YARGITAY 4. HUKUK DA RES
YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2004/7007 K: 2005/552 T: 31.1.2005 ARAÇ K RALAMASI HAKSIZ EYLEM K RALAMA fi RKET N N SORUMLULU U* (2918 SK m. 3, 85/1) Özet: Dört günlü üne kiralanm fl olan arac n neden oldu u kazada, kira sözleflmesi süresinin k sa oldu u dikkate al nd nda, araç maliki ve iflleten s fat bulunan kiralama flirketinin sorumlulu unun devam edece i sonucuna var lmal d r. Davac vd. vekili taraf ndan, daval Turizm A.fi. vd. aleyhine 22.5.2003 gününde verilen dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yap lan yarg lama sonunda; davan n reddine dair verilen 8.3.2004 günlü karar n Yarg tay'ca incelenmesi davac lar vekili taraf ndan süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere i görüflüldü. Davac lar, daval kiralama flirketine ait motorlu arac n di er daval lar n murisi taraf ndan kiralanarak kulland s rada desteklerinin ölümüne sebep oldu unu ileri sürerek maddi ve manevi tazminat istemifllerdir. Mahkemece; daval Oto Kiralama Turizm A.fi. aleyhine aç lan dava, kiralama tarihleri aras nda flirketin arac n iflleteni ve kullan c s s fat bulunmad ndan ret edilmifl, di er daval lar aleyhine aç lan dava ise takip edilmedi i için onlar aleyhine de karar verilmemifltir. Karar, davac lar taraf ndan daval kiralama flirketinin sorumlu tutulmas gerekti i gerekçesi ile temyiz edilmifltir. 2918 say l Karayollar Trafik Kanununun 3. maddesi, iflleteni; araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kayd yla sat flta al c s fat yla sicilde kay tl görülen veya "arac uzun süreli kiralama" ariyet veya rehin gibi hallerde "kirac " ariyet veya rehin alan kifli olarak tan mlar. KTK'n n 85/1. maddesine göre sorumlu olacak iflletenin belirlenmesi "uzun süre kavram "n n aç kl a kavuflturulmas yla mümkündür. (*) Gönderen: Av. Çelik Ahmet Çelik
742 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 Motorlu araçlar n kiralanmas nda "uzun süre" kavram n belirli bir gün say s yla s n rlamak, zarar görenleri korumak için getirilmifl olan tehlike sorumlulu unun amac na ters düfler; zarar görenler, ekonomik aç - dan güçsüz olabilecek kimselerle veya dava ve icra s ras nda tebligat infaz gibi ifllemlerin zorlanmas, hatta yap lamamas gibi durumlarla karfl karfl ya b rak lmamal d r. Davaya konu olan olayda, Oto Kiralama Turizm A.fi. maliki bulundu- u olaya neden olan arac 23.8.2002 tarihli kiralama sözleflmesi ile 23.8.2002 tarihinden 26.8.2002 tarihine kadar 4 günlü üne, di er daval lar murisi Z'ye kiralam flt r. Buna iliflkin araç teslim formu dosyaya sunulmufltur. Davac lar n desteklerinin ölümüne neden olan eylem, kira süresinin içinde ve 25.8.2002 tarihinde meydana gelmifltir. Bu olgular karfl s nda kiralama ifllemini uzun süreli olarak kabul etmek olana yoktur. O halde tüm bu nedenlerle daval araç maliki kiralama flirketinin iflleten, olarak zarardan sorumlu tutulmas gerekti i halde, yaz l gerekçe ile bu daval yönünden davan n ret edilmifl olmas usul ve yasaya ayk r olup, hükmün bozulmas na karar vermek gerekmifltir. SONUÇ: Temyiz olunan karar n yukar da gösterilen gerekçe ile BO- ZULMASINA ve peflin al nan harc n istek halinde geri verilmesine 31.1.2005 gününde oybirli iyle karar verildi.
