Transkript

1

2 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Her Sorunun Bir Çözümü Vardýr Veteriner Hekim Murat HARMAN AVHO Yönetim Kurulu Üyesi editörden Mesleðimize ve Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý'na büyük emekleri geçen baþkanýmýz Dr. Nuri ÇAÐIÞ'ýn saðlýk nedenleriyle görevinden ayrýlmasýnýn ardýndan sayýn Ümit DUMAN AVHO Yönetim Kurulu Baþkaný olarak görevine baþladý. Sayýn Dr. Nuri ÇAÐIÞ'a AVHO Yönetim Kurulu olarak bugüne kadar mesleðimize ve odamýza vermiþ olduðu emek ve katkýlar için teþekkür ediyoruz. Þuan ki yönetim kurulumuz oldukça genç, dinamik, enerjik ve oldukça heyecanlý bir kadroya sahip. Kadromuzun genç oluþundan hiçbir meslektaþýmýzýn endiþe etmemesini, aksine yapacaklarýmýzý dikkatle izlemelerini ve yanýmýzda olmalarýný rica ediyoruz. AVHO Yönetim Kurulu olarak siz deðerli meslektaþlarýmýza en iyi hizmeti verebilmek, mesleðimizin sorunlarýna en iyi þekilde eðilebilmek ve çözümler üretebilmek adýna mücadele ve çalýþmalarýmýza heyecanlý ve yoðun bir þekilde baþladýk. AVHO bildiðiniz gibi Ankara, Çankýrý ve Kýrýkkale illerini kapsayan bir oda. Bu oda hepimizin deðerli meslektaþlarým. Siz deðerli Veteriner Hekimlerin mesleðimizin sorunlarýna çözüm getirilmesi adýna AVHO'dan beklentilerinizin olduðunu çok iyi bilmekte ve bu bilinçle yolumuza yeniden yapýlanarak devam etmekteyiz. Sizlerden ricamýz karþýlaþtýðýnýz zorluk ve problemleri bizlerle açýk bir þekilde paylaþmanýz. Sadece yaþadýðýnýz zorluklar deðil, yaþadýðýnýz bu zorluklarýn çözümü adýna öneri ve görüþlerinizi de bekliyoruz. Akýl akýldan üstündür. Paylaþýmcý olmanýzý sizlerden rica ediyoruz ki mesleðimizi daha ivedi bir þekilde yükseltip yüceltelim, sorunlarýmýzý tespit edip çözümler üretebilelim. Bir mail, bir mektup, bir telefon yada odamýza gelip bizlerin konuðu olup bizlerle konuþarak olumlu yada olumsuz tüm görüþ ve fikirlerinizi bekliyoruz. Mesleðimiz bir çok ülkede hak ettiði yerde. Ýnsanlar Veteriner Hekimlerin ne yaptýðý ve ne yapmasý gerektiði konusunda bilinçli. Ne yazýk ki ülkemizde böyle deðil. Yerimizde oturmakla, sorunlarýmýz görmezden gelerek, nemelazýmcýlýkla hiçbir yere gelemez, hiçbir þey elde edemeyiz. Birlikten kuvvet doðar unutmayalým. Ülkemizde de mesleðimizi hak ettiði yere getirebilmek, sorunlarýmýzý çözmek, saygýnlýðýmýzý arttýrmak adýna bir ve beraber hareket etmemiz gerekmektedir. Her sorunun çözümü vardýr deðerli meslektaþlarým, yeter ki biz olalým, yeter ki taþýn altýna hepimiz elimizi sokalým, yeter ki birlikte tek vücut olarak mücadele edelim. Tüm Meslektaþlarýma Sonsuz Sevgi ve Saygýlarýmla Bültenimizde yayýnlanmasýný istediðiniz yazýlarýnýzý ve güncel iletiþim bilgilerinizi web adresine mail ile gönderebilir ya da nolu telefondan bizimle iletiþime geçebilirsiniz. ANKARA BÖLGESÝ VETERÝNER BÜLTENÝ T.V.H.B. ANKARA BÖLGESÝ V E T E RÝNER Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Adýna Sahibi Ümit DUMAN Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Yasemin SAATÇÝ Editör Murat HARMAN Yayýn Ýdare Merkezi Saðlýk 1 Sokak 36/3 Yeniþehir/ANKARA Tel: Faks: e-posta: iletisim@avho.org.tr Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Tüm haklarý saklýdýr. Kaynak gösterilerek alýntý yapýlabilir. YÖNETÝM KURULU Ümit DUMAN Baþkan Yasemin SAATÇÝ Genel Sekreter Murat HARMAN Sayman Dilruba COÞKUN Serbest Üye Fatih Bilge ÖCAL Serbest Üye ISSN Yayýn Türü: Yerel, Süreli Grafik Tasarým Gürkan AKBAÞ Baský Elma Teknik Basým Matbaacýlýk Çatal Sokak 11/A Maltepe Ankara Tel: Faks: elma@elmateknikbasim.com Basým Yeri ve Tarihi Ankara, 21 Eylül 2009 Basým hatalarýndan dolayý odamýz sorumlu deðildir. Dergide yayýmlanan yazýlardan yasal olarak tümüyle yazarlarý sorumludur. 2 Aðustos 2009

3 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Yeni Baþkandan Sesleniþ Prof. Dr. K. Zafer KARAER ile söyleþi Akredite Veteriner Hekim Kursu Klon Buzaðý Efe Her Sorunun Bir Çözümü Vardýr Yeni Baþkandan Sesleniþ Hayvanlarýmýz Ýçin Tehlikeli Olabilecek Gýdalar Kedilerde Böbrek Hastalýklarý Microsporum Canis Ýnfeksiyonu Prof. Dr. K. Zafer KARAER ile Söyleþi VIII Ulusal Veteriner Ýç Hastalýklarý Kongresi Kedi Týrmalama Hastalýðý Çankaya Belediyesi ni Ziyaret Beypazarý Gezisi AVHOT Türkiye Beþincisi Mezuniyet Töreni Veteriner Hekimler Derneðini Ziyaret Akredite Veteriner Hekim Kursu Domuz Gribinde Son Durum Rehabilitasyon Merkezini Ziyaret Kök Hücrelerle Fare Üretildi Lösemi Virüsü En Eski Beyin Fosili Mavi Gýda Boyasý Klon Buzaðý Efe Avrupa nýn Et Kapýsýný Piþmiþ Tavukla Açtýk 5 iz Kediler içindekiler Aðustos

4 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Deðerli Meslektaþlarým, AVHO Deðerli Meslektaþlarým, 10 Aðustos 2009 tarihi itibariyle 42.Dönem Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Baþkanlýðý'na seçilmiþ bulunmaktayým. Sayýn Dr. Nuri ÇAÐIÞ 'a bugüne kadar oda hizmetlerinde vermiþ olduðu katkýlar nedeniyle kendisine teþekkür ederim. Odamýzýn þu andaki Yönetim Kadrosu GENÇ, ENERJÝK, HEYECANLI mesleðini seven, mücadele gücü yüksek deðerli meslektaþlarýmýzdan kurulmuþtur. Bugüne kadar geçmiþ yönetimlerde görev almýþ bütün Oda Baþkanlarýmýza ve Yönetim Kurulu Üyelerine vermiþ olduklarý hizmetler için minnetlerimi sunar, bundan sonraki çalýþmalarýmýzda bizlerle her zaman olduðu gibi yine birlikte olmalarýný ve kendilerinden gelecek her türlü önerileri de saygýyla bekleyeceðimi de belirtmek isterim. Göreve geldiðim andan itibaren bana destek verip tebriklerini sunan diðer illerdeki veteriner hekim odalarýndaki yönetim kurulu üyelerine ve meslektaþlarýmýza da saygýlarýmý sunar kendilerinin bize vermiþ olduklarý destek için teþekkür ederim. Yönetim kurulumuzla sizlere en iyi hizmeti verebilmek ve mesleðimizi ileriye taþýmak için gerekli çalýþmalara yoðun bir þekilde baþlamýþ bulunuyoruz. Mesleki sorunlarýmýzýn bilincindeyiz ve bu sorunlarýmýzý Ülkemizin baþkenti olan Ankara da ki bir meslek odamýz olarak, diðer illerdeki meslektaþlarýmýzýn da genel mesleki sorunlarýmýzla ilgili çözüm olarak, bizden destek beklentilerinin de olduðunun farkýndayýz ve bu sorumluluðumuzla Sizlerin Deðerli Katkýlarýnýzla sorunlarýmýzý çözüme kavuþturmak için var gücümüzle çalýþýp, mesleðimizi tekrar eski parlak günlerinden çok daha iyi konumlara getireceðimize AVHO YÖNETÝMÝ olarak yürekten inanýyoruz. Odamýz mesleki bir sivil toplum kuruluþu olup, mesleðimizdeki sorunlarýmýzý çözmekteki baþarýmýzýn anahtarýnýn Atatürk Ýlke ve Ýnkýlaplarýna baðlý, laik, yasalara uyan, hakkaniyet ve eþitlik ölçüsünde büyük gayret ve azimle çalýþan, Siyasetten Uzak, birleþtirici,açýk, þeffaf bir yönetim anlayýþýyla sadece mesleki politikalarýn peþinde koþan bir yapýda olacak olup mesleki alanda kurslar, seminerler, paneller, konferanslar da düzenleyerek meslektaþlarýmýzýn kendilerini en iyi þekilde geliþtirmelerini saðlamak üzere yönetim kurulundaki arkadaþlarýmla birlikte sizlere en iyi mesleki hizmeti verebilmek için göreve gelmiþ bulunuyoruz. Saygýlarýmla. Ümit DUMAN Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odasý Yönetim Kurulu Baþkaný 4 Aðustos 2009

