TÜRKİYE MİLLİ KÜLTÜR VAKFI

Transkript

1 VAKIF INSAN TÜRKİYE MİLLİ KÜLTÜR VAKFI (Kırkıncı Yıl Hatıra Kitabı) Editör TMKV adına Prof. Dr. Salih Tuğ İstanbul 2011

2 8 Bir top lu lu un (ger çek) efen di si ve ön de ri, o top lu ma hiz met eden dir 40 va k f adam a su nu lan ar ma an - Lev ha 8

3 VAKIF INSAN SAB R ÜL KER Dr. Salih TU Mar ma ra Üni ver si te si la hi yat Fa kül te si Emek li Ö re tim Üye si Dr. Mus ta fa ÖZEL Bi lim ve Sa nat Vak f Baş ka n, İstanbul Şe hir Üni ver si te si Öğretim Üyesi Bu su num için de de ifa de edil di i gi bi, Sn. Sab ri Ül ker in va k f adam l ko nu su, esas iti ba riy le Dr. Mus ta fa Özel ta ra f n dan ay r bir me tin ha lin de iş len miş ise de, Prof. Dr. Sa lih Tu, Özel in ma ze re ti do la y s y la ken di ha t ra la r y la zen gin leş ti ril miş ola rak bu met ni din le yi ci le re tak dim et miş bu lun mak ta d r (TMKV). 214

4 S A B R Ü L K E R Gençlik y llar nda S. Ülker Ülker Holding in çekirde inin ticaret hayat na düştü ü y llar ve S. Ülker işbaş nda Sa lih Tu 1930 lu ve 40 l se ne ler de üze rin de pe - tit be ur re şek lin de, o yaş lar da an la - ma d m z bir slo gan bu lu nan lez zet li mi lez zet li bir bis kü vi çe şi di sa t n al r - d k ama he nüz Ül ker mar ka l s yok tu. Ve bu bis kü vi it hal bis kü viy di, na dir bu - lu nur du. Şe ker li si var d, üs tü şe ker li ve üs tün de ay n slo gan ya z l. Ora dan ben pe tit be ur re ü ez ber le dim ve ha t r la - r m. Ama ço cuk la r m, bu de fa yi ne pe tit be ur re slo ga n y la ç ka r lan Ül - ker pe tit be ur re e al ş t r d m ve on lar an ne le ri nin ha z r la d sü te ka r l m ş bu bis kü vi ler le bü yü dü ler. ki ço cu u mu gö rü yo rum bu ra da sa lon da... Ab dul - lah n sa de ce aya a kalk ma s n ri ca ede ce im. Ba k n bu bis kü vi ler ne uzun boy la ra se bep olu yor, ba k n iş te pe tit be ur re ün or ta ya ç kar d eser Efen dim bu ra da bir no tum var; yok la - ma ile ken di söz le ri me baş la ya y m di - yo rum: Sab ri Ül ker: yok. Mu rat Ül ker: yok... Fa kat ben şim di bu ra da mah cup ol dum bu no tu mu bi raz er ken al m ş m, sa lon da Ül ker Ai le si men sup la r n dan Ali Ül ker in bu lun du u nu gö rü yo rum; lüt fen aya a kal k n... ş te bu ne sil far - k d r. Sab ri Bey in hiç bir sos yal hiz met ala n n da ken di si ni gös te re rek bir ha y r işi yap t n gör me dim. Ne lim Yay ma Ce mi ye ti nde, ne lim Yay ma Vak f nda, ne Tür ki ye Mi li Kül tür Vak f nda ne de Tür ki ye Mi li Kül tür Vak f n n ba şa r ar - ma an la r tö ren le rin de onu he men he men hiç gör me dik. Onun Sa elin le yap t n sol elin bi le gör me sin ya ni, Yap t n şe yi an cak Al lah r za s için yap pren si biy le ha re ket et ti i ni tah - min edi yo rum. Az ev vel d ris Ya man - türk Be ye fen di nin, din le di i niz ha yat hi kâ ye sin de ve hiz met le rin de da hi bü - yük çap ta te va zu un rol oy na d n gö - rü yor su nuz. Bu hay ra ve iyi li e dö nük hiz met ler an cak te va zu ile ger çek leş ti - ri le bi le cek hiz met ler dir. Bu in san lar ve ben zer le ri mu hak kak ki te va zu abi de si in san lar d r. On la r n da abi de le ri var d r ama te va zu abi de le ri dir. G yap la r n da ve kar ş la r na ç ka cak olan sa dan ve - ri le cek def ter le rin de de bu abi de ler gö zü ke cek tir. Bir hu su sa da ha işa ret et me me mü - saa de edin. Sab ri Ül ker i ta n ta cak ben de il dim. Onun ya n n da şu ka dar se ne ça l ş m ş, ger çek ten de ona ç rak l k yap - m ş Dr. Mus ta fa Özel, bu gün için Tür ki - ye Mil li Kül tür Vak f n n da mü te vel li he - ye ti üye si dir. Ken di si ha y r l bir işe, yi ne Ül ker Ai le si nin de des tek le riy le gi riş - miş bu lun mak ta d r: Bir üni ver si te kur - mak. Bu nun bir te ma s n ve mü za ke re - si ni yap mak se be biy le Ame ri ka da ki fi - lan ca üni ver si te ile bir gö rüş me yap - mak üze re ani den olu şu ve ren bir ran - de vu se be biy le ay r l mak mec bu ri ye tin - de kal d n dan ya z l m ş olan met ni be - nim oku ma ma ka rar ve ril di. Mü te vel li He ye ti ne te şek kür ede rim, böy le bir f r sa t da ba na ver miş ol du lar; çün kü elim de ha z r bir me tin var ne gü zel. Ne gü zel ama ben bu met ni oku dum. Bu ra - da Mus ta fa Özel e onun üs lu bu na has çok nük te li bir an la t m tar z var ben bu - ra da onu na s l tem sil ede ce im, bi le mi - yo rum. Bu be nim için bü yük bir zor luk - tur. Bu nu oku mak sa de ce ku ru bir iş ola cak t r di ye de dü şü nü yo rum. Ama gay ret ede ce im. Tah min edi yo rum şim di oku ya ca m şu iki say fa l k k s m onun ha z r la d me tin de önem li bir yer tut mak ta d r ve Mus ta fa Özel in de nük - te dan l n gös ter mek te dir. *** 215

5 216 Fabrikalaşman n ilk günleri: G da sanayiinde at lan çekirdek gelişme yolunda Şöy le baş l yor Mus ta fa Özel su nu mu na Bir mil le ti bü yük mil let ya pan, bü yük ev lat la r d r. Bü yük adam de yin ce de ak l m za he men ya ilim adam la r ge lir, ya dev let adam la r. Bu na bir iti ra z m z yok. (Böy le si de var. S.T.) Fa kat bu ül - ke de Ah met Mid hat Efen di den bu ya - na, ya ni ne re dey se 1,5 as r d r, bü yük adam la r n ik ti sat ala n n dan da ç ka bi - le ce i ne, ç k mak ta ol du u na hep şüp - hey le ba k l m ş t r. Mit hat Efen di fark l dü şü nü yor. Ah met Mid hat Efen di, Müşahedat baş l k l ro ma n n bi raz da bu an la y ş y k mak için ka le me al m ş t. Ro ma n n kah ra ma n Sey yit Meh met Nu man di ye bir ha ya lî zat. Bu zat Bill Ga tes ve ya Mic ha el Dell i arat ma ya cak de re ce de icat ç bir gi ri şim ci dir. Ulus - la ra ra s Tur fan da c l icat et miş tir. (Ba k n ben bu nu ön ce an la ya ma d m ne dir bu tur fan da c l k. Tur fan da y bi li - yo ruz da tur fan da c l k ne de mek? ş te şim di:) Ode sa, Var na yo luy la Rus ya ve Av ru pa ya tur fan da ürün ler gön der - mek te dir, ro man da. (Ya ni Müşahedat ad l ro man da. Bu zat böy le bir mü te - şeb bis ru ha sa hip tir. Tur fan da mal gön der mek su re tiy le is te di i fi ya t ko - yu yor ta bi. Bu bir icat onun için.) Evet, tur fan da c l k da bir icat t r. Yal n z bu de - il, ti ca ret ha ya t n da her şey icat t r. Ye - ni den ye ni ye kâr ge ti re cek şey ler bu - lun maz sa, za ten bi li nip ö re nil miş olan şey ler pek bü yük bir kâr ge tir mez ler. Ah! Ti ca ret in san da ne gü zel uya n k l ge rek ti ren bir u raş t r. En kü çük bir ba şa r, ken di ku man da s n da ki as ker le bir za fer ka za nan ku man da n n al d lez zet ka dar vic da nî bir lez zet do u rur di yor Ah met Mit hat Efen di bu ro ma n n - da. (Şim di Mus ta fa Özel söy lü yor:) As - ker lik, eze lî mes le i miz dir. Fa kat dik - kat edi niz, Os man l n n çö küş ça n da bir ro man c ç k m ş, ko mu tan ile tüc car ara s n da ben zer lik ku ru yor. (Yi ne Ah - met Mit hat Efen di den bir al n t gö rü yo - ruz bi rin ci say fa da:) Bir tâ cir de ne bü - yük lük ola bi lir? Tâ cir ler ara s n da da bü yük adam bu lu na cak sa, ci han da kü - çük adam kal ma m ş ol maz m? der ler. Ne ma na s z bir hi tap. Bü yük adam her mes lek te bu lu na bi lir. n sa n n ken di mes le i nin bü yük adam la r n dan sa y l - ma s için, em sa li ne nis pet le üs tün de ta ş ma s lâ z m ge len seç kin va s f la ra ulaş ma s onu bü yük adam lar ara s na ka ta bi lir. Bü yük lük de ni len şe yin di er mes lek ler den zi ya de ti ca ret le u ra şan - lar ara s n da bu lu na bi le ce i ni in kâ ra ge rek yok tur. (Ah met Mit hat Efen di böy le söy lü yor. Mus ta fa Özel şöy le ey dür:) Mid hat Efen di nin söz le ri ni ik na edi ci bul mu - 216

6 S A B R Ü L K E R Gerçek ve azimli yüzü ile S. Ülker yor sa n z, iş te si ze on dan 1200 y l ön ce ya şa yan Hz. Ömer in (ra), ga ni met ge li ri ar t n ca ti ca ret ten ko pan sa ha bi le re tep ki si, ki şöy le ol muş tur: Ti ca re te önem ve rin, şu me vâ li ler (ya ni ayak ta k m ) dün ya n z ko - nu sun da si zi yan l ş yo la sevk et me sin ler. Ti ca ret te zen gin ola bi lir ler ve si ze hük me de bi lir ler mâ nâ s n da. (Şöy le bir yo rum ge ti ri yor Mus ta fa Özel:) Hz. Ömer ha li fe li i s ra s n da pa za ra git miş ve ora da ki le rin ço - u nun Na ba tî lerden (Bu umu mi yet le Su ri ye nin gü ne yin den ge len bir halk gru bu dur, ya r ma da n n ku ze - yin de ya şar lar) ol du u nu gö rün ce üzül müş tü. Na ba tî ler, Irak a ge lip yer le şen bir top lu luk olup, bu ta bir da ha son ra la r avam ve ya ayak ta k m için kul la n l m ş t r. Ha li fe Ömer, top lu mun seç kin in san la r n n ti ca - ret ten kop ma s n ha y r l bir ge liş me ola rak gör mü yor du. Üzün tü sü nü bu se bep ten ifa de et miş ti. He men seç kin sa ha bi le ri ev le rin den ça r d ve pa za r terk et me le rin den ötü rü on la r k na d. On lar ise: Al - lah, na sip et ti i za fer le bi zi pa zar la ra muh taç ol mak tan kur tar d. Ar t k ken di mi zi iba de te ver dik. ba det, ti - ca ret ten üs tün de il mi dir? an la m n da söz ler le ken di le ri ni sa vun du lar. (Hz. Ömer in ce va b, hem Ah met Mid hat Efen di nin, hem Mus ta fa Özel in oku yu cu la r için 7.4 lük dep rem şid de tin de dir:) Al lah a and ol sun, e er böy le ya par sa n z, mu hak kak ki er kek le ri niz on la r n er kek le ri ne; ha n m - la r n z da on la r n ha n m la r na hiz met çi olur! Ti ca re ti terk eder se niz hiz met çi olur su nuz. (Mus ta fa Özel şöy le de vam edi yor:) Sab ri Ül ker Bey le ça l ş ma ya baş la d m da ben 33, o 66 ya ş n day d. On y l ka dar çok ya k n n da bu lun dum. Ak l c bir mis tik ti (ya ni din dar d ). Bu gün dok sa n na mer di ven da ya m ş - t r ve mis tik li i de, ak l c l da de vam edi yor. Beş-al t y l ka dar ön cey di, ken di si ni ara y p Efen dim, mü - sa it se niz ya r n sa bah gel mek is ti yo rum, Ül ker ta ri hi üze ri ne bi raz ko nuş mak is ti yo rum de miş tim. Ce va - b : Sa at kaç ta ge le cek sin? Prog ra m ma bir ba ka y m, sa na dö ne rim. Beş da ki ka son ra ara d n da şöy le di yor du: Ya r n do kuz da üre tim top lan t s var; ona ka t l mam lâ z m! Ya ni ran de vu ta le bi ni red de di yor. Hâl bu ki ak tif yö ne ti ci lik ten ko pa l çok ol muş tu. Bu na ra men, gü nü nün pla n n es ki tarz da yap ma ya de vam edi yor du. Fab ri ka ya gi dip, tek tek bi rim mü dür le ri ni ça r yor; on la ra ecel ter le ri dök tü ren so ru lar so ru yor ve tat min kâr ce vap ve re me yen le ri na zik çe azar l yor du. Di er yan dan, ak l c l n aşan din dar l da sü rüp gi di yor du. Ben mis tik de me ye ce im, çün kü yan l ş an - la ş la bi lir. Rah met li Sü ley man Ka ya Bey ya n na git ti in de, An lat ba ka l m, ne ler ya p yor su nuz? di ye sor - muş. Sü ley man Bey de Al lah a hamd ol sun; Ül ker çok bü yü dü de yin ce, Sab ri Bey ade ta pat la m ş: Sus! Bü yük olan yal n z Al lah t r. Ne de mek Ül ker bü yü dü! Siz işi ni ze ba k n. Öy le bo yu nuz dan bü - yük laf lar et me yin! Sab ri Ül ker ge le cek ne sil le re bü yük bir eko no mik mi ras b rak t. Fa kat ben ce en bü yük mi ra s, iş ha ya t - na da ir fi kir le ri dir. Bu fi kir ler den bir kaç ta ne si ni siz ler le pay laş mak is ti yo rum: 217

7 218 Bir Ülker fabrikas nda temel atma ve S. Ülker Bi rin ci pren sip: Tekkeyibekleyençorbay içer. Bu bir pren si biy miş, ama na - s l bir tek ke, na s l bir çor ba? Sab ri Bey s k s k şöy le der di: şi ni ze odak la n n; baş ka iş le rin ca zi be si si zi ayart ma s n. Ta n d m işa dam la r n n bir k s m, sek tör le ri bi raz da ra gi rin ce, he men ta s ta ra top la y p da ha çe ki ci gö zü ken iş le re dal d lar. Ta bi at y la, bir ço u mu - vaf fak ola ma d. Da vu lun se si uzak tan hoş ge lir. Her mes le in püf nok ta la r var d r. Bun la r üç beş gün de ö re ne - mez si niz. Bis kü vi işi ya pan ba z la r, za man la bez al p sat ma ya baş la d lar. Fa kat ha mur işin den ku maş işi ne geç - mek öy le ko lay de il dir. Pek az ki şi iş de iş tir di in de mu vaf fak ol muş tur. Odak lan ma, Sab ri Ül ker için te mel bir de er; ade ta bir er dem di y l n da, Ül ker he nüz kek işi ne gir miş de il di. Bir Ame ri kan fir ma s y la li sans an laş - ma s yap mak için ay lar sü ren gö rüş - me ler yap m ş, fa kat şir ke ti Tür ki ye pa - za r için ma kul bir fi ya ta ra z ede me - miş tik. Bir ara Sab ri Bey, be nim tah - min ve ta ham mül ede me ye ce im ka - dar yük sek bir be de le bi le evet der gi bi olun ca, da ya na ma ya rak: Efen dim, biz Ül ker de bun lar dan da ha iyi kek ya pa - r z. Ni çin bu ka dar yük sek bir be del öde ye lim? de yi ver miş tim. Ce va b bil - ge cey di: Do ru. Biz is ter sek bun lar dan da ha iyi kek ya pa bi li riz. Fa kat kek le u ra ş n ca, bis kü vi yap ma y unu tu ruz! Ba k n bu da bir pren sip, ya ni Tek ke yi bek le yen çor ba y içer pren si bi. kin ci pren sip: Dürüstlükkazançkap s d r. ş te en bü yük ka p ga li ba bu. Dün ya ve ahi ret ay r m her hal de s n r - l zi hin gü cü mü zün ese ri dir. Nor mal de, iki de il bir ha ya t m z var d r. Dün ya ha ya t de di i miz dö nem, k sa sü re li bir ge çiş ten iba ret tir. Bir a a c n göl ge sin - de ve ri len k sa bir mo la. O hal de, in - sa nî va s f la r m z n et ki si hem mo la da hem de mo la son ra s (ma hi ye ti ni kav - ra ma ya güç ye ti re me di i miz) ha yat ta (ya ni ahi ret te) kar ş m za ç ka cak t r. Dü rüst lük de te mel bir ma ne vî ni te lik ol du un dan, as l mey ve si ni mo la son - ra s n da ve re cek tir. Fa kat Max We - ber in Pro tes tan ah lâ k na da ir te zin de de vur gu la d gi bi, dü rüst lü ün bu dün ya da ki mey ve si de ga yet gö za l c - d r. Bu nu Sab ri Bey in, Ül ker in 50. y l kut la ma tö re nin de an lat t şu olay da çar p c bi çim de gö re bi li yo ruz: 1958 de va lü as yo nun dan son ra, ül ke de te mel me ta fi yat la r s k s k yük sel mek - te, do la y s y la sa na yi ci ler de ürün le ri ne bo yu na zam yap mak ta d r. 27 Ma y s Dar be si nden bir kaç ay ön ce, her na - s l sa çok yük se len un fi ya t hü kü met ka ra r y la ge ri çe kil miş, do la y s y la elin de un lu ma mül bu lu nan lar za ra ra u ra m ş lar. Sab ri Ül ker, bü tün top tan - c la r na ken di el ya z s y la bi rer mek tup gön de rip, el le rin de ki bis kü vi mik tar la - r n bil dir me le ri ni is te miş. Mev cut sto - ku tes pit et tik ten son ra, es ki (yük sek) bis kü vi fi ya t y la ye ni (dü şük) fi yat ara - s n da ki far k he sap la m ş ve bu far k her bir top tan c n n bir son ra ki si pa ri - şin den düş müş. Böy le ce top tan c lar, ken di le ri için önem li ola bi le cek bir za - rar dan kur tul muş lar. Bu nu dü rüst lük te ve da ya n ş ma da bir ör nek ola rak nak le di yor. Pe ki, çev re miz de ma ale sef çok s k rast lan ma yan bu dü rüst dav ra n ş n, bu iyi li in dün ye vî kâ r ne ol muş? Onu da şöy le an la t yor Sab ri Bey: 218

8 S A B R Ü L K E R 27 Ma y s Dar be si nden son ra, or ta l a şöy le bir laf ya y l d : h ti lal ci ler fi yat la r n düş me si ni em ret miş ler! Ya k n da fi yat lar dü şe cek! Pi ya sa lar b çak gi bi ke sil miş. Ana do lu tüc ca r ke se sin de bank not la r y la s tan - bul a gel miş ol sa bi le, fi yat la r n düş me si ni bek li yor, mal al m yor. Ta bi i, bi zim bun lar dan ha be ri miz yok, çün kü sa t ş la r m z ne re dey se iki ye kat lan m ş. Son ra dan işit tik ki, ku maş tan zü ca ci ye ye ka dar hiç bir yer - den mal al ma yan lar, Boş dön mek ten se bis kü vi ala l m, na s l sa Sab ri Bey fi yat lar düş se bi le za ra r m z öder di yor lar m ş! K s sa dan his se: Li der yö ne ti ci, ma ne vi ya t güç lü olan d r. Sa de ce mad di he sap lar la ba şa r ya ula ş la maz! Üçün cü pren sip: Başar,iyiplanlamaileinatç uygulaman nçocu udur. Ül ker gru bu on y l da yak la ş k on mis li bü yü dü. Ya k n şa hi di ol du um için dik kat le din le me ni zi ri ca ede ce im. Ge nel de, ana odak tan faz la sap ma ol ma dan ger çek leş ti bu bü yü me. Ara da bir (oto mo tiv gi bi) ba z ala ka s z sek tör le re gi ril diy se de, ça buk ge ri dö nül dü. ( Za ra r n ne re sin den dön se niz kâr d r! ) Bu bü yü le yi ci ge liş me te sa düf ve ya şans ese - ri de il dir. Da ha 1990 l y l la r n baş la r n da, 1995, 2000 ve 2005 y l la r n n ana he def le ri be lir len miş gi biy di: 1995 e ka dar ya ve fruk toz (şe ker), 2000 y l na ka dar süt, 2005 y l na ka dar ise don dur ma ve gaz l içe cek alan la r na gir mek. Va kit siz ya t r m ta lep le ri ne ise Sab ri Bey hep ku lak la r n t kar d. Efen dim, ya z n s cak lar baş la y n ca bis - kü vi ve bil has sa çi ko la ta tü ke ti mi aza l yor. Bu y l don dur ma işi ne baş la sak m? di ye sor du um da, ku lak - la r ma al t n kü pe olan şu ce va b ver miş ti: Sü te hâ kim ola ma yan, don dur ma ya pa maz ev la d m! Plan la ma y et ki li uy gu la ma ta kip et me li dir. Bir gün ken di ara m z da ba z yö ne ti ci ar ka daş la r de er len di - rir ken, top lan t lar da pek ko nuş ma yan, fik rî kat k s s n r l bir ar ka da ş ha fif yol lu eleş ti rir gi bi ol muş tum. (Mus ta fa Özel söy lü yor.) Sab ri Bey in ce va b ise ha ri kay d : Hak l s n. Ka fa s hiç ça l ş m yor gi bi gö zü kür. As l n da bey ni her söy le ne ni sün ger gi bi emer. Tat - bi kat ta ise çok inat ç d r. Bi ze böy le yö ne ti ci ler de lâ z m. Her kes fi kir üre tir se, ma l kim üre te cek? Dör dün cü pren sip: Ehliyetsizahlâkolmaz! Bir ara çok iyi huy lu fa kat bir tür lü be ce ri gös te re me yen bir yö ne ti ci yi iş ten ç kar ma s ge rek miş ti. Söz ko nu su ki şi her kes ta ra f n dan se vi li yor olun ca, ken di si ne gi dip: Efen dim, bu ar ka da ş m z me lek gi bi dir. ş ten ç kar ma sa n z ol maz m? di yen le re şu ce va b ver miş ti: Me lek ler bis kü vi pi şi ri yor mu? Ba na me lek de il iş ya pan adam lâ z m. Bu fab ri ka bi ze ema net - tir; ge re i ni yap maz sak, ema ne te h ya net et miş olu ruz. Onun çok ah lâk l, iyi huy lu ol du u nu ben de bi li yo rum. Fa kat eh li yet le bir leş me yen ah lâ k ne ya pa l m? Be şin ci pren sip: Toplanmay bilmeyen,büyükşirketyönetemez! Şir ket le ri ko nuş ma al ş kan l k la r na gö - re üç gru ba ay r ma m z n do ru ola ca n dü şü nü yo rum: Ke tum, ge ve ze ve arif şir ket ler. Ke tum ya ni a z s k şir ket ler de sa de ce pat ron ko nu şur. (Ba k n iyi bir tas nif ya ka la m ş Mus ta fa Özel.) Pat ron dan baş ka her kes su sar ve sa de ce onay lar. Ge ve ze şir ket ler Sa l Pa za r gi bi dir; her ka fa dan bir ses ç kar. Or ga ni - zas yon yön bi lin ci ni ve ku man da bir li i ni kay be der. Arif şir ket ler ise, arif in san lar gi bi dir: Ne re de, ne za - man, na s l ko nu şa cak la r n bi lir ler. Otuz y l l k ça l ş ma ha ya t m da şa hit ol du um en ve rim li top lan t lar, (Mus ta fa Özel söy lü yor) baş kan l n Sab ri Ül ker Bey in yap t top lan t lar d. Tür ki ye nin önem li am ba laj şir ket le rin den bi ri olan Po li nas ta 5 y l 219

9 220 ka dar yö ne tim ku ru lu üye li i yap t m. Sab ri Bey d ş n da ki di er yö ne tim ku - ru lu üye le rin den ba z la r şun lar d : Nuh Kuş çu lu ( TO es ki baş ka n ; ve fat et ti), Tun cay Özil han (TÜ S AD es ki baş ka n ; Ana do lu Gru bu YK Baş ka n ), Mu rat Ül - ker, Os man Ya z c, Mus ta fa Uy sal (Ver - gi Kon se yi baş ka n ). Y l da bir ve ya iki de fa s tan bul da top la n l sa da, ge nel de her ay Ma ni sa ya gi di lir ve top lan t şir - ke tin ge nel mer ke zin de ya p l r d. Her şey den ev vel, top lan t n n ta ri hi bir ay ön ce sin den bel li olur du. Şir ket mü - dü rü, bir haf ta ön ce bü tün ka t l m c la ra top lan t gün de mi ni ve gün dem de ki ko - nu lar la il gi li di er bil gi le ri gön de rir di. Her kes, top lan t da ne yin tar t ş la ca n ve muh te me len ne gi bi ka rar la r n al - na bi le ce i ni aşa yu ka r bi lir ve (var - sa) iti raz la r n ha z r lar d. Top lan t la r n ve ri mi ni art t ran di er önem li hu sus lar şun lar d : 1) Top lan t mut la ka za ma n n da baş lar - d. He men he men her kes da - ki ka ön ce den gel miş olur du. Yak la - ş k 15 da ki ka l k mem le ket me se le - le ri üze ri ne soh bet ten son ra sa de - de ge li nir ve gün de min bi rin ci mad - de si ne ge çi lir di. 2) Gün de me mut la ka sa d k ka l n r d. Baş ka çok önem li bir me se le or ta ya at la cak olur sa, üze rin de ça l ş l ma s ve ge le cek top lan t n n gün de mi ne al n ma s tav si ye edi lir di. 3) Mü za ke re s ra s n da ko nu d ş na ç - k l maz ve as la iki li ko nu şul maz d. 4) Kim se bir bi ri nin sö zü nü kes mez di. Yaş ve ya ma kam ba k m n dan da ha aşa da olan la r n fi kir le ri so nu na ka dar din le nir, ben bi li rim ci li e prim ve ril mez di. Her ke sin, her şe yi da ha iyi bi le bi le ce i var sa y l r d. Kim se nin sö zü a z n da kal maz d. 5) Baş kan dâ hil, hiç kim se ge li şi gü zel top lan t y terk edip d şa r ç k maz, içe cek ser vi si d ş n da ka p aç l p ka - pan maz d. s tis na lar d ş n da, te le fon ko nuş ma s için top lan t terk edil - mez; oda n n için den se as la te le fon gö rüş me si ya p l maz d. 6) Şir ket per for man s göz den ge çi ri lir - ken yö ne tim ten kit edi lir, fa kat ya p c ol ma ya ça l ş l r d. Ne me se le le rin üs tü ör tü lür, ne de pi re için yor gan ya k l r d. Yö ne ti me ve ri len ta li mat lar k sa ve net olur, hiç bir be lir siz li e mey dan ve ril mez di. 7) Baş ta baş kan ol mak üze re, bü tün ka t l m c lar mu ha tap la r n din le me - si ni bi lir ler di. Hat ta, ço un luk la şir - ket yö ne ti ci le ri ni ko nuş tu rup, ger çek gi di şa t an la ma ya ça l ş r lar d. ki top lan t ara s n da da, yö ne ti min ver - di i bil gi le rin tet ki ki için ge re ki yor sa şir ket te özel araş t r ma yap t r l r d. 8) Şir ket po li ti ka la r ve at la cak ad m lar üze rin de net an laş ma sa la n r d. Or tak lar dan bi ri nin ka fa s na yat ma - yan bir hu sus ol du u za man, ka rar ve ril miş gi bi ol sa bi le tek rar ele al - n r ve mut la ka gö nül lü bir kon sen - sü se (fi kir bir li i ne) ula ş l r d. Ka rar - lar da be lir siz bir nok ta n n kal ma - ma s na aza mi gay ret gös te ri lir di. 9) Top lan t üç sa at için de bi ti ri lir di. Şir - ket yö ne ti ci le riy le baş ba şa ko nuş - mak is te yen ler, top lan t dan son ra gö rü şür ler di. 10) Bir son ra ki top lan t n n ta ri hi ve gün dem mad de le rin den ba z la r tes pit edi lir di. Özet ler sek, Sab ri Ül ker ka rar l, odak - lan m ş, dü rüst lü ü bir ide al ha li ne ge - tir miş, ha y r se ver, ma ne vi ya t güç lü, iş le ri iyi plan la yan, or tak ve yö ne ti ci le - riy le ve rim li top lan t lar ya pa rak sü re ci ve do la y s y la işin hem so rum lu lu u nu hem de ba şa r s n on lar la pay la şan bir iş ada m y d. Ken di si ne Al lah tan da ha ni ce ha y r l, sa l k l y l lar di li yo ruz. *** Ver di i bil gi ler den de an la ş la ca gi bi Sab ri Ül ker Bey in ya k n iş ar ka da ş ve hat ta ara la r n da ki yaş far k n n çok yük sek ol ma s do la y s y la Sab ri Ül - ker in ç ra di ye bi le ce im Dr. Mus - ta fa Özel in söz le ri bit miş olu yor. Mü - saa de eder se niz Sab ri Ül ker Bey le il - gi li bir iki nok ta ya ben de te mas ede - yim. Se ne Bu nun şa hi di de var ara - m z da, Sü ley man Yal ç n Ho ca m z. s - tan bul da tam bir ka os ha li var. Or ta l k bir bi ri ne gir miş, ade ta kan göv de yi gö - tü rü yor. So pa l, muş ta l in san lar so - kak lar da kol ge zi yor. Ve oruç tu tan la - r n cam la r na, ş k yan d için, taş at p k ran ba z hay dut lar tü re miş, ça re ara n yor. Bir grup mü nev ver Bir ocak ku ra l m, bir der nek ku ra l m. Ve bu der nek te öy le fi kir ler üre te lim ve ya ya - l m ki, so kak lar da ki ve fik rî ha ya t m z - da ki bu ba ş boş lu u so na er di re lim, fi - kir üre te lim, bir ay d n lar oca ku ra - l m gi bi bir pro je yi pay laş mak üze re Ba k r köy Ömür Lo kan ta s nda, üst kat - ta, bir ye mek li top lan t sof ra s ter tip le - di ler. Çok iş ada m gel di. Bi ri si de Sab ri Ül ker Bey di. Di er le ri nin isim le ri ni ver mek is te mi yo rum, bir k s m ve fat et miş kim se ler. Çok k y met li sos yal 220

10 S A B R Ü L K E R hiz met le ri do kun muş kim se ler var d, çok ba şa r l işa dam la r var d. Ede bi yat Fa kül te si nin seç kin üye le rin den Mu har rem Er gin, b ra him Ka fe so lu ha t r la d m ka da r y la, Sü ley man Yal ç n Ho ca m z, böy le bir ku ru lu şun des tek len me si la z m gel di i ni söy le di ler. Biz fi kir adam la r y z, siz ise var l k l kim se ler si niz. Siz bi zi des tek - ler se niz biz üre te ce i miz fi kir ler le muh te mel dir ki so kak ta ki bu kö tü gi di şin bir k s m n sön dü re bi li riz de di - ler. Bu nun üze ri ne ba z pek ba şa r l iş adam la r söz al d lar. Top lan t n n bi ti mi ne do ru, is mi ni ver me ye ce - im, s ra bi ri si ne gel di. Te şek kür ede rim, bil gi len dim de di, kal k p ç k t git ti. Di er le ri de onu ta kip et ti ler; ç k t lar git ti ler. Ama bir ki şi kal d, ga yet iyi ha t r la d ma gö re, o bir ki şi, iş te o Sab ri Ül ker di. Ve Ay d n lar Oca Der ne i fik ri ni so nu na ka dar des tek le di, ben şa hi dim. Çün kü yap t m z kül tü rel top lan t lar, üret ti i - miz fi kir ler için yap t m z se ya hat ler vs. Sab ri Ül ker Bey in al m ş ol du u ted bir ler le des tek len miş tir. Bir hu su su da ha bir men k be bi çi min de an lat mak is ti yo rum. Sab ri Bey i bu ha t ra lar la ya şat mak la z m ve ya onu bu va s f la r y la ha t r la mak la z m. lim Yay ma Ce mi ye ti he nüz da ha lim Yay ma Vak f n or ta ya ç kar ma m ş, ben de Yö ne tim Ku ru lu üye si yim. Kim ler le ça l ş yo ruz? Prof. Dr. Mus ta fa Kö se o lu, Yu suf Tü rel, Sab ri Ül ker, Çe bi... Bu ka da r n ha t r l yo rum. Ba z me se le ler ko nu şu lu yor du. Ben de do çent ola rak s tan bul Üni ver si te - si nde ye ni ha ya t ma baş la m ş m. Tek lif üze ri ne ka t l d k, se çi mi ka zan d k, yö ne ti me gir dik. Yö ne tim Ku ru - lu nda da ha iyi iş ler yap mak is ti yo ruz. Özel lik le lim Yay ma Ce mi ye ti nin ida ri bün ye sin de Yö ne tim Ku ru lu nun al m ş ol du u ka rar la r tat bik et mek te, ic ra ya ak tar mak ta güç lük çe ken bir alt ida ri kad ro var. Bu kad ro s lah edil me li. Na s l s lah edil me li? ş te bu ba şa r s z l k se be biy le de Yö ne tim Ku ru lu hem ka rar al yor hem de ka - ra r n so nun da Bu nu Çe bi tat bik et sin, bu nu Ka lay c, bu nu Tü rel, bu nu Sab ri gi bi ta li mat lar ve ri li yor du. Bu tarz ve usul Rah met li Yu suf Tü rel Üs tad n ta bi at na uy gun bir gö rev len dir mey di. Bu bir kaç cel se böy le de vam et ti. Ba na bir va zi fe ver me di ler çün kü ben Ede bi yat Fa kül te si nin s lâm Araş t r ma la r Ens ti tü sü nde ila hi yat ç bir ada m m. Ne ölen var, ne do an var ara m z da, ne de bir şey oku mak im kâ n var. Ben de dim ki: Ba k n z kaç haf ta d r ko nu şu yo ruz fa kat al d m z ka rar la r hep ken di miz tat bik edi yo ruz. Biz bu ra da ka rar or ga n y z. Ne olur bu var l k l ce mi yet, lim Yay ma Ce mi ye ti, bir mik tar büt çe sin den pay ay r sa da, çok ka bi li yet li, çok yük - sek maa ş olan bir ge nel mü dür le (bu na şim di CE O di yor lar) bu ce mi ye ti ida re et sek ve biz de sa de ce ka ra r - m z al d k tan son ra her şey den emin, uy gu la ma dan emin ev le ri mi ze dön sek de dim. lk iti raz Sab ri Bey den gel di. Ha y r de di. Bel ki bu bir ta sar ruf zih ni ye tiy di, onu bi le mi yo rum. Bel ki biz zat al nan ka rar la r yö ne ti ci - ler ic ra eder ler se, in şa at, al m sa t m ve sai re, lim Yay ma Ce mi ye ti için da ha fay da l ola ca n da dü şün müş ola bi lir. Ama ba na gö re yan l ş t, ha len yan l ş ol du u nu ben şah sen dü şü nü rüm. Böy le bir ta sar ruf çu ve ya p c zih ni yet le lim Yay ma Ce mi ye ti nden lim Yay ma Vak f na ge çil di. Böy le ce ben bu gi bi ba z men k be le ri an lat - t k tan son ra siz le re ve da et mek is ti yo rum. n şal lah, de nil di i gi bi per de yi y k ma m ş va zi yet te yim dir. Çün kü per de Mus ta fa Özel in per de si dir. Ben sa de ce bir iki kat k da bu lun dum. Efen dim, te şek kür le ri mi arz ede rim. D N L E Y C K A T K I L A R I Ali Ül ker Ön ce lik le ken di si ni hak yo lu na, top lu ma hiz met et me ye vak fet miş, son ra s n da işi ne ve ai le si ne de pek k y met li za man la r n tah sis et miş ai le bü yü ü müz Sab ri Ül ker Be ye fen di ye kar ş gös ter miş ol du u nuz bu te vec cüh için şük ran la r m arz et mek is ti yo rum. Çok sa olun, ai lem ad na çok te şek kür ede rim. 221