Yarg tay Kararlar 743 YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2004/13487 K: 2005/1129 T: 10.2.2005 TAPU KAYDINDA S M DE fi KL MAHKEMEN N ZLEYECE YÖNTEM Özet: Tapu kayd nda de ifliklik gerektirecek nitelikteki isim ve soyad tespitine iliflkin davada, nüfus kay tlar ndan ayr olarak araflt rma yap lmal ve tafl nmaz n bulundu- u yerde keflif yap lmak ve özellikle kadastro tutanaklar nda ad geçen bilirkiflilerden ve muhtardan bilgi al nmak suretiyle sonucuna göre hüküm kurulmal d r. Taraflar aras ndaki tesbit davas ndan dolay yerel mahkemece verilen gün ve say s yukar da yaz l karar n; Dairemizin 14/7/2004 gün ve 2004/9030-2004/9422 say l ilam yla onanmas na karar verilmifltir. Süresi içinde davaya dahil edilen Vak flar Genel Müdürlü ü vekili taraf ndan karar n düzeltilmesi istenilmifl olmakla HUMK'un 440-442. maddeleri uyar nca tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere i görüflüldü. Davac, 6 parsel say l tafl nmaz n tapu kayd nda ad yaz l bulunan B o lu 'nin Soyad Yasa's ndan sonra "Kubat" soyad n ald n belirterek, 6 parsel say l tafl nmaz n tapu kayd nda ad geçen B o lu ile mirasb rakan K nin ayn kifli oldu unun tespit edilmesi isteminde bulunmufltur. Mahkemece istemin kabulüne iliflkin olarak verilen karar Dairemizce onanm flt r. Daval lardan Vak flar Genel Müdürlü ü karar n düzeltilmesi isteminde bulunmufltur. Dosya aras ndaki bilgi ve belgelerden; tafl nmaz n 16.07.1934 tarihinde oluflturulan tapu kayd ile Yenice-Vardar mübadillerinden B o lu ad na tapuya kaydedildi i; 07.08.1953 tarihinde 6 numaral parsel olarak kadastro tespiti gören bu tafl nmaz n Nev'i Atik Valide Sultan Vakf ndan icareli olarak ve 16.07.1934 tarihli tapu kayd dayanak gösterilerek B o lu ad na kaydedildi i; davac n n tapu kayd nda ad geçen B o lu ile ayn kifli oldu unu ileri sürdü ü B ve K o lu K nin 18.12.1948 tarihinde öldü ü; mahkemece dinlenen tan klar n, 6 parsel say l yerin davac n n babas K'ye ait oldu unu söyledikleri anlafl lmaktad r.
744 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 Mahkemece yap lan inceleme ve araflt rma, tapu kayd nda ad geçen B o lu ile davac n n mirasb rakan B o lu K nin ayn kifli oldu un tespiti için yeterli de ildir. Dava konusu olayda sa l kl bir sonuca var labilmesi için; nüfus müdürlü ü gibi yerlerden ayn yerde baflka "B o lu " olup olmad sorularak ayr nt l ve yeterli bir soruflturma ile araflt r ld ktan; tafl nmaz n bulundu u yerde yap lacak keflifte, tafl nmaz n kadastro tutana nda ad geçen bilirkifliler ile varsa muhtar ve tan klardan etrafl ca bilgi al nd ktan sonra var lacak sonuca göre "B o lu "nin kim oldu u aç kl a kavuflturulmal d r. Yerel mahkemece, aç klanan biçimde bir araflt rma yap lmadan hüküm kurulmufl olmas usul ve yasaya uygun düflmedi inden karar n bozulmas gerekirken her nas lsa onanm fl bulundu undan, Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasas 'n n 440-442. maddeleri uyar nca daval Vak flar Genel Müdürlü ü'nün karar düzeltme istemi kabul edilmeli, onama karar kald r lmal ve karar aç klanan nedenlerle bozulmal d r. SONUÇ: Daval Vak flar Genel Müdürlü ü'nün karar düzeltme isteminin kabulüne, onama ilam n n kald r lmas na ve karar n yukar da yaz l olan nedenlerle BOZULMASINA ve karar düzeltme isteyen Vak flar Genel Müdürlü ünden önceki onama karar m zla al nan harç ile peflin alman tashihi karar harc n n istek halinde geri verilmesine 10/2/2005 gününde oybirli iyle karar verildi.
