BURSA GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME VE ÖNGÖRÜLER 2015



Benzer belgeler
GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 [AYDIN BALIKESİR DENİZLİ HATAY KAHRAMANMARAŞ MALATYA MANİSA MUĞLA TEKİRDAĞ TRABZON]

GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 [ANTALYA-DİYARBAKIR-ERZURUM-ESKİŞEHİR-KAYSERİ- KOCAELİ-KONYA-MERSİN-SAMSUN]

TÜRKİYE DE PERAKENDE PAZARI VE ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015

GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015

TÜRKİYE DE KONUT İHTİYACI VE TALEBİNE BAĞLI KONUT FİNANSMAN SİSTEMİNİN GELİŞME POTANSİYELİ 2015

YENİ EKONOMİK DÖNEM VE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN ÖNGÖRÜLER

GAZİANTEP GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME VE ÖNGÖRÜLER 2015 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GAZİANTEP, 24 KASIM 2011

ZM R GAYR MENKUL SEKTÖRÜ DE ERLEND RME VE ÖNGÖRÜLER

KÜRESEL KRİZ SONRASI GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE TÜRKİYE İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 DR. CAN FUAT GÜRLESEL EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ

GAZ ANTEP GAYR MENKUL SEKTÖRÜ DE ERLEND RME VE ÖNGÖRÜLER 2015

> KAPAK. de kolayl kla nüfuz edebilece i düflünülüyor.

GAZİANTEP GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME VE ÖNGÖRÜLER 2020

KONYA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ DE ERLEND RME VE ÖNGÖRÜLER 2015

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ NİSAN 2013

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ NİSAN 2013

TEKNOPAZAR TEKNOLOJİK ÜRÜN TANITIM VE PAZARLAMA DESTEK PROGRAMI

Türkiye'de Mesken Tipleri

İNŞAAT-YAPI SEKTÖRÜ İLE DOĞAL GAZ CİHAZLARI SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME VE BEKLENTİLER

Brexit ten Kim Korkar?

BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI TR41 BÖLGE PLANI BURSA TURİZM ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU TOPLANTISI BİLGİ NOTU

Tek cam genişliğinde. Çift cam sıcaklığında

BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Turizm İhtisas Komisyonu Toplantısı

İŞLEMİ YAPILAN GERÇEK / TÜZEL

6Ekim 2004 tarihinde 59. Hükümet

15. EKONOMİ GÖSTERGELERİ

Dalg ç Pompalar AL

Kurumsal KURUMSAL YÖNETİM ALGI ARAŞTIRMASI BURSA KURUMSAL YÖNETİM ALGI ARAŞTIRMASI RAPORU

MEDULA SİSTEMİ'NDE YER ALAN SAĞLIK TESİSİ KODLARI LİSTESİ

AYDIN TİCARET BORSASI

KOB Zirve lerinin V. si stanbul da. KOB lerin Z RVE si Cevahir de. Abdullah ÇÖRTÜ. Fettah GÜVENTÜRK. fiefik ÇALIfiKAN. Veli SARITOPRAK.

PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.)

GYODER Gösterge. Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu. Sayı: 1

Toplumsal cinsiyet, özel istihdam büroları geçici iş ilişkisi, sendikalar

Trakya Ekonomik Göstergeler Bülteni

TÜİK İZMİR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 06/11/2018

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

İNŞAAT ve İNŞAAT MALZEMELERİ SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER VE BEKLENTİLER DR. CAN FUAT GÜRLESEL EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 15 ARALIK 2016

02 Mayıs 2007 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı EKONOMİK GÖSTERGELER

Bursa TEOG boş kontenjanlar TEOG taban puanlar

Tablo 45 - Turizm İşletme Belgeli Tesislerde Konaklama ve Belediye Sayıları

Ekonomi Bülteni. 14 Eylül 2015, Sayı: 27. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

2013 SBS (ORTAÖĞRETİME GEÇİŞTE TEK SINAV YENİ SİSTEM)

İNŞAAT ve İNŞAAT MALZEMELERİ SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER VE BEKLENTİLER DR. CAN FUAT GÜRLESEL EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 7 NİSAN 2016

ÖZEL SEKTÖR DI BORCU_2015 UBAT

TÜRK YE VE DÜNYA GAYR MENKUL SEKTÖR RAPORU 3. Çeyrek

ÖZET ...DEĞERLENDİRMELER...

Araştırma Notu 15/177

İlçe Sayısı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

2015 KASIM AYI ENFLASYON RAPORU

TÜİK İZMİR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 04/10/2018

Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu Nisan 2012

2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015

Ekonomi Bülteni. 23 Mayıs 2016, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Kalkınma Göstergeleriyle TR41 Bursa Eskișehir Bilecik Bölgesi

KOB LER N ÜRET M VE F NANSAL POTANS YELLER NE YÖNEL K SINIFLANDIRILMASINDA YEN B R YAKLA IM: D SKR M NANT UYGUNLUK ANAL Z

EKONOMİ VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER VE BEKLENTİLERİ

BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bursa Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi

Milli Gelir. Nüfus. Dış Ticaret. Eğitim. Yapı İzin. Sağlık. Doğum. Konut Satış. Ulaştırma. Ölüm. Enerji. Evlenme ve Boşanma. Çevre. İşgücü.


Ergene Havzas Kirlilikten Ar nd r lmal

Turizm 40>110. MERS N DEN Z SINIR KAPILARINDAN G R fi YAPAN YABANCI TUR STLER N ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DA ILIMI

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

Kalkınma Göstergeleriyle TR41 Bursa Eskişehir Bilecik Bölgesi

TÜRK YE VE DÜNYA GAYR MENKUL SEKTÖR RAPORU 4. Çeyrek

Ç13 2Ç13 3Ç13 4Ç13 1Ç14 2Ç14

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ TEKNOPARKLAR Oda Raporu

VOB- MKB ENDEKS FARKI VADEL filem SÖZLEfiMES

... i S TAT i S T i K L E R L E DiYAR BAKiR 2018

Gayrimenkul Sektörünün Durumu-Genel Ekonomik Değerle dir e ve Bölgesel Bakış. Doç. Dr. Ali Hepşe

VOB-DOLAR/ONS ALTIN. VOB-DOLAR/ONS ALTIN VADEL filem SÖZLEfiMES

amasya çorum samsun tokat TEMEL GÖSTERGELERLE TR83 BÖLGESİ

A ustos 2001 (Yay n No. TÜS AD-T/ /307)

2016 ŞUBAT AYI ENFLASYON RAPORU

Erzurum Bölge Müdürlüğü. Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası. Sayılarla Erzurum

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Sosyo-Ekonomik Veri Analizi. PROJE Güz yarıyılı

GENEL DE ERLEND RME VE BEKLENT LER II. DÜNYA NfiAAT VE KONUT SEKTÖRÜ III. DÜNYA T CAR GAYR MENKUL SEKTÖRÜ... 11

Alsancakıizmir/TÜRKiYE Tel :+90(232) (PBX) Fax:+90(232) Web site :

BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Çevre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları Merinos AKKM

İnşaat Sanayi KSO da buluştu

Bütçesi. Mali Yýlý. çesi 2010 Bütçesi 2010 Bütçesi 2010 Bütçesi 2010 Bütçe. i 2010 Bütçesi 2010 Bütçesi i 2010 Bütçesi

KENTLI, YOĞUN, HIZLA YAŞLANAN BIR NÜFUS

TÜRK HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ VE PAMUK

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı HANEHALKI TÜKETİM HARCAMALARI

İşgücü İstatistikleri 2018 Ağustos İşsizlik oranı %11,1 Genç nüfus işsizlik oranı %20,8 İstihdam oranı %48,3 İşgücüne katılma oranı %54,3 Kayıt dışı

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2017

Dalg ç Pompa. 4 DMD Serisi

TÜRKİYE TURİZM PİYASALARI 2010-(Balıkesir)

RAKAMLARLA ANTALYA EKONOMİSİ ANTALYA ECONOMY IN FIGURES 2007 ANTALYA EKONOMİSİNİN GELİŞİMİ 1. NÜFUS GÖSTERGELERİ

Entelektüel sermaye; Organizasyonun. faaliyetini sürdürebilmesini sağlayan maddi olmayan varlıkların tümüdür. (Brooking, 1996). ( Edvinsson, 1996).

