PROĞRAM GELİŞTİRME ÇOOK ÖZET BİLGİ

Transkript

1 EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME SÖZLÜĞÜ VE ANAHTAR KELİME LİSTESİ Eğitim; bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir. Formal eğitim: amaçlıdır, önceden hazırlanmış bir program çerçevesinde ve belirli ilkelere göre uygulamaya konulan bir eğitimdir. Örgün Eğitim: Belli bir yaş gurubundaki bireylere, Milli Eğitimin amaçlarına göre hazırlanmış eğitim programları ile okul çatısı altında yapılan eğitimdir. Yaygın Eğitim: Örgün eğitimin yanında veya dışında düzenlenen formal eğitim faaliyetlerinin tümüdür. İnformal eğitim; Aile içinde, akran gruplarında ve usta-çırak ilişkisi sonucu kazanılan davranışları içeren doğal, kendiliğinden oluşur. Formal ve İnformal Eğitim Formal Eğitim: 1. Amaçlı ve planlıdır 2. Öğretmen planlar 3. Kontrollü ortamlarla gerçekleşir 4. Okul vb. yerlerde olur 5. Amaç, olumlu davranış kazandırmak a)örgün Eğitim: 1. Okul vb. yerlerde belli yasalara göre düzenlenen eğitimdir. Örgün ve Yaygın 2. Diplomaya dönüktür. Eğitim b)yaygın Eğitim: 1. Örgün Eğitimin dışında kısa ve uzun dönemli eğitimdir. 2. Sertifikaya dönüktür EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM SÜRECĠNĠN ÖĞELERĠ (Öğretim Programının Basamakları) İnformal Eğitim: 1. Gelişigüzeldir 2. Bulunulan ortama göre şekillenir 3. Her yerde gerçekleşir 4. Yaşamın her anında olur 5. İstenmeyen davranışlar da oluşabilir. 6. Formal eğitimden daha etkilidir. NİÇİN ÖĞRETELİM? (Hedef Kazanım Amaç) NE ÖĞRETELİM? (İçerik, Kapsam, Muhteviyat, Konu NE KADAR ÖĞRETTİK? (Ölçme Değerlendirme Sınama Durumları) NASIL ÖĞRETELİM? (Eğitim Durumları, Öğrenme-öğretme süreci) 1. HEDEF Uzak Genel Özel 2. ĠÇERĠK (Kapsam) Üniteler Konular Programın birinci öğesidir. Yetiştirilecek bireyde bulunması uygun görülen, kazandırılabilir istendik özelliklerdir. Gözlenebilir ve ölçülebilir öğrenci tepkileri biçiminde davranışlara dönüştürülür. Öğretilecek üniteler ve konuların yer aldığı basamaktır 3. EĞĠTĠM DURUMLARI Öğretme-öğrenme süreçlerine ilişkin tüm değişkenlerin yer aldığı 1

2 Öğretim stratejileri Yöntem ve teknikler Araç-gereçler Zaman-süre İpucu, Öğrenci katılımı Pekiştireç, Dönüt 4. Sınama Durumları (Ölçme ve Değerlendirme) basamaktır. Ontoloji (Varlık Felsefesi): Varlık" ve "varoluş" ayrımını; "Varlık vardır ya da yoktur." fikirlerini tartışır. Epistemoloji (Bilgi Felsefesi): bilginin kaynağı, değeri, doğruluğu, sınırı ve problemleri Aksiyoloji (Değerler Felsefesi): etik ve estetik,, ahlaklı, ahlaksız, iyi, kötü, saygılı, özgürlük, tutsaklık, erdem, Mantık: Akıl nedir? Aklın kuralları var mıdır? Varsa nelerdir? Evrensel ve genel geçerli midir? Program Çeşitleri Tanımı Özellikleri Eğitim Programı Öğretim Programı Müfredat Ders Programı (Planı) Örtük Program Eğitim hedeflerine ulaşmak için yapılacak etkinlikler dizgesine eğitim programı denir. Öğrenene okulda ve oku1iş planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir Bir dersin (Örneğin Matematik, Beden eğitimi vb.) okulda ve okul dışında ki öğretimi ile ilgili tüm etkinliklerinin düzenlendiği yapıdır. YARARLARI 1. Verimliliği artırır 2. Etkinliklere yön verir 3. Ülkedeki aynı kademedeki tüm okullardaki öğretimin benzerliğini sağlar 4. Öğretmene rehberlik yapar ÖZELLİKLERİ (*) 1. İşlevsel (görevsel) olmalı 2. Çerçeve program olmalı 3. Esnek olmalı 4. Değişmez ve genel olmalı 5. Uygulayıcılara yardımcı olmalı Bir