Alkol Zehirlenmeleri. Yrd. Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD

Alkol Zehirlenmeleri Yrd. Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD

Alkol Zehirlenmeleri Yrd. Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD

Giriş O Bilinç değişikliği ile gelen her hastanın ayırıcı tanısında olmalı ve bu durumun varlığı veya yokluğu kanıtlanmalıdır1. O Sekonder problemler ön planda olduğundan genelde unutuluyor. O Çevik AA. Alkollerle zehirlenme. Turkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics 2003;1(1):88-92

Giriş O CnH2n+1OH O Etanol (etil alkol) O Metanol (odun alkolü) O Etilen glikol (antifiriz) O İzopropil alkol (ovalama alkolü)

Etanol O Alkollü içecekler O Bira O Şarap O Viski O Rakı %4-6 %10-20 %40-45 %40-45 O Dezenfektanlarda (%70) O Kolonya (%40-60) O İlaçlar ve kozmetik ürünlerinde vs.

Etanol O Sıklıkla eğlence amaçlı tüketilmektedir O İntihar amaçlı alınan ilaçlarla birlikte en sık alınan maddedir2. O Aynı zamanda metanol ve etilen glikol zehirlenmelerinde tedavi için kullanılmaktadır. O Kıyan S, ve Ark. Akut zehirlenme hastalarının iki yıllık değerlendirilmesi. Tr J Emerg Med. 2009; 9(1):24-30

Etanol O Merkezi sinir sistemi depresyonu; O Akut etanol intoksunun en temel etkisidir. O Diğer SSS depresanları ile aditif etkileşimi vardır.

Etanol O Hipoglisemi; O Özellikle çocuklarda ve yetersiz beslenenlerde O Glukoneojenezin bozulmasına bağlı. O Hipotermi; O Periferik vazodilatasyon

Etanol O Oral, inhalasyon, subkutan, IV, IO, İP, dermal (stratum corneum gelişmemiş) O Oral alındığında hızla emilir (pik 30-120 dk) O Tüm vücut sıvılarına dağılır (0,5-0,7 L/kg)

Etanol O Eliminasyonu KC de oksidasyon ile olur. O Kadınlarda daha az gastrik mukozal alkol dehidrogenaz O Saatte yaklaşık 7-10 gr veya 15-20 mg/dl/saat alkolü metabolize edebilir.

Etanol O Genel olarak 0,7 gr/kg saf etanol alındığında kan etanol konsantrasyonu 100 mg/dl olarak saptanır. 1 promil 100 mg/dl 1 gr/l

Etanol O 100 mg/dl O Muhakeme yeteneği ve reaksiyon zamanı azalır O Çocuklarda ve yetersiz beslenenlerde hipoglisemi yapabilir. O Koma beklenmez.

Etanol Kan Alkol Düzeyi Klinik bulgu (mg/dl) 20-50 Motor koordinasyonda azalma, beceriksizlik 50-100 Muhakeme ve koordinasyonda bozulma 100-150 Dengede bozukluk, yürümede güçlük, nistagmus 150-250 Letarji 300 Koma 400 Solunum depresyonu

Alkol bağımlılığı O Alkolün işine engel olduğunu değil de işinin alkol almasına engel olduğunu düşünmeye başlayan kişi

Etanol O Kronik etanol suistimalinde; O Hepatik toksisite O Gastrointestinal kanama O Kardiyak disritmiler O Nörolojik toksisite O Alkolik ketoasidoz

Etanol O Alkol yoksunluğu; O Baş ağrısı, O Taşikardi, O Titreklik, O Terleme, O Anksiyete, O Hipertermi, O Palpitasyonlar, O Uykusuzluk O Deliryum, (Deliryum tremens)

Etanol O Diğer problemler; O Kasten veya kazayla etanol harici alkol alımı, O İntihar girişimlerinde çok sayıda ilaçla birlikte O Disülfiram kullanımında ciddi akut reaksiyon

Etanol O Tanı; O Anamnez, nefeste karakteristik kokusu, O Nistagmus, ataksi, mental durumda değişiklik, O Kan etanol düzeyi, (osmolar gaptan hesaplanabilir) O Komatöz bir hastada 300 mg/dl altındaysa başka bir patoloji?