Yarg tay Kararlar 745 YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2005/2315 K: 2006/3753 T: 4.4.2006 YÜRÜTMEN N DURDURULMASI KARARI DAREN N YÜKÜMLÜLÜ Ü VE TAZM NAT ÖDEME SORUMLULU U Özet: dare Mahkemesince verilmifl olan yürütmeyi durdurma karar n n ilgili idareye tebli inden sonra süresi içinde yürütmeyi durdurma karar n n gereklerinin yerine getirilmesi için yaz flmalara bafllayan idarenin yürütmeyi durdurma karar n n uygulanmamas ndan dolay tazminatla sorumlu tutulmas n n gerekti i sonucuna var lamaz. Davac T.A. vekili Avukat A.C. taraf ndan, daval K. A. aleyhine 01/07/2003 gününde verilen dilekçe ile idari yarg karar n n süresinde uygulanmamas nedeniyle manevi tazminat istenmesi üzerine yap lan yarg lama sonunda; Mahkemece davan n k smen kabulüne dair verilen 05/10/2004 günlü karar n Yarg tay'da duruflmal olarak incelenmesi daval vekili taraf ndan süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 04/04/2006 duruflma günü için yap lan tebligat üzerine temyiz eden daval asil K.A. ve vekili Avukat E ile karfl taraftan davac vekili geldiler. Aç k duruflmaya baflland. Süresinde oldu u anlafl lan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve haz r bulunanlar n sözlü aç klamalar dinlendikten sonra taraflara duruflman n bitti i bildirildi. Dosyan n görüflülmesine geçildi. Tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere i görüflüldü. Dava, idari yarg karar n n süresinde uygulanmamas nedeniyle manevi tazminat istemine iliflkindir. Mahkemece istem k smen kabul edilmifl, karar daval taraf ndan temyiz edilmifltir. Davac, stanbul Üniversitesi'nde profesör ünvanl ö retim üyesi olarak k smi statüden devaml statüye geçmek için yapt baflvurunun reddi üzerine idare mahkemesinde an lan ifllemin iptali için açt davada 31.01.2003 tarihinde yürütmeyi durdurma karar verildi ini ve bu karar n stanbul Üniversitesi Rektörlü ü'ne tebli ine ra men daval rektörün yürütmeyi durdurma karar n uygulamak yerine ktisat Fakültesi Dekanl 'na yaz yazmas n n kötü niyetli oldu unu gösterdi ini belirterek süresinde uygulanmayan yürütmeyi durdurma karar nedeniyle manevi tazminat isteminde bulunmufltur.
746 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 Daval cevab nda, atama yetkisinin 2547 say l Yüksek Ö retim Kanunu'nun 36. maddesi uyar nca YÖK'de oldu unu belirterek davan n reddini savunmufltur. Mahkemece yürütmenin durdurulmas karar n n 30 gün içinde uygulanmad gerekçesiyle istem k smen kabul edilmifltir. Dosyadaki delillerde davac n n stanbul Üniversitesi'nde k smi statüden devaml statüye geçmek üzere yapt baflvurunun reddi üzerine stanbul 4. dare Mahkemesi'nde ifllemin iptali için dava açt, bu dava s - ras nda 31.01.2003 tarihinde yürütmenin durdurulmas karar verildi i ve bu karar n 24.3.2003 tarihinde stanbul Üniversitesi Rektörlü ü'ne tebli edildi i; daval rektörün 24.04.2003'de ktisat Fakültesi Dekanl - 'na kadro tahsisi konusunda yaz yazd ve Fakülte Yönetim Kurulu'nun 23.05.2003 tarihinde olumsuz görüfl bildirdi i, bunun üzerine üniversite yönetim kurulunun da 26.5.2003'de toplanarak bu olumsuz görüflü Yüksek Ö retim Kurulu'na bildirdi i anlafl lmaktad r. 2547 say l Yüksek Ö retim Kanununun 36/a-son cümlesinde (12.08.1986 tarihli KHK'nin 260/4. maddesi ile de iflik) "k smi statüde bulunanlardan devaml statüye geçmek isteyenlerin müracaat o ana bilim dal nda bofl kadro bulunmak flart yla üniversitenin olumlu görüflü üzerine do rudan Yüksek Ö retim Kurulu karar ile yap l r" denilmektedir. Bu haliyle devaml statüye geçifl iflleminde atama yetkisi Yüksek Ö retim Kurulu'na ait olup daval rektörün görevi üniversite ve YÖK aras ndaki yaz flmalar yapmaktan ibarettir. Somut olayda daval rektör yürütmeyi durdurma karar n n 24.03.2004 tarihinde tebli i üzerine süresi içinde 24.04.2004 günü kadro tahsisi konusunda ktisat Fakültesi Dekanl 'na yaz yazd na göre yaz flmalar süresinde bafllatm flt r. fiu durumda davan n reddi gerekir. An lan yön gözetilmeden yaz l flekilde istemin k smen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya ayk r olup bozmay gerektirmifltir. SONUÇ: Temyiz olunan karar n gösterilen nedenle BOZULMASINA ve temyiz eden daval yarar na takdir olunan 450,00 YTL duruflma avukatl k ücretinin davac ya yükletilmesine ve peflin al nan harc n istek halinde geri verilmesine 04/04/2006 gününde oybirli iyle karar verildi.