dersin yalnızca ünitelerinin ve konularının belirlendiği listedir. Konuların düzeneği olarak da ifade edilir. Bir ders içerisinde hedeflerin bireylere nasıl kazandırılacağına ilişkin etkinliklerin düzenlendiği planlardır. Öğretmenler hazırlar. Ders dışı etkinlikleri de içeren programdır. Eğitim programının okul içi ve okul dışı etkinlikleri birlikte düzenlemesidir. Ortak program öğrencinin değişik ihtiyaçlarını karşılamayı ve yaratıcı yönlerini geliştirmeyi amaçlar. AKIMLAR ÖZELLĠKLERĠ DAĠMĠCĠLĠK - Eğitim herkes için aynı ve evrenseldir - İnsanın doğası ve eğitim ilkeleri değişmez - Eğitim yaşama hazırlar - İnsan aklı ön plandadır - Realist akımın etkisi var. - Eğitim sağlam karakterli ve doğru insanlar yetiştirmelidir. - Akıllı bireyler, üstün zekâlılar, elit ve seçkin kişiler iyi eğitilmelidirler. - Çocuklara maddi ve manevi öğeler birlikte verilmelidir. - Evrensel ve entelektüel eğitim - Eğitim çocuğu hayata hazırlar - Evrensel nitelikteki (edebiyat, felsefe, tarihi, dini) eserler okutulur. ESASĠCĠLĠK - İdealizm ve realist akımların etkisi var. 2

3 - İnsan aklı boş bir levhadır - İçerik önemlidir - Öğrenme zorlama ile olur - Öğrenciden çok öğretim önemlidir - Soyut düşünme, alıştırma, ezber kullanılır. Problem çözme her zaman etkili değildir - İlerlemeciliğe tepki olarak çıktı. - Hem maddi hem de manevi eğitime önem verirler - Öğretim sıkı tutulmalı ve disiplinli bir süreçtir. - Öğretmede sıkı çalışma ve zorlama esastır. - Öğretmen merkezlidir. - Eğitim sürecinin özünü konuların özümlenmesi oluşturur. - Öğrenci zorlanmalıdır. - Öğrencilerin zihinsel gelişimi sağlanmalıdır. - Geleneksel öğretim yöntemleri (soyut düşünme ve ezber) kullanılır. - Öğretilecek konu alanları vardır ve öğrenciler bunu öğrenmek zorundadır. ĠLERLEMECĠLĠK - Pragmatik ( yararcılık ) yaklaşımın eğitime uyarlamasıdır. - Eğitim aktif ve ilgilere göre olur - Problem çözme esastır - Okul yaşamın kendisidir - Yarışmadan çok işbirliği vardır - Eğitim demokratiktir - Öğrenme sürecinde öğrenci aktiftir. - Öğrenme süreci öğrencinin ilgi ve yeteneklerini merkeze alır. - Üst düzey zihinsel beceriler (uygulama, değerlendirme, problem çözme) geliştirilir. - Eğitim ( okul ) yaşamla iç içe olmalıdır. - Demokratik eğitim ortamı geliştirilir. - Okul yaşama hazırlık değil, yaşamın kendisidir. - Öğrenciler yarıştırılmamalı, - İşbirliği içinde özendirilmelidir. YENĠDEN KURMACILIK - İlerlemecilik eğitim akımının devamı niteliğindedir. - İlerlemeciliğin devamıdır - Eğitim, reform için araçtır ve okul yapar - Sanayi toplumunda çıkmıştır - Mesleki eğitime karşı çıkarlar - İnsan, makinenin parçası değildir. - En önemli temsilcisi J. Dewey dir. - Eğitimin hedefi toplumda gerçek demokrasiyi sağlamak ve toplumu bu yönde yeniden düzenlemektir. - Toplumun yeniden yapılanmasında eğitim önemli bir reform aracıdır. - 0kul toplumsal değişimin en dinamik kurumudur. Demokratik eğitim ilkelerinin okulda yaşatılması esastır. PROGRAM GELĠġTĠRMENĠN TEMELLERĠ Tarihi Temeller Toplumsal (Sosyal) Temeller - Geçmişte program ile ilgili yapılan çalışmalar ve deneyimler - Geçmişteki olumlu ve olumsuz (hata) uygulamalar - Program geliştirmenin tarihi gelişimi ve yaklaşımlar - Program geliştirmede toplumun temel değerleri, yapısı, kültürün etkisi - Toplumun gereksinimlerinin karşılanması - Toplumsallaşma araçları ve eğitim ilişkisi - Toplumsal değişmelerin ve yenililerin takibi Felsefi Temeller - Her eğitim programının dayandığı bir felsefe olmalıdır. - Eğitim felsefesi eğitimin hedeflerini sorgular ve tutarlılığını sağlar. - Eğitim felsefesi eğitime ilişkin bütün uygulamaları ele alır ve öğretmenlere yol gösterir. - Geçmişteki ve günümüzdeki uygulamaları karşılaştırır ve geleceğe ilişkin tahminler yapar. 3

