DĠYALĠZDE GEBELĠK VE CANLI DOĞUM FİGEN GÜL BİRGÜL PALABIYIK BİRGÜL KÜÇÜKAKSOY
GİRİŞ Kronik böbrek yetmezliği nedeniyle diyaliz programında olan hastalarda nadir de olsa gebelik görülebilmektedir. BaĢarılı gebelikler tarif edilmiģ olsa da yüksek komplikasyon oranları ve böbrek yetmezliğinin kötüleģmesi sıktır. (1,3). 1.Sipahi S., Yaylacı S.,Genç A. B., Gündüz M.,Günaydın M., Cevrioğlu A. S., Tamer A., Son Dönem Böbrek Yetersizliği Nedeniyle Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastada Gebelik : Olgu Sunumu, Türk Nefroloji Diyaliz Ve Transplantasyon Dergisi Sayı 15, 2012. 3. Seyrek N., Gebelik Ve Diyaliz Tedavisi, tsn.org.tr/folders/file/gebelik_ve_diyaliz.pdf, EriĢim12/01/2014.
GİRİŞ Ana risk faktörleri : Anne yası Böbrek hastalığının tipi Gebelik öncesi diyaliz süresi Diyaliz baģlangıçındaki gebelik yaģı Diyaliz tipi Gebelik sırasındaki hemoglobin Kreatinin düzeyleri Tansiyon seyri Diyaliz sıklığıdır (1) 1.Sipahi S., Yaylacı S.,Genç A. B., Gündüz M.,Günaydın M., Cevrioğlu A. S., Tamer A., Son Dönem Böbrek Yetersizliği Nedeniyle Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastada Gebelik : Olgu Sunumu, Türk Nefroloji Diyaliz Ve Transplantasyon Dergisi Sayı 15, 2012.
GİRİŞ Son yıllarda diyaliz yöntemlerindeki geliģmeler, hasta takibindeki iyileģmeler ve multidisipliner hasta yaklaģımları nedeniyle diyaliz hasta grubunda da fertilizasyon olasılığı ve gebelik sonrası canlı doğum oranlarında artıģlar olmuģtur (1). 1.Sipahi S., Yaylacı S.,Genç A. B., Gündüz M.,Günaydın M., Cevrioğlu A. S., Tamer A., Son Dönem Böbrek Yetersizliği Nedeniyle Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastada Gebelik : Olgu Sunumu, Türk Nefroloji Diyaliz Ve Transplantasyon Dergisi Sayı 15, 2012.
DİYALİZ TEDAVİSİNDE GEBELİK VE DOĞUM : Kronik diyaliz tedavisi alan kadınlarda genellikle menstrual sikluslar ovulasyonsuzdur (anovulatuar). OluĢan gebeliklerin çoğu ise erken dönem düģükle sonuçlandığı için gerçek insidans bilinmemektedir. Kronik diyaliz tedavisi uygulanan kadınlarda gebelik %1-7 oranında bildirilmiģtir. Gebeliklerin %30-50 sinde canlı doğum gerçekleģmektedir.(2) 2. UtaĢ C., Diyaliz Hastasında Gebelik, www.turkhipertansiyon.org/kongre2009/pdf/14_mayıs/cengiz_utaģ.pdf, EriĢim 12/01/2014
GEBELİK KOMPLİKASYONLARI Polihidroamnios Erken eylem Preeklemsi Ġntra uterin büyüme geriliği Maternal hipertansiyon Kronik fetal hipoksi Ablatio plasenta Serebro vasküler olaylar (2,4) 2. UtaĢ C., Diyaliz Hastasında Gebelik, www.turkhipertansiyon.org/kongre2009/pdf/14_mayıs/cengiz_utaģ.pdf, EriĢim 12/01/2014 4.Ersoy F. F., Gebelik Ve Böbrek, www.tihudum.org/tihud_content/uploods/ossets/5.38pdf, EriĢim 12/01//2014.
KLĠNĠK TABLO N. O. Ġsimli hasta 34 yaģında, ev hanımı, 6 yıldır hemodiyaliz tedavisi alıyor. Şikayeti : Kasık ağrısı, bebek hareketlerinde azalma ve kötü obstetrik öykü nedeniyle endiģe.
KLĠNĠK TABLO HİKAYE Hastanın ilk gebeliğinin 7. ayında kontrol altına alınamayan hipertansiyon sebebi ile fetüs ölmüģ (IUMF), canlı doğum gerçekleģmemiģtir. Doğumdan 4 ay sonra kronik böbrek yetmezliği tanısı konan hasta hemodiyaliz tedavisine baģlamıģtır.