Yarg tay Kararlar 747 YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2006/6510 K: 2006/7216 T: 14.6.2006 KAMU GÖREVL S HAKSIZ EYLEMDEN DO AN DAVA GENEL MAHKEMEN N GÖREV (Anayasa m. 129/5 ) Özet: Memurlar n ve di er kamu görevlilerinin yetkilerini kullan rken iflledikleri kusurlar ndan do an tazminat davalar n n ancak idare aleyhine aç labilece i hukuk sisteminde benimsenmifl olan Anayasal kurald r. Ancak, bu kural mutlak olmay p, idari yetkilerin kullanma alan ile yani idari ifllem ve eylem niteli ini yitirmemifl olan davran fllarla s n rl d r. Özellikle, haks z eylemlerde kamu görevlisinin söz konusu Anayasal kuraldan yararlanma olana bulunmamaktad r. Bu nedenle doktor olan daval kamu görevlisinin kiflisel kusurundan do an davaya genel mahkemelerde bak lmal d r. Davac K. K. taral ndan, daval Akdeniz Üniversitesi Rektörlü ü vd. aleyhine 2.1.2006 gününde verilen dilekçe ile manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yap lan yarg lama sonunda; daval Akdeniz Üniversitesi Rektörlü ü T p Fakültesi aleyhine aç lan davan n yarg yolu bak m ndan görevsizlik nedeniyle reddine, di er daval lar aleyhine aç lan davan n husumet yönünden reddine dair verilen 11.4.2006 günlü karar n Yarg - tayca incelenmesi davac taraf ndan süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere i görüflüldü. 1-Dosyadaki yaz lara, karar n dayand kan tlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere göre davac n n, daval lardan Akdeniz Üniversitesi Rektörlü ü'ne yönelik temyiz itirazlar n n reddi ile ad geçen daval ya iliflkin hükmün onanmas gerekir. 2-Davac n n di er daval lar F. M,.fi. ye yönelik temyiz itirazlar na gelince; dava, manevi tazminat istemine iliflkindir. Davac, daval Akdeniz Üniversitesi Rektörlü üne ba l hastanede göz-katarakt ameliyat oldu- unu, doktor olan di er daval lar n kusurlu eylemleri sonucu sa gözünde görme kayb meydana geldi ini ileri sürerek tazminat isteminde bulunmufltur. Mahkemece, daval Akdeniz Üniversitesi Rektörlü ü hakk n-
748 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 da aç lan davada yarg yolu bak m ndan mahkemenin görevsizli ine, di- er daval lar hakk nda aç lan davan n ise husumet yoklu u nedeniyle reddine karar verilmifl: hüküm, davac taraf ndan temyiz edilmifltir. Anayasa m. 129/5'de, memurlar ve di er kamu görevlilerinin yetkilerini kullan rken iflledikleri kusurlardan do an tazminat davalar n n, ancak idare aleyhine aç labilece i benimsenmifltir. Ne var ki, bu kural mutlak olmay p; idari yetkilerin kullan lma alan ile efl anlat mla, idari ifllem ve eylem niteli ini yitirmemifl davran fllar ile s n rl d r. Özellikle, haks z eylemlerde; kamu görevlisinin, Anayasan n bu güvencesinden yararlanma olana bulunmamaktad r. Somut olayda, yukar da ad geçen ve doktor olan daval lar n kiflisel kusuruna dayan larak manevi tazminat isteminde bulunulmufltur. O nedenle, Anayasan n 129/5. maddesi hükmünün göz önünde tutulabilmesi söz konusu de ildir. Mahkemece, iflin esas n n incelenmesi; daval lar n kiflisel kusurlar n n bulunup bulunmad - n n araflt r lmas ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Aç klanan nedenlerle, yaz l flekilde karar verilmesi do ru görülmemifl ve bozmay