TEBLiGLER TARİHİ, KÜLTÜRÜ VE SANATIYLA EYUPSULTAN SEMPOZYUMU IX. EYÜP BELEDiYE Sİ E Y Ü P S U L T A N S E M PO Z YU M U I X.

Transkript

1 E Y Ü P S U L T A N S E M PO Z YU M U I X. TARİHİ, KÜLTÜRÜ VE SANATIYLA EYUPSULTAN SEMPOZYUMU IX TEBLiGLER EYÜP BELEDiYE Sİ KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜGÜ Tel: (0212) Fax: (O 212) http: kultur@eyup.bel.tr

2 T. A R H K Ü L T Ü R Ü V E Y L A EYÜP BELEDİYESİ KÜL TÜR YA YI NLAR! 35 GENEL YÖNETIM, AHMET MALA TY ALI YAYlN SORUMLUSU, İRFAN ÇALIŞAN GRAFIK T ASAR! M, Y AZIEVi İLETiŞiM HİZMETLERİ BASKL FSF PRİNTİNG HOUSE BASILDIGI YER, İSTANBUL BASKI TARIHL ARALIK 2005 ISBN, Eyüpsultan Sempozyumu kitabında kul/andan, tebliğ sahiplerine ait olanlar dışındaki görsel malzemeler Eyüp Belediyesi, Kazım Zaim ve Yazıevi İletişim Hizmetleri arşivlerine aittir. Kitaptaki tüm yazıların ve görsel malzemelerin yayın hakkı Eyüp Belediyesi'ne aittir. Bir başka yerde izinsiz olarak yayınlanamaz ve kullanılamaz.

3 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A EYÜP DÜ MEC LER ÜMMÜ S NAN TEKKES NDE B R RESSAM VES LE MUZAFFER KARGI Z Dr. Zübeyde Cihan ÖZSAYINER stanbul Süleymaniye de do du. stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk slam Sanat Tarihi Bölümü nden mezun oldu. Ayn bölümde yüksek lisans ve doktora yapt y l ndan beri Vak flar Genel Müdürlü ü ne ba l Türk Vak f Hat Sanatlar Müzesi Müdürü olarak görev yapmaktad r. Bir çok milli ve uluslararas kongrelere kat lm flt r. Antik Dekor, Art Dekor, lgi, Antika, Sanat Tarihi Araflt rmalar, Vak flar Kültür ve Sanat Dergilerinde makaleleri yay nlanm flt r. Türk Vak f Hat Sanatlar Müsesi nde Bulunan Bezemeli Kur an- Kerimler isimli kitab bulunmaktad r. (1999) 390

4 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X Ümmü Sinan Tekkesi Tevhidhane-Türbe Binas Altta Ömer Faruk ve Sinan Eyüp Dü meciler Mahallesi, Ümmi Sinan Soka nda yer alan Ümmi Sinan Tekkesi, Sinaniyye nin pir makam olup, içinde Halvetiyye Tarikat n n Sinaniyye kolunun piri, fieyh brahim Ümmi Sinan n Türbesi yer almaktad r. XVI. Yüzy l n ortalar nda, Pir Ümmi Sinan n halifelerinden Nasuh Dede taraf ndan kurulan Ümmi Sinan Tekkesi nin stanbul mimarisi repertuvar ndaki yeri ile ilgili olarak yap lm fl detayl araflt rmalar bulunmaktad r. 1 Ümmi Sinan Tekkesinde bu gün, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Birinci Dönem Eyüplü Bir Mebusu olan fieyh Yahya Galip ( Karg ) Efendi nin 2 ailesi ikamet etmekte oldu undan, Tekke harap olmaktan kurtulmufltur y llar nda tamir gören Tevhidhane- Türbe özgün ayr nt lar ve mefruflat ile, bir müze gibi korunmakta, selaml k binas nda Tasavvuf Müsikisi çal flmalar yap lmaktad r. Devlet sanatç s Prof. Devrim Erbil Ümmi Sinan Tekkesini 15. May s 2005 tarihinde ziyaret etmifl olup, Tekke ile ilgili olarak duygular n Tekkenin fleref defterine yazm flt r. Bu gün Ümmi Sinan Dergah n büyük bir grup olarak ziyaret etmifl olmaktan büyük bir onur duymaktay z. Tarihimizin ve kültürümüzün derinliklerinde mistik bir 1 M. Baha Tanman, Eyüpsultan da Tarikat Yap - lar, 1. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebli ler, stanbul tarihsiz, sayfa: Sad k Sar saman, Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinde Eyüplü Bir Mebus Yahya Galip (Karg ) Bey, Tarihi Kültürü Sanat yla 8. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebli ler, 7-9 May s 2004, sayfa: 239 yer alan araflt rmada, yanl fl olarak Yahya Galip ( Karg ) Bey in Kadiri tarikat na mensup oldu- u belirtilmektedir. Oysa, O da fieyh brahim Ümmi Sinan gibi, Halvetiye tarikat n n Sinaniyye kolundand r. 391

5 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Muzaffer Karg n n tekke selaml ndaki resmi ve türbenin içten görünümü 392 ruhani bir ortamda bulunmak hepimizi çok etkiledi. Müzik, felsefe ve inanc n insan yücelten de erlerini yaflamak, görmek ve hissetmek ola anüstü bir duygu... Renk aleminden gerçek aleme, manadan söze, cisimden simgeye tüm ikilemlerin insan yücelten ve derinlefltiren huzur ortam nda olmak ne güzel. Zaman burada duruyor sanki... En derin içten sayg lar mla ve ruh zenginli i ile buras n hep hat rlayaca m... hep hat rlayaca z. Devlet sanatç s Prof. Devrim Erbil Bu gün Ümmi Sinan Tekkesinde Vesile Muzaffer Karg isimli bir han m ressam ve karikatür sanatç s yaflamaktad r y l nda stanbul Kemerburgaz da do an Vesile Muzaffer Karg, rahmetli Ayfle ve Ferhat Baydar n k zlar d r. Abisi ve kendisinden küçük bir erkek kardefli vard r. Befl alt yafllar nda, k fl n evde buharlanan pencere camlar üzerine resimler çi-

6 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X zen Vesile Muzaffer Karg n n, çocuklu- unda annesinin kendisi için yapt bezden bebeklerin kafl ve gözlerini be enmeyip söktü ünü, yeniden iflledi ini kendisinden ö reniyoruz. Eyüp Rüfltiyesinde okuduktan sonra, Çapa Ö retmen Okulu nun orta okul k sm na devam etmifltir. Burada resim ö retmeni, Hadiye Han m n deste i ile, içindeki resim cevheri ortaya ç km flt r. Solda: Kendisi ve eflinin resmi Sa da: brahim çall dan etkilendi i suluboya resim Çocuk hikayeleri için yapt klar suluboya resim 393

7 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Karikatürlerinden bir örnek Muzaffer Karg, Çapa da ö retmen okulundan mezun olduktan sonra, Akademiye girifl imtihan na girerek, birincilikle s nav kazand ktan sonra, Akademiye devam etmifltir. Burada brahim Çall dan ders alan sanatç m z, ailesinin mutaass pl - nedeni ile tekrar Çapa Ö retmen Okuluna dönmüfltür. 2 Son s n fa kadar Çapa Ö retmen Okulunda okuduktan sonra, 1946 da Yahya Galip Bey in o lu Talip Karg ile evlendi inden, okuldan ayr lmak zorunda kalm flt r. Her zaman eflinin ve resim hocas Hadiye Han m n deste ini gören Vesile Muzaffer Karg, resim ve karikatür yapmaya devam etmifl, kendini Ümmi Sinan Hazretlerine ve O nu seven dostlar na adam flt r. Kay npederi Nasuhi Karg ve Muzaffer Karg n n o lu Seyfeddin Bey in resimleri 394

8 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X 395 Vesile Muzaffer Karg n n ya l boya tekni indeki resimlerini tarih ve din temalar nda odaklanarak yapt n, bunlar n d - fl nda aile fertlerini de (o lu Seyfullah, torunlar Ömer Faruk ve Sinan, efli Talip Karg, kay nvalide Müflerref Han m ) resmetti i görülmektedir. Tarihi konulu resimlerinde Atatürk ve Yahya Galip Karg y, dini konulu tablolar nda ise, Hazreti Muhammed, Hazret-i Ali, Fatma, Hasan Hüseyin, Hazret-i brahim, Seyyid Nizam Hazretleri, Hazret-i Musa, Karaca Ahmet Sultan, Hac Bektafl- Veli, Yunus Emre, Hazret-i Mevlana, fiems, Ümmi Sinan Hazretlerini kulland görülmektedir. Manevi aleme olan tutkusunu yapt ya l boya ve suluboya tablolar nda görmek mümkündür. Resimlerinde dünyevi ve uhrevi alemden yans malar yer alan sanatç n n özellikle dini konulu resimlerinde semboller kulland görülmektedir. Resimlerinde kulland beyaz gül ile Hazret-i Muhammed i, k rm z gül ile Hazret-i Ali yi, bordo gül ile Fatma y, sar gül ile mam Hasan, pembe gül ile mam Hüseyin i sembolize etmifltir. Onun resimlerinde betimledi i insan yüzlerinde insan ruhuna huzur ve derin bir mana güzelli i sezilmektedir. Özellikle Ümmi Sinan n ya l boya resminde bu mana güzelli i tam anlam ile sezilmektedir. Resimlerini hayalden yapan sanatç n n genifl bir hayal dünyas ve büyük bir iman gücünün oldu u anlafl lmaktad r. Sadece Mevlevi sanatç lar n yapt minyatürlerde görmeye al flt m z tekkede ayin ve merasim sahnelerini 3, yapm fl Ya l boya bir vav ve fiems-i Tebrizi ile Hz. Mevlana

9 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Çall etkisindeki bir suluboya resmi 3 Zübeyde Cihan Özsay - ner, Mevlevi Hattatlar, IX. Vak f Haftas Kitab, Türk Vak f Medeniyetinde Hz.Mevlana ve Mevlevihanelerin Yeri ve Vak f Eserlerinde Yer Alan Türk slam Sanatlar Seminerleri( 2-4 Aral k 1991 Ankara), Ankara 1992, s: 136, resim: oldu u bir ya l boya tabloda çok baflar l bir flekilde resmetmifltir. Tekkede selaml k duvar nda yer alan bu tabloda Halvetiye tarikat n n Sinaniyye kolunun zikir an resmedilmifltir. Ona göre bu tablo hala bitmemifltir ve yeni ilavelerin yap lmas gerekmektedir. Kendi yazd çocuk hikayelerini zenginlefltirmek için yapt suluboya resimleri de ayr bir güzelliktedir. Kullan lan renkler ve tipler, bir çocuk kitab için çok idealdir. Vesile Muzaffer Karg n n suluboya tekni inde yapt, özellikle Vazoda Çiçekler ve Manzara resimlerinde brahim Çall dan izler bulunmaktad r. Ayn özellik, yapt Mevlevi portrelerinde de sezilmektedir. Vesile Muzaffer Karg, toplumun sürekli nabz n tutan, toplumsal olaylar yak ndan izleyen bir sanat dal olma özelli i ile, di er sanatlardan bir ad m önde olan, bu özelli i sayesinde her zaman izlenir olma avantaj n tafl yan karikatür sanat ile de ilgilenmifltir. Güldürmek, e lence arac olmas ve izleyiciyi flafl rtmak, floke etmek, bir uyar c araç olarak çizilen karikatür sanat nda da

10 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X baflar l eserler vermifltir. Çizdi i karikatürler, Akbaba ve G rg r Dergilerinde yay nlanm flt r. 3 Vesile Müzaffer Karg, ilk kiflisel sergisini, 1985 y l nda Hac bektafl ta HACI BEKTAfi Y ANMA TÖRENLER NDE açm flt r. kinci YA LIBOYA PORTRELER isimli sergisi, ( May s 2000 ) tarihleri aras nda, Y ld z Saray Çit Kasr nda yer alan IRCICA da, üçüncü Resim Sergisi (16-26 Aral k 2000) tarihleri aras nda stanbul Büyükflehir Belediyesi Kültür flleri Baflkanl nda, dördüncü Resim Sergisi ise, Ekim 2004 tarihinde Altunizade Kültür Merkezinde aç lm flt r. Uluslararas Mimarlar Birli i (UIA) Genel Kurulunun Dünya Mimarl k Kongresi kapsam nda, Temmuz 2005 tarihleri aras nda Eyüp te düzenlenen ÜÇ EYÜPLÜLER RES M SERG S ne eserleri ile kat lan Vesile Muzaffer KARGI n n eserleri büyük yank uyand rm flt r. 4 Sergide S rr ve Nezih Eldem in resimleri de sergilenmifltir. Vesile Muzaffer Karg n n özgeçmifli ve eserleri ile ilgili olarak, bir sempozyum bildirisi olarak haz rlad m bu çal flmam n, sponsor temin edildi i takdirde, daha geniflletilerek bir resim katalogu veya albümü olarak bas lmas düflünülmektedir. brahim Çall ekolünden etkilenerek, ya l boya ve suluboya resimler ile, karikatürler yapan Vesile Muzaffer Karg ya, Türk Resim ve Karikatür Sanat na eserleri ile yapt katk lardan dolay teflekkür eder, sa l kl bir ömür içinde resim ve karikatür yapmaya devam etmesini Tanr mdan dilerim. Resim ve karikatür sanat nda daha nice Muzaffer Karg lar n ç kmas en büyük dile imdir. 397 Atatürk ve Yahya Galip Karg Altta: 4 Eyüplü 3 Ressam Sergisinin aç lmas n temin eden Eyüp Belediye Baflkanl na sonsuz teflekkürler eder, ayr ca sevgili Hocam Nezih ELDEM i rahmetle anar m