Matematik 3 Sosyal Bilgiler Önerilen Dersi Tamamlama Süresi Ünite 1 : Ünite 2 : Ünite 3 : Ünite 4 : Ünite 5 : Ünite 6 : Ünite 7 : Ünite 8 : 3 Hafta 4 Hafta 2 Hafta 2 Haft a 3 Hafta 3 Hafta 4 Hafta 2 Hafta
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ ÝLKOKUL (TEMEL EÐÝTÝM I. KADEME) MATEMATÝK DERSÝ ÖÐRETÝM PROGRAMI ÇALIÞMA TASLAÐI (3. SINIFLAR) Danýþmanlar: Prof.Dr. Ali Yýldýrým Doç.Dr. Ercan Kiraz Komisyon Üyeleri Suat NAÝLER Benan AÐDELEN 2007 2
ÖNSÖZ 2007 2008 Öðretim Yýlý içinde öðretmenlerimiz tarafýndan uygulamada görülen eksikliklerin, aksaklýklar matematik komisyonuna iletilmiþtir. Bu eksiklikleri gidermek amacýyla komisyonumuz uzun ve titiz bir çalýþma yapmýþtýr. Avrupa Birliði ülkelerinin, Türkiye'nin, Ýngiltere'nin ve ABD'nin matematik öðretim programlarýnda yapýlan deðiþiklikleriden de yararlanarak ilkokul matematik programýný yeniden düzenledik. Komisyonumuz, Öðrenci merkezli eðitim, öðretim programý geliþtirme, yapýlandýrýcý eðitim, ölçme deðerlendirme vb. konularda hýzmetiçi eðitim ile güçlendirildi. Ayrýca çalýþmalarda geniþ bir uzman kadro komisyonumuza danýþmanlýk etti. Öðrencilerin düzeyine uygun olmadýðý düþünülen bazý konular programdan çýkarýlmýþ, öðrencilerin geliþtirmesi gereken tahmin yürütme vb beceriler göz önünde tutularak bazý konular da eklenmiþtir. 2008-2009 Öðretim Yýlý'nda pilot uygulamasý yapýlacak olan bu taslak program, siz öðretmenlerin görüþleri ve deðiþik etkinlik önerileriyle zenginleþecektir. 3
ÝÇÝNDEKÝLER ÖNSÖZ ÝÇÝNDEKÝLER Sayfa 4
ÜNÝTE I 5
SAYILAR 3 HAFTA ÜNÝTE 1 DOÐAL SAYILAR 1. Üç basamaklý doðal sayýlarý okur ve yazar. 2. Üç basamaklý doðal sayýlarýn basamak adlarýný, basamaklarýndaki rakamlarýn basamak deðerlerini belirtir. 243 sayýsýndaki rakamlarýn basamak deðerleri tablo üzerinde gösterilir. Yüzlükler Onluklar Birlikler 1.1. Üç basamaklý doðal sayýlar. HAZIRLIK Öðretmen: Abaküs, sayý tablosu hazýrlamalý Sayý Öðrenci: Eski paralardan yüzlük liralýk, on liralýk ve bir liralýk getirmeleri istenir. 2 yüzlük 4 onluk 3 birlik 2 4 3 Basamak adlarý Yüzler b. Onlar b. Birler b. Rakamýn basamak deðeri 200 40 3 DÝ: Ritmik sayma DD: Türkçe dersi Görsel Okuma ve Görsel Sunu Ara basamaklarýnda sýfýr (0) bulunan sayýlar da incelenir. 345 sayýsýný yazý ile yazýnýz. Üç yüz beþ sayýsýný rakam ile yazýnýz. 6
SAYILAR 3. En çok üç basamaklý doðal sayýlarý en yakýn onluða yuvarlar. 4. En çok üç basamaklý doðal sayýlarý en yakýn onluða yuvarlar. 5. 1000'den küçük en çok beþ doðal sayýyý, büyükten küçüðe veya küçükten büyüðe doðru sembol kullanarak sýralar. HAZIRLIKLAR DÝ: Doðal sayýlar 305 sayýsýndaki sýfýrýn basamak deðeri modellerle incelenir. Üç farklý rakamý kullanarak deðiþik sayýlar oluþturma etkinlikleri de yaptýrýlýr. 305 ile 347 sayýlarýndan; Hangisi daha büyüktür? Hangisi daha küçüktür? 4 sayýsý, verilen sayýlarýn hangisinden daha küçüktür? 342 sayýsý, verilen sayýlarýn hangisinden daha büyüktür? 125, 687, 325, 18, 977 sayýlarýný küçükten büyüðe doðru sýralayýnýz. 2, 1, 5 rakamlarýný kullanarak 3 basamaklý; En büyük sayýyý, En büyük tek sayýyý, En küçük çift sayýyý, 205' ten küçük en büyük sayýyý yazýnýz. 3 HAFTA ÜNÝTE 1 DOÐAL SAYILAR 1.2. En yakýn onluða yuvarlama. 1.3. Sayýlarýn karþýlaþtýrýlmasý Birler basamaðý 5 olan sayýlar bir sonraki onluða yuvarlatýlýr., ve sembolleri kullanýlýr. Günlük yaþamda sayýlarýn yuvarlandýðý durumlarý (alýþ veriþ, mesafe, süre vb.) araþtýrýp sýnýfa sununuz. 7
SAYILAR 3 HAFTA ÜNÝTE 1 DOÐAL SAYILAR 6. 100 içinde altýþar, yediþer, sekizer ve dokuzar ileriye doðru sayar. 7. Bir örüntüdeki iliþkiyi belirler ve örüntüyü geniþletir. Altýþar sayarken üçer saymadan, sekizer sayarken dörder saymadan yararlanýlýr. Yüzlük tabloda 48'den baþlayarak 78'e kadar altýþar ritmik sayarken ilgili kutular boyatýlarak bir örüntü oluþturmalarý saðlanýr. 1.4. Sayý örüntüleri HAZIRLIK Öðretmen: Sayý taplolarý hazýrlar Öðrenci: Sayý taplolarý hazýrlar 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 Örüntü; 48, 54, 60, 66, 72, 78 biçiminde yazdýrýlýr. DÝ: Ritmik sayma Oluþturulan örüntüler sözel olarak da açýklatýlýr. Öðrencilerden örüntü oluþturmalarý istenir. 8
