Serva Dakıla mı Meleka Hemedê Mirzaliyê Sılemani ve Serva ALİYÊ MİRZALİÊ SILEMANÊ HEMEDİ Destanê mınê DÊSIMİ ra zu pelga ZARNENE by Dr Ali KILIÇ www.dralikilic.wordpress.com dralikilic@yahoo.fr Meleka Hemedê Mirzaliyê Sılemani Bıra Yısmail, Ez tore Nama ke Dakıla hore Mepısxanê Diarbekiri ra serra 1973 de rüsnai vi, aê tore rusnon. Qesa dıyine, Destanê mıno Dêrsim eve zone ma ame vırastene... Ez na Destanê hora tore zu pelga zernene ruznon. Tu ke vengê Dakıle rınd gos da, uska Dakıle Aliê Mirzalié Sılemani sero qesei kena. Vatena Dakıle rasta. Mı Arşiva Fransa de Aliê Mirzaliê Sılemanê Hemedi Apılê Dakıle sero dokuman di. Şêhidê Dêrsımi ve Seyd Rızay ra pia darde kerdi.
Dokumana No: 1 NAMA DAYIKE, MELEKA HEMEDÊ MİRZALİÊ SILEMANİ Diyarbekir, Seyrantepe Mespısxane Eskeria Qolordiê 7i ne Asma Amnunia Vırene 1973 Dakıle, Mela mı, Dayê, Ez ewru, mepısxanê Diarbekir de, bonê dıyine de, cılê hu sero nişto ro. Mı sıma, dewa ma, Baxçe vere çêvere ma, ua Çhêmê Muzıri mı arde ra hu viri... Tu, Piê mı, brayê mı Sılema, Memed Ali, Seydali, xalê mı Mıstefa, waé mı Aisa, Yemose, Amikê mı têde yene ra mı vir. Pêrodaisê sımaê Tertelê Dêrsımi, amıka mı Sengale, Khalike mı Ap Mirzali pencere mepısxani ra dot vere Tanq u Topunê Dewleta tırki yene ra verê çhımunê mı. Dı roj nara avê Bakılê mı ve Apê mın o Pil, Memedi, amei, Seyrantepe de ez mepısxane de diu. Bakılê mı, mıra pers kerd vake: Bıko, mepısxano ke sıma tedere, ku yo? Mı ki Bone dıyino ke ma têderime, mı mısna ra cı, Bakılê hora mı va: Bao ma, hazka, ha bon de mepısme Lewê mıde Musa Anter, Mehmet Tüysüz, Ferit Uzun, Ahmet Zeki Okçuoğlu, Dr Tarık Ziya Ekinci, M. Emin Bozarslan, Mehdi Zana, Mümtaz Kotan, Nizamettin Barış Avdıle Siverek, Bayramê Siverek, Hesen Gülmez bi. Bakılê mı huya vake Mı eskeria hu ta kerde, na cao ke sıma tede kerde hepıs, na cai, axırê ostoru vi, ma ta ostori giredene. Ma têde pia huaime peê teli de Apê Mı Memed bıne zımelu ra huyene. Mı va Apo çınare hen huyına? Mote Ferit Uzun u Mehmet Tüysüz bi, vake na havale to mordeme de xırte, ez sıma mepısxane de ken weié, keı ke sıme vejai, hêfe Khalik Mılê Uşeni Aşıra Avasu ra bijere. Ma oncia têde pia huaime... Bakılê mı, Apê mı Memed bi raşt şi. Ez Ferit Uzun u Mehmet Tüysüz ma amei me, ma veng da ra Zeruk Vakıf Ahmetoğlu, Ahmet Okçuoğlu, Musa Anter. Na niada ke bertengê Qause de hot nêwerdani estê, vatena Bakılê mı rasta. Dakıle Qausa Mepısxania ez 182 havalune pia ma tederime, ta axıra ostoruna, mare kerda mepiseni. Ue çina, 182 mordemi riê hu zu kurna ue de şune, Zu tuvaletê hu esto... Ua germine çina. Kês hu ni şuno. Germo, zof germo. Şie de germineni 52 derece wa. Waxto ke verê pencere de niseme ro, dot ra vao ke yeno tu vana adırê verê fırıno u tandura adır-khıle dana...germ riê mordemi keno husk. Jêde haval nêweşê. Doxtor çino. Derman çino. Axura vırene de têde cilê havalu pıre aspızu vi. Mı ve qomandani ra da pêro, caê mı vurna ez rusnu axura dıyine.
