Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı

Transkript

1 Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Bülten May ıs 1993 No:21

2 içindek İ LER I. BÖLÜM KKTC. Merkez Bankas ı Aleyhine Ingiltere Yüksek Mahkemesinde Aç ılan Dava II. BÖLÜM 2 K.K.T.C. Merkez Bankas ı ve Bankac ı l ık Faaliyetleri ili. BÖLÜM Ekonomik Gelişmeler Üretim, Istihdam ve Fiyatlar a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar b) ın Kullan Istihdam ım ı 31 c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler Mali ve Parasal Geli ş meler 37 a) Mali Gelişmeler b) Parasal Geli şmeler Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi a) Ticaret ve pazarlama 45 b) Ödemeler Dengesi 45 IV. BÖLÜM Merkez Bankas ın ın Y ı ll ı k Hesaplar ı Bilânço Kâr ve Zarar Hesab ı Hesaplar Hakk ında Aç ıklamalar V. BÖLÜM Bankac ı l ı k İstatistikleri VI. BÖLÜM Bankac ı l ı k Kesiminin Özel Ilgi Duyaca ğı Mevzuat v ıı. BÖLÜM Tablolar ın listesi t 105

3 I. BÖLÜM POLLY PECK t LONDRA'DA 2 Mart ve 8 Mart 1593 tari ğ i nedeniyle davan ı n reddine ce reddolunmas ına kar şı Bank vas ın ın esas ı hakk ında tatmin nulabilir bir tezleri olmad ığın ı yumlar ın davas ın ı reddetti. M de emretti. Halen bu masrafla saplann ın haks ız yere dondur n ı n tazminat talebi ile birlikte TERNATIONAL P-LC KAYYUMLARINI N ĞI DAVA YÜKSEK MAHKEMEDE AÇTI leri aras ı nda Temyiz Mahkem'esi, Mahkeme nin yetki yetersizli - air Banka taraf ından yap ılan rrı Cıracaat ın mahkemece daha ön - da - n ın yapt ığı istinaf ı dinledi: Temyiz Mahkemesi kayy umlar ın rığı ve savu - Imad ı ve Bankay ı Ingilterede deva etmek için sağla atad ı. Neticede Mahkeme daha-öbceki karar ı bozarak kay - keme Bankan ın dava masraflar ın ın kayyumlarca ödenmesini Ekim 1991 ve Mart 1992 tarihleri aras ınd ondradaki döviz he ta ra kar şıl ık Banka - Iması neticesi Bankan ı n duçar oldu ğu zar ankan ın Londradaki avukatlar ınca izlenmektedir.

4 6ÖLUm KUZEY KIBRIS;TÜRK CUMHüRlYETINDE MRKE±,BANKASI,VE BANKACILIK FAALIYETI. 35/1987 Say ı l ı Kuzey K ıbrts.türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ında belirtilen çerçevede bankalar taraf ından getirilen. k ısa vadeli senet ve vesikalar ı reeskonta kabul ederek veya Kam ılkurum ve Kuruluşlarına Hazine Kefaleti kar şı lığında avans vermek suretiyle, piyasaya para sürme ve tıankapara.kaynk sa ğlama görevleri bankam ızca sürdürülmü ştür. 31 Aral ık 1992 tarihi itibanwe avans Ve reeskont i ş lemleri Tablo 1'de avans ve reeskont işlemlerinden doğan borç Dakiyelerinin 31 Aral ık 1991, 31 Aral ık 1992 ve 31 May ıs 1993 itibariyle karşifaşt ırmm ı ise Tablo 2'de gösterilmi ştir.

5 Tablo 1 Hazine Kefaletine Haiz Bonolar üzerine avans 31 Aral ık 199 Itibariyle Avans ve Reeskont Işlemleri K.M.S Cypfruvex I şl. Lt Tar ım al Donat ı m Kurumu K.T. T rizm I şletmeleri Ltd. Milyon TL. Borç Senet Senet Bakiyesi Adedi Toplam ı Hazineye K ısa Vadeli Avans Hazin - ve Muhasebe Dairiesi Küçük Esnaf ve Sanatkâr Senetleri Sanayi Senetleri /1 /1 1/ 1/ 51 1 ş /1 K.Va ıflar Bankas ı Ltd. K.Va ıflar Bankas ı Ltd. K.T. oop, Merkez Bankas ı Ltd. K.Kr di Bankas ı Ltd. K.Tic ret Bankas ı Ltd. Asba k Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. T.Ha k Bankas ı A.Ş. K.Ikt sat Bankas ı Ltd. K. E düstri Bankas ı Ltd. K. Y :t ı r ım Bankas ı Ltd. -fiş ankas ı A. Ş ,058, Ticari Senetler /1 K.Ti aret Bankas ı Ltd. K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd Ihracat Senetleri K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. T caret Bankas ı Ltd. Asb nk Ltd. K. ak ıflar Bankas ı Ltd. K. at ı r ı m Bankas ı Ltd Turizm Senetleri K.V k ıflar Bankas ı Ltd. Tür Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. K. icaret Bankas ı Ltd. As ank Ltd. A k. eniz Garanti Bankas ı Ltd. Tü kiye I ş Bankas ı A. Ş. K. aisal Islam Bankas ı Ltd. Tar ı m Senetleri K. ak ıflar Bankas ı Ltd. GENEL TOPLAM

6 Diğer Kaynaklardan Kulland ı r ılan Turizm Kredileri Erteleme Destekleme Fonu Turizm Teşvik Fonu / ' K ı br ıs Vak ıflar Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. Limasol T.Koop. Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. K.Vak ıflar Bankas ı Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. K ı br ıs Kredi Bankas ı Ltd. K ı br ıs Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Türkiye I ş Bankas ı A. Ş. K.Faisal Islâm Bankas ı Ltd. K.Yat ı r ım Bankas ı Ltd. Borç Bakiyesi Senet Adedi Senet Toplam ı Sanayi Teşvik Fonu K. Vak ıflar Bankas ı Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. K.Ticaret Bankas ı Ltd. K. Endüstri Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. T.Halk Bankas ı A. Ş. Türk Bankas ı Ltd. Kı br ıs Iktisat bankas ı Ltd. K ıbr ıs Yat ı r ı m Bankas ı Ltd. K.Faisal islam Bankas ı Ltd GENEL TOPLAM ÖZET Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı r ı lan Diğer Kaynaklardan Kulland ı r ı lan

7 t Tablo 2 Avans ve Reeskont Bor Bakiyelerinin 31 Aral ı k 1991, 31 Aral ık 1992 ve 31 May ı Itibariyle Karşdaşt ı r ılmas ı Kredi Türü Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üz.Av. Hazineye K ısa Vadeli Avans Ticari Senetler ihracat Senetleri 51 It /1 31 Aral ık 31 Aral ık 31 May ıs Borclu 1991_ 1992 Iffl K.T. Sa ayi i şletmeleri Holdin Ltd K.M.S. ypfruvex Ltd. Tar ım I Donat ım Kurumu K ıbr ıs ürk Turizm i şletmeleri Limited ,4$QŞ Hazine ve Muhasebe Dairesi Küçük Esnaf ve Sanatkâr Senetleri K.Vak ı lar Bankas ı Ltd Sanayi Senetleri K. Va ıflar Bankas ı Ltd K.Kr i Bankas ı Ltd I/ K. Tic ret Bankas ı Ltd Asbank Ltd. Akde iz Garanti Bankas ı Ltd Türki e Halk Bankas ı A.Ş II K.T. oop Merkez Bankas ı Ltd. K.ikti at Bankas ı Ltd. K ıbr ıs Endüstri Bankas ı Ltd. TAŞ =ankas ı A.Ş. K ıbr ı Yat ır ım Bankas ı Ltd K ıbr ı Ticaret Bankas ı Ltd. KT. erkez Bankas ı Ltd. K.T. oop. Merkez Bankas ı Ltd. K ıbr ı Ticaret Bankas ı Ltd. Asb nk Ltd. K ıbr ı Vak ıflar Bankas ı Ltd. K ıbr ıs Yat ır ım Bankas ı Ltd : , Turizm Senetleri /1 K ıbr s Vak ıflar Bankas ı Ltd. Tür Bankas ı Ltd. K ıb ıs Kredi Bankas ı Ltd. K ıb ıs Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Ak eniz Garanti bankas ı Ltd. T. ürkiye i ş Bankas ı A.Ş. K ıb ıs Faisal isâm Bankas ı Ltd. K ı b ıs Yat ı r ı m Bankas ı Ltd. K..Koop. Merkez Bankas ı Ltd , , 6

8 Tar ım Senetleri 71 1/ K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K.Vak ıflar Bankas ı Ltd. GENEL TOPLAM Diğer Kaynaklardan Kulland ır ılan Turizm Kredileri Erteleme Destek. Fonu 77 7/ I Turizm Teşvik Fonu Sanayi Teşvik Fonu 77 IV 79 Eximbank ihracat Kredileri 91 p q 91 fl Eximbank ihracat Hazı rl ık Kredileri 1f K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. K ı br ıs Yat ı r ı m Bankas ı Ltd. K ı br ıs vak ıflar Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. GENEL TOPLAM ÖZET : Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı r ı lan Diğer Kaynaklardan Kulland ı r ı lan 31 Aral ı k 31 Aral ı k 31 May ıs K 1993 ıbr ıs Vak ıflar Bankas ı Ltd Türk Bankas ı Ltd Limasol T. Koop. Bankas 10.1 ı Ltd. K.Kredi Bankas 83.8 ı Ltd K ıbr ıs Vak ıflar Bankas ı Ltd K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd K ı brdıs Kredi Bankas ı Ltd. K ı brıs Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd T.Iş Bankas ı A. Ş Kıbrıs faisal islâm Bankas ı Ltd. K ıbr ıs Yat ır ım Bankas ı Ltd K ıbrıs Vak ıflar Bankas ı Ltd. K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. K.Kredi Bankas ı Ltd. K ıbr ıs Ticaret Bankas ı Ltd. Kbr ıs Endüstri Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A. Ş. K ı br ıs Iktisat Bankas ı Ltd. K. Yat ı r ım Bankas ı Ltd. K ıbr ıs Faisal Islam Bankas ı Ltd. T. Iş Bankas ı A. Ş. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Kredileri K.Kredi Bankas ı Ltd. K ı brıs Vak ıflar Bankas ı Ltd. Everest Bank Ltd. K ı br ıs Yat ırı m Bankas ı Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd

9 FAIZ FARKI FONU Teş vik öngörülen sektörler ve kon lar için tercihli faiz oranlar ı n ın uygulanmas ın ı kolaylaşt ırmak amac ıyla KKTC Merkez Ban as ı bünyesinde Faiz Fark ı Fonu kurulmas ı /1987 saylt ı l ı 35maddesi a ın- KKTC Merkez Bankas ı Yasas ın ın '3. maddesinde öngörülmü ştür. Yasan ın 53. da ç ıkar ılan "KKTC Merkez Bank s ı Faiz Fark ı Fonu Oluşturulmas ı Tüzüğü'nün 7. maddesine göre Fonun kaynaklar ı şunlard ı r: a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek; b) KKTC Merkez Bankas ı nezdin ' Hazine fonlar ı faizlerine kar şı l ık olarak Banka bütçesin - den ayr ılacak belirli bir ödenek; c) Bankalar ve yan kurulu şlar ı ile ooperatif bankalar ı ve mevcut ysalar alt ında kredi vermekkredil er hariç) le yetkili k ı l ınm ış müesseselerin erecekleri her türlü nakdi krediler (kontrollu üzerinden uygulanacak azami y sal faiz oran ı içinden 2 puan faiz fark ın ın tahsil edilerek banka nezdinde ç ılan Faiz Fark ı Fon na yat ı r ılan miktarlar; d) Faiz farklar ın ı zaman ında yat ı mayanlara veya eksik yat ıranlara uygulanacak ayl ık yüzde 8 cezai faiz ve e) Türkiye Cumhuriyeti Devleti t raf ından yap ılacak katk ılar. Tüzüğün 5. maddesi alt ında faiz iadesi oranlar ı kredi türleri itibariyle şöyledir: Tar ı m (Ayni) Tar ım (Nakdi): Miktar ı 1 milyon TL'y kadar olanlar Miktar 1 milyon TL'ni üstünde olanlar Küçük Esnaf ve Sanatkar ı redisi Turizm Kredisi Sanayici kredisi Ihracatcl Kredisi %31 0/016 % 7 %26 %31 0/020 %31 Tabiat ıyle ayni kredi için hem erkez Bankas ı reeskont kayna ğından hem de Faiz Fark ı Fonundan yararlanma olana ğı yo tur. Böylece faiz iadesi uygulamas ı ruluşlar ına avans verilerek vey konta kabul etmek suretiyle sa dan tercihli sektörlere kredi ve Faiz Fark ı Fonu uygulam le, bankam ızca Yasada belirtildi ği üzere Kamu Kurum ve Kubankalarca ibraz edilen k ısa vadeli senet ve vesikalar ı reeslanan kredi olanaklar ı yan ında bankalara kendi kaynaklar ınme olanağı yarat ılm ışt ı r. s ı Tablo 3'te özet halinde gösterilmektedir. 8

10 Tablo 3 Harcamalar 1987 Tar ım (Ayni) Dönem Sonu Bakiyesi 1988 Tar ım (Ayni) Dönem Sonu Bakiyesi 1989 Tarım (Ayni) Dönem Sonu Bakiyesi 1992 Tarım (ayni) 1992 Turizm 1992 Sanayi 1992 Ihracat 1992 Reeskont Kredileri için düzeltme Dönem Sonu Bakiyesi Tar ım (Ayni) Turizm Sanayi Dönem Sonu Bakiyesi Tar ım ayn ı Turizm Sanayi Dönem Sonu Bakiyesi 29.1 Faiz Fark ı Fonu Uygulamalar ı Gelirler 1987 KKTC Merkez Bankas ı katk ıs ı Bankalardan 1988 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ıs ı Bankalardan 1989 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ıs ı Bankalardan TC Yard ımı 1990 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ıs ı Bankalardan TC Yard ımı 1991 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ıs ı Bankalardan TC Yard ım ı 1992 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ıs ı Bankalardan T.C. Yard ı m ı Milyon TL Tar ım (Ayni) Turizm 31 " Sanayi 13 Ihracat Dönem Sonu Bakiyesi Dönem Ba şı Bakiyesi Bankalardan T.C. Yard ı m ı _632, Dönem Ba şı Bakiyesi Not: Faiz Fark ı Iadesi taahhüt bakiyesi 31 Mart 1993 tarihinde 18 milyar TL. olarak hesaplanm ışt ı r.

11 YETKILI BANKALAR ıbr ıs Türk Cumhuriyet ihracat i ş Para ve Kambiyo i ş leri Yas ı göre "Yetkili Bankalar" Kuzey K ndaki tan ıma lemleri g yapmaya, döviz almaya, döviz bulundurmaya, dö- - ti'nde faaliyette bulunan ve ithal viz satmaya, döviz sat ışı na mesn kil eden turistlere mahsus döviz al ı m bordrolar ı velveya makbuz t teş tanzim etmeye Maliye I ş leri ile g revli bakanl ı kça yetkili k ı l ınan bankalar ı anlat ır. KKTC Merkez Ban - kas ı d ışında yetkili bankalar şunl rd ı r: TC Ziraat Bankas ı Türk Bankas ı Ltd. Türkiye i ş Bankas ı A. Ş. ı Ltd. K ıbr ıs Türk Koop. Merkez =ankas K ıbr ıs Kredi Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A.Ş K ıbr ıs Vak ıflar Bankas ı Lt Limasol Türk Koop. Bank.: s ı Ltd. K ıbr ıs Ticaret Bankas ı Lt K ıbr ıs Endüstri Bankas ı d. K ıbr ıs Faisal islam Bank s ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas Ltd. K ıbr ıs iktisat Bankas ı Lt K ıbr Yat ır ım Bankas ı L d. K ıbr ıs Hür Bank Ltd. Rumeli Bank Ltd. K ıbr ıs Eurobank Ltd. Finba Finansal Bank Lt Everest Bank Ltd. Offshore Bankac ıl ığı Offshore Bankac ı l ıki-l'zmetleri Yasas ı (48990) alt ında izin al ıp tescil edilmiş ve çal ışan bankalar şunlard ı r: East Mediterranean The European Busin The European Com The Euro Textile Ba Cyprus United Trad Atlas Bank Offshore imar Bank Offshore Pasifik Bank Offsho özbank Offshore Lt Arabia Cyprus Ban Oki Bank Offshore rust and Banking Corporation Ltd. ss Bank Ltd. erce Bank Ltd. k (ETB) Ltd. and lnvestment Bank Ltd. Ltd. td. e Ltd. (Offshore) Ltd. td.

12 "Yetkili Müesseseler" Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı Kurallar ı uyar ınca döviz al ıp satmaya ve bulundurmaya yetkili k ıl ı nan müesseseleri anlat ır. Bu müsseselerin Maliye I şleriyle görevli bakanl ıktan çal ışma izni almalar ı zorunludur. Halen faaliyette bulunan yetkili müesseselerin isimleri ve kay ıtl ı büro adresleri aşağıda gösterilmi ştir. Birinci Döviz Al ım Sat ım Şirketi Ltd. 158 A Girne Caddesi Lefko şa. Fır ınc ıoğullar ı Co. Ltd. 2-4 Asmaalt ı Sokak, Lefko şa. Elmaslar Yat ır ım Şirketi Ltd. 89 D Taner Küçük I ş Hani Girne Caddesi Lefko şa. Ertuğrul Akbel and Sons Ltd. Osman Paşa Caddesi, Mustafa Hac ı Ali Apt., No:2, Lefko şa. Sun Döviz Bürosu Ltd. Abdi Ipekçi Caddesi, Lefko şa. Nafa Döviz Al ım Sat ım Şirketi Ltd. Zafer Çarşıs ı No:. 10 Atatürk Caddesi, Girne. Free Mountain Exchange Ltd. 3 Hac ı Ali Apt. Zemin Kat 20 Temmuz Caddesi, Girne Forex Management Services Ltd. Il. Selim Caddesi, Arabac ıoğ ullar ı Apt. Dükkan No: 4, Lefko şa. Er-TemYat ı r ım Şirketi Ltd. 2 G K ışla Yolu, Mağ usa. Batu Exchange Co. Ltd. 52 Istiklal Caddesi, Ma ğusa. Gesfi Şirketi Ltd. 40 Abdi Çavu ş Sokak, Lefko şa. Aktif Döviz Ltd. Bardak I ş Hani, Kat 1, No. 1, Lefkoşa. DEVLET KURU DÖVIZLERI KKTC merkez Bankas ı ve Diğer Bankalar s ı n ıfland ı rmas ına göre Devlet Kuru Hesab ı nda tutulan dövizler Tablo 4'te gösterilmi ş tir. 2 Nisan 1993 tarihi itibariyle toplam Devlet Kuru Dövizi bin ABD dolar ı olup bunun bin ABD dolar ı serbesttir.