5 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ HAYVANLARIMIZ ÝÇÝN TEHLÝKELÝ OLABÝLECEK GIDALAR Prof. Dr. Ayhan FÝLAZÝ Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalý Öðretim Üyesi AVOKADO (Persea americana) Avokado'nun yenilmesiyle memeli hayvanlar ve kanatlýlarda miyokard nekrozu ve laktasyon periyodundaki hayvanlarda steril mastitis oluþabileceði rapor edilmektedir. Sýðýr, keçi, at, fare, tavþan, kobay, rat, koyun, muhabbet kuþu, kanarya, sultan papaðaný, deve kuþu, tavuk, hindi ve balýklarýn avokadodan etkilenebileceði, bunlar arasýnda en duyarlý olanlarýnýn kafes kuþlarý, en dirençli olanlarýnýn ise tavuk ve hindiler olduðu ortaya konulmuþtur. Günümüze kadar literatürlere yansýyan tek zehirlenme vakasý Amerika Birleþik Devletlerinde yaþanmýþtýr. Burada avokado yiyen 2 köpekte sekonder olarak miyokard nekrozu görülmüþtür. Bunun dýþýnda doðal olarak oluþan baþka bir vaka bildirilmemiþtir. Hayvanlardaki zehirlenmelerin, avokado'nun meyve, yaprak, kök ve tohumlarýnýn yenilmesiyle oluþabileceði ve en zehirli kýsmýnýn yapraklarý olduðu belirtilmektedir. Ayrýca avokadonun Guatemala'da yetiþen çeþidinin diðer çeþitlerden daha zehirli olduðu ortaya konulmuþtur. Yapýlan deneysel çalýþmalarda; avokado'nun zehirli bileþiði olan persin'den mg/kg dozda alan laktasyondaki farelerin mastitise yakalandýðý, >100 mg/kg'lýk dozun ise miyokard nekrozuna neden olabileceði kaydedilmiþtir. Keçiler 20 g yaprak/kg yediklerinde aðýr mastitis geliþirken, 30 g yaprak/kg yediklerinde kalp hasarý oluþmaktadýr. Koyunlar 25 g/kg avokado yapraðýný 5 gün boyunca yediklerinde akut kalp hasarý, 5.5 g/kg yapraðý 21 gün boyunca veya 2.5 g/kg yapraðý 32 gün boyunca yediklerinde kronik kalp yetmezliði oluþmaktadýr. Muhabbet kuþlarýnýn, avokado meyvesinden 1 g yediklerinde ajitasyon ve ileri derecede gerilim oluþtuðu, püre edilmiþ avokado meyvesinden 8.7 g yediklerinde ise 48 saat içinde öldükleri bildirilmiþtir. Avokado, laktasyondaki hayvanlarýn meme bezi epitelinde nekroza ve kanamalara, kanatlý ve memelilerde ise miyokard nekrozuna neden olmaktadýr. Avokadoya maruz kalan laktasyon periyodundaki memelilerde 24 saat içerisinde mastitis oluþmakta, bunun yanýnda süt verimlerinde %75 oranýnda azalma görülmektedir. Etkilenen meme bezleri katý, þiþ ve bol suludur, kesik süt üretirler. Düþük miktarda avokadoya maruz kalan laktasyondaki hayvanlarda, laktasyon durumu miyokard hasarýna karþý bir derece koruma saðlar. Laktasyonda olmayan hayvanlarda veya yüksek dozlarda avokadoya maruz kalan hayvanlarda, avokadonun alýnmasýný takiben saat içinde miyokard yetmezliði geliþebilir ve letarji, solunum yetmezliði, derialtý ödem, siyanoz, öksürük, eksersiz intoleransý ve ölüm þekillenebilir. Atlarda baþ, dil ve göðüs bölgesinde ödem görülebilir. Kanatlýlarda letarji, solunum yetmezliði, iþtahsýzlýk, boyun ve pektoral bölge ödemi ve ölüm geliþebilir. Avokadoya maruz kalan hayvanlarda patolojik olarak meme bezleri ödemli ve kýzarmýþtýr, bol sulu bozuk bir süt üretirler. Kalp yetmezlikli hayvanlarda akciðer ve karaciðer genellikle deri altý ödeme baðlý olarak konjesyonludur. Karýn boþluðu, perikard kesesi ve göðüs boþluðunda sývý toplanmasý görülebilir. Kalp solgun hatlar içerebilir. Meme bezlerinde görülebilecek histopatolojik lezyonlar, interstitial ödem ve hemorajiyle birlikte salgý epitelinin nekrozu ve dejenerasyon'dur. Avokado zehirlenmesinin tanýsý anamnez ve klinik belirtilere dayanýr. Tanýyý doðrulamak için yararlanýlabilecek kolay özel testler yoktur. Ayýrýcý tanýda mastitis (örneðin infeksiyöz) ve iyonofor zehirlenmesi, porsuk aðacý zehirlenmesi, vitamin E/selenyum eksikliði, gossipol, kalp glikozidi zehirlenmesi (örneðin oleander), kardiyomiyopati ve infeksiyöz miyokardit gibi öteki miyokard bozukluklarýný bu zehirlenmeden ayýrmak gerekir. Tedavide, mastitisli hayvanlarda steroid yapýda olmayan antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID) ve analjezikler yararlý olabilir. Konjestif kalp yetmezliði geliþen hayvanlarda buna iliþkin tedavi (örneðin diüretikler, antiaritmik ilaçlar ile) yararlý olsa bile ekonomik yönden oldukça pahalý olabileceði bildirilmektedir. DOMATES (Solanum lycopersicum) Domates bitkisinin yaprak, çiçek veya olgunlaþmamýþ meyvelerinin yenmesi ile insan ve hayvanlarda istenmeyen klinik durumlarla karþýlaþýlabileceði bildirilmiþtir. Domates Hayvanlar Ýçin Tehlikeli Gýdalar Aðustos

6 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni bitkisinde bulunan gliko-alkaloitler dehidrotomatin ve tomatin, patates bitkisindeki solanine benzer. Bitki olgunlaþýrken özellikle meyve kýsmýnda bulunan bu maddeler de metabolize olur; örneðin tomatin içeriði çiçekli dönemde 4825 µg/g, baþlar yeþil haldeyken µg/g ve baþlar kýrmýzýlaþtýktan (olgunlaþtýktan) sonra belirlenemeyecek bir düzeye düþer. Bunun için olgun domatesler hayvanlar için pek tehlikeli olmaz. Zehirlenme durumlarýnda plazma kolinesteraz enziminin geri dönüþümlü bir þekilde engellenmesi sonucunda mide-baðýrsak bozukluklarý, kalp ritiminde bozulmalar ve merkezi sinir sistemi bozukluklarý (örneðin ataksi, kas zayýflýðý, tremorlar ve duyarlýlýk) gibi klinik belirtiler geliþebilir. Glikoalkaloitler sindirim kanalýndan zayýf þekilde emildiklerinden sistemik belirtiler daha zor geliþir. Bütün zehirlenme durumlarýnda klinik belirtilerin þiddeti alýnan miktara baðlýdýr. Tedavi genellikle belirtilere yönelik olarak yapýlýr. EKMEK HAMURU Ýçine maya katýlmýþ ekmek hamurunun yenilmesi, tür ayrýmý olmaksýzýn bütün hayvanlarda mide þiþkinliði, metabolik asidoz ve Merkezi Sinir Sistemi (MSS) depresyonunun görülmesine neden olur. Her türden hayvan duyarlý olmasýna raðmen köpekler ayrým yapmadan yeme huylarý nedeniyle en yaygýn olarak zehirlenen hayvan türüdür. Midenin sýcak ve nemli ortamý hamurun içindeki mayanýn çoðalmasý için etkili bir inkübatör olarak görev yapar. Hamur kitlesinin aþýrý artmasý midenin þiþmesine neden olur. Bu da mide geniþlemesi/volvulusu durumunda görülenlere benzer þekilde mide duvarýndaki damarlarýn sýkýþmasýna neden olur. Maya fermentasyon ürünleri etil alkol (etanol) içerirler; etil alkolün kana geçmesi sarhoþluk ve metabolik asidoz oluþmasýna yol açar. Erken klinik bulgular kusma, karýn þiþkinliði ve depresyondur. Etanol zehirlenmesi geliþirken hayvanlarda ataksi ve dengesizlik vardýr. Sonuçta aðýr MSS depresyonu, halsizlik, koma, hipotermi ve duyarlýlýk görülebilir. Ölüm genellikle alkolün etkisiyle görülebilir, ama bazen midenin aþýrý þiþmesi nedeniyle de oluþabilir. Taný anamnez ve klinik belirtilere bakýlarak yapýlabilir. Kan etanol düzeyleri ekmek mayasý ile zehirlenme durumlarýnda sürekli olarak yüksektir. Ayýrýcý tanýda mide dilatasyonu, yabancý cisim týkanmasý, etilen glikol zehirlenmesi ve öteki MSS depresanlarýnýn (benzodiazepinler gibi) alýnmasý durumlarý göz önüne alýnmalýdýr. Tedavide belirti göstermeyen ama zehiri alan hayvanlar hemen kusturulmalýdýr (Ekmek mayasýnýn gluten içermesi nedeniyle kusma zor olabilir). Kusturmanýn baþarýsýz olduðu hayvanlarda mide yýkamasý denenebilir. Mideye giren soðuk su maya fermentasyonunu yavaþlatabilir ve mayanýn geri alýnmasýný saðlar. Bazý durumlarda maya kitlesinin cerrahi olarak uzaklaþtýrýlmasý gerekebilir. Alkol zehirlenmesi belirtisi gösteren hayvanlar stabilize edilmeli ve mayayý uzaklaþtýrma çabalarýndan önce hayat kurtarýcý giriþimler yapýlmalýdýr. Alkol zehirlenmesi asit/baz anormalliklerini düzelterek, gerekirse kalp aritmilerini yöneterek ve normal vücut ýsýsýný saðlayarak tedavi edilebilir. Alkolün atýlmasýný artýrmak için sývý diüresisinin saðlanmasý bazý durumlarda yararlý olabilir. Alkol zehirlenmesiyle aðýr komaya giren köpekleri uyarmak için yohimbin (0.1 mg/kg, Damar içi)kullanýlabilir. KABUKLU YEMÝÞ (Fýndýk ve benzeri) Kabuklu yemiþlerin köpekler tarafýndan yenilmesi ile öldürücü olmayan kusma, ataksi, zayýflýk, hipertermi ve depresyon görülebileceði rapor edilmektedir. Köpekler bu türden belirtileri gösteren tek tür olarak bildirilmiþtir. Zehirlenmenin mekanizmasý tam olarak bilinmemektedir. Amerika Birleþik Devletleri Hayvan Zehir ve Kontrol Merkezine 1987'den 2001'e kadar kabuklu yemiþ zehirlenmesi nedeniyle baþvuran 48 köpekten elde edilen verilere göre 2.4 g/kg'dan 62.4 g/kg'a kadar deðiþen miktarlarda (ortalama 11.7 g/kg) kabuklu yemiþ yedikten sonra zehirlenme belirtilerinin görüldüðü bildirilmiþtir. Deneysel olarak yapýlan bir çalýþmada köpeklere 20 g/kg miktarýnda fýndýk verilmesini takiben 12 saat içinde zayýflýk, depresyon, kusma, ataksi, tremorlar ve/veya hipertermi geliþtiði, tremorlarýn sekonder olarak kas zayýflýðýna neden olduðu, fýndýklarýn kusmuk ve dýþkýda ayýrt edilebildiði, serum trigliseritleri, lipazlar ve alkalin fosfatazlarýnda hafif geçici artýþlar oluþtuðu, bütün belirtilerin ise saat içinde normale döndüðü bildirilmiþtir. Taný anamnez ve klinik belirtilere dayanýr. Ayýrýcý tanýda etilen glikol zehirlenmesi, hipotansif ilaçlarýn yutulmasý ve infeksiyöz hastalýklar (örneðin viral enteritis) deðerlendirilmelidir. Belirti göstermeyen ama 1-2 g/kg'dan daha fazla fýndýk alan köpekler için kusturma baþlatýlmalýdýr; aktif kömür büyük miktarda alýmlar için yararlý olabilir. Þans eseri bir çok belirti gösteren köpekler herhangi özel bir tedaviye gerek kalmadan iyileþebilir. Aðýr olarak etkilenmiþ hayvanlara sývý, analjezik veya antipiretikler gibi destek tedaviler yapýlabilir. KURU ÜZÜM/YAÞ ÜZÜM (Vitis spp) Amerika Birleþik Devletleri Hayvan Zehir ve Kontrol Merkezine 1999 ile 2001 yýllarý arasýnda oldukça fazla miktarda üzüm yiyen 10 köpekte akut mide-baðýrsak ve böbrek bozukluðu görüldüðünün bildirilmesi üzerine üzümün zehirliliðine iliþkin araþtýrmalar yaygýnlaþmaya baþlamýþtýr. Üzüm yenilmesi bazý köpeklerde anurik böbrek yetmezliðinin geliþmesine neden olur. Vakalar daha çok köpeklerde görüldüðünden, bununla ilgili bilgiler bu türden elde edilen bulgulara göre verilmektedir; ancak þimdiye kadar yalnýzca bir vakada bir bardak organik kuru üzümü yiyen bir kedide renal yetmezlik geliþtiði rapor edilmiþtir. Bazý köpeklerin neden üzüm yediklerinde herhangi bir belirti göstermedikleri, 6 Aðustos 2009

