2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Mayıs, 2013
Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 62,84 km 2 Nüfus, ADNKS, 2012: 127.730 kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: 2027 kişi Şehirleşme Oranı, 2012: % 100 İl merkezine uzaklığı : 14 km İlçenin rakımı: 114 m Coğrafi konumu: Gaziemir, İzmir in 14 km güneyindedir. Doğusunda Buca, batısında Balçova, kuzeyinde Konak, güneyinde Menderes ilçeleri bulunmaktadır. İlçede Akdeniz iklimi hüküm sürer. Merkez bir ilçe olan Gaziemir, İzmir de nüfus büyüklüğü bakımından önde gelen ilçeler arasındadır. Nüfusu en büyük beş ilçe sıralamasında Karabağlar, Buca, Bornova, Konak, Karşıyaka ve Bayraklı yer alırken Gaziemir büyüklük sıralamasında 11. Olarak görülmektedir. 2011-2012 yılları arasında Gaziemir deki nüfus artış hızı binde 8 olarak hesaplanmıştır. Gaziemir de ikamet edenlerin nüfusa kayıtlı olunan il açısından dağılımında İzmir den sonra, Mardin, Afyonkarahisar, Konya, Manisa ve Aydın illeri öne çıkmakta. Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) Nüfus yoğunluğu açısından Gaziemir (2.027 kişi) İzmir in (322) oldukça üzerinde yer almaktadır. İzmir 34,1 medyan yaşı ile Türkiye den (30,1) daha yaşlı bir nüfusa sahiptir. Gaziemir ilçesi İzmir de 31,95 medyan yaş ile en genç nüfusa sahip 6. ilçe konumundadır. Medyan yaş Gaziemir de kadınlarda 32,6 erkeklerde ise 31,2 dir.
Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) Gaziemir in 2011-2023 yılları arasında yaş grubuna göre nüfus dinamiklerinin değişimini gösteren projeksiyon tablosu aşağıdaki gibidir. Yaş Grubu 2011 2016 2021 2023 2011-2013 Değişim Oranı (%) 0-4 9100 8952 8151 7912-13,1 5-9 8460 8908 8763 8449-0,1 10-14 9631 8447 8894 8836-8,3 15-19 12010 9609 8727 8906-25,8 20-24 9696 11979 12435 12073 24,5 25-29 11217 9659 8916 9105-18,8 30-34 12469 11170 9469 9173-26,4 35-39 11581 12404 11111 10434-9,9 40-44 9985 11493 12310 11797 18,1 45-49 9185 9865 11356 11679 27,2 50-54 7386 9006 9673 10258 38,9 55-59 5907 7152 8722 8981 52,0 60-64 3813 5606 6786 7383 93,6 65-69 2469 3497 5146 5578 125,9 70-74 1658 2140 3029 3602 117,2 75-79 1173 1307 1681 1960 67,1 80-84 625 784 873 971 55,4 85-90 273 319 401 419 53,5 90+ 78 113 137 150 92,3 Toplam 126716 132411 136580 137667 8,6 Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013
Gaziemir e ilişkin nüfus projeksiyonları incelendiğinde, Türkiye genelinde olan ve İzmir özelinde daha belirgin olarak görülen nüfusun yaşlanma eğiliminin Gaziemir ilçesinde de belirgin olduğu görülmektedir. Gaziemir de doğurganlık ve ölüm oranları dikkate alınarak yapılan hesaplamalara göre toplam nüfus 2023 yılında 137 bin düzeyine ulaşacak ve 2011 yılına göre % 8,6 artış gösterecektir. İlçenin alacağı göç ölçüsünde bu sayının daha da yüksek olacağı öngörülebilir. Nüfusun toplam büyüklüğü yanısıra, yaş grupları içerisinde önemli değişiklikler olacağı görülmektedir. Örneğin 2023 yılında 0-4 yaş arasındaki bireylerin sayısı 2011 yılına göre ortalama %13, 25-34 yaş arasındaki bireylerin sayısı % 22 azalırken, 65-74 yaş arasındaki bireylerin ortalama % 121 ve 90 yaş üstü bireylerin de % 92 artacağı görülmektedir. Nüfus piramitlerinde dikkati çeken 20-24 yaş arası erkek nüfusun fazla olması askeri nüfusun ilçede var olmasından kaynaklanmaktadır. Gaziemir in 2011 yılı ve 2023 yılı projeksiyonuna ilişkin Nüfus Piramitleri aşağıdaki gibidir. 