HİKAYE Diyaliz tedavisine baģlandıktan 7 ay sonra (2008 yılında) tekrar hamilelik oluģmuģ. 2008 yılında 6 aylık gebe iken abortus gerçekleģmiģ. 2011 yılında 3. kez gebe olan hastaya servikal yetmezlik tanısı konarak gebeliğinin 5. ayında cerclaj uygulaması yapılmıģ. Sonrasında kanamayla beraber abortus meydana gelmiģ.
HİKAYE Hemodiyaliz tedavisinin 6. yılında 4. gebeliğinin 25. haftasında ağrılı kontraksiyon nedeniyle bulunduğu ilde hospitalize edilen hasta daha sıkı takip yapılması amacı ile Ġstanbul Memorial Hizmet Hastanesine baģvurmuģ. Hasta erken doğum tehdidi, yüksek riskli gebelik takibi, yoğun anksiyete ve kötü obstetrik öykü nedeniyle kesin yatak istirahati gerekli görülerek hospitalize edilmiģtir. Hasta eģ zamanlı olarak merkezimizde hemodiyaliz tedavisine baģlamıģtır (02.11.2013 ).
HİKAYE
HEMODĠYALĠZ ÖYKÜSÜ Haftada 5 gün 4 saat hemodiyaliz tedavisine alınan hastaya 1.4 m2 polisülfan, low flux diyalizör kullanıldı. Kan akım hızı ortalama 300ml/dk düzeyinde tutuldu. Antikoagülasyon 3000ü standart heparin ile sağlandı. Diyaliz seansları sırasında 30 dakika ara ile vital bulguları kontrol edildi. Tansiyon takiplerinde artıģ gözlenmedi ve antihipertansif ilaç ihtiyacı doğmadı.
HEMODĠYALĠZ ÖYKÜSÜ Hastaya diyaliz seanslarında ortalama 2000-3000 ml ultrafitrasyon yapıldı. Gebeliğinin 27. haftasında yapılan kan Ģekeri takipleri sonrasında gestasyonel diyabet tanısı konan hastaya insülin tedavisi baģlandı. Diyalizde insüline ihtiyaç duyulmayan hastaya hastanede yattığı süre boyunca kan Ģekeri takipleri yapılarak insülin dozu ayarlanmıģ.
HEMODĠYALĠZ ÖYKÜSÜ Hemodiyalizde Kullanılan Hemodiyalizat Ġçeriği : Bikarbonat : 32mmol Potasyum : 2 mmol Sodyum : 138 mmol Kalsiyum : 1.5 mmol Glikoz : 1/gr/lt
HEMODĠYALĠZ ÖYKÜSÜ Metabolik değerleri ve hemoglobin değerleri 11-12 g/dl arasında olacak Ģekilde ESA ve demir replasman tedavisi paranteral ( 200 mg/hf ) olarak uygulandı. Tedaviye rağmen olgumuzda 26. hafta 2 ünite ES transfüzyon ihtiyacı oldu. Hastanın beslenmesinde proteinden zengin gıdalar tercih etmesi önerildi. Laboratuvar bulgularının takibi haftalık olarak yapıldı.
LABORATUVAR BULGULARI TARİH TOTAL PROTEİN ALBUMİN HEMOGLOBİN HEMATOKRİT 02.11.13 5.6 3.6 8,1 25.1 9.11.13 5.6 3.5 7.9 24.8 16.11.13 5.8 3.5 10.8 32.9 23.11.13 5.8 3.6 10.8 32.9 30.11.13 5.8 3.6 9.0 27.7 07.12.13 5.6 3.5 11.5 34.6 14.12.13 5.4 3.5 7.9 25.1 21.12.13 5.3 3.6 10.8 32.9 28.12.13 5.8 3.6 9.9 30.3 04.01.14 5.9 4.1 9.2 28.3
LABORATUVAR BULGULARI TARİH SODYUM POTASYUM KALSİYUM BUN KREATİNİN 02.11.13 134 3.9 9.5 38 6.9 9.11.13 129 4.9 9.6 71 7.2 16.11.13 134 4.2 9.5 52 7.4 23.11.13 133 4.2 9.4 45 6.8 30.11.13 133 3.9 9.6 56 6.5 07.12.13 129 4.9 9.6 71 6.3 14.12.13 134 5.2 9.5 55 7.3 21.12.13 134 3.9 8.8 46 7.0 28.12.13 133 3.9 9.6 56 6.5 04.01.14 140 4.6 8.1 87 10.9
LABORATUVAR BULGULARI Hastanın fosfor değeri aylık olarak kontrol edilmiģtir. Fosfor değeri ; 4.5 mg/dl yi geçmemiģtir. Ferritin ve ürik asit değerleri 3 ayda bir bakılmıģtır. Ferritin : 624 ng/ml Ürik asit : 6.3mg/dl ve 7.4 mg/dl olarak bulunmuģtur.
