The Effect of the Writing Programme Prepared In Accordance With Cognitive Process Model on Student Success 1

Transkript

1 Elementary Education Online, 8(3), , lkö!retim Online, 8(3), , [Online]: The Effect of the Writing Programme Prepared In Accordance With Cognitive Process Model on Student Success 1 Hakan ÜLPER 2 Leyla UZUN 3 ABSTRACT. This study has been carried out to analyze the effect of the students developing their writing skills by using the cognitive process approach which includes text-linguistic data. The application of this study was carried out at Halil Naci M;hç;o!lu elementary school in the first term in at a 27 hour-period. In the study, the development of the writing skills was restricted by only short essay type along an expository text. Hence, the students expository text production was analyzed in terms of forming content, coherence, the use of lexical items, word order and mechanical aspects. The findings of this research show that the education program prepared by cognitive process approach proves that the students can produce better written texts than compared to the traditional approach. Key Words: teaching writing, writing programme, writing process SUMMARY Purpose and significance: One of the goals of Turkish course is to bring writing skills. But many students have written text production problems. One of the reasons of these problems is teaching methods. The pupose of the present study is to examine the effects of teaching writing programme prepared in accordance with cognitive process model which includes testlinguistics data on student success in writing skills. Finding of the study will help researchers, Turkish teachers and students further undersand the role of teaching writing programme prepared in accordance with cognitive process model which includes testlinguistics data in writing skills. Methods: Experimental desing with pre-post test control group model were used in the study. While students in the control group were tought written text production through classical instruction method, students in the experimental group were tought the same subject through teaching writing programme prepared in accordance with cognitive process model which includes textlinguistics data. An/a analytic and criterion referenced scale was developed to evaluate text written by experimental and control group. The scale was used during the application process after the validation and reliability studies. The differential score of the studens in the experimental and control group were compared. The data (written text) obtained from experimental and control group was analyzed by a computer program SPSS in the study. Results: Results showed that there was a significant difference between the differential score of the control group and experimental group. The experimental group has showed more progres in terms of forming content, coherence, the use of lexical item, word order, mechanical aspects and total scores than the control group. Discussion and Conclusion: The differential scores of the students in the experiment group were statistically greater than the students in the control group in all phases. To conclude, the findings of this research show that the teaching writing program prepared in accordance with cognitive process model proves that the students can produce better written texts than compared to the traditional approach. Students in the experimental group used some technique for forming content and they reviewed own and friend s paper. Notwithstanding teacher assessed their paper and give a feedback. These were several reasons explaining significant difference between experimental and control groups. Similar findings were also presented in the literature. On the basis of these findings it can be said that the teaching writing program prepared in accordance with cognitive process model can be used in writing classes at elementary level. 1 This study is complied from the doctoral dissertation titled as The Effect of The Writing Programme Prepared In Accordance With Cognitive Process Model on Student Success which was defended at the Institute of Social Sciences of Ankara University, 2008 by the supervision of Assoc. Prof. Dr. Leyla UZUN 2 Research Assistant Dr., Faculty of Education, Ondokuz May;s University, hakanulper@gmail.com 3 Assoc. Prof. Dr., DTCF, Ankara University, gulsunleylauzun@hotmail.com

2 Bili'sel Süreç Modeline Göre Haz.rlanan Yazma Ö0retimi 1zlencesinin Ö0renci Ba'ar.s.na Etkisi 4 Hakan ÜLPER 5 Leyla UZUN 6 ÖZ. Bu arakt;rma metindilbilimsel veriler ile içeriklendirilmik olan biliksel süreç modelinin, ö!rencilerin yazma becerilerinin gelikmesine bir etkisinin olup olmad;!;n; incelemek üzere yap;lm;kt;r. Bu deneysel nitelikli çal;kman;n uygulamas;, e!itim ö!retim y;l;n;n birinci yar; y;l;nda, Halil Naci M;hç;o!lu ÖO da, toplam 27 saatlik zaman dilimi içerisinde yap;lm;kt;r. Bu çal;kmada yazma becerilerinin gelikimi sadece k;sa deneme türünde aç;klay;c; metin ile s;n;rland;r;lm;kt;r. Bu ba!lamda ö!rencilerin aç;klay;c; metin üretimi içerik olukturma, tutarl;l;k, sözcük kullan;m;, tümce kuruluku ve mekanik özellikler temelinde incelenmiktir. Bu arakt;rmadan elde edilen bulgular göstermektedir ki biliksel süreç yaklak;m;na göre haz;rlanan ö!retim program;, geleneksel yaklak;ma göre, ö!rencilerin daha nitelikli yaz;l; metinler üretebilmelerini sa!lamaktad;r. Anahtar Sözcükler: yazma ö!retimi, yazma program;, yazma süreci G1R15 Ö!rencilerin yaz;l; metin üretimine ilikkin yakad;klar; sorunlar ürettikleri metinlere yans;maktad;r. Ö!renciler, yaz;l; metin üretirken genellikle planlama, tutarl;l;k, ba!dak;kl;k, metin yap;s; (girik, gelikme, sonuç), tümce kuruluku, yaz;m ve noktalama vb. bak;mlar;ndan sorunlar yakamaktad;rlar (bkz. Kavcar, 1983; Ruhi, 1994; Enginarlar, 1994; Aksan ve Çak;r, 1997; Huber ve Uzun, 2001). Ö!retmenden ö!renciye, ö!retim ortam;ndan ö!retim yöntemlerine dek pek çok olgu, yakanan bu sorunlar;n kayna!; olarak gösterilebilir. Bu çal;kma, yazma becerilerini geliktirmek amac;yla haz;rlanacak olan yeni bir ö!retim izlencesinin, yukar;da varl;!; belirtilen sorunlar;n çözümüne katk; sa!layaca!; varsay;m;na dayanmaktad;r. O nedenle bu çal;kmada yazma becerisiyle ilgili yakanan sorunlar; gidermek amac;yla, Flower ve Hayes (1981) taraf;ndan geliktirilen bilisel süreç modeli ile metindilbilimin yaz;l; metin üretimine ilikkin verileri tümlektirilerek özgün bir yazma ö!retimi izlencesi geliktirilecektir. Flower ve Hayes yazma edimini aç;klayan biliksel bir model ortaya koymuklard;r. Onlar;n ortaya koydu!u bu model, kompozisyonun do!as;nda yer alan yarat;c; ve üretici özellikleri belirginlektirir ve yazarlar;n konuyla ilgili yerlekik bilgisini, okuru ve amac; temel nitelikli kavramlar hâline getirir (Zamel, 1983:166). Flower ve Hayes in geliktirdikleri biliksel süreç modeline göre yazarlar, kompozisyon oluktururken birbirinden farkl; ancak birbiriyle ilikkili etkinlik alanlar;n; etkinlektirerek yazma edimini gerçeklektirirler. O nedenle yaz;l; metin üretebilmek için etkinlik kazand;r;lan üç büyük olgudan söz edilir. Bunlar, etkinlik çevresi, yazarn uzun süreli bellei ve yazma sürecidir. Görsel olarak çizim (1) den de okunabilece!i gibi, etkinlik çevresi sözbilimsel sorun ve üretilen metni içerir; uzun süreli bellek, yazar;n konu, okur ve plan hakk;ndaki yerlekik bilgisini içerir ve yazma süreci de düzenli olarak gözlemlenen planlama, yaz;ya aktarma ve gözden geçirme alt süreçlerini içerir. Çizim (1) de görsellektirilen bu düzenekte yazma süreci hem uzun süreli bellekle hem de etkinlik çevresiyle etkilekim halindedir. Etkinlik çevresi ve uzun süreli belle!in etkilekimi ise ancak yazma süreciyle gerçeklekmektedir, di!er bir deyikle bireyler yazma sürecine girmeden etkinlik çevresiyle uzun süreli belleklerini etkilekime sokamazlar. Etkinlik çevresi içinde yer alan sözbilimsel sorun, yazar;n güdülenmesini ve bir yazar olarak ele ald;!; konuda neler söyleyebilece!ini bilmeyi yani s;n;r;n; belirlemeyi, al;c;n;n özelliklerini bilmeye ve metni okura göre düzenlemeye ikaret eden okur temelli yazmay; ve konuyu kapsar. Yazarlar, okur ve konuyla ilgili bu bilgileri yazma sürecinde kullanabilmek için daha önceden uzun süreli belleklerine bunlar; yerlektirmik olmal;d;r. 4 Bu çal;kma Doç Dr. Leyla UZUN dan;kmanl;!;nda haz;rlanan BiliKsel Süreç YaklaK;m;na Göre Haz;rlanan Yazma Ö!retimi Program;n;n Ö!renci BaKar;s;na Etkisi adl; doktora tezinden türetilmiktir. Bu tez Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde 2008 de savunulmuktur. 5 AraKt;rma Görevlisi Dr. Hakan ÜLPER, Ondokuz May;s Üniversitesi, Türkçe Ö!retmenli!i Bölümü, hakanulper@gmail.com 6 Doç. Dr., DTCF, Ankara Üniversitesi, gulsunleylauzun@hotmail.com 652