SAYILAR 8. Tek ve çift doðal sayýlarý belirtir. 9. 20'ye kadar olan Romen rakamlarýný okur ve yazar. Somut nesneler kullandýrýlarak tek ve çift doðal sayýlar modelle gösterilir. Kareli defterdeki kareler deðiþik renklere boyatýlarak tek ve çift sayýlar kavratýlýr. 3 HAFTA ÜNÝTE 1 DOÐAL SAYILAR HAZIRLIKLAR Öðretmen: Sýnýfa Roma Rakamlarýnýn kullanýldýðý saat vb. örnekler getirilir. Öðrenci: Sýnýfa Roma Rakamlarýnýn kullanýldýðý saat vb. örnekler getirilir. Tek ve çift doðal sayýlarýn toplamlarý model üzerinde incelenerek toplamlarýn tek mi çift mi olduðu keþfettirilir. Sayýlarýn birler basamaðýndaki rakama bakarak bir sayýnýn tek veya çift olduðunun belirlendiði vurgulanýr. Tek ve çift sayýlarýn farklarý model kullanýlarak buldurulur. Farklarýn tek veya çift olduðu belirletilir. 1.5. Tek ve çift sayýlar 1.6. Roma rakamlarý DÝ: Ritmik sayýlar Sayýlarýn birler basamaðýndaki rakama bakarak bir sayýnýn tek veya çift olduðunun belirlendiði vurgulanýr. Tek ve çift sayýlarýn farklarý model kullanýlarak buldurulur. Farklarýn tek veya çift olduðu belirletilir. 9
SAYILAR 2 HAFTA 10. Toplamlarý en çok üç basamaklý olan doðal sayýlarla eldesiz ve eldeli toplama iþlemini yapar. 325 + 234 toplama iþlemi aþaðýdaki gibi modellenir. ÜNÝTE 2 DOÐAL SAYILARDA TOPLAMA ÝÞLEMÝ Yüzler b. Onlar b. Birler b. 3 2 5 2.1. Eldesiz ve eldeli toplama HAZIRLIK + 2 3 4 5 5 9 DÝ: Doðal sayýlar Doðal sayýlarla yapýlan toplama iþlemlerinde, basamaklarda verilmeyen rakamlarý veya verilmeyen toplananý belirleme etkinlikleri de yaptýrýlýr. 3? 7 3 8 6 + 4 5 0 +?? 8 2 7 9 4 3 Verilmeyen rakamlar yerine?, vb. gibi semboller kullandýrýlýr. En çok üç toplananlý iþlemlerde verilmeyenleri bulma etkinlikleri yaptýrýlýr. 10
SAYILAR 11. Ýki doðal sayýnýn toplamýný tahmin eder ve tahminini iþlem sonucuyla karþýlaþtýrýr. 12.. Toplamlarý 100'ü geçmeyen en çok iki doðal sayýyý zihinden toplar. Tahmin yapýlýrken öðrencilerin yuvarlama yöntemi veya deðiþik stratejiler geliþtirmelerine ortam saðlanýr. 326 + 442 iþleminin sonucu tahmin ettirilirken sayýlar en yakýn onluða yuvarlatýlýr. 2 HAFTA ÜNÝTE 2 DOÐAL SAYILARDA TOPLAMA ÝÞLEMÝ HAZIRLIKLAR Öðretmen: Alýþveriþ ortamý hazýrlanýr Öðrenci: Kaðýt para hazýrlar 326 330 + 442 + 440 770 326 ve 442 sayýlarýnýn toplamý yaklaþýk olarak 770'tir. 2.2. Zihinden toplama Zihinden toplama iþleminde aþaðýdaki gibi stratejiler kullanmalarýna yardýmcý olunur. Öðrencilerin farklý stratejiler geliþtirmeleri saðlanýr. 55 ile 36 sayýlarýný zihinden toplarken; DÝ: Eldesiz toplama Onluklar toplatýlýr. 50+30 = 80 Birlikler toplatýlýr. 5 + 6 = 11 Ýki sonuç toplatýlýr. 80 + 11 = 91 Alýþveriþ yaparken tahminin önemi tartýþtýrýlýr. Çevrenizdeki ve ailenizdeki yetiþkinlerin zihinden toplama iþlemlerini yaparken uyguladýklarý stratejileri araþtýrýp sýnýfta sununuz. 11
SAYILAR 2 HAFTA ÜNÝTE 2 DOÐAL SAYILARDA TOPLAMA ÝÞLEMÝ 13. Doðal sayýlarla toplama iþlemini gerektiren problemleri çözer ve kurar. Problemler, yakýn çevreden ve günlük hayatta karþýlaþýlan durumlar temel alýnarak seçilir ve kurdurulur.bir alýþveriþ ortamý ile ilgili problem kurma ve çözme etkinlikleri yaptýrýlýr. 2.3. Problem çözme ve kurma HAZIRLIK DD: Mevsimlere göre alýþveriþ En çok iki toplama iþlemi gerektiren problemler çözdürülür ve kurdurulur. Edinilmiþ diðer iþlem becerileri ile birlikte baþka becerileri kullanmayý gerektiren problemler de çözdürülür ve kurdurulur. 12