13 Tablo 4 KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğer Bankalar Tasnifine Göre Devlet Kuru Hesab ında Tutulan Dövizin A B D $ Karşı l ığı ve Mevcut Taahhütler Bin ABD $ Tarih Banka) r Toplam Döviz Toplam Taahhüt Serbest 31 Aral ık 1988 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar 30 Aral ık 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Toplam Aral ı k 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Topl Aral ı k 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Aral ık 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam ( ) Ocak 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam ( ) Şubat 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam ( ) Nisan 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam ( )

14 BANKALAR KURU DÖVIZLERI Yine KKTC Merkez Bankas ı ve ve tüzel ki Diğer Bankalar s şiler ad ı n ına aç ıfland ı ı rmas lan döviz tevdiat ve döviz mevduat hesaplar ına göre bankalar kurunda özel Tablo 5'te verilmi ştir. 28 Ş ı ndaki dövizlere ait bilgiler bin ABD dolar ı miktar ubat 1993 tarihi itibariyle Bankalar Kurundaki toplam döviz ındad ı r. 13

15 Tablo 5 KKTC Merkez Bankas ı ve Özel ve Tüzel Ki şiler A Hesaplar ının ABD iğer Bankalar Tasnifine Göre Bankalar kurunda ına Tutulan Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Karşı l ığı ve Hesap Türünü Göre Dökümü Bin ABD $ Tarih Bankalar D; iz Tevdiat Hesa Ad Miktar $ Döviz Mevduat Hesa Miktar Adedi Toplam Döviz 31 Aral ık 1988 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 30 Aral ık 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Aral ık 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam : Aral ık 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Ocak 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Şubat 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Mart 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Nisan 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam May ıs 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Haziran 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam

16 31 Temmuz 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 31 Ağustos 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 30 Eylül 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam Ekim 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 30 Kas ım 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 31 Aral ık 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 31 Ocak 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 28 Şubat 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam

17 DÖVIZ REZERVLERI Döviz Rezervlerimiz devlet kuru ile let Kuru hesab ı nda tutulan dövizle terilen dövizler ise özel ve tüzel ki kendi nam ve hesaplar ı na tuttukl 28 Şubat 1993 tarihi itibariyle topl d ı r. bankalar kuru olarak iki baş l ı k alt ı nda görülmektedir. Devtahsise tabi dövizlerdir. Bankalar Kuru ba ş l ığı alt ında gösilere ait döviz tevdiat ve mevduat hesaplar ı ile bankalar ı n. r ı dövizlerden oluşmaktad ı r. Tablo 6 dan görülece ğ i üzere m döviz rezervlerimiz bin ABD dolar ı tutar ı nda- 16

18 Tablo 6 Döviz Rezervlerinin Art ış H ız ı Tarih-Döviz Niteli ğ i Miktar Aral ık 1988 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri Toplam Bin ABD $ Bir Önceki dönemle karşı laşt ı rmas ı Aral ık 1989 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri Toplam Aral ık 1990 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri Toplam Aral ık 1991 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri Toplam Aral ık 1992 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri Toplam Ocak 1993 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri Toplam Şubat 1993 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri Toplam

19 DÖVIZ TEVDIAT E DÖVIZ MEVDUAT HESAPLARININ CINS VE ADELERINE GÖRE DÖKOMO 28 Şubat 1993 tarihinde Döviz T dökümünü gösteren Tablo 7, va da gerekse Döviz Mevduat hesa tedir. Döviz cinsine göre en pop" gözlenmektedir. vdiat ve Döviz Mevduat hesaplar ı n ın cins ve vadelerine göre e yönünden incelendi ğ inde gerek Döviz Tevdiat hesaplar ı n - lar ı nda ilk s ı ran ı n bir y ı l vadeli hesaplarda oldu ğ u görülmekler paran ı n Sterlin, daha sonra ABD Dolar ı ve DM oldu ğ u 18

20 Tablo 7 28 Şubat 1993 Tarihi Itibariyle Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ı n ın Cins ve Vadelerine göre Dökümü Bin ABD Dolar ı Döviz Tevdiat Hesaplar ı Sterlin ABD Dolar ı Alman Mark ı K.Liras ı Toplam $ Karşı l ığı Vadesiz Ay Vadeli Y ıl Vadeli Toplam $ Kur Fark ı 6.4 Döviz Mevduat Hesaplar ı Vadesiz Ay Vadeli Y ı l Vadeli Toplam $ Kur Fark ı Genel Toplam $ Kur Fark ı

21 DÖVIZ KREDILER Elde etti ğ imiz bilgilere gö e 31 Aral ı k 1992 tarihi itibariyle bankalarca kulland ı r ı lan döviz kredileri bakiyesi, sterlin türünden Alman Mark ı türünden DM ve ABD $ türünden ABD $ olmak üzere toplam olarak ABD $ de ğerindedir. TÜRK LIRASI ME DUAT Bankalardaki TL mevdua ı bir y ı ll ı k uygulamaya göre Aral ı k 1988 deo/053.41, Aral ı k 1989 da ise 0/ oran ı nda art ış göstermi ştir. Hayat pahal ı l ığı 1988 de %62.57 ve 1989 da 0/ oldu ğ una göre topla mevduatta reel anlamda 1988 y ı l ı ndaki dü şüşe kar şı n 1989'da önemli bir art ış mevcuttur. Ar. Ilk 1990 itibariyle milyar TL miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ık 1989 baz ı na gör- %59.22 oran ı nda art ış gösterdi ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı o/ oldu ğuna göre mevduatta reel anlamda dü şüş keydedilmi ştir. Aral ı k 1991 itibariyle milyar T miktar ında olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1990 baz ı na göre %58.83 oran ı nda art ış göster. i ği gözlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %46.33 olduğ una göre mevduatta reel art ış gerçekleşmiştir. Aral ık 1992 itibariyle ilyar TL miktar ında olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1991 baz ı na göre %77.78 art ış gösterdi ğ i ı!özlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %63.37 olduğ una göre reel art ış gerçekleşmişti (Tablo 8) 20

22 Tablo 8 Türk Liras ı Mevduat ın Art ış H ız ı Mevduat Niteliğine Göre Dökümü Aral ık 1987 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Milyon TL Bir Önceki dönemle Karşı laşt ı rmas ı Aral ık 1988 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Aral ık 1989 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Aral ık 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Aral ık 1991 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Toplam Ocak 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Şubat 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Mart Resmi Ticari Tasarruf Diğ er Toplam

23 Nisan 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam May ıs 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Haziran 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Temmuz 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Ağustos 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Eylül 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Ekim 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Kas ım 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Toplam Toplam Toplam Toplam

24 Aral ık 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Toplam Ocak 1993 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Toplam Şubat 1993 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam Mart 1993 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Toplam

25 RESMI MEVDUAT Resmi mevduat ı n KKTC Men ez Bankas ı ile di ğer bankalar aras ındaki bölümünü Tablo 9'da gösterilmi ştir. Aral ık 1986'da ı Ocak 1990'a kadar KKTC Merkez Bankas ı n ı n pay ı %50'nin üzerinde iken bu oran Ş ı bat 1990'dan Şubat 1991'e kadar %50'nin alt ı nda kalm ış ve Mart 1991'de %50.9'a ula şm ışt ı r. Müteakip dönemde önemli dü şüşler kaydedilmi ştir. Ekim 1992'deki oran o/01.71, Mart 1993 de ise Wo0.50 olarak görülmektedir. 24

26 Tablo 9 KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğer Bankalar Nezdinde Resmi Mevduat Tarih KKTC Merkez Diğer Bankas ı cyo Bankalar Aral ı k 1986 Aral ık 1987 Aral ı k 1988 Aral ı k 1989 Ocak 1990 Şubat 1990 Mart 1990 Nisan1990 May ıs 1990 Haziran 1990 Temmuz 1990 Ağ ustos 1990 Eylül 1990 Ekim 1990 Kas ım 1990 Aral ı k 1990 Ocak 1991 Şubat 1991 Mart 1991 Nisan 1991 May ıs 1991 Haziran 1991 Temmuz 1991 Ağ ustos 1991 Eylül 1991 Ekim 1991 Kas ım 1991 Aral ı k 1991 Ocak 1992 Şubat 1992 Mart 1992 Nisan 1992 May ıs 1992 Haziran 1992 Temmuz 1992 Ağustos 1992 Eylül 1992 Ekim 1992 Kas ı m 1992 Aral ık 1992 Ocak 1993 Şubat 1993 Mart / Milyon TL Toplam

27 PLASMANLAR Türk Liras ı mevduat art ış h ız ı ile lasman art ış h ız ın ın karşı laşt ırmas ı Tablo 10'da gösterilmi ş - tir. Tablo 'de Türk Liras ı ve döviz plasmanlar ı n ı n Türk Liras ı karşı l ı klar ı n ı Aral ı k 1992 ve Mart 1993 tarihleri itibariyle, Tablo 12' e ise döviz plasmanlar ı n ı n TL karşı l ı klar ı n ı ayn ı tarihler itibariyle kar şı laşt ı rmas ı olarak veri oruz. 26

28 Tablo 10 Türk Liras ı Mevduat Art ış H ız ı ile Türk Liras ı Plasman Art ış H ızın ın Karşı laşt ırmas ı Milyon TL Tarih Toplam TL Bir Önceki Toplam TL Bir Önceki Mevduat Dönemle Plasman Dönemle karşı laşt ı rmas ı karşı laşt ı rmas ı % Wo Aral ık Aral ı k Aral ı k Aral ı k Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ım Aral ı k Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

29 Tablo Iskonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı ve Döviz Plasmanlar ı n ı n Sektörel Bacia ve Geçmi ş Dönemle Karşılaşt ı rmas ı Milyon TL Aral ık 1992 Mart /0 Miktar Miktar Kamu Kurum ve Kurulu şlar ı Tar ı m Sanayi Nakliye ve Ulaşı m Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret Turizm Bina va In şaat Şahsi ve Mesleki Borçlar Iskonto Senetleri Not: Kamu Kurum ve Kurulu şlar ı kalemi kar şısı nda gösterilen miktar Bankam ızca çeşitli sektörlerdeki kamu kurum ve kuruluşlar ı na Hazine Kefaleti Karşı l ığı verilen avanslar ı da içermektedir. (Bak Tablo 2). 28

30 Tablo 12 Bankalar Döviz Plasmanlar ın ın TL Karşı l ıklar ı n ı n Sektöre' Bazda ve Geçmiş Dönemle Karşılaşt ı rmas ı Aral ık 1992 Kamu Kurum ve Kurulu şlar ı 5.4 Tar ı m Sanayi Nakliye ve Ula şı m 4.6 Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret 75.1 Turizm Bina va in şaat Şahsi ve Mesleki Borçlar Miktar 13A, Milyon TL Mart 1993 Miktar

31 III. BÖLÜM EKONOMIK GELIŞMELER

32 EKONOMIK GELIŞMELER 1) Üretim, Istihdam ve Fiyatlar a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ın Kullan ım ı 1990, 1991 ve 1992 y ıllar ında GSMH'n ın da ğı l ı m ı ve sektöre! katma de ğerlerinin büyüme h ızlar ı Tablo 13'de cari üretici fiyatlar ı ve Tablo 14'de sabit üretici fiyatlar ı ile karşılaşt ırmal ı olarak gösterilmi ştir sabit fiyatlar ı yla 1990'da milyon TL olan GSMH 1991'de milyon TL olarak gerçekleşmiştir y ı l ı için sabit fiyatlarla GSMH ön tahmini milyon TL olarak saptan- m ışt ı r. Bu itibarla sabit fiyatlarla 1991'de %6.1 büyümeye kar şı l ı k 1992'de %7.3 art ış beklen - mektedir. Sabit üretici fiyatlar ı ile hesaplanan 1990, 1991 ve 1992 y na göz att ığı m ı ızda 1990'da ilk dört s llar ı GSYIH's ıran ı ı n ın sektör paylar ı - berleşme sektörlerince n Ticaret, Kamu Hizmetleri, Sanayi ve Ula işgal şt edildiğini görürüz ve 1992'de trend ırma-hametleri ön safa geçmi ştir. değ işmiş ve Kamu Hiz ve 1992 y ıllar ına ait karşı laşt ırmal ı Gayri Safi Milli Has ıla'n Kaynaklar-Harcamalar Dengesi Tablo 15'tedir. ın Toplam Kaynaklar içindeki pay yükselmiş ı ve netice itibariyle D ış Aç ığın pay 1991'de %95.2'den 1992'de %97.1'e Kaynaklar ı ın %4.8'den %2.9'a dü 0/015.9'u Yat ı r ımlara ve şmüştür. 1991'de Toplam 0/015.6 ve 0/084. Tüketime Bitmi 0/084.4 olarak gerçekle ştir, Bu oranlar 1992'de s şmiştir. Sabit Sermaye yat ıra ile %24.0'den %23.8'e dü ı r ımlar şerken, Özel Sektörün Pay ında Kamunun pay ı ı %76.0'dan %76.2'ye yükselmi ştir.

33 Tablo 13 Sektörler Tar ım a) Çiftçilik b) Ormanc ıl ık c) Bal ıkç ı l ık 2-.-Sanayi a) Maden ve Taşocakc ı l ığı b) Imalat Sanayii c) Elektrik - Su 3. Inşaat 4. Ticaret a) Toptan ve ca N) Perakende Ticaret b) Otelcilik ve Lokantac ı l ık ,o: I Ulaşt ırma- Haberleşme Mali Müesseseler Konut Gelirleri Serbest Meslek ve Hizmetler Kamu Hizmetleri Ithalat Vergileri G.S.Y.I.H (a.f.) Net D ış Alem Faktör Gelirleri G.S.M.H. fail Kaynak : KKTC Başbakanl ık DP 0 * Gerçekleşme Ön Tahmini G.S.M.H'n ın Dağı l ı m ı ve Sektörel Katma Değerlerin Büyüme H ız ı (Cari Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL.) * Büyüme H ız ı % * Dağı l ı m Yüzdesi *

34 Tablo 14 G.S.M.H'n ın Dağı l ım ı ve Sektörel Katma De ğerlerin Büyüme H ız ı c.) Sektörler Tarım a) Çiftçilik b) Ol rmanc ı l ık c) Bal ıkç ı l ık 2. Sanayi a) Maden ve Taşocakc ı liği b) Imalat Sanayii c) Elektrik - Su 3. Inşaat 4. Ticaret a) Toptan ve Perakende Ticaret b) Otelcilik ve Lokantac ı l ık 5. Ulaşt ırma - Haberleşme 6. Mali Müesseseler 7. Konut Gelirleri 8. Serbest Meslek ve Hizmetler 9. Kamu Hizmetleri İ fı I Vr'Ir" G.S.Y..H (a.f. Net Dış Alem aktör Gelirleri.M.H I I I * I Büyüme H ız ı (0/0) * '7.1j (1977 Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL) Dağı l ım Yüzdesi * I : Kaynak : KKTC Başbakanl ık DPĞ0 * Gerçekleşme Ön Tahmini

35 Tablo 15 Kaynaklar - Harcamalar Dengesi (Milyon TL.) c.) I. TOPLAM KAYNAKLAR (1) GSMH (a.f.) (2) D ış Aç ık Il. TOPLAM YATIRIMLAR (1) Sabit Sermaye (a) Kamu (b)özel (2) Stok Değişmeleri (a) Kamu (b)özel III. TOPLAM TÜKETIM (1) Kamu Tüketimi (2) Özel Tüketim VI. TOPLAM YURTIÇI TASARRUFLAR 1992* Değişme (0/0) GSMH'ya Oran ı Cari Sabit Cari Sabit Fi atlarla Fi atlar ı la Fi atlarla Fi atlar ı la Cari Sabit * e e e e * Gerçekleşme tahmini Kaynak : KKTC Başbakanl ık DK:,

36 b) istihdam 1990,1991 ve 1992 y ı llar ı nda istihdam ın sektöre! da ğı l ı m ı karşı laşt ı rmal ı olarak Tablo 16'da verilmi ştir. Her üç y ı lda Tar ı m yaklaşı k %26 payla birinci s ıray ı işgal etmekte bunu yaklaşı k %22 payla Kamu Hizmetleri ve % payla Sanayi Sektörü izlemektedir. Istihdam ın dağı l ı m ı nda in şaat ın pay ı ortalama %10.6 ve Ticaret- Turizm'in pay ı %9.7 olarak görülmektedir y ı l ı ortalama işsiz say ısında bir önceki y ıla oranla dü şüş gözlenmektedir.