TRB2 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ. NÜFUS ve KENTLEŞME

Bir Milyar YTL KOB 'leri Bekliyor

Stratejik Mekansal Gelişme Önerisi Aralık 2006

İNŞAAT ve İNŞAAT MALZEMELERİ SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER VE BEKLENTİLER DR. CAN FUAT GÜRLESEL EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 22 EYLÜL 2016

TR42 DOĞU MARMARA BÖLGESİ 2011 YILI OCAK-ŞUBAT-MART AYLARI EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

Transkript:

GAYRİMENKUL ARAŞTIRMA RAPORU - 9 BURSA GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRME VE ÖNGÖRÜLER 2015 Dr. Can Fat Gürese Ekonomi ve Strateji Danışmanık Hizmeteri Ocak 2010

YAYINLAYAN Gayrimenk Yat r m Ortak Derne i ktisadi fetmesi Nispetiye Caddesi, Levent f Merkezi, 6 / 2 34330 Levent - stanb Te: 0 (212) 282 53 65 Faks: 0 (212) 282 53 93 YAZAR Dr. Can Fat Gürese HAZIRLAYAN Özgenci Yay nc k Tan t m Organizasyon A.fi. Tefvikiye Caddesi, Sadn Apt. 105 / 6 34367 Tefvikiye - stanb Te: 0 (212) 227 61 52/53/54 Faks: 0 (212) 227 61 44 BASKI Cem Tran Ofset Litros Yo, II. Matbaac ar Sitesi, 2 B, C I. Topkap - stanb Te: 0 (212) 567 04 80 Tüm Hakar Sak d r. 2010 Gayrimenk Yat r m Ortak Derne i ktisadi fetmesi Kaynak Gösterimeden A nt Yap amaz ISBN 978-605-89881-4-9 2 GYODER

Ç NDEK LER SUNUfi...5 I. BÖLÜM KONUT SEKTÖRÜ...6 I.1 DEMOGRAF VE NÜFUS ÖNGÖRÜLER...6 I.1.1 BURSA DEMOGRAF VE NÜFUS GÖSTERGELER...6 I.1.2 BURSA DEMOGRAF VE NÜFUS ÖNGÖRÜLER 2015...10 I.2 KONUT SEKTÖRÜ ÖNGÖRÜLER...11 I.2.1 KONUT SEKTÖRÜ GÖSTERGELER...11 I.2.1.1 KONUT ÜRET M...11 I.2.1.2 KONUT STOKU...12 I.2.1.3 KONUT SATIfiLARI...12 I.2.1.4 B REYSEL KONUT KRED LER...13 I.2.1.5 KONUT F YATLARI VE K RALARI...13 I.2.1.6 KONUT TALEB...14 I.2.2 KONUT SEKTÖRÜ ÖNGÖRÜLER...15 II. BÖLÜM T CAR GAYR MENKUL SEKTÖRÜ...17 II. 1 PERAKENDE SEKTÖRÜ VE ALIfiVER fi MERKEZLER...17 II.1.1 PERAKENDE SEKTÖRÜ...17 II.1.2 ALIfiVER fi MERKEZ GÖSTERGELER...18 II.1.3 ALIfiVER fi MERKEZ ÖNGÖRÜLER...19 II.2 TUR ZM SEKTÖRÜ VE KONAKLAMA TES SLER...21 II.3 SANAY VE LOJ ST K ALANLAR...23 GYODER 3

4 GYODER

SUNUfi Türkiye de gayrimenk sektörü son y arda yeni bir geifme dönemine girmiftir. B geifme hem kont hem de ticari gayrimenk aanar nda birikte yafanmaktad r. Kürese krizin etkieri ie birikte gayrimenk sektöründe geifme süreci yeni bir afamaya afm ft r. 2008 y na kadar görüen h z genifeme ard ndan 2009 y nda keskin bir darama, 2010 y nda normaefme ve 2011 y ndan itibaren yeniden s n r ve istikrar büyüme dönemi yafanaca öngörümektedir. B yeni afamada gayrimenk sektörü aç s ndan geifen kenter öne ç kmaya bafayacakt r. Brsa önceiki geifen kenter aras nda yer amaktad r. B çerçevede Brsa Gayrimenk Sektörü De erendirme ve Öngörüer 2015 ça fmas haz ranm ft r. Ça fma, GYODER taraf ndan 2007 y nda yay nanan Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 2015 rapornda Brsa için yap an de erendirme ve öngörüerin yeni ve iave verier ie ve yeni kofar at nda yenienmesi ve zengineftirimesini sa am ft r. Ça fmada Brsa gayrimenk sektörü kont ve ticari gayrimenk piyasaar baf kar nda de erendirimekte ve geifen kent potansiyeine iifkin öngörüer yap maktad r. Ça fman n Brsa gayrimenk sektörünün geifimine katk sa amas n ve sektör temsicieri için yarar omas n dieriz. Dr. Can Fat Gürese Ekonomi ve Strateji Dan fman k Hizmeteri Ocak 2010 GYODER 5

I. Böüm KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI Brsa gayrimenk sektörü ie igii de erendirme ve öngörüer iki ana baf kta yap maktad r. Bnardan iki kont sektörüdür. Kont sektörü ie igii de erendirme ve öngörüerin teme amac 2015 y na kadar Brsa da ofacak kont ihtiyac n öngörmek ve kont taebi ie arz n etkieyecek nsrar ortaya koymakt r. B amaça ik böümde kont ihtiyac n, taebini ve arz n etkieyen nsrar de erendirimekte ve 2015 y na iifkin öngörüer yap maktad r. I.1 DEMOGRAF VE NÜFUS ÖNGÖRÜLER Kont ihtiyac ie kont taebini beireyen nsrar n baf nda demografi ve nüfs geifmeeri gemektedir. B nedene önceike Brsa da demografi ve nüfs geifmeeri ve e iimeri de erendirimekte, ard ndan b e iimere ve kan an varsay mara ba oarak nüfs öngörüeri yap maktad r. B öngörüerde nüfs büyükü ü, nüfs art f h z, net göç hareketeri, kentefme ve kenti nüfs, hane hak büyükükeri ve hane hak say ar önemi de ifkeneri oftrmaktad r. I.1.1 BURSA DEMOGRAF VE NÜFUS GÖSTERGELER Brsa iinin demografi ve nüfs göstergeeri için 2007 y nda hayata geçen Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi verieri kan maktad r. Bndan önce Türkiye nin genei ve ierin demografi ve nüfs göstergeeri için Nüfs Say m verieri kan maktayd. Ancak 2007 y ndan itibaren ADNKS verieri teme a nmaktad r. ADNKS ie önceki nüfs say m verieri aras nda da farkar ofmftr ve b nedene demografi ve nüfs göstergeerinde 2007 öncesi verierin kan ma oana 6 GYODER