3 Çizim (1) Yazma Ediminin BiliKsel Görünümü ETKNLK ÇEVRES SÖZBLMSEL SORUN Konu Okur (audience) Yazar;n rolü (exigency) ÜRETLEN METN UZUN SÜREL BELLEK (yerlekik bilgi) Konu Okur Ü R E T M PLANLAMA DÜZENLEME AMAÇ SAPTAMA YAZMA SÜREC Y A A K Z T I A Y R A M A GÖZDEN GEÇRME DEVERLENDRME DÜZELTME Plan Y Ö N E T M S E L G Ö Z L E M L E M E Ancak yazarlar;n uzun süreli belleklerinde bulunmas; gereken bilgiler yaln;zca konu ve okur ile ilgili bildirici (declarative) türde olan bilgiler de!ildir. Ayn; zamanda neyin nas;l yap;laca!; ile ilgili bilgiye ikaret eden iklemsel (procedural) bilgiler de yazar;n uzun süreli belle!inde bulunmal;d;r (Pressley, Harris; 2006). Bu ba!lamda yazar;n uzun süreli belle!inde yer alan konu kavram; ile ilgili bilgiye sahip olmak bildirici bilgiye ikaret ederken, o konu hakk;nda bir metin türüne göre metinlektirme yapmak iklemsel bilgiye ikaret etmektedir. Okur hakk;nda birtak;m bilgilere sahip olmak bildirici bilgi ile ilgiliyken yaz;l; metni okur temelli yap;land;rabilmek iklemsel bilgi ile ilgilidir. Yazma ö!retimi beceri kazand;rma etkinli!i oldu!u için, iklemsel bilginin yazma ö!retiminde önemli bir yeri vard;r. Bununla birlikte ö!rencilerin iklemsel bilgiyi kazanabilmeleri bildirici bilgiye ba!l;d;r. Ancak bu modelde yazar;n, metin üretirken uzun süreli belle!inden metin kavram;na ilikkin bilgileri kullanmas;na ilikkin bir aç;klama yer almamaktad;r. Oysa metin üretebilmek için konu ve okura ilikkin bilgiler yan;nda üretilecek olan metne ilikkin bilgilere de gereksinim duyulmaktad;r. Bu eksikli!i tamamlamak amac;yla, bu modele dayal; olarak haz;rlanacak olan bir izlencede ö!renci yazarlar;n uzun süreli belleklerine metin kavram;yla ilgili bildirici bilgilerin de yerlektirilmesini sa!layacak etkinliklere yer verilmiktir. Bu etkinlikler, gönderim, eksilti, de!iktirme, ba!laçlar;n kullan;m;, sözcüksel ba!dak;kl;!; sa!lamak gibi metnin küçük ölçekli yap;s;n; kurmaya; metnin savunusunu belirleme, konu birli!i ve süreklili!ini sa!lama gibi metnin büyük ölçekli yap;s;n; kurmaya; Kematik yap;y; düzenleme gibi metnin üst yap;s;n; kurmaya dönük etkinliklerdir. Yazma ediminin son büyük ögesi de yazma sürecidir. Yazma sürecinin alt süreçlerinden biri planlamad;r. Yaz;l; metin üretme ile sözlü iletikim kurma aras;ndaki en belirgin ayr;m planlama akamas;nda belirginlekir. Yaz;l; metin üretme, öncesinde tasarlanm;k olan bir planlama etkinli!ini gerekli k;lar. Dinleyicinin dikkatini canl; tutmak için söylemi sürdürmek zorunda olan konukucunun aksine yazar, genellikle planlama konusunda genik bir zaman dilimine sahiptir. Çünkü hem yazmaya baklamadan önce hem de yazma s;ras;nda planlama için f;rsat; vard;r. Dolay;s;yla metin üretiminin ilk evresi genellikle planlama ile baklar. Metin üreticisi, metin arac;l;!;yla baz; amaçlar; gerçeklektirmek ister. Bu çerçevede, yaz;l; metin üretimi, ana amaca giden 653

4 yoldaki alt amaçlar; planlamak ve düzenlemek olarak tan;mlanabilir (Beaugrande, Dressler, 1986:39). Planlama, amaçlar; saptamak ve bu amaçlara ulakmak için strateji belirlemektir. Bununla birlikte planlama, düküncelerin üretimi ve düzenlenmesini de içerir (Montaque, 1990;35). Berkenkotter (1988: ), bu görüke kokut olarak planlamay; iki ayr; etkinlik olarak göstermiktir. Birincisi, süreçsel amaçlarn (process goals) belirtilmesidir. Bu amaçlar ile yazma edimi için geliktirilen akamal; yola ikaret edilir. Bu yol, s;kl;kla yazar;n daha büyük bir plan olukturabilmesi için altplanlar (subplans) olukturabilmesini sa!lar. kinci tür planlama etkinli!i ise sözbilimsel amaçlar;n belirtilmesidir. Yani okura nas;l ulak;laca!;n;n planlanmas;d;r. Düünce üretme, uzun süreli bellekten konuyla ilgili bilgiye erikmeyi içerir. Konuyla ilgili olarak uzun süreli bellekten taranan bu bilgiler ya konuyu zenginlektirmek ya da de!iktirmek için kullan;labilir. O nedenle taranan bu bilgilerin do!rudan konuyla ilgili olmas;na gerek yoktur (vandijk, Kintsch, 1983:293). Bilgi bellekte bazen düzenli olarak bazen de parça parça, ba!lant;s;z ve çelikkili bir biçimde bulunur. E!er yazar;n belle!indeki düküncenin yap;s; okura bu dükünceleri aktarmak için yeterince uygun de!ilse dükünceleri anlaml; ve tutarl; bir biçimde olukturmak için di!er bir alt süreç olan düzenleme devreye girer ve yazar;n düküncelerini tutarl; bir biçimde olukturmas;na yard;m eder. Düzenleme akamas;nda yazarlar, düküncelerini grupland;r;r ve yeni kavramlar; düzenlerler. Daha da ötesi düzenleme, yazara ulamlar; tan;mlamak ve konuyu geliktirmek amac;yla altbantsal (subordinate) dükünceleri ve konuyu kapsayan üstbantsal (superordinate) dükünceleri gözlemleme olana!; verir. Bunlar;n yan;nda düzenleme, metnin sunumu ve örüntülenmesi hakk;nda metinsel kararlar;n verilmesine de hizmet eder (Flower ve Hayes 1981; ). Düzenleme, yazma ediminin önemli bir parças;d;r. O nedenle usta yazarlar metni düzenlemenin ne denli önemli oldu!unu bildikleri için yazma edimine harcad;klar; zaman;n yaklak;k iki-üç saatini metni düzenlemeye ay;r;rlar. Buna kark;n usta olmayan yazarlar metni düzenlemek için daha az zaman harcarlar (vandijk, Kintsch, 1983:293). Amaç saptama, planlama sürecinin önemli görünümlerinden biridir. BiliKsel süreç modeline göre, yazma amaç güdümlü (goal-directed) bir süreçtir. Bu süreç içerisinde yazarlar metni olukturabilmek için yazma amaçlar;n; saptarlar ve metni bu amaçlara göre üretirler. Dolay;s;yla yazarlar;n üretti!i amaçlar;n;n tümü, yeni dükünce üretme ve üretilen dükünceleri düzenleme akamalar;yla ilikkilidir. DüKünce üretme akamas;nda saptanan amaçlara göre yazar;n üretti!i dükünceler bir yandan da yeni ve daha ayr;nt;l; amaçlar;n saptanmas;n; sa!lar. O nedenle amaçgüdümlü bir etkinlik olan yazma sürecinde amaç saptama ve dükünce üretimi kark;l;kl; bir etkilekim içindedir. Yazarlar amaçlar;n; ya üst düzey amaçlar ve bunlar; destekleyen alt amaçlar; saptayarak ya da as;l amaçlar;n; de!iktirerek ve tamamen yeni amaçlar saptayarak ortaya koyarlar. Yazma sürecinde yazarlar;n saptad;klar; amaçlar, yazma sürecini yönetir (Flower ve Hayes 1981; ). BiliKsel süreç yaklak;m;nda amaçlar akamal; olarak saptan;r ve bu amaçlar öncekilerle uyumludur. Ancak yazma sürecinde bu amaçlar de!iktirilebilir. Usta yazarlar yazma sürecinin baklar;nda amaçlar;n; belirlerken, yetkin olmayan yazarlar;n amaç saptama sorunlar; vard;r. Bu yazarlar, okurlar;n beklentilerini kark;lamayan, çok özet (k;sa), karmak;k ya da iklevsel olmayan amaçlar oluktururlar. Bunlar;n d;k;nda, yetkin olmayan yazarlar, yazma sürecinin ilerleyen anlar;nda amaçlar;n; de!iktirme konusunda isteksiz ya da yetersizdir (aktaran Brand, 1989). Yazma sürecinin di!er alt birimi yazya aktarmad;r. Yaz;ya aktarma, dükünceleri yaz;l; dile aktarma ikidir. Di!er bir deyikle yazma edimini gerçeklektiren kikinin yaz;l; metin olukturma ikidir. (Flower ve Hayes 1981; ). Yazma sürecinin son alt birimi gözden geçirmedir. Gözden geçirme, düzenli bir biçimde metni de!erlendirme ya da düzeltme amac;yla yazar;n, o ana dek üretti!i metni bilinçli olarak tekrar okuma süreci olarak tan;mlanabilir. Bu süreç, s;k s;k yeni planlama yapmaya yol açar. Bir metnin üretiminde yeni planlama yapmak, metnin ak;k;nda da de!ikikliklere yol açaca!; için, gözden geçirme süreci ayn; zamanda yaz;ya aktarmada da yenilenmelere yol açar. Planlama akamas;nda düküncelerini üreten ve düzenleyen yazar, yaz;ya aktarma eylemiyle düküncelerini yaz;l; metin hâline getirir. Ancak dükünceler ve dil tam anlam;yla uyukmaz. Bu nedenle de yazar düküncelerini veya metni ya da her ikisini gözden geçirerek dükünce ve dil aras;ndaki uyumsuzlu!u en aza indirmeyi amaçlar (Cho, 2003:167). 654