37 Tablo 16 Sektörler istihdam ın Sektörel Dağı l ımı ve Nüfus * Say ı Toplam Çal ışan Say ı Toplam Çal ışan Say ı Toplam Çal ışan Nüfus Oran ı Nüfus Oran ı Nüfus Oran ı 0/0 0/ Tar ı m Sanayi a) Madencilik ve Taşocakc ı l ığı b) Imalat Sanayii c) Elektrik-Su Inşaat Ticaret-Turizm a) Toptan ve Perakende Ticaret b) Otelcilik- Lokantac ı l ı k Ulaşt ırma-haberle şme Mali Müesseseler Serbest Meslek ve Hizmetler Kamu Hizmetleri (KIT ve Belediyeler dahil) Toplam Çal ışan Nüfus i şsiz Say ısı Toplam Nüfus * Gerçekleşme Ön Tahmini Kaynak : KKTC Başbakanl ı k D Ö

38 c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler y ıllar ı ile 1993 y ı l ı n ı n ilk, beş ay ındaki fiyat hareketleri kar 17'de verilmi şı ş laşt ı rmal ı olarak Tablo tir. Devlet Planlama Örgütünce yeni bir tüketim harcamalar bu anket sonucu belirlenen e ı anketi yap ı ğ lm ış ve ilimlere göre a ğı rl ı kl ı, yeni bir tüketim kal ı b ı 1988'den itibaren baz olarak kullan haz ı rlanarak 1 Ocak ı lmaya başlanm ışt ı r. Hayat pahal ı l ığı 1984'de %70.72, 1985'de %43.04, 1986'da %48.09, 1987'de %43.01, 1988'de o/062.57, 1989'da o/051.81, 1990'da %69.41, 1991'de %46.33, 1992'de %63.37 ve 1993'ün ilk be ş ayl ı k döneminde %22.35 olarak saptanm ış na göre da ğı l ı m ı olup bunun mal ve hizmet gruplar Tablo 18'de gösterilmektedir. ı Yüksek enflasyonist ortamda maa ş ve ücretlerin sat ı 1983 y ı l n alma gücünü korumak dü ından beri şüncesiyle eşel mobil sistemi uygulanmaktad ır y ı l ı nundaki hayat pahal ı l ığı sonuna kadar her dört ay so- art ışı dikkate al ı narak maa ş ve ücretlere yans ıt ılan art ışlar 1986 y ı l ı n - dan itibaren her üç ve 1 Nisan 1990'dan itibaren her iki aydaki duruma göre ayarlanmaya ba lanm ışt ı r. ş - Bakanlar Kurulu 7/1979 say ı l ı Kamu Görevlileri Yasas ı n ı olan ayl ı n 121. Maddesi uyar k maaş ınca ödenmekte ve ücretlerin tarihinden geçerli olmak üzere her ay peşin olarak ödenmesini karara ba ın ilk mesai günü ğ lad ı. Asgari Ücret Saptama Komisyonunda al ınan tavsiye kararlar ı uyar ı nca asgari ücret, 1 Ocak 1987'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1988'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1989'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1990'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1991'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1992'den itibaren ayda TL 1 Ocak 1993'den itibaren ayda TL olarak saptanm ışt ı r. 37

39 Tablo % /0 Hayat Pahal ı l ığı % Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k, DPÖ. 38

40 Tablo 18 Hayat Pahal ı l ığı n ın Mal ve Hizmet Gruplar ına Göre Dağı l ı m ı / / % 1987 % Yiyecek ve içecek Ev ve ev masraf ı Giyim Ilaç ve T ı p Eğitim Taşıt Hizmetler Eğlence ve Okuma Sigara Şahsi Harcamalar Toplam Ocak 1988 den itibaren yeni döküm uygulanm ışt ı r, şöyleki: / cyo /0 % 1992 % 1993 ( Ocak - May ıs) % G ıda Giyim Eşyas ı Ev Eşyas ı Sağ l ı k ve Kişisel Bak ı m ile ilgili Harcamalar Ulaşt ırma ve Haberle şme Kültür, E ğ itim ve Eğlence Konut ve Konut ile ilgili Harcamalar Sigara Toplam Kaynak : KKTC Başbakanl ık DPÖ 39

41 2. Mali ve Parasal Geli ş eler a) Mali Geli şmeler Bütçe harcamalar ı 1987'de milyar TL, 1988'de milyar TL, 1989'da milyar TL, 1990'da milyar T ve 1991'de milyar TL olarak gerçekle şmi ştir. Bu harcamalar ı n yerel gelir katk ıs ı da 1987'de %55.6,1988'de %72.5,1989'da o/076.0 oranlar ıyle istikrarl ı bir geli şme kaydeoebilmi ştir. 1990'da yerel katk ı %74.4 ve 1991'de 0/058.6 ya düşmü ştür y ı l ı nda yerel katk ı 0/066.3'e yükselmi ştir. Yerel gelirleri G.S.M.H. ile kar şı - laşt ı rd ığ ı m ızda yerel gelirlerin e.s.m.h.'ya oran ı n ı n 1989'da o/021.5, 1990'da %25.2 ve 1991'de %23.3 oldu ğ unu görürüz (Tablo 19 ve 20) y ı l ı sonu itibariyle birikmi ş bütçe aç ı klar ı milyar TL'na bali ğ olmu ştur y ı - l ı nda üç ayl ı k bütçe aç ığı milyar TL olarak görülmektedir (Tablo 21). Bütçe aç ıklar ı na kar şı l ık TC Zir at Bankas ı ndan sağlanan krediler, faizler hariç 1991 y ı l ı sonunda 55.9 milyar TL tutar ı n ı ad ı r y ı l ı ndan sonra T.C. Ziraat Bankas ından borç al ı nmam ışt ır (Tablo 22) ali y ı l ı toplam bütçe aç ığı milyar TL olup a şağıdaki şekilde karşı lanm ışt ı r: TC Başbakanl ı k Toplu Konut F nundan Milyar TL 91 " iç Borçlanma "

42 Tablo 19 G.S.M.H. Ile Karşı laşt ırmal ı Bütçe Analizi Milyar TL. Gerçekleşme 1989 G.S.M.H. Yüzdesi 1990 Gerçekleşme G.S.M.H. Yüzdesi 1991 Gerçekleşme G.S.M.H. Yüzdesi 1992 Gerçekleşme 1993 Gerçekleşr e I. Bütçe Yerel Gelirleri Vergi Gelirleri a) Dolays ız Vergiler b) Dolayl ı Vergiler Di ğer Gelirler Il. Bütçe Giderleri Cari Giderler a) Personel Giderler b) Diğer Cari Giderler c) Transferler Sosyal Diğer Savunma Giderleri Yat ı r ı mlar III. D ış Yard ı m ve Borçlanmalar D ış Yard ımlar Borçlanmalar (Aç ı k) Ayl ı k Not: G.S.M.H Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı KKTC Başbakanlk DPÖ

43 Tablo 20 Karşılaşt ırmal ı Bütçe Özeti Gerçekleşme % Gerçekleşme % Gerçekleşme % Gerçekle şme % Gerçekleşme % Gerçekleşme % Bütçe Finansman ı :3 74, Yerel Kaynaklar D ış Yard ı m Borçlanma Cari Harcamalar Savunma Harcamalar ı Yat ı r ım Harcamalar ı Ayl ı k Not:Ankara'da ödenen yat ı r ım harcamalar ı yukar ıdaki rakamlara dahil edilmemi ştir. Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı. KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.

44 Tablo 21 Y ıllar itibariyle Bütçe Aç ı klar ı Milyar TL Y ı l ı aç ığı 1976 " 1977 " 1978 " " " " " 1983 " 1984 " 1985 " 1986 " 1987 " 1988 " 1989 " " " Bütçe Aç ığı G.S.M.H. Yüzdesi sonu birikmi ş bütçe aç ğı y ı l ı 3 ayl ı k bütçe aç ığı Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı KKTC Başbakanl ı k DPÖ. 43

45 Tablo 22 T.C. Ziraat Bankas ından Sağlanan Kredilerin (Faizler Hariç) Y ıllar itibar ıyla Dökümü Milyar TL Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. 44

46 b) Parasal Gelişmeler Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti aras ında imzalanan Ekonomik İş - birliğ i Protokolünün Para, Kambiyo, Bankac ı l ık Bölümü alt ında yer alan maddeler peyder pey uygulama alan ına konulmaktad ı r. 26/1987 say ı l ı Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Bankalar (De ğ işiklik) Yasas ı 1 Haziran 1987, 35/1987 say ı l ı yeni Merkez Bankas ı Yasas ı 26 Haziran 1987 ve 22/1987 say ı l ı Para ve Kambiyo İşleri (Değ işiklik) Yasas ı ise 1 Kas ı m 1987 tarihinden itibaren yürürlü ğe konmuştur. 22/1987 say ı l ı yasa ile değ işik şekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo İşleri Yasas ı alt ında verilen yetkilere dayan ı larak Bakanlar Kurulunca yap ı lan Para ve Kambiyo I şleri Tüzü ğ ü de 2 Kas ı m 1987 tarih ve 6 say ı l ı Resmi Gazetede yay ı mlanarak ayn ı gün yürürlü ğ e girmi ştir. Bu cümleden olmak üzere 48/1990 say ı l ı Offshore Bankac ı l ı k Hizmetleri Yasas ı 26 Kas ım 1990 tarih ve 7 say ı l ı Resmi Gazete, Offshore Bankac ı l ık Hizmetleri Tüzü ğ ü ise 9 Ocak 1991 tarih ve 3 say ı l ı Resmi Gazetede yay ı mlanarak yürürlü ğe girmi ştir. 3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi a) Ticaret ve Pazarlama Toptan ve perakente ticaret KKTC Ekonomisinde önemli bir yer i şgal etmektedir. Bu sektörden do ğan katma değer cari fiyatlarla 1989'da milyon TL, 1990'da milyon TL ve 1991'de milyon TL olarak gerçekle şmi ş ve 1992'de milyon TL olarak tahmin olmu ştur. Böylece sektörün G.S.Y. İ.H içindeki pay ı 1990'da%18.6, 1991'de %17.0 ve 1992'de 0/016.9 olarak görülmektedir. istihdam aç ıs ı ndan bak ı ld ığı nda toptan ve perakente ticaret sektöründe çal ışanlar 1989'da 4948 ve 1990 ile 1991'de 5172 olarak saptanm ışt ı r. Bu suretle ki şi başı na katma değ er 1989'da 31.9 milyon TL, 1990'da 55.2 milyon TL ve 1991'de 72.9 milyon TL şeklinde ortaya ç ı kmaktad ı r. Tablo 23 incelendi ğ inde y ıllar ı itibariyle d ışal ım ı n 0/ aras ı ndaki bölümünün Türkiye'den ve 0/ aras ı ndaki bölümünün di ğer ülkelerden, d ış sat ı m ı n ise aras 0/ ı ndaki bölümünün Türkiye'ye, o/ aras ı ndaki bölümünün ise di ğ er ülkelere yap ı ld ığı görürüz. n ı D ış al ımlar ı m ızda Türkiye birinci s ı ray ı al ı rken, d ış sat ı mlar ı m ızda en büyük pay Birle şik Krall ığa gitmi ştir. (Tablo 24) Tar ı m ürünleri d ışsat ı mlar ı m ızı n %45 ve %55 aras ında değ işen bir oran ı n ı olu ştururken, %45 ile %54 aras ı nda değ işen bir oran ı da sanayi ürünlerinden olu şmuştur. D ış al ı mda ise yakşı k 0/010 tar ı msal ürünlere kar şı l ı k, %90 sanayi ve mineral ürünleri görülmektedir. (tablo 25 ve 26) D ış ticaret aç ığı m ız Dolar baz ı nda y ı lda milyon ABD dolar ı olarak görülmektedir döneminde d ışsat ı m ı n d ış al ı m ı karşı lama oran ı n ı n 0/017 ve %47 aras ı nda değ i şti ğ i görülmektedir. (Tablo 27) 45

47 l' ı l t rı I I ı I ııı I D ış ticaretimizin geli şmesin»e ulaşı m ve haberle şme en büyük etkenlerdendir. Politik ve ekonomik nedenlerle KKTC den z ve hava limanlar ı na uluslararas ı ticarette mevcut ko şullar ı n gerektirdi ğ i şekilde düzenli uçak ve gemi seferleri yap ı lamamaktad ı r. D ış dünya ile haberle şme imkânlar ı m ız da arzu edilen dü eyde değildir. Bütün bunlara kar şı n çok say ıda yabanc ı ülke ile ticari ili şkiler tesis edilmi ş olup d rumun iyile ştirilmesi yönünde çal ışmalar sürdürülmektedir. b) Ödemeler Dengesi 1990, 1991 ve 1992 y ı llar ı nda ti tir. (Tablo 28) Genelde d ış sat ı mlar ı m ız d ış al ı d ış ticaretini gösteren Tablo 27 karşı lad ığı 1980 y ı l ında,en kötü 1990 y ı l ında olduğu görülür. Görünmeyen i şlemlerde Turizm yon ABD dolar ı ve 1992'de 160.!erin etkisiyle Cari I şlemler Den milyon ABD dolar ı olarak gerçe olup, bunun %78.5'i Türkiye'de aret aç ığı milyon ABD dolar ı dolaylar ı nda seyretmi ş - lar ı m ız ın yüzde 31'ini kar şı layabilmi ştir dönemi celendi ğinde en iyi performans ı n, ihracat ın ithalat ı n 0/047.1'ini erformans ı n ise ithalat ı n sadece %17.2'sini kar şı layabildi ğ i n katkısı 1990'da milyon ABD dolar ı, 1991'de milmilyon ABD dolar ı olarak görülmektedir. Di ğer görünmeyen - esindeki aç ık y ıllar ında s ı ra ile 16.4, 26.6 ve 16.6 leşmi ştir y ı l ı nda KKTC'ye gelen turist say ısı /021.5'i ise di ğer ülkelerdendir. (Tablo 29) 46

48 Tablo 23 KKTC'nin Türkiye ve Di ğer Ülkelerle olan D ış Ticareti D ış Al ı m D ış Sat ı m Y ıllar Türkiye ok Diğer Ülkeler ok Toplam Türkiye % Diğer Ülkeler % Toplam Kaynak : KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.

49 Tablo 24 Ülkeler Itibariyle Di ş Ticaret Milyon ABD $ Ülkeler D ış % D ış % al ı m sat ı m Değer Değer D ış % D ış % al ı m sat ı m Değer Değer D ış % Diş 0/0 al ı m sat ı m Değer Değer D ış % D ış % al ı m sat ı m Değer Değer (.Türkiye II.Diğer Ülkeler Birleşik Krall ı k Di ğer AET Ülkeleri rta Doğ u İ slam Ülkeleri Uzak Do ğ u Ülkeleri Di ğer Toplam Kaynak KKTC Başbakanl ık, DPÖ

50 Tablo 25 Dışsat ı m ın Yap ıs ı Milyon ABD $ Grup 1989 % 1990 % 1991 % 1992 % 1.Tar ı m Ürünleri a) Narenciye b) Patates c) Canl ı hayvanlar d) Di ğ er Tar ı m Ürünleri Sanayi Ürünleri a) i şlenmiş Tar ı m b) Di ğer Sanayi Ürünleri Mineraller TOPLAM Kaynak: KKTC Başbakanl ık, DPÖ.

51 İ t I Tablo 26 D ışal ım ve D ışs t ımın Mal Gruplar ına Göre Tasnifi Milyon ABD $ Mal Grubu D şal ı % D ışsat ı m % D ışal ı m % D ışsat ı m 0/0 Canl ı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler 2.' Bitkisel Ürünler 22. ' ' Hayvansal ve bitkisel Ya ğlar G ıda Sanayii Ürünleri, Içkiler ve Tütün Mineral Maddeler Kimya Sanayi Ürünleri 21., Plastikler ve Mamülleri; Kauçuk ve Mamülleri Deri, Kösele, Post ve Kürkler ile Bunlardan Mamül E şya; Saraciye Eşyas ı ; Seyahat Eşyas ı 0.: Ağaç ve Ağaçtan Mamül E şya; Odun Kömürü, Mantardan E şya, Has ı rc ı ve Sepetci Eşyas ı Odun Hamuru, Ka ğıt, Karton ve Mamülleri Dokunmaya Elveri şli Maddeler ve Bunlardan Mamül Eşya Ayakkab ılar, Baş l ı klar, Bastonlar, K ırbaçlar ve Aks; Tüyler, Yapma Çiçek Taş, Alç ı, Çimento, Amyant, Mika v.b. Maddelerden Cam ve Cam E şya lnciler, K ıymetli Ta şlar ve Metaller, Metal Paralar Adi Metaller ve Bunlardan Mamül E şya Makineler ve Mekanik Cihazlar; Elektrik Malzemeleri Elektrik Ayg ıt ve Cihazlar ı Nakil Vas ıtalar ı Optik alet ve Cihazlar ı Saatç ı Eşyas ı : Müzik Aletleri ve Aksamlan Silahlar ve Mühimmat ile Bunlar ı n aksam ve parçalar ı Çeşitli Mamül e şya San. Eserleri, Koleksiyon E şya. ve Antika TOPLAM Kaynak : KKTC Başbakanl ık DPÖ. 50

52 Tablo 27 Dış Ticaret Milyon ABD $ Y ı llar D ış Al ı m D ış Sat ı m Aç ı k D ışsat ı m ı n D ışal ı m ı Karşı lama Oran ı % % % % % / % % % / / % % %14.7 Kaynak : KKTC Başbakanl ı k DPÖ.