SAYILAR 14. En çok üç basamaklý doðal sayýlarla çýkarma iþlemi yapar. 15. Ýki basamaklý doðal sayýlarla zihinden çýkarma iþlemini yapar. 16. 10'un katý olan üç basamaklý doðal sayýlardan, 10'un katý olan en çok üç basamaklý doðal sayýlarý zihinden çýkarýr. 17. Doðal sayýlarla toplama ve çýkarma iþlemlerini gerektiren problemleri çözer ve kurar. HAZIRLIKLAR 324 125 iþlemi, model kullanýlarak yaptýrýlýr. En çok üç basamaklý doðal sayýlarla yapýlan bir çýkarma iþleminde basamaklarda verilmeyen rakamlarý veya eksilen ile çýkandan verilmeyeni belirleme etkinlikleri de yaptýrýlýr. Öðrencilerin, verilmeyen rakamý bulurken deðiþik stratejiler kullanmalarý saðlanýr. 325 125 iþleminde yerine gelecek sayý, Hangi sayý ile 125'i toplarsak 325 eder? vb. sorularla buldurulur. Aþaðýdaki iþlemler zihinden yaptýrýlýr. 230 140 =? 320 200 =? 420 200 =? 680 50 =? 860 20 =? 120 10 =? 960 10 =? 500 260 =? 2 HAFTA ÜNÝTE 3 DOÐAL SAYILARDA ÇIKARMA ÝÞLEMÝ 3.1. Çýkarma iþlemi Problemler, yakýn çevreden ve günlük hayatta karþýlaþýlan durumlar temel alýnarak seçilir, çözdürülür ve kurdurulur. Matematiksel anlamý olan bir resimden içinde iþlem geçen bir öykü yazdýrýlýr. Bu öykü ile ilgili bir problem kurdurulur. DÝ: Toplama iþlemi Önce onluk bozmayý gerektirmeyen çýkarma iþlemi yaptýrýlýr. 4 0 2 2 1 2 1 2 5 1 7 3 Yukarýda verilen çýkarma iþlemlerindeki gibi çýkarma iþlemleri yaptýrýlýr. 13
SAYILAR 3 HAFTA ÜNÝTE 4 DOÐAL SAYILARDA ÇARPMA ÝÞLEMÝ 4.1. Çarpým tablosu 18. Çarpým tablosunu oluþturur. HAZIRLIK Öðretmen: Çarpým taplosu oluþturur. Öðrenci: Çarpým taplosu oluþturur. Yüzlük tablosunda altýþar sayarken ilgili kutulardaki sayýlardan yararlanýlarak aþaðýdaki gibi çarpým tablosu oluþturulur: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 3 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 4 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 6 0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 7 0 7 14 21 28 35 42 49 56 63 70 8 0 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80 9 0 9 18 27 36 45 54 63 72 81 90 10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 DÝ: Ritmik Sayma Sayýlar çarpým en çok 3 basamaklý olacak þekilde seçilir. Yüzlük tablosundan, ritmik saymalardan veya liste þeklinde yazýmdan yararlanýlarak çarpým tablosunu oluþturmalarý saðlanýr. 14
SAYILAR 19. Eldeli çarpma iþlemini yapar, eldenin ne anlama geldiðini açýklar. 37 25 iþleminde eldenin ne anlama geldiðini görmek için iþlem aþaðýdaki gibi modellenebilir. 2 HAFTA ÜNÝTE 4 Yüzler b. Onlar b. Birler b. Yüzler b. Onlar b. Birler b. DOÐAL SAYILARDA ÇARPMA ÝÞLEMÝ HAZIRLIKLAR 5 7 5 30 20 7 20 30 3 7 3 7 2 5 2 5 3 5 1 8 5 1 5 0 + 7 4 1 4 0 9 2 5 + 6 0 0 9 2 5 4.2. Çarpma iþlemi Çarpýmlarý en çok üç basamaklý olan iki doðal sayýyla çarpma iþlemleri yaptýrýlýr. Önce, bir basamaklý doðal sayý ile iki basamaklý doðal sayýnýn; sonra iki basamaklý doðal sayý ile iki basamaklý doðal sayýnýn; daha sonra da bir basamaklý doðal sayý ile üç basamaklý bir doðal sayýnýn çarpma iþlemi yaptýrýlýr. 15
SAYILAR 2 HAFTA ÜNÝTE 4 DOÐAL SAYILARDA ÇARPMA ÝÞLEMÝ 4.2. Çarpma iþlemi 20. Çarpýmlarý 1000'den küçük olacak þekilde en çok üç basamaklý iki doðal sayýyla çarpma iþlemi yapar. HAZIRLIK Yüzler b. Onlar b. Birler b. 2 3 5 235 2 iþlemi aþaðýdaki gibi modellenir. Modellendikten sonra iþlem yaptýrýlýr. 2 4 7 0 2 3 5 + 2 3 5 2 3 5 2 4 7 0 Çarpma iþleminde, sayýlarýn basamaklarýnda verilmeyen rakamý veya rakamlarý belirleme etkinlikleri de yapýlýr. Bu etkinliklerde öðrencilerin deðiþik stratejiler geliþtirmeleri ve kullanmalarý saðlanýr. DÝ: Doðal sayýlar Ara basamaklarýnda sýfýr (0) bulunan sayýlarla da çarpýlýr. Çarma iþlemlerinden oluþan ev ödevi verilir. 16
SAYILAR 21. En çok iki basamaklý doðal sayýlarý 10 ile; bir basamaklý doðal sayýlarý 100 ile kýsa yoldan çarpar. 22. Doðal sayýlarla çarpma iþlemini gerektiren problemleri çözer ve kurar. 10 ve 100 ile kýsa yoldan çarpma iþlemlerini yapmadan önce alt alta çarpma iþlemleri yaptýrýlarak kýsa yoldan çarpmanýn kuralýný kendi kendilerine bulmalarý saðlanýr. Problemler, yakýn çevreden ve günlük hayatta karþýlaþýlan durumlar temel alýnarak seçilir ve kurdurulur. 2 HAFTA ÜNÝTE 4 DOÐAL SAYILARDA ÇARPMA ÝÞLEMÝ HAZIRLIKLAR Öðrenci: Günlük yaþamdan örnek alýþveriþ olaylarý yazaraksýnýfa getirir. Bir öðretmen, baþarýlý 25 öðrencisine birer düzine kalem veriyor. Geriye 150 kalemi kalýyor. Baþlangýçta öðretmenin kaç kalemi vardý? 4.3. Zihinden çarpma DÝ: Toplama iþlemi Edinilmiþ diðer iþlem becerileri ile birlikte baþka becerileri kullanmayý gerektiren problemler de çözdürülür ve kurdurulur. Bir öðretmen, baþarýlý 25 öðrencisine birer düzine kalem veriyor. Geriye 150 kalemi kalýyor. Baþlangýçta öðretmenin kaç kalemi vardý? 17
SAYILAR 3 HAFTA ÜNÝTE 5 DOÐAL SAYILARDA BÖLME ÝÞLEMÝ 23. Ýki basamaklý doðal sayýlarý bir basamaklý doðal sayýlara böler. 24. Biri bölme olacak þekilde iki iþlem gerektiren problemleri çözer ve kurar. bölünen 42 3 bölen - 3 14 bölüm 12-12 00 kalan 5.1. Bölme iþlemi HAZIRLIK Bölme iþlemini içeren uygun problemler somut nesnelerle modellendirilerek çözdürülür. Yapýlan iþlemlerde bölünen, bölen, bölüm ve kalan kavramlarýnýn anlamlarý fark ettirilerek aralarýndaki iliþkiler buldurulur. Yaptýrýlan bölme ve çarpma iþlemlerinin doðruluðu, çarpma ve bölme iþlemlerinden yararlanýlarak kontrol edilir. 24 4 = 6 6 4 = 24 16 3 = 48 48 3 = 16 Problemler, yakýn çevreden ve günlük hayatta karþýlaþýlan durumlar temel alýnarak seçilir ve kurdurulur. DÝ: Dört iþlem Bölme iþleminde bölünen, bölen, bölüm ve kalan arasýndaki iliþki belirtilir. Saðlama yapýlarak yanýtlar kontrol ettirilir. Bölme iþleminde kalan, bölenden küçük olduðunda iþleme devam edilmeyeceði belirtilir. Problemler, yakýn çevreden ve günlük hayatta karþýlaþýlan durumlar temel alýnarak seçilir ve kurdurulur. 18
SAYILAR 25. Bir bütünü eþ parçalara ayýrarak eþ parçalardan her birinin kesrin birimi olduðunu belirtir. Kâðýt, kesir bloklarý, örüntü bloklarý ve sayý doðrusu gibi çeþitli modeller kullandýrýlarak bütün belirtilen sayýda eþ parçaya böldürülür. Ortaya çýkan eþ parçalardan her birinin kesrin birimini belirttiði vurgulanýr. 4 HAFTA ÜNÝTE 6 KESÝRLER 1 2 HAZIRLIKLAR Öðretmen: Bölmek için sýnýfa karton, makas getirir. 0 1 4 1 2 1 6.1. Birim kesirler Öðrenci: Bölmek için sýnýfa elma vb. getirir 0 1 4 1 1 8 0 1 8 1 Türkçe dersi Görsel Okuma ve Görsel Sunu Pay ve payda terimleri ile kesir çizgisi vurgulanýr. Kesirler paydadan paya doðru okutulur. ( 1 4 dörtte bir gibi). 24 fýndýðýn 1 i kaç fýndýktýr? 4 Problem, model kullandýrýlarak çözdürülür. Daha sonra iþlem yaptýrýlýr. 19
SAYILAR 4 HAFTA 26. Payý paydasýndan küçük ve paydasý en çok iki basamaklý doðal sayý olan kesirler elde eder. Öðrenciler, kâðýt, kesir bloklarý, örüntü bloklarý ve sayý doðrusu gibi çeþitli modeller kullanarak payý paydasýndan küçük kesirler elde ederler. ÜNÝTE 6 KESÝRLER 27. Paydasý en çok iki basamaklý doðal sayý olan en çok üç kesri karþýlaþtýrýr ve sýralar. 1 1 8 8 1 8 6.2. Kesirlerin karþýlaþtýrýlmasý HAZIRLIK Öðrenci: kâðýt, kesir bloklarý, örüntü bloklarý ve sayý doðrusu gibi çeþitli modeller kullanarak kesir oluþturur. 3 8 Somut kesir modelleri kullandýrýlýr veya kâðýt katlama etkinliði yaptýrýlýr. Bütünün eþ parça sayýsý arttýkça ortaya çýkan eþ parçalarýn küçüldüðüne dikkat çekilir. 1 4 1 2 1 2 > 1 4 > 1 8 1 8 DÝ: çarpma ve bölme Karþýlaþtýrma paylarý veya paydalarý eþit olan kesirler arasýnda yaptýrýlýr. Hangisi fazla yedi? Ali: 1 bütün 3 yarým elma Ayþe: 1 yarým 5 çeyrek elma 20
SAYILAR 28. Bir çokluðun belirtilen kesrin birimi kadarýný belirler. 24 fýndýðýn 1 4 i kaç fýndýktýr? 4 HAFTA Problem, model kullandýrýlarak çözdürülür. Daha sonra iþlem yaptýrýlýr. ÜNÝTE 6 KESÝRLER HAZIRLIKLAR 1 4 6.3.Kesir problemleri 24 4 = 6 fýndýktýr. DD: Resim dersi Bir çokluðun belirtilen kesrin birimi kadarý buldurulurken çokluk bir bütün kabul edilir. 16 öðrencinin 1 4 Kýzlar kaç kiþidir? ü kýzdýr. 21
