T ürkiye de Muhasebenin meslek olarak yasal bir dayana a kavuflmas ve

Transkript

1 mali ÇÖZÜM TÜRMOB OLA AN (SEÇ ML ) GENEL KURULU NA G DERKEN Yahya ARIKAN SMMMO Baflkan T ürkiye de Muhasebenin meslek olarak yasal bir dayana a kavuflmas ve di er meslekler içinde yer almas 1980 l y l nda gerçekleflebilmifltir. Ancak Türkiye de ki ekonomik geliflmeler göz önüne al nd nda çok geç kal nm fl bir süreç oldu u da gerçektir. Bu geç kalm fll n getirdi i bir yarar vard r; o da Dünya üzerin deki geliflmifl ülkelerde meslekle ilgili ortak dilin ve standartlar n oluflmas di er taraftan yeni oluflan bu geliflmelerin uygulamaya sokulmufl olmas d r. Bugün tarihinde 3568 say l yasayla kurulan mesleki örgütlülü ümüz 16.y l n tamamlad. Geçen bu sürede Meslek yasam z n eksikli ine ra men Odalar m z n kurulufl çal flmalar n ve Oda üyeliklerimizi büyük heyecanlar duyarak sürdürdük. Hemen hemen tüm illerde günün koflullar na uygun ça dafl ve teknoloji donan ml Oda binalar m z ve dershanelerimizi infla ederek meslek mensuplar m - za yönelik e itimlerimizi bafllatarak, meslek mensuplar n uluslar aras geliflmelere haz r hale getirmeye yönelik çal flmalar içinde olduk. Meslek yasam z n ve yönetmeliklerimizin günümüzün koflullar na uymad -,eksiklerin biran evvel düzeltilmesi gerekti i tüm meslek camiam z taraf ndan hep dile getirilmifltir. Do al olarak bu çal flmalar TÜRMOB ve Odalar m z yapacakt r. Bu amaçla Erzurum da yap lan 36.Oda Baflkanlar Toplant s nda YMM ve SMMM Odalar ndan bir çal flma ekibi oluflturulmufltur.yaklafl k bir y ld r süren çal flmalar sonucunda mutabakat sa lanan yedi yönetmelik tamamlanm flt r. TÜRMOB un bir ve üç nolu projesi de uzmanlar n ve proje üyesi Odalar n katk lar yla da yönetmelik haline getirilmifltir.ayr ca Erzurum da oluflan çal flma ekibinin büyük ço unlu unun uzlaflt ( birkaç oda çal flmay desteklememifltir.) Mesleki ortakl klar yönetmeli i de tamamlanm flt r.

2 14 mali ÇÖZÜM Görüldü ü gibi yedi yönetmelik yürürlülükte olanlar n revizesidir.üçü ise yeni yönetmeliktir. Yönetmelikler TÜRMOB ve Odalar m z n Web sayfalar na konularak meslek mensuplar m z n görüflüne sunulacakt r. 17.TÜRMOB Genel Kurulu ilk defa 6,7,8, Ekim 2006 Tarihlerinde üç gün olarak düzenlenecektir. Birinci gün yönetmelikler, ikinci gün çal flmalar de erlendirilecek ve üçüncü günde seçimler yap lacakt r. Bu yönetmelik taslaklar afla da s ralanm flt r: * Haks z Rekabet Ve Reklam, * Meslek mensuplar n n mesleki faaliyetlerinde uyacaklar Etik lkeleri, * Mesleki ortakl klar, * Meslek mensuplar n n Çal flma Usul Ve Esaslar, * Meslek mensuplar n n uyacaklar disiplin kurallar, * Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odalar, * Yeminli Mali Müflavirler Odalar, * Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Ve Yeminli Mali Müflavirler Odalar Birli i, * Yeminli Mali Müflavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, * Üye Aidatlar le Birlik Paylar n n Tespiti, HAKSIZ REKABET VE REKLAM YÖNETMEL i TASLA I NIN GEREKÇES : Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik mesle inin uzun dönemli güvenilirli ini ve verimlili ini sa lamaya yönelik olarak meslek mensuplar n n birbirleri ile rekabetine ve rekabetin bir yöntemi olarak reklama iliflkin ilke ve prensiplerin düzenlenmesi gere i duyulmufltur. Mesleki faaliyetlerin yerine getirilmesinde haks z rekabet yöntemlerini kullanmamaya özen göstermek mesle in niteli inden kaynaklanan bir sosyal sorumluluktur. Bu sosyal sorumluluk mesle in içinde farkl aflamalarda yer alan gerçek ve tüzel kifliler (devlet, iflletme sahipleri ve yöneticileri, meslek üyeleri, Odalar) için en do ru ve ortak menfaate hizmet eden davran fl biçimini benimsemeyi gerektirir. Haks z rekabete iliflkin kurallar, meslek mensuplar n n, ifl sahiplerinin ve di er ilgililerin haks z rekabetten korunmalar na hizmet etmeyi amaçlar. Bu amaçla, Yönetmelik ile Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik mesle i bak m ndan haks z rekabet kavram tan mlanm fl ve s - n rlay c olmamak üzere haks z reka-