53 tt t ı iı Tablo 28 Ödemeler Dengesi Milyon ABD $ Değ işme 0/ * * I. Cari I şlemler A : D ış Ticaret 1. D ış sat ı m D ış al ı m D ış Ticaret Dengesi B: Görünmeyen I şlemler 1. Turizm (net) Diğer Görünmeyenler (net) Görünmeyen i şlemler dengesi Cari I şlemler Dengesi Il. Sermaye Hareketleri 1. TC Yard ı m ve Kredileri Di ğ er D ış yard ı mlar Bedelsiz D ışal ı m K ısa Vadeli Di ğer Sermaye Hareketleri Sermaye Hareketleri Dengesi Genel Denge III. Rezerv Hareketleri (-Art ış + Azal ış) IV. Net Hata ve Noksan * Gerçekleşme Tahmini Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k, DPÖ. 52

54 Tablo 29 Türkiye ve Di ğer Ülkelerden Gelen turistler Y ı llar TC'den Turist % Pay ı Diğer Ülkelerden Turist %Pay ı Toplam Kaynak : Ulaşt ırma, Bay ı nd ı rl ı k ve turizm Bakanl ığı KKTC Başbakanl ık, D.P.O. 53

55 IV. BÖLÜM Nı I RKEZ BANKASININ IBARIYLE YILLIK HESAPLARI 54

56 Tablo 30 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN TARIHLI BILANÇOSU Aktif Döner Değerler (1) (. C.31 Krediler (2) Bina ve Teçhizat (3) Diğer Aktifler (4) Milyon TL Pasif Hazine Cari Hesab ı (5) Mevduat (6) Mevduat Munzam Kar. (7) Fonlar (8) Diğer Pasifler (9) Öz Kaynaklar 1992 Aral ı k 1991 Aral ı k

57 Tablo 31 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN DÖNEMI KAR VE ZARAR HESABI Milyon TL G İ DER GELIR Personel Giderleri () idari Giderler (12) Hukuk Dan ış. ve Dava Mas. Verilen Faizler (13) Vergi Resim ve harçlar ı ile Sosyal Kültürel ve Resmi Kurulu şlara Yard ımlar Verilen Komisyonlar Amortismanlar Faiz Fark ı Fonu Kasadaki TL Efektif Sigortas ı Sair Giderler Kâr Alinan Fizler (14) Al ınan Komisyonlar (15) Kambiyo İşleri Gelirleri Sair Gelirler

58 HESAPLAR HAKKINDA AÇIKLAMALAR (1) DÖNER DEĞERLER Kasa Yoldaki Paralar Alt ın Kasas ı Efektif Deposu (Dolar Kar şı l ı klar ı de 17,640, 'de 8,186,857 ABD Dolar ıd ı r) Hariçteki Bankalar (TL) Hariçteki Bankalar (Yabanc ı Para) (Dolar Karşı l ı klar ı de 'de ABD Dolar ıd ı r) (2) KREDILER 1992 Aral ı k Milyon TL Aral ı k Hazineye K ısa Vadeli Avans Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üzerine Avans Ihracat Senetleri Üzerine Avans Küçük Sanat Erbab ı Senetleri Üzerine Avans Ticaret Senetleri Üzerine Avans Sanayi Senetleri Üzerine Avans Tar ım Senetleri Üzerine Avans Turizm Senetleri Üzerine Avans (3) BINA VE TEÇHIZAT Teçhizat Eksi: Amortisman Bina Eksi: Amortisman ) DI Ğ ER AKT İ FLER Muvakkat Borçlular K ı rtasiye ve Matbua Deposu

59 ı ı I Aral ı k Aral ı k (5) HAZINE CARI HESABI Türk Paras ı (6) MEVDUATLAR Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı (7) MEVDUAT MUNZAM KA Ş ILIKLARI Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı Bankalar aras ı mevduat harf tüm Bankalar ı n TL mevduatlar ın ın %15'i ile öviz tevdiat ve mevduatlar ı n ı n 0/020'sinin M rkez Bankas ına yat ı r ılacağı hakk ında 35/198 say ı l ı Yasas ı n ı n 24. maddesi uyar ınca yat ı r ı l n miktarlar ı gösterir (8) FONLAR Faiz Fark ı Fonu Tasarruf Mevduat ı Sigorta onu: Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı BANKA SIGORTA FONLA I: a- Banknot, Efektif vb K ıy et Yollamas ı ve Getirilmesi Dahili Sigort. Fonu b- Kasadaki TL ve Efektifler dahili Sigorta Fonu c- Personel Dahili Sigorta onu d- Menkuller ve Gayr ımen uller Dahili Sigorta Fonu BANKA DI Ğ ER FONLARI: a- Emekli Sand ığı b- Kefalet Sand ığı (9) DIĞER PASIFLER Muvakkat Alacakl ılar TL v: Kby, ile Alacakl ı Transituar Hesab n ı gösterir (10) ÖZ KAYNAKLAR Sermaye Ihtiyatlar Devresi ar ı

60 (1) PERSONEL GIDERLERI Yönetim Kurulu Maaşlar ı Personel - Maaşlar (Asli Maaş + Mem. Öd. + H.P.) sosyal Güvenlik Fonlar ı na Ödenen Diğer (12) IDARI G İ DERLER Sigorta K ıymet Yollama Giderleri k ırtasiye, matbua Telex, Telefon Diğer (13) VERILEN FAIZLER Banka Mevduatlar ı Mevduat Munzam Karşı l ıklar ı Döviz Hesaplar ı (14)ALINAN FAIZLER D ış Muhabirler Yerel Faizler (15)ALINAN KOMISYONLAR Yabanc ı Para Türk Liras ı

61 V. BÖLÜM BAN < ACILIK İSTAT İST İ KLER İ

62 BANKACILIK İSTAT İST İ KLER İ Müteakip sayfalardaki tablolar a şağıda listesi verilen bankalar ın verilerinden derlenmi ştir. K.K.T.C. Merkez Bankas ı T.C. Ziraat Bankas ı Türk Bankas ı Ltd. Türkiye i ş Bankas ı A. Ş. K.T. Kooperatif Merkez Bankas ı Ltd. K.Kredi Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A. Ş. K.Vak ıflar Bankas ı Ltd. K.Ticaret Bankas ı Ltd. K. Endüstri Bankas ı Ltd. K. Faisal İslam Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. (Haziran 1986 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r) Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. (Mart 1989 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Iktisat Bankas ı Ltd. (Aral ı k 1990 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Yat ı r ı m Bankas ı Ltd. (Ekim 1992 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Hürbank Ltd. (Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) Rumeli Bank Ltd. ( Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Eurobank Ltd. ( Ş ubat 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) Finba Finansal Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) Everest Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) 61

63 Tablo 32 BANKALARIN AKTIF ÖZETLERI Milyon TL. Cr> sp Değerler KTC Merkez Bankas ı 1992 Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ım Aral ık Ocak Yurtiçi Yurtd ışı Menkul Mevduat İskonto Bankalar an a ar Cüzdan ı Karşı l ıklar ı Kredi Sabit Diğer Aktifler ve K ıymetler Aktifler Toplam ı Avanslar Not: Yukar ıdaki tabloya KKTC Merkez Bankas ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir.

64 Tablo 33 BANKALARIN PASIF ÖZETLERI Tarih Mevduat Kullan ılan Krediler 1992 Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ım Aral ı k 1993 Ocak Faiz ve Gider Reeskontlar ı Ödenecek Vergi Resim ve Harçlar Not: Yukar ıdaki tabloya KKTC Merkez Bankas ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir Ödenecek Senet ve Havaleler Diğer Pasifler Milyon TL Öz Kaynaklar Pasifler Toplam ı

65 Tablo 34 ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI - TÜRK PARASI Milyon TL Tarih Kamu Kurum Tar ı m Sanayi Nakliye Yurtiçi ve Turizm Bina ve Şahsi ve İskonto Toplam Ve ve Yurtd ışı inşaat M e. Kurulu şlar ı Ulaşı m ıcare 1992 Ocak Şubat Mart Nisan cp May ıs =. H aziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

66 Tablo 35 ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL YÜZDE (%) DAĞ ILIMI - TÜRK PARASI VE DÖVIZ Tarih Kamu Kurum Tar ı m Sanayi Nakliye Yurtiçi ve Turizm ve Bina ve Şahsi ve İskonto ve Toplam Yurtd ışı Kurulu şlar ı inşaat Mesleki Ulaşı m Senetleri Ticaret Borçlar 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan CS) May ıs oi Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

67 Tablo 36 BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ NITELI ĞINE GÖRE ANALIZI Tarih Resmi Mevduat Ticari Mevduat Milyon TL Tasarruf Mevduat ı Diğer Mevduat Toplam Mevduat 1992 Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

68 Tablo 37 BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI (3) Milyon TL Tarih Vadesiz Mevduat 1 Ay Vadeli 3 Ay Vadeli 6 Ay Vadeli 1 Y ı l Vadeli Toplam Mevduat Mevduat Mevduat Mevduat Mevduat 1992 Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

69 Tablo 38 BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ NITELIĞ INE GÖRE ANALIZI Tarih Resmi Mevduat Ticari Mevduat Tasarruf Mevduat ı Di ğer Mevduat Toplam Mevduat ilvon TL co 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan May ıs H aziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart

70 Tablo 39 BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI Tarih Vadesiz Mevduat 3 Ay Vadeli 6 Ay Vadeli 1 Y ı l Vadeli Mevduat Mevduat Mevduat Milyon TL Toplam Mevduat 1992 Ocak Şubat Mart Nisan cp May co ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

71 Tablo 40 İSKONTO SENETLER İ VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL DA ĞILIMI - DÖV İZ Milyon TL Tarih Kamu Kurum Tar ım Sanayi Nakliye Yurtiçi ve Turizm Bina ve Şahsi ve İskonto Toplam ve ve Yurtd ışı inşaat Mesleki Senetleri Kurulu şlar ı Ulaşı m Ticaret Borçlar -.4 o 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k Ocak Şubat Mart

72 VI. BÖLÜM BANKACIL1K KESIMININ ÖZEL ILGI DUYACA Ğ I MEVZUAT - KKTC Merkez Bankas ı Faiz Fark ı FonuOlu şturulmas ı Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi ş şekliyle) - Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğünün değ iştirilmi ş 30. ve 31. maddeleri - ithalat ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi ş şekliyle) -KKTC Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Kararlar ı : Reeskont ve Avans i şlemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı (Karar say ısı 280) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ısı 285) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ıs ı 286) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Munzam Kar şı l ı k Oranlar ı (Karar Say ıs ı 287) Disponibilite (Karar Say ısı 288) 71

73 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYET İ MERKEZ BANKASI YASASI (35/1987 VE 44/1992 Say ı l ı Yasalar) Madde 23 ve 53 Taht ı nda Yap ı lan Tüzük A.E.454 R.G A.E.260 R.G A.E.502 R.G A.E.274 R.G KKTC Mer A.E.286 R.G A.E.525 R.G A.E.242 R.G A.E.373 R.G A.E.70 R.G K ısa isim Tefsir ez Bankas ı Faiz Fark ı Fonu Olu turulmas ı Tüzü - ü Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu, Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'n ı n 23. ve 53. maddeleri uyar ı nca Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunca tasvip olunan a şağıdaki tüzü ğü yapar: 1.Bu Tüzük 'Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Faiz Fark ı Fonu Olu şturulmak s ı Tüzü ğ ü" olar isimlendirilir. 2. Bu Tüzü "Bakanlar lat ı r. "Banka" Ku "Bankalar" gösteren bank. "Devlet"Ku "Fon" Kuze anlat ı r. "Kooperatif alt ı nda kurulm "Yan Kurul te metin başka türlü gerektirmedikçe: urulu" Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu 'nu an- ey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı n ı anlat ı r. uzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasas ı alt ında faaliyet lar ı anlat ı r. ey K ı br ıs Türk Cumhuriyetini anlat ı r. K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Faiz Fark ı Fonunu Bankalar ı " Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Kooperatifler yasas ı ş ve mevduat kabulü ile kredi i şlemi yapan Bankalar ı anlat ı r. şlar" Bankalar ı n bir i ştiraki olarak kurulmu ş ve kredi i şlemi ar ı anlat ı r. 987 say ı l ı Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Ya- yapan Kurulu ş "Yasa" 35/ sas ı n ı anlat ı r. "Yönetim urulu" Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulunu anlat ı r. Fon Tesisi 3. Banka b nyesinde Faiz Fark ı Fonu ad ı nda bir fon tesis edilir. Amaç 4. Fonun a ac ı Devletçe te şviki öngörülen kontrollu tar ı m (ayni), tar ı m (nakdi) ve limi i içinde kalmak ko şulu ile Küçük Esnaf ve Sanatkârlar ile Sanayici ve ihraç tglara ve Turizm sektörüne kontrollü faiz uygulanmas ı n ı sağ - lamakt ı r. 72

74 Faiz Iadesi 5.Faiz iadesi Oranlar ı kredi türleri itibariyle a şağıdaki şekilde saptanm ışt ı r: Oranlar ı -Tar ı m (Ayni) %31 -Tar ı m (Nakdi) a) Miktar ı azami 1 milyon TL'ye kadar olanlar %16 b) Miktar ı 1 milyon TL'nin üzerinde olanlar % 7 - Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredisi %26 (Miktar ı 20 milyon TL'ye kadar)( İ lk işyeri açacak yeni üniversite, yüksekokul mezunlar ı na 30 Milyon TL'ye kadar) -Turizm Kredileri %31 (Devlet Planlama Örgütü ve Turizm Bakanl ığı n ı n onaylayacağı Projelere) (Azami TL'ye kadar) -Sanayi Kredileri %20 (Makine Al ı m ı TL'ye kadar) - ihracatc ı Kredileri %31 Reeskont 6. Bankalar, Merkez Bankas ı reeskont kayna ğı ndan kulland ı klar ı krediler için faiz fark ı isteminde bulunamaya I şleri caklar ı gibi faiz fark ından yararland ı klar ı krediler için de reeskont kredisi talebinde bulunamazlar. Yasa ğı Fonun 7. Fonun Kaynaklar ı : Kaynaklar ı (a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek, (b) Banka nezdindeki hazine fonlar ı faizlerine kar şı l ı k olarak Banka bütçesinden ayr ılacak belirli bir ödenek, (c) Bankalar ve yan kurulu şlar ı ile Kooperatif Bankalar ı ve Mevcut Yasalar alt ında kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerin verecekleri her türlü nakdi krediler (Kontrollu krediler hariç) üzerinden uygulanacak geçerli faiz oran ı içinden iki puan faiz fark ı n ı n tahsil edilerek Banka nezdinde aç ı lan Faiz Fark ı Fonu'na yat ı r ı lan miktarlar, (d) Faiz Farklar ı n ı zaman ı nda yat ı rmayanlara veya eksik yat ı ranlara uygulanacak ayl ı k yüzde 8 cezai faiz, ve (e)türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf ı ndan yap ı lacak katk ı lardan olu şur. Bu maddenin (c) f ı kras ı gereğinci Bankalar ve yan kurulu şlar ı ile Kooperatif Ban - kalar ı ve mevcut yasalar alt ında kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerce tahakkuk ettirilen 2 puanl ı k faiz farklar ı, tahakkuku izleyen ay ı n 15'ine kadar fon'a ödenir. Bu madde amaçlar ı bak ı m ı ndan tahsil ve fon'a yat ı rma yükümlülü ğ ü, kredi veren bankalar ve müesseselere ait olup, tahsil edilmeyen miktarlar ı n ilgili Bankalar ve müesseseler taraf ı ndan yat ı r ı lmas ı zorunlulu ğ u vard ı r. Banka ayni kaynaktan verilen kredilerde mükerrer fon kesintilerini önlemeye yönelik önlemler almaya yetkilidir. M ükellefiyet 8.Kontrollü Faiz uygulamas ı fon kaynaklar ı ile s ı n ı rl ıd ı r. Mevcut kaynaklar ı aşan mükellefiyetlere giri şilemez. S ı n ı r ı 73

75 Esas ve 9. Fon, bu Tüz"kteki esas ve şartlar ile Banka talimatlar ı na uygun olarak çal ışı r. Şartlar Sorumluluk 10. Krediyi ver n bankalar veya kurulu şlar kontrollü, faiz uygulamas ı nda bu Tüzük ve Banka araf ı ndan ve Müeyyideler ç ı kar ı lacak tal matlara uymakla yükümlüdürler. Aksine hareket eden bankalar ve kurulu şlardan ödenen faiz fark ı derhal tahsil olunur ve müteakip faiz fark ı ve reeskont taleple i kabul edilmez. Talimatlar. Banka, bu Tüzükteki esas ve şartlar dahilinde uygulamaya müteallik talimatlar ç ıkarmay yetkilidir. Geçici Madde 1. ilk uygulamada banka birikmi ş faiz farklar ı n ın taksitle ödenmesini onaylayabilir. Bu gibi hall 'rde cezai A.E. 525 faiz istenmeyec ktir Yürürlü ğe 12. Bu Tüzük esmi gazete'de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer. Giri ş 74

76 A.E. 154 R.G PARA VE KAMBIYO I ŞLERI YASAS! (38/1982, 22/1987 ve 46/1992 Say ı l ı Yasalar) Madde 3,5,6,7,10,14,17,19,21,24,25,27,30,31 ve 51 Alt ı nda Yap ı lan Tüzük Kas ı m 1992 tarih ve 20 say ı l ı bültende değ iştirilmi ş şekliyle yay ı nlanan Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğ ü aşağıdaki şekilde tadil edilmi ştir. ithalât Bedellerinin Transferi Türkiye Cumhuriyeti'nden Ithal Edilecek Mallar 30. " İthalât bedelleri, ithalâta arac ı l ı k edecek bankalar taraf ından ban - kac ı l ı k teamüllerine ve al ıc ı ile sat ıc ı aras ı ndaki anlaşmalara uygun olarak Akreditifli, Vesaik mukabili, Mal Mukabili, Takas, Pe şin veya Kredili ödeme şekillerine göre gerçekle ştirilir. Devlet kur hesab ı ndan yap ı lacak ithalâtlarda banka teminat mektubu al ı n ı r. Aval gerektirmeyen ithalâtlarda ithalâtc ı lar doğ rudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurabilirler. Bu madde alt ında belirtilen ödeme şekilleri Bakanl ı kça ç ı kar ı lacak bir genelge ile dü - zenlenir. 31. Türkiye Cumhuriyetinden do ğ rudan veya transit olarak ithal edilecek Türkiye ve üçüncü ülke men şeli mallar al ı c ı ile sat ıcı aras ı ndaki anlaşmaya uygun olarak Türk Liras ı veya Döviz olarak ödene bilir." Sözü edilen tadiller Resmi Gazetede yay ı mland ığı 12 Nisan 1993 tarihinde yürürlüğ e girmi ştir. 75

77 R.G Say ı :135 DI Ş TICARET ( ıl ÜZENLEME VE DENETIM) YASASI ( ve 46/1990 Say ı l ı Yasalar) Madde, 8, 9 ve 13 Taht ı nda Yap ı lan Tüzük Bakanlar Kurulu, D ışti aret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı n ı n, 4, 8, 9, ve 13. maddelerinin kendisine ve mi ş oldu ğ u yetkiye dayanarak a şağıdaki Tüzü ğ ü yapar. 1. Bu Tüzük, ithalât ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü olarak isimlendirilir. 76