GEOMETRÝ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 29. Düzlemi ve düzlemsel þekilleri modelleri ile tasvir eder. Yamalý yorgan düzlem ve yamalarý düzlemsel þekil; ekoseli kumaþ düzlem ve desenleri düzlemsel þekil; karo ile döþeli zemin düzlem ve karolarý düzlemsel þekil; tangramýn birleþik hâli düzlem ve parçalarý düzlemsel þekil; yap boz kartou düzlem ve parçalarý düzlemsel þekil modelleri olarak alýnýr. 7.1.Düzlem HAZIRLIK Öðrenci: 2 boyutlu þekiller örnek bulur. Prizmanýn yüzleri, sýranýn, kapýnýn ve duvarýn yüzü, taban, tavan, durgun su yüzeyi, futbol sahasý vb. düzlem parçasý modellerinden yararlanýlarak düzlem fark ettirilir. Özellikle düzlemin istenilen (sýnýrsýz) büyüklükte olabileceði hamur-yufka, denizin, gölün yüzeyi vb. modellerle vurgulanýr. DD: Türkçe konuþma öðrenme alaný Düzlemsel þekil tanýmlanmaz, somut modellerle açýklanýr. Sözlü çalýþma yapýlýr. Yere serilen halý, duvara asýlan taplo vb. örnekler tartýþýlýr. 22
GEOMETRÝ 30. Küp, kare prizma, dikdörtgenler prizmasý, üçgen prizma, silindir, koni ve küre modellerinin yüzeylerini belirtir. 31. Prizma, koni ve silindir modellerinin yüzeylerini düzleme açar ve bu modellerin her yüzünün birer düzlemsel þekil olduðunu gösterir. Bir yüzey modeli elde etmek için kutu, paket vb. modeller uygun ayrýtlarý boyunca kestirilir. Yüzeyleri bir bütün hâlinde düz bir zemin üzerine açtýrýlýr. Bu yüzeyleri oluþturan yüzlerin birer düzlemsel þekil olduðu fark ettirilir. 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ HAZIRLIKLAR Öðrenci: 3 boyutlu þekillere örnek bulur. Bir kare prizma modelinin yüzeyini açarak yüzeyi oluþturan parçalarýn iki karesel, dört dikdörtgensel bölgeden oluþtuðu ve her bir bölgenin birer düzlemsel þekil olduðu fark ettirilir. Bu etkinlik diðer geometrik cisimler için de yaptýrýlýr. Küp Üçgen prizma Silindir 7.1. Düzlem DD: Resim Kürenin yüzü ve yüzeyinin ayný olduðu vurgulanýr. Küp, kare prizma, dikdörtgenler prizmasý, üçgen prizma, silindir, koni ve küre modellerini kaðýttan oluþturmasý istenir. Açýlýmlarý istenir. 23
GEOMETRÝ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 7.2. Doðru 32. Doðruyu, ýþýný ve doðru parçasýný modelleri ile tasvir eder. 33. Doðrunun, ýþýnýn ve doðru parçasýnýn çizgi modellerini oluþturur. 34. Yatay, dikey ve eðik doðru modellerine örnekler vererek çizimlerini yapar. 35. Düzlemde iki doðrunun birbirine göre durumlarýný belirler ve çizimlerini yapar. HAZIRLIK Öðretmen: Lastik, ip, tel, ip, kablo vb. modeller Öðrenci: Lastik ip, tel, ip, su hortumu, kablo vb. modelleri sýnýfa getirir. Doðru parçasýnýn çizgi modelinin marangoz metresindeki her bir parçasýnýn, radyo antenindeki her bir bölümün birer doðru parçasý modeli olduðu dikkate alýnarak oksuz çizgi modelinin ayný zamanda birer doðru parçasý olduðu fark ettirilir ve çizdirilir. Pencere ve pano çerçevelerinin kenarlarý, kolonlar ve kiriþleri paralel ve dik doðrulara; çatýnýn ayrýtlarý ve makasýn býçaklarý kesiþen doðrulara; harfler, toplama ve çarpma sembolleri, tangram parçalarýnýn ayrýtlarý hem dik hem de kesiþen doðrulara model olarak kullandýrýlýr. Kitabýn ve cetvelin karþýlýklý iki kenarý paralel doðrular çizmede, kitap ve cetvelin her bir köþesinden çýkan kenarlarý, dik doðru çizmede ve üçgensel bölgenin kenarlarý, kesiþen doðrularý çizmede model olarak kullandýrýlýr. DD: Resim dersi Doðru, ýþýn ve doðru parçasý üzerine noktalar koyarak isimlendirme yoluna gidilmez. Sözlü çalýþma yapýlýr. Örnekler tartýþýlýr. 24
GEOMETRÝ 37. Noktaya modelleriyle örnekler verir. 38. Noktayý sembolle gösterir ve isimlendirir. HAZIRLIKLAR Toplu iðnenin kâðýttaki izi, yüzdeki ben, su damlasý, tebeþir tozu, cümlelerin sonlarýnda ve çeþitli harflerde kullanýlan sembol, prizmalarýn köþe, köþe baþý, durak, buluþma yeri, kavþak vb. modeller ile nokta kavratýlýr. Öðrencilerin haritalardaki þehirlerin, limanlarýn, millî parklarýn, ören yerlerin gösterimini model alarak noktanýn bazen kâðýt üzerinde kalemle yapýlan benek bazen harf bazen sayý bazen de uygun resim veya sembol ile temsil edildiðini fark etmeleri saðlanýr. 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 7.3. Nokta DD: Türkçe dersi Yazma öðrenme alaný Yazma Kurallarýný Uygulama Noktalarýn isimlendirilmesinde büyük harfler seçtirilir. Geometri tahtasý veya noktalý kâðýtta istenen bir þeklin oluþturulmasý istenir. 25