5 Gözden geçirme, yazma sürecine yay;lm;k bir etkinliktir. Yazma süreci oldukça karmak;k ve yazardan yazara de!ikiklik gösteren bir süreç oldu!u için çizgisel olarak ilerleyen evrelere ayr;lamaz ve gözden geçirme son yazma 7 evresinin bir etkinli!i olarak görülemez (Gebhard, 1983:296). Yazarlar, metin üretirken içinde bulunduklar; süreci ve üretmekte olduklar; metnin gelikimini düzenli bir biçimde yönetimsel amaçla gözlemlerler. Bu gözlemleme, yazar;n bir alt süreçten di!erine ne zaman geçece!ini belirleyen stratejik bir eylemdir. Örne!in yazar;n yazmaya baklamadan önce dükünce üretmeyi ne kadar sürdürece!i yönetimsel gözlemlemeyle belirlenir (Flower ve Hayes 1981; ). Di!er bir deyikle yönetimsel gözlemleme, yazar;n süreçler aras;nda ileri geri de!ikiklikler yapabilme ve bir süreci ya da alt süreci di!erinin içine gömebilme yetisine ikaret eder (Witte, Cherry, 1986;122). YÖNTEM Bu çal;kma, biliksel süreç yaklak;m; temel al;narak haz;rlanacak olan bir yazma ö!retimi izlencesinin, ö!rencilerin yazma becerilerindeki erikiye etkisini s;namay; amaçlad;!; için, ön test son test kontrol gruplu modele uygun deneysel nitelikli bir çal;kma olarak tasarlanm;kt;r. Bu deneysel nitelikli çal;kman;n sonucunda aka!;daki problemin yan;t;n;n aranmas; ve denecelerin geçerliklerinin s;nanmas; hedeflenmektedir. Problem Tümcesi Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; grubun ö!renmede ulakt;!; eriki düzeyi ile geleneksel yöntemlerle ö!retim alan grubun ö!renmede ulakt;!; eriki düzeyi aras;nda anlaml; bir fark var m;d;r? Bu problemle ilgili alt problemleri yans;tan denenceler: 1. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda metnin içeriini oluturma puanlar; aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. 2. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi program;n;n uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda metni tutarl bir biçimde yaplandrma puanlar; aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. 3. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda uygun tümce kurabilme puanlar; aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. 4. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda yerinde sözcük kullanabilme puanlar; aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. 5. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda metnin mekanik özelliklerini doru uygulayabilme puanlar; aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. 6. Yaz;l; metin olukturma ö!retiminde biliksel süreç modeline dayanarak haz;rlanan yazma ö!retimi izlencesinin uyguland;!; deney grubu ile geleneksel yöntemin uyguland;!; kontrol grubu aras;nda toplam erii puanlar aç;s;ndan deney grubu lehine anlaml; bir fark vard;r. Ara't.rman.n Amac. Bu çal;kma, biliksel süreç modeline dayal; olarak haz;rlanacak bir yazma ö!retimi izlencesinin, ö!rencilerin yazma becerilerinin geliktirilmesi üzerinde ne gibi bir etkisi olaca!;n; saptamak amac;yla yap;lacakt;r. Ayr;ca, e!itbilimsel yönteme göre yap;lacak olan bu çal;kmayla ö!rencilere, uygulamal; dilbilim alan;n;n yazma edimiyle ilgili baz; kavramlar;n; sunarak, onlar;n yazma edimiyle ilgili yeni bak;k aç;lar; kazanmalar;n; sa!lamak da amaçlanmaktad;r. Çal;Kmada ulak;lacak sonuçlar yoluyla Türkçe e!itimi alan;na yazma edimiyle ilgili kimi kavramlar; kazand;rmaksa bu çal;kma için kaç;n;lmaz bir alt amaç olarak belirginlekmektedir. 7 BiliKsel süreç modelinden önce yazma süreci ön yazma, yazma ve son yazma akamalar;ndan olukan ve geri dönüklerin olmad;!; hep ileri do!ru ilerleyen çizgisel bir süreç olarak modellektirilmiktir. 655

6 Ara't.rma Grubunun Seçimi Bu tür bir çal;kmada, tüm evrene birçok nedenden dolay; ayn; anda uygulama yapman;n olanaks;zl;!; nedeniyle, o evren içinden bir arakt;rma grubunun seçilmesi gerekmektedir. AraKt;rma grubunun seçimi akamas;nda ö!rencilere ulakman;n olanakl;l;!;, uygulama yap;labilirlik, okul idaresinin ve ö!retmenlerinin uygulama için olumlu yaklak;m sergilemeleri, ö!rencilerin uygulamaya yönelik olumlu tepkiler göstermeleri ve arakt;rma grubunun, yap;lacak olan uygulaman;n niteli!ine uygun olmas; gibi ölçütler dikkate al;nm;kt;r. Bu ba!lamda uygulama yapmak için Ankara ili merkez ilçesi evreninde yer alan Hali Naci M;hç;o!lu lkö!retim Okulu sekizinci s;n;f ö!rencileri arakt;rma grubu olarak seçilmiktir. Bu seçimin ard;ndan uygulama yapabilmek için gereken ön iklemlerin yap;lmas;na geçilmiktir. Bu ba!lamda ilk olarak belirlenen sekizinci s;n;f düzeyinde birbirine denk ya da yak;n düzeylerde olan iki Kubenin belirlenmesi gerekmektedir. Xubelerin denkliklerine ya da yak;nl;klar;na ilikkin bir yarg;da bulunabilmek için, benzer nitelikli çal;kmalar da dikkate al;narak, o Kubelerde yer alan ö!renci say;lar;na, ö!rencilerin yaklar;na, karne notlar;na ve yazma becerileri aç;s;ndan ne durumda olduklar;n; gösteren ön test sonuçlar;na bak;lmas; dükünülmük ve bu dükünce bir alan uzman;n;n 8 görüküne sunulmuktur. Alan uzman;n;n da olumlu görükü al;narak yukar;da de!inilen aç;lardan ö!rencilerin denk olup olmad;klar;na bak;lm;kt;r. Okul idaresinden al;nan veriler do!rultusunda, say;, karne notu ve yak aç;lar;ndan; geliktirilen ölçme arac;na göre yap;lan de!erlendirme sonucunda elde edilen puanlar do!rultusunda, yazma becerileri aç;s;ndan istatistiksel olarak birbirine denk iki sekizinci s;n;f grubu arakt;rma grubu olarak belirlenmiktir. Ölçme Arac.n.n Geli'tirilmesi Ö!rencilerden yaz;l; metin olukturma yoluyla toplanan veriler, alanyaz;ndaki kuramsal bilgiler ;K;!;nda arakt;rmac; taraf;ndan geliktirilen çözümsel de!erlendirme ölçe!i (Bkz. Ek 1) ile de!erlendirilecektir. Çözümsel de!erlendirme ölçe!i, ö!rencilerin yazma becerileri hakk;nda daha kullan;kl; bilgi sa!lamas;, s;n;f uygulamalar; için daha uygun olmas; ve en önemlisi de daha güvenilir olmas; (bkz. Weigle, 2002) nedeniyle bu çal;kma için uygun görülmüktür. Ölçe!in geliktirilme akamas;nda iç geçerlilii sa!laman;n bir yolu olarak alan uzmanlar;n;n 9 görüklerine bakvurulmuktur. Öntest ve son test için üç okuyucunun yapt;!; ayr; ayr; de!erlendirmeden elde edilen puanlar;n güvenirli!ini hesaplamada okurlar aras; güvenirlik durumunu saptamak için s;n;f içi korelasyon katsay;s; hesaplanm;kt;r. Bu hesaplama sonucunda deney grubu ön test puanlar; için s;n;f içi korelasyon katsay;s;,70; kontrol grubu ön test puanlar; için s;n;f içi korelasyon katsay;s;,95; deney grubu son test puanlar; için s;n;f içi korelasyon katsay;s;,99; kontrol grubu son test puanlar; için s;n;f içi korelasyon katsay;s;,99 olarak hesaplanm;kt;r. Bu say;sal de!erler ölçe!in güvenilir oldu!una ikaret etmektedir. Uygulama Bir ö!retme durumu, hedeflere ve bu ö!retme durumunda yer alacak ö!renci kitlesine uygun olmal;d;r. Bunlar;n yan;nda ekonomik olma ve kullan;kl;l;k da bir ö!retme durumunda bulunmas; gereken di!er önemli özelliklerdir (Özçelik, 1998: ). O nedenle ders planlar; haz;rlan;rken bir ö!retme durumunda yer almas; gereken bu nitelikler dikkate al;nmal;d;r. Bu ba!lamda haz;rlanan izlence ve ders planlar;n;n yukar;da de!inilen ölçütler aç;s;ndan uygun olup olmad;!;n; saptamak ad;na, okul ö!retmenleriyle ö!renci düzeyleri hakk;nda bir görükme yap;ld;. Bu görükmede, ö!renci düzeylerinin haz;rlanan izlenceye (programa) uygun oldu!unun belirlenmesinin ard;ndan, Hac; Bayram HL de birinci s;n;f düzeyinde bir pilot çal;kma yap;lm;kt;r. Bu pilot çal;kman;n sonras;nda izlencenin uygulanabilirli!i, ne kadar zamanda uygulanaca!;, yöntem ve tekniklere yönelik ö!rencilerin gösterdikleri tepkiler vb. noktalar dikkate al;narak haz;rlanan izlence gözden geçirilmik ve as;l uygulamada kullan;lmak üzere izlenceye son biçimi verilmiktir. 8 Yrd. Doç. Dr. Ömer Kutlu 9 Prof. Dr. Cahit KAVCAR, Prof. Dr. Sedat SEVER, Doç. Dr. Leyla UZUN 656

7 Uygulamaya 1li'kin Genel 1lkeler Bu çal;kman;n uygulamas;na ilikkin izlence olukturmada, yazma sürecinin yinelemeli olarak ikleyen biliksel görünümünü yans;tan planlama, yaz;ya aktarma, de!erlendirme ve düzeltme alt süreçlerine ilikkin etkinliklerin düzenlenmesi tasarlanmaktad;r. Yinelemeli olarak ikleyen bu alt süreçlerin her birinde ne tür etkinliklerin gerçeklektirilebilece!ini ö!retebilmek amac;yla bu alt süreçler, çizgisel olarak ele al;nacak ve her bir alt süreçte ne tür etkinliklerin gerçeklektirilebilece!i biliksel modele uygun tekniklerle ö!rencilere kavrat;lacakt;r. Daha sonra, yaz;l; metin üretme sürecinde bu alt süreçlerin yinelemeli olarak ikledi!i ö!rencilere sürekli vurgulanacakt;r. Böylelikle ö!rencilerin metin üretme sürecinde, alt süreçler aras;nda hareket edebilecekleri, yeri geldikçe planlama alt sürecine, yeri geldikçe yazma alt sürecine ve di!er alt süreçlere geçebilecekleri yinelemeli bir yaz;l; metin üretme sürecine sahip olduklar; onlara belirtilecektir. Yazma sürecinde yinelemeli olarak ikleyen alt süreçlerin her birine ilikkin ö!retim etkinliklere baklamadan önce, bu ö!retim etkinlikleriyle ö!rencilerin hangi davran;klar; kazanmalar;n;n beklendi!i ö!rencilere belirtilmelidir. Daha sonra yazma sürecinin her bir alt sürecine ilikkin davran;klar; içeren bir tür gözden geçirme ölçe!i olukturup ö!rencilere verilmelidir. Böylelikle ö!rencilerin kendilerini de!erlendirebilmelerine olanak sa!lanarak ö!retim etkinlikleri sonras;nda kendi gelikimlerinin fark;na varmalar; sa!lanmal;d;r. Bu yolla ö!rencilerin hem kendi gelikimlerini izleyebilmelerine olanak sa!lanaca!; gibi hem de derse olan ilgilerinin ve güdülerinin de canl; tutulmas; sa!lanabilir. Benzer biçimde, ayn; gözden geçirme ölçe!i kullan;larak ö!rencilerin, arkadaklar; taraf;ndan üretilen yaz;l; metinleri de gözden geçirmelerine olanak yarat;lmal;d;r. Böylelikle ö!rencilerin kendi metinlerinden daha farkl; metinlerle kark;lakmalar;na ve o metinler hakk;nda fikir sahibi olmalar;na olanak sa!lanm;k olur. Bu uygulama sonucunda ö!rencilerin, metinleri daha yak;ndan tan;yarak, metinlerde görülebilecek sorunlar; fark etmelerine ve kendi metinlerinde bu sorunlar; giderebilmelerine katk; sa!lanm;k olur. BiliKsel süreç modeline dayanarak haz;rlanan bir yazma ö!retimi program;n;n uygulanmas; sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da ö!rencilere geri bildirim sunulmas;d;r. Ö!rencilere geri bildirim sunma eylemi böyle bir yazma izlencesinde ö!renci kadar ö!retmenin de etkin olmas; gerekti!ine ikaret eder. Yazma edimini bir süreç olarak gören yaklak;mlar;n, ürün olarak gören yaklak;mdan en önemli fark;, ö!rencilerin yazd;klar; metni tamamlanm;k bir metin olarak görmemesidir. Süreç yaklak;m;nda ö!rencilerce üretilen ilk metinler genellikle tamamlanm;k bir metin olarak de!il, taslak olarak yaz;lm;k bir metin olarak görülür. Ö!retmenler, bu taslak metinleri inceleyerek ö!rencilere geri bildirimlerde bulunur ve ö!rencilerin metinlerini geliktirmelerine katk; sa!larlar. Bu ba!lamda, metinlektirme süreci içerisinde ö!renciler ve dersin ö!retmeni sürekli bir iletikim durumunda olmal;d;r. Ö!retmenler, ö!rencilerce olukturulan metin taslaklar;n; inceleyerek belirlenen davran;klar do!rultusunda ö!rencilere geri bildirimlerde bulunmal;d;rlar. Bu geri bildirim sunma edimi rastlant;sal olarak de!il, belirli ölçütlere dayal; olarak sunulmal;d;r. Bu ölçütleri içeren bir form, ö!retmen taraf;ndan ö!rencilerin taslak metinlerini de!erlendirirken kullan;lmal;d;r. Bu geri bildirimlerle ö!rencilerin yaz;l; metin üretimiyle ilgili istenen davran;klar; pekiktirilerek ö!renciler güdülenmeli; istenenden uzak davran;klar; ise düzeltilmelidir. Kalabal;k s;n;flarda ö!retmenlerin her bir ö!renciyle birebir ilgilenmeleri zaman aç;s;ndan olanakl; olmayabilir. Böyle bir durumda ö!retmen ö!rencilerin yaz;l; metinlerinde görülen ya da görülebilecek olan ortak hatalar ile ilgili s;n;fa genel bir geri bildirim sunabilir. Ancak tüm bunlara kark;n yine de ö!rencilerin yazma sürecinde ortaya koyduklar; ürün metinler, ö!retmen taraf;ndan incelenip sonraki derste ö!rencilere gözden geçirme formuyla birlikte sunularak geri bildirim verilmelidir. Özçelik (1998:195) in de belirtti!i gibi, geri bildirim ve düzeltme iklemlerinin ö!renme üzerinde çok büyük etkisi vard;r. Geri bildirim ve düzeltme iklemlerinde görülebilecek aksamalar, ö!renmeyle ilgili önemli sorunlara ve ilerleyen akamalarda ö!renme güçlüklerine yol açar. Buna kark;n bu iklemlerin yerinde kullan;lmas; ö!renme düzeyini önemli ölçüde art;r;r. Bu ba!lamda ö!rencilerle ö!retmen ve ö!rencilerle ö!renciler aras;nda etkilekim sa!lanarak taslak metinlerin incelenmesi gerçeklektirilmelidir. Yukar;daki aç;klamalara dayanarak bir e!itim ortam;nda yaz;l; metin üretimi gerçeklektirilirken ö!retmen ve ö!rencilerin yapabilecekleri etkinlikler, Köyle bir genel çerçeve içerisinde yerine getirilebilir (Raimes, 1983: ): Konunun saptanmas; 657