78 Tefsir KISIM I BAŞ LANGIÇ HÜKÜMLERI 2. Bu Tüzükte metin ba şka türlü gerektirmedikçe: "Bakanl ı k", Ticaret işleriyle ilgili Bakanl ığı anlat ı r. "Devlet", Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletini anlat ı r. " İ hrac", Herhangi bir mal ın Devlet s ı n ı rlar ı d ışı na ç ı - kar ı lmas ın ı anlat ı r. "ithal", Herhangi bir mal ı n gümrükten geçirilmesi kayd ıyle kara, hava ve deniz yoluyla Devlet s ı n ı rlar ı d ışı n- dan Devlet s ı n ırlar ı dahiline getirilmesini anlat ı r. "Katma Değer", Hammadde ve/veya bir yar ı mamülün i şlenip şekil değ iştirilmesi ile ana mal ı n, tüketim mal ı veya yat ı r ı m mal ına dönü ştürülmesi i şleminde i şletme taraf ından yarat ı lan ek de ğeri anlat ı r. Bu ek değer de mamül bir mal ın üretilmesinde ödenen maa ş, ücret, faiz dolayl ı vergi ve harçlarla, sigorta, sat ış masraflar ı, genel muhtelif masraflar ve %15'i geçmeyen kâr toplam ı ndan oluşur. "K ıymetli Eşya", K ıymetli madenler veya k ıymetli taş - lardan mamül veya bunlar ı muhtevi zati e şyalar ile şahsi ziynet eşyalar ı n ı anlat ı r. "K ıymetli Maden", külçe, toz, çubuk, levha, madeni para ve di ğer özel eşyalar ile ziynet eşyalar ı d ışı nda, alt ı n ve platini anlat ı r. "K ıymetli Taşlar", elmas, p ı rlanta, yakut, zümrüt, safir ve zeberceti anlat ı r. "Liberasyon", Ticaret i şleriyle ilgili Bakanl ı ktan ithal izni al ınmadan d ış ülkelerdeki ihracatc ı lar leyhine Banka arac ı l ığı ile yap ı lan ödeme kar şı l ığı gerçekle şen ithalat ı anlat ır. - "Mal", Ithal ve ihraç edilebilen herhangi bir ta şı n ı r mal ı anlat ı r. "Ticari Nitelik Arzetmeyen Mal", 24/1982 say ı l ı Gelir Vergisi Yasas ı 'n ın 58. maddesi kurallar ı sakl ı kalmak koşuluyla, ithal edenin tamamen ve münhas ı ran şahsi veya işletmesinin kullan ı m ına ait olan ve rekabeti engelleyici şekilde kâr elde etmek amac ıyla elden ç ıkar ı lamayacak taşı n ı r mallar ı anlat ı r. "Mal Bedeli", ithal edilecek mal ı n fatura bedelini an - lat ı r. "Sanayi Ürünleri", Girdileri i şleme tabi tutulup, şekil değ iştiren ve üzerinde katma de ğer yarat ı lan mamülü an latrr. "Üçüncü Ülke", Türkiye Cumhuriyeti Devleti d ışı nda kalan ülkeleri anlat ı r. "Yerel Girdi", Üretilen bir mal ı n veya ara mal ı n üretiminde gerekli T.C. men şeli girdilerle, yerel olarak üretilen veya temin edilen girdilerin maliyetlerinin toplam ı ile %15 oran ında kâr toplam ı n ı anlat ı r. "Yerel Girdi Oran ı ", Yerel girdiler ile %15 kâr toplam ı n ın fabrika sat ış.fiyat ına oran ıd ı r. ".Re -eksport", Ithal edilen mal ı n tekrar ihrac ı n ı anlat ı r. 77

79 "Banka Garantisi", Bankalar Yasas ı alt ında faaliyet kalar ı n, ad ına garanti mektubu verilece k gösteren Ba kimsenin ta hhüdünü yerine getirmekten imtina etmesi halinde Ban a taraf ı ndan onun ad ına ve ilk talepte yeeğ i hususunda verilen garantiyi anlat ı r. rine getirile I", Tar ı m veya hayvanc ı l ı k u ğ raşı m ı ndan "Zirai M rünün i şlenip şekil değ iştirmemi ş ve üzeelde edilen rinde katma de ğer yarat ı lmam ış ürünü anlat ı r. "Tahsisli ithal Mallar ı", Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyetinin Tica et ve/veya Maliye i şleriyle görevli a an l ı klar ı taraf ı dan döviz veya Türk Liras ı tahsisi yap ı lmak suretiyle K zey K ı br ıs Türk Cumhuriyetine ithal edilen mallar ı anla ı r. "Bankal r Kur Hesab ı " Dövizi Devlet Kur Hesab ı d ı - şı ndan karşı lanmak suretiyle yap ı lan ve/veya yap ılacak ithalat ve/v a görünmeyen muamele ödemesini anlat ı r. "Devlet ur Hesab ı", Döviz Devlet Döviz pozisyo - nundan ka şı lanmak suretiyle yap ı lan ve/veya yap ı lave/veya görünmeyen muamele ödemesini cak ithalat anlat ı r. "Geçici hracat", Ham ve/veya Yar ı mamül ve/veya mamül he hangi bir mal ın teminat kar şı l ığı nda geçici konusu olarak belli bir mal ın süre için ihraç edilip, soz.. süre içerisi de tekrar Kuzey K ı br ıs Türk Cum unye ı ne aynen vey i şlenmiş olarak ithalini anlat ı r. "Geçici ithalat", i şlenip şekil değ i ştirmek ve tekrar üçüncü ül elere döviz kar şı l ığı ihraç edilmek üzere Türkiye v a üçüncü ülkelerden ithal edilen ham ve/veya yarı mamül ve/veya mamül haldeki sanayi girdileri ile i ş enip şekil değ iştirmek ve tekrar Türkiye'ye Türk Liras ı karşı l ığı ihraç edilmek üzere Türkiye'den ithal edilen ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül haldeki sa ayi girdilerinin ithalini anlat ı r. "Takas", Bir mal ı başka bir malla değ i ştirme, değ iş - tirerek öd me, de ğ iş toku ş mübadeleyi anlat ı r. ITHALAT V 3. Ithalat kanl ı k nezdin yapt ı rmak zo lan Ithalatc ı müracaatlard gesi, şirket k gelerinin ve gelen sunma! Ithalatcl vim y ı l ı sonu kanl ığa vize Ancak D ı 5 ve 18. mad 8 KISIM Il IHRACATTA UYGULANACAK KURALLAR e ihracat yapacak gerçek ve tüzel ki şiler Bae ithalatc ı veya ihracatc ı olarak kay ıtlar ı n ı undad ırlar. Bu Tüzü ğe ekli Cetvell'de yeraelgesi veya ihracatc ı Belgesi için yap ılacak, gerçek veya tüzel ki şilere ait oda kay ıt bel - y ıt belgesi, gerçek ki şilerin kimlik kart ı bel - akanl ığı n uygun göreceğ i diğ er bilgi ve bel - r ı gereklidir. e ihracatc ı belgeleri takvim y ı l ı başı ndan taka kadar geçerli olup sürenin bitiminde Battirilmesi ile geçerlili ği devam ettirilebilir. Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı n ı n eleri hükümleri sakl ı d ı r. Gerçek ve tüzel kişilerin ithalatc ı ve ihracatcl belgesi almalar ı 78

80 Bankalar ı n yabanc ı ülkelerden ithalatta tutacaklar: döviz hesaplar ı ve uygulanacak kur hesaplar ı Ithalat ve ihracatta ödeme şekilleri ile takas Ithalat ve ihracat süreleri 4. Üçüncü ülkelerdenkuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak ithalat : (a) "Devletin Kur Hesab ı " (b) "Bankalar Kur Hesab ı " esaslar ına göre yap ı l ı r. Bankalar, bu esaslara göre kendi bünyelerinde: (i) "Devletin Kur Hesab ı " (ii) "Bankalar Kur Hesab ı " olmak üzere iki ayr ı döviz hesab ı bu - lundurmakla yükümlüdürler. (c) Bankalar kur hesab ı ndan yap ı lan ithalatlarda it - halatc ı taraf ı ndan mal bedelinin ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde banka ithal izni düzenler. Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda Bankalar ın düzenlemekte oldu ğ u ithal izni aranmadan Bakanl ığın onay ı ile ithalatç ı - n ı n doğrudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurmalar ı ile ithalatlar ı n ı gerçekleştirebilirler. 5. (1) Yolcu beraberi ithalat ve ticari nitelik arzetmeyen özel ithalat d ışı ndaki ithalat veya ihracatta para transferleri mali i şlerden sorumlu Bakanl ı kça belirlenen ödeme şekilleri yöntem ve esaslar ı na göre yap ı l ı r. Ancak takas usulü yap ı lacak ithalat ve ihracat i şlemleri Bakanl ığın iznine bağ l ı olup ihraç edilecek her türlü mal ve hizmet bedellerine kar l şı - ı k ayn ı bedel ve de ğerde bir mal ın fiili ihraç tarihinden itibaren azami 6 ay içerisinde yurda getiril - mesinden ve ithalat hesaplar ı n ın kapat ı lmas ı ndan ihracatç ı lar sorumludur. Bu ödeme şekline göre yap ılacak ihracatta hesaplar ı n kapat ı l ı p kapat ı lmad ığı ihracat ve ithalat i şlemlerinin gerçekle şmesin - den sonra en geç onbeş gün içerisinde tevsik edici gümrük evraklar ı n ı n Bakanl ığa ibraz ı gerekmektedir. Gerekli evraklar ı süresinde Bakanl ığa ibraz etmeyen müracaatç ılara Bakanl ı k tekrar izin vermek mecburiyetinde de ğ ildir. Süresinde kapat ılmayan hesap sahiplerini Bakanl ı k haklar ında Yasal işlem yap ı lmak üzere Para ve Kambiyo i şlerinden sorumlu Bakanl ığa bildirir. (2) Devletin Kur Hesab ından yap ı lacak peşin ödemelerde, limit 8000 ABD Dolar ı veya muadili döviz karşı l ığı olabilir. Bankalar Kur Hesab ı nda peş in ödemelerde döviz transferi yukar ıdaki limite tabi değ ildir. (3) Yetkili Bankalarda Devlet Kurundan döviz tahsis olana ğı bulunmamas ı halinde Devlet bundan dolayı herhangi bir sorumluluk ta şı maz ve sözkonusu tahsis Bankalar Kurundan yap ı l ı r. Mal ithal edecek ki şi taraf ı ndan Bankaya yat ı r ı lan mal bedeli döviz, devletin cari sat ış kurundan al ı n ı r ve sat ı l ı r. 6. (1) Bakanl ı k taraf ı ndan Devletin Kur Hesab ından onaylanan proforma fatura süreleri, onay tarihinden itibaren 3'er ayl ı k sürelerle 9 aya kadar uzat ı - labilir. 79

81 ı (2) Bankalar ur Hesab ından, Bakanl ık veya Banka taraf ında onaylanan proforma faturalar onay tarihinden iti aren 6 ayl ı k bir süre için geçerlidir. Ancak iz in geçerlik süresi içerisinde, gümrüklere getirilmi olup da bu süre içerisinde, gümrük işlemlerinin ap ı lmamas ı halinde sürenin bitim tarihinden itib ren 15 gün içerisinde ayr ıca yeni bir proforma fatura veya ithal iznine gerek olmadan gümrükleme i şlemleri yap ı labilir. (3) Ihracatta ihraç izni süresi, Bakanl ığı n onayı tarihinden itib ren başlar ve 60 gün için geçerlidir. Ihraç sürele i zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ı kça en çok c0 güne kadar uzat ı labilir. (4) Herhang bir mal ın ithalat ve ihracat ında ihraç ve ithal izin süreleri, zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ıkça ısalt ı labilir veya uzat ı labilir. KISIM III İTHALA IN DÜZENLENMES İ VE DENET İ M 7. (1) Üçüncü "Ikelerden Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Devle ine ithal edilecek mallar bu Tüzü ğ e ekli Cetvel I 'de yer al ıyorsa, orijinal proforma fatura ve/veya =akanl ığı n uygun görece ği belge üzerine Bakanl ı k taraf ından, Devlet Kur Hesab ı taht ı nda oldu ğ unu gösteren kay ıt dü şülerek döviz tahsisi yap ı l ı r. (2) Bu Tüz" ğ'e ekli Cetvel II'de yer almay ı p Cetve- IIII'de yeral n mallar ın ithalinde, Bakanl ık taraf ı n - dan orijinal roforma fatura ve/veya Bakanl ığı n uygun göreceli belge üzerine Bankalar ın Kur Hesab ı ndan i şle göreceklerini gösteren kay ıt düşülerek onaylan ı r. (3) Bu Tüz 'e ekli Cetvel I Cetvel III ve Cetvel V'de yer al ayan herhangi bir mal ın ithalinde ithalatc ı lar orij nal proforma faturalar ı n ı ve/veya Bakanl ığın uy un görece ği belgeyi Bakanl ı ktan Bankalar Kur esab ından onaylatabilecekleri gibi yetkili Bankal ra müracaatlar ı ile de orijinal faturalar ı banka tara ı ndan Cetvel XI'deki gibi ba şka bir i şleme tabi tu ulmadan mühürlenmek suretiyle Bankalar Kur esab ı ndan i şleme al ınabilir. Bankalar her ay on lad ı klar ı bu izinlerin bir dökümünü en geç mütea ip ay ın ilk yar ısı nda Bakanl ığa gönde - rir. Ancak akanl ı k uygun gördü ğ ü hallerde yay ı n- layacağı b r Emirname ile Devletin Kur Hesab ı liberasyon e tahsisli listelerini geni şletip daraltabi - lir. Devletin Kur Hesab ı veya Bankalar Kur Hesab ı taht ında orijinal proforma, faturanm onaylanmas ı 80

82 Ön izne tabi mallar Besin katk ı maddeleri ve mamül katk ı l ı besinlerin ithali FOB ve benzeri al ışlardaki taşımac ı l ıkla ilgili masraf ödemeleri Ithal edilecek mallar ın kullan ılm ış veya kullan ılmam ış olmas ı Ithal edilecek mallar ı n özürlü olmas ı hali Ticari nitelik arzetmeyen mallar ı n özel ithal izni ile ithali 8. Üçüncü ülkelerden veya Türkiye Cumhuriyeti Devletinden ithal edilecek bu Tüzü ğe ekli Cetvel V'de yeralan herhangi bir mal ı n orijinal proforma faturas ı n ı n ve/veya Bakanl ığı n uygun görece ğ i belgelerin Bakanl ı kça onaylanabilmesi için önceden Cetvel'de belirtilen ve ön izin verme yetkisine haiz olan Bakanl ı ktan ön izin al ı nması gerekmektedir. Ilgili Bakanl ı k ön izin düzenlerken sa ğ l ı k ve standartlara uygunlu ğ u dikkate al ı narak ön izin düzenler. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ınan mala ithal izni vermek zorunda de ğ ildir. 9. Besin katk ı maddeleri ile mamül katk ı l ı besinlerin ithalinde ithal giri şimlerinden önce, Besin Katk ı Maddeleri Tüzü ğü veya onu değ iştiren veya yerini alan herhangi bir Tüzük hükümlerine uygun olarak ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekmektedir. 10.Yap ılan ithalatlarda FOB ve benzeri al ışlardaki navlun sigorta ve her türlü ta şı mac ı l ı kla ilgili ödemeler, ithalatç ı n ı n mal ı n ithal edildi ğinin gümrük giri şleri ile al ınan izninin FOB veya benzeri olduğ unun yetkili Bankalara tevsik edilmesi kayd ıyle Bankalar taraf ı ndan ilgiliye izninin ait oldu ğ u kurdan transfer edilir..ithal edilecek mallar ı n kullan ı lmam ış olmas ı gerekmektedir. Kullan ı lm ış olan herhangi bir mal ı n ithali için Bakanl ı kça proforma fatura onaylan - maz ve/veya Bankaca i şleme al ı namaz ve/veya döviz tahsisi yap ı lmaz. Böyle mallar ı n ithalat ı Bakanl ıkça uygun görülmesi halinde Cetvel VII'deki özel ithal izni ile yap ılabilir. Ancak ikinci el ve/veya kullan ılm ış fakat yenileştirilmi ş tar ım araçlar ı, sanayi i şleri ile ilgili Bakanl ıktan yat ı r ı m izni alan kuruluşlar ı n ithal edecekleri yat ı r ı m mallar ı, motorlu ve motorsuz kara, ula şı m araçlar ı ile tar ı msal araçlara ait proforma faturalar, ithalâtç ı taraf ı ndan talep edilmesi halinde Bakanl ı k taraf ı ndan Bankalar Kur Hesab ından da onaylanabilir. 12.Ithal edilecek mallar ın özürlü seconds olmas ı halinde, proforma Bakanl ık tarafından uygun görülmesi halinde Bankalar Kur Hesab ından onaylanabilir. 13. (1) Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilecek ve ticari nitelik arzetmeyen yeni veya yenileştirilmi ş mallar, motorlu ve motorsuz hava, deniz ve kara taşıt vas ıtalar ı ile yerleşmeye gelecek ki şilerin nakti sermayelerini ayni sermayeye dönüştürerek ve kullan ı lmam ış olmak kayd ıyle döviz transferi yap ı lmaks ızı n veya Bakanl ı kça ve/veya Bankaca i şleme al ı nan proforma faturaya istinaden mal bedeli dövizi ç ı - kart ı lan ancak ihracatç ı firma taraf ından mecburi nedenlerle gönderilmeyen mallar ın bilahare gönderilmesi halinde bu Tüzü ğe ekli Cetvel VII'de gösterilen "özel Ithal izni" belgesi ile ithal izni verilebilir. 81