gerektirmifltir. SONUÇ: Temyiz olunan karar n, yukar da (2) nolu bentte gösterilen nedenle BOZULMASINA; davac n n, daval Akdeniz Üniversitesi Rektörlü- ü'ne yönelik temyiz itirazlar n n (1) nolu bentte aç klanan nedenlerle reddi ile hükmün ad geçen daval ya iliflkin bölümünün ONANMASINA 14.6.2006 gününde oyçoklu uyla karar verildi. KARfiI OY YAZISI Dosyadaki yaz lara, karar n dayand kan tlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin de erlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlar n n reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün onanmas gerekti ini düflündü ümden bozma karar na kat lam yorum. Üye Ali Sezgin
Yarg tay Kararlar 749 YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2005/6753 K: 2006/7795 T: 27.6.2006 BASIN ÖZGÜRLÜ Ü TOPLUMUN GÖZÜ ÖNÜNDE BULUNAN K fi LER N BASIN TARAFINDAN ELEfiT R LMES * (MK m 24, BK m 49, 5860 S. Bas n Yasas m. 17) Özet: Toplumun her an gözönünde bulunan kiflileri gerekti inde elefltirmek bas n n görevidir. Bas nda yay n konusu yap lan haber objektif oldukça, do ru olaylara dayand kça ve do ru amaca yönelik bulundukça, elefltiri sert, k r c ve kifliyi küçük düflürücü olabilir. Böyle durumlarda hukuka ayk r l k unsurunun varl kabul edilemez. Davac KU vekili Avukat YÜ ile Avukat HG taraf ndan, daval lar (M) Gazetecilik Afi ve di erleri aleyhine 11.02.2004 gününde verilen dilekçe ile yay n yoluyla kiflilik haklar na sald r dan dolay manevi tazminat istenmesi üzerine yap lan yarg lama sonunda; Mahkemece istemin k smen kabulüne dair verilen 30.12.2004 günlü karar n Yarg tay'da duruflmal olarak incelenmesi davac vekili, duruflmas z olarak incelenmesi de daval lar vekili taraflar ndan süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 27.06.2006 duruflma günü için yap lan tebligat üzerine temyiz eden davac vekili Avukat HG ile karfl taraftan daval lar vekili Avukat EK geldiler. Aç k duruflmaya baflland. Süresinde oldu u anlafl lan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve haz r bulunanlar n sözlü aç klamalar dinlendikten sonra taraflara duruflman n bitti i bildirildi. Dosyan n görüflülmesine geçildi. Tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere i görüflüldü. 1-Dava yay n yoluyla kiflilik haklar na sald r nedenine dayal manevi tazminat istemine iliflkindir. Davac, "Maliye Bakan Baltaliman 'n top san yor" bafll kl yaz ile kiflilik haklar na sald r da bulunuldu unu ileri sürerek manevi tazminat isteminde bulunmufltur. Daval lar ise gazetenin künyesinde (M) Gazetecilik Afi ad na AD yaz l ise de ana sözleflmede yap lan de ifliklikle 31.12.2003'den itibaren gazete sahibinin (D) Gazetecilik Afi olarak de iflmifltir, AD ye mükerrer husumet yöneltilmeyece ini, dava dilekçesinde aç kland biçimde bir cümle kullan lmad n, "Hofl" sözcü ünün be enilen, duygular okflayan zevk veren anlam na gelip sald r oluflturmad n, AKP hükümeti ile stanbul Üniversitesi aras ndaki (*) Gönderen: Av. Çelik Ahmet Çelik