4 PROĞRAM GELİŞTİRME ÇOOK ÖZET BİLGİ Ekonomik Temeller - Ekonomik kalkınma ve gelişmenin sağlanması - Nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi, işgücü-istihdam dengesinin sağlanması - Bütçe kaynaklarının eğitime ayrılması Psikolojik Temeller - Program geliştirme sürecinde eğitim psikolojisinin bulgularından yararlanılması. - Program geliştirme sürecinde öğrenme kuramlarının etkisinden yararlanılması Bireysel Temeller - Program geliştirmede öğrencinin ilgi, yetenek, öğrenme stilleri ile gereksinimlerinin etkisi önemlidir. - Öğrencinin gelişimsel özelliklerinin programa yön vermesi - Öğretim programının en önemli temeli, bireysel temeldir. Konu Alanı Temeli - Disiplin alanlarının konulara ve ünitelere göre düzenlenmesidir. EĞİTİM (ÖĞRETİM) PROGRAMINDA BULUNMASI GEREKEN TEMEL ÖZELLİKLER İyi (etkili) bir eğitim programı aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 1.Görevsel (işlevsel) olmalıdır Programda yer alan konuların ve etkinliklerin öğrencinin hayatında geçerli olması yani işine yaraması durumudur. Konularm toplumun ve bireylerin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi özelliğidir (yaşama dönüklük). 2. Çerçeve program özelliği Öğrenme-öğretme etkinliklerine ilişkin konuların genel hatlarıyla belirlenmesi ve ayrıntılara girmemesi durumudur. Konular, üniteler ve genel başlıklar şeklinde belirlenir. 3.Esnek Olmalıdır Öğretmen eğitim programındaki konuları ve etkinlikleri görev yaptığı yörenin ekonomik, sosyal özellikleri ile öğrencilerin ilgi, ihtiyaç, beklenti ve seviyelerine göre düzenlenmesidir. Öğretim programının öğrenci ihtiyaçlarına ve sosyal çevrenin değişen koşullarına göre düzenlenebilmesidir. Örneğin Karadeniz in bir sahil köyünde görev yapan bir öğretmen balıkçılık konusunda yeni bir ünite yada alt konu geliştirebilir. 4.Değişmez ve genel olma özelliği Belli konuların ülkemizdeki bütün okullarda işlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Örnek: 10 Kasım ın olduğu haftada ülkemizdeki bütün okullarda Atatürk ü anma etkinliklerinin yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. 5. Uygulayıcılara yardımcı olmalıdır. PROĞRAM GELİŞTİRME TASARIMLARI A-Konu merkezli program tasarımı: Öğrenci bilgileri alıcı ve ezberleyicidir. Öğrencinin bakış açısı temel alınmamıştır. Çocuğun dünyasında yer almayan olgular sunulmakta, yoğun bir bilgi aktarımı söz konusu olmaktadır. Daimicilik-Esasicilik-Davranıçcı Konu Tasarımı: Program konu konu düzenlenir. Disiplin Tasarımı: Program ders ders düzenlenir. Dersler arasında ilişki kurulmasına gerek yoktur. Çünkü her ders kendi içinde bir bütün olarak kabul edilir. Geniş Alanlı Tasarım: Aynı alandaki benzer derslerin bir araya getirilerek bütünleştirilmesi biçiminde oluşturulan tasarıdır. Anahtar Kelimeler: Dersler arası bütünleşme, birleşme, Fen Bilgisi, Hayat bilgisi, Sosyal Bilgiler Disiplinler arası (ilişkisel-korelasyonel tasarım): Üniteler, belli kavramlar etrafında ilişkilendirilerek anlamlı bir biçimde bir araya getirilerek sunulur. Anahtar Kelime: İlişki Süreç tasarımı: Her konu için ayrı ayrı öğrenme ortamı düzenleme yerine, tüm konular için ortak öğrenme ortamı düzenlenmesi.. Anahtar Kelime: Ortak öğrenme ortamı ve yöntemi B-Öğrenci merkezli tasarım: Öğrencilerin ilgi ve gereksinimleridir. Öğrencinin özellikleri, hazırbulunuşlukları, tasarımın merkezindedir. İçerik kesin olarak planlanmamıştır. Esnek bir yapıdadır. Öğretmen süreçte rehber ve koordinatördür. İlerlemeci-Yapısalcı Çocuk merkezli tasarım: Tasarımın genel içeriği, öğrencilerin ortak ilgilerinden oluşur. 4

