YÖNETİCİNİN OYUN ALANI ve ARACI OLARAK ORGANİZASYON YAPILARI Organizasyonsuz yönetici düşünülemez. Organizasyon yöneticinin amaçlarını gerçekleştirmek için kullandığı bir araç tır. Organizasyon aynı zamanda, yöneticinin yöneticilik oyununu oynadığı bir alandır. ORGANİZASYON İş ile iş, İş ile insan İnsan ile insan, arasındaki ilişkilerdeki düzen ve düzenlemeleri ifade eder. Organize etme veya örgütleme, organizasyon yapısının oluşturulması ile ilgili faaliyetler topluluğunu, bir süreci ifade eder. Bu süreç; 1. Bu faaliyetleri anlamlı ve etkili bir şekilde gruplamak, 2. Bu grupları belirli örgüt kademe ve mevkileri haline getirmek, 3. Bu mevkilere (pozisyonlara) işgörenleri atamak safhalarını içerir. Yatay-dikey-mekansal farklılaşma vardır.
Organize etme süreci sonunda ortaya çıkan yapı formal organizasyon yapısıdır. Formal yapı önceden bilinçli olarak tanımlanan ve belirli bir amaç doğrultusunda oluşturulan ilişkiler topluluğunun ifade eder. Ayrıca kendiliğinden, doğal olarak oluşan informal organizasyon yapısı vardır. Bir yöneticini informal yapıyı görmemezlikten gelmesi mümkün değildir. Organizasyonu oluşturan kişilerin amaçları, değer yargıları, zaman kavramları, iş anlayışları vs. de her organizasyona kendine has bir özellik kazandırmaktadır. Organizasyon Yapılarını Belirleyen Unsurlar a) Amaç b) İşbölümü ve uzmanlık derecesi c) Formalleşme derecesi d) Kontrol alanı e) Organizasyondaki kademe sayısı f) Merkezileşme derecesi g) Çapraşıklık derecesi h) Departmanlaşma i) Emir-komuta-kurmay-komite organlarının oluşturulması
Yönetici ile ilgili unvanlar Manager Executive Chief Executive Officer (CEO) Chief Operating Officer President Vice President ve Executive Vice Presedent Director Coordinator
KLASİK ORGANİZASYON YAPISI Klasik teori sürekli olarak açık ve seçik belirlenmiş bir organizasyon yapısı ve otorite ilişkileri ile etkinlik ve verimliliğin nasıl arttırılabileceği konusunu işlemiştir. 1. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı F.Taylor - Gelişigüzel çalışma değil, bilimsel çalışma düzeni - Başıbozukluk değil, ahenk ve koordinasyon - Kişisellik değil, yardımlaşma - Düşük verim değil, maksimum output ve - Herkesin mümkün olan en yüksek verimlilik düzeyine çıkarılması için eğitim Zaman-hareket etüdleri, teşvikli ücret sistemi, kontrol şemaları...
2. Yönetim Süreci Yaklaşımı H.Fayol (bir organizasyondaki faaliyetler altı grupta toplanır) - Teknik faaliyetler (üretim faaaliyetleri) - Ticari faaliyetler (alım, satım vs.) - Finansal faaliyetler (para bulma ve kullanma) - Muhasebe faaliyetleri (kayıtların ve istatistiklerin tutulması) - Güvenlik faaliyetleri (işyeri ve işgörenin korunması) - Yönetim faaliyetleri Yönetim faaliyetleri de bir süreç şeklinde ortaya çıkar. Planlama-Organizasyon-Yürütme-Koordinasyon-Kontrol Organizasyon ilkeleri İşletme Yönetimine Giriş dersi kapsamında verildi... 3. Bürokrasi Yaklaşımı M.Weber Bürokratik bir yapı etkinlik açısından ideal bir organizasyon yapısıdır. Bürokratik organizasyon yapısının başlıca özellikleri: - İş bölümü - Hiyerarşik yapı - İlke ve yöntemler
DAVRANIŞSAL (NEO-KLASİK) ORGANİZASYON TEORİSİ Teorinin önemli özelliği, Klasik teorinin eksik bıraktığı insan unsurunu inceleme konusu yapmasıdır. Hawthorne araştırmaları Yönetim ve organizasyon konusuna davranış açısından yaklaşmanın (davranışsal yaklaşımın) başlangıcı olmuştur. Verimlilik, teknik bir olay olduğu kadar, aynı zamanda insan olayıdır. Hawthorne etkisi, İncelendiğini bilen kişilerin davranışlarını değiştireceğini ifade eder. Bazı Modeller X ve Y teorisi (McGregor) Sistem 1- Sistem 4 Modeli (Rensis Likert) Olgun ve olgun olmayan kişi modeli (Chris Argyris)