750 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 çekiflme nedeniyle böyle bir yerin belirli kesimlerce kullan lmamas gerekçesiyle Baltaliman 'n stanbul Üniversitesi nden isteyen davac n n verin topumu diyen çocu a benzetildi ini, politikac olan davac n n elefltirildi ini, hukuka uygunluk nedenleri bulundu undan istemin reddedilmesi gerekti ini savunmufllar; mahkemece, dava konusu yaz da geçen ve davac y hedef alan sözlerin davac n n kiflilik haklar na sald r oluflturdu- u benimsenerek istemin bir bölümü kabul edilmifl; karar taraflarca temyiz edilmifltir. Anayasa'n n 28. maddesinde düzenlenen bas n özgürlü ünün özel hukuk alan ndaki s n rlamas, MK 24 ve BK 49. maddeleridir. Bas n n haber verme görevini yerine getirirken kullanaca bu hakk n özel hukuk alan ndaki s n r ; gerçeklik, güncellik, kamu yarar ve toplumsal ilgi, konu ile ifade aras nda düflünsel ba l l k kurallar ile belirlenmifltir. Haber verme hakk bu s n rlar içinde kullan ld sürece hukuka uygundur. Böyle bir sonuca var l rken di er olgular n yan nda ve özellikle kamu yarar na yönelik bas n aç klamalar bak m ndan kiflilerin toplum içindeki konumlar önem tafl maktad r. E er kifli, anonim kiflilerden de il de konumu ve iflinin bir sonucu olarak kamuoyunun dikkatini çekiyorsa, bas n n onun hakk nda normal kiflilerden farkl ve bu kiflinin konumuna uygun olacak biçimde aç klamalar yapmas do ald r. E er kifli toplumun kendisine verdi i önemi yads yan bir davran fla girmifl ise bas n n bu davran fl n elefltirmesinde kamu yarar bulunmaktad r. Bu halde haber ya da elefltiri hukuka uygun hale gelir. Elefltiri belirli bir davran fl, olay, kifli ve eser konusunda yorumlar içerir. Siyasal elefltiri ve de erlendirmelerde ayn çerçevede düflünülür. Özellikle toplumun her an gözönünde olan siyasal kiflileri gerekti inde elefltirmek bas n n görevidir. Bas nda yay n konusu yap lan haber objektif oldukça, do ru olaylara dayand kça ve do ru amaca yönelik bulundukça elefltiri sert, k r c ve kifliyi küçük düflürücü olabilir. Böyle durumlarda hukuka ayk r l k ortadan kalkmaktad r. Dava konusu edilen yaz ile yukar daki ilkeler birlikte de erlendirildi- inde hukuka ayk r l k unsurunun gerçekleflmedi i, anlat lan f krada yer alan sözcükler ve özellikle davac hakk nda yaz ld ileri sürülerek dava konusu edilen "Al ulan, git, Baltaliman n..." biçimindeki sözcüklerin davac için hiç kullan lmad, benzetmenin top sahibi çocuk ile s n rl tutuldu u, yukar da geçen dava konusu cümlenin davac yönünden tekrarlanmad, yaz n n di er bölümlerinde de davac n n kiflilik haklar na sald n oluflturabilecek baflka bir nitelemeye rastlanmad görülmektedir. fiu durumda, davac n n kiflilik haklar na sald r da bulunulmad benimsenerek istemin tümden reddedilmemifl olmas usul ve yasaya uygun düflmedi inden karar n bozulmas gerekmifltir. 2-Yay n gününde yürürlükte bulunan 5860 say l Bas n Yasas 'n n 16. maddesinde mevkutelerde ifllenen suçlarda kimlerin ceza yönünden
Yarg tay Kararlar 751 sorumlu tutulacaklar ve 17. maddesinde de hukuki sorumlulu un kime ait olaca aç kça gösterilmifltir. Sözü edilen maddelerin hükümleri birlikte incelendi inden bas n yoluyla ifllenen haks z eylemlerden do an maddi ve manevi zararlardan dolay mevkutelerde yaz y yazanla birlikte, sorumlu müdürünün ve sahibinin müteselsilen sorumlu olduklar anlafl lmaktad r. Kiflilik haklar na. sald r oluflturan gazetenin künyesinde sahibinin (M) Gazetecilik Afi ad na A. D. oldu u anlafl lmaktad r. Hakk nda