3 mali ÇÖZÜM 15 bet halleri örneklenmifltir. Haks z rekabet halleri, meslek mensuplar n n kendi aralar nda ve ifl Sahipleri ile liflkileri, ücret ve di er mali nitelikteki uygulamalar ve reklam uygulamalar için ayr ayr düzenlenmifltir. Yönetmelik ile öngörülen kurallar n ard nda emek ilkesinin güçlenmesi ve etki alan n n geniflletilmesi fikri yer almaktad r. Reklam da rekabet araçlar ndan biridir. Bilindi i gibi, 3568 say l Kanun un 44 üncü maddesinde, meslek mensuplar bak m ndan reklam yasa öngörülmektedir. Ancak, günümüzde internet olanaklar ve sair teknolojik geliflmeler, globalleflmenin bir sonucu olarak uluslararas iflletmelerin pazarda faaliyet göstermesi gibi sebeplerle reklam yasa n n içeri ini, koflullar n ve s n rlar n belirlemek zorunlulu u do mufltur. Bu amaçla, meslek mensuplar n n kendilerini ve iflyerlerini tan t m amac yla yapaca faaliyetler belirlenmifltir. Ayr ca, meslek mensuplar n n mesleki faaliyetleri ile ba lant l olarak sürdürebilece i e itim, bilimsel çal flma gibi destekleyici faaliyetler ile ilgili temel prensipler düzenlenmifltir. Bu Yönetmelik ile öngörülen haks z rekabet ve reklama iliflkin ilke ve kurallar, meslek mensuplar n n mesleklerini özen, do ruluk ve onur içinde yerine getirmelerini, mesle in gerektirdi i sayg ve güvene yak fl r flekilde hareket etmelerini, mesle in niteli ini olumsuzlaflt racak ve görünümünü bozacak davran fllardan kaç n lmas - n sa lamay amaçlamaktad r.. SERBEST MUHASEBEC (SM), SERBEST MUHASEBEC MAL MÜfiAV R (SMMM) VE YEM NL MAL MÜfiAV R (YMM) ET K LKELER YÖNETMEL TASLA I NIN GEREKÇES Muhasebe mesle i, tüm geçmifli boyunca bilinen en eski ve en sayg n mesleklerden bir tanesi olmufltur. Ancak; özellikle son yirmi y ll k dönemde ulusal ve uluslararas alanda yaflanan birçok finansal skandal ve yolsuzluk, mesle in ve meslek mensubunun itibar ve sayg nl n zedeler hale gelmifltir. Özellikle son dönemde, mesle in görev ve yetki alanlar - na yönelik d fl müdahalelerin artt göze çarpmaktad r. Ayn zamanda, h zl küreselleflme ve artan finansal entegrasyon ulusal ve uluslararas mesleki düzenlemelerin harmonizasyonunu zorunlu k lmaktad r. Muhasebe mesle inin uluslararas üst kuruluflu niteli inde olan Uluslararas Muhasebeciler Federasyon u (IFAC), bu süreci kolaylaflt rmak ad na düzenlemeler yapmaktad r. Uluslar aras Finansal Raporlama Standartlar (IFRSs), Uluslar aras Denetim Standartlar (ISAs) ve son ola-

4 16 mali ÇÖZÜM rak 30 Haziran 2006 tarihinden itibaren yürürlü e giren Muhasebe Meslek Mensubu çin Mesleki Etik lkeleri bu düzenlemelerden en baflta gelenleridir. Günümüzde her bir meslek alan nda mesleki etik ilkelerinin haz rland görülmektedir. Zira; bir mesle in itibar ve sayg nl n korumak onu belirli bir ahlaki ilkeler setine oturtmakla mümkün olabilmektedir. Haz rlanan bu yönetmeli in gerekçesi; muhasebe mesle ini d flar dan veya içeriden gelecek bask ve tehditlerden koruyarak, meslek mensuplar n n hizmetlerini yerine getirmelerinde onlara rehber olacak de erleri belirlemek, mesle in sayg nl n n zarar görmesini önlemek ve mesle in kendi içindeki özerk yap s n muhafaza edebilmektir. Ayr ca IFAC n uyulmas zorunlu asgari etik ilkelerine ba l kal narak haz rlanan bu yönetmeli- in, mesle in ve meslek mensubunun bu entegrasyon sürecine kat l fl - n h zland rmas ve kolaylaflt rmas hedeflenmektedir. SERBEST MUHASEBEC, SERBEST MUHASEBEC MALÎ MÜfiAV R VE YEM NL MALÎ MÜfiAV RLER N ORTAKLIK BÜROSU VEYA fi RKET HAL NDE ÇALIfiMALARINA L fik N USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMEL K TASLA I NIN GEREKÇES 3568 say l Kanunun 45 inci maddesi ile yasal zemine kavuflmufl olan, meslek mensuplar n n çal flmalar n serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müflavirlik veya yeminli mali müflavirlik ortakl k bürosu veya flirketi fleklinde birlefltirmeleri imkân hakk nda bugüne kadar, TÜR- MOB un 1996/2 say l Mecburi Meslek Karar na liflkin Genelgesi haricinde bir düzenleme yap lmam fl; bu Genelgenin önem arz eden dokuz maddesinin Dan fltay 8 inci Daire taraf ndan iptal edilmesiyle de Genelgenin uygulanabilirli i önemli ölçüde daralt lm fl ve konu bugüne kadar uygulamada, kendi mecra nda bir geliflme göstermifltir. Dan fltay 8 inci Dairenin iptal gerekçesi olarak en dikkat çekici olan husus, konunun bir yönetmelik ile düzenlenmemifl olmas d r. Bu yönetmelik çal flmas yla öncelikle bu hukuki eksiklik giderilmek istenmektedir. Muhasebe mesle i, uluslararas alanda ortaya ç kan de ifliklikler do rultusunda, özellikle ba ms z denetim