Etanol O Tedavi; O Acil destek tedavi, (eşlik eden sorunları tanımla) O Mide lavajı ve aktif kömür gereksizdir. O Glukoz ve tiamin, O Hipotermi O Klinik genelde 4-6 saatte düzelir, O Çocuklarda kan etanol düzeyi 50 mg/dl altına inene kadar takip,

Etanol O Tedavi; O Alkolik ketoasidoz volüm replasmanı, tiamin ve ek glukoz ile hızla düzelir, O Alkol yoksunluğu için benzodiazepinler kullanılır, O Hemodiyaliz etkindir ancak destek tedavi genelde yeterli olduğundan gerekmez.

Metanol O Birçok endüstriyel üründe bulunmaktadır, O Metabolize edilmemiş hali ile sarhoşluk verir O Metabolitleri (6-30 saatten sonra) metabolik asidoz, körlük ve ölüme yol açabilir O Oral yolla alınabilecek öldürücü doz O 30-240 ml (20-150g)

Metanol O Oral, cilt ve inhalasyon yoluyla O Oral alım sonrası absorbsiyonu kolay ve vücut sıvılarına dağılımı hızlı olur (0,6-0,7 L/kg) O Etanol e göre oldukça yavaş metabolize olur. O Metabolizma bloke olduğunda böbreklerden atılır. (52 saat)

Metanol Alkol dehidrogenaz Formaldehid Aldehid dehidrogenaz Formik asit Tetrahidrofolat CO 2 +H 2 O

Metanol O Erken evre; O Sarhoşluk ve gastrit O Bu dönemde asidoz yoktur O Osmolar açıklıkta artma vardır. O Latent evre; O Normal olabilir O Bulanık görme olabilir

Metanol O Geç evre; (12-24 saat) O Ciddi anyon gap metabolik asidoz, O Görsel bozukluklar, körlük (göz dibi!!!) O Nöbetler, koma, putaminal hemoraji O Myoglobinüri, ABY O Ölüm.

O Keklikoğlu HD ve ark. Metanol zehirlenmesi ve putaminal hemoraji: Olgu sunumu. J.Neurol:Sci 24(4):338-342.

Metanol O Tanı; O Anamnez, semptomlar, lab. Testleri O BUN, glukoz, Na, etanol, serum osmolaritesi O Osmolar ve anyon gap hesaplamaları, O Laktatsız anyon gap.

Metanol O Tüm alkol zehirlenmelerinde osmolar açık artar (osmolar açık = ölçülen - hesaplanan). Osmolarite = (2 x Serum Na) + Glukoz 18 + BUN 2.8 + O Zehirlenmenin geç evresinde metabolitler oluştuğunda faydasız O Az miktarda alımları dışlamada yetersiz. X-alkol x.x

Osmolar açıkta payı olan alkoller Madde Moleküler ağırlık Serum konsantrasyonu 100 mg/dl olduğunda mosm/l Dönüşüm faktörü Etanol 46 22 4.6 İzopropanol 60 17 6.0 Metanol 32 31 3.2 Etilen glikol 62 16 6.2 Osmolarite = (2 x Serum Na) + Glukoz 18 + BUN 2.8 + X-alkol x.x Osmolar açık = ölçülen serum osmolaritesi hesaplanan serum osmolaritesi Anyon açıklığı = (Na)- (Cl)-(HCO3) = 8-12 meq/l

Metanol O Osmolar açık artışının görüldüğü durumlar; O Etanol O Mannitol O Etilen glikol O Gliserol O Radyokontrast O Mannitol O Sorbitol

Metanol O Serum düzeyleri; O Toksisite 20 mg/dl den yüksekse O Ciddi toksisite 40 mg/dl den yüksekse O Semptomatik bir hastada (latent periyod sonrası) ölçülemeyen veya düşük saptanan metanol düzeylerinde dikkat!!! O Serum format konsantrasyonları

Metanol O Tüm bilinç değişikliği olan zehirlenmelerde; O Kan glukoz düzeyi O EKG (QT mesafesinde artış) O Gebelik testi (doğurgan yaşta kadınlardan)

Metanol O Acil ve destek tedavi; O Acil stabilizasyon, O Nöbet varlığında tedavisi, O Metabolik asidoz için IV NaHCO3 O Mide lavajı ve aktif kömür yararsız.