Tevera bese nêkeme tua bı hernime. Kantin destê eskeria dero. Jêde çi çino. Werdene karawana eskeria. Zere germia cemdermu ardi vi havalu mere di vi. Ma nê werd peiser çarna era cı. Tenekê hemgeni, runi, pendir o Ape mı Memedi ardi vi Qomandane Qolordiye 7ine gureto berdo. Mı efqatê hora vake, su gêre Qomandani bıke yi butu hemgen u turaqê mı tırtob na dijden kerdena, Qumandanê tırki dızdo, dızde kero. Dakıle ez tore na axıra ostoru ra mepısxane Diarbekiri ra na Mektuve nıvısnon. Cıln sero niştime ro. Dorme na axıra ostoru çarali hire çor suri têl esto... Peê têlu ra çor hetê mepısxani poncas şeşt tanqi topi estê. Mitralyozi çarne Xra ma ser. Cêr zerê desta iyarbekirn de Peê 7.Qolordine sıpede rew eskeri talim cene sodır ra hata su vengê peqa-peqa çheku hesneme. Sıpede ez havalunê ho a van: çhekê eskerê tırku bié jê hala hala kutku Ma huais ceno. Axura ostoru na hir cai a. Axıra vırene de aê ke newe de amê pêgureto, yi estê. Nate-dote Axura vıren u dıyine de mızxalei (hücrei) estê. İvraim Kaypakkaya na mızxalu de vi. Axura 2yine de ma 182 kırmaci me ponc-ses ki tırki estê. Axura 3yine de Nurci nisene Xro... Havalê mı Ferit Uzun wês thomır cıneno, lawuke vano: Vengê hu, jı roşta tij bereqin o. Ferit vano: Dayé! Ez xorte kırmancio, ez son pêrodais Dayé Ez gereke biérine kıstene Dayé tu me berve! Dayıka mı tu tım Kurdistan a Ez ve hu tu xelesnon bındesteni ra, gereke ez bı mırıne Dayé tu me berv! Ez nıka vaten u hesnaéna tu ser, têde qesê tu mıre Terteli sero qesei kerdi, gosunê mı de eve lawuka Ferit bene derg sone. Yeno ra mı vir roza ke ez ve to ra ma pia şime Hêgao Pil çê Khalikê mı. Peroj ra têpia, ez tu Khalıkê mı, ma pia Hêgao Pili ra bime raşti amêi me serê Pulê Qula. Khalik mıre pêrodaisê ho sero, qesei kerd. Cerr çhemê Harçık mısna ra mı, dot gıle Puli. Azgu, Xozmerage, Xıloz, Xaskare, Borr Giniê. Çıtur yi vırenia dısmeni bırnai vi. Qale Xalê mı Ali kerdene. Sevkania xalê mı perodaiso çhêr mıre qesei kerdene. Honde pêrodais ra têpia huyene. Çhımê Khalikê mı jê roştia çhımê sırtlani bereqiene. Dardê kerdena Apê tu Alié Mirzaliê Sılemani, çutır u ve Seyd Rizay ra pia dardekerdi vi, yi mıre qesei kerd. Destê hu çarna ra hetê Koé Suri ser, Vaka: niade, ha gılê ha koi ra alaiê eskerê tırki dormê hurdimena xalunê tu gureti vi. Ali ve Heseni ra. Ramé vorai vi, mız u duman bi vi. Yine amaéna eskere tırki mız ra nêdi vi. Xafılde duman darino we, niadane ke alaia tırki dormê çarali bırno. Eve cqamerdiê dai vi pêro. Peê coy, eskeri pê gureti vi. Caê ma cıra perskerdê vi. Xalunê tu qesei nê kerdi vi.avê Xale to Ali, hata mié kerdi vi wele. Verva yı day vi Heseni ro, eziyet kerdi vi. Hesen qesei nê kerdi vi. Peê cü hurdi çhımê Heseni verva Ali veti vi.