GEOMETRÝ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 37. Açýya, çevresindeki modellerden örnekler verir. 38. Açýyý modelleri ile çizer. 39. Dik açýya çevresindeki modellerden örnekler verir ve çizer. Prizmalarýn farklý yüzleri, gönye, tangram parçalarý vb. modeller açý çizmek için kullandýrýlýr. 7.4.Açý HAZIRLIK Öðretmen: Ýletki, gönye getirir. Öðrenci: Ýletki, gönye getirir. Öðrencilerin, gönye, kare ve dikdörtgen modeli, çerçeve, kâðýt para, pencere, yazý tahtasý vb. modellerin bir köþesi ve o köþede birleþen kenarlarýndan yararlanarak dik açýyý algýlamalarý saðlanýr. Bunlarýn uygun olanlarý kullandýrýlarak çizimi yaptýrýlýr. DÝ: Doðru ve ýþýn Açýnýn, çizgi modelindeki oklarýn istenildiði kadar uzatýlacaðý anlamýnda olduðu vurgulanýr. Çizim yaptýrýlýr. 26
GEOMETRÝ 42. Açýlarý dar açý, dik açý, geniþ açý ve doðru açý olarak sýnýflandýrýr. Düzlemsel þekiller sahip olduklarý açýlara göre sýnýflandýrýlýr. 4 HAFTA Tüm açýlarý dik olanlar Bazý açýlarý dik olanlar Dik açýsý olmayanlar ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ HAZIRLIKLAR Öðretmen: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Öðrenci: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Akrep ve yelkovanýn çeþitli durumlarý ile makas, kapý, pergel, geometri þeritleri vb. modeller deðiþik aralýklarda açtýrýlýp oluþan açýlar dik açýyla karþýlaþtýrýlarak dar açý, geniþ açý fark ettirilir. 7.5. Açý çeþitleri DÝ: Doðru ve ýþýn Önce dik açý tanýtýlýr. Diðer açý çeþitleri dik açýyla karþýlaþtýrýlýr. Dar, dik ve geniþ açýlar belirlenirken ölçülerinden söz edilmez. Geometri tahtasý veya noktalý kâðýtta verilen bir þeklin içindeki dar, dik ve geniþ açýlar buldurulur. 27
GEOMETRÝ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 7.6. Üçgen,kare, dikdörtgen, çember 43. Üçgen, kare, dikdörtgen ve çemberi modellerini kullanarak çizer. 44. Cetvel ve gönye kullanarak kare, dikdörtgen ve üçgeni çizer. 45. Üçgenin, karenin, dikdörtgenin çizgi modelleri üzerinde açýlarý gösterir. 46. Üçgen, kare, dikdörtgen ve çemberi köþe ve açý sayýsýna göre sýnýflandýrýr. HAZIRLIK Öðretmen: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Öðrenci: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Sýnýflandýrma etkinliklerinde þekillerin özellikleri tablo biçiminde düzenletilir ve sonuçlarý tartýþtýrýlýr. Üç köþeliler Dört köþeliler Köþesizler Üç açýlýlar Dört açýlýlar Açýsýzlar DÝ: Açýlar Karede bütün kenarlarýn eþit uzunlukta olduðu, dikdörtgende ise karþýlýklý kenar uzunluklarýnýn eþit olduðu vurgulanýr. Cetvel ile üçgen ve kenar uzunluklarý verilen kare ve dikdörtgen çizdirilir. 28
GEOMETRÝ 47. Düzlemsel þekillerde, doðruya göre simetriyi belirler ve simetrik þekiller oluþturur. HAZIRLIKLAR Öðretmen: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Öðrenci: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Düzlemsel þekillerde doðruya göre simetri; katlama ve kesme etkinlikleri ile algýlatýlýr. Etkinliklerde oluþan kat çizgisinin, simetri doðrusu olduðu fark ettirilir. katlanmýþ Kesme örneði kesilmiþ Katlama örneði açýlmýþ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 7.7.Simetri katlanmýþ açýlmýþ DÝ: Doðru DD: Resim dersi Sadece doðruya göre simetri uygulanýr. Katlama ve kesme etkinlikleri yapýlýr. 29
GEOMETRÝ 4 HAFTA ÜNÝTE 7 GEOMETRÝ 49. Üçgensel, karesel, dikdörtgensel bölgeleri kullanarak ve boþluk kalmayacak þekilde döþeyerek süsleme yapar. Önce örüntü bloklarý kullandýrýlýr. Noktalý ve izometrik kâðýt üzerinde üçgen, kare veya dikdörtgen çizdirilerek süsleme yaptýrýlýr. Süsleme, güzel görünmesi için boyatýlýr. 7.8. Örüntü ve süslemeler HAZIRLIK Öðretmen: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Öðrenci: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Kâðýtlardan birbirine eþ üçgensel, karesel, dikdörtgensel bölgeler kestirilir. Öðrencilerin bu parçalarý, kenarlarý boyunca birleþtirmeleri ve bunlardan içinde boþluk olmayan motifler oluþturmalarý saðlanýr. DÝ: Üçgen, kare, dikdörtgen DD: Hayat Bilgisi dersi Benim Eþsiz Yuvam temasý Alt öðrenme alanýnda öðrenilen düzlemsel þekiller kullandýrýlýr. Geometri tahtasý veya noktalý kâðýtta örüntü ve süslemeler yaptýrýlýr. 30