7 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ ancak ötekilerin böbrek yetmezliði gösterdikleri bilinmemektedir. Durum deneysel olarak yeniden tekrarlanmamaktadýr. Metabolik enzimler veya genetik yapýdaki farklýlýktan dolayý bazý köpeklerin ötekilerden daha duyarlý olup olmadýklarý belli deðildir. Zehirlenme yalnýzca belli bir grup köpeði etkileyebilmektedir ama ýrk, yaþ veya cinsiyet arasýnda henüz bir iliþki kurulamamýþtýr. Üzümle zehirlenmenin mekanizmasý henüz bilinmemektedir. Etkilenen köpeklerde, üzüm yedikten sonra saat içinde azotemi ile birlikte anurik böbrek yetmezliði geliþebildiði rapor edilmiþtir. Köpeklerde böbrek hasarýna neden olabilen üzümün miktarýnýn yaklaþýk 32 g/kg, kuru üzümün ise ayný miktarýnýn g/kg olabileceði bildirilmiþtir. Etkilenen köpeklerde üzümlerin alýnmasýný takiben 6-12 saat içinde kusma ve diyare geliþir. Öteki belirtiler letarji, iþtahsýzlýk, karýn aðrýsý, zayýflýk, dehidrasyon, polidipsi, tremor ve oliguridir. Anurik böbrek yetmezliði geliþtiðinde bir çok köpek ya ölür veya ötanazi edilmek zorunda kalýrlar. Serum glikoz, karaciðer enzimleri, pankreas anzimleri, serum kalsiyum veya serum fosfor düzeylerinde geçici yükselmeler dikkati çeker. Taný anamnez ve klinik belirtilere dayanýr. Ayýrýcý tanýda böbrek yetmezliðine neden olan öteki nedenler (örneðin etilen glikol, kolekalsiferol) deðerlendirilmelidir.üzüm zehirlenmesinin tedavisinde kusabilecek hayvanlarda acilen kusturmaya baþvurulmalýdýr. Kusturma %3 hidrojen peroksitle (2 ml/kg; 45 ml'den fazla verilmemelidir) baþlatýlmalý; ardýndan aktif kömür verilmelidir. Büyük miktar alýmlarda veya kusma ve/veya diyarenin kendiliðinden 12 saat içinde baþladýðý durumlarda 48 saat içinde hýzlý sývý diüresis önerilir. Sývý uygulanmasý sýrasýnda böbrek fonksiyonu ve sývý dengesi izlenmelidir. Oligurik köpekler için idrar üretimi dopamin (0.5-3 µg/kg/dak, IV) ve/veya furosemid (2 mg/kg IV) ile uyarýlmalýdýr. Anurik köpekler peritoneal diyaliz veya hemodiyaliz saðlanamazsa yaþamlarýný sürdüremezler ve daha sonra bile prognoz devam eder. Üzüm zehirlenmesinde anahtar korunmadýr. Hasta sahiplerine bu meyvenin hayatý tehdit eden klinik sorunlara neden olduðunu ve evcil hayvanlarýna hiçbir surette yedirmemelerini mutlaka söyleyiniz. SOÐAN (Allium cepa) VE SARIMSAK (Allium sativum) Soðan ve sarýmsak ayný aileden iki bitkidir ve ayný yolla hayvanlarý etkiledikleri rapor edilmiþtir. Özellikle alkilsistein sulfoksit gibi çok çeþitli organik sulfoksitleri içeren soðan ve sarýmsaðýn bütün tipleri klinik sorunlara yol açarlar. Bitki ezildiðinde veya herhangi bir þekilde hasara uðradýðýnda organik sülfoksitler, oldukça kompleks sülfür içeren organik bileþiklere dönüþürler. Bu bileþiklerin çoðunluðu veya metabolitleri, bitkilerin kokusu, tadý ve farmakolojik etkilerinden sorumludurlar. Organik sülfür bileþikleri mide-baðýrsak kanalýndan kolayca emilirler ve oldukça reaktif oksidanlara metabolize olurlar. Piþirme veya bitkinin bozulmasý bunlarýn potansiyel zehirliliklerini azaltmaz. Günümüze kadar soðan zehirlenmesine at, koyun, keçi, sýðýr, cennet papaðaný, kedi ve köpek gibi pek çok hayvanda rastlanmýþtýr. Köpek ve kediler soðan zehirlenmesine oldukça duyarlýlýk gösterirler. Allium türlerinde bulunan organik sülfür bileþiklerinin temel toksikolojik mekanizmasý oksidatif hemolizdir. Eritrositlerdeki oksidan maddelerin konsantrasyonu, antioksidan metabolik yolaklarýn kapasitesini aþtýðýnda oksidatif hemoliz oluþur. Köpeklerin eritrositlerindeki katalazýn antioksidan etkinliði düþüktür. Kedilerdeki normal hemoglobin ise oksidatif hasara diðer hayvan türlerindeki hemoglobinden 2-3 kez daha duyarlýdýr. Bu nedenle kediler Allium zehirlenmesine köpeklerden daha duyarlýdýr. Kedilerde 5 g/kg, köpeklerde g/kg kadar soðan yenilmesi klinik yönden önemli hematolojik deðiþikliklere neden olabilmektedir. Genel olarak bir hayvanýn bir defada kendi vücut aðýrlýðýnýn %0.5'inden daha fazla miktarda soðan yemesinin zehirlenmeyle sonuçlandýðý kaydedilmiþtir. Allium spp zehirlenmesi Heinz cisimli anemiye, methemoglobinemiye, agglutinasyona ve hemoglobinuriye neden olur. Anemiye ilave olarak küçük hayvanlarda iþtahsýzlýk, kusma ve diyare gibi mide baðýrsak belirtilerine rastanabileceði kaydedilmiþtir. Ýþtahsýzlýk, genellikle hemolizden bir gün önce oluþur. Tedavide mide baðýrsak ile ilgili belirtiler düzeltilmeli ve hastanýn hematokrit düzeyi yakýndan izlenmelidir. Heinz cisimciklerinin varlýðý belirlemek için kan frotileri yapýlmalýdýr. KAYNAKLAR 1. Veterinary Merck Manual (2009): Food Hazards. cfile=htm/bc/toc_ htm, (Eriþim: ) 2. Barceloux, DG (2009): Potatoes, tomatoes, and solanine toxicity (Solanum tuberosum L., Solanum lycopersicum L.). Disease-a-Month, 55 (6): Porterpan, B. (2005): Raisins and grapes: Potentially lethal treats for dogs. Detail.jsp?id=160622, Eriþim: Hansen, SR (2002): Macadamia nut toxicosis in dogs. Eriþim: Cope, RB (2005): Toxicology Brief: Allium species poisoning in dogs and cats. Brief-iAlliumi-species-poisoning-indog/ArticleStandard/Article/detail/174478, Eriþim: Wallis, ME (2005). Potentially toxic garden plants. Eriþim: Aðustos

8 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Kedilerde Böbrek Hastalýklarý Persian ve Persian Melezleri Gibi Kedi Irklarýnda Böbrek Sorunlarýnýn Þekillenmesinin Genetik ve Klinik Yönü Veteriner Hekim Dilruba COÞKUN AVHO Yönetim Kurulu Üyesi Kedilerde Böbrek Hastalýklarý Genlerin zihinsel ve fiziksel özellikleri önemli oranla etkilediði bilinmektedir. Kalýtým genler tarafýndan denetlenmekte ve kongenital bir defekt, genetik bir bozukluk sonucu oluþabilmektedir. Safkan kedi ýrklarýnda genetik hastalýklar daha sýk gözlenmektedir. Örneðin, böbrek hastalýklarý genlerin de etkisiyle bazý ýrklarda daha fazla görülebilir. Ýran (Persian) kedilerinin yüzde kýrktan fazlasýnda kalýtsal olarak Polikistik böbrek hastalýðý ( PKD ) þekillendiði bildirilmektedir. Keza persian melezleri gibi kedi ýrklarý da böbrek hastalýklarýna daha yatkýndýrlar. Kalýtsak kaynaklý önemli böbrek sorunlarý hakkýnda kýsa bilgiler aþaðýda sunulmaktadýr. 1- Akut Böbrek Yetmezliði: Bu ciddi sorun, genellikle, kalp yetmezliði, þok, enfeksiyon ya da ilerlemiþ tümör olgularý gibi sistemik hastalýklar benzeri üriner sistem hastalýklarýndan kaynaklanýr. Örneðin, etilen glikol-antifiriz gibi belirli zehirler ani böbrek yetmezliðine neden olur. Akut böbrek yetmezliðinde þok aniden geliþtiðinden, polidipsi ve poliüri görülmez. Kanda üre miktarý yükselmiþtir. Olgu-1: Persian ýrký kedide kanda üre miktarý yükselmiþtir (Akut Böbrek Yetmezliði) Belirtiler: Kusma (kanlý olabilir), dehidratasyon, stomatitis (sýklýkla yutma güçlüðü ile birlikte), durgunluk, sancý belirtileri ve koma en karakteristik semptomlardýr. Tedavi: Sorunun nedeni zehir ise, bu risk faktörünün (nefrotoksik ajanlar vb.)alýnmasý engellenmelidir. Rehidrasyon amacýyla sývý-elektrolit tedavisi yapýlmalýdýr.ayrýca fosfattan fakir bir diyet hazýrlanmalýdýr. Kusma, gastroenteritis gibi belirtiler semptomatik tedavi ile giderilebilir. 2- Kronik Böbrek Yetmezliði: Bu hastalýk, yavaþ ve latent geliþen ve genellikle yaþlý kedileri etkileyen, bir sorundur. Sebepleri arasýnda, kalýtsal ve kongenital hastalýklar, polikistik böbrek hastalýðý, üriner çýkýþta týkanma, idiyopatik nedenler vb. önde gelmektedir. Belirtiler: Poliüri, polidipsi, kondüsyonun düþmesi ve kilo kaybý; ileri aþamalarda üremi, kusma, aðýz kokusu, aðýzda yara ve ülserler, anemi,dehidratasyon; son aþamada ise kan kusmak, koma ve ölüm gelir. Olgu-2: Persian melezi kedide kanda üre miktarý artmýþtýr (Kronik Böbrek Yetmezliði) Tedavi: Kaybolan böbrek dokusu yenilenmez, dolayýsýyla kalan böbrek üstündeki yük minimum düzeyde tutulmalýdýr. Kedilere iyi kaliteli, düþük protein ve yüksek karbonhidrat içerikli bir diyet uygulanmasý gerekir.diyeti Omega-6 doymamýþ yað asitleriyle desteklemenin böbreðe zarar verdiði görülürken, Omega-3 desteðinin böbrekleri koruduðu ve olasýlýkla kan basýncýný düþürdüðü gözlenmektedir. 3- Alt Üriner Sistem Hastalýklarý: Kedi alt-üriner sistem hastalýðý ( FLUTD ) vesica ürinaria ve idrar yollarýný etkileyen bir hastalýk birleþimidir. Her yýl kedi nüfusunun yüzde birinin FLUTD 'un bir türüne yakalandýðý bildirilmektedir. Bazý hayvanlarda aðrýlý hatta ölümcül sorunlar yaratýrken, çoðunlukla obstürktif olmayan FLUTD olgularý görülmektedir. FLUTD her kedide obstrüktif olmayan sistite neden olabilirken, daha ciddi obstrüktif FLUTD kýsýrlaþtýrýlmýþ, ancak yeterli egzersiz yapmayan, kilo fazlasý olan erkek kedilerde görülmektedir. a) Obstrüktif olmayan FLUTD: Kedilerin yaklaþýk yüzde altmýþbeþinde,vesica ürinaria'nýn iç duvarýnda deðiþikliðe yol açan idiyopatik sistit þekillenmiþtir.vesica ürinaria' nýn mukozasý sinir iletimiyle (hipogastrik sinir, pelvik sinir, pudental sinir), idrardaki zehirli 8 Aðustos 2009