sorumluluk karar verilen (D) Gazetecilik Afi'yi temsilen (D) Yay n Holding Afi ad na AD yay n gününde gazetenin sahibi olmad ndan yap lan yay ndan dolay sorumlulu u bulunmad gözetilerek hakk ndaki istemin reddedilmemifl olmas usul ve yasaya ayk r olup bozmay gerektirmifltir. SONUÇ: Temyiz olunan karar n yukar da (1) say l bentte gösterilen nedenlerle daval lar (M) Gazetecilik Afi ad na sahibi AD, EG. ve HP. yarar na, (2) say l bentte gösterilen nedenlerle daval lardan (D) Gazetecilik Afi'yi temsilen (D) Yay n Holding Afi AD yarar na BOZULMASINA; bozma nedenine göre davac n n temyiz itirazlar n n flimdilik incelenmesine yer olmad na ve temyiz eden daval lar yarar na takdir olunan 450,00 YTL duruflma avukatl k ücretinin davac ya yükletilmesine ve daval lardan peflin al nan harc n istek halinde geri verilmesine 27/06/2006 gününde oyçoklu uyla karar verildi. KARfiI OY YAZISI Dosyadaki yaz lara, karar n dayand kan tlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin de erlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlar n n reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün onanmas gerekti i görüflünde oldu umdan karar n ilk bendindeki bozma gerekçesine kat lam yorum. Üye Ali Sezgin
752 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 YARGITAY 4. HUKUK DA RES E: 2006/8928 K: 2006/11131 T: 17.10.2006 BASININ GÖREV NE L fik N LKELER GÖRÜNÜR GERÇE E UY- GUN OLAN HABERDEN DOLAYI BASININ SORUMLU OLAMAYACA I (Anayasa m. 28, 5187 SY m. 1, 3) Özet: Bas n n görevini yerine getirirken, özellikle yay n n gerçek olmas n, kamu yarar bulunmas n, toplumsal ilgi alan n n varl - n, konunun güncelli ini gözetmeli ve haberi verirken özle biçim aras ndaki dengeyi de korumal ve objektif s n rlar içinde kalarak yay n yapmal d r. Öte yandan, o anda görünürde var olup da sonradan gerçek olmad anlafl lan olaylar n yay n ndan da bas n sorumlu tutulmamal d r. Görünür gerçe e uygun bir yorum ve anlat m içeren haberden dolay bas n n tazminat ödemekle yükümlü olaca kabul edilemez. Davac ED vekili Avukat FC taraf ndan (D) Gazetecilik Afi aleyhine 22.03.2005 gününde verilen dilekçe ile manevi tazminat istenmesi üzerine yap lan yarg lama sonunda; Mahkemece davan n k smen kabulüne dair verilen 07.03.2006 günlü karar n Yarg tay da duruflmal olarak incelenmesi daval vekili, duruflmas z olarak incelenmesi de davac vekili taraflar ndan süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 17.10.2006 duruflma günü için yap lan tebligat üzerine temyiz eden daval vekilleri Avukat fim ve Avukat ABÖ le karfl taraftan davac vekili Avukat FC ve Avukat BÖ geldiler. Aç k duruflmaya baflland. Süresinde oldu u anlafl lan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve haz r bulunanlar n sözlü aç klamalar dinlendikten sonra taraflara duruflman n bitti i bildirildi. Dosyan n görüflülmesine geçildi. Tetkik hakimi taraf ndan haz rlanan rapor ile dosya içerisindeki ka tlar incelenerek gere- i görüflüldü. 1- Dosyadaki yaz lara, karar n dayand kan tlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin de erlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davac n n tüm, daval n n afla daki bendin kapsam d fl nda kalan temyiz itirazlar reddedilmelidir.