8 Önyazma etkinliklerinin gerçeklektirilmesi Ö!retmen taraf;ndan notlar;n, listelerin vb. okunmas; ve ö!rencilere öneriler sunulmas; Ö!rencilerce taslak metnin ana hatlar;n;n yaz;lmas; Ö!rencilerce taslak metnin olukturulmas; Taslak metnin ö!retmen ve ö!rencilerce okunmas;; içerik hakk;nda yorumlar yap;lmas; ve öneriler sunulmas; Ö!rencilerce ikinci taslak metnin olukturulmas; Ö!rencilerce kontrol listesine göre ikinci tasla!;n düzeltilmesi Ö!retmen taraf;ndan ikinci tasla!;n okunmas; ve iyi noktalar;n ve geliktirilebilecek düküncelerin gösterilmesi Ö!rencilerce üçüncü taslak metnin olukturulmas; Ö!rencilerce taslak metnin düzeltilmesi Ö!retmen taraf;ndan ilk taslaktan son tasla!a dek yaz;n;n gelikiminin de!erlendirilmesi Ö!retmen taraf;ndan ö!rencilerin zay;f noktalar;n;n geliktirmeleri için ödev verilmesi Bu genel çerçeveye kark;n bir ö!retme ortam;nda, yazman;n biliksel süreci çerçevesinde ö!retim etkinlikleri düzenleyebilmek için yararlan;labilecek birtak;m tekniklerin ike kokulmas; gerekmektedir. BiliKselcilik anlay;k; bilginin yap;s;, nas;l elde edildi!i, nas;l kavrand;!; ve an;msand;!;, problem çözmede nas;l kullan;laca!; gibi konular üzerinde durmaktad;r. Bu yönüyle bilikselcilik anlay;k; bireyin ö!renmesini içsel bir süreç olarak görür ve ö!renicilerin kendilerine bilgi aktar;lan edilgen birer al;c; oldu!u anlay;k;n; de!il, tam kark;t; bilgiyi kendilerine göre yollarla ikleyen etkin kikiler oldu!u anlay;k;n; benimser (Ün, 2004: 82-83). Bu anlay;k, bir ö!renme ortam;nda etkin ö!renme tekniklerinin kullan;lmas;na ikaret eder. O nedenle yazma ö!retimi etkinliklerinin düzenlenmesinde biliksel yazma sürecini temel alan bu çal;kmada da ö!retim durumlar;n; düzenlerken ö!rencilerin, etkin olarak ö!renme sürecinin içerisinde yer alabilmelerini sa!lamak ad;na etkin ö!renme tekniklerinin kullan;lmas; kaç;n;lmazd;r. Dönem Plan. Bir dönem plan;nda ö!retme-ö!renme ve de!erlendirme etkinliklerinin ders saatlerine, günlere, haftalara ve aylara göre da!;l;m; yer al;r. Bir döneme yay;lan ö!retme-ö!renme ve de!erlendirme etkinliklerini ve bu etkinliklerle kazand;r;lmak istenen davran;klar; da kendi içerisinde üniteler hâlinde düzenlemek olanakl;d;r. Ünite plan; bazen haftal;k plan olarak da adland;r;l;r. Bu çal;kman;n içerisinde yer alabilecek dört üniteden söz edilebilir: planlama, yaz;ya aktarma, de!erlendirme ve düzeltme. Bu üniteler için saptanan metinsel eylemler, uygun yöntem ve teknikler ile belirlenen zaman dilimi içinde ö!rencilere kazand;r;lmal;d;r. Bu ba!lamda tarihinde ders etkinliklerine baklanan bu çal;kman;n aylara ve haftalara göre da!;l;m;n; gösteren dönem plan;, üniteleri de kapsayacak bir biçimde aka!;da belirtilmiktir. AYLAR HAFTA/SAAT ÜN1TELER YÖNTEM ve TEKN1KLER Kas;m Aral;k 2.hafta/öntest 3. hafta/4saat 4. hafta/4 saat 1. hafta/3saat 2. hafta/3saat 3. hafta/3saat 4. hafta/3saat Planlama Yaz;ya Aktarma Yaz;ya Aktarma De!erlendirme Düzeltme Bir metni -Konuyu daraltma üçgeni -Beyinf;rt;nas; -Listeleme -Serbestyazma -Konu a!ac; olukturma -Kart gösterme -Kat;l;yorum/Kat;lm;yorum -Sunarak ö!renme -KeKfederek ö!renme -Tombala -FiKleri birlektirme -Konuyu daraltma üçgeni -Beyinf;rt;nas; -Listeleme -Serbestyazma -Konu a!ac; olukturma 658

9 Ocak 1.hafta/4 saat 2.hafta/3 saat 3.hafta/son test de!erlendirme uygulamas; Metin yazma uygulamas; Metin yazma uygulamas; -Kart gösterme -Kat;l;yorum/Kat;lm;yorum -Sunarak ö!renme -KeKfederek ö!renme -Tombala -FiKleri birlektirme Bu dönem plan;na ba!l; kalarak 27 saatlik zaman diliminde gerçeklektirilecek olan etkinliklerle ö!rencilere aka!;da belirtilen hedefler ve davran;klara ilikkin metinsel eylemleri yerine getirebilme becerisinin kazand;r;lmas; amaçlanmaktad;r. Yazma Süreci Hedefler Davran.'lar Metinsel Eylemler Planlama Metnin yap;lan;k;n; planlayabilme -Okuru belirleme -Konuyu belirleme -Metnin alt konular;n; belirleme -Konuyu s;n;rland;rma (Alt konulardan birine odaklanma) -Konuyla ilgili dükünce üretme -Konuyla ilgili dükünceleri düzenleme -Yazma amac;n; belirleme -Metnin tezini belirleme -Tüm ögeleriyle birlikte metnin tasla!;n; olukturma -Metnin yaz;m süresini belirleme Yaz;ya Aktarma Metnin içeri!ini olukturabilme -Konuya odaklanmak -Yazma amac;n; saptamak -Okurun gereksinimini kark;lamak -Konuyu geliktirmek -Metnin savunusunu (tez) sunmak -Paragraflar;n konusunu aç;kça sunmak lkelerine uygun biçimde metnin bakl;!;n; - lkelerine uygun biçimde metnin girik bölümünü - lkelerine uygun biçimde metnin konusunu geliktirmek (tan;mlama, benzetme, örnekleme, tan;k gösterme, kark;lakt;rma vb. tekniklerden yararlanarak) - lkelerine uygun biçimde metnin sonuç bölümünü -Metinde gereksiz bilgiden kaç;nmak Metni tutarl; bir biçimde yap;land;rabilme -Metni temel dükünce etraf;nda düzenlemek -Metin arac;l;!;yla okuru yönlendirmek -Tutarl;l;!; sa!lamak -Ba!daK;kl;!; sa!lamak -Ard;K;k tümceler aras;nda mant;ksal/anlamsal ba!lant; kurmak -Ard;K;k tümceler aras;nda gönderim ilikkisi kurmak -De!iKtirme ve eksilti yapmak -Ba!laçlar; do!ru kullanmak -Sözcüksel ba!dak;kl;!; sa!lamak -Konu birli!ini/süreklili!ini sa!lamak -GiriK ve gelikme bölümünü ba!lamak -Metnin di!er bölümleriyle sonuç bölümünü ba!lamak Etkili bir anlat;m için -letiyi do!ru ve aç;k/anlak;l;r biçimde gönderebilecek -Uygun sözcükleri seçmek/kullanmak -Ayn; anlama gelecek sözcükleri 659

