ÖZET PERKUTAN UMBLİKAL KAN ÖRNEKLEMESİ: KLİNİGİMİZDEKİ UYGULAMALAR. sun prenatal tanısında önemli olanaklar sağlanmıştır

Transkript

1 PERKUTAN UMBLİKAL KAN ÖRNEKLEMESİ: KLİNİGİMİZDEKİ UYGULAMALAR Dr. N. Yıldız(*), Dr. T. Kavas(..,), Dr. F. Yazıcıoğlu(*,..), Dr. D. Kalyoncuğlu(****) ÖZET Ultrasonografi klavuzluğunda pe~ku-. tan.umblikal kan örnekleme tekniği tarif edilmiş ve Şişli Etfal Hastanesi I. Kadın Doğum Kliniği'nde kordosentez uygulanan ilk Dokuz Olguya ait bulgular bildirilmiştir. Anahtar kelimeler: Ultrason, umbl'ikal kan örneklemesi. SUMMARY Ultrasonically guided direct umbilical cord blood sampling technique is described and the results of nine cases punctured at Şişli Etfal Hospital Maternity Service are discussed. Key words: Ultrasound, umblical blo-, od sampling. GİRİŞ Fetal dolaşıma girilerek kan örneği alınması, konj~nital defektler ve fetal statu- sun prenatal tanısında önemli olanaklar sağlanmıştır (1). İlk olarak 1972 yılında V alenti fetoskopi yöntemi ile kan örneklemesi yaptı (2). Daha sonra bu amaçla plasentasente:ı, fetal kalp ponksiyonu, intra-hepatik vena ponksiyonu, umbilikal korci ponksiyonu (kordosentez) yöntemleri kullanılmıştır. Fetoskopide % 5-6 oranında çoçuk kaybı bildirilmiştir. Ayrıca fetoskopi gebeliğin yalnızca ikind yarısında ve kısıtlı sayıda uygulanabilmekte ve hastanın hospitalize edilmesini gerektirmektedir. Diğer dört yön-. tem ise sürekli ultraspnik izleme altında yapılmakta ve hastanın hospitalize edilmesi gerekmemektedir. Plasentasentez ile alınan kan nadiren saf fetal kan olup, girişime bağlı risk % 10 dolayında bildirilmektedir. Fetal kalp ponksiyonunda ise girişime bağlı risk % 12 gibi kabul edilmesi güç bir düzeyde bildirilmiştir (1). İntrahepatik vena ponksiyonu, gebeliğin 2. trimestr'ında Bang (3) ve Crespigny (4) tarafından ayrı ayrı uygulanmıştır. (*) Şişli Etfal Hast. 1. Kadın-Doğum Ki. Başasistanı (*") Şişli Etfal Hast. 1. Kadın Doğum Ki: Başasiııtanı (*"'*) Şişli Etfal Hast. 1. Kadın-Doğum Kl. Başaııistanı (,...,...) Şişli Etfal Hast. I. Kadın-Dolu~ KL Şefi 407

2 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENİ İlk olarak 1983 yılında Daffos, sürekli ultrasonik izleme altında, 20 Gauge kalınlığında spinal iğne kullanarak kordon veninden ponksiyonla fetal kan örneklemesi yapmıştır (5). Uygulamanın basitliği, sedasyon veya lokal anestezi gerektirmeyişi, alınan kanın hemen daima saf fetal kan olması, ve nihayet fetus kaybının % 1, 5-2 gibi düşük düzeylerde bildirilmesi, kordosentezi, pek çok merkezde tercih edilen yöntem ha- ' line getirmiştir (6). Weiner, 96 olguluk serisinde önemli hiç bir maternal veya fetal komplikasyon olmadığını bildirmiştir (7). Alınan kan Tablo I'de sıralanan çok sayıda hastalığın tanısında kullanılabilmekte olup, bunlara her geçen gün yenileri eklenmektedir (8). Ayrıca kordosentez yöntemi kullanılarak intrauterin transfüzyon ile anemi tedavisi, pıhtılaşma faktör eksikliklerinde eksik olan faktörün substitusyonu, aritmi tedavisi için fetal iv digoxin uygulamaları bildirilmiştir (6, 9, 10). Biz de kliniğimizde, Eylül Ma 1990 arasında dokuz olguya kordosen.:. yıs tez uyguladık. MATERYAL VE METOD Eylül Mayıs 1990 tarihleri arasında, ultrasonografik olarak fetal anomali tesbit edilen 8 olgu ile, akraba evliliği olan bir olguya kordosentez uyguladık. Tüm olgular endikasyon, gebelik haftası, ponksiyon sayısı, alınan kan miktarı, ponksiyon süresi, intraamniotik kanama süresi, fetal brad.k d' -.. d. 1 d' ıar ı,yonun en ız_en ı. Tablo I: Kordoscntcz cndikasyonları: HIZLI KAR YOTİ TAYİNİ MİKRO KAN ANALİZİ Htc., Hb., MCV, lökosit formülü vb. anemi (travmatik-hemolitik) trombositopeniler Hemoglobin Elektroforezi Hemoglobinopatiler ve eritrosit hast. (talasemi, sferositoz vb.) KAN GRUBU Rh izoimmunizasyonu PIHTILAŞMA FAKTÖR EKSİKLİKLERİ Hemofili, von Willebrand hasr. vb. KONJENİTAL ENFEKSİYON TANISI Varicella, rubella, toxoplasmoz non-immun hidrops fctalis olguları İNTRA-UTERİN GELİŞME GERİLİGİ OLGULARINDA p02, pc02, PH tayni METABOLİZMA BOZUKLUKLARI DNA analizi ile 408