Yarg tay Kararlar 753 2- Daval n n di er temyiz itirazlar na gelince; Davac, yap lan yay n n hukuka ayk r olmas nedeniyle kiflilik haklar n n sald r ya u rad n iddia etmek suretiyle manevi tazminat isteminde bulunmufltur. Daval, Bas n Yasas n n tan d s n rlar d fl na ç k lmadan, özle biçim aras ndaki denge korunarak yay n yap ld n, bu nedenle davan n reddedilmesi gerekti ini savunmufltur. Mahkemece, istemin k smen kabulüne karar verilmifl; karar taraflarca temyiz edilmifltir. Bas n özgürlü ü, Anayasa n n 28. maddesi ile 5187 say l Bas n Yasas n n 1. ve 3. maddelerinde düzenlenmifltir. Bu düzenlemelerde bas - n n özgürce yay n yapmas n n güvence alt na al nd görülmektedir. Bas na sa lanan güvencenin amac ; toplumun sa l kl, mutlu ve güvenlik içinde yaflayabilmesini gerçeklefltirmektir. Bu durum da halk n dünyada ve özellikle içinde yaflad toplumda meydana gelen ve toplumu ilgilendiren konularda bilgi sahibi olmas ile olanakl d r. Bas n, olaylar izleme, araflt rma, de erlendirme, yayma ve böylece kiflileri bilgilendirme, ö retme, ayd nlatma ve yönlendirmede yetkili ve ayn zamanda sorumludur. Bas n n bu nedenle ayr bir konu bulunmaktad r. Bunun içindir ki, bu tür davalar n çözüme kavuflturulmas nda ayr ölçütlerin koflul olarak aranmas, genel durumlardaki hukuka ayk r l k teflkil eden eylemlerin de erlendirilmesinden farkl bir yöntemin izlenmesi gerekmektedir. Bas n d fl bir olaydaki davran fl biçiminin hukuka ayk r l k oluflturdu unun kabul edildi i durumlarda, bas n yoluyla yap lan bir yay ndaki olay hukuka ayk r l k oluflturmayabilir. Ne var ki bas n özgürlü ü s n rs z olmay p, yay nlar nda Anayasa n n Temel Hak ve Özgürlükler bölümü ile Türk Medeni Kanununun 24 ve 25. maddesinde yer alan ve yine özel yasalarla güvence alt na al nm fl bulunan kiflilik haklar na sald r da bulunulmamas da yasal ve hukuki bir zorunluluktur. Bas n özgürlü ü ile kiflilik de erlerinin karfl karfl ya geldi i durumlarda; hukuk düzeninin çat flan iki de eri ayn zamanda koruma alt na almas düflünülemez. Bu iki de erden birinin di erine üstün tutulmas gerekti i, bunun soncunda da, daha az üstün olan yarar n daha çok üstün tutulmas gereken yarar karfl s nda o olayda ve o an için korumas z kalmas n n uygunlu u kabul edilecektir. Bunun için temel ölçüt kamu yarar d r. Gerek yaz l ve gerekse görsel bas n bu ifllevini yerine getirirken, özellikle yay n n gerçek olmas n, kamu yarar bulunmas n, toplumsal ilginin varl n, konunun güncelli ini gözetmeli, haberi verirken özle biçim aras ndaki dengeyi de korumal d r. Yine bas n, objektif s n rlar içinde kalmak suretiyle yay n yapmal d r. O anda ve görünürde var olup da sonra-
754 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 2 Y l 2007 dan gerçek olmad anlafl lan olaylar n yay n ndan da bas n sorumlu tutulmamal d r. Dava konusu yap lan 20.08.2004 tarihli Posta Gazetesi ndeki 1 ve 22. sayfada Malzeme Ç dan, Kaç fl Tüyosu Ö. dan bafll klar ile verilen haber incelendi inde özetle stanbul Baflsavc l n n yürüttü ü Çak ç soruflturmas dosyas nda davac n n villas n n tadilat malzemelerini Çak - c n n adamlar n n tafl d, müteahhit SHfi nin Çak c n n talimat yla davac dan tadilat paras n almad, davac n n yapt telefon görüflmelerinin dinlendi ini ö renince tadilat n paras n ödedi i, Emniyet dinleme kay tlar na göre davac n n Yarg tay 1. Ceza Dairesi nin Çak c karar ile ilgili bilgileri müteahhit SHfi e verdi i iddialar na yer verildi i görülmektedir. Dosya içinde bulunan bilgi ve belgeler birlikte de erlendirildi inde an lan yay n n görünür gerçe e uygun bir yorum ve anlat m içerdi i anlafl lmaktad r. fiu durumda dava konusu yap lan 20.08.2004 tarihli yay nla ilgili davan n reddi gerekir. Yerel mahkemece sözü edilen yay n nedeniyle de manevi tazminat takdir edilmifl olmas bozmay gerektirmifltir. S O N U Ç : Temyiz olunan karar n yukar da (2) nolu bentte gösterilen nedenlerle daval yarar na BOZULMASINA, davac n n tüm, daval n n öteki temyiz itirazlar n n (1) nolu bentte gösterilen nedenlerle reddine ve temyiz eden daval yarar na takdir olunan 450,00 YTL duruflma avukatl k ücretinin davac ya yükletilmesine ve daval dan peflin al nan harc n istek halinde geri verilmesine 17.10.2006 gününde oybirli iyle karar ver i l d i.