83 Ancak it al edilicek mallar ı n motorlu araç yedek parçalara olmalar ı halinde bu madde hükümleri sade e silindir bloku, mar ş motoru, şarj motoru, silin ir kapa ğı, krank mili, motor pervanesi, şanzı m n ve diskleri, diferansiyel ve diskleri, ön ve ar a cam, jant (Rims), fren çan ı (flan - za), arka aks, cam silgi motoru ve komple motora uygulan ı r. Ithal edil cek böyle yedek parçalar ı n ticari nitelik ta şıy ı p taşı mad ı klar ına yeni veya yenileşti - rilmi ş olup ol ad ı klar ı na bak ı lmaz ve Bakanl ı kça özel ithal iz 1 verilir. Özel ithal izni belgelerinin geçerlilik sür si üç ay olup ancak Bakanl ığın uygun gördü ğ ü hallerde yenileneb ı l ı r. (2)Ticari nitelik arzetmeyen mal tan ı m ı na giren an - cak, ithalatç ı n ı n, ithal edeceğ i mal ı n mesleğ inde veya ticari faaliyetlerinde sürekli kullan ı lan bir mal olmas ı alinde gerekli ithalat izni, Ozel ithal izin Belgesi zerine; "Gelir vergisi stopaj ı na tabi olmak koşul yla" ibaresinin yaz ı lmas ıyla verilir. 14. Ateşli silah ile lah ın cinsine Polis Genel Kurulundan A rekmektedir. Ateşli Silahlar ni düzenleyen nitelikteki sila aksam ve parçalar ı n ın ithalinde Içi şleri ile görevli Bakanl ı ktan, üdürlü ğ ünden ve/veya Bakanlar eşli Silah ithal Ruhsat' al ı nması geakanl ı k yürürlükteki 15/1992 say ı l ı (Değ işiklik) Yasas ı n ı n silah ticaretiilgili maddesine uygun olarak ticari lar ı n ithalini tasvip edebilir. Ateşli Silah Ithal, Fas ı l 57 85/63 12/70 27/74 3/79 23/82 32/85 7/89 15/ K ıymetli mad nler, k ıymetli taşlar ve bunlardan mamül e şya ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletine ith I ve ihrac ı Maliye i şleri ile ilgili Bayap ı l ı r. Ancak eski eser niteli ğ i ta- kanl ığı n izni il şıyan mallar ı (Antika) ithali ve ihrac ı Kültür i şlenl ığı n ön iznine tabi olup, Bakanl ı - riyle ilgili Bak ğın uygun gö eceğ i şartlarda Gümrük İdarelerine muhatap bir y z ı ve(veya ihraç izni ile yap ı labilir. K ıymetli maden ve taşlarla eski eserlerin ithali Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı 38/ / / Pul ithalat ı v taraf ından, P leri çerçevesi ihracat ı Gümrük ve Posta İdareleri ra ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümde yap ı lmaktad ı r. Pul ithalat ı ve ihracat ı 17. Türkiye Cum Türkiye Cum ye Cumhuri (değ iştirilmi ş I şleri Yasas ı lama yap ı lma uriyeti Devletinden yap ı lacak ithalat uriyeti Devletinden yap ı lacak Türki - eti men şeli ithalâtlarda ödemeler şekli ile) 38/1982 Para ve Kambiyo a göre yap ı l ı r. Bu ilke d ışı nda uygu - ı na Bakanl ık yetkilidir. Türkiye Cumhuriyetinden yap ılacak ithalat 82

84 Antrepolara aktar ılacak mallar ın ithalinde uygulanacak şartlar (1) Yolcu Beraberi ithalat: Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti aras ı nda imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu Protokolü çerçevesinde taraflar aras ı nda saptanan miktar ve şartlara uygun olmak üzere ve bu hususta Protokol hükmünün yürürlükte kald ığı süre içerisinde münhas ı ran Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı l ı r. Ithalat konusu olan mal ı n ön müsadeye tabi olmas ı halinde ilgili Bakanl ı ktan alacaklar ı ön müsade belgesiyle yetkili Bankalara müracaatla, Cetvel VIII'de yeralan Yolcu Beraberi ithalat Formunun tanzimi ile Bakanl ığ a müracaat ederler. Müracaat ı n Bakanl ı kça onaylanmas ı halinde, yetkili bankalar, mal bedelinin Türkiye Cumhuriyeti Devletinde ödenmesini teminen yolcu beraberi ithalat yapacak ki şiler ad ı na onaylanan miktar kadar çek tanzimi veya transfer i şlemi yapabilirler. Yolcu beraberi ithalat izinleri, onay tarihinden itibaren üç ay süreyle geçerlidir. (2) Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı lacak tahsisli ithalat: Bu Tüzü ğe ekli Cetvel IV'de yeralan mallar, tahsisli ithal mallar ı olup böyle mallar ı n ithal edilebilmeleri için ithalat giri şimlerinden önce proforma faturan ı n Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı gerekmektedir. Mezkûr belgeler üzerine Türkiye Cumhuriyeti Devletine mahsus oldu ğ unu belirlemek amac ıyla kay ıt dü şülür. Banka Bakanl ı ktan onayl ı belgeyi Cetvel XI'deki gibi mü - hürlemek suretiyle i şleme al ı r. (3) Yolcu beraberi, tahsisli ve ön izne tabi mallar d ışı nda yeralan herhangi bir mal ı n ithali liberasyon işlemlerine uygun olarak yap ı l ı r. Bankaya sunulan proforma faturalar yetkili banka taraf ı ndan Cetvel XI'deki gibi mühürlenmek suretiyle onaylan ı r. Türkiye Cumhuriyetinden tahsisli ve liberasyon yolu ile yap ı lan ithalâtlarda ithalâtç ı taraf ı ndan mal bedelinin ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde, banka ithal izni düzen leyebilir. Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda bankalar ın düzenlemekte olduğ u ithal izni aranmadan Bakanl ığı n onay ı ile ithalâtç ın ı n doğ rudan doğ ruya Gümrük İdarelerine başvurmalar ı ile ithalatlar ı n ı gerçekleştirebilirler. 18. Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriyeti Devleti gümrüklerine getirilen herhangi bir mal ı n gümrük antrepolar ına aktar ı lmas ında Bakanl ığı n ve/veya Bankalar ı n onaylad ığı ithal izinleri aranmaz. 83

85 1 9.Ithalâtç ı lar ı onaylanmak üzere Bakanl ığa ve/veya Bankalara unduklar ı orijinal proforma faturada ve/veya ba anl ığın uygun görece ğ i belgede aranan bilgiler şunl rd ı r: (a) (i) I h acatç ı firman ı n adresi (ii) Ithalatç ı firman ı n ismi (iii) Ithal edilecek mal ın cinsi (iv) Bi im fiyat ı miktar ı (v) T (vi) M (vii) (vi i i) F (ix) UI (x) Ih (xi) St ptan k ıymeti l ı n teslim şekli ve ödeme şekli tura tarihi ve numaras ı tura süresi ke orijini acatç ı ülke ndart uygunlu ğ u (b)bakanl ı k taraf ı ndan proforma faturalar ve/veya Bakanl ığı n uygun görece ğ i belgeler onaylan ı r - ken e ıonom ıy ı yönlendirme, kamu yarar ı, üretim tüketi dengesi, üretici ve tüketici menfaatleri, sağ l ı k e güvenlik gibi hususlar dikkate al ı narak değerlendirilir ve gerekli gördü ğü hallerde baz ı mallar n ithalini zaman, zaman k ısmen veya tamame k ıs ıtlamaya karar verebilir. (c)bu de erlendirmeler gözönüne al ı narak üretim ve tük tim dengesinin sa ğ lanmas ı için de dayan ı kl ı t" ketim mallar ı n ı n ithalatç ı lar ı yürürlükteki Acent lik Yasas ı hükümlerini yerine getirmek zorunlulu ğundad ı r. (d)ithala ç ılar ın acentelik dolay ıs ı ile doğ muş olacak k misyonluk alacaklar ı n ı n kendisine mal olara ödenmesi halinde Bakanl ı k, bu mallara özel it al izni ile izin verebilir. 20. Kuzey edilecek den önce K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletine ithal allar ı n ithalatç ı lar ın, ithalat giri şimlerin - akanl ı k ve/veya Bankalardan proforma faturalar ı naylat ı lmak suretiyle ithal izni almalar ı zorunludur. Ancak, Bakanl ıkça ithal izinlerinin de ğerlendirilmesinde Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devleti s ı - n ı rlar ı d ışı da, ithalat yasağı olan ülkelerde faaliyet gösteren herhangi bir ithalatç ıya dolayl ı ve dolays ız olarak he hangi bir menfaat sagland ı g ı n ı n ortaya ç ı kmas ı v- belge ile kan ıtlanmas ı halinde ilgili ithalatç ıya ithal izni verilmez. ithalat e ihracat giri şimlerinden önce ithal ve ihraç izni al ı mas ı zorunludur. Ithalat giri şiminden önce Bakanl ktan ithal izni almayan ve/veya Orijinal proforma faturay ı ve/veya Bakanl ığı n uygun göreceği belgeyi :ankalarda i şleme ald ı rmadan Kuzey K ıbr ıs Türk C mhuriyeti Devletine ithal edilen herhangi bir mal ın i haline Bakanl ık taraf ından ithal izni veril - meyebilir eya proforma fatura onaylanmayabilir. Proforma faturada aranan bilgiler Ithal edilecek mallara ithalat girişiminden önce ithal izni al ınmas ı 84

86 500 ABD Dolar ı tutar ındaki yedek parçalara Bakanl ı k onay ı aranmamas ı 21.Sanayi yat ı r ı mlar ı n ın acil ihtiyac ı olan ve 500 ABD Dolar ı tutar ına kadarki yedek parçalar ın ithalat ında itiyat haline getirilmemesi kayd ıyle Gümrüklerce ve Ban - kalarca Bakanl ığı n onay ı aranmadan i şleme al ı nabilir ve mal bedeli Bankalarca ihracatç ı firmaya Bankalar Kur Hesab ından transfer edilebilir. Bakanl ığı n ithal edilecek her türlü mal ı n her safhas ında takip ve denetleme yetkisi 22.Bakanl ı k her türlü mal ın liberasyon cetvelinde olup olmad ığı na bak ılmaks ız ı n, ithalat i şlemlerinin başlamas ı ndan fiilen gerçekle şmesine; ithal mallar ı n ın tüketiciye intikaline ve pazarlanmas ına kadar olan bütün safhalardaki i şlemleri takip ve denetlemeye yetkilidir. Mevzuata ayk ı r ı l ığı n tesbiti halinde gerekli önlemleri al ı r ve "D ışticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı " ilgili hükümleri uygulan ı r. Ihraç belgeleri Ihraç izinlerinin değerlendirmesi KISIM IV IHRACATIN DÜZENLENMESI VE DENETIMI 23. (1)Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletinden ihraç edilecek herhangi bir mal için Bakanl ı ktan önceden Cetvel IX ve X'de yeralan ihraç izni belgeleri ile ihraç izni al ı nmas ı gereklidir. (2)Ihraç izinlerinin de ğerlendirilmesinde, reddedilmesinde, mal miktar ı baz ı nda azalt ı lmas ı nda veya tümüyle onaylanmas ı ile önceden ihraç fiyat ı n ı n belirlenmesinde veya ihracatç ı n ı n ihraç fiyat ı n ın aynen onaylanmas ı nda Bakanl ı k yetki - lidir. (a) Mallar üzerinde Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lan i şlemin (yarat ı - lan katma değer ve yerel girdi) yeterli olup olmad ığı na, (b) Ihraç edilecek mallar ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletindeki tüketim mallar ı ile stok durumuna, (c) ihracat ı n şartlar ı ile yap ı lacak ihracat ı n bu Tüzük hükümlerine, D ış Ticaret (Düzenleme ye Denetim) Yasas ı ve Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı na uyup uymad ığı - na, (d) ihraç edilecek mallar ı n ihracat ı nda Bakanl ı k ihraç mal ı n ı n ihraç fiyat ı n ı önceden belirlemeye veya ihracatç ı n ı n fiyat ı n ı uygun görmesi halinde ihraç izni üzerinde yeralan fiyattan ihraç iznini i şleme almaya, karar verebilir. Ancak akreditifli ihracatlarda akrediti - fin ihraç fiyat ı n ı n üzerinde olmas ı halinde akreditif esas al ı n ı r. (3) Bakanl ı kça ihrac ı uygun görülmeyen herhangi bir mala ihraç izni verilmez. Ihraç iznine ba ğ - lanmayan hiçbir mal ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletinden ihrac ı yap ı lamaz. 85

87 Ayr ı a Bakanl ı k her türlü mal ı n ihraç i şlemlerinin ba,..lamas ı ndan fiilen gerçekleşmesine ihracatla Igili hesaplar ı n kapat ı lmas ına kadar olan bütün -afhalardaki i şlemleri takip ve denetlemeye y tkilidir. Mevzuata ayk ı r ı l ığın tesbiti halinde "I ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı " ilgili hükümleri uygulan ı r. 24. Cetvel I'da yeralan mallar ı n ihrac ı, ilgili Bakan - l ığı n ön izni e tabidir. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ı - nan mala ihraç izni vermek zorunda de ğ ildir. 25. Dayan ı k ız tüketim mallar ı olarak değerlendirilen ve d ış ülkel rdeki sat ış fiyatlar ı istikrars ız olan herhangi bir mal Bakanl ığı n değerlendirilmesi ile kon - sinye ihraç znine ba ğ lanabilir. Ekonomik fayda ve kamu yararı görülen hallerde Kamu Iktisadi Te şebbüsleri vey. özel sektörce al ı m konusu yap ı labilen mallar için t kas veya mübadele ba ğ lant ı lar ı na Bakanl ık karar erir. 26. Türkiye Cumhuriyeti Devletine ihraç edilecek herhangi bi mal için ihracatç ı firma ad ına proforma fatura düzenlenmesi ve Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı gerekmekte ir.düzenlenen proforma fatura al ıc ı f ı r- ma taraf ı nd n kabul edilip gerekli izin al ı nd ı ktan sone bağ lanabilir. ihraç iznine bağ lan ı p ihr mal ı n bedelinin ihraç eden ki şi taraf ı n - ı br ıs Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve alara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve ra ihraç izni raç edilen h dan Kuzey yetkili Ban Kambiyo i ş i Proforma f itibaren aza Ancak kanl ı kça so izni verilme 27. Türkiye ürünleri ihr değer ve y Bu maksatl edilen T.C. 28. Bu Tüz ri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur. turan ın geçerlilik süresi onay tarihinden i üç ayd ı r. naylanan proforma faturaya ra ğ men Baradan uygun bulunmamas ı halinde ihraç ebilir. Cumhuriyeti Devletinde yap ı lacak sanayi cat ı n ı n protokollarda öngörülen katma rel girdi oranlar ına uygun olmas ı esast ı r. Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin en şeli girdiler yerel girdi say ı l ı r. 'k hükümlerine uygun olarak Kuzey K ı b- r ıs Türk Cumhuriyeti Devletinden Uçüncü Ulkelere ihraç edile mal bedeli dövizin, mal ı ihraç eden ki ş i taraf ı ndan uzey K ı br ıs Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yet ili Bankalara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve Kamb yo i şleri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur. Getir len dövizin kullan ı m ı da ayn ı Yasa çerçevesinde ya ı l ı r. 29. Gümrü vergileri ödenerek veya muaf olarak Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilen mallar ı n ihrac ı : Ithali o aylanm ış, özel ithal izni al ınm ış veya ii - berasyon oluyla Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletine it al olunan mallar ı n men şeine veya men - şeinden baka bir ülkeye gönderilmesi Bakanl ığı n iznine bağ l ıd ı r. 30. Kuzey ı br ıs Türk Cumhuriyetinden herhangi bir mal ı n re-e sport edilebilmesi için ihracatç ı lar ın, ihracat giri şi lerinden önce Bakanl ı ktan Cetvel IX'de yer alan ihraç izin belgesi ile ihraç izni almas ı gerekmektedir. Ön izne bağ l ı ihraç mallar ı Konsinyasyona bağ l ı ihraç mallar ı Proforma fatura düzenlenmesi Katma Değer ve yerel girdi Ihraç edilen mal bedeli dövizin Devlete getirilmesi ve ihracattan elde edilen ihracat gelir ödemeleri Ithal edilen mallar ın ihrac ı Ithal edilen mallar ı n tekrar ihrac ı re- eksport edilmesi 86

88 Re - eksport edilecek bir mal ı n fiyat ı Türk Liras ı ile ithal edilen bir mal ı n ihrac ı Re- eksport karşı l ığı yurda getirilen dövizin kullan ımı Ihraç iznine tabi olmadan yap ılacak re- eksport Ticari nitelik arzetmeyen veya ithalat ı gerçekleşip de herhangi bir nedenden dolay ı ihracat ı n ı gerektiren mallar ı n ihrac ı 31. Üçüncü ülkelerden ithal edilen mallar ı n tekrar üçüncü ülkelere, Serbest Liman ve Bölgesine veya Türkiye Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak ihracatta, ihracatç ı n ın sundu ğ u ihraç fiyat ı ; Bakanl ı kça uygun görülebilir veya de ğ iştirilebilir. 32. Türk Liras ı ile ithal edilen herhangi bir mal, Türk Liras ı ile ithal edildi ğ i fiyattan Türkiye Cumhuriyeti Devletine re- eksport yap ılabilir. üçüncü ülkelere reeksport yap ı lmas ı halinde, ihracatç ı n ı n re- eksport ihraç fiyat ın ı Bakanl ı k onaylayabilir veya değ iştirebilir. 33. Herhangi bir mal ın ithalat ı Bankalar Kur Hesab ından veya Özel Ithal Izni ile ithalat ı gerçekleşmi şse bu mal ı n re- eksport edilmesinden yurda getirilen dövizin tümü ihracatç ı lar ı n direktifine ba ğ l ı kalmak ve ithalat veya mevzuat gere ğ i yap ı lan döviz transferlerinde kullan ı labilir. Ithalat ı Devletin Kur Hesab ından gerçekle ştirilen bir mal ın re- eksport edilmesinden yurda getirilmesi zorunlu dövizin tümü Devletin Kur Hesab ına yat ı r ı l ı r ve ihracatç ıya döviz kar şı l ığı Türk Liras ı olarak ödenir. 34. (a) Bakanl ığın izni ile ve/veya liberasyon yolu ile ithalat ı gerçekleştirilen herhangi bir mal ı n men - şeine veya men şeinden ba şka bir yere ihrac ı Bakanl ığın iznine tabidir. (b) Kon şimentosunda "transit" kayd ı bulunan sevkiyat ı n veya gümrük sundurma, antrepo, serbest yerlere veya araçlara ç ı kar ı lm ış olan mallar ı n ihrac ı Gümrük idarelerince yap ı l ı r ve Bakan - uğ ra iznine ba ğ l ı değ ildir. (c) Kon şimentosunda "transit" kayd ı bulunmayan ve ithal izni al ı nmadan gümrüklere gelen bir mal ın ithal veya ihrac ına Bakanl ı k karar verir. 35. Ihraç edilecek herhangi bir mal ın ticari nitelik arzetmedi ğ ine Bakanl ığın kanaat getirmesi veya ithali gerçekleşen herhangi bir mal ı n bozuk olmas ı ve/veya isteğe uygun evsafta bulunmamas ı hallerinde, böyle mallar ı n men şeine iade edilmesi veya ihrac ı, Bakan - l ığı n uygun göreceğ i şartlarla Gümrük idarelerine muhatap bir yaz ıs ı ve/veya ihraç izni onay ı ile olabilir. BÖLÜM V GEÇICI ITHALAT VE GEÇICI İ HRACATIN DÜZENLENMESI Geçici ithalat ve geçici ihracat uygulama esaslar ı 36. (1) Üçüncü ülkelerden Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyetine ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül haldeki mal ı n i şlem görmesi veya i şlemde yeralmas ı amac ıyle geçici olarak ithaline veya sözkonusu i şlemden sonra üçüncü ülkeye döviz karşili ğ i ihrac ı na; 87