HEMODĠYALĠZ TEDAVĠSĠ 1.Vitamin B (IV) 1/7 2. Vitamin B12 (IV) 1/30 3. IV Demir 2/7 4. ESA 5000Ü 2/7 5. Ca asetat tablet 3x2
HEMODĠYALĠZDE KARġILAġILAN SORUNLAR 1. Hipotansiyon 2. Bulantı Kusma 3. Sıvı alımına uyumsuzluk Ġnterdiyalitik sıvı alımına uyumsuzluğu olan hastanın hemodiyaliz seansları sırasında hipotansiyon atakları, buna bağlı olarak bulantı kusmaları oldu.
HEMODĠYALĠZDE KARġILAġILAN SORUNLAR 4. Nefes darlığı : Gebeliğinin 27. haftasında sıvı alımına uyumsuzluğu nedeniyle nefes darlığı oluģan hastaya izole UF yapıldı. Ġzole UF ile 2000cc sıvı çekilerek hastanın rahatlaması sağlandı. Kuru kilosu ayarlandı.
HEMODĠYALĠZDE KARġILAġILAN SORUNLAR 5. Çocuğunu kaybetme korkusuna bağlı anksiyete : Daha önceki abortuslarından dolayı yoğun endiģe ve korku yaģayan hasta gebeliğinin son 2 haftası diyaliz seanslarında çocuk kalp sesleri için NST ye bağlandı. Nabız ve tansiyon takibi için monitörize edildi. Kadın doğum uzmanıyla iģbirliği içerisinde takip ve tedavileri yapıldı.
HEMODĠYALĠZDE KARġILAġILAN SORUNLAR Hastanın merkezimize geldiği günden doğumuna kadar olan tedavi süreci Nefroloji ve Kadın Doğum uzmanının iģbirliğinde gerçekleģtirilmiģtir. Hastaya yaģadığı sıkıntılardan dolayı çeģitli konsültasyonlar istenmiģ, yapılan konsültasyonlarda önemli bir bulguya rastlanmamıģtır. Gebeliği boyunca yaģadığı stres nedeniyle psikiyatriye yönlendirilen hastaya bebeğini kaybetme korkusu ve anksiyete bozukluğu tanısı konuldu.
SONUÇ Daha önce 3 gebelik geçirmiģ olmasına rağmen canlı doğum gerçekleģtiremeyen ve bundan dolayı psikiyatrik problemler yaģayan hasta, yapılan tetkik ve tedavilerle, haftada 5 gün diyaliz tedavisi uygulanarak gebeliğin 30. haftasında 1400 gr ağırlığında, sağlıklı bir erkek bebek dünyaya getirdi. Türk Böbrek Vakfı Ahmet ErmiĢ diyaliz merkezinde 25 yıldır hemodiyaliz tedavisi yapılmakta olup, ilk defa bir gebelik hemodiyaliz takibi yapılarak canlı doğum ile sonuçlanmıģtır.
KAYNAKLAR 1.Sipahi S., Yaylacı S.,Genç A. B., Gündüz M.,Günaydın M., Cevrioğlu A. S., Tamer A., Son Dönem Böbrek Yetersizliği Nedeniyle Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastada Gebelik : Olgu Sunumu, Türk Nefroloji Diyaliz Ve Transplantasyon Dergisi Sayı 15, 2012. 2. UtaĢ C., Diyaliz Hastasında Gebelik, www.turkhipertansiyon.org/kongre2009/pdf/14_mayıs/cengiz _utaģ.pdf, EriĢim 12/01/2014 3. Seyrek N., Gebelik Ve Diyaliz Tedavisi, tsn.org.tr/folders/file/gebelik_ve_diyaliz.pdf, EriĢim12/01/2014. 4.Ersoy F. F., Gebelik Ve Böbrek, www.tihudum.org/tihud_content/uploods/ossets/5.38pdf, EriĢim 12/01//2014.