma kararının zor bir karar etti. FOMC, yaptığı açıklamada, "Son olduğunu ve 2015 yılı içerisinde bir artış küresel ekonomik ve finansal gelişmeler ekonomik faaliyet üzerinde bir miktar beklediğini söyledi. S&P Japonya'nın kredi notunu düşürdü, sorun oluşturabilir ve muhtemelen Kore'nin notunu yükseltti enflasyon üzerinde kısa vadede aşağı baskı Uluslararası derecelendirme kuruluşu oluşturacaktır" dedi. Fed politika yapıcıları, gösterge federal fon faizini yüzde 0 - yüzde 0.25 bandında bırakma kararı alırken, Standard & Poor's (S&P), Japonya'nın kredi notunu AA-'den A+'ya düşürdü, görünümü durağan'dan negatif'e çekti. S&P, karar ile işgücü piyasasındaki iyileşmelere karşın, ilgili açıklamada, hükümetin ekonomik enflasyonun yüzde 2 hedefine yükseleceği konusunda ikna olmadığını gösterdi. Fed büyümeyi yeniden canlandırmaya yönelik çabalarının önümüzdeki iki veya üç yıl Başkanı Janet Yellen faiz kararı sonrası içerisinde ekonomideki kötüleşmeyi yaptığı açıklamalarda, enflasyonun yüzde 2 hedefinin altında kalmaya devam ettiğini durdurmasının pek mümkün görünmediği ifade etti. Japonya Merkez Bankası (BOJ) ve enflasyonun önümüzdeki aylarda gelişen piyasalardaki yavaşlamanın oldukça düşük kalmaya devam edeceğini ekonomi üzerindeki ağırlıkları artırdığını belirtti. Yellen, Fed'in ılımlı GSYİH belirtmiş fakat politikada herhangi bir büyümesi ve bu nedenle Fed yetkililerinin çoğunun bu yıl faiz artırımı beklediğini söyledi. Yellen, Ekim ayında faiz artırımının değişikliğe gitmemişti. S&P, Kore'nin kredi notunu A+'dan AA-'ye yükseltti. Ülkenin görünümü pozitiften durağana güncellendi.
S&P Güney Kore nin notunu 1998 den bu yana 8 kez yükseltti. İsviçre, Endonezya, Macaristan ve İsrail faizleri değiştirmedi, Norveç faizi indirdi İsviçre Merkez Bankası (SNB) mevduat faizini eksi yüzde 0.75'te sabit tuttu. SNB, Frankın hala aşırı değerli olduğunu belirtti. Endonezya Merkez Bankası, üst üste 7. ayda da gösterge faiz oranını sabit tuttu. Banka aynı zamanda, bankalara ödediği gecelik mevduat faizini de değiştirmedi. Macaristan Merkez Bankasınca gösterge faiz oranında değişiklik yapılmadı. Temmuz ayında yüzde 1,50 olan politika faiz oranı, 15 baz puanlık indirim kararıyla yüzde 1,35'e çekilmiş, ağustos ayında ise faizlerde herhangi bir değişiklik yapılmamıştı. İsrail Merkez Bankası politika faizini değiştirmeyerek yüzde 0.10 seviyesinde bıraktı. Norveç Merkez Bankası, petrol fiyatlarının düşüşünden kaynaklanan güçlükleri gidermek için, politika faizini tüm zamanların en düşük seviyesine indirdi ve faizi daha da düşürebileceğini kaydetti. ABD de veriler beklenenden kötü geldi ABD'de perakende satışlar Ağustos ayında yüzde 0.2 ile beklentilerin altında yükseliş gösterirken, otomotiv dışındaki çekirdek satışlar da yüzde 0.1 ile beklentilerin altında arttı. New York eyaleti imalat sanayi endeksi ve Philadelphia Fed endeksi Eylül ayında sırasıyla eksi 14.7 ve eksi 6 ile beklentilerin üzerinde bir daralma gösterdi. Sanayi üretimi Ağustos'ta yüzde 0.4 ile beklentilerin üzerinde daralırken imalat sanayinde kapasite kullanım oranı yüzde 77.6 oldu. İkinci el konut satışları ise Ağustos'ta bir önceki aya göre yüzde 4.8 düşüşle yıllık bazda 5.31 milyon adete geriledi. OECD büyüme tahminlerini düşürdü OECD yayımladığı Ara Ekonomik Görünüm raporunda, büyüme tahminlerini 2015 yılı için yüzde 3.1'den yüzde 3.0'e ve 2016 için yüzde 3.8'den yüzde 3.6'ya indirdi. OECD, Çin'deki keskin daralma ile birlikte finans piyasalarındaki şokun küresel toparlanmayı olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulundu. OECD ayrıca Euro Bölgesi'nin emtia fiyatlarındaki sert düşüşten ve Euro daki değer kaybından tam olarak faydalanamadığına dikkat çekerek, bu yılki küçük iyileşmeye rağmen orta vadeli tahminlerini aşağı çekti. Çin'de imalat PMI düştü Çin'de özel sektör imalat sanayi göstergesi son 6.5 yılın en düşük seviyesine indi. Sanayi üretimi ise, beklenen hızın altında bir büyüme gösterdi ve ekonomik zayıflığa işaret etti.
BANKACILIK SEKTÖRÜ VERİLERİ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, Bankacılık Sektörü Kredileri 11 Eylül itibariyle 1.504.190 Milyon TL ile haftalık bazda %1,20 arttı. Bankacılık sektöründe kredi toplamı, son verinin yayımlandığı 04 Eylül 2015 tarihinde 1.486.381 Milyon TL seviyesinde gerçekleşmişti. Kalkınma ve Yatırım Bankalarında ise 11 Eylül 2015 itibariyle kredi toplamı 81.787 Milyon TL oldu. Bu tutarın toplam krediler içerisindeki payı ise %5,44 dür. TOPLAM AKTİFLER 2.274.485 ÖZKAYNAKLAR 287.888 TOPLAM MEVDUAT 1.348.573 TOPLAM KREDİLER 1.504.190 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 1.600.000 1.500.000 1.400.000 1.300.000 1.200.000 1.100.000 1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI TOPLAM KREDİLER Krediler - KYB - TP Krediler - KYB - Toplam Krediler - KYB - YP BANKACILIK SEKTÖRÜNDE TOPLAM KREDİLER MENKUL DEĞER PLASMANLAR Kaynak: BDDK (11.09.2015 tarihli verilerdir.) 322.343 Krediler - Sektör - TP Krediler - Sektör - Toplam Krediler - Sektör - YP Sermaye Yeterliliği Rasyosu (SYR) BDDK nın açıkladığı son veriye göre Temmuz 2015 itibariyle %15,09 olarak gerçekleşti. Haziran 2015 te bu oran %15,37 oldu. Sermaye Yeterlilik Rasyosu yasal sınırı %8, hedef rasyosu ise %12 olarak kabul ediliyor. 25 20 15 10 5 0 SERMAYE YETERLİLİK RASYOSU Sektör Hedef Rasyo Yasal Sınır
SERMAYE YETERLİLİK RASYOSU 2009/12 2010/12 2011/12 2012/12 2013/12 2014/12 2015/7 BANKACILIK SEKTÖRÜ 20,62 18,97 16,55 17,88 15,30 16,28 15,09 Mevduat Bankaları 19,28 17,74 15,51 17,26 14,59 15,66 14,48 Katılım Bankaları 15,27 15,07 14,04 13,90 14,00 14,49 15,00 Kalkınma ve Yatırım Bankaları 60,27 58,66 48,17 34,27 32,69 32,83 28,67 28 EYLÜL 02 EKİM 2015 PİYASA GÜNDEMİ 28 Eylül 29 Eylül 30 Eylül Eylül ayı Reel kesim güven endeksi Eylül ayı Kapasite kullanım oranı Ağustos ayı ABD kişisel gelirler (Piyasa Beklentisi: %0.4) Ağustos ayı ABD Çekirdek PCE (Piyasa Beklentisi: %0.1) Ağustos ayı ABD bekleyen konut satışları (Piyasa Beklentisi: %0.5) Eylül ayı Ekonomik güven endeksi Ağustos ayı Almanya perakende satışlar (Piyasa Beklentisi: %0.2) Eylül ayı Almanya TÜFE, öncü (Piyasa Beklentisi: -%0.1) Eylül ayı ABD tüketici güven endeksi (Piyasa Beklentisi: 96.0) Eylül ayı Almanya işsizlik (Piyasa Beklentisi: %6.4) Q2 Dönemi İngiltere GSYH, nihai (Piyasa Beklentisi: %0.7) Ağustos ayı Euro bölgesi işsizlik (Piyasa Beklentisi: %10.9) Eylül ayı Euro bölgesi enflasyon, öncü (Piyasa Beklentisi: %0.0) Eylül ayı ABD ADP özel istihdam verisi (Piyasa Beklentisi: 195,000) Eylül ayı ABD Chicago PMI (Piyasa Beklentisi: 53.0) Bu rapor İLBANK A.Ş. Risk Yönetimi Dairesi Başkanlığı tarafından yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır. İLBANK A.Ş. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında garanti vermemekte ve kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden dolayı sorumluluk kabul etmemektedir.