Ali qesei nê kerdi vi. Qomandani sungi peyra sanay vı Ali, vere qırtıke ra vejai vi. Hurdemine qesei nê kerdi vi. Eve cüamerdiye şêhit bi. Mı çhımunê Khalık de niada hêrşi ri ra gır biyene. Tu ki berva. Pulê Qula de ma nistimê ro Khalık mı çêsıkê hu vet, qılaunê ho kerd pıre kamoşi, cêvê hora kêmera adırge vete. Puye nêro serê kêmera adırge ser. Eve adırgê da pu ro. Çhik vejia puye fişte era cı, Khalik puye vêsaie nê ro serê kamosê Qılaunê hu ser... Qılawun sımıt dü sana hu. Tij nişti vi ser. Şuanunê mali, mal gai hetê dewa Azgu ra sanai hu ver ardi vi, dormê dewe. Dêka mı Ete veng da, ma uştıme era şime çê. Tu mıra perskena vana: tu çınare mı re nine nusnena? Seveta çınayi? Qeı qale lauka havale hu nê kena?. Qesa raste, pêrodaisê xalunê mı amê verê çımunê mı. Pêrodaisê tu, Pêrodaisê Khaliki, Pêrodaisê Mirzali, Ko ra mendena sıma Sengale. Ma ita kerdime axura ostoru, pê sıma ke gureti vi, caê sema Xecerie de senen vi? Havalê mı lawuka hu vano: Dayé tu ez ardu rié dina. Tu ez şutu eve hersu çhımune hu, zere derd û xızanen ra, ez gereke bı mırine Dayıka mı tu me berve!. Beno dakıla mı, pêrodais ideale mordemio. Khalikê mı tu ki vatene ma hêfê hot bedelunê hu gureto. Tu rınd zof rındek zonena merdene u darde kerdena xortu ne ma. Bê çek, bê qewxa, bê hewl u bê xırav. Qesa raste na xortu sıtê cızıkunê sıma lito. Pêrodaisê xalunê mı adır khıla welate ma wa. Pêrodaisê Dersimi, nun sola ma wa. U asmen ra astare, hewra ramé, firig ra genim, roşt ra peme, tij ra dısmala azadia. Yı hêrsê çhımu, ewru mare biê kosaviê adıri, mare biê khıla dısmala azadia tertelê Dersimi. Ez hen zonon ke, bervisê sıma, bervis nio, pêrodaisê çhekunê Tertelio. U peê çhek de, lawuk vatena Yıvısê Sey Khalio. Havalê mı lawuke vano. Haval hen zonene ke, sıma seveta merdena ma bervene. Ha ez hen zonen ke sıma seveta azadi dovê pêro, u sene qeso henen vano? Nê hevale mı nê zonene ke tu hermê hora hire mawzeri gıre dai vi. Tertelê Dersimi de. Sıma kosaviê adır saynai we, seveta azadi gonia domonunê ho dê. Dakıle mı Havale mı Ferit, Cigerxwin ra vano: Sıma hata kei bıne destûne axa û begu de manene? Sıma hata kei niya rezil u rusva manene?. Vatena Cigerxwin wesa rında, letei ra rasta. Heto bin ra vatena Çigerxwin kêmia. Çinare? Tıka na axıra ostoru de 25 endame partia Dr Şiwan estê, jêde hu, axa u Bege. Yıne ra kês tırki nê zone. Mamo, Agit Tanrıkulu, Şewab Bilgiç qe tırki nê zone. Na