5 Yaşantı merkezli tasarım: Çocukların gereksinim ve ilgilerinin önceden kestirilemeyeceği yaklaşımından hareket edilir. Öğrenci ilgi ve gereksinimleri gerçek programı oluşturur. Romantik (Radikal) Tasarım: Doğacı eğitim, Eğitime alternatif ve farklı bir açıdan yaklaşırlar. Okulun işlev ve yapısının yeniden düzenlenmesini savunurlar. Kişinin en iyi öğretmeni kendi doğasıdır anlayışı hâkimdir. Erkin KORAY ve KIZI Hümanistik (insancıl) Tasarım: Davranışçı öğrenme kuramlarına dayalı öğretim programı tasarımlarına tepkidir. İnsan davranışlarının basit bir etki-tepki ilişkisinden çok daha karmaşık bir yapıya sahiptir. C-Sorun Merkezli Tasarım: Bireysel ve toplumsal sorunlar odaklıdır. Karşılanmamış gereksinimler önemlidir. Problem çözme becerisini geliştirme amaçlıdır. Yeniden kurmacıdır. Yaşam Şartları Tasarımı: Bu tasarımla, eğitimciler öğrencilerin kavrayışlarını geliştirmekte ve "gerçek" dünya ile ilgili sorunları konusunda genelleme becerisi kazanmalarında yardımcı olmaktadırlar. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı: Bu tasarımcılar toplumun sosyal, politik, ekonomik gelişmelerinin program tasarımı ile bağlantısı konusu üzerinde ilgilenirler. Program tasarımı ile eğitimcilerin, toplumun iyileştirilmesine katkıda bulunabileceklerine inanırlar. Çekirdek (CORE) Tasarımı: Bu tasarım da konu merkezlidir ve genel eğitim üzerinde odaklaşmıştır. Öğrenen merkezli program tasarımına pek yakınlığı yoktur. Tasarımlar, öğrenci sisteme girmeden önce yapılır. Program geliştirme işlemi bir süreçtir. Dört ana süreçten oluşur. Program Geliştirmenin Planlanması Program Tasarısı Hazırlama Çalışma kurullarının belirlenmesi İhtiyaç belirleme Hedef-kazanım İçerik (Konu) alanı Eğitim durumları (Öğrenme-öğretme yaşantıları) Ölçme-Değerlendirme (Sınama durumları) Programın Denenmesi Programın Değerlendirilmesi PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI Çalışma Gruplarının Oluşturulması I. Grup: Program Karar ve Koordinasyon Grubu: Üst Kurul-bürokratlar, Karar verici II. Grup: Program Çalışma Grubu: Program geliştirme uzmanı. Ölçme uzmanı,konu alanı uzmanları (öğretmenler), Alan Uzmanı (üniversite öğretim elemanları) III. Grup: Program Danışma Grubu: Eğitim bilimi uzmanlarından oluşur. İhtiyaç Belirleme Süreci: İhtiyaç belirleme çalışmaları program geliştirenlere programın kapsamı, izlenecek sıra ve programın diğer öğeleri ile ilgili kararları vermede; programların hedeflerinin gerçek ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığını ortaya koymada yardımcı olur. İhtiyaç belirleme bir süreçtir. Bu süreç beş aşamadan oluşur: Hazırlık Bilgi toplama Bilgilerin analizi Bilgilerin rapor edilmesi Bilgilerin kullanılması İHTİYAÇ BELİRLEME YAKLAŞIMLARI Farklar Yaklaşımı Bu yaklaşım gözlenenle beklenen başarı düzeyleri arasındaki farkı ortaya çıkarır. Olması gereken özellikler - olan özellikler: Fark 5

6 Demokratik Yaklaşım İhtiyaç, toplumdaki baskı gruplarının isteklerinden hareketle ortaya çıkar. Çoğunluğun isteklerine göre ihtiyaç belirlenir. Analitik Yaklaşım Gelecekte ortaya çıkması olası durumlardan yola çıkarak ihtiyacın belirlenmesi sürecidir. Mevcut durumdan yararlanılarak geleceğe yönelik durumlar hakkında karar verilir. Bu yaklaşımda eleştirel düşünceden yola çıkılarak çözüm aranır. Anahtar kelimesi gelecektir. Betimsel Yaklaşım: Belirli olgu ya da eğitim yaşantılarından ortaya çıkan durumla ilgilenilir. Bir nesnenin yokluğu, eksikliği ile ortaya çıkan zararla o nesnenin varlığının ortaya koyacağı, sağlayacağı yarardan hareketle ihtiyaç belirlenir. Anahtar kelimeler: Bilgi ve Becerilerin varlığı ya da yokluğu İHTİYAÇ BELİRLEME TEKNİKLERİ Delphi Tekniği Yazılı olarak ortak çoğunluğun ihtiyacı belirlenir. Anket, , mektup, yazılı mülakat gibi araçlar kullanılabilir. Ekonomik ve hızlı bir süreçtir. Bireyler gruptan etkilenmeden kendi öznel yargılarını ifade ederler. Progel-Dacum Tekniği: Program geliştirme ( Development a currilum ) kavramının kısaltmasıdır. Bir alandaki ihtiyaçlar gerçek alanda o alanın uzmanı, erbabı ile birlikte belirlenir. Usta-Erbap-Uzman Gözlem: Bir alandaki ihtiyaçlar işin yapıldığı doğal ortamında gözlemlenir ve gözlem işlerine aktarılarak listelenir. İzleme süreci Meslek Analizi Bir mesleği oluşturan bilgi, beceri ve tutumlar analiz edilerek çözümlenir ve bireylerin ne tür özelliklere ihtiyaç duyacakları belirlenir. Diğer teknikler şunlardır: Ölçme araçları-testler Görüşme-Grup toplantıları Kaynak tarama Literatür tarama Raporları değerlendirme Mevcut programı inceleme PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA HEDEF- KAZANIM; (niçin öğretelim?) plânlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencinin kazanması kararlaştırılan bilgi, beceri, değer ve tutumlardır Bireyin planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla kazanması kararlaştırılan ve davranış değişikliği olarak nitelendirmeye uygun özelliklerdir. 1. Uzak Hedefler: Politik felsefeyi yansıtır, fonksiyonu yön göstermek, eğitim hizmetlerinin amaçlarını belirtmektedir. 2. Genel Hedefler: 1739 Milli Eğitim Temel Kanunu-Okul tür ve Kademelerinin hedefleri. 3. Özel Hedefler: Bir disiplin ya da çalışma alanı için hazırlanır. Belli bir ders ya da kurs için saptanacak özel hedeflere örnek teşkil eder. BİLİŞSEL ALAN (bil-ka-uy-an-sen-de): Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basanların kodlandığı alandır. Bilgi (En Düşük Seviye) aktarma, belli bir parça aktarma, ezber, aynen aktarma Kavrama: Yorumlama -açıklama, bildirme, yeniden kelimelere dökme, Uygulama -kullanım, gösteri, deneme, Analiz -inceleme, araştırma, deney, Sentez - oluşturma, tasarım, öngörme,yaratma, özgünlük Değerlendirme (En üst düzey) hüküm verme, oranlama, destekleme davranışlarıdır. DUYUŞSAL ALAN: İlgi, tutum, sevgi, nefret,güdülenmişlik, kaygı, benlik, kişilik, değer yargıları gibi özellikleri içermektedir.(atdök) 6

7 I. Alma II. Tepkide Bulunma III. Değer Verme IV. Örgütleme V. Kişileştirme Karşılaşılan bilgi ve uyarıcıya dikkat etme Söz konusu olay, olgu ve objeye karşı seçici davranma Bilgi ve uyarıcıya ilgili olma Bilgiye tepkide bulunma Söz konusu olay, olgu ve objeye değer verme Başka bilgi ya da değerlere kıyasla tercih etme. Bilgi ve değere kendini adama Farklı değer ve bunlara ilişkin görüşlerini sistemli bir şekilde organize etme İçselleştirilen ya da özümsenen değerle ilgili bir davranış kalıbı geliştirme İçselleştirilen değerle ilgili bireysel bir yaşam felsefesi geliştirme PSİKOMOTOR ALAN: Becerilerinin kodlandığı alandır. Zihin-Kas Koordinasyonu 1-Algılama/Uyarılma 2-Hazırlık / bedensel kurulma 3-Kılavuzlama öğretici ya da kılavuz yardımıyla yapma 4-Beceri haline getirme 5-Yaratma Bir becerinin gerçekleşme aşamalarını izleme Beceri birimlerinin (Edimlerinin) farkına varma Bir beceri için zihinsel yönden hazır olma Beceriye bedensel olarak kurulma Beceriye duygusal yönden hazır olma Ustalık ürünü bir beceriyi taklit etme. Bu beceriyi kendi kendine yapmaya çalışma Bir beceriyi istenen standartlarda yapma Beceriyi otomatikleştirme Orijinal bir beceri örüntüsü geliştirme İÇERİK-(KAPSAM, MUHTEVA) NE ÖĞRETELİM? Hedeflerin gerçekleşmesi için bireylere hangi dersler, üniteler ya da hangi konuların verilmesi sürecidir. Bu nedenle içerik hedeflerle tutarlı olmalıdır. İçerik, hedefe göre düzenlenir. Öğretim programlarının hedeflerini gerçekleştirmek için bireylere hangi dersler, hangi üniteler ya da hangi konuların verilmesi sürecidir. Bu nedenle içerik hedeflerle tutarlı olmalıdır. İÇERİK DÜZENLEME STRATEJİLERİ 1. Doğrusal Programlama Yaklaşımı (BLOOM VE TYLER) Birbiri ile ardışık sıralı, yakın ilişkili ve zorunlu ya da önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde doğrusal programlama yaklaşımı kullanılır. Özellikle aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. Örnek; hayat bilgisi, sosyal bilgiler gibi. Anahtar kelimesi ARDIŞIKLIK VE SIRADIR. 2. Sarmal Programlama Yaklaşımı (BRUNER) Konuların yeri geldikçe tekrarlandığı, konuların kendi içinde ve birbirleriyle ardışıklık ilişkisinin bulunduğu, özellikle dil öğretiminde ağırlıklı olarak kullanılan bir programlama yaklaşımıdır. Anahtar kelimesi TEKRAR, BRUNER,DİL ÖĞRETİMİDİR Modüler Programlama Yaklaşımı (VYGOTSKY) İçerik düzenlenirken konular öbekler, üniteler halinde düzenlenir. Bu öbeklerin (ya da modüllerin) birbiriyle ilişkili olması beklenmez. Bu programla öğretim sonunda alınacak sonuçlar bellidir. Konuların hangi sırayla öğrenileceği açısından esnektir. M2 M3 M 1 7

8 Öğrenme ünitelerinin, aşamalı olup olmadıklarına bakılmadan anlamlı parçalara ayrılarak düzenlenmesidir. Anahtar kelimesi PARÇA, ÜNİTE, ÖBEK, PARÇALARDAN BÜTÜN 4.Çekirdek Programlama Yaklaşımı Çekirdek programda ise ilk önce ortak öğrenilecek konular verilir. Sonra öğrencilere seçenekler sunularak İlgi duyduğu alanlarda ders almaları sağlanabilir. Anahtar kelimesi SEÇİMLİK DERS, MERKEZ DERS, ZORUNLU DERS Fizik FEN BÝLGÝSÝ Kimya Zorunlu Biyoloji Seçmeli 5-Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı Konu Ağı-Proje merkezli program yaklaşımında öğrencilere konuların ağı bir harita gibi çıkartılıp verilir ve belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Bu yaklaşımda konuların içeriğine öğrenciler kendi kendine ya da grup halinde karar verirler. Konular küçük projeler olarak da belirlenebilir. Anahtar kelimesi PROJE-HARİTA M 2 M 1 M 3 M 4 6- Piramitsel Programlama Yaklaşımı İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer alması, ileriki yıllarda alanın gittikçe daralarak uzmanlaşmanın küçük birimlerde olması söz konusudur. Anahtar kelimeler: Geniş Birimlerden Küçük birimlere, Uzmanlık UYARI EN SABİT-KONU MERKEZLİ YAKLAŞIMDIR 1. YIL 2. YIL MUHASEBE DAL DERSLERİ ORTAK DERSLER 7.Sorgulama Merkezli Programlama Yaklaşımı (J.DEWEY) Baştan içerik belli değildir. İçerik düzenlemesi öğrencilerin ihtiyaçları ve sorularına göre oluşturulur. Bu yakla - şım öğrencilerin sorularına ve gereksinimlerine yanıt verme gerekliliğini benimseyen felsefi görüşe göre dayanır. En esnek-değişebilir yaklaşımdır. BELİRTKE TABLOSU (Hedef-İçerik Tablosu) Bir eğitim programında yer alan hedef ve hedef davranışlarla, program içeriğinin iki boyutlu bir çizelge üzerinde gösterilmesidir. EĞİTİM DURUMLARI (SÜREÇ- NASIL ÖĞRETELİM) Program geliştirme çalışmalarının süreç boyutudur. Belirlenen hedef davranışların öğrencilere nasıl kazandırılacağı sorusuna cevap aranır. Öğretim durumlarında öğrenci, öğretmen, yöntem, teknik, araç-gereç, strateji, içerik vb. konuların birbirleriyle etkileşimleri ile ilgili etkinlikler söz konusudur. Değişkenleri (PİDE) Pekiştirme İpuçları, Dönüt, Geri bildirim Etkin Öğrenci katılımı Ipuçları, öğrenme sürecinde öğrenciye neyi öğrenebileceğini, bunları öğrenirken ne yapacağını anlatmak için kullanılan faaliyetlerin tümü olarak tanımlanmaktadır. Öğrenci katılımı, öğrencinin istenilen davranışı kazanması için kendisine sağlanan ipuçları ile belli bir düzeyde açık ya da kapalı şekilde etkileşmesi ve bu çabayı davranışı kazanıncaya kadar devam ettirmesidir. Pekiştirme, davranışın tekrar edilme sıklığını artırma işidir. Olumlu ya da olumsuz olarak pekiştirme yapılabilir. 8

9 Dönüt düzeltme, öğrenciye kendi öğrenmesiyle ilgili sonuçları, geldiği düzeyleri bildirme işidir. Düzeltme ise, ulaşılamayan hedeflerin, gerçekleşmeyen veya olumsuz olarak ortaya çıkan durumların gerek öğretmen ve gerekse öğrencinin kendi etkinliği içerisinde düzeltilmesidir. ÖLÇME VE DEĞELENDİRME (SINAMA DURUMLARI)NE KADAR ÖĞRETTİK? Ölçme ve değerlendirme, sürecin son ve tamamlayıcı ögesidir. Programların istenilen başarıyı gösterip gösteremediği, öğrencilerde gelişmesi beklenilen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, arzu edilen sınıf ve okul gelişimlerinin oluşup oluşmadığı ölçme ve değerlendirme ile yapılabilir. Bu nedenle de ölçme ve değerlendirme eğitim ve öğrenimi sürekli izleyerek aksaklıkları zamanında tespit ve düzeltme şansını verir. PROGRAMIN DENENMESİ (PİLOT OKULLAR) Bu aşamaya kadar hazırlanan öğretim programı asıl uygulamadan önce mutlaka deneme uygulaması yapılmalıdır. Yapılan bu deneme uygulaması sonuçlarına göre asıl uygulamaya geçilir ya da değerlendirmeye alınarak program geliştirme süreçlerine geri dönülür. PROGRAMIN DEGERLENDİRİLMESİ (KARAR SÜRECİ) Eğitim programını değerlendirme; program geliştirmenin temel bir aşamasıdır. Belirli bir zamanda gerçekleştirilen programın başarısını, aksaklıklarını ortaya çıkarmak, standartlarını belirlemek, kaynakları en iyi şekilde kullanarak planlanan sürede işlemin tamamlanmasına yönelik işlemler bütünüdür. ÖĞRETİMİ PLANLAMA Plân, önceden belirlenen eğitim hedeflerine ulaşmak amacıyla öğretim konusu içinde yer alan etkinliklerden hangilerinin seçileceği, bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağı, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araçların kullanılacağı, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceğinin önceden tasarlanıp kâğıt üzerinde saptanmasıdır. ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN Öğretim etkinlikleri için hazırlanan planlar içerisinde en genel ve kapsamlı olanı ünitelendirilmiş yıllık plandır. Ünitelendirilmiş yıllık plan bir öğretmenin, bir öğretim yılı boyunca ders vermekle yükümlü olduğu sınıflarda program uyarınca belli ünite ya da konuları hangi aylarda yaklaşık olarak ne kadar sürede işleyeceğini gösteren ve öğretmenler tarafından hazırlanarak ders yılı başında okul yönetimine verilen bir çalışma planıdır. DERS PLANI: Bir ünitenin bir ders içinde gerçekleştirilecek bölümü için hazırlanan plandır. Bir başka deyişle ders planı, bir derste işlenecek konu ya da konularla ilgili amaç ve davranışsal amaçlara ulaştıracak öğrenmeöğretme etkinliklerinin planlanmasıdır. Giriş : Bu bölümünde dikkat çekme, güdüleme, gözden geçirme ve geçişe yer verilir. Amaç, öğrencinin derse hazırlanması, davranış değiştirmeye hazır hale getirilmesidir. Dikkat çekme : Bir dersin işlenişindeki ilk basamak dikkati çekmektedir. Öğretmen dersin başında, öğrencilerin dikkatlerini kazanacakları davranışlara çekmek zorundadır. Öğretmen, ders başında, bir söz, örnek olay, kıssa, hikâye, fıkra, anı, tarihi olay, şarkı, şiir, levha, tablo, resim vb. şeyleri anlatarak, okuyarak okutarak tepegözle yansıtarak, fotokopi çekerek, bilgisayarda göstererek, filmini seyrettirerek öğrencilerin dikkatlerini konuya çekebilir. Güdüleme : Güdü (Motivasyon), bireyin amaçları doğrultusunda hareket etmesini, eylemde bulunmasını sağlayan eğilim veya enerjidir. Güdülenmiş birey, amacına ulaşmak için devamlı çaba sarf eder ve zaman harcar. Güdüleme; öğrencilerin belirlenen davranışları kazanmaya istekli hale gelmelerini sağlayıcı etkinlikleri içerir. Gözden geçirme (Ön öğrenmeleri hatırlatma): Öğrencilerin, kendilerinden beklenen bilmeleri öğrenmeye yön verir. Anlatılacak konuyla ilgili, öğrencinin daha önceki öğrendikleri hatırlatılır, ilişki kurulur. Giriş davranışları ise öğrenciye kazandırılacak davranışlara ilişkin geçmişteki yaşantılarla ilgili yetenek ve bilgileri kapsar. Geliştirme Bölümü : Belirlenen davranışların öğrencilere kazandırılması için yapılacak etkinlikleri kapsar. Bu etkinlikler ara özet ve ara geçişlerle sonuç bölümüne kadar sürer. Bu bölüm, belirlenen davranışların öğrencilere kazandırılması için yapılacak etkinlikleri kapsar. Sonuç Bölümü : 9

10 Son özet, tekrar güdüleme, transfer, ödev verme, değerlendirme ve kapanıştan oluşmaktadır. Son özet, ana noktanın ve yardımcı noktaların son kez açıklanmasıdır. Bu, kazandırılan davranışların pekişmesini; eksikliklerin giderilmesini ve yanlışların düzeltilmesini sağlar. YENİLENEN İLKÖĞRETİM PROGRAMLARININ EĞİTİM ANLAYIŞI VE İLKELERİ Her çocuk öğrenebilir. Öğrenmeyi öğrenme, kişinin sorunlara nasıl yaklaştığını fark etmesi, bilgiyi nasıl alıp işlediğini öğrenmesidir. Öğrenciler, düşünme, sorgulama, iletişim ve etkileşimde bulunma becerileri edinebilir. Öğrenciler, millî kimliklerini koruyarak evrensel değerleri içselleştirebilir. Öğrencilerimiz örf, adet ve geleneklerimiz çerçevesinde ruhî, ahlâkî ve kültürel yönlerden gelişebilir. Sorumluluk bilinci geliştirilen öğrenciler bağımsız karar verebilir. Öğrencilerin sosyal duyarlılıkları geliştirilebilir. Yaparak ve yaşayarak, deneyime dayalı bir öğrenme ortamı oluşturulabilir. Öğrenme-öğretme sürecinde her türlü öğretim yöntem ve tekniği kullanılarak öğrenme gerçekleştirilebilir. Öğrenme öğrenci merkezlidir. Öğrenme bireyin sosyal, biyolojik ve duygusal gelişimi ile doğrudan ilgilidir. Öğrenme durumsaldır ve çevresel şartlara göre şekillenir. HEPİNİZE BAŞARILAR DİLERİM Uğur YILMAZER 10