9 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ maddeler ( kristaller gibi ) arasýndaki etkileþim vesica ürinaria' nýn enflamasyonuna ya da poliüri ve dizüriye yol açar. Çoðu durumda kendiliðinden beþ gün içinde geçer ama bazýlarý tamamen týkanmaya kadar geliþim gösterir. Dizüri (Aðrýlý ya da zor idara çýkma): Ikýnma, uzun süre çömeldiði halde idrar çýkartamama, idrar çýkartma öncesi devamlý eþelenme, sýzlanmak, tuvalet kumunu sýk sýk ziyaret etmek, idrarýn kanlý ve tortulu olmasý, penis ve vulvanýn daha sýk yalanmasý gibi belirtileriyle tanýnýr. b) Obstrüktif FLUTD: Vesica ürinaria'daki kum (kristaller) ya da taþlar (ürolitler) üriner sistem obstrüksiyonlarýnýn yaklaþýk yüzde onunu oluþturur. Kedilerin yüzde altmýþýnda, enfekte olmuþ vesica ürinaria duvarýndan sýzan maddeler idrar yollarýnda birikerek bir týkaç oluþturur. Ayrýca üriner kristaller de üretilmiþse, bu týkaçta birikir ve tam bir obstrüksiyona yol açar. Ýdrarda kristal bulunmasý daha önce bir hastalýk geçmiþi yoksa pek önemli deðildir.ayný biçimde, idrarda kristal olmamasý vesica ürinaria'da taþ olmadýðý anlamýna gelmez. Tedavi: Önemli olan altta yatan nedeni yok etmektir. Kedilerin diyet deðiþimi ve yeni ev hayvanlarýnýn geliþi gibi çeþitli gerginlik unsurlarýnýn yapýlan araþtýrmalarda idiyopatik sistitle baðlantýlý olduðu bulunmuþtur. Bu gibi durumlarda antidepresan ilaçlarýn yararý olabilir. Enfeksiyon az rastlanan bir neden olduðundan, antibiyotikler de nadiren iþe yarar. Sancýyý gidermek amacýyla spazmolitik ilaçlar da kullanýlmaktadýr. Üriner sistem obstrüksiyonu ola kedilerde aðrý belirtileri bulunur.ikýnma bazen konstipasyonla karýþtýrýlabilir ve dýþkýlamak için ýkýndýklarý sanýlýr. Ýdrar PH'sý diyetle ayarlanýr ve dikkatle izlenmelidir. Bu kontrollar ev koþullarýnda PH çubuklarýyla günlük olarak yapýlabilir.vesica ürinaria mukozasýný korumak önemlidir.bu korunma teori olarak diyete N-asetil glükosamin GAG eklenerek saðlanabilir.her durumda su alýmýný arttýrmak gerekir.kuru mama yiyen kedilerde yaþ mamaya geçilmesi önemli bir önlemdir. FLUTD taþlarýnýn türleri: Struvit (Tripel fosfat kristalleri) en yaygýn görülen taþ türüdür ve taþlarýn yaklaþýk yüzde ellisini oluþurur. Bazý reçeteli özel diyetler ufak struvit ürolitlerini eritebilir (tripel fosfat kristallerinin idrar PH 'sý alkalidir, diyet seçiminde önemlidir.). Persian kedi ýrklarýnda böbrek hastalýklarý bu kristallerden dolayý gözlenmektedir. Kalsiyum oksalat kristalleri ürolitlerin yaklaþýk yüzde kýrkýný oluþturur.diyet yoluyla eritilemezler. (idrar PH 'sý deðiþkendir) ve idrar yollarýndan geçmek için fazla büyük iseler operasyonla alýnmalarý gerekir.yapýlan incelemeler sonucunda, kalsiyum oksalat kristallerinin daha çok persian kedi ýrklarýnda sýk rastlandýðý tespit edilmiþtir,ayrýca genetik unsurun kalsiyum oksalat kristallerinin ürolit oluþum riskini arttýrýcý etkisi olduðu bildirilmektedir. Alt üriner sistem hastalýðýnda taþ sorunu bulunan kediler için özel üretilmiþ diyetler bulunmaktadýr. Tedavi açýsýndan su alýmý da önemlidir. Sonuç olarak kedilerde böbrek hastalýklarýný önlemek için; *Yetiþkin kedilerin ve özellikle genetik olarak böbrek hastalýðýna yatkýn kedi ýrklarýnýn böbrek fonksiyonlarýný kontrol etmek, rutin kan ve idrar testlerin yaptýrmak önemlidir. *Kedilerin her üç ayda bir tartýlýp kontrolü yapýlmalýdýr (225g'lýk kilo kaybý bile önemli olabilmektedir). *Ýran(Persian)gibi kedi ýrklarýnýn ve melezlerinin PKD açýsýndan ultrasonla kontrol edilmeleri gereklidir. *Diþ eti hastalýlarýný önlemek önemlidir, çünkü bu hastalýk kan yoluyla böbreklere hasara neden olan bakteri yayýlmasýna neden olabilir. *Erkek kedilerin en az dokuz aylýk olana kadar kýsýrlaþtýrýlmamasý gerekir. *Kediler için çanaklarýnda yeterli miktarda içilecek su bulundurulmalýdýr. *Kedilerde sadece kuru mamaya dayanan diyetler sorun yaratabilir. Referanslar: * Doreen M. Houston, Andrew E.P. Moore, Michael G. Favrin, ve Brent Hoff, (2003), Feline urethral plugs and bladder uroliths: A review of 5484 submissions , The Canadian Veterinary Journal, 44(12), * Fogle B., Kedi Sahibinin El Kitabý, Ýstanbul: Alfa Basým Yayým Daðýtým, * Gündüz A.Ü., Gündüz M.C. Akyüz M., Arun S., Mahsunlar H., (2006), Ýran melezi bir kedide kistik böbrek olgusu., III. Ulusal Küçük Hayvan Hekimliði Kongresi Bilidiri Özetleri Kitabý, Mayýs, Bursa, 214 * Kaymaz Akdogan A., Ý.Ü. Veteriner Fak. Dahiliye Ders Notlarý, IV. Bölüm: Üriner Sistem Olgu-3: Persian ýrký kedide idrar mikroskobik incelemesinde tripel fosfat kristalleri gözlenmiþtir. * Taylor D., (2004), Kedi Bakýmý, Ýnkýlap Kitabevi, 253 Aðustos

10 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Microsporum canis Ýnfeksiyonu Veteriner Hekim Oya TEKÝN Microsporum Canis Microsporum canis sýklýkla, köpeklerin ve kedilerin ringworm olgularýndan izole edilen bir mantar türüdür ve görülme insidensi yüksek olan, zoonotik karakterli fungal bir organizmadýr. M.canis'in neden olduðu dermatomikozis özellikle evcil kedi ve köpek gibi pet hayvanlarý arasýnda bulunan kontagiyöz bir hastalýktýr ve önemli bir zoonozdur. Hastalýðýn çevreye yayýlarak kontaminant haline gelmesinde, infekte hayvanýn kýllarý, derisi üzerinde meydana gelen pullar ve kepekler ile direkt temas ya da fungal artrosporlar ve hifalar rol oynamaktadýr. Bunun yaný sýra, ektoparazitler, pruritis ve keratinizasyon oluþumuda deri bütünlüðünün bozularak, konakçý doðal savunma mekanizmasýnýn hastalýða predispoze hale gelmesine neden olmaktadýr. Evcil kedi ve köpekler semptomatik ya da asemptomatik M.canis taþýyýcýlarý olarak, insanlar için potansiyel birer hastalýk riski oluþturmaktadýrlar. Yapýlan bir çalýþmada, çevrede yaþayan ve mantar lezyonlarý yönünden klinik olarak semptom gösteren 30 hayvan (21 kedi ve 9 köpek) M.canis yönünden incelenmiþtir. Sonuç olarak incelenen bu pet hayvanlarda klinik olarak ringworm ile karakterize dermatomikozis gözlenmiþtir ve %97 oranýnda pozitiflik saptanmýþtýr. M.canis infeksiyonu saptanan insanlarýn ise %93.8'inin evinde kedi besledikleri saptanmýþtýr. Çalýþmalar göstermiþtir ki; semptomatik ya da asemptomatik olarak yaþayan kedi ve köpekler M.canis yönünden taþýyýcýdýrlar. Etkenin artrosporlarý oldukça dayanýklýdýr ve infeksiyon oluþmasý için, insanlar açýsýndan aya kadar, çevresel bir kontaminant olarak potansiyel risk alaný oluþturmaktadýr. Evcil kedilerin %30-70' i, köpeklerin ise daha düþük oranlarý (ancak literatürde spesifik verilere ulaþýlamamaktadýr) insanlarda zoonotik infeksiyonlara neden olmaktadýrlar. Bu nedenle evlerinde kedi ve köpek besleyen hayvanseverler bu tür bazý mantar infeksiyonarýýnýn bulaþýcýlýðýna karþý dikkatli davranmalýdýrlar. *Ýnsanlarda ve evcil kedi&köpeklerde gözlenen M.canis infeksiyonunun oluþturduðu deri lezyonlarý. Hasta kedi ve köpek sahiplerinde tek taraflý kýrmýzý renkli kepekli karakterde yaygýn kaþýntýlý lezyonlar saptanmýþtýr. 10 Aðustos 2009