hevale PDKT jede axa u Bege. Cigerxwın seveta Stalin Şoare vati vi. Dersim u Qoçgiri tu aê vatê. Jê Nazım Hikmeti thoae nê nıvısnai vi. Stalin ki tertelê Dersim de çhek roti vi, Tanki dai vi Dewleta tırki ke ma qırr-bı-kero, çutir ke dewleta alamani 64 Taire Bombardımane Heikel dai vi Devleta tırki, koê ma jiarê bazar u sukê mıletê ma bomba kerdi, koê ma hêgaê ma, dewê ma rıznai, vêsnai, dardi we. Ma ke bınê bandıra Axa u Begu biyene, axaê Çuxure Devleta tırki qırnêkerdene, Axaê Şırnak û Silopi na axura ostoru de nê mendene. Eve zovina qese Ma ke bıne bandıra Axa u Begu biyene, ma çhek guretene yı kıstene, qeso gırs, mesala çine viê, azadi mara nêjdi vi... Hete zu ra vatena Cigerxwin de nêweşia aqılê burjuvazié qıskêkiene ra zon, na nêweşiê jêde kora. Gama pêrodaisê dergi nê vinena. Bado, kês laé fedodalizm u faşizm u kolonializm u emperyalizm hu vira nêkeno. Pêrodais verva çoremino, strateji u taqtikê hu vurino. Dêmdaisê welatê ma, raa Azadi ê sosializmi xêle derga, kılm nia. Jê Cigerxwin xortê ma xeta kene. Pêrodaisê yine, hata nıka, karker r dewuz u qıslacü dıma nê şié. Guro gırs nê kerdo. Raa prolataria sas kerda. Nu karaktare sınıfa yi no. To re eve dez anra zu, heştê na ra avê çor qıslacié Şırnaqi améi mepısxane. Xevere dê mı vake, çor Dersımiz ame, su cı re cılu rake!. Çor mordem amei. Ez nas nikonu. Mı vendara Dr Tarık Ziya Ekinci amé muayene kerd, vake na mordemu zof şiaset dio. Koti ra, roza vine ust ra. Komün de ca çine vi. Havalu ara hu kerde, do ra têpia mı yıne ra pia ara hu kerde. Ez mısu ke ni çor mordemi Dersımız nié, hema yine verva cendermune tırku çor saati eve çheku dai vi pêro. Hen ke şiaset divi ke nêm roza ra têpia bese nikerd, era hu ser ra-urze. Mı havalunê hora vake qıslacü bijêrime Kommüne ma. Ahmet Zeki Okçuoğlu vake çı münasbet? Ma rewşen ime, dewuzu de nê niseme ro. Ez sas büne mendu rasta ke nêweşia aqılê burjuvazié qıskeki çewta, kora. Ez to re na axura ostoru sero dı hire qesu anra dust. Axıra vırene de ma 182 mordemi me. Pesewe taê pıstik kene, taê hewn de çhikene vane afff... aff... Havalu hewn ra hesneno pê. Eve qesa raste, S.B. kare siyasi ra zu ki Avdilaê Siverek esto. Zaza o... Bıraê Avdıla ki destê serqomserê Sivereki ra amo kıstenê. Avdilei ki pıştoé hu gureto şio no pa, serqomser kısto. Efqat Serhat koto mekeme Avdilay. Hurdemia pia arde kerde mepısxane. Avdıla zof Zazao de çhêr o. Çhımê hu yo zu seqeto. Ez hen fam kon ke peê na qomplo de Aşıra Bucağu esta. Rast ke xeta Serhati çina. Mepıskerdena Serhati zılım o. Bakılê Serhati, Serdare PDK T vi. MİT u dai vi kıstenê. Mı sera 1961 Kovara Dengiya ke Dr Şıwan mare eve deste K.Y. rusnai, çê ma, mı u waxt sımare, şêrê rameti Faik Bucak çarnene ra zone ma, mı sımare wendene, nê