TÜRKİYE DE DOKU BANKASI FAALİYETLERİ. Prof. Dr Fatma Savran-Oğuz ITF KİBANK

Transkript

1 TÜRKİYE DE DOKU BANKASI FAALİYETLERİ Prof. Dr Fatma Savran-Oğuz ITF KİBANK

2 Yıl 1957 Dr. E. Donnall Thomas tarafından ilk defa Kök hücre nakli 1990 Nobel Ödülü

3 1 millionth blood stem cell transplant marks major medical milestone International cooperation among physicians, scientists credited for landmark achievement

4 Allogeneik kök hücre nakli (allo-khn) tedavisinde nakil başarısının sağlanabilmesi için sağlıklı vericilerin HLA tam uyumlu kardeş verici olması idealdir

5 Allojeneik hematopetik kök hücre nakli (allo-hkhn) adayı bir hasta için HLA uyumlu kardeş verici olasılığı ailenin genişliğine bağlıdır.

6 HLA uygun kardeş vericisi bulunmayan allo-hkhn adayı için seçenek; Hastalarda akraba dışı verici bulma kurumları gelişmeden önce tek seçenek en uygun Tam/ kısmi uyumlu akraba verici nin bulunması

7 HLA doku grubu uygun kardeş ve akraba vericisi olmadığı belirlenen ve alojeneik naklin en uygun tedavi şekli olduğu bilinen hastalarda Ulusal /uluslararası doku bilgi bankalarına başvurudur. Bu işlem hastanın HLA doku tiplemesinin sık rastlanılırlığı ile orantılı olmak üzere uzun süreli bir işlemdir

8 Yıl 1964 Alıcı ve verici