11 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ MATERYAL VE METOD Hasta sahiplerinden alýnan anamnezler sonucunda, hastalarýn hepsinde hafiften þiddetliye doðru deðiþen derecelerde kaþýntý ve kýl dökülmesi dikkati çekmektedir. Bu lezyonlarýn daha hafif olgularýnda, küçük yuvarlak karakterde, kýl dökülmesi bulunan ve hafif kaþýntýlý olan ringworm lezyonlarý dikkati çekerken, daha þiddetli olgularda deri döküntüleri daha geniþ alanlarý kaplamakta ve kaþýntý olgusu da artmaktadýr. Etken incelenmesi için, hayvanlarýn lezyonlu bölgelerinden steril petri kutularý içine deri kazýntýsý ve kýl örnekleri alýnmaktadýr. Örneklere, öncelikli olarak direkt mikroskobik inceleme yapýlmaktadýr. Bunun için, kýl örnekleri, lam üzerine damlatýlan bir-iki damla %10'luk KOH çözeltisi üzerine lamel kapatýlarak 30 dakika boyunca bekletilerek mikroskopta direkt olarak incelenmekte ve kýllarýn çevresinde sporlarýn varlýðý araþtýrýlmaktadýr. Diðer bir teþhis yöntemi de, mikolojik kültür için alýnan deri kazýntýlarý Sabouraud Dextrose Agar'a (SDA) batýrma yöntemi ile (özellikle etkenin yoðun olarak bulunduðu bilinen kýl kökleri kýsmý) ekim yapýlarak 25 C'de gün süreyle inkubasyona býrakýlmaktadýr. Bu süre sonucunda SDA'da oluþan koloniler hem makroskobik hem de mikroskobik morfolojilerine bakýlarak incelenmektedir. Mikroskobik inceleme için, bir lam üzerine, oluþan koloniden dikkatlice küçük bir üçgen parça alýnýr ve üzerine bir-iki damla laktofenol pamuk mavisi damlatýlýr daha sonra üzeri lamel ile kapatýlarak preparat mikroskopta incelenmek üzere hazýrlanýr. Üreyen kolonilerin mikroskobik incelemesinde tür ayrýmýna da gidilmektedir. Ancak mikroskobik inceleme yapýlýrken laboratuvarda çalýþan hekim arkadaþlarýmýzýn mantar sporlarý nedeni ile dikkatli olmasý gerekmektedir ve bu nedenle hazýrlanacak preparat için mutlaka boþ bir kaðýt üzerinde (sporlarýn çalýþtýðýmýz yüzeyi kontamine etmemesi açýsýndan) çalýþýlmalý ve etkenin zoonoz karakterde olmasý nedeni ile mutlaka maske kullanýlmalýdýr. * M.canis'in makroskobik ve mikroskobik görünümü TEDAVÝ Mantar infeksiyonlarý genellikle baþ etmesi zor olan infeksiyonlardýr. Oral olarak kullanýlan ilaçlar, vücuda daðýldýðý zaman hýzlý bir þekilde deri, týrnaklar, ve kýllara etki etmekte ve tedavide daha etkili olmaktadýrlar. M.canis etkeninin saptandýðý hayvanlarda, itrakanazol kediler için 5 mg/kg oral, köpekler içinse 10mg/kg kullanýlabilir. Yine oral ketokanazol, kedilerde 5-7mg/kg, köpeklerde ise 10mg/kg kullanýlmaktadýr. M.canis'in tedavisinde oral olarak kullanýlabilen bir diðer ilaç da Terbinafine'dir ve günlük doz olarak, 30mg/kg 2 haftalýk periyod için yeterlidir. Tedaviye gün arasýnda lezyonlarýn iyileþme durumuna göre devam edilmelidir. M.canis saptanan hasta sahiplerine ise 150 mg/gün, 10 gün süreyle flukanazol tedavisi doktorlarca önerilmiþtir. KAYNAKLAR 1. Hector FR. (2005). An overview of antifungal drugs and their us efor treatment of deep and superficial mycoses in animals. Eriþim tarihi: Mancianti F, Nardoni S, Corazza M, D'Achille P, Ponticelli C. (2005). Enviromental detection of Microsporum canis arthrospores in the household of infected cats and dogs. Journal of Feline Medicine and surgery. 5: Mancianti F, Pedonese F, Millanta F, Guarnieri L. (1999). Efficacy of oral terbinafine in feline dermatophytosis due to Microsporum canis. Journal of Feline Medicine and surgery. 1: Or E, Kaymaz AA, Dodurka T, Tan H, Özgür YN. (1999). Zoonotik Microsporum canis Ýnfeksiyonu. Journal of Veterinary and Animal Sciences.23: Aðustos

12 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Prof.Dr. K. Zafer KARAER ile Söyleþi Hazýrlayan: Murat HARMAN Söyleþi Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Protozooloji ve Entomoloji Bölümü öðretim üyesi Prof.Dr. K. Zafer KARAER ile hayatý, mesleði, KKKA hastalýðý ve güncel konular üzerine konuþtuk. Geçtiðimiz sene "Penceremden Üniversite Gerçekleri ve Ülkem" adlý kitabýný çýkaran ve kitabýnýn ilk baskýsýndan elde ettiði geliri Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde okuyan baþarýlý öðrencilere vereceðini taahhüt eden Prof.Dr. K. Zafer KARAER kitabýnda sosyal içerikli makalelerden, keneye ve Kýrým-Konga'ya birçok konuyu yazdý. M. Harman: Sizin öðrenciniz olmam nedeniylede bildiðim bir gerçek var ki; mesleðinizi, hocalýðýnýzý, bilim adamlýðýnýzý hiç yorulmadan, usanmadan yazarak, konuþarak, araþtýrarak, yeni fikirler üreterek kýsacasý büyük bir aþkla yapýyorsunuz. Bu mesleðe sahip olmaktan, þu anki durum ve konumunuzdan mutlu musunuz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Böyle bir deðerlendirme yaptýðýnýz için çok teþekkür ederim. Bu meslekte 1969'dan 2009'a 40 senelik bir mazim var ve bu 40 senelik geçmiþimi deðerlendirdiðimde Veteriner Hekim bir öðretim üyesi olmaktan çok mutluyum. Çünkü bu meslek insaný öðretirken öðrenmek, yeni bilgiler edinmek, geliþmeleri takip etmek mecburiyetinde býrakýyor ve bu mecburiyet çok güzel bir durum. Bu mesleðin sürekli öðrenmeye açýk bir yaný var. Okumanýn sonu yoktur derler ya bunun gibi öðrenmenin de sonu yoktur. Bundan dolayý beyin sürekli aktif ve faal bir durumda olduðundan algýlama, deðerlendirme ve olaylara objektif olarak bakabilme kabiliyetimi de en üst seviyede tutuyor. Okumak, öðrenmek, öðretmek, beynin sürekli aktif olmasý, algýlama tüm bunlar insana yeni birçok vasýf kazandýrýyor. Doðru ve tarafsýz deðerlendirme bu vasýflarýn en baþýnda geliyor. Ýnsaný ve çevreyi anlayabilmek açýsýndan da öðretim üyeliði güzel bir meslek. Veteriner Hekim bir öðretim üyesi olmanýn getirdiði çok daha fazla tabi ki. Çünkü canlýlar alemini araþtýrmak, öðrenmek, gerçek yaþam düzenlerini gözlemlemek ve bu aleme hakim olmak oldukça pozitif bir durum. Canlýlar alemindeki olaylarý açýklamak örneðin bir metamorfoz olayý örneðin bir kurtçuktan bir sineðin oluþmasýný açýklayabilmek, bu oluþumdaki tüm hadiseleri kademe kademe incelemek, tetkik etmek ve deðerlendirmek, bunlarý mantýkla, akýlla, bilimle izah etmeye çalýþmak insana olaylara gerçek, tarafsýz ve objektif olarak bakabilme yetisini kazandýrýyor. Belki bunlar birçok insan için bir þeyi ifade etmez ama unutulmamalýdýr ki hayatta budur. Bir insanýn insan olabilmesi için düþünebilmesi, öðrenmesi, objektif olarak deðerlendirebilmesi gerekir. Bu nedenlerden dolayý hem Veteriner Hekim olmaktan hem de öðretim üyesi olmaktan mutlu ve memnunum. Veteriner Hekimlik bu yetileri kazandýran nadir mesleklerden biridir ve çok önemli bir meslektir. M. Harman: Üniversiteye baþlamadan önce Veteriner Hekim mi olmak istiyordunuz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Gerçeði söylemek gerekirse 1969 yýlýnda Veteriner Hekimlik nedir bilmiyordum,bu meslek hakkýnda hiçbir bilgiye sahip deðildim. O yýllarda bakanlýk tarafýndan Veteriner Hekimliði öðrencilerine burs veriliyordu ve benim bu mesleði tercih etmemde en büyük nedende bu olmuþtu. Yoksa bilinçli olarak ben Veteriner Hekim olacaðým gibi bir hedefle bu üniversiteyi tercih etmemiþtim. O günle 12 Aðustos 2009