s n ranm ft r. Teme a nan ADNKS henüz iki y k verieri içerdi inden Brsa iine iifkin demografi ve nüfs göstergeeri için de sadece 2007 ve 2008 y verieri ça fmam zda kan makta ve snmaktad r. Brsa, nüfs büyükü ü itibari ie Türkiye nin dördüncü büyük iidir. Brsa nüfs 2007 y nda 2.44 miyon ve 2008 y nda 2.51 miyon omftr. Brsa nüfsnn topam Türkiye nüfs içindeki pay 2007 y nda yüzde 3.46 ve 2008 y nda yüzde 3.51 omftr. TABLO.1 BURSA NÜFUSU VE PAYI 2007 2008 BURSA 2.439.876 2.507.963 TÜRKİYE 70.586.256 71.517.100 BURSA PAYI % 3.46 3.51 KAYNAK: TU K, ADNKS (Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi) Brsa h z bir nüfs art f h z na sahiptir. Nüfs art f h z Türkiye nüfs art f h z ortaamas n n odkça üzerindedir. Brsa nüfs art f h z 2007 y nda binde 28.25, 2008 y nda ise yüzde 27.90 oarak gerçekefmiftir. Türkiye nin nüfs art f h z ise 2007 y nda binde 13.22, 2008 y nda ise binde 13.18 omftr. Brsa iinin nüfs yo n da Türkiye ortaamas n n önemi öçüde üzerindedir. 2007 y nda 234 kifi oan nüfs yo n 2008 y nda 241 kifi oarak gerçekefmiftir. Türkiye geneinin nüfs yo n ise s ras ie 92 ve 93 kifidir. TABLO.2 BURSA NÜFUS ARTIfi HIZI VE YO UNLU U 2007 2008 BURSA 28.25 27.90 NÜFUS ARTIŞ HIZI %0 NÜFUS YOĞUNLUĞU %0 TÜRKİYE 13.22 13.18 BURSA 234 241 TÜRKİYE 92 93 KAYNAK: TÜ K, ADNKS Brsa iinin nüfs art f nda beireyici oan iki biefen kent kaynak nüfs art f ie net göç hareketeridir. Brsa ii Türkiye nin en yüksek net göç aan iidir. ADNKS 2008 y na iifkin ierin göç verierini aç kam ft r. Bna göre Brsa iinin 2008 y nda ad göç 82.694 kifi, verdi i göç 47.370 kifi ve net a nan göç 35.594 kifidir. Y bafang c ndaki nüfsna orana Brsa iinin a nan net göç h z binde 14.29 d r. GYODER 7

TABLO.3 BURSA GÖÇ GÖSTERGELER 2008 ALDIĞI GÖÇ 82.694 VERDİĞİ GÖÇ 47.370 NET GÖÇ 35.594 GÖÇ HIZI %0 14.29 KAYNAK: TÜ K, ADNKS Brsa iinin nüfs art f kaynakar n n da m de erendiridi inde 2008 y nda 68.087 kifi oan mtak nüfs art f n n 35.594 ü, yani yüzde 52.3 ü a nan net göç kaynak nüfs art f, 32.493 ü veya yüzde 47.7 si kent kaynak nüfs art f d r. Brsa iinin kent kaynak y k nüfs art f h z binde 13.61 dir ve Türkiye nin gene y k nüfs art f na çok yak nd r. Ancak y k binde 14.29 oran ndaki a nan net göç h z ie Brsa i nüfsnn art f h z önemi öçüde artmaktad r. Brsa iinin önümüzdeki dönemde nüfs art f h z nda teme beireyici yine a nan net nüfs göçü oacakt r. TABLO.4 BURSA NÜFUS ARTIfiININ KAYNAKLARI 2008 KENT KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞI NET GÖÇ KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞI TOPLAM NÜFUS ARTIŞI MİKTAR 32.493 ORAN %0 13.61 MİKTAR 35.594 ORAN %0 14.29 MİKTAR 68.087 ORAN %0 27.90 Brsa da 2008 y itibari ie nüfsn yüzde 87.91 i ie ve içe merkezerinde yani kentse aanarda yafamaktad r. Brsa da kenti nüfs büyükü ü 2008 y nda 2.2 miyon kifidir. Brsa kentefme oran yüksek ierimiz içinde yer amaktad r. 2007 y ndan 2008 y na geçerken kenti nüfs oran ve miktar ndaki h z art f n önemi bir böümü yere idareer kannda yap an de ifikik ie i ve içe merkezeri tar m n n genifetimesi sonc ortaya ç km ft r. TABLO.5 KENTL NÜFUS VE KENTLEfiME ORANI 2007 2008 BURSA 1.979.989 2.204.874 KENTLİ NÜFUS TÜRKİYE 49.747.859 53.611.723 BURSA 81.15 87.91 KENTLEŞME ORANI TÜRKİYE 70.48 74.96 KAYNAK: TU K, ADNKS Brsa iinde kenti nüfs 2007 y nda 1.98 miyon, 2008 y nda ise 2.20 miyon kifidir. Kenti hane hak büyükü ü ise 2007 y nda 3.65 kifi ve 2008 y nda 3.62 kifi oarak öngörümektedir. Ortaama kenti hane hak büyükükerine ba oarak Brsa da kenti hane hak say s 2007 y nda 542.465 ve 2008 y nda 609.081 oarak hesapanmaktad r. 8 GYODER

TABLO.6 BURSA KENTL HANE HALKI SAYISI VE BÜYÜKLÜ Ü 2007 2008 KENTLİ NÜFUS 1.979.999 2.204.874 KENTLİ HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ KİŞİ 3.65 3.62 KENTLİ HANE HALKI SAYISI 542.465 609.081 Brsa ii 17 içeye sahiptir. Osmangazi, Y d r m ve Niüfer içeeri kentin merkezi içeeri op topam nüfsn yüzde 64 ü, kenti nüfsn ise yüzde 72 si b üç içede yafamaktad r. negö, Mstafa Kemapafa ve Gemik nüfs yüksek di er içeerdir. Gemik ve Gürs içeerinde de kenti nüfs oran yüzde 90 n n üzerindedir. TABLO.7 BURSA NÜFUSU LÇELERE DA ILIMI 2008 İLÇELER OSMANGAZİ YILDIRIM NİLÜFER İNEGÖL M.KEMALPAŞA GEMLİK KARACABEY ORHAN GAZİ MUDANYA GÜRSU YENİŞEHİR KESTEL İZNİK KELES ORHANELİ BÜYÜKORHAN HARMANCIK TOPLAM TOPLAM NÜFUS 752.217 593.768 270.502 213.100 102.171 98.770 79.224 74.120 65.889 52.948 51.687 46.795 44.524 15.468 24.072 13.542 8.156 2.507.963 KENTLİ NÜFUS 739.909 592.373 257.248 158.575 56.490 90.592 51.642 54.333 47.178 50.085 29.128 36.067 22.170 3.585 7.888 3.423 4.188 2.204.874 KENTLİ NÜFUS PAY % 98.4 99.8 95.1 74.4 55.3 91.7 65.2 73.3 71.6 94.6 56.4 77.1 49.8 23.2 32.8 25.3 51.3 87.9 KAYNAK: TÜ K, ADNKS Brsa nüfsnn yaf grpar itibari ie da m da gayrimenk sektörüne yöneik öngörüer aç s ndan önemi bir göstergedir. Ça fma ça nüfs oarak kab edien 15-54 veya 20-64 yaf grpar n topam nüfs içindeki payar yüzde 61.9 ve yüzde 61.7 ie yakaf k 1.55 miyondr. TABLO.8 BURSA NÜFUSU YAfi GRUPLARI DA ILIMI 2008 YAŞ GRUPLARI 0-14 15-54 55+ 0-19 20-64 65+ NÜFUS 582.783 1.552.231 372.949 782.028 1.548.071 177.864 %PAY 23.2 61.9 14.9 31.2 61.7 7.1 KAYNAK: TÜ K, ADNKS GYODER 9