ÖLÇME 50. Metre ve santimetre arasýndaki iliþkiyi açýklar. 51. Metre ve santimetre arasýnda ondalýk kesir yazýmýný gerektirmeyen dönüþümler yapar. 52. Nesnelerin uzunluklarýný tahmin eder ve tahminini ölçme sonucuyla karþýlaþtýrýr. HAZIRLIKLAR Öðretmen: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. Öðrenci: Kullanýlacak malzeme tedarik edilir. On santimetre uzunluðunda karton þerit kestirilir. Bir metrelik ipin uzunluðu hazýrlanan karton þerit ile ölçtürülerek bir metrenin kaç santimetre olduðu keþfettirilir. Metre ve santimetreyi birlikte kullanmayý gerektiren uzunluklar ölçtürülür. Yapýlan ölçmelerde 2.sýnýftaki etkinliklerden farklý olarak 1metre 25 santimetrelik ölçüm, 125 santimetre olarak ifade ettirilir. Kýsaltma, sadeleþtirme, kolay gösterim vb. nedenlerle sembolle gösterim ihtiyacý tartýþtýrýlýr. Örneðin; TBMM, Md., TRT gibi. 125 cm = 1 m 25 cm 2 m = 200 cm, 300 cm = 3 m vb. 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME 8.1. Uzunluk ölçme Öðrenciler kendilerinin ya da velilerinin karýþ, kol, bacak, ayak ve gövde uzunluklarýný tahmin eder. Tahminlerini bir kâðýda not tutar. Tahminlerini ölçüm yaparak kontrol eder. Pantolon alýrken deneme þansýnýz yoksa ne yaparsýnýz? sorusu ile iki uzunluk arasýndaki farký tahmin etmenin önemi fark ettirilir. DD: Türkçe dersi Görsel Okuma ve Görsel Sunu Ölçüm sonuçlarý söylenirken ya da yazýlýrken birim ve sembol kullanýmýna dikkat çekilir. Örneðin; 2 santimetre=2 cm, 1 metre=1 m vb. Cetvelle 2 cm, 5 cm, 10 cm vb. uzunluðunda doðru parçalarý çizdirilir. 31
ÖLÇME 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME 53. Cetvel kullanarak belirli bir uzunluðu ölçer ve ölçüsü verilen bir uzunluðu çizer. 54. Metre ve santimetre birimlerinin kullanýldýðý problemleri çözer ve kurar. Aþaðýdaki cetvel modelinde belirtilen iki ok arasýndaki uzunluk kaç cm dir? 0 5 10 15 20 25 30 8.2. Uzunluk HAZIRLIK Öðrenci: Cetvel ve renkli kalem getirir. Metre ve santimetrenin birlikte kullanýldýðý iþlemleri gerektiren problemler çözdürülür ve kurdurulur. Bir terzi 2 m 45 cm uzunluðunda kumaþ kullanarak bir perde, 1 m 85 cm uzunluðunda kumaþ ile de masa örtüsü dikmiþtir. Terzi toplam ne kadar kumaþ kullanmýþtýr? 2 m 45 cm + 1 m 85 cm = 245 cm + 185 cm = 430 cm = 4 m 30 cm kumaþ kullanmýþtýr. DÝ: Geometri Ölçmelerde ve çizimlerde baþlangýç noktasýnýn 0 olarak alýnmasýna dikkat ettirilir. Dört arkadaþ ellerindeki 200 cm, 1 m, yarým metre ve 30 cm uzunluðundaki ipleri uç uca ekleyerek kaç santimetre uzunluðunda ip elde ederler? 32
ÖLÇME 55. Nesnelerin çevrelerini belirler. 56. Düzlemsel þekillerin çevre uzunluðunu hesaplar. 57. Düzlemsel þekillerin çevre uzunluklarý ile ilgili problemleri çözer ve kurar. Geometri tahtasýnda, noktalý veya kareli kâðýtta kare, dikdörtgen veya bunlarýn birleþiminden oluþturulan düzlemsel þekillerin çevre uzunluklarý buldurulur. Þeklin çevre uzunluðu 14 birimdir. 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME HAZIRLIKLAR Öðretmen: Sýnýfa Geometri tahtasý, noktalý veya kareli kâðýt getirir. Öðrenci: Sýnýfa Geometri tahtasý, noktalý veya kareli kâðýt getirir. Düzlemsel þekillerin çevre uzunluklarý hesaplattýrýlýr. 2 cm 2 cm 1 cm 1 cm 2 cm 1 cm 1 cm Camýn, fotoðrafýn, resmin, tahtanýn vb. nesnelerin kenar uzunluklarý ölçtürülerek bir çizelge þeklinde yazdýrýlýr. Her bir nesneye ait kenarlarýn uzunluklarý toplatýlarak o nesnenin çevre uzunluðu buldurulur. 8.3. Uzunluk ölçme DÝ: Geometri DD: Resim Çevreyi tahmin etmeye yönelik etkinlikler de yaptýrýlýr. Uzunluk ölçme birimleri ile ilgili problemler öðrencilerin düzeylerine uygun olacak þekilde bu sýnýfýn sýnýrlýlýklarý içinde düzenlenir. 33