5 mali ÇÖZÜM 17 alan ndaki geliflmelere paralel olarak ça n mesle i olmaya adayd r. Di er bir ifade ile ba ms z denetim mesle- in itici gücü olarak ortaya ç kmaktad r. Yaklafl k alt y ll k yo un bir çal flma sonucunda haz rlanan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Genel Kurul Gündemine gelmek üzere olan Türk Ticaret Kanunu Tasar s Dünyadaki bu e ilimi destekleyen devrim niteli inde hükümler içermektedir. Avrupa Birli i müktesebat ile uyuma temel hedefleri aras nda yer veren yeni Türk Ticaret Kanununun yürürlü e girmesi ile birlikte meslek mensuplar için denetim öne ç kan bir ihtisas alan olacakt r civar ndaki sermaye flirketinin denetimi, orta ve büyük ölçekli flirketlerde ba ms z denetleme kuruluflu, küçük ölçekli flirketlerde ise iki yeminli mali müflavir ya da iki serbest muhasebeci mali müflavir taraf ndan gerçeklefltirilecektir. Bu durumun meslek mensuplar için büyük bir onur kayna olmas yan nda, onlar önemli bir sorumluluk alt nda b - rakaca da aç kt r. Ayr ca, son dönemde Dünyada denetimin geldi i noktaya iliflkin olarak, ba ms z denetim yapacak meslek mensuplar n n e itilmesini, ba- ms z deneticilerin denetlenmesini ve denetim standartlar n n uluslararas denetim standartlar na uygun olarak belirlenmesini sa layacak çal flmalar yak ndan takip eden ve uygulama gayreti içinde olan TÜR- MOB, bu Yönetmelik ile baflta Türk Ticaret Kanunu Tasar s olmak üzere ba ms z denetime iliflkin tüm düzenlemelerin önünde giden, Avrupa Birli inin 8 no lu Direktifi ile uyumlu, çat bir düzenleme yapmay amaçlamaktad r. Aksi bir yaklafl m, k sa denebilecek bir süre içerisinde güçlü bir örgütlenmeye kavuflmufl olan muhasebe mesle inin denetim alan nda baflka kurum ya da kurulufllar n yapacaklar düzenlemelerin gerisinde kalma tehlikesi ile karfl karfl ya b rakabilecektir. Sonuç ; Muhasebecilik mesle i, ülkemizde kendi yasas na 16 y l önce kavuflabildi. Muhasebecilik, dünyan n en eski mesleklerinden birisi olarak bilinmesine karfl l k, Türkiye de yasal dayana- çok yenidir. Muhasebe mesle inin bugün geldi i 16 y ll k sürede mesle in kökleflmesi için çok önemli ad mlar at lm flt r. Dünyada h zl yaflanan ekonomik sosyal ve siyasal de iflimle beraber meslek yasam z günün koflullar karfl s nda belli yönleriyle yetersiz kalm flt r. Bu nedenle haz rlanan yukar da gerekçelerini sundu um Yönetmelikler mesleki aç dan bir ihtiyaç olarak ortaya ç km flt r.

6 18 mali ÇÖZÜM Haks z Rekabet Mesle imizin bir nolu sorunudur. Etik lkeleri kap m z n önünü temiz tutacakt r. Ortakl klar kurumsallaflmam z ve TTK sürecine haz rlanmam z sa layacakt r. Süreç bu çal flmalara herkesin katk sunma zaman d r. Unutulmamal d r ki ;yap lan bu çal flmalar muhasebe mesle inin yeni yap lanmas na önemli katk - lar getirecektir.

7 HAKEML YAZILAR REFEREED PAPERS 19

8 20