13 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ bu günü karþýlaþtýrýyorum da o zamanlar bu meslek o kadar deðerliymiþ ki bakanlýk öðrencisini burslu okutuyormuþ. Bugün öðrencilerine burs verilmiyorsa, mezunlarý iþsiz kalýyorsa bu mesleðin geldiði nokta iyi deðildir. Bunu düþünmek gerekiyor! Bu þekilde Fakülteye girdikten sonra mesleðimi çok sevdim. Mezun olduktan sonra 2 yýl Þanlýurfa'da Veteriner Ýþleri Genel Müdürlüðü'nde görev yaptým. Eskiden Veteriner Ýþleri Genel Müdürlüðü vardý ve bu mesleðin teþkilatlanmasýnda çok önemli bence. Bunlarýn sýk sýk dile getirilmesi gerekiyor. 1982'deki yapýlan deðiþiklik ve reorganizasyon altýnda ne yazýk ki redejenerasyon yapýldý. O zamanlar Veteriner Ýþleri Genel Müdürlüðü'nün tüm il ve ilçelerde teþkilatlarý vardý ve en geliþmiþ, en donanýmlý þekilde çalýþýrdý. 1982'de yapýlan deðiþiklikler bu süreci tam tersine çevirmiþtir. Bunu vurgulamakta özellikle yarar görüyorum 1982'de yapýlan bu yanlýþ düzenlemeler V e t e r i n e r Hekimliðinin öneminin azalmasýnýn ve bugünkü durumumuzun baþlangýç noktasýdýr. Yapýlan birleþme ile mesleðimiz ileri deðil geriye gitmiþtir ve günümüzdeki durum ortadadýr. Bugün üniversite tercihlerinde Veteriner Hekimliðinin puaný yada yüzdelik dilimi durumumuzu ortaya koyuyor. Ben üniversite puanýmla rahatça bir týp fakültesine de girebiliyordum. Varýn gerisini siz düþünün. M. Harman: Mesleðinizde geçirdiðiniz bu 40 yýllýk süreye baktýðýnýzda sizi isyan ettiren bir olay ya da olaylar oldu mu? Prof. Dr. Zafer KARAER: Bunlar o kadar çok ki nerden baþlasam hangisini anlatsam bilmiyorum. 167 yýllýk bir tarihe sahip olan bu mesleðin 40 yýllýk kýsmýný tanýyorum ve beni her gün isyan ettiren en büyük þey 167 yýllýk geçmiþi olan bu meslek bugün neden bu halde! Bu tüm meslektaþlarýmýzýn düþünmesi gereken bir husustur. Her þeyin yükselmesi gerekirken tabiri caizse neden mesleðimiz ayaklar altýnda, neden mezun olan meslektaþlarýmýz iþsiz kalýyor, neden diplomasýný kiralayanlar var, neden çok düþük ücretlerle çalýþanlar var? Bunlar üzerine gidilmesi gereken ve tüm ayrýntýlarýyla düþünülmesi gereken mevzular. Bunlar beni her gün isyan ettiriyor. Beni isyan ettiren bir diðer konuda devletin oluþturduðu hiçbir ulusal politikada söz sahibi olamayýþýmýz. Biz en köklü Veteriner Fakültesiyiz fakat hiçbir projede söz sahibi deðiliz. Bizlerin birikimi mi yok. Deðiþik konularda çalýþan o kadar çok deðerli meslektaþýmýz var ki. Ama ne yazýk ki saðlýk, hayvancýlýk, gýda, tarým hiçbir politikada yokuz. Kimse seni dinlemiyor! Niye dinlemiyor? Ýtibar görmüyorsun yada yeterliliðin tartýþýlýyor! Bu gerçekten insaný isyan ettiriyor. M. Harman: KKKA hastalýðý popüler olup insan saðlýðýný tehdit etmeye baþladýðýndan beri öðrencileriniz, basýn mensuplarý, çevrenizdekiler kýsacasý tüm insanlar bu hastalýk ve kenelerle ilgili beþ aþaðý beþ yukarý ayný þeyleri sordular ve sizde geliþmeler ýþýðýnda ayný þeyleri söylediniz. Bunlarý sürekli tekrar etmekten yorulduðunuz odlu mu? Prof. Dr. Zafer KARAER: Þöyle bir laf var; "Anlayana sivrisinek saz anlamayana davul zurna az". Ben görevimi, üzerime düþeni yapmaya çalýþýyorum. Fakat ýsrarcý olmakta, tekrar etmekte yarar o l d u ð u n u düþünüyorum. Mevlana'nýn bir sözü var "Anlatýrsýnýz anlatmasýna ama karþýnýzdakinin anladýðý kadarýný anlatmýþ olursunuz". Ama ben insanlarýn o anladýðý kadarlýk kýsmýný daha da fazlalaþtýrmak için gayret ediyor, sürekli anlatýyor, her platformda sesimi duyurmaya çalýþýyorum ve çalýþacaðýmda. Ben bunu KKKA da izledim. Örneðin KKKA için kullanýlan kimyasallarýn yetkisi olsun olmasýn herkes tarafýndan bilinçsiz bir þekilde satýldýðýný, bunun yanlýþ olduðunu her yerde vurguladým, söyledim, yazdým. Geçtiðimiz günlerde bu konuyla ilgili bir geliþme oldu ve bu tarz ilaçlar izinsiz satýlamayacak artýk. Amaca ulaþabilmek için defalarca kez anlatmak gerekiyorsa, karþýmýzda ki insanlarýn anlayabilmesi için milyonlarca kez tekrar etmek gerekiyorsa bunu yapmamýz gerekiyor. Bunlarý ýsrarla yapalým ki anlaþýlan kýsýmlar daha da artsýn ve amaca ulaþýlabilsin. M. Harman: KKKA hastalýðý hakkýnda hiç söylemediðiniz, kaleme almadýðýnýz farklý cümleler varsa bizimle paylaþabilir misiniz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Ben her anlamda paylaþýmcýlýðýn düstur edilmesinden yanayým, ki bir çok problem bu noktada þekilleniyor. Ýnsanlar paylaþmýyorlar, anlatmýyorlar. Ben uzmanlýðým ve konumum dahilinde ülkemin ve çevremdekilerin bilmesi gereken her noktayý, her ayrýntýyý paylaþtým bütün ayrýntýlarýyla. Anlatmadýðým yada paylaþmadýðým hiçbir þey yok diyebilirim. Örneðin daha dün AA'ya bir demeç verdim sprey olarak kullanýlan sinek kovucularla alakalý. Bunlarý sizin aracýlýðýnýzla da tekrar etmekte, yeniden söylemekte yarar Aðustos

14 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni görüyorum. Bu sprey olarak kullanýlan sinek kovucular deri yoluyla, solunum yoluyla insan ve hayvan vücuduna girerek geri dönüþü olmayan bir çok probleme yol açýyor. Keza çevreye verdiði zarar çok büyük. Ayrýca keneler için kullanýlan ilaçlarda da keneler bu bilinçsizce kullanýlan ilaçlara karþý direnç geliþtiriyor, güçleniyor. Açýkçasý bu kimyasallarýn kullanýlmamasý tercihimdir. Eðer kullanýlacaksa da uluorta satýlmamalý, geliþigüzel zamanlarda bilinçsiz bir þekilde kullanýlmamalý. Ülke gerçekleri de göz önünde tutulmalý. Örneðin ben kontrollü yaþam alanlarýnda bahsediyorum. Bu haþerelere karþý korunmada çok önemli bir konu. Ben izole bir yaþamdan da bahsetmiyorum yanlýþ anlaþýlmasýn. Kontrollü bir yaþam alanýndan bahsediyorum ki bu medeniyet seviyesi yüksek olan ülkelerde olmasý gereken bir durumdur. Medeniyet bir ülkede ne kadar ileriyse o derece kontrol vardýr. Gerek insanlarda oto kontrol geliþmiþtir gerekse genel anlamda her konu kontrollüdür. Bilinçsiz ve geliþigüzel hiçbir þey olmaz. Bu güne kadar bu kimyasallara harcanan parayla bu ülkeye Çin seddi yapýlýrdý! Biz ne kadar kontrolsüz, ne kadar geliþigüzel bir yaþam tarzýný benimsersek kene deðil tüm zararlýlara karþý karþýya gelmemiz kaçýnýlmazdýr. çalýþýyorum. Ama ne kadarý anlaþýlýyor bilemiyorum. Yapýlan bir iþ akla, mantýða, bilimselliðe uygun olmalý. 2008' de 20 Trilyon TL ilaç daðýtýlmýþ. Ben 2009' da kene enfestasyonu daha da artacak dedim ve ne yazýk ki arttý. Niye arttý? Az öncede dediðim gibi kullanýlan ilaçlar bilinçsizce kullanýldý. Böyle geliþigüzel yapýlan iþten hiçbir sonuç alýnamaz. Ýlaç kullanýlýyor, ilacý hayvan alýyor, etine ve sütüne, çevreye geçiyor, ekosisteme yayýlýyor. Tüm çevre, tüm düzen etkileniyor. Keneler için kullanýlan ilaçlar keneden önce hayvanlarý, insanlarý, çevreyi etkiliyor. En son kullanýlan ilaçtan ne kalýrsa keneye o kalýyor. Varýn gerisini siz düþünün. Belediyeler haþereler için ilaçlama yapýyorlar. Havaya savurup gidiyorlar. Sadece sinek mi, sadece kene mi var? Arýsý, kuþu, kedisi, köpeði, aðacý, havasý, insaný her þey etkileniyor. Bu noktada ekosistemin dengesinde, besin zincirinde kopmalar yaþanýyor. Kopma olan yerde de bir anda çoðalýveren canlýlar oluveriyor. Akýllý olmak gerekiyor. Bunun yolu da bilimsellikten geçiyor. Gelelim kenelerle mücadelede neler yapýlmalý? Öncelikle tüm Türkiye genelinde, 81 ilde bulunan kene populasyonu, mevsimsel aktiviteleri belirlenmelidir. Kene kýþýn nerede, yazýn nerede bulunuyor saptanmalýdýr. Keneler bir yýlda en fazla M. Harman: Ýlaçlarýn ve kimyasallarýn kullanýlmasýna net olarak karþý mýsýnýz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Ben ilaçlarýn, kimyasallarýn kullanýlmasýna kesin olarak karþý deðilim elbette fakat bilinçsiz, zamansýz ve geliþigüzel kullanýmýna karþýyým. Ne yazýk ki ülkemizde yýllardýr ilaç ve kimyasallar bilinçsizce, geliþigüzel, savurgan bir þekilde kullanýlýyor. Her þeyin kuralý nasýlsa öyle yapýlmalý. Bir ilaç hangi dozlarda, hangi zaman aralýklarýnda kullanýlmasý gerekiyorsa öyle kullanýlmalý. Bunun dýþýndaki her türlü kuralsýz ve geliþigüzel ilaç kullanýmýna net olarak karþýyým. M. Harman: Devletin KKKA için aldýðý tedbirleri yeterli buluyor musunuz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Bu soru devlet KKKA için tedbir alýyor mu? Diye olmalýydý bence. Tarým Bakanlýðý, Çevre Bakanlýðý, Saðlýk Bakanlýðý ne yapýyor acaba? Bir kere yapýlmasý gerekeni yapmýyorlar. Bu kuruluþlar bir araya gelip tartýþýp, konuþup, çözüm üretmeli ve bu üretilen çözümü de uygulamalýdýrlar. Ancak bir araya geldikleri bile söylenemez. Hepsi kendi baþýna buyruk politikalar üretmeye çalýþýyorlar. Birisi çiftçiye hayvan daðýtýyor, diðeri de ilaç daðýtýyor. Ben iþte bundan yakýnýyorum, benim feryadým bunun için. Her platformda bir þeyleri anlatmak için 14 Aðustos 2009

15 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ gün canlý üzerinde bulunurlar, kan emerler. Geriye kalan 340 günü kene ya yumurtlamak için, ya kabuk deðiþtirmek için, ya da kýþý geçirmek için yerdedir, topraktadýr, taþtadýr. Bu 340 gün unutuluyor, günlük dönemle uðraþýlýyor. Ki bu kenenin canlý üzerinde olduðu bu günlük dönemin zamanýný tespit etmeden, belirlemeden tahmini bir zamanda, rasgele bir þekilde hayvanlar ilaçlanýyor. Acaba hayvanýn üstünde kene var mý yok mu net olarak bilinmeden yapýlýyor. Böyle yapýlan iþten sonuç alýnýr mý? Tabi ki alýnmaz aksine kene daha da güçlenir, yapýlan ilaca karþý direnç kazanýr. Zaten sonuç ortadadýr. Oysa mücadele kenenin yerde kaldýðý, korumasýz, hareketsiz olduðu 240 günlük dönemde yapýlmalýdýr. Ancak böyle sonuç alýnabilir. M. Harman: Kuþ Gribi'nde çok sayýda kanatlýnýn itlaf edilmesinin KKKA hastalýðýnýn artmasýnda bir etkisi olduðunu düþünüyor musunuz? Prof. Dr. Zafer KARAER: Bu soru çok sýk soruluyor ama bu tavuk itlafýnýn KKKA hastalýðýnýn çýkmasýnda bir etkisinin olup olmadýðýný anlamak için öncelikle kene populasyonu ile ilgili bilgilere sahip olunmalýdýr. Bilgiler sadece belirli yerlerle sýnýrlý ki bunlarda tartýþýlýr. Peki diðer bölgelerde ne oluyor? Sadece Ankara ve çevresinde ki bir iki ilde çalýþma yapýlarak hiçbir þey elde edilemez ki bu çalýþmalar bile net bir þekilde yapýlmamýþtýr. Ne yazýk ki 2002'den beri hiçbir net çalýþma yapýlmamýþtýr. Bu gerçekten üzücüdür. Bilimsellikten uzak, gayri ciddi, günü kurtaran çalýþmalarla her þeyin çözüleceðini düþünen politikalar baþarýsýzlýða mahkumdur. Altýný çizerek söylemek istediðim bir cümle var; yetiþtiricilik konusunda köylüyü ve çiftçiyi birbirinden ayýrt etmek gerekiyor. Çiftçiyi köylülükten kurtarmak gerekiyor. Köylü nedir? Geleneðine, örfüne, ananesine baðlý ailesinden, bulunduðu ortamdan uzaklaþmayan, ne gördüyse onu yapan, geliþmelere çok fazla açýk olmayan insanlardýr. Ama çiftçi dediðin zaman durmak gerekiyor. Çiftçi tarým ve hayvancýlýkta; geliþmelere, teknolojiye, yenilenen tekniklere açýk olan, bunlarý öðrenen, uygulayan insandýr. Köylüyü ve çiftçiyi birbirinden ayýrt etmek gerekiyor. Ülkemizde ne yazýk ki bu ayrým yapýlamýyor. Bu ayrým yapýlamadýðýndan tarým ve hayvancýlýðýmýzýn durumu ortadadýr. Her köylü çiftçi deðildir. Çiftçi kendini köylülükten kurtarmalýdýr. Ben burada köylüyü kötülüyor yada aþaðýlýyor deðilim. Atatürk'ün dediði gibi "köylü milletin efendisidir". Köylü olmasa örfümüz, adetimiz, geleneðimiz, göreneðimiz, bizi biz yapan kültürümüz de olmaz. Demek istediðim çiftçi köylü deðildir. Çiftçi yeniliklere, teknolojiye, yeni uygulama tekniklerine açýk olmalý bunlarý yaptýðý iþlerde uygulamalýdýr. Devletimiz de politikalarýný bu yönde geliþtirmeli, çiftçiye köstek deðil destek olmalýdýr. Çiftçi olmazsa üretimde olmaz. Üretimi olmayan bir ülke ise yok olmaya, muhtaç olmaya, fakirleþmeye mahkumdur. Çiftçiyi köylülükten kurtarmanýn yolu onlara çok önemli insanlar olduklarýný, her türlü imkan ve teknikten yararlanmasý gerektiðini öðretmek gerekiyor. Orda bir köy var o köy bizim köyümüzdür deyip orada yaþayan insanlarýmýzý unutmamamýz gerekiyor. Köylerde yaþayan insanlarýmýzý insan gibi yaþatmamýz gerekiyor. Türkiye'nin acil hedefi bu olmalýdýr. Atatürk "köylü milletin efendisidir" derken neler yapmýþ dikkat etmemiz, her yaptýðý iþte bizlere örnek olduðu gibi bu konuda da onu örnek almamýz gerekiyor. Atamýz bu sözü söylerken yollar yapmýþ, AOÇ'yi yapmýþ, fabrikalar kurmuþ, köylüyü çiftçi olmaya yöneltmiþ, yaptýklarýyla üretime tam destek olmuþtur. Bence Türkiye'nin en büyük problemi budur. Köylerdeki nüfusun azalýp, þehir nüfusunun arttýðý gerçeðiyle yüz yüzeyiz. Köyden þehre bin bir zorlukla göç edenler köylülükten kurtulmuþ mudur? Hayýr aksine varoþlarda, daha kötü, daha zor hayat þartlarýnda yaþamaya çalýþmaktadýr. Burada köylüyü çiftçi yapmak ve yönlendirme konusunda en büyük görevlerden biride Veteriner Hekimlere düþmektedir. Köylerde yaþayan insanlarýmýzla iç içe yaþayan meslektaþlarýmýz onlara çiftçi olmak, üretken olmak konusunda önderlik yapmalý, anlatmalýdýr. Köylüye destek olmak adý altýnda devletimiz bir çok þey yapýyor. Örneðin 100 tane hayvan alýyor ama bunlarýn yarýsý deforme çýkýyor. Bu bir gerçektir. Bu hayvanlarý verdikleri insanlar yetiþtiricilik konusunda donanýmlý mý, deðil mi sormuyor. Önce eðitim, alt yapý ondan sonra giriþimde bulunmak gerekiyor. Köylüyü milletin efendisi yapmak buradan geçiyor. Atatürk böyle yapmýþtýr. Köylüyü üretime teþvik etmiþ, alt yapýyý hazýrlamýþ, onlarý çiftçi olmaya, üretici olmaya yöneltmiþtir. Ama bizler Atamýzýn yaptýklarýnýn üstüne tuðla koyacaðýmýza, onun yaptýklarýný yýkýyor, yakýyor, parçalýyoruz. Unutulmasýn ki "üretmeden tükenenler tükenirler". Sohbetimizin sonuna gelirken, bu acý bir gerçek ama az okuyan bir toplum olmamýza raðmen hazýrlamýþ olduðunuz bu derginin çýkarýlmasý büyük bir baþarýdýr. AVHO'nun bu dergiyi düzenli olarak yayýnlamasýný takdire þayan buluyorum. Çünkü ben yazýlý olanlara, basýlý olanlara çok deðer veriyorum. Cümlelerin söylemden daha çok yazýlý olmasý bana daha deðerli gelmiþtir. Konuþmamýn sonuna gelirken bahsetmek istediðim son bir konu var. Ben bu yaptýðým iþi daha önceki yýllarda da yaptým ama artýk öðrencilerime ödüllü kompozisyon yarýþmasý düzenliyorum. Kompozisyonun konusu ise "Bulunduðunuz noktadan Türkiye'ye ve geleceðe bakýþýnýz nedir?". Bu konu hep sabit kalacak. Bir gün öðrencilerimden birisi "hocam neden bize kompozisyon yazdýrýyorsunuz" diye sordu. Bende ona cevaben "öncelikle düþünen insanlar olmanýzý istiyorum. Türkiye ile ilgili bir fikriniz, düþünceniz olsun diye, okuyan, düþünen ve yazan insanlar olmanýz için bunu yapýyorum" dedim. Düþünmek insaný insan yapan en büyük erdem ve en büyük araçtýr. Benimle sohbet ettiðiniz, beni derginize konuk ettiðiniz için teþekkür ederim. Çalýþmalarýnýzda baþarýlar diliyorum. Tüm meslektaþlarýma sonsuz sevgi ve saygýlarýmla. Aðustos

16 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni VIII. Ulusal Veteriner Ýç Hastalýklarý Kongresi Güncel Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Ýç Hastalýklarý Anabilim Dalý tarafýndan düzenlenen, VIII. Ulusal Veteriner Ýç Hastalýklarý Kongresi, Sürmeli Efes Otel' de Temmuz 2009 tarihinde gerçekleþtirilmiþtir. Kongre Düzenleme Kurulu Baþkaný Doç. Dr. Hüseyin Voyvoda baþta olmak üzere, Baþkan Yardýmcýlarý Doç.Dr. Serdar Paþa, Doç. Dr. Bülent Ulutaþ, Sayman Yrd. Doç. Dr. Kerem Ural ve üyelerinde katkýlarýyla bu kongrenin düzenlenmesine emek vermiþlerdir. Bu kapsamda Ulusal Veteriner Ýç Hastalýklarý Kongreleri, her seferinde bilimsel paylaþým ve mesleki dayanýþmanýn arttýðý önemli etkinlikler olarak 14 yýldan beri devam etmekte olup, kongrede son yýllarda veteriner iç hastalýklarý alanýnda bilimsel ve teknolojik geliþmelerle saðlanan bilgi ve deneyimlerin, ülkenin farklý bölgelerinden ilgili bilim insanlarý, sahada çalýþan meslektaþlarýmýz ve sektör temsilcileri ile tartýþýlarak eðitim ve uygulamaya aktarýlmasýný saðlama yanýnda ortamýyla bilimsel ve sosyal iliþkileri güçlendirmek amacýný yerine getirmek üzere düzenlenmiþtir. emeði geçen ve katkýda bulunan tüm hocalarýmýza ve meslektaþlarýmýza AVHO Yönetimi olarak teþekkür ediyoruz. DUYURU 2004 Yýlýnda 6343 sayýlý kanunun 27. Maddesinin 7. Bendinin adaletli bir temsil hakký taþýmadýðý gerekçesiyle, Odamýz tarafýndan Bölge Ýdare Mahkemesi'nce açýlan dava haklý görülerek Anayasa Mahkemesi'nde görüþülmek üzere Yüksek Mahkeme'ye gönderilmiþ ve Anayasa Mahkemesi de ilgili maddenin iptali yönünde karar almýþtýr. Kararla ilgili daha detaylý bilgi almak için odamýzýn internet adresini ziyaret edebilirsiniz NOT: 6343 Sayýlý kanunun 27. Maddesinin 7.Bendi Madde 27- Umumi heyetin vazifeleri 7. Büyük Kongre'ye iþtirak etmek üzere, elliye kadar üyesi olan odalardan iki, yüze kadar üyesi olan odalardan dört ve yüzden fazla üyesi olan odalardan altý temsilci seçmek. Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Yönetim Kurulu Üyesi Veteriner Hekim Dilruba Coþkun bilimsel kongrede Gençlik Hastalýðý (Distemper) ile ilgili olgu sunumuyla bilgi paylaþýmýnda bulunmuþtur. Kongrenin düzenlenmesinde 16 Aðustos 2009

17 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ???? Aðustos

18 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni KEDÝ TIRMALAMA HASTALIÐI (CAT SCRATCH DÝSEASE) Veteriner Hekim Özlem ÞAHAN Kedi Týrmalama Hastalýðý Kedi týrmýðý ateþi olarak da bilinen hastalýk küçük, gram(-) bir basilin neden olduðu zoonoz karakterli enfeksiyöz bir hastalýktýr. Ýnsanlarda çoðunlukla iyi huylu,sýnýrlý nadiren generalize olan kronik lenfadenopati ile karakterize hastalýk, çocuklarda yaygýn olarak görülür.lezyonlar genellikle kedilerin týrmalamasýný takiben ortaya çýktýðý gibi kedi ve köpekle temas sonrasý da görülmektedir.ancak kedi týrmalama sonrasý daha sýk görüldüðü için kediler enfeksiyon kaynaðý olarak deðerlendirilirler.ýnsandan insana bulaþma bilinmemektedir. Hastalýk Etkeni: Hastalýðýn etkeni konusunda farklý fikirler ortaya konulmuþtur. Buna karþýn son zamanlarda Bartonella henselae, Bartonella quinatai, Afipia felis ve Afipia clevelandensis hastalarýn lenf düðümlerinden izole edilebildiðinden hastalýðýn etkeni olarak deðerlendirilmektedirler. Klinik Belirtiler: Granulomlar daha sonra birleþerek apseleþir. Giriþ yerinde oluþan papül veya püstül 1-3 hafta devam eder. CSD ile enfekte olmuþ kiþi grip benzeri semptomlar gösterir; orta derecede ateþ, baþ aðrýsý,aþýrý yorgunluk, terleme, kas ve eklem aðrýlarý ve azalmýþ iþtah görülebilir.bazý insanlar birkaç hafta içinde iyileþmektedirler. Vakalarýn %5-15'inde kalp, göz, beyin, mide-barsak,deri problemleri görülmektedir. Eðer etken gözden girerse konjonktivit ve periauriküler lenfadenopati (Parinaud'un oküloglandüler sendromu) oluþabilir. Hastalarýn yaklaþýk %3'ünde ensefalopati, pnömoni, eritema nodosum, trombositopeni ve osteolitik lezyonlar geliþebilir. Hastalýðýn Kedilerdeki Belirtileri: Hastalýk etkenini taþýyan ve bu etkenleri insanlara bulaþtýrabilen enfekte kedilerde genellikle hastalýða ait bulgular görülmez. Kediler etkeni taþýyýcý görev yaparlar.bununla birlikte, son zamanlarda yapýlan çalýþmalar Bartonella enfeksiyonu ve belirli kronik yangýsý olan kedilerin iliþkili olduðunu göstermektedir (örn;diþ eti yangýsý (gingivitis),aðýz yaralarý( stomatitis), yangýsal barsak hastalýðý(inflamatory bowel disease), belirli göz problemleri ve bazý idrar yolu anormallikleri. CSD subakut bir hastalýktýr. Kuluçka süresi 2 hafta kadardýr. Týrmalanan bölgeye yakýn þiþlik oluþur.bu þiþlikler birkaç hafta veya birkaç ay kalýcý olabilmektedirler. Özellikle baþ ve boyun lenf düðümlerinde hiperplazi ve ardýndan granulomlar oluþur. Hastalýðýn Ýnsanlardaki Belirtileri: Klinik olarak ilk gözlenebilen belirti týrmalanan veya ýsýrýlan bölgede oluþan yara ve bunu takiben þekillenen deri lezyonlarýdýr. Bu lezyonlar kýrmýzý renkte yuvarlak ve kabukludur. Hastalýðýn insanlarda görülen en karekteristik belirtisi ise lenfadenopatidir. Öncelikle boyun bölgesi lenf yumrularýnda görülen bu deðiþikliðe mandibular, inguinal ve 18 Aðustos 2009

19 Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ torakal (çene, kasýk ve göðüs) lenf yumrularýnda da rastlanabilir. Elle yapýlan muayenelerde lenf yumrularýndaki bu þiþkinliði tespit etmek mümkündür. Ayrýca yüksek ateþ, iþtahsýzlýk, halsizlik, mide bulantýsý ve kusma gibi genel belirtilerin yanýsýra dalakta büyüme, farenjit ve paratiroid bezinde büyüme gibi spesifik bulgularda görülebilir. Bu spesifik belirtiler yanýnda daha az oranda olsa da encephalitis, felç, saldýrganlýk, yüz kaslarýnda felç, koma gibi sinirsel belirtiler ve diþ etinde, aðýz içinde yaralar, aðrýsýz þiþkinlikler tarzýnda konjunktival granulomlar gözlenebilmektedir. Kedilere Bulaþma Yollarý: Kedilerde hastalýða sebep olan deðiþmez etken Bartonella henselae'dir. Özellikle mayýs aylarýnda pireler tarafýndan taþýnýr ve k e d i l e r e mikroorganizma pireler aracýlýðýyla bulaþtýrýlýr. Bartonella quinata'nýn ise kaynaðý bilinmemektedir. Kedinin üzerine dökülen pire dýþkýlarý kedi kaþýnýrken týrnaklarýna ya da kendini temizlerken aðzýna bulaþacaktýr. Böylece pirenin dýþkýsýyla bulaþýk etkeni (Bartonella) kedi almýþ olacaktýr. Ýnsanlara Bulaþma Yollarý: Ýnsanlar bu hastalýðý kedi týrmalamasý veya ýsýrmasý ile alabilirler. Eldeki açýk yaradan kedinin yalamasý ya da týrmalamasý ile de etken insana geçebilmektedir. Ayrýca köpeklerin de hastalýk etkenlerini taþýyabileceði ve bulaþmaya neden olabileceði bildirilmiþtir. Risk Yaratan Faktörler: Hastalýk tüm dünyada sýklýkla ýlýman iklimli bölgelerde ve en sýk Aðustos-Ocak aylarý arasýnda görülür. Ýnsanlarda da gençler ve özellikle çocuklar hastalýða daha duyarlýdýr. Hastalýðýn erken yaþlarda görülme oraný yüksektir.csd hastalarýnýn %54-87'si 18 yaþ altýndaki çocuklardýr. 20 yaþ üstündeki yetiþkinlerde görülme oraný ise %40'ýn üzerindedir. Özellikle yavru kediler hastalýðýn taþýnmasýnda etkin rol oynar. Pireler bakterilerin taþýnmasýnda aracýlýk ettiðinden aþýrý pire enfestasyonu görülen kediler daha fazla risk oluþturabilir. Açýk yaralarýn varlýðý, yalama sonucu bulaþma olabileceðinden riski artýran diðer bir faktördür. Erkekler hastalýða kadýnlardan daha duyarlýdýr. Evinde kedi besleyenler ve veteriner hekimler risk grubundadýrlar. Organ nakli söz konusu olan hastalarda, kanser tedavisi gören hastalarda,baðýþýklýk sisteminin baskýlandýðý durumlarda ve HIV/AIDS pozitif hastalarda CSD riski artmakta hatta bu hastalarda çok daha þiddetli seyretmektedir. CSD Teþhis Yöntemleri: Hastalýðýn teþhisinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu her vakada deri lezyonlarýnýn görülmeyebileceðidir. Teþhis için en doðru sonuçlar laboratuvar testleri ile mümkündür. Bu amaçla, deri lezyonlarýndan örnek alýnarak patolojik incelemeler yapýlabilir.kan tahlili ile de enfeksiyonun varlýðý tespit edilebilir. Uygulanacak testler arasýnda; PCR (Polymerase chain reaction), EIA (Enzyme immunoassay), IFA(Immunofluorescent Antibody), ve Western Blotting tekniði de bulunmaktadýr.ayrýca biyopsi yapýlabilir. Kedi týrmýðý hastalýðýnýn teþhisinde en önemli adým ise kiþinin anamnezinin (hikayesi) araþtýrýlmasýdýr. Kedi ile temasýn olup olmadýðýnýn öðrenilmesi kesin teþhisin konulmasýnda yardýmcý olan temel unsurdur. Saðaltým: Lenf adenopatilerinin kötü huylu olmadýðý belirtilmelidir. Hastalýk kendiliðinden sýnýrlandýðý için genellikle tedavi önerilmemekle birlikte destekleyici tedavi önerilir.aðrýlý olgularda analjezikler kullanýlýr.ýrinli olaylarda drenaj yapýlmakla beraber pek tavsiye edilmemektedir. Gentamisin(5mg/gün, Ý.M) veya trimethoprim-sulfamethaxazole (6-12mg/kgTMP+30-60mg/kg SMX oral,7gün) verilebilir. Steroid tedavisi önerilmemektedir. Ýmmün yetmezlik durumlarýnda eritromisin (4*250mg/gün) verilebilir. Alternatif olarak siprofloksazin, rifampisin, tetrasiklin, sefoksitin sodyum, netilmisin sulfat, mezlosilin sodyum da kullanýlabilir. Kaynaklar: 1. Florin, TA.;Zaoutis, TE.;Zaoutis LB..Beyond cat scratch disease:widespring spectrum of Bartonella henselae infection. Pediatrics. 2008;121(5): Kedi ve Köpek Hastalýklarý.(1998) Medisan Yayýnevi Türk Ýnfeksiyon Web Sitesi(TÝNWEB) 5. Aðustos

20 T.V.H.B. ANKARA BÖLGE SÝ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasý Bülteni Hill's Yeni Jenerasyon Science Plan "Kusursuz Dengelenmiþ Beslenme" Yeni Jenerasyon Hill's Science Plan ürünleri; geliþtirilmiþ ve evcil hayvanýn özel ihtiyaçlarýna destek veren formülleri, arttýrýlmýþ lezzeti ve yepyeni paketleri ile, Veteriner hekim ve petshoplar aracýlýðý ile evcil hayvan sahipleri ile buluþuyor. Dünya Veteriner Hekimler Günü Yeni Jenerasyon Hill's Science Plan, evcil hayvanýnýzýn özel ihtiyaçlarýný karþýlamak için klinik olarak kanýtlanmýþ antioksidanlar ve üstün kaliteli içeriði ile doðru þekilde dengelenmiþ geniþ bir ürün yelpazesi sunmaktadýr.hill's Science Plan ürünlerinin yapýsýnda baðýþýklýk sistemini kuvvetlendiren ve köpek yavrularýnýnýn aþýlarýnýn etkinliðini arttýran antioksidanlar haricinde, beyin ve göz geliþimi için önem arz eden DHA, diþ kemik ve kaslarýn geliþiminde önemli rol oynayan çeþitli mineraller dengeli miktarlarda bulunmaktadýr. Evcil hayvanýn saðlýklý ve dengeli beslenebilmesi için beslendiði mamanýn bünyesinde besin öðelerinin (protein, yað, karbonhidrat, tuz..v.s) ideal oranlarda olmasý gerekmektedir. ( Bknz: Ýdeal Aralýk Grafiði) Sözgelimi, mamanýn içinde protein oranlarýnýn fazla olmasý, böbrek rahatsýzlýklarýna neden olurken, proteinin az olmasý büyümede geriliðe neden olabilmektedir.önemlilik arz eden diðer bir besin maddesi de sodyum yani Tuz'dur.Mamanýn içinde tuz oranýn yüksek olmasý, Hipertansiyon, kalp ve böbrek rahatsýzlýklarýna sebep olurken, tuzun az olmasý Anoreksi, Bitkinlik, Vücut sývý dengesini saðlayamama gibi sonuçlar doðurabilir. Bu nedenle Hill's Science Plan mamalarýnýn hepsinde besin öðeleri, evcil hayvanýn saðlýðýný tehdit etmeyecek ve onu en saðlýklý ve dengeli þekilde besleyecek biçimde geliþtirilmiþ ve üretilmiþtir. Hill's ürünleri,kedi ve köpekler için, farklý yaþam evreleri, ýrk büyüklüðü ve bireysel ihtiyaçlara göre çeþitlendirilmiþtir. Hill's yeni ve geniþ ürün gamý ile evcil hayvan sahiplerinin istek ve ihtiyaçlarýný en üst düzeyde karþýlamayý hedeflemektedir. 20 Aðustos 2009