89 (2) Türkiye'den Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti'ne ham ve eya yar ı mamül ve/veya malül haldeki mal ı n i lem görmesi veya i şlemde yer almas ı amaciyla geçici olarak ithaline ve söz konusu i şlemd n sonra Türkiye'ye Türk liras ı veya üçüncü ülkelere döviz kar şı l ığı olmak üzere ih - r.ac ı na; (3) Üç üncü ülkelerden ve/veya Türkiye'den ithal edilece ve üretime direk veya endirek katk ı sağ laya ak makine ve teçhizat ın geçici ithaline ve geçici ithal süresi sonunda ithal edildi ğ i ülkeye Ihrac ı na; (4) Kuzey ı br ıs Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye'ye veya ü üncü ülkelere ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül mal ı n işlem görmesi veya i şlemde yera mas ı amac ıyla geçici ihrac ı na; izin veri ir. 37. (1) Kuzey ı br ıs Türk Cumhuriyeti s ı n ı rlar ı içerisinde faali, et gösteren özel veya tüzel ki şiler ham ve/vey- yar ı mamül ve/veya mamül haldeki mal ile ma ine ve teçhizat ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhu iyetine geçici ithal izni ile getirebilirler.bu aksatlar için Devletce döviz tahsisi yap ı lmaz. (2) lthalatç geçici olarak ithal etti ğ i mal ı n tümü için (makina ve teçhizat hariç) Gümrük Müdürlü ğ ü- ne Ban a garantisi verir. Verilecek banka garantisi utar ı mal ı n normal gümrük vergisi kadard ı r. (3) Geçici i hal ile ithal edilen ham veya yar ı mamül mallar ı ne tür mala dönü şeceğ i, dönü şüm sonras ı eld- edilecek mal miktar ı, fire miktar ı sanayi ve Gü rük Dairelerinde mü şterek hesaplan ı r. (4) Geçici ithalat ile ithalat ı yap ı lan ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül mal dönü ştü ğ ü şekilde v ya ithal edildi ğ i şekilde ithal tarihinden itibaren azami 6 ay zarf ı nda ihraç edilir. Azami 6 ay zarf ında bu koşul yerine getirilmezse Gümrük Ida elerince teminat ı na el konulur, normal gümrü deme i şlemi yap ı l ı r ve ithalatç ıya bundan böyle seçici ithal izni vermeyebilir. Ancak bakanl ığı kabule şayan görece ğ i zaruri istisnai durum) r dikkate al ı n ı r. (5) Geçici thalat ve ithali yap ı lan, bilahare üçüncü ülkeler ihraç edilen mallar ın bedeli dövizin Ku- zey K ı or ıs Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yetkili :ankalara yat ı r ı lmas ı ile kullan ı m ı yürürlükteki 'ara ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümleri çerçev sinde yap ı l ı r. Geç ci ithalat ve ithali yap ı lan, bilahare Türkiye'ye ihraç edilen mallar ı n bedeli ihraç tarihinden itibaren azami üç ay zarf ı nda Türk Liras ı olarak Tanka kanal ı ile Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyet ne getirilir. (6) Bankal şt ı r ı lacak döviz miktar ı ; ihracatç ı tara- 88 fı ndan ihraç izni üzerinde gösterilen fiyat Bakanl ı kç: onaylanabilir veya yeni ihraç fiyat ı belirlene 'lir. Ham, yar ı mamül mal ile makina ve teçhizat ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti'ne geçici ithal izni ile getirilmesi

90 Kay ıt tutulmas ı Geçici ihraç edilecek mallara uygulanacak işlemler 38. Gümrük Dairesi bu Tüzükle geçici ithaline veya geçici ihrac ına izin verilen her türlü emtia için miktar ve k ıymet olarak ayr ı nt ı l ı kay ıt tutar ve istem halinde gerekli bilgileri Bakanl ığa verir. 39. Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devletine veya üçüncü ülkelere Bakanl ığın uygun göreceğ i şartlarla Gümrük idarelerine muhatap bir yaz ı ile geçici olarak ihraç edilecek herhangi bir mamül mal ı, yar ı mamül mal ve ham maddenin veya tamire gidecek herhangi bir mal ın tekrar Kuzey K ıbr ıs Türk Cumhuriyetine ithalini sa ğ lamak amac ıyla Ticaret ve Sanayi Dairelerinin uygun görece ğ i bir banka garantisi (bu garanti miktar ı mal ı n k ıymetinden fazla veya daha az olabilir) ihracatc ıdan al ınabilir. Ancak i şlenmek veya şekil değ i ştirmek üzere geçici olarak ihraç edilen yar ı mamül mal veya ham maddenin tekrar Kuzey K ı br ıs Türk Cumhurniyeti'ne böyle yar ı mamül mal veya ham madde üzerinde yap ı lan değ işiklik veya i şlemden dolay ı meydana gelecek ve Sanayi Dairesince saptanacak fire oran ı n ı n düşürülmesinden sonra kalacak mal ın getirilmesi esast ı r. "Bu esaslara uymayan özel veya tüzel ki şilerin ithalât veya ihracatlar ına izin verilmeyece ğ i gibi yat ı r ı lan banka garantileri de hazineye irat olarak ihtikal ettirilir." Bankalara verilen yetkinin al ınmas ı 40. Tahsisli veya Liberasyondaki malar ın ithalat ı nda Ban - kalar Tüzük hükümlerini ve Bakanl ığı n ç ı karacağı emirname ve genelge hükümlerini aynen uygulamakla yükümlüdürler. Bu Tüzük, emirname ve genelge hükümlerine, Bakanl ığın sözlü ve yaz ı l ı ikazlar ına rağmen ayk ı r ı hareket eden Bankalar ı n Bakan - l ı kca verilen yetkileri "Bir y ıla" kadar geçici olarak geri al ınabilir. Kalite ve standart aranmas ı zorunluluğ u Yürülükten kald ırma R.G. EK III A.E A.E A.E A.E A.E A.E A.E A.E A.E A.E Bakanl ı k her türlü ithalât ve ihracat i şlemlerinden önce ithali veya ihrac ı yap ı lacak her maldan, kalite ve standart uygunlu ğ u arayabilir. Ancak Bakanl ı k hangi malda kalite, ve stan - dart uygunlu ğ u aranacağı n ı önceden Resmi Gazete ve Bas ı n yolu ile duyurur ve bu duyuruda belirtilen tarihten itibaren verilecek izinlerde bunu arar. 42. Bu Tüzü ğ ün yürürlü ğe girdi ğ i tarihten itibaren ithalat ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü alt ı nda yap ı lan i ş - lemlere halel gelmeksizin ithalat ı ve Ihracat ı düzenleme ve denetim tüzü ğ ü yürürlükten kalkar. 43. Bu Tüzük Resmi Gazete'de yay ı nland ığı tarihten başlayarak yürürlü ğe girer. 89

91 CETVELI K. K.TC. Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü ITHALATCI - IHRACATCI BELGESI NO: Isim ve Ünvan Adresi Tel. No. Faaliyet Sektörü Meslek Kuruluşu : T: r ı m Sanayi/Ticaret/Turizm/Hizmet Teleks No. Fax No. Sicil Kay ıt No. Uyruğ u Olan ne tarihine kadar D ışticaret (Düzenleme v Denetim) Yasas ı hükümleri uyar ınca Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletinde ithalatç ı veya ihracatc ı olarak faa iyette bulunma yetkisi verilmi ştir. Imza ve Mühür Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü

92 Firman ın Isim veya Ünvan' ( Bu k ısım belge sahibi firma taraf ından doldurulacak ) Müdür veya Yöneticinin Ismi : Firmam ıza ait d ış ticaret i şlemlerinin yap ı lmas ı esnas ında 1. Evraklar ı imzalamaya yetkili k ı l ınan şah ıs veya şah ıslar ı n 1) 2) 3) Ad ı Soyad ı Kimlik Kart ı No. Imza Örneğ i 2. I şlemleri takibetme ve evraklar ı almada yetkili k ı l ınan şah ıs veya şah ıslar ı n 1) 2) 3) Ad ı Soyad ı Kimlik Kart ı No: Bu Belge resmi i şlemlerde ibraz edilecektir. Imza ve Mühür Müdür/Yönetici CETVEL Il DEVLET KUR HESABI ESASLARI TAHTINDA I ŞLEM GÖRECEK MALLAR I- TARIMSAL GIRDILER 1. Döviz karşı l ığı ihracata yönelik tar ı m girdileri, ambalaj malzemeleri ve yükleme araçlar ı ile bunlar ın aksamlar ı. 2. Her türlü tar ımsal tohum. 3. Zirai ilaçlar 4. Veteriner ilaçlar ı ve malzemeleri 5. Suni gübre (Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin edilemeyenler) ve kompozeler 6. Dam ızl ı k hayvan ve dam ızl ı k yumurtalar Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ 1. T ıbbi ilaç, bunlar ın üretim girdileri ve yat ı r ı m mallar ı ve aksamlar ı, t ıbbi malzeme, klinik ve laboratuvar gereksinimi t ıbbi alet ve gereçler (ambalaj malzemeleri dahil), optik alet ve cihazlar ı. 2. Diğer t ıbbi alet ve cihazlar ı. 3. Sağ l ık nedeniyle kullan ılmas ı gerekli olan bandajlar, özel yap ı lm ış varis çoraplar ı, özel imal edilmi ş ortopedik ayakkab ı lar, doğ um kontrol malzemeleri ile di ğer sağ l ık malzemeleri. 91

93 III -GIDA MADDELERI 1. Pirinç 2. Peynir 3. Çocuk Mamalar ı 4. Toz süt 5. Şeker 6. Konsantre süt 7. Kat ı ve s ıvı halindeki yağlar IV - EĞ ITIM, BASIN YAYIN VE SPOR MAL EMELERI 1. Eğitici, öğretici ve kültürel yay ı n) 2. Matbaa makineleri, aksamlar ı ve diğer tüm matbaa girdileri ve malzemeleri. 3. Gazete kağıd ı 4. Defter kağıtlar ı ile eğitim maksat) r ı için girdi ve bu amaçlar ında kullan ı lacak diğer ka ğıtlar. 5. Spor kulüpleri ve Federasyonlar ı münhas ıran kendi ihtiyaçlar ı için Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanl ığı n ı n ön müsaadesi ile tevsik edilecek tüm s sor malzemeleri ve aletleri (spor giysileri hariç). V - Devlet amaçlar ı nda kullan ılmak üzere it VIII - SANAYI VE TURIZM YATIRIM MALL 1. G ıda Sanayi hammaddeleri (a)ekmek, hellim, peynir mayalar ı, (b)yemelik yağ, margarin ve terey (c) Bisküvi sanayi üretim girdileri. (d) Hamur kabartma malzemeleri. (e)nişasta. al edilecek mallar ve Devletin yat ır ım mallar ı ile üretim girdileri. VI - Belediyelerin ve kâr gayesi gütmeyen d vlet kurulu şlar ı n ın hizmetlerinin yürütülmesi için ithal edilecek mallar ve üretim girdileri. VII - Mamülüne döviz tahsis edilen mallar ı n girdileri, böyle girdiler de ğ işik mamüller için kullan ı labiliyorsa; ithal edilecek girdilerle üretilecek mallar ın gerekti ği miktarda Imak üzere ve gerekti ğ inde üretimi kontrol etmek maksad ıyle döviz tahsisi yap ı l ı r. RI VE SANAYI GIRDILERI yoğ urt mayalar ı, yoğ urt peynir kültürleri. ğı üretim girdileri ve yat ır ım mallar ı ve aksamlar ı. 2. Un ve süt ürünleri sanayi yat ı r ı m mallar ı ve aksamlar ı ile ambalaj malzemeleri. 3. Likit petrol gaz ı, gaz tüpleri, lüks tipi ayd ınlatma cihazlar ı ve aksamlar ı ile soba fitilleri. 4. Hayvan yem üretim girdileri, yat ı r ı m mallar ı ve aksamlar ı. 5. Yat ı r ı m projeleri ile ilgili Bakanl ı larca onaylanan tüm yat ır ı m mallar ı. 6. Mevcut çal ışabilir durumdaki te ister için gerekli aksam ile parçalar ı ve onaylanm ış ek yat ır ımlar. 7. Yeni ilave veya yenileme yat ı r ı m projeleri Turizmle ilgili Bakanl ı kca onaylanan otel, otel apartman, tatil köyü ve benzeri turistik konaklama tesislerinde kullan ılacak tüm yat ı r ım mallar ı. 8. Turistik konaklama tesislerinde ullan ılacak makine, tesisat ve teçhizat aksamlar ı ile parçalar ı. CETVEL III BANKALAR KUR HESABINDAN BAKANLI Ğ IN ONAYI ILE ITHAL EDILECEK MALLARIN LISTESI I - GIDA MADDELERI 1.Tüm meyveler ve sebzeler (kur ve dondurulmu ş olanar dahil) 2. Zeytin 3. Bisküvi, çikolata, kekler ve şeke lemeler. 4. Tüm un ve simit malzemeleri (m karna dahil) 5. Dondurmalar ve kremalar 6. Alkollü ve alkolsüz içkiler 7. Sigara 8. Çiğ kahve 9.Kuru fasulye 10. Konserve etler, bal ı klar, buzlu -t ve buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun).tuz 12. Çay Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ 1. Di ş macunu, di ş parlat ıc ı lar ı, di dezenfektanlar. f ı rças ı, sabun, şampuan ile balsamlar, toz, krem ve s ıvı halindeki deterjanlar, III. SANAYI GIRDILERI 1. ayakkab ı, (Terlik dahil), deterja 2. Lâstik kaplama girdileri (kaplan 3. Meşrubat sanayi girdileri (Nare 4. Süpürge ve mop üretim girdiler 5. Kap y ı kamada kullan ılan tel, sü 6. Metal, ahşap, duvar boyas ı, ay 7. Yağ, hellim, peynir kaplar ı imal 8. Sünger üretim girdileri. 9. Galvanize çelik boru üretim gir 10. Madeni yağ üretim girdileri ve. Kuru temizleme girdileri., şampuan, sinek ilac ı ve sinek haplar ı ve di ğer temizlik malzemesi üretim girdileri. cak lastik dahil) ciye üsare konsantreleri hariç.) ger ve benzeri üretim girdileri. kkab ı boyas ı üretim girdileri. için yaprak teneke ve kaplar. ileri. ambalaj malzemeleri. 92

94 12. Elektrik kablosu ile ilgili üretim girdileri. 13. Kaynak elektrot sanayi üretim girdileri. 14. Çivi imali ile ilgili üretim girdileri. 15. Elektrikli ıs ınma sobas ı üretim girdileri. 16. Aleminyum anodlama nikelaj ve parlatma girdileri. 17. Tekstil boyas ı ve yard ımc ı malzemeleri. 18. Dokuma çorap ve trikotaj sanayi üretim girdileri. 19. Metal ve aleminyum mamül ürünleri imali ile ilgili üretim girdileri (ambalaj malzemeleri, etiketler ve benzerleri hariç). 20. Soğuk kalay. 21. Plastik levhalar ile renkli viniler. 22. Balata imali ile ilgili üretim girdileri. 23. Çanta, valiz, örme ipten mamül turistik çanta sanayi girdileri. 24. Akü sanayi girdileri. 25. Çikulata, dondurma, marmelat ve di ğer şekerleme sanayi girdileri. 26. Krem karamel, jöle, custard powder girdileri. 27. Çips üretim girdileri. 28. G ıda sanayi yağlan. 29. Doğal sentetik kauçuk. 30. Tuvalet kağıd ı (rolo halinde). 31. Hijenik kad ın ba ğı girdileri. 32. Jaluzi üretim girdileri. 33. Tutkal hammaddesi. 34. Şilte üretim girdileri. 35. Kozmetik sanayi girdileri. 36. Plastik sanayi üretim girdileri. 37. Albüm sanayi girdiler. 38. Alkollü içki sanayi üretim girdileri. (ş işe ve bask ı l ı etiketler dahil) 39. Tütün sanayi girdileri. 40. Floresans armatürü imalât ında kullan ılan balast, duil, kapasitör ve starter. 41. Sanayi tipi buzdolab ı girdileri. 42. çamaşır makinesi, bula şı k makinesi, buzdolab ı, gazocağı, eletrik süpürgesi, air conditioner, ya ğ l ı ısıt ıcılar, sobalar ve benzerleri ile bunlar ın yedek aksam ve parçalar ı. 43. Fişenk sanayi üretim girdileri. 44. Kraft ka ğıd ı. 45. Yap ışt ı r ıc ı band üretiminde kullan ılan hammadde. 46. Diğer tüm sanayi girdileri. IV. INŞAAT SEKTÖRÜ 1. Çimento ve beyaz çimento. 2. Her nevi kireç alç ı, tuğla ve kiremit. 3. Kereste. 4. Formayka ve sunta. 5. Inşaat demiri, in şaat kal ıplar ı (teferruatlar ı dahil.) V. PATLAYICI MADDE VE HAMMADDELER 1. Kibritler 2. Gaz halinde karbon dioksit. 3. Petrol ve petrolden elde edilen kat ı yağlar, asfalt yapmakla kullan ılan zift, tabii asfaltlar ve asfalt yap ım ında kullan ılan parçalanm ış taşlar ve kumlar. VI. NAKIL ARAÇLARI ILE TARIM ARAÇLARI 1. Motorlu ve motorsuz kara, deniz ve hava ula şım araçlar ı ile aksam ve gereçleri. 2. Motorlu ve motorsuz kara ta şıt araçlar ı yedek parçalar ı, aküleri, iç ve d ış lastikleri ile yağ lar ı ve kaplama lastikleri dahil. 3. Her türlü toprak i ş leme, tohum ekme, gübreleme, ürün toplama alet ve makineleri ile aksamlar ı. 4. Tar ımsal ilaçlama makine ve aletleri ile aksamlar ı. 5. Tar ımsal traktör, biçer döver, biçer ba ğlarlar, tar ımsal su ve dalg ıç motorlar ı, sondaj makineleri ve türbinleri ile aksamlar ı. VII. HABERLE ŞME CIHAZ ALET VE AKSAMLARI 1. Her türlü haberle şme cihaz ı, alet ve aksamlar ı. 2. Telefax ve malzemeleri. 3. Telex makineleri ve malzemeleri. VIII. DIĞ ER MALLAR 1. Sinek haplar ı ve makineleri ile koiler ve benzerleri. 2. Elektrik malzemeleri (kablo, anten ve fi şler dahil) 3. Floresant ampülü, ampül. 4. Ayakkab ı. 5. Möble. 93