10 yerinde sözcük kullanabilme sözcükleri/sözcük öbeklerini kullanmak -letiyi do!al ve etkili olarak gönderebilecek sözcükleri/sözcük öbeklerini kullanmak kullanmamak -Ölçünlü dilde yer alan sözcükleri kullanmak -Zengin sözcük da!arc;!; kullanmak Etkili bir anlat;m için uygun tümce kurabilme -Anlat;m bozuklu!u tak;mayan tümceler kurmak -Okur için ak;c; ve çekici tümceler kurmak -yi yap;land;r;lm;k tümceler kurmak -Tümcenin ögeleri aras;nda uyum sa!lamak -Tümcelerde zaman uyumunu sa!lamak -Tümcelerde çat; uyumunu sa!lamak -Tümcelerde anlam bulan;kl;!;n; gidermek -Tümce yinelemesinden kaç;nmak -GeliKmiK tümceler kurmak Metnin mekanik özelliklerini do!ru uygulayabilme De!erlendirme Metni gözden geçirebilme -Yaz;m kurallar;n; do!ru uygulamak -Noktalama kurallar;n; do!ru uygulamak -Paragraflara ay;rma kurallar;n; do!ru uygulamak -Ka!;d; düzenlemek -Amac; gözden geçirme -DüKünceleri gözden geçirme -Metnin yüzeysel/biçimsel özelliklerini gözden geçirme -Metnin içeriksel özelliklerini gözden geçirme -Yaz;m kurallar;n; do!ru uygulamak -Noktalama kurallar;n; do!ru uygulamak -Paragraflara ay;rma kurallar;n; do!ru uygulamak -Ka!;d; orant;l;/özenli Düzeltme Metni düzeltebilme -Metnin yüzeysel/biçimsel özelliklerini düzeltme -Metnin içeriksel özelliklerini düzeltme -Metin üzerinde gerekli düzeltmeleri yapmak Dönem plan; çerçevesinde belirlenen hedef ve davran;klar; yakalamak için dakikal;k zaman dilimlerinden olukan derslerde ö!retme-ö!renme ve de!erlendirme etkinlikleri gerçeklektirilmiktir. Derslerde gerçeklektirilen bu etkinlikler hedef, davran;k, metinsel eylem, yöntem, teknik, ö!retme durumu ve zaman aç;s;ndan ders plan; olarak planlanm;kt;r. BULGULAR Bu bölümde, deney ve kontrol gruplar;n;n kendi içlerinde ön test ve son test fark puanlar;n;n kark;lakt;rmas;na ilikkin bulgulara yer verilecektir. Bu bulgular ayn; zamanda arakt;rman;n alt problemlerini olukturan denencelerin do!rulan;p do!rulanmad;!;n;n saptanmas; aç;s;ndan da önemlidir. AKa!;da bu konuya ilikkin ayr;nt;lara yer verilecektir. Tablo 1: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Metnin #çeriini Oluturabilme Becerisi Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N X S Sd T P 26 8, ,33 8,74, ,

11 Tablo 1 de görüldü!ü gibi, metnin içeri!ini olukturma becerisine ilikkin ortalama puanlar;n farklar; deney grubu için 8,38, kontrol grubu için ise -0,012 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol grubunun metnin içeri!ini olukturma becerisine ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t-testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(31,33)=8,74, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. Tablo 2: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Metni Tutarl Bir Biçimde Yaplandrabilme Becerisi Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N X S Sd T P 26 10,93 4, ,66,000 26,67 3,51 Tablo 2 de görüldü!ü gibi, metni tutarl; biçimde yap;land;rabilme becerisine ilikkin ortalama puanlar;n farklar;, deney grubu için 10,93, kontrol grubu için ise,67 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol grubunun metni tutarl; bir biçimde yap;land;rabilme becerisine ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t-testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(50)=8,66, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. Tablo 3: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Yerinde Sözcük Kullanabilme Becerisi Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N S Sd T P X 26 2,93 1, ,83, ,29 1,34 Tablo 3 te görüldü!ü gibi, yerinde sözcük kullanabilme becerisine ilikkin puanlar;n farklar; ortalamas; deney grubu için 2,93, kontrol grubu için ise 1,29 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol grubunun yerinde sözcük kullanabilme becerisine ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t-testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(50)=3,83, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. Tablo 4: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Uygun Tümce Kurabilme Becerisi Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N S Sd T P X 26 5,66 2, ,98, ,14 2,64 Tablo 4 te görüldü!ü gibi, uygun tümce kurabilme becerisine ilikkin puanlar;n farklar; ortalamas;, deney grubu için 5,66, kontrol grubu için ise 2,14 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol 661

12 grubunun uygun tümce kurabilme becerisine ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t- testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(50)=4,98, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. Tablo 5: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Metnin Mekanik Özelliklerini Uygulayabilme Becerisi Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N S Sd T P X 26 3,26 2, ,56,000 26,30 1,69 Tablo 5 te görüldü!ü gibi, metnin mekanik özelliklerini uygulayabilme becerisine ilikkin puanlar;n farklar; ortalamas; deney grubu için 3,26, kontrol grubu için ise,30 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol grubunun metnin mekanik özelliklerini uygulayabilme becerisine ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t-testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(50)=5,56, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. Tablo 6: Deney ve Kontrol Grubu Örencilerinin Toplam Puan Durumu (Metin Oluturabilme Becerisi) Fark Puanlarnn Karlatrld Bamsz t-testi Saysal Deerleri Grup DENEY KONTROL N X S Sd T P 26 31,19 13,80 38,62 8,68, ,41 7,51 Tablo 6 da görüldü!ü gibi, toplam puan durumuna ilikkin puanlar;n farklar; ortalamas; deney grubu için 31,19, kontrol grubu için ise 4,41 olarak bulgulanm;kt;r. Deney ve kontrol grubunun toplam puan durumuna ilikkin fark puanlar; aras;nda deney grubu lehine bir fark bulunmaktad;r. Bu fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; olup olmad;!;n; s;namak için veriler ba!;ms;z t-testi ile kark;lakt;r;lm;kt;r. KarK;laKt;rmadan elde edilen say;sal de!erler [t(38,62)=8,68, pz,05], deney ve kontrol grubu aras;ndaki fark;n istatistiksel aç;dan anlaml; oldu!unu göstermektedir. TARTI5MA ve SONUÇ BiliKsel süreç modeline göre haz;rlanan bu izlencede yer alan etkinlikler, ö!rencilere yaz;l; metin üretimine ilikkin yakad;klar; sorunlar;n çözümü aç;s;ndan katk; sa!lam;kt;r. Özellikle ö!rencilerin s;k s;k yakad;klar; içerik olukturma ve tutarl;l;k sorununun ak;lmas;nda, beyin f;rt;nas;, serbest yazma, konu a!ac; olukturma gibi dükünce üretme tekniklerinin çok önemli bir etkisinin oldu!u görülmüktür. Bu bulgular, kümeleme, serbest yazma, ven Kemas; kullanma, akran dönütü gibi daha çok metnin içeri!ini olukturmayla ilikkili stratejilerin etkisini inceleyen Hopkins (2002) in; planlama, taslak yazma ve gözden geçirme stratejilerinin etkisini inceleyen La Paz ve Graham (2002) ;n bulgular;yla örtükmektedir. Benzer biçimde tutarl;l;k ile ilgili bulgular da süreç yaklak;m;n;n uyguland;!; ö!retim ortam;nda yer alan ö!rencilerin daha tutarl; metin ürettiklerini bulgulayan La Paz ve Graham (2002) ve Ad;güzel (1998) in bulgular;yla örtükmektedir. Ancak bu çal;kmada yukar;da de!inilen di!er çal;kmalardan farkl; olarak, metinsel tutarl;l;!;n sa!lanmas;nda metindilbilim temelli etkinlikler ike 662

13 kokulmuktur. Bu etkinlikler, ö!rencilerde metin kavram;na ilikkin fark;ndal;k yaratm;k ve ürettikleri yaz;l; metinleri daha bilinçli olarak gözden geçirmelerini sa!lam;kt;r. Yerinde sözcük kullanma, uygun tümce kurma ve metnin mekanik özelliklerini do!ru uygulama becerilerine ilikkin bulgular da dikkate al;n;nca elde edilen tüm bulgular, yaz;l; metin üretme becerilerini geliktirmede, biliksel süreç modeline göre haz;rlanan izlencenin geleneksel yaklak;ma göre daha etkili oldu!una ikaret etmektedir. Bu olumlu etkinin ortaya ç;kmas;nda biliksel süreç modeline göre haz;rlanan izlencenin ö!renci merkezli olmas;, bu izlencede zaman s;n;r;n;n olmamas;, ö!rencilerin arkadaklar;ndan ve ö!retmenlerinden ürettikleri yaz;l; metinlerle ilgili geri bildirim alma olanaklar;n;n olmas; da önemli bir rol oynam;kt;r. Bu bulgular süreç yaklak;m;n;n, lise düzeyi ö!rencilerinin yazma becerilerini geliktirmedeki etkisini arakt;ran Scannella (1982) ;n bulgular;yla ve alt; geleneksel s;n;f ile süreç yaklak;m;n;n uyguland;!; alt; deney grubunu kark;lakt;rd;!; çal;kmas;nda, deney grubu lehine,05 düzeyinde anlaml; bir fark bulgulayan Hamilton (1992) un bulgular;yla da örtükmektedir. Sonuç olarak bu çal;kman;n bulgular;na göre, ö!retim ortam;nda ike kokulan biliksel süreç modeline göre haz;rlanan izlencede yer alan etkinlikler, yaz;l; metin üretiminin tüm akamalar;nda geleneksel yönteme göre daha etkili olmuktur. Süreç yaklak;m;n;n, ö!rencilerin yazma becerisini ve yazma becerisine ilikkin alt becerilerini geliktirmeleri aç;s;ndan önemli katk;lar sa!lad;!; gerçeklektirilen pek çok bilimsel çal;kmalar sonucunda bulgulanm;kt;r. Bu çal;kman;n bulgular; da o bulgular ile örtükmektedir. KAYNAKÇA Ad;güzel, F. M. (1998). The Effects of the Process Aproach to Teaching Writing on Turkish Students Writing Skills and Overall Language Proficiency in EFL. Yay;mlanmam;K Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi. Aksan, Y. ve Çak;r, Ö. (1997). lkokul Ö!rencilerinin Yaz;l; Anlat;mlar;n;n Metinsellik Ölçütleri ve Metin Konusu OluKumu Aç;s;ndan De!erlendirilmesi XI. Dilbilim Kurultay, Hz. Deniz Zeyrek, Xükriye Ruhi, Ankara: ODTÜ E!itim Fakültesi Yabanc; Diller E!itimi Bölümü. Brand, A. G. (1989). The Psychology of Writing: The Affective Experience New York: Greenwood Press. Beaugrande, R. A.; Dressler W. U. (1981). #ntroduction to Text Linguistic. Longman, London and New York. Berkenkotter, C. (1988). Decisions and Revision: The Planning Strategies of a Publishing Writer. In G. T. Edward & P. J. Corbett. The WritingTeachers Sourcebook. Oxford Universty Press. Cho, Y. (2003). Assessing Writing: Are we Bound by Only One Method? Assessing Writing, 8, Enginarlar, H. (1994). Ö!renci Kompozisyonlar;nda Ba!daK;kl;k Sorunlar; ve Paragraf Yap;s;. Çada Türk Dili, 77-78, Flower, L. & Hayes J. R. (1981). A Cognitive Process Theory of Writing. College Composition and Communitation, 32, Gebrhard, R. C. (1983). Writing Processes, Revision and Rhetorical Problems: A Note on Three Recent Articles. College Composition and Communication, 34, Hamilton, A. C. (1992). Performance Assessment of Personal Correspondence on The Development of Written Language Use and Functions in Traditional and Process Writing Second-Grade Classrooms Ph.D., The University of Alabama at Birmingham. Hopkins, C. (2002). Improving Tenth-Grade Students Five Paragraph Essay Writing Skills Using Various Writing Strategies Guided Assignments and Portfolios for Growth. ED Huber, E. ve Uzun, L. (2001). Metin Türü ve Yazma Edimi likkisi: Bilimsel Metin Yazma Edimi. çinde Dilbilim Aratrmalar (haz.) Serkan Xener, BÜ Yay;nevi. Kavcar, C. (1983). Düzgün Yazman;n Önemi ve Yollar;. Eitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, Ankara: AÜEBF Yay. La Paz, S. & Graham, S. (2002). Explicitly Teaching Strategies, Skills, and Knowledge: Writing Instruction in Middle School Classrooms. Journal of Educational Psychology, 94, Özçelik, D. Ali (1998). Eitim Programlar ve Öretim. Ankara: ÖSYM Yay;nlar;. Pressley, M. & Harris R. K. (2006). Cognitive Strategies Instruction: From Basic Research to Classroom Instruction. In Patrica A. A., Philip H. W. (Eds.) Handbook of Educational Psychology. New York: Routledge. Ruhi, X. (1994). lkö!retim Ö!renci Kompozisyonlar;ndaki Ba!daK;kl;k Sorunlar;. Çada Türk Dili, 77-78, Raimes, A. (1983). Techniques in Teaching Writing. OUP: New York. Scannella, A. M.(1992). A Writing-As-Process Model As A Means for Improving Composition in The High School, Educat. D. Rutgers The State University of New Jersey-New Brunswick. Ün, K. (2004). Aktif Örenme. zmir: E!itim Dünyas; Yay;nlar;. van Dijk, T.A & Kintsch, W. (1983). Strategies of Discourse Comprehension. New York: AP. Weigle, S. C. (2002). Assessing Writing. Cambridge University Press. Witte, P. S. & Cherry, R. D. (1986). Writting Process and Written Products in Composition Research. In C. R. Cooper & S. Greenbaum (Ed.) Studying Writing: Linguistic Approaches Sage Publication. Zamel, V. (1983). The Composing Process of Advanced ESL Students: Six Case Studies. TESOL QUARTERLY, 17,

14 Ek 1. Puanlama Anahtarı YAZILI METİNLERİ DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI BeK alt bölümden olukan bu puanlama anahtar; ö!rencilerce üretilen yaz;l; metinleri notland;rmak amac;yla geliktirilmiktir. Ölçekte belirtilen metinsel eylemlerle ilgili ölçütler gerçeklektirilme derecelerine göre yetersiz, kabul edilebilir ve yeterli olmak üzere üç akamada de!erlendirilecek ve puanlanacakt;r. Sizden, ö!rencinin yaz;l; metinlerini belirlenen ölçüt düzeylerinden hangisine uygun oldu!unu belirlemeniz ve bu düzeye ilikkin say;y; (1,2,3) puan bölümüne yazman;z beklenmektedir. Yetersizden daha kötü durumdaki maddeler için s.f.r (0) puan verilecektir. METNN ÇER N OLUTURABLME DERECEL PUANLAMA ANAHTARI MET1NSEL EYLEMLER Yetersiz (1) Kabul edilebilir (2) Yeterli (3) Puan Metnin Savunusunu (Tezini) Yazmak Paragraflar.n Konusunu Aç.kça Sunmak Metnin Ba'l.0.n. Yazmak Metnin Giri' Bölümünü Yazmak Metnin Konusunu Geli'tirmek Metnin Sonuç Bölümünü Yazmak Metinde Gereksiz Bilgiden Kaç.nma Yeteri kadar s;n;rland;r;lma, yazar;n bak;k aç;s;n; ortaya koyma, bir iddia tak;ma ve üzerinde durulacak tek bir dükünce içerme (konuyu belirginlektirme) özelliklerinden yaln;zca birini tak;yan bir savunu GeliKme bölümündeki hiç bir paragraf;n konusunu aç;kça belirginlektirmemek/konu tümcesi yazmamak Metnin konusunu ak;r; genelleyen, metnin çerçevesini olukturmayan ve ilkelerine uygun (sözcük ya da sözcük öbe!i biçiminde) olmayan bir bakl;k Metnin amac;n; ve savunusunu içermeyen ve okur merkezli olmayan bir girik Konuyu artalan ve dünya bilgisine dayal; herhangi bir tan;tlama yapmaks;z;n ve özgün bilgi vermeden geliktirmek/ayr;nt;ya girmemek Varg;lar içermeyen, metni k;saca özetlemeyen ve metnin tezine gönderimde bulunmayan bir sonuç bölümü Metinde s;k s;k gereksiz ayr;nt; (zenginlektirme, tan;tlama, yönlendirme yapmayan bilgiler) içeren tümceler kullanmak/dükünce, örnek vb. yinelemesi yapmak Yaln;zca üzerinde durulacak tek bir dükünce içerme (konuyu belirginlektirme) ve bir iddia tak;ma özelliklerini tak;yan bir savunu GeliKme bölümündeki her bir paragraf;n konusunu belirginlektirmek ancak konu tümcesi yazmamak Metnin konusunu yans;tan ve çerçevesini olukturan ancak ilkelerine uygun (sözcük ya da sözcük öbe!i biçiminde) olmayan bir bakl;k Metnin amac;n; ve savunusunu içeren ancak okur merkezli olmayan bir girik Konuyu özgün bilgi kullanarak ancak artalan ve dünya bilgisine dayal; herhangi bir tan;tlama yapmaks;z;n geliktirmek (en az iki paragraf) Varg;lar içeren, metni özetleyen ancak metnin tezine gönderimde bulunmayan bir sonuç bölümü Metinde birkaç yerde gereksiz ayr;nt; (zenginlektirme, tan;tlama, yönlendirme yapmayan bilgiler) içeren tümceler kullanmak /Çok az dükünce, örnek vb. yinelemesi yapmak TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN TOPLAM PUAN: PUANIN %33 Ü: Yeteri kadar s;n;rland;r;lma, yazar;n bak;k aç;s;n; ortaya koyma, bir iddia tak;ma ve üzerinde durulacak tek bir dükünce içerme (konuyu belirginlektirme) özelliklerinden tümünü tak;yan bir savunu GeliKme bölümündeki her bir paragraf;n konusunu aç;kça belirginlektirmek/konu tümcesi Metnin konusunu yans;tan ve çerçevesini olukturan ve ilkelerine uygun (sözcük ya da sözcük öbe!i biçiminde) bir bakl;k Metnin amac;n; ve savunusunu içeren okur merkezli bir girik Konuyu artalan ve dünya bilgisine dayal; tan;tlamalar yaparak ve özgün bilgi vererek geliktirmek/ayr;nt;ya girmek (en az üç paragraf) GerekçelendirilmiK varg;lar içeren, metni özetleyen ve metnin tezine gönderimde bulunan bir sonuç bölümü Gereksiz ayr;nt;dan (zenginlektirme, tan;tlama, yönlendirme yapmayan bilgiler) kaç;nmak/ DüKünce, örnek vb. yinelemesi yapmamak METN TUTARLI BÇMDE YAPILANDIRABLME DERECEL PUANLAMA ANAHTARI MET1NSEL EYLEMLER Yetersiz (1) Kabul edilebilir (2) Yeterli (3) Puan Ard.'.k Tümceler Aras.nda Mant.ksal/Anlamsal Ba0lar Kurmak Ard.'.k Tümceler Aras.nda Gönderim Yapmak Metin 1çinde De0i'tirme ve Eksilti Yapmak Aralar;nda mant;ksal/anlamsal aç;dan ba!lant; kurma zorlu!u yakanan tümceler (2-3) Tümceler aras;nda birkaç (2-3) gönderim hatas; yapmak Birkaç (2-3) de!iktirme ve eksilti hatas; yapmak Ba0laçlar. Do0ru Kullanma Ba!laç kullanmayla ilgili birkaç (2-3) hata yapmak Metin 1çinde Sözcüksel Genelde metnin teziyle ba!dakmayan Ba0da'.kl.0. Sa0lama sözcükler kullanmak/ba!dak;k bakl;k Konu birli0ini/süreklili0ini sa0lama Metin 1çinde Giri' ve Geli'me Bölümünü Ba0lama Metnin Önceki Bölümleriyle Sonuç Bölümünü Ba0lama Metnin konusuyla ba!lanamayan (ayr;k) önermelere yer vererek konu birli!ini/süreklili!ini aksatmak Metnin girik bölümüyle konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan tam ba!dakmayan geliktirme paragraflar; Metin ile konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan tam ba!dakmayan sonuç bölümü Aralar;nda mant;ksal/anlamsal aç;dan ba!lant; kurma zorlu!u yakanan tümce (1) Tümceler aras;nda çok az (1) gönderim hatas; yapmak Çok az (1) de!iktirme ve eksilti hatas; yapmak Ba!laç kullanmayla ilgili çok az (1) hata yapmak Belirli bölümlerde metnin teziyle ba!dakan sözcükler kullanmak/ ba!dak;k bakl;k Metnin genelinde ayr;k önermelere yer vermek ancak konu birli!ini/süreklili!ini aksatmamak Metnin girik bölümüyle konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan kabul edilebilir derecede ba!dakan geliktirme paragraflar; Metin ile konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan kabul edilebilir derecede ba!dakan sonuç bölümü TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN TOPLAM PUAN: PUANIN %33 Ü: Tümceler aras;nda eksiksiz mant;ksal/anlamsal ba!lant; kurmak Tümceler aras;nda eksiksiz ve do!ru gönderim ilikkileri kurmak De!iKtirme ve eksilti hatas; yapmamak Ba!laçlar; hatas;z kullanmak Genelde metnin teziyle ba!dakan sözcükler kullanmak/ba!dak;k bakl;k Metnin genelinde ayr;k önermelere yer vermeyerek konu birli!ini/süreklili!ini kusursuz biçimde sa!lamak Metnin girik bölümüyle konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan tam anlam;yla ba!lant;l; geliktirme paragraflar; Metin ile konusal ve mant;ksal/anlamsal aç;dan tam ba!dakan sonuç bölümü 664