Metanol O Spesifik ilaçlar ve antidot; O Alkol dehidrogenazın etanol veya fomepizol ile inhibe edilmesi ana yöntemdir. O Metanol alım öyküsü ve 10 mosm/l den fazla açık O Metabolik asidoz (ph < 7,3 ve NaHCO3 < 20mEq/L) O Kan metanol düzeyi > 20 mg/dl

Metanol O Spesifik ilaçlar ve antidot; O Fomepizol (Antizol, 1 g/ml, 1.5 ml vial); O 15 mg/kg IV yükleme dozu (100 ml de 30 dk da) O 10 mg/kg her 12 saatte bir tekrar dozu O HD esnasında 4 saatte bir

Metanol O Etanol dozu; Doz İntravenöz Oral %5 %10 %50 15 ml/kg 7.5 ml/kg 2 ml/kg İdame 2-4 ml/kg/saat 1-2 ml/kg/saat 0.2-0.4 ml/kg/saat İdame (HD) 4-7 ml/kg/saat 2-3.5 ml/kg/saat 0.4-0.7 ml/kg/saat Yükleme

Metanol O Oral etanol tedavisinde önemli noktalar; O %40 dan fazla alkol miktarına izin verilmiyor. O Kokusuz içkiler tercih edilir, O Hesaplanan miktar NG sonda ile verilmeli, O Verilecek miktar meyve suyu ile karıştırılarak %20 olacak şekilde dilüe edilir. O Tedavinin takibinde kan etanol düzeyi 100 mg/dl nin üzerinde tutulur.

Metanol O Spesifik ilaçlar ve antidot; O Folik veya folinik asit (tetrahidrofolat) O 1 mg/kg IV her 4 saatte bir (max. 50 mg)

Metanol O Hemodiyaliz endikasyonları; O Metabolik asidozla (ph<7.2) birlikte metanol şüphesi, O Metanol düzeyi > 50 mg/dl veya 10 mosm/l den fazla açık O Görme bozukluğu, renal yetmezlik O > 30 ml nin üzerinde alım

Etilen glikol O Antifirizi oluşturan temel madde (%95 i) O Sarhoşluk hissi ve hafif gastroenterit O Metabolitleri; O SSS depresyonu, O Metabolik asidoz, O Böbrek yetmezliği ile karakterize.

Etilen glikol O Emilim ve dağılımı diğer alkoller gibi O Yarı ömrü 3-5 saattir O Metabolize olmazsa eliminasyon tamamen böbrekten olur. (17-20 saat) O Oral letal dozu 1.0-1.5 ml/kg

Etilen glikol Alkol degidrogenaz Glikoaldehid Aldehid dehidrogenaz Glikolik asit Oksidasyon Glyoksilik asit Oksalat ve kalsiyum oksalat

Etilen glikol O Erken evre; (30 dk-12 saat) O Etanole benzer bulgular (kokusu yok!) O Osmolar açık artmış, O Asidoz yok, O Kusma ve gastrit bulguları olabilir.