I.1.2 BURSA DEMOGRAF VE NÜFUS ÖNGÖRÜLER 2015 Brsa iinin nüfs öngörüeri için Türkiye ve Brsa n n demografi göstergeerine iifkin varsay mar kan maktad r. Bna göre Türkiye nin nüfs art f h z 2008 y nda yüzde 1.32 omftr ve nüfs art f h z içinde bnan demografik e iimere ba oarak y ar itibari ie yavafamaya devam etmektedir. Türkiye nüfs art f h z n n gerieyerek 2015 y nda y k yüzde 1.10 a inece i öngörümektedir. erin nüfs art f h zar ise kendi demografik e iimeri taraf ndan beirenmektedir. Bna göre Brsa nüfs art f h z n n da yavafayaca, ancak yavafamas na ra men yüksek net göç ama h z n n sürece i ve b nedene Brsa nüfs art f h z n n Türkiye ortaamas n n üzerinde kamaya devam edece i öngörümektedir. 2008 y nda yüzde 2.79 oan nüfs art f h z n n azaaca ve 2015 y nda yüzde 2.50 ye inece i varsay maktad r. Bna göre 2008 y nda 2.51 miyon oan Brsa nüfs 2015 y nda 3 miyona afacakt r. Brsa n n Türkiye nin topam nüfs içindeki pay da 2008 y nda yüzde 3.51 iken 2015 y nda yüzde 3.87 ye ç kacakt r. TABLO.9 BURSA VE TÜRK YE NÜFUS ARTIfi ÖNGÖRÜLER 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TÜRKİYE NÜFUS ARTIŞ ORANI % 1.29 1.26 1.23 1.20 1.17 1.14 1.10 TÜRKİYE NÜFUS (000) 72.439 73.352 74.254 75.145 76.024 76.891 77.737 BURSA NÜFUS ARTIŞ ORANI % 2.75 2.71 2.67 2.63 2.59 2.55 2.50 BURSA NÜFUS (000) 2.576 2.646 2.716 2.788 2.860 2.933 3.006 BURSA NÜFUS PAY % 3.56 3.61 3.66 3.72 3.77 3.82 3.87 Brsa nüfsna iifkin art f öngörüerine ba oarak kenti nüfs ve kenti hane hak say s na iifkin oarak da öngörüerde bnmaktad r. 2015 y na kadar kentefme oran n n s n r öçüde artaca ve 2015 y nda yüzde 91.20 ye ç kaca, bna ba oarak 2008 y nda 2.21 miyon oan kenti nüfsn 2015 y nda 2.74 miyona ç kaca öngörümektedir. Kenti hane hak büyükü ü de küçümeye devam edecektir. 2008 y nda 3.62 kifi oan kenti hane hak büyükü ü 2015 y nda 3.43 kifi oarak öngörümektedir. Bna göre kenti hane hak say s da 2008 y nda 609 bin iken 2015 y nda 799 bine ç kacakt r. 10 GYODER

TABLO.10 BURSA KENTSEL NÜFUS VE HANE HALKI SAYISI ÖNGÖRÜLER 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TOPLAM NÜFUS (000) 2.508 2.576 2.646 2.716 2.788 2.860 2.933 3.006 KENTLEŞME ORANI % 87.91 88.50 89.90 89.40 89.80 90.20 90.50 91.20 KENTLİ NÜFUS (000) 2.205 2.279 2.353 2.427 2.503 2.579 2.660 2.741 KENTLİ HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ KİŞİ 3.62 3.60 3.57 3.55 3.52 3.49 3.46 3.43 KENTLİ HANE HALKI SAYISI 609.081 633.056 659.104 683.662 711.080 738.968 768.786 799.125 I.2 KONUT SEKTÖRÜ ÖNGÖRÜLER Brsa kont sektörüne iifkin de erendirme ve öngörüer iki baf k at nda yap maktad r. Bnar kont sektörüne iifkin mevct drm tespiti ve de erendirmeer ie kont ihtiyac öngörüeridir. I.2.1 KONUT SEKTÖRÜ GÖSTERGELER I.2.1.1 Kont Üretimi Brsa iinde kont infaat faaiyeteri özeike 2005 y ndan itibaren önemi bir genifeme göstermeye bafam ft r. Brsa iinde a nan yap rhsatar 2005 y nda 15 bini, 2006 y nda 23 bini afm ft r. Yap kan m izineri de 2006 y ndan sonra y k 10 bini afm ft r. Brsa da kont infaatar için a nan yap rhsatar ie yap kan m izin begeerinin Türkiye geneinde a nan yap rhsatar ie yap kan m izin begeeri içindeki pay da 2006 y ndan itibaren yüzde 3 ün üzerinde gerçekefmiftir. 2008 ve 2009 y verieri, aç kanan Türkiye genei rakamar ndan yararan arak ça fma ekibi taraf ndan tahmin edimiftir. TABLO.11 BURSA ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARI VE KULLANIM Z NLER 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 (T) 2009 (T) YAPI RUHSATLARI DAİRE SAYISI 2.516 3.819 5.453 15.367 23.708 22.051 19.387 15.375 YAPI KULLANIM İZİNLERİ DAİRE SAYISI 3.811 4.195 2.850 5.123 9.178 11.572 12.505 12.750 YAPI RUHSATLARI PAY % 1.56 1.88 1.65 2.82 3.96 3.80 3.85 3.75 YAPI İZİNLERİ PAY % 2.36 2.58 1.73 2.05 3.12 3.56 3.50 3.40 KAYNAK: Türkiye statistik Krm Yap zin statistikeri, (T) Tahmin. GYODER 11