15 ETKL BR ANLATIM ÇN YERNDE SÖZCÜK KULLANABLME DERECEL PUANLAMA ANAHTARI MET1NSEL EYLEMLER Yetersiz (1) Kabul edilebilir (2) Yeterli (3) Puan Sözcük Seçimi ve Kullan.m. Ayn. Anlama Gelecek Sözcük Kullan.m. Ölçünlü Dile 1li'kin Sözcük Kullan.m. Çok say;da (2-3) anlam belirsizli!i ya da kar;k;kl;!; yaratacak sözcüksözcük öbe!i kullanmak Birkaç yerde (2-3) ayn; anlama gelecek sözcükleri-sözcük öbeklerini bir arada kullanma Birkaç (2-3) yerde ölçünlü dilde yer almayan sözcükleri-sözcük öbeklerini kullanmak/atasözleri ve deyimleri özgün (orijinal) biçimleriyle kullanmamak Çok az say;da (1) anlam belirsizli!i ya da kar;k;kl;!; yaratacak sözcüksözcük öbe!i kullanmak Çok az yerde (1) ayn; anlama gelecek sözcükleri-sözcük öbeklerini bir arada kullanma Çok az yerde (1) ölçünlü dilde yer almayan sözcükleri-sözcük öbeklerini kullanmak/atasözleri ve deyimleri özgün (orijinal) biçimleriyle kullanmamak Anlam belirsizli!i ya da kar;k;kl;!; yaratmayacak sözcükler-sözcük öbekleri kullanmak/ Sözcüklerisözcük öbeklerini do!ru yerinde kullanmak Ayn; anlama gelecek sözcüklerisözcük öbeklerini bir arada kullanmamak/sözcük yinelemesi yapmamak Ölçünlü dilde yer almayan sözcükleri-sözcük öbeklerini kullanmamak/atasözleri ve deyimleri özgün (orijinal) biçimleriyle kullanmak Sözcük Da0arc.0. Dar bir sözcük da!arc;!; kullanmak Ortalama bir sözcük da!arc;!; kullanmak Zengin bir sözcük da!arc;!; kullanmak TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN TOPLAM PUAN: PUANIN %10 U: ETKL BR ANLATIM ÇN UYGUN TÜMCE KURABLME DERECEL PUANLAMA ANAHTARI MET1NSEL EYLEMLER Yetersiz (1) Kabul edilebilir (2) Yeterli (3) Puan Tümcenin Ögeleri Aras.nda Uyum Sa0lama Tümcelerde Zaman Uyumunu Sa0lamak Tümcelerde Çat. Uyumunu Sa0lamak Tümcelerde Anlam Bulan.kl.0.n. Gidermek Tümce Yinelemesinden Kaç.nmak Geli'mi' Tümceler Kurmak Çok say;da (2-3) özne-yüklem, nesne-yüklem, dolayl; tümleç-yüklem uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok say;da (2-3) zaman uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok say;da (2-3) çat; uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok say;da (2-3) anlam belirsizli!i tak;yan tümce Metin içinde çok say;da (2-3) ayn; anlama gelecek tümce yinelemesi yapmak Metnin genelinde geliktirilmemik (basit) tümceler /BirleKik, girikik tümceler yazmamak Çok az say;da (1) özne-yüklem, nesne-yüklem, dolayl; tümleç-yüklem uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok az say;da (1) zaman uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok az say;da (1) çat; uyumsuzlu!u gösteren tümce Çok az say;da (1) anlam belirsizli!i tak;yan tümce Metin içinde çok az say;da (1) ayn; anlama gelecek tümce yinelemesi yapmak Metinde ortalama say;da gelikmik tümceler /BirleKik, girikik tümceler TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN TOPLAM PUAN: PUANIN %10 U: Özne-yüklem, nesne-yüklem, dolayl; tümleç-yüklem uyumsuzlu!u göstermeyen tümceler Zaman uyumsuzlu!u göstermeyen tümceler Çat; uyumsuzlu!u göstermeyen tümceler Anlam belirsizli!i tak;mayan tümceler Ayn; anlama gelecek tümceler yazmamak Metnin genelinde gelikmik tümceler /BirleKik, girikik tümceler METNN MEKANK ÖZELLKLERN DO RU UYGULAYABLME DERECEL PUANLAMA ANAHTARI MET1NSEL EYLEMLER Yetersiz (1) Kabul edilebilir (2) Yeterli (3) Puan Yaz.m Kurallar.n. Do0ru Yaz;m kurallar;n; uygulamada birçok Yaz;m kurallar;n; uygulamada çok az Yaz;m kurallar;n; hatas;z uygulamak Uygulama (3-4) hata yapmak (1-2) hata yapmak Noktalama Kurallar.n. Do0ru Uygulama Noktalama kurallar;n; uygulamada birçok (3-4) hata yapmak Noktalama kurallar;n; uygulamada çok az (1-2) hata yapmak Noktalama kurallar;n; hatas;z uygulamak Metni Paragraflara Do0ru Ay.rma Paragraflara ay;rmada birçok (2) hata yapmak Paragraflara ay;rmada çok az (1) hata yapmak Metni hatas;z biçimde paragraflara ay;rmak Kâ0.t Düzenleme Kompozisyon kâ!;d; ve yaz; özensiz Kompozisyon kâ!;d; ve yaz; Kompozisyon kâ!;d; ve yaz; özenli ortalama düzeyde TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN TOPLAM PUAN: PUANIN %14 Ü: GENEL TOPLAM PUAN: YÜZ ÜZER1NDEN GENEL TOPLAM PUAN: 665