3 VILDIZ KA VAS V AZICIOOLU KAL VONCU&lU Resim 1: Kordosentez ponksiyon şekilleri 409

4 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi il' 1 ili 111 ı: :ı: ııı '!il!. ıll Resim 2: Bir olgumuzda iğnenin plasentayı geçerek kordona girişi 410

5 YILDIZ KAVAS YAZICIOOLU ICAL VONCUGLU Resim 3: Kordosentez tekniği ile alınan fetal kana ait hemoglobin dektroforezi 411

6 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi TEKNİK Aloka SSD 630, real time ultrason cihazı ve 3,5 Mhtz'lik konveks prob kullanıldı. Önce fetusa ait bulgular tesbit edildi. Plasenta lokalizasyonu ve kordon insersiyon yeri ile ponksiyon yeri ve şekli belirlendi. Batın antiseptik solüsyonla temizlendi. Sürekli ultrasonik gözlem altında, serbest el tekniği kullanılarak, 18 veya 200 kalınlığında spinal iğneler ile kordon vanine girildi. 5 olguda retroplasenter, 3 olgu translasenter ponksiyon yapıldı. Oligohiramnioslu bir olguda ise, fetal kısımlar ile uterus arasında iinmobil durumdaki kordona ponksiyon yapıldı. (Resim 1 ve 2). BULGULAR Ponksiyon esnasında gebelik haftaları hafta arasında idi. 6 olguda birinci, 3 olguda ikinci ponksiyon ile kan alınabildi. Alınan fetal kan miktarı 5 olguda Iml, 4 olguda 2ml idi. Ponksiyon süreleri 2-9 dakika sürdü. Ponksiyondan sonra 4olguda1 dakikadan az, 3 olguda 1-2', bir olguda 2 dakikadan uzun süre intraamniotik kanama gözlendi. Bir olguda ise hiç intraamniotik kanama olmadı. Olguların sekizinde Kleihauer-Betke testi uygulandı ve alınan kanın fetal kan olduğu görilldii. İki olguda karyoptip tayini yapıldı. 3 olguda mikro kan analizleri, 2 olguda da Hb elektroforezi yapıldı. Hb elektroforezinde alınan kanın yalnızca HbF ihtiva ettiği göriildil. (Resim 3) SONUÇ Prenatal tanı merkezlerinde giderek yaygın kullanımı görülen kordosentez yön- teminin kliniğimizde de uygulanmasını başlatmak ve tekniğimizi geliştirmek amacıyla yaptığımız çalışmanın preliminer sonuçları, komplikasyonların azlığı ve fetal kan almadaki başarı yönünden umut verici olmuştur. Alınan fetal kanın, kentimizdeki çeşitli sağlık birimlerinde incelenmesi sağlanmış ve hızlı karyotip tayini, mikro kan analizleri, hemoglobin elektroforezi, serolojik testler, kan gazları ve ph tayininin olanaklı olduğu tesbit edilmiştir. KAYNAKLAR 1. Rodeck, CH., Nicolini, U.: Fetal blood sampling. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol., 28, , Valenti, C.: Antenatal detection of haemoglobinopathiea. Am. J Obstet.' Gynecol. 115:851, Bang: J., Bock, T.E., Trolle, D.: Ultraııound guided fetal intravenous transfusion for severe rhesus haemolytic disease. Br.MedJ. 1:373, De, Crespigny, LC., Robinson, HP., Quinn, M.: Ultraııound guided fetal blood transfusion for severe Rh isoimmunization. Obstet.Gynecol. 66:629, Daffors, F., Capella-Pavlovsky, M., Forestier, F.: A new procedure for pure fetal blood sampling in utero: Prenat Diagn. 3: , DafTos, F., Capella Pavlovsky, M., Forestier, F.: Fetal blood sampling during pregnancy with use ofa needl guided by ultrasound: A study of 606 cosecutive caııes. Am.J.Obstet.Gynecol. 153; 6:655-60, Weiner, CP.: Cordocentesis for diagnostic indications: Two year's experience. Obstet. Gynecol. 4:664 67' ı Weincr, CP.: The role of cordocentesis in fetal dia nosis. Clinical Obstet. Gynecol. 31, 2:285-92, Socol, ML., Scott, N., Bruce, W.: Percutaneous um bilical transfusion in severe rhesuıı isoimmunization: Reııolution of fetal hydrops. Am.J.Obstet.Gynecol. 157, 6: , Hobbins,J.C., Grannum, P.A., Romero, R.: Percutaneus umbilical blood sampling. Am.J.Obstet. Gynecol. 152 :I,