nun o, nê tene o,wui Heqo! na qeda bela koti ra vejié, Dewlete her çié ma ma re gureti, ma kerdime xızan, havali pers nêkene sılam nêdane piü u bıra, Haqo tu çina têsani ra merdime vere çhem gureto. Ez Serhati estemoli ra nasken. Serhat, braé hu Sertaç lewe mı de Kadırga de mendene.. A roze vere penceri de Avdilai nun nai vi ro, pê cü gorgeçini amené werdene. Avdıléi pê gorgeçine gureti vi. Dakıla Avdilei, roza semiê amei vi vinetais... Ma ameyme verê
têli, Avdıla vake, Dakıle ha bije na gorgeçine bere ra verde, ez eve comerdia hu tıka na mepısxane de vındon. Mı hêfê brayê ho dewleta tirki ra eve çeren û cüamerdié gureto. Dakıla Avdilli vake ez qedaye laze ho bijeri, tu laze kamıj cüanıka. Ez rınd zonon ke sıma Tertele Dersim de, jê Qoçgiri teyna mendi. Tertele namê sıma o, Tertele de sıma eve pêrodais hu ver estena... Sıma lınga çheki onte. Sıma cüanık u cüamerdi, têde pia da pêro. Çhemê Muzıri eve goni gura. Viştu çor sati çhem gon şi. Pêrodaisê sıma mare ji roştia hard u asmeni ra menda. Ez hen zonon ke ma ve bervis ni, eve perodais dêse kolonializm u faşizm u emperyalizm rızneme. Dayê Ewru, jê vijêr, vengê tu verê dêse û mızxalunê mepısxani de hesna. Tı ama verêl têli. Destêl ma gıredai vi. Mı pêlrodaisê sıma sero delxe kerd. Mı Ferit ra vake, Ferit Lawuke vano: Ai aii le mın ai aii le mın Dayé Dersim o Qoçgiri o Yıne kışti vi xort û Miri Ai aii le mın ai aii le mın Dayé Dersim o, Qoçgiri o, Ferman gıran o ardi kıstene bav û bıra Ax Dersim tu domon a, zeria mın a bela Ai aii le mın ai aii le mın ai lemıne Dayé Haval perodaise sıma sero lawıke vano: kes kesreta sıma sıma nê zono. Ma rınd zoneme, lawuke ma, çhikenia tertelia. Khıla çhekunê Adır guretena bıria. Lawukêl ma, çineviaiêl de pêlrodais ane era zon. Delxe zanista çineviaia lawkune maro yena dina. Çheki, goni, kêfêni, kıstene, haskerdene, hu verestene, verva bındesti pêrodisê terteli, têde pia matérialé lawukune maé. Lawukê ma, çheko erjin o. Khıle kuna era cı. Adır o, sajnin o wê, fino ğra cı reyna. Uwa sımtenia, bırnina.vêsaniya nêqedina. Terteleo, bıra bıray dano kıstene. Zeria bela ji dêmdaise Dersim u Qoçgiri kou fine reqısê çheku. Dayîka Delale, Mepisxane Dîyarbekirî, dêşi, bese nêkene roşta azadî wesanê. Reina, eve roja sure, khıla sure, Tertelo sur. Laze tu Ali
Dr. Ali Kılıç Şoara şêhidê Alîyê Mîr Zaliyê Sılêmani Bıraê Hemedê Mîr Zalîyê Sılêmanî Apê Meleka Hemedê Mîr Zaliê Sılêmanî Şêhîdê Dêrsimî Seyd Rızaî ra pia darde kerdî Mordem Roze Beno, Roze Mıreno Merdene Çıka? Pêrodaisê Ma Wes vo! Name tu yo osın û dar Rowar, çekdar, çıtkar, karker Çor hozor sera, ma tu sero vengdame Venge domonu, venge cıniku, venge perodais Venge Azadkaru, rowaru, çekdaru Ma, eve roşta tij, eve roşta çekê tu, tu dıma vozeme Ma verdo dısmen dıme, ma dovê pêro, eve çeku eve khuçu Ma dove pêro eve zenge, torjê, brak û çakhucu Seveta xelasê wêlatî Ma cond rey verda dima, remna berd kerd tever Peqena, est tever,çer û vir kerd kelpe dismeni Ma qiltifong est, tirkêman est, ma klaşinge este Seveta xelasê welatî Name tu yo osınıdar, xanedan Rowar, çekdar, azadkar, çıtkar, karker Tu raa pêrodais mısne ra ma Tu çek dara ma dest, ma esto hu ver Tu esto hu ver tu dave pêro eve cüamerdiê Tu qırkerd qedenai dardi wê têde alayie tırkî Dêrsim de Tu qulotıt roy, koyi, astarey, çewligi, mergi, puli Tu çhêre-çherûna, heliê Koi, sevkan u çêkdar tu ya
Sosınê gılê Koi, vengê çêki Aliyê Mir Zaliyê Silemani Tersune tu ver dısmen vozd da, çhekê hu caverdai Tu verda dıme peqenayi pul u gerisu ra Tu osporo khêwela, hermê tode çek Şêne to ra çek, çımunê to ra çek Name to ra çek, qese to ra çek Perodaise to ra çek Name tu yo osın u dar xanedan Rowar, çıtkar, azatkar, çekdar Çutir bi, hokmato bê namus, pê to gurett? Çutir bi, hokmato bê namus, pê sıma gurett? Sıma berdi darde kerdi? Tu berda Xarpêt de vere çımunê Seyd Rızaj de Vere çımunê Qemer u Yive Qajî de tu darde kerda Dısmen wuast darde bıkero verva çımunê sıma Lazê Seyd Rızay. Sire ame Hesê Yive Qijî Tersa Yive Qijî nê şi vere dara merdene Kıstoğ u cendermunê tirk Guret hard ra kaskerd Yıve Qajî Tersa Yıve Qajî nê şi vere dara merdene Seyd Rızay tode nia da leê hode Tu va Qesa tu sere mı sero Bava Ma seveta xelasê welatî Kotime era na raa pêrodayis dıme Tu vejiya ro kırşi ser, lâ guret est vile hu Bine dara merdene de tu çıka, tu qırra, vake; Ters çıko?, xof çıko, bervis çıko? Tu çıka vake tesmıliyeni çıka Merdenê çıka Seveta xelasê welati pêrodaise ma wes vo!
Mordem rozê beno, roze mıreno Tu lınga hu dêwê kırşı ro, tu ve hu, hu dardê kerd Sania ra lesa tu dara merdene ra Vıleşîa ro osınê koî, puxur da lesa to ra Vıleşaî mendi, koy bırri çewlıgê Dêrsımi Bervai têde Koê Dêrsımi Bervai aşırê Dêrsımi Bervai têde vilikê koî, çhemî, pulî Ma re pêrodaîse tu yo çekın mendo Çhrmê tu yo çekrn mendo mare Çekê herme tu mendo ma re Na me tuyo osın u dar mendo ma re Pêrodaise tu yo çekın mendo ma re Cüamerdiya tu menda ma re Qesa tuya pila gırse menda ma re Bıne dara merdene de tu va Ters çıko?, xof çıko, bervis çıko? Tu çıka, tu vake tesmıliyeni çıka Merdenê çıka Seveta xelasê welati pêrodaisê ma wes vo! Mordem rozê beno, roze mıreno Dr. Alî Kiliç