I.2.1.2 Kont Stok Brsa ii kentse kont stok TÜ K 2000 y bina say m istatistikerinde 565.591 oarak say m ft r. GYODER, Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 2007 ça fmas nda Brsa ii kont stok 2006 y son itibari ie 653.817 oarak hesapanm ft r. Brsa iinde 2009 y son itibari ie kont stok ise yakaf k 727 bin adet oarak öngörümektedir. 2006-2007-2008 y ar nda Brsa da topam 65.146 kont yap rhsat a nm ft r (A n m yap rhsatar n tamam n n infa edidi i ve birer y sonra 2007-2009 döneminde kont stokna ekendi i varsay maktad r). 2007-2009 döneminde 3.000 kontn kan mdan ç kt, 12.000 adet rhsats z kont infa edidi i varsay maktad r. I.2.1.3 Kont Sat far Türkiye geneinde ve 22 istatistik s n fama bögesinde gerçekefen kont sat far verieri TÜ K taraf ndan Tap ve Kadastro Gene Müdürü ü nün TAKB S sistemine daya oarak çeyrek dönemer itibari ie aç kanmaya bafam ft r. Brsa ie Eskifehir ve Biecik kont sat far birikte yer ad kar TR41 istatistiki böge verisi oarak topca aç kanmaktad r. Ça fma ekibi oarak 3 ideki gayrimenk sat far kont stok, kont üretimi ve kan an kont kredieri baz a narak Brsa ii kont sat f verieri için tahminde bnmftr. Bna göre Brsa da 2008 y nda topam 14.362 kont sat f yap m ft r. 2009 y nda ise kont sat far yavafam ft r. 2009 y ikinci çeyrek verisi 6.444 adet sat f büyük öçüde b dönemde verien tap ve harç tefvikerinden yararanmak üzere daha önce yap an sat far n resmi devir ifemerini içermektedir ve veri b nedene fifmiftir. Brsa kont sat far Türkiye kont sat far n n ortaama yüzde 3.5 ni oftrmaktad r. TABLO.12 KONUT SATIfiLARI DÖNEMLER 2008 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2009 Q1 2009 Q2 2009 Q3 TÜRKİYE 112.168 113.088 109.333 92.516 108.861 194.743 111.913 TR41 BÖLGESİ (1) 5.072 5.529 5.168 4.749 5.214 9.205 5.755 BURSA (2) 3.550 3.870 3.618 3.324 3.650 6.444 4.029 BURSA PAY % (3) 3.16 3.42 3.31 3.59 3.35 3.30 3.60 KAYNAK: Türkiye statistik Krm Kont Sat far statistikeri. (1) TR 41 Brsa-Biecik-Eskifehir. (2) (3) Ça fma Tahmini. 12 GYODER

I.2.1.4 Bireyse Kont Kredieri Brsa Türkiye geneinde en çok bireyse kont kredisi kan an befinci i konmndad r. 2009 y Eyü ay verierine göre Brsa da kan an bireyse kont kredieri topam 1.15 miyar TL ve topam kont kredieri içindeki pay ise yüzde 2.9 dr. Brsa b özei i ie kont sektörü için ik önemi 5 iden biri konmndad r. TABLO.13 KONUT KRED LER İLLER İSTANBUL ANKARA İZMİR ANTALYA BURSA 2007 MİLYAR TL 12.57 4.40 2.50 1.07 0.85 2008 MİLYAR TL 15.36 5.19 3.00 1.34 1.02 2009 EYLÜL MİLYAR TL 16.17 5.56 3.16 1.45 1.15 2009 EYLÜL % PAY 40.9 14.1 8.0 3.7 2.9 KAYNAK: Bankac k Deneteme ve Düzeneme Krm I.2.1.5 Kont Fiyatar ve Kiraar Türkiye genei ie kont piyasaar geifmif önemi ier için kont fiyatar ve kont kiraar na iifkin endekser henüz çok s n r d r. B çerçevede ça fmada Garanti Mortgage/Reidin krmar n n 2007=100 baz kont fiyatar ve kiraar endeksi verierinden yararan maktad r. Endeks sadece son 2 y kapsad için hem Türkiye geneinde hem de Brsa da kürese krizin hemen öncesi ve sonras dönem inceenmektedir. Kürese krizin etkieri ie fiyatar ve kiraarda önce kvveti bir gerieme, 2009 y ikinci çeyre inden itibaren ise art f görümektedir. TABLO.14 BURSA KONUT F YAT ENDEKS 2007=100 DÖNEMLER 2008 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2009 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 (1) TÜRKİYE 105.6 98.0 94.8 88.0 85.3 89.8 91.2 91.8 BURSA 100.4 94.7 92.8 83.7 83.5 89.4 89.9 89.2 KAYNAK: Garanti Mortgage/Reidin Emak Endeksi. (1) Kas m. GYODER 13

TABLO.15 BURSA KONUT K RA ENDEKS 2007=100 DÖNEMLER 2008 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2009 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 (1) TÜRKİYE 102.8 98.5 94.7 88.6 84.6 90.4 91.2 90.2 BURSA 90.8 95.1 91.6 80.2 87.0 90.8 89.8 87.3 KAYNAK: Garanti Mortgage/Reidin Emak Endeksi. (1) Kas m. I.2.1.6 Kont Taebi Kont taebinin en önemi iki beireyicisi ihtiyaç kaynak taep ie yat r m amaç taeptir. htiyaç kaynak taebin en önemi beireyicisi ise yeni evenmeer ie ofan iave hane hakar d r. Yeni hane hakar n n taebi ya mevct kont stok içinden ya da iave kont üretimi ie karf anmaktad r. B çerçevede Brsa da evenme ve bofanma istatistikeri 2004-2009 y ar için afa da snmaktad r. Brsa da her y yakaf k 18.5-20.5 bin aras evenme ie ayn say da kont ihtiyac (ayr bir kontta otraca varsay m ie) ortaya ç kmaktad r. Bofanma say s ise son üç y da 5 bine yak n oarak gerçekefmektedir. Evenme ve bofanma istatistikeri kent ve k rsa aan kapsad ndan kentse kont ihtiyac aç s ndan de erendiriirken topam say ar bir öçüde azat arak kan ma d r. TABLO.16 BURSA KONUT TALEB YEN EVLENMELER VE BOfiANMALAR 2004 2005 2006 2007 2008 EVLENME 18.460 19.098 18.943 19.563 20.325 BURSA BOŞANMA 2.664 3.047 4.541 4.798 4.904 EVLENME 615.357 641.241 636.121 638.311 641.973 TÜRKİYE BOŞANMA 91.022 95.895 93.489 94.219 99.663 KAYNAK: Türkiye statistik Krm Evenme ve Bofanma statistikeri 14 GYODER

I.2.2 KONUT SEKTÖRÜ ÖNGÖRÜLER Brsa da 2015 y na kadar topam 238 bin adet kont ihtiyac oaca öngörümektedir. Kont ihtiyac n n 166 bini hane hak say s art f, 60 bini kentse dönüfüm kaynak, 12 bini ise yenieme kaynak oacakt r. Brsa da h z nüfs art f, göç ve kentefme nedeni ie hane hak say s nda art f sürecektir. Nüfs ve kenti hane hak say s ndaki art fa iifkin yap an öngörüere ba oarak 2015 y na kadar 166 bin adet hane hak say s art f n n ayn miktarda kont ihtiyac ortaya ç karaca varsay maktad r. Brsa da h z kentefme ve göç nedeni ie yüksek bir çarp k ve kaçak yap afma bnmaktad r. 2000 y TÜ K Bina say m nda Brsa da kentse aanarda mevct kont stoknn yüzde 35 nin yani yakaf k 194 bin kontn rhsats z od beirenmiftir. zeyen y arda rhsat kont üretimindeki art fa ra men topam kont stoknn haen yakaf k yüzde 25 ini kaçak kontar oftrmaktad r. B nedene Brsa da yüksek bir kentse dönüfüm kaynak kont ihtiyac od öngörümektedir ve 2015 y na kadar her y için 10 bin adet kentse dönüfüm kaynak kont ihtiyac hesapanmaktad r. Fiziki kofar ve yafar itibari ie kan mdan ç kacak kontar yerine konacak konttan için de y k 2 bin adet (mevct stokn binde 3 ü) yenieme kaynak kont ihtiyac ortaya ç kmaktad r. TABLO.17 BURSA DA TOPLAM KONUT HT YACI ÖNGÖRÜLER (000) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TOPLAM HANE HALKI SAYISI ARTIŞI KAYNAKLI 26 25 27 27 30 31 166 KENTSEL DÖNÜŞÜM KAYNAKLI 10 10 10 10 10 10 60 YENİLEME KAYNAKLI 2 2 2 2 2 2 12 TOPLAM 38 37 39 39 42 43 238 GYODER 15

Brsa da seçimif yaf grpar itibari ie nüfsn medeni drm kont ihtiyac ve taebi aç s ndan önemi bir göstergedir. 2008 y itibari ie Brsa da 20-24 aras yaf grb içinde evi omayanar n say s 74.521 erkek ve 52.042 kad n omak üzere topam 126.563, 25-29 yaf aras grpta evi omayanar n say s 72.810 ve 30-34 aras grpta ise topam 31.420 dir. Evenme ça nda op henüz evi omayan yakaf k 230 bin kifi önümüzdeki y ar için 115 bin eviik ve yakaf k ayn say da kont ihtiyac potansiyei oftrmaktad r. Arkadan geen 15-19 yaf grb da önemi bir iave potansiyei oftrmaktad r. TABLO.18 BURSA NÜFUSUN MEDEN DURUMU SEÇ L YAfi GRUPLARI T BARI LE YAŞ GRUBU 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 CİNSİYET ERKEK KADIN ERKEK KADIN ERKEK KADIN ERKEK KADIN ERKEK KADIN ERKEK KADIN ERKEK KADIN EVLİ NÜFUS 378 5.062 10.743 43.054 61.314 83.364 83.161 83.508 83.025 78.398 75.409 69.384 68.016 61.132 EVLİ OLMAYAN NÜFUS 89.629 85.276 85.264 95.096 109.518 107.970 100.824 97.265 91.458 89.316 81.086 79.209 72.572 70.994 KAYNAK: TÜ K, ADNKS 16 GYODER

II. Böüm T CAR GAYR MENKUL SEKTÖRÜ Brsa gayrimenk sektörüne iifkin ikinci de erendirme ve öngörü baf ticari gayrimenk sektörüdür. Ticari gayrimenk sektörü Perakende Sektörü ve A fverif Merkezeri, Trizm Sektörü ve Konakama Tesiseri ie Sanayi ve Lojistik Aanardan ofmaktad r. II.1 PERAKENDE SEKTÖRÜ VE ALIfiVER fi MERKEZLER Brsa da perakende sektörü ve a fverif merkezeri perakende sektörü, a fverif merkezi göstergeeri ve a fverif merkezeri için öngörüür baf kar ie inceenmekte ve de erendirimektedir. II.1.1 PERAKENDE SEKTÖRÜ Brsa da perakende sektörünü hane hakar n n gerçekeftirdi i perakende harcamaar oftrmaktad r. Perakende harcamaar n beireyicisi ise hane hakar n n öze tüketim harcamaar ie geireri ve iin topam safi has a büyükü üdür. Brsa iinin safi has a büyükü ü, Türkiye mii geiri içinden ad yüzde 3.9 pay varsay m ie hesapanmaktad r. Türkiye nin mii geiri 2007 y nda 659 miyar doar, 2008 y nda ise 741 miyar doar omftr. Orta vadei program öngörüerine göre 2009 y nda 608 miyar doar oacakt r (Ekonomik küçüme ve Türk Liras n n de er kayb etkieri). Bna göre Brsa iinin topam safi has a büyükü ü 2007 y nda 25.7 miyar doar, 2008 y nda 28.9 miyar doar ve 2009 y nda ise 23.7 miyar doard r. Öze tüketim harcamaar ise s ras ie 18.1, 20.1 ve 16.6 miyar doard r. Hane hakar n n perakende harcamaar n n öze tüketim harcamaar içindeki payar her y de ifmektedir (TÜ K taraf ndan tüketim harcamaar hane hak tüketim anketi ie ier GYODER 17

baz nda aç kan yor). Bna göre Brsa da hane hakar n n perakende harcamaar n n öze tüketim harcamaar içindeki payar 2007 y nda yüzde 46.2 ve 2008 y nda yüzde 43.3 omftr. 2009 y nda ise ekonomik krizin etkisi ie yüzde 42.0 ye indi i varsay maktad r. Bna göre perakende harcama büyükü ü 2007 y nda 8.36 miyar doar, 2008 y nda 8.7 miyar doar ve 2009 y nda ise 6.97 miyar doard r. G da içecek harcamaar pay g da d f harcamaara göre daha yüksektir ve 2009 da artm ft r. TABLO.19 BURSA PERAKENDE HARCAMALAR GÖSTERGELER SAFİ HASILA MİLYAR DOLAR KİŞİ BAŞI GELİR DOLAR ÖZEL TÜKETİM HARCAMALARI MİLYAR DOLAR PERAKENDE HARCAMALAR/ÖZEL TÜKETİM HARCAMALARI % PERAKENDE HARCAMALAR MİLYAR DOLAR TOPLAM GIDA İÇECEK GIDA DIŞI 2007 25.7 10.530 18.1 46.2 8.36 4.72 3.64 2008 28.9 11.530 20.1 43.3 8.70 5.51 3.19 2009 (1) 23.7 9.195 16.6 42.0 6.97 4.53 2.44 (1) Ça fma Tahmini. II.1.2 ALIfiVER fi MERKEZ GÖSTERGELER Brsa da 6 AVM bnmaktad r. 2007 y nda 1, 2008 y nda ise yine 1 AVM aç m ft r. 2009 y nda yeni aç an AVM omam ft r. 2009 son itibari topam kiraanabiir oan büyükü ü 190.841 m 2 dir ve Brsa, stanb, Ankara ve zmir den sonra dördüncü s rada gemektedir. Bin kifi baf na kiraanabiir oan büyükü ü ise 74 m 2 dir ve 71 m 2 oan Türkiye ortaamas n n biraz üzerindedir. AVM kiraanabiir oan m 2 baf na potansiye harcama büyükü ü ise ekonomik küçümenin etkisi ie 2009 y nda 36.500 doara geriemiftir. TABLO.20 BURSA ALIfiVER fi MERKEZ GÖSTERGELER 2006 2007 2008 2009 AVM SAYISI 4 5 6 6 TOPLAM KİRALANABİLİR M 2 92.404 166.984 190.841 190.841 1000 KİŞİ BAŞINA KİRALANABİLİR ALAN M 2 38.1 68.4 76.1 74.0 KİRALANABİLİR M 2 BAŞINA POTANSİYEL PERAKENDE HARCAMA DOLAR 56.275 50.060 45.590 36.500 18 GYODER

II.1.3 ALIfiVER fi MERKEZ ÖNGÖRÜLER Brsa da a fverif merkezeri potansiyeini beireyecek en önemi gösterge iin geir art f ve bna ba oarak kifi baf geir ie hane hak öze tüketim harcamaar ve perakende harcamaar ndaki büyüme öngörüeri oacakt r. B çerçevede Brsa da safi has a ve kifi baf geir ie perakende harcama öngörüerinde bnmaktad r. Brsa n n safi has a büyükü ü öngörüürken Türkiye nin mii geirinden ad yüzde 3.9 pay n de ifmeyece i varsay maktad r. Türkiye nin mii geiri için ise 2010-2012 y ar na iifkin oarak Orta Vadei Program n s ras ie 641, 665 ve 723 miyar doar k hedeferi a nmaktad r. zeyen üç y için ise ekonominin ree oarak doar baz nda yüzde 5 büyüyece i varsay makta ve mii geir büyükükeri 2013 y için 760, 2014 y için 798 ve 2015 y için 818 miyar doar oarak öngörümektedir. B varsay m ve öngörüer çerçevesinde Brsa n n safi has a büyükü ü 2008 y nda 23.7 miyar doar odktan sonra 2015 y nda 32.7 miyar doara afmaktad r. Nüfs art f dikkate a narak hesapand nda kifi baf geir ise 2015 y nda 10.855 doar oarak öngörümektedir. TABLO.21 BURSA GAYR SAF HASILA VE K fi BAfiI GEL R ÖNGÖRÜLER 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 GSH MİLYAR DOLAR 28.9 23.7 25.0 26.1 28.2 29.6 31.1 32.7 NÜFUS (000) 2.507 2.576 2.646 2.716 2.788 2.860 2.933 3.006 KİŞİ BAŞI GELİR DOLAR 11.530 9.195 9.440 9.590 10.095 10.330 10.580 10.855 Geir ve perakende harcama büyükü üne iifkin öngörüerin ard ndan AVM kiraanabiir aan öngörüeri yap maktad r. B amaça önceike Brsa da önümüzdeki y arda fiien yat r m devam eden ve aç acak oan AVM er göz önüne a nmaktad r. Bna göre 2010 y nda kiraanabiir aan büyükü ü 84.000 m 2 oan 1 AVM aç acakt r ve böyece 2010 y nda Brsa da topam kiraanabiir aan AVM aan 278.841 m 2, bin kifi baf na kiraanabiir aan ise 105.4 m 2 ve m 2 baf na potansiye perakende harcama büyükü ü 26.897 doar oacakt r. GYODER 19

B fiii gerçekefme ard ndan 2015 y na kadar bin kifi baf na kiraanabiir aan büyükü ünün 125 m 2 ve 150 m 2 oaca varsay m na daya iki senaryo geiftirimektedir. 2015 y nda bin kifi baf na 125 m 2 kiraanabiir aan büyükü ü ie Brsa da topam AVM kiraanabiir aan 390.870m 2 ye afmaktad r. Bin kifi baf na 150 m 2 kiraanabiir aan büyükü ü ise 450.900 m 2 kiraanabiir aan büyükü üne af maktad r. Bin kifi baf na 125 m 2 kiraanabiir aan senaryos ie 2015 y nda m 2 baf na potansiye perakende harcama büyükü ü 29.170 doar, 150 m 2 kiraanabiir aan senaryos ie de 25.280 doar omaktad r. ki ayr senaryo öngörüerine göre 2010 y sonras nda Brsa da azami 100-120 bin m 2 aras iave AVM kiraanabiir aan yat r m potansiyei od görümektedir. TABLO.22 BURSA ALIfiVER fi MERKEZLER Ç N ÖNGÖRÜLER 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 NÜFUS (000) 2.578 2.646 2.716 2.788 2.860 2.933 3.006 1000 KİŞİ BAŞINA KİRALANABİLİR ALAN M 2 A SENARYO B SENARYO 74.0 74.0 105.4 105.4 110.0 110.0 115.0 120.0 120.0 130.0 125.0 140.0 130.0 150.0 TOPLAM KİRALANABİLİR ALAN M 2 A SENARYO 190.841 278.841 298.760 320.620 343.200 366.625 390.780 B SENARYO 190.841 278.841 298.760 334.560 371.800 410.620 450.900 TABLO.23 BURSA ALIfiVER fi MERKEZLER Ç N ÖNGÖRÜLER 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 PERAKENDE HARCAMALAR MİLYAR DOLAR 6.97 7.50 8.20 9.10 9.75 10.45 11.40 KİRALANABİLİR TOPLAM ALAN M 2 B SENARYO A SENARYO 190.841 278.841 298.760 320.620 343.200 366.625 390.780 190.841 278.841 298.760 334.560 371.800 410.620 450.900 KİRALANABİLİR ALAN BAŞINA POTANSİYEL PERAKENDE YILLIK HARCAMA DOLAR A SENARYO 36.500 26.897 27.445 28.382 28.410 28.500 29.170 B SENARYO 36.500 26.897 27.445 27.200 26.225 25.450 25.280 20 GYODER

II.2 TUR ZM SEKTÖRÜ VE KONAKLAMA TES SLER Ticari gayrimenker içinde ikinci s rada konakama tesiseri ve onna iifkii oarak trizm sektörü inceenmekte ve de erendirimektedir. Brsa trizm potansiyei yüksek bir i omas na ra men konakama tesiseri kapasitesi, konakayan say s ve trizm geireri gibi göstergeer itibari ie potansiyeinin çok at nda trizm faaiyeteri gerçekefmektedir. Brsa trizm çefitii i aç s ndan en zengin potansiyee sahip çok az iimizden biri konmndad r. Brsa k f trizmi, sa k trizmi, tarih ve kütür-inanç trizmi, znik ve Uabat göerinde aternatif s sporar, Uda mii kamp ie do a sporar ve Marmara deniz k y ar ndaki yaz trizmi ie trizm çefitii ine ve potansiyeine sahip bnmaktad r. Brsa da mevct trizm potansiye sanayiefme ve ona ba kentefme (çarp k) ie nüfs art f bask s gibi konar n öne ç kmas ve a r basmas ie yeterince de erendiriememiftir. Brsa konakayan kifi say s ve geceeme say s itibari ie Türkiye trizminden çok s n r pay amaktad r. Trizm Bakan n n yay nad konakama istatistikerine göre Brsa da konakayan yabanc trist say s 2007 y nda 99 bin, yeri trist say s ise 372 bin ve topam 471 bin omftr. Brsa n n konakayan yabanc trister içinde pay yüzde 0.67 dir. Yeri trister için ise yüzde 3.09 dr. Brsa Vaii inin verierine göre 2008 y nda yabanc konakayan say s 80 bin, yeri say s 383 bin ve topam 463 bindir. Geceeme say ar itibari ie de trizm faaiyeteri zay ft r. Yabanc ar n Türkiye deki geceemeerinin yüzde 0.42 si Brsa da yap maktad r. TABLO.24 BURSA TUR ZM GÖSTERGELER KONAKLAYAN K fi SAYISI (000) 2003 2004 2005 2006 2007 (000) 101 98 102 88 99 YABANCI YERLİ TOPLAM % PAY 1.12 0.89 0.79 0.74 0.67 (000) 285 325 383 364 372 % PAY 3.38 3.34 3.66 3.15 3.09 (000) 386 423 485 452 471 % PAY 2.22 2.04 2.07 1.93 1.76 KAYNAK: Trizm Bakan Konakama statistikeri GYODER 21