ÖLÇME 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME 58. Cisimlerin bir yüzünün alanýný standart olmayan birimlerle ölçer. Kitap, A4 kâðýdý, karo vb. standart olmayan araçlar birim model olarak kullandýrýlýr. Öðretmen masasýnýn üst yüzünün alanýný bulmak için A4 kâðýtlarý masanýn yüzüne birbiri ardýna boþluk kalmayacak þekilde yerleþtirilir. Masanýn üst yüzünün alanýnýn kaç tane A4 kâðýdý ile kaplanabileceði buldurulur. 8.4. Alan HAZIRLIK Ölçme birimi, alaný bulunacak cismin bir yüzünü tam olarak kapatmadýðý durumlarda neler yapýlabileceði tartýþýlýr. DÝ: Geometri Çevre uzunluðu verilip kenar uzunluðu buldurulmaz. Her türlü düzlemsel þeklin çevre uzunluðu hesaplatýlýr. 34
ÖLÇME 59. Paralarýmýzla ilgili problemleri çözer ve kurar. Yakýn çevreden ve günlük hayattan para ile yapýlan alýþveriþ problemleri çözdürülür ve kurdurulur. Tutum ve tasarruf (para biriktirme) ile ilgili problemler çözdürülür ve kurdurulur. 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME HAZIRLIKLAR Öðretmen: Sýnýfa eski paralar getirilir. Öðrenci: Sýnýfa eski paralar getirilir. 8.5. Paralarýmýz DÝ: Zihinden dört iþlem Yakýn çevreden ve günlük hayattan para ile yapýlan alýþveriþ problemleri, öðrencilerin düzeylerine uygun olacak þekilde bu sýnýfýn sayý sýnýrlýlýklarý içinde olmalýdýr. Para saydýrýlýr. Sözlü alýþveriþ problemleri sorulur. 35
ÖLÇME 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME 8.6. Zaman 60. Saati okur. HAZIRLIK Öðretmen: Kartona çizilmiþ saat yapýlýr. Öðrenci: Kartona çizilmiþ saat yapýlýr. Çeyrek kavramýndan yararlanýlarak çeyrek saatlerde yelkovanýn konumu okutulur. Yelkovan 3'ün üzerinde iken çeyrek geçe, 9'un üzerinde iken çeyrek kala ifadeleri kullanýlarak saat okutulur. Sayýsal saat, akrepli ve yelkovanlý saatle karþýlaþtýrýlarak okutulur. Günlük yaþamýnda çeyrek saatlik zaman diliminde yaptýklarý iþlerin kaydý tutturularak bir sunu hazýrlatýlýr. 11 12 1 10 2 9 3 8 4 7 6 5 13:45 Sayýsal saatte okuduðu 14.20'nin, akrep ve yelkovanlý saatteki karþýlýðý belirletilir. 14:20 12 10 11 9 8 7 6 1 2 3 4 5 DD: Hayat Bilgisi dersi Dün, Bugün, Yarýn Teneffüsler kaç dakikadýr? Sevdiðiniz bir þarkýyý okuma süresi kaç dakikadýr? Sevdiðiniz reklam kaç dakika sürüyor? vb. sorularla birer, beþer, onar,... dakikalýk aralýklarda yapýlan iþler açýklatýlýr. Zaman ölçme birimleriyle ilgili problemler, öðrencilerin düzeylerine uygun olacak þekilde bu sýnýfýn sayý sýnýrlýlýklarý içinde olmalýdýr. Cem, annesinden parkta oyun oynamak için 13.10 ile 13.40 arasý izin almýþtýr. Oyun oynamak için kaç dakika izin almýþtýr? 36
ÖLÇME 61. Belirli bir zamaný, farklý zaman ölçme birimlerini kullanarak ifade eder. 62. Zaman ölçme birimlerinin kullanýldýðý problemleri çözer ve kurar. 72 dakika = 1 saat 12 dakikadýr. 1 saat 30 dakika = 90 dakikadýr. Öðrencilerin Beden Eðitimi dersimiz 80 dakika sürmüþtür. ifadesindeki geçen zamaný 1 saat 20 dakika biçiminde yazarak ifade etmeleri saðlanýr. 4 HAFTA ÜNÝTE 8 ÖLÇME HAZIRLIKLAR Öðretmen: Öðrenci: Öðrenci servisinin, yolcu otobüsünün, trenin, vapurun vb. taþýtlarýn hareket saatlerini gösteren çizelgelerin incelenmesi saðlanýr. Yirmi dakikada yürünen bir yolun yarýsýnýn ayný hýzla ne kadar sürede yürüneceði tartýþtýrýlarak öðrencilerin zaman hakkýndaki düþünceleri anlattýrýlýr. Bir, yarým ve çeyrek saatte yapabileceðiniz etkinlikleri anlatan bir paragraf yazýnýz. Öðle yemeðini 40 dakikada yiyen bir kiþi 13.00'te yemeðe baþlamýþtýr. Yemekten saat kaçta kalkmýþtýr? 8.7.Zaman ölçüleri DD: Beden Eðitimi Spor Kültürü ve Olimpik Eðitim DÝ: Doðal Sayýlar Saat ve dakikanýn kýsaltmalarý kullandýrýlmaz. Kýsa kola bakarak Saat 4'ü geçiyor. dediðinde 4'ü ne kadar geçti? Saat 5'e geliyor. dediðinde 5'e ne kadar var? sorularýyla yelkovanýn görevi fark ettirilir. 1 saatin 60 dakika, yarým saatin 30 dakika, çeyrek saatin 15 dakika olduðu vurgulanýr. Basketbol, futbol vb. karþýlaþmalarýn süresi kaç saat, kaç dakikadýr? 37