95 CETVEL IV TÜRKIYE CUMHURI ET DEVLETINDEN TAHSISLI ITHAL MALLARI LISTESI 1. Yaş meyve ve sebze 2. Konserve etler, bal ı klar, buzlu et e buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun) 3. Bisküvi ve şekerleme. 4. Makarna 5. Pirinç. 6. Şeker 7. S ıv ı ve kat ı yağlar 8. Süt ve Süt mamülleri. 9. Zeytin. 10. Yat ı r ı m mallar ı..ayakkab ı 12. Möble 13.Tuğla. 14. Kireç. 15.Alç ı. 16.Çimento. 17.Toz krem ve s ıvı halindeki dete janlar 18.Şampuan 19. Kaplama lastikler. 20. Akümülatörler. CETVEL V ÖN IZNE TABI MALLAR A- Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k i ş leriyle ilgili Baka l ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Canl ı Hayvanlar (akvaryum bal ı lar ı hariç) dam ızl ı k hayvanlar, dam ızl ı k ve sofral ı k yumurtalar. 2. Ham küçükbaş ve büyükbaş ha an derileri. 3. Her türlü tah ıl, zirai, tohumlar, u, kepek, irmik (simit). 4. Zirai ilaçlar, veteriner ilaçlar ı ve aşare ilaçlar ı. 5. Tabii ve suni gübreler, her türlü oprak. 6. Hayvan yemleri ve hammaddel ri. 7. Canl ı ağaçlar, fidanlar, fideler, s ks ı bitkileri ile kesme çiçekler, a şı kalemleri ve aşı gözleri. 8. Sinek haplar ı, koilleri ve spreyle B- Sa ğı k i şyeriyle ilgili Bakanl ı ktan ön izin l ı nmas ı gerekli mallar. 1.T ıbbi müstahzarat (ilaç ve ham addeler). 2. Afrodiziyak (seks ilaçlar ı ). 3. T ı bbi malzemeler. 4. T ıbbi alet, cihaz ve aksamlar ı. 5. Toz, krem ve s ıv ı halindeki dete anlar. 6. Şampuan. C - I şçiler ile ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nm s ı gerekli mallar: 1. Müstahzar patlay ı c ı maddeler (k britler ve çakmak ta şlar ı hariç) 2. Şenlik fi şenkleri 3. Motorlu araçlarda kullan ı lacak -mniyet kemerleri. 4. Her türlü kumar makineleri ve o un makineleri (videogames ve TV gamesler dahil). D - Savunma i şleriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ir in al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Harp silahlar ıyla bunlar ı n aksa ve malzemeleri. 2. Harp araçlar ıyla bunlar ı n aksam ve malzemeleri. 3. Gaz maskesi ve aksamlar ı. E - Ulaşt ı rma i şleriyle ilgili Bakanl ı ktan ön i' in al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Gemi, uçak, ve benzerleri. CETVEL VI LI ANSA BAĞ LI IHRAÇ MALLARI A - Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k i şleriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Hububat ve mamülleri. a) Bu ğday b) Arpa c) Yulaf d) Her türlü un 2. Hayvan yemleri a) Harup (bütün, ö ğ ütülmü ş, ç kirdek) b) Burçak c)di ğer her türlü hayvan yemi: ri. 3. Canl ı hayvan ve ürünleri. a) Büyükbaş ve küçükba ş hayva nlar ve bunlar ı n taze, so ğ utulmuş ve dondurulmu ş etleri. b) Her tür ve kalitede (ham, yar ı mamül, mamül) küçükba ş hayvan derileri. c) Yapağı (yün) 94

96 B - Tabii Kaynaklar i şleriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ınmas ı gerekli mallar: 1. Madenler. a) Demir pritler b) Bak ır cevheri, konsantreleri ve curufu (concentrate ve coment) KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI DEVLETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü CETVEL VII ITHAL IZNI IZIN SAHIBININ Resmi Lisan Türkçe kullan ı n ız. Ad ı Soyad ı ve Ticaret Ünvan/ Adres ve Telefon No Ithalatc ı Belge No. Mal ın Teslim Şekli (FOB, CIF, CF, v.s. ) Giri ş Gümrüğü Ödeme Şekli Ithalat edilecek mallar ın kullan ı l ış amac ı K.K.T.C. TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü ÖN MÜSAADE / ITHAL IZNI FORMU Tarih : Mal ın Cinsi Mal ın Miktar ı Mal ın Değeri Toplam Değer : Taraf ı m ızdan düzenlenen bu formadaki bilgiler doğ ru ve eksiksizdir.. Rakam ile : Yaz ı ile : Müracaatc ı n ın Imzas ı Değerlendirme sonucu

97 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI TICARET DAIRESI MÜD ÜRLÜĞÜ CETVEL VIII Y LCU BERABERI ITHAL FORMU Banka : Forma No Talep sahibinin ad ı, soyad ı, Tanzim Tarihi : adresi ve mesle ğ i Transfer lehtar ı n ın ad ı, soyad ı ITHALATCI BELGE NO'SU ve adresi Istenilen dövizin cins ve miktar ı Döviz talebinin nedeni Ilişik Belgeler: Yetkili Bankan ın Görü şü Talep sahibinin Imzas ı TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü KARARI * Uygundur / uygun de ğildir. "Uygundur fakat aşağıdaki değ işiklik yap ı lm ı ir: Not: I şbu belge yetki tarihinden itibaren 3 ay i in geçerlidir. Luzumsuz olanlar ı çiziniz. Imza ve Mühür KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü CETVEL IX IHRACAT TESCIL / LISANS / RE- EKSPOR IZIN BELGESI Kay ıt Numaras ı Müracaat tarihi : 1. Ihracatc ı firman ı n Ismi ve Adresi Oda Sicil Kay ıt No: Ihracatc ı belgesinin numaras ı ve başlang ıç t rihi 2. Ihraç mal ın ı n a) Gümrük tarife ve istatistik nu aras ı b) Cinsi, tipi ve kalitesi : c) Üretim y ı l ı : d) Miktar ı : 3. Birim sat ış fiyat ı ve komisyon ürk Liras ı ve Döviz) 4. Değer Tutar ı (Türk Liras ı ve dövi (FOB) (CF) (CIF) (FOB) (CF) (CIF) 5. Al ıcı firman ın isim ve adresi 6. Komisyoncunun Isim ve Adresi : 7. Al ıcı memleket 8. Mal ı n a) Sat ış şekli (FOB, CF, CIF ve adesiz, vadeli) b) Ödeme şekli : (Akreditifli, ve aik mukabili, peşin ödeme, mal mukabili) c) Akreditif biti ş tarihi : 96

98 9. Ihracat ın hangi para kar şı l ığı yap ılacağı : 10. Kati sat ışın yap ıld ığı tarih :. Mal ın ihraç tarihi : 12. Mal ın ihraç edileceği gümrük : Yukar ıda gösterilen bilgilerin sat ış mukavelesine uygun olduğunu beyan ederim. Beyan Tarihi : Ihracatc ı n ın Imzas ı : Not : I şbu beyannamede mal ın, mahsul y ı l ı, miktar ı, sat ış fiyat ı, değer tutar ı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı ile daktiloda yazd ı r ı - lacakt ır. Beyannameler üzerinde silinti ve düzeltme yap ılmayacakt ı r. ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTIR NOT: Işbu ihraç izni (60) gün süreyle geçerlidir. Tescil / Lisans Numaras ı : Teascil / Lisans Tarihi : Yukar ıda müfredat ı gösterilen mal ın ihrac ına müsaade edilmiştir. Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü Mühür ve Imza CETVEL X KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü KONSINYE IHRAÇ IZNI BELGESI Kay ıt Numaras ı : Müracaat Tarihi : 1. Ihracatc ı Firman ı n Isim ve adresi : Oda ve Sicil Kay ıt No: Ihracat belgesinin numaras ı ve tarihi : 2. Ihraç mal ı n ı n a) Gümrük tarife ve statistik numaras ı : b) Cinsi, tipi ve kalitesi : c) Üretim y ı l ı : d) Miktar ı : 3. Ülkeye getirilmesi garanti edilen birim sat ış fiyat ı ve 4. Ülkeye getirilmesi garanti edilen k ıymet : 97 (FOB) (CF) (CIF) (FOB) (CF) (CIF)

99 41, 5. Ihraç mal ı n ın konsinye olarak g nderildi ğ i firman ın isim ve adresi : 6. Ihraç mal ı n ın konsinye olarak g" nderildiği komisyoncunun isim ve adresi : 7. Al ıc ı memleket : 8. Mal ın ihraç edildiği tarih 9. Mal ın ihraç edildi ği gümrük : Yukarda müfredat ı kay ıtl ı mal ı Konsinyasyon suretiyle ihracat ına müsaade edilmesini talep ederim. Beyan Tarihi : Ihracatc ı n ın Imzas ı : Not: I şbu beyannamde mal ın, mahsül y ı l ı, iktrar ı, sat ış fiyat ı, değer tutar ı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı ile daktiloda yaz ılacakt ı r. Beyannameler üzerinde silinti ve düzelt e yap ılmayacakt ı r. ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTI Not: I şbu ihraç izni (60) gün süreyle geçerl dir. Tescil Numaras ı : Tescil Tarihi : Yukar ıda müfredat ı gösterilen mal ın konsi yasyonu suretiyle ihrac ına müsaade edilmi ştir. (ILGILIYE VERILECEK NÜSHA) Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü) Mühür ve Imza CETVEL XI BANKASI LTD. ITHAL MÜSAADESI NO: DEVLETIN KUR HESAB! : BANKALAR KUR HESABI : TÜRKIYE TL ITHALATÇI BELGE NO: ITHALI IÇIN GEREKEN I ŞLEM YAPILMI.TIR. TARIH IMZA 98

100 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYETi MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI Karar Tarihi : 25 Ocak, 1993 Karar Say ıs ı : / 1987 Say ı l ı K.K.T.C. Merkez Bankas ı Yasasan ı n II (O maddesine istinaden ve 32 (1) (a), (b), (c) maddelerinde öngörülen sürelere uygun olarak reeskont ve avans i şlemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı n ı aşağıdaki şekilde tespit ve ilan eder. I. Genel Olarak (Senetlerin geçerli faiz oran ı üzerinden düzenlenmi ş olmas ı şart ıyla) Il. Kontrollu Krediler A.1. Tar ı m Ayn ı Kredileri (Senetlerin geçerli faiz Oran ı n ı n 31 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyla) Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda 99

101 2.Tar ı m Nakdi Kredileri a. 1 milyon TL.'ye kadar (Senetlerin geçerli fai oran ı n ı n 16 puan alt ı nda düzenlenmi ş olmas ı şart ıyle) b. 1 Milyon TL.'nin üzerinde. (Senetlerin geçerli fai oran ı n ı n 7 puan alt ı nda düzeni nmi ş olmas ı şart ıyle) B. 1. Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredileri Küçük Esnaf ve Sanatkârlara verilir. ( Senetlerin geçerli faiz or: n ı n ı n 26 puan alt ı nda düzenlenmi ş olma şartlyle) azami 20 milyon L'ye kadar. 2. Yeni I ş Yeri açacak üniversite veya yüksek okul mezunlar ı na, azami 30 milyon TL'ye kadar. 3. Karaf ı r ı nlar ı n ı endirerek ısıtma' ı f ı r ı nlara çevirmek isteyenlere, (Azami 18 mily n TL'ye kadar) C. Sanayici Kredileri : (Senetlerin geçerli faiz oran ı ı n 20 puan alt ında düzenlenmi olmas ı şart ıyle) (Makine al ı m ı için azami TL) D. Ihracat Kredileri ( Senetlerin geçerli faiz oran ı n ı n 20 puan alt ı nda düzenlenmi ş ol as ı şart ıyle) Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 3 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ın 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 3 puan alt ı nda E. Turizm Kredileri ( Senetlerin geçerli faiz oran ı n ı n 31 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyle) azami TL'ye kadar Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda III. Geçerli faiz oran ı Faiz Fark ı onuna ödenen 2 puan hariç her bankan ın tesbit ve ilan ederek Merkez Bankas ı na bildirdi ğ i y ı ll ı k faiz oran ı. IV. Senedin ibraz tarihinde üze inde yaz ı l ı faiz oran ı vade hitam ı na kadar aynen devam eder. Aşı lmas ı halinde aşı lan her uan için 3 puan cezai faiz uygulan ı r. V. Bankalar bu kararda öngörülen faiz oranlar ı d ışı nda hangi nam alt ı nda olursa olsun ek men faat sağ layamazlar. Ancak h zmet görülmesi halinde, görülecek hizmet kar şı l ığı al ı nacak ücret ve komisyonlar bunun ışı ndad ı r. VI.Bu karar ı n yürürlüğe girdiğ i arihten önce kulland ı r ı lm ış krediler temdit edilmemek kayd ıyla vadeleri sonuna kadar eski eeskont oran ı na tabi tutulur. VII. Bu Karar, Resmi Gazete'd= yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer. 100

102 R.G Say ı 122 KARAR TARIHI : 22 Mart KARAR SAYISI : 285 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI /1987Say ı l ı Kuzey K ı br ıstürk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'n ı n 25'inci maddesi ve değ iştirilmi ş şekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo i şleri Yasas ı alt ı nda yap ı lan Para ve Kambiyo Işleri Tüzüğ ü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ı nca Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu aşağıdaki karar ı alm ışt ı r. A. (1) Bankalarca aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ile döviz kredilerine uygulanacak faiz oranlar ı serbestçe belirlenir. (2) Bankalar ı n Merkez Bankas ı nezdinde açacaklar ı Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na Bankan ı n özel ve tüzel ki şilerin Döviz Mevduat Hesaplar ı na uygulanan azami faiz oranlar ı art ı 1/4 uygulan ı r. (3) Merkez Bankas ı 'nca Tevdiat ve Mevduat Munzam Karşı l ı klar ı na aşağıdaki y ı ll ı k yüzde faiz oranlar ı uygulan ı r. Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Mark ı K ı br ıs Liras ı Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı l ı klar ı n ı zaman ı nda yat ı rmayan Bankalara döviz cinslerine uygulanan y ı ll ı k faiz oran ına yüzde 3 ilave edilmek suretiyle cezai faiz uygulan ı r. (4) Vadeli Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na vadenin bitiminde yap ı lack i şlem konusunda, mudiin herhangi bir talimat ı yoksa bu hesaplara ayn ı vade ile yürürlükteki faiz uygulan ı r. (5) Bankalar Tevdiat, Mevduat ve Kredi faiz oranlar ı na ilişkin bilgileri, Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkezince tesbit edilecek esaslar çerçevesinde Bankaya gönderirler. B. Bu Karar ı n yürürlü ğe girdiğ i tarihten önce verilen kredilere vadeleri sonuna kadar halen uy gulanmakta olan faiz oranlar ı aynen uygulan ı r. C. (1) Bankalar tesbit ve ilan ettikleri azami Tevdiat, Mevduat ve kredi faiz oranlar ı n ı Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkez'ine 2 i ş günü önceden bildirmek suretiyle de ğ iştirebilirler. (2) Bankalar uygulayacaklar ı azami faiz oranlar ı n ı Merkez ve Şubelerinde halk ı n kolayl ı kla görebileceğ i şekilde ilan ederler. (3) Borç ve Mükellefiyetler için faiz birikimi olarak dava yolu ile tahsil edilebilecek miktar, faizin ödendiğ i ana para borç ve mükellefiyet miktar ı n ı n bir kat ı ndan fazla olamaz.. D. 21/1989 Say ı l ı Yasa ile değ iştirilmi ş şekildeki Fas ı l 149 Sözleşmeler Yasas ı 'n ı n 78. maddesi maksatlar ı bak ı m ı ndan y ı ll ı k yüzde kredi faiz oranlar ı aşağıdaki şekilde belirlenir. Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Mark ı K ı br ıs Liras ı ( Diğer döviz cinsleri için Amerikan Dolar ı muadili) E. Bu Karar ın Resmi Gazete' de yay ı nland ığı tarihten başlayarak; tarih ve 6 Say ı l ı Resmi Gazete' de 516 say ı l ı Amme Enstrüman ı olarak yay ı nlanan tarih ve 273 say ı l ı Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı r ı l ı r. F. Bu Karar, Resmi Gazete' de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer