(FELSEFE, HUKUK, ÇALIfiMA EKONOM S, KENTLEfiME VE ÇEVRE, MAL YE) D S PL NLERARASI YAKLAfiIMLA NSAN HAKLARI ED TÖR: SELDA ÇA LAR
Yay n No : 2351 letiflim Dizisi : 1162 1. Bask Aral k 2010 STANBUL ISBN 978-605 - 377-374 - 0 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt Kapak Tasar m : B eta Bas m A.fi. : Seda Ozalit Dijital Kopyalama Merkezi Tic. Ltd. fiti. K s kl Caddesi No: 49 Altunizade, Üsküdar/ stanbul (Sertifika No. 12806) (0-216) 651 13 73 : Oya Boyar - Abdullah Sezer Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Narl bahçe Sokak Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
III Önsöz Trakya Üniversitesi..B.F. Kamu Yönetimi Bölümü nden 4 ö retim üyesinin 10 Aral k 2009 tarihinde Dünya nsan Haklar günü etkinli i çerçevesinde kat ld panel bildirilerinin bir kitapç kta toplanmas düflüncesiyle bafllayan çal flma, sosyal bilimlerin farkl disiplinleri taraf ndan gelifltirilen insan haklar bak fl n n ufuk açaca umudu ve heyecan yla 11 konu -11 yazarl bir esere dönüflmüfltür. Genelde felsefe ve hukuk bilimlerinin araflt rma alan na terk edilen insan haklar n n teorik ve olgusal çerçevesinin salt iki bilim dal yla aç klanamayacak kadar genifl oldu u inanc yla, kitapta di er disiplinlerin incelemelerine de mümkün oldu unca yer verilmeye çal fl lm flt r. Elbette insan haklar n tüm yönleriyle aç klama iddias tafl mayan, daha çok bir deneme niteli i tafl yan çal flmada çoklu disiplin yaklafl m yla ortak bir eser ç karman n güçlükleri de yaflanm flt r. Özellikle yaz lar n analitik tasnif ve s ralanmas nda karfl lafl lan güçlü ü aflman n yöntemi olarak, insan haklar n kavram ve kapsam olarak genel çizgileriyle ortaya koyan bir yaz n n bafllang çta yer almas, devam nda insan haklar nda temel ilke kabul edilen ayr mc l k yasa n n dezavantajl bir grup üzerinden de erlendirilmesinin uygun olaca düflünülmüfltür. Spesifik haklara iliflkin yaz lar için de klasik haklardan, geliflmeci haklara do ru bir s ra izlenmifl, son bölümde ise insan haklar n n uluslararas ölçekte korunmas yöntemlerinden yola ç k larak ulusal ölçekte korunmas mekanizmalar ndan say lan insan haklar kurumlar n n ifllevlerini aç klayan ve de erlendiren bir yaz ya yer verilmifltir. nsan haklar gibi hassas ve çok yönlü bir alanda ortak zemin yaratmak ve üzerinde hareket etmek kolay olmamakla birlikte, bilimsel çal flma disiplinleriyle uyumlu bir ekibin oluflmas na ve içe sinen bir eserin ortaya ç kmas na katk veren de erli yazarlar n çabalar yla gelinen bu aflama için yazar arkadafllar ma teflekkür ederim. Editörlük görevimi hafifleten meslektafl m Hakan Sabri Çelikyay ile kitab n derlenmesinde bilimsel ve teknik bilgilerini esirgemeyen meslektafllar m Oya Boyar ve Abdullah Sezer e de özel olarak teflekkür etmek istiyorum. Ayr ca, kitab n 10 Aral k 2010 Dünya nsan Haklar Gününde baz bölümlerini sunmay planlad m z panele kadar bas m n yetifltiren Beta Bas m Yay m fiirketi-
IV nin Yönetim Kurulu Baflkan Say n Seyhan Satar ile kitab n dizgi ve düzenlenmesinde eme i geçen Veysel Çoflkun ve di er çal flanlara da teflekkürler... Selda Ça lar, ED RNE 2010
V çindekiler Önsöz...III 1. nsan Haklar : Kavram, Kapsam ve Ölçüt / Harun Tepe...1 2. Avrupal Romanlar n Hak Aray fllar : Ayr mc l a Karfl Hukuksal Mücadele / Selda Ça lar...33 3. Nefret Söylemi ve nsan Haklar Avrupa Mahkemesi Kararlar ndan Örnekler / Tolga fiirin...113 4. nsan Haklar Avrupa Mahkemesi Kararlar nda Adli Yard m ve Adil Yarg lanma Hakk / Oya Boyar...187 5. Türkiye Büyük Millet Meclisi ne Dilekçe ile Baflvuru Hakk / Abdullah Sezer...213 6. Sendikal Haklar: Uluslararas Çal flma Hukuku ve Türkiye nin Uyumsuzlu u / Aziz Çelik...255 7. Anayasan n Temel lkelerinin Devletin Vergilendirme Yetkisinin S n rland r lmas na Etkisi / Aykut Tavflanc...333 8. Neoliberal Bir nsan Hakk Olarak Çevre Hakk / Mihriban fiengül...363 9. Kentsel Haklar ve Kente Karfl Suç: Haklar ve Yükümlülükler / Mahmut Güler...385
VI 10. nternet Özgürlü ü: Önemi ve Unsurlar / Ömer Gedik...423 11. Ulusal nsan Haklar Kurumlar ve Türkiye / Hakan Sabri Çelikyay...447