90+ Kadın 85-90 Erkek 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 Gaziemir - 2023-10000 -8000-6000 -4000-2000 0 2000 4000 6000 8000 Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 Eğitim Gaziemir e ilişkin ilçe bazında erişilebilen önemli eğitim göstergeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Derslik Başına Öğrenci Sayıları, Gaziemir-İzmir (2011-2012) İlçe adı İlkokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Genel lise derslik başına düşen öğrenci sayısı Meslek lisesi derslik başına düşen öğrenci sayısı Gaziemir 32 10 35 44 İzmir 27 41 31 39 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Gaziemir de derslik başına öğrenci sayısı ilkokul, genel lise ve meslek lisesi düzeylerinde İzmir ortalamasından yüksek olmakla beraber ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısında Gaziemir, İzmir geneline göre oldukça iyi durumdadır.
Gaziemir İzmir de ilkokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu 5. ilçedir. Buca, Karabağlar, Torbalı ve Bayraklı dan sonra gelmektedir. Ortaokullarda ise derslik başına düşen öğrenci sayısının en düşük olduğu 2. (Beydağ dan sonra) ilçedir. Genel liselerde derslik başına düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu 7. ilçedir. Bu açıdan Torbalı ve Bornova ilk 2 sıradaki ilçedir. Meslek liselerinde derslik başına düşen öğrenci sayısında Gaziemir en yüksek olan 6. İlçe konumundadır. İlçe adı 2011-2012 Eğitim Dönemi Okullaşma Oranları (%) Okul öncesi İlköğretim (3-5 yaş) (net) (6-13 yaş) (net) Ortaöğretim (genel-meslek lisesi, brüt) Gaziemir 46,79 99,75 97,92 İzmir 48,85 102,88 104,68 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Gaziemir, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullaşma oranları açısından İzmir genelinden daha kötü durumdadır. Okulöncesi (3-5) yaş okullaşma oranında İzmir ilçeleri arasında 14., ilköğretimde okullaşma oranında 11. ve ortaöğretimde okullaşma oranında ise 5. Sıradadır. Okullaşma oranları ve derslik başına düşen öğrenci sayılarına ilişkin bilgiler, İzmir de yoğun göç alan ilçelerden birisi olan Gaziemir de eğitime ilişkin ihtiyaçların öncelikli konulardan bir tanesi olduğunu göstermektedir. İlçelere Göre 15+ Yaş okuma Yazma Bilmeyen Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK,2013 15 ve üzeri yaşta okuma yazma bilmeyen oranı açısından İzmir %2,4 oranı ile %5,08 oranına sahip olan Türkiye den daha iyi durumda bulunmaktadır. Gaziemir, okuma yazma bilmeyen oranında düşük ilçeler sıralamasında % 1,60 değeri ile 9. sırada bulunmaktadır.