Etilen glikol O 4-12 saat sonrası; O Anyon açığı olan asidoz, O Koma, O Hiperventilasyon, O ABY, O Konvülsiyonlar, O Pulmoner ödem O Kardiyak ileti O Serebral ödem bozuklukları, O Hipokalsemi ve tetani

Etilen glikol O Tanı; O Antifiriz içme öyküsü, O Tipik semptomlar, (etanol kokusu olmaz!!) O Anyon ve osmolar açıklıkların artması, O İdrarda okzalat ve hippurat kristalleri, O İdrarın Wood lambası altında floresan vermesi

Etilen glikol O Tanı; O 50 mg/dl üstündeki serum düzeyleri toksik O Düşük düzeylerde artmış anyon açıklığı varsa metabolize olduğu düşünülür. O Osmolar açık hesaplanarak tahmin edilebilir. O Beta-hidroksibütirat alkolik ketoasidoz ayırıcı tanısında kullanılabilir.

Etilen glikol O Tedavi; O Metanol intoksundaki gibi, O Etanol veya fomepizol tedavisi endikasyonları; O Etilen glikol ün 20 mg/dl üstünde olması O Etilen glikol alım öyküsü ile birlikte; O Osmolar açık 10 mosm/l O Serum bikoarbonatı 20 meq/l altında O ph 7.3 ün altında O İdrarda oksalat varlığı

Etilen glikol O Tedavi; O Hipokalsemiye dikkat O Piridoksin (50 mg), folat, tiamin (100 mg) gibi etilen glikol metabolizmasında gerekli kofaktörler uygulanır

Etilen glikol O Hemodiyaliz endikasyonları; O Tedaviye yanıt vermeyen metabolik asidoz, 10 mosm/l üstünde osmolar açık (şüpheli alım) O Etilen glikol düzeyi > 50 mg/l, semptomatik değil ve tedavi almıyorsa, O >30 ml nin üzerinde alım O Nefrotoksisite bulguları O Etilen glikol alım öyküsü ile birlikte ağır metabolik asidoz varsa (geç kalmış vaka).

İzopropanol O Solvent, antiseptik ve dezenfektan O Evlerde %70 lik solüsyonlar (ovalama alkolü) O Toksisitesi yüksek organik asitlere metabolize olmaz, O Daha çok asetona metabolize edilir. O Anyon açıklı asidoz görülmez, O «Mavi cennet»

İzopropanol O SSS için oldukça güçlü bir depresan, O Koma ve solunum durmasına neden olabilir. O Yüksek dozlarında vazodilatasyon ve hipotansiyon görülür, O GİS için irritandır,

İzopropanol O Oral alım sonrası 2 saat içinde emilir ve hızla dağılır (30-120 dk) O Yarı ömrü 3-7 saattir. (aseton 17-27 saat) O 0,5-1 ml/kg toksik dozdur. (%70 lik)

İzopropanol O Klinik; O İlk bulgular etanol sonrası sarhoşluk gibidir, O Abdominal ağrı ve kusma yaygındır, O Konuşma bozukluğu, ataksi, stupor, O Koma, hipotansiyon ve solunum durması.

İzopropanol O Tanı; O Anamnezde alım öyküsü, asetonun karakteristik kokusu, O Şiddetli asidoz olmadan osmolar açığın yükselmesi ve ketoz, O Oral alımdan 1-3 saat sonra ketonemi ve ketonüri olabilir.

İzopropanol O Tedavi; O Acil destek tedavi, O Hipotansiyon ve hipoglisemiye dikkat, O Hemoraji? O 6-12 saat yakın izlem. O Spesifik antidotu yok, O Hemodiyaliz etkindir ancak nadiren gerekir.

Özetle O GİS den hızla emilirler, O Tüm alkoller SSS depresanıdır, metanol retina, etilen glikol böbreklerde belirgin toksik, O Kan alkol düzeyleri ile klinik korelasyon beklenmemeli, O Ek ilaç alımı olabileceği unutulmamalı,

Özetle O Kan şekeri, EKG, elektrolitler, BFT, serum osmolaritesi, AKG, etanol düzeyi, TİT O Olgular aksi ispatlanana kadar travma hastası gibi bakılmalı, O Etanol ve izopropil alkol zehirlenmelerinde destek tedavi, O Metanol ve etilenglikol zehirlenmelerinde toksik metabolit oluşumunu engellemek ana hedef