TABLO.25 BURSA TUR ZM GÖSTERGELER GECELEME SAYISI (000) 2003 2004 2005 2006 2007 (000) 186 201 199 201 239 YABANCI YERLİ TOPLAM % PAY 0.46 0.40 0.35 0.43 0.42 (000) 516 610 614 617 659 % PAY 3.18 3.32 3.26 2.87 2.96 (000) 702 811 813 818 898 % PAY 1.22 1.19 1.08 1.20 1.14 KAYNAK: Trizm Bakan Konakama statistikeri Brsa da özeike sanayiefme ve kaçak yap afma ve h z -çarp k kentefme sonc hem sahip onan tarihi var kar yeterince trizm faaiyeterinde kan amamakta, hem de trizm ve konakama tesiseri için yeteri ve ygn aanar yarat amamaktad r. Brsa da Trizm Bakan Konakama Tesiseri statistikerine göre 2007 son itibari ie trizm ifetme begei 47 tesis 3.083 oda ve 6.334 yatak kapasitesi bnmaktad r. Brsa Vaii i verierine göre ise 2008 son itibari ie trizm ifetme begei 47 tesis, 3460 oda ve 7.268 yatak kapasitesi mevcttr. 2007 son itibari ie trizm yat r m begei 19 tesisin 1.338 oda ve 2.818 yatak yat r m sürmekteydi ve bnar n bir k sm 2008 y nda hizmete girerek Vaiik verieri içindeki art f sa am fard r. 2008 son itibari ie Brsa Vaii inin istatistikerinde yer aan trizm kapasitesi; i merkezinde 24 tesis, 1.667 oda ve 3.435 yatak, içeerde 14 tesis, 480 oda ve 976 yatak ie Uda da 9 tesis, 1313 oda ve 2.857 yatak fekinde da maktad r. TABLO.26 BURSA TUR ZM GÖSTERGELER KONAKLAMA TES SLER 2007 TESİSLER şetme Begei Yatırım Begei ADET 47 19 TESİS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI % PAY 1.9 2.4 ADET 3.083 1.348 % PAY 1.2 1.2 ADET 6.334 2.828 % PAY 1.2 1.1 KAYNAK: Trizm Bakan Konakama Tesiseri statistikeri Brsa da trizm potansiyeine ra men trizm faaiyeterinin s n r kamas konakamaar n da k sa omas na ve dok oranar n n düfük kamas na yo açmaktad r. Yabanc ar n ortaama konakama süresi 2 gecenin biraz üzerindedir. Yerierin ise 2 gecenin at ndad r. Dok oranar ise yüzde 40-44 ara nda gerçekefmektedir. 22 GYODER

TABLO.27 BURSA TUR ZM GÖSTERGELER (Yatak Say s, Ortaama Ka f Süresi ve Dok Oran ) 2003 2004 2005 2006 2007 YABANCI 1.84 2.05 1.95 2.30 2.42 ORTALAMA KALIŞ GÜN YERLİ 1.81 1.88 1.60 1.72 1.79 TOPLAM 1.82 1.92 1.68 1.81 1.91 DOLULUK ORANI % 38.00 41.05 42.49 40.09 43.96 YATAK SAYISI 6.208 5.956 5.999 6.271 6.334 KAYNAK: Trizm Bakan Konakama statistikeri Brsa iinde trizm potansiyeinin de erendirimesi için önceike tarihi-kütüre ve do a miras n kornmas, kentse dönüfüm ve korma projeeri ie yeniden trizm faaiyeteri için ygn ve cazip hae getirimesi gerekmektedir. Kentse dönüfüm, prestiji yat r m aanar, yeni cazibe aanar, çöküntü aanar n n moderneftirimesi ve af m projeeri ie ym bir trizm geifme program yganma ve konakama tesiseri için ygn aanar yarat ma d r. B çerçevede k f trizmi, tarih kütür inanç trizmi, sa k trizmi ve aternatif ve do a sporar trizminin geifimi ie birikte iave konakama tesiseri ihtiyac oacakt r. Orta vadede 500 bin, zn vadede ise 1 miyon y k konakayan say s hedefine de ba oarak: 1. Tarih ve kütür trizmine yöneik konsept ve btik fehir oteerine (4 y d z, 3 y d z deüx) 2. Sa k trizmi amaç niteiki yeni konakama tesiserine (5 y d z, 4 y d z) 3. K f trizmi ve aternatif do a sporar na yöneik konakama ve spor tesiserine 4. Çok amaç, if, kongre, sanat, far etkinikerine yöneik oteere (5 y d z, az say da 2-3 y d z ) ihtiyaç oaca öngörümektedir. II.3 SANAY VE LOJ ST K ALANLAR Ticari Gayrimenker içinde üçüncü oarak sanayi ve ojistik aanar de erendirimektedir. Brsa bir sanayi fehri oarak geifmif ve büyümüftür. Brsa da sanayi 1960 y ar n ortas ndan itibaren hem pan ve organize aanarda hem de bnar n d f ndaki aanarda h z bir büyüme göstermiftir. Türkiye nin ik pan organize sanayi bögesi Brsa da krmftr. GYODER 23

Brsa da faaiyet gösteren 10 organize sanayi bögesi bnmaktad r. Brsa da sanayi organize sanayi bögeerinin d f nda kent merkezine yak n ve kent çeperinde de büyümüftür. B bögeerde sanayi ve kont aanar iç içe kam ft r. Brsa n n co rafi oarak genifeme s k nt s genif sanayi aanar n n fehir merkezi çeperine yak n krmas ie daha da artm ft r. Sanayi aanar verimi tar m aanar n n bnd bögeye do r genifemiftir. Pan ve pans z h z sanayi geifimi Brsa ya göçü ve çarp k-kaçak yap afmay da h zand rm ft r. Brsa da mevct faa 10 organize sanayi bögesinden yeni kran 4 ü hariç dok oranar yüksektir. Yeni sanayi bögeeri de domaktad r. Brsa da ayr ca Osmangazi Deri Organize Sanayi Bögesi, negö Mobiya htisas Organize Sanayi Bögesi ie 75. Y Karacabey KOB Organize Sanayi Bögeerinin yap m ve atyap ça fmaar devam etmektedir. Bnara iave oarak Saman, Kayapa, Barakfak h ve Teksti Boyahane Organize bögeerinin krf ifemeri sürmektedir. Brsa da ayr ca Gemik içesinde 82.5 hektar aan üzerinde kr ve 170 tesisin yer ad serbest böge ie Uda Üniversitesi içinde 471.230 m 2 aana sahip Uda Teknooji Geiftirme Bögesi bnmaktad r. Brsa da sanayi bögeeri kapasite oarak azami genifeme göstermif op fiziki s n rar na yakafmaktad r. B nedene sanayi yat r mar ie igii oarak bofk oan ve yeni krmakta oan organize sanayi bögeerine taep devam edecektir. Brsa n n ekonomik geifmesi ve Marmara metropoü içinde yükendi i ekonomik ifever çerçevesinde Brsa da ojistik aanar ihtiyac da sürecektir. TABLO.28 ORGAN ZE SANAY BÖLGELER ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ BURSA OSB İNEGÖL OSB DEMİRTAŞ OSB GÜRSU OSB NİLÜFER OSB M.KEMALPAŞA OSB BATI (HASANPAŞA) OSB) KESTEL OSB YENİŞEHİR OSB M.KEMALPAŞA MERMERLER OSB OSMANGAZİ DERİ OSB 75. YIL KARACABEY KOBİ OSB İNEGÖL MOBİLYA İHTİSAS OSB ALAN HEKTAR 646 221 475 107 232 220 120 72 225 67 173 450 - PARSEL SAYISI 283 106 542 128 287 69 113 130 263 125 148 640 - TESİS SAYISI 186 74 309 74 195 7 43 68 2 8 YAPIM YAPIM YAPIM KAYNAK: Brsa Çevre De erendirme Rapor 2008 24 GYODER