İzmir İlçeleri Yükseköğretim ve Üstü Okul Mezunu Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, 2013 Yükseköğrenim ve üstü okul mezunu oranı açısından İzmir %14,81 oranı ile yine Türkiye genelinden daha iyi durumdadır. Gaziemir, 30 ilçe arasında % 18,87 değeri ile 6. sırada yer almakta ve İzmir geneline göre daha iyi bir durum göstermektedir. Kültür Gaziemir de İzmir genelinde olduğu gibi çeşitli arkeolojik kalıntılara rastlamak mümkündür. Gaziemir de 1 tane doğal sit alanı, 13 tane taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır. Gaziemir de 1 tane halk kütüphanesi bulunmaktadır. Ayrıca 2 kültür merkezi, 1 tane sergi salonu, 1 tane çocuk, 1 tane belediye tiyatro topluluğu, 2 tane sinema, 2 tane de kültür etkinlik mekanı bulunmakta iken ilçede müze bulunmamaktadır. Gaziemir de 77 tane kültür sanat ile ilgili dernek toplam 2 tane de vakıf bulunmaktadır. Gaziemir İlçe Halk Kütüphanesi ne ilişkin bilgiler aşağıda özetlenmiştir. Kütüphane Adı Gaziemir İlçe Halk Kütüphanesi Gaziemir İlçe Halk Kütüphanesi Verileri, 2012 Kitap Sayısı Okuyucu Sayısı Üye Sayısı Ödünç Verilen Materyal Sayısı Personel Sayısı 6.356 6.835 410 2.525 5 İzmir Toplam 339.207 303.094 23.406 217.648 128 Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013
Gaziemir de düzenlenen etkinliklere ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Gaziemir de düzenli olarak gerçekleştirilen etkinlikler Etkinlik Düzenleyen Kuruluş Tarih Kaç yıldır Düzenlendiği Uluslararası Gaziemir Çocuk Şenliği 23 Nisan 15 Gaziemir Belediyesi Geleneksel Bahar Şenliği Mayıs 2 Gençlik Şenliği Sarnıç Belediyesi 19 Mayıs - Türk Halk Dansları Yarışması Mart - Tramp Atışları Yarışması Gaziemir Belediyesi Mayıs - Bilgi Yarışması - - Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013 Turizm İzmir de turizm sektörü öne çıkan sektör olmakla birlikte yalnızca deniz turizmi değil alternatif turizm çeşitleri ile de ortaya çıktığı görülmektedir. Örneğin Çeşme, Gaziemir, Gümüldür ve Seferihisar da çadırlı kamp ve karavan kamping hizmeti verilmektedir. Gaziemir de 2 tane turizm işletme belgeli tesis olup tesise ilişkin istatistikler aşağıdaki tabloda görülmektedir. İlçeler İtibariyle Turizm İşletme Belgeli Tesislerdeki Konaklama ve Geceleme İstatistikleri (2011) Tesise Geliş Sayısı Geceleme Sayısı Ortalama Kalış (Gün) Doluluk (%) Gaziemir 11,054 19,500 1.8 43.71 İzmir 1,668,356 4,221,591 2.5 49.02 Kaynak: İzmir Kültür Turizm İl Müdürlüğü, 2012 Gaziemir de turizm işletme belgeli tesislerdeki konaklama ve geceleme istatistiklerine bakıldığında konaklama tesislerinde de ortalama kalış süresinin ve doluluk oranlarının İzmir ortalamasına göre düşük seviyede olduğu görülmektedir, belediye belgeli tesislerdeki konaklama ve geceleme istatistiklerinde ise ortalama kalış süresinin (2,1) hemen hemen İzmir ortalaması ile aynı, doluluk oranının ise İzmir ortalamasından oldukça yüksek (%64,1) olduğu görülmektedir. İlçeler İtibariyle Belediye Belgeli Tesislerdeki Konaklama ve Geceleme İstatistikleri (2011) Tesise Geliş Sayısı Geceleme Sayısı Ortalama Kalış (Gün) Doluluk (%) Gaziemir 35,683 73,362 2.1 64.01 İzmir 1,350,928 2,678,885 2.0 31.4 Kaynak: İzmir Kültür Turizm İl Müdürlüğü, 2012 Gaziemir de kongre ve fuar turizmine hizmet etmesi düşünülen yatırımlar arasında Gaziemir Fuar Alanı yer almaktadır. İBB tarafından inşa edilecek yeni fuar alanında 6 hol, 93 bin m² kapalı, 31 bin m² açık sergi alanı, 2.000 kişilik kongre ve konser salonu, toplantı salonları ve idari ofislerin yer alması planlanmaktadır.
Sağlık 2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Gaziemir de devlet hastanesi bulunmamakla birlikte 1 tane 48 yataklı özel kalp damar hastanesi bulunmaktadır. Ayrıca Gaziemir de 11 tane ASM, 33 tane AHB, 3 tane Özel Poliklinik, 2 tane Özel Tıp Merkezi, 2 tane özel dal merkezi, 13 tane diş hekimi muayenehanesi bulunmaktadır. Tarım İzmir de tarım alanlarının kullanışlarına göre ilçelere dağılımına bakıldığında Gaziemir için veriler aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Kullanım Şekline Göre Tarım Arazisi Dağılımı (dekar) İLÇELER Tarla Alanı Sebze Alanı Zeytin Alanı Tarıma Elverişli Boş Arazi TOPLAM TARIM ALANI Çiğli 25 63 1.080 262 1.930 Merkez 13.998,0 3.698,0 24.150 34.211,0 96.742,7 Toplam İzmir 1.356.551,00 425.633,00 969.485,00 126.372,00 3.420.292,20 Kaynak: İGTHM, 2012 Gaziemir de tarım sektörüne ilişkin veriler incelendiğinde ilçede toplam tarım alanının 1.930 dekar olduğu ilçenin pek fazla tarıma elverişli olmadığı ve bu tarım alanlarının büyük çoğunluğunu zeytin alanlarının oluşturduğu görülmektedir. Çevre İzmir de 2010 yılında içme ve kullanma suyu ulaştırılan nüfusun belediye nüfusu içindeki payı % 99 olmuştur ve Türkiye değerini (% 99) yakalamıştır. İzmir eski metropol alanındaki 11 ilçe (Konak, Karşıyaka, Çiğli, Bayraklı, Bornova, Buca, Gaziemir, Karabağlar, Balçova, Narlıdere, Güzelbahçe) ile kısmen Menemen ve Urla ilçelerine arıtılarak verilen su miktarını kapsayan 190,5 milyon m3 lük su üretiminin % 75 i Tahtalı Barajı ile Göksu ve Halkapınar Kuyuları ndan yapılmaktadır. İzmir de Alsancak, Buca, Bornova, Karşıyaka, Güzelyalı, Çiğli ve Bayraklı da olmak üzere toplam 7 adet hava ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığı 2007 yılı Ekim ayından itibaren Gaziemir Ölçüm İstasyonu ndan ölçüm değerleri toplamaktadır. Ancak Aliağa, Torbalı, Kemalpaşa gibi sanayinin yoğun olduğu ilçelerde hava ölçüm istasyonu bulunmamaktadır. Bankacılık İlçedeki finans hareketliliğinin bir göstergesi olan banka şube sayısında 2010-2011 yılları arasında önemli bir artış görülmemektedir. İlçede 23 olan şube sayısı 2011 itibari ile 24 e yükselmiştir. Gaziemir de Banka Şube Sayıları, (2008-2011) İlçe 2008 2009 2010 2011 Gaziemir 23 22 23 24 İzmir Toplam 659 676 696 720 Kaynak: TBB, 2012
Ulaşım İzmir, Türkiye nin üçüncü, Ege Bölgesi nin de en büyük ili olarak yoğun bir yolcu ve yük trafiğine sahiptir. Ege Bölgesi'nin merkezi İzmir, kuzeyden güneye uzanan trafiği ile tarım, sanayi ve turizm alanlarını birbirine bağlamaktadır. Bunun yanı sıra limanın gerek kruvaziyer limanı gerekse de en büyük ihracat limanı olarak kullanımına ve Gaziemir ilçesinde blunan Adnan Menderes Havalimanı sayesinde uluslararası bağlantılara da sahiptir. İzmir kent merkezini kuzey-güney yönünde geçen Aliağa ile Adnan Menderes Havaalanı arasındaki 80 km lik mevcut demiryolu hattının metro standartlarına çıkarılmasına yönelik çalışmalar tamamlanmış olup İzmir in önemli sanayi tesislerinin bulunduğu kuzey aksı ile şehir merkezi arasında ve havaalanı arasında hızlı, güvenilir ve konforlu ulaşım olanağı yaratılmıştır. 1987 yılında hizmete açılan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Adnan Menderes Hava Limanı, İzmir in ve bölgenin hava trafiğindeki en önemli noktasıdır. Yıllık olarak iç hat ve dış hat yolcu ve kargo sayısının artması neticesinde 2006 yılında dış hatlar kısmı yenilenmiş, yeni iç hatlar terminalinin yapımına da 2012 yılında başlanmıştır. 2014 yılında tamamlanması planlanan iç hatlar terminalinin yapımı süresince tüm yolcu trafiği için dış hatlar binası kullanılmaktadır. Dış hatlar terminalinin iki katı büyüklüğünde olacak yeni iç hatlar terminalinin toplam 25 milyon yolcuya hitap etmesi ve Adnan Menderes Havaalanı'nın yolcu kapasitesini 2,5 kat artırması hedeflenmektedir. Hâlihazırda 28,500 metrekare hizmet veren terminalin kapasitesi 204,500 metrekareye çıkarılacak olup, toplam yatırım tutarının 300 milyon Avro olması öngörülmektedir. Adnan Menderes Havalimanı Gelen-Giden Yolcu Sayısı, 2008-2012 10.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0 9.356.284 8.523.533 7.485.098 6.945.027 6.201.794 6.125.076 5.455.298 5.357.610 4.534.339 3.757.891 2.127.488 2.398.457 2.411.257 1.697.407 1.667.455 2008 2009 2010 2011 2012 İç Hat Dış Hat Toplam Yolcu Serbest Bölgeler Kaynak: DHMİ, 2012 Türkiye de, hâlihazırda 19 adet serbest bölgede faaliyet gösterilmekte olup, Ege Serbest Bölgesi ve İzmir Serbest Bölgesi (Menemen Deri Serbest Bölgesi nin değiştirilmesiyle) olmak üzere, TR31 İzmir Bölgesi nde iki serbest bölge bulunmaktadır.
Ege Serbest Bölgesi 1990 yılından itibaren "Yap-İşlet-Devret" modeliyle bir özel sektör kuruluşu olan ESBAŞ tarafından kurulup, işletilmeye başlanmıştır. Tüm altyapı ve gerekli üstyapı yatırımları, enerji, su, telekomünikasyon, doğalgaz, yükleme, boşaltma, nakliye, hamaliye ve 24 saat destek hizmetleri ile itfaiye, yemek ve tüm belediyesel hizmetler ESBAŞ tarafından verilmektedir. Ege Serbest Bölgesi, İzmir'in Gaziemir ilçesinde 2.2 milyon m 2 'lik bir alan üzerinde kurulmuştur. Bölge, Uluslararası Adnan Menderes Havalimanına 4, İzmir Limanına 12, otoyol ağlarına ise 1 km. mesafededir. Bölgede bugün itibarıyla 76'sı (%32 si) yabancı olmak üzere toplam 240 firma faaliyet göstermektedir. İzmir deki Serbest Bölgelerin Türkiye Genelindeki Serbest Bölgeler İçindeki Yeri (Bin USD) Yıllar Türkiye Geneli Serbest Bölgeler Ticaret Hacmi Ege Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi Türkiye İçindeki Payı (%) İzmir Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi Türkiye İçindeki Payı (%) 2008 24,578,055 3,763,964 15.3 412,922 1.7 2009 17,756,882 2,658,772 15.0 280,040 1.6 2010 18,572,206 2,502,919 13.5 307,913 1.7 2011 22,646,175 5,747,500 25.4 356,553 1.6 Kaynak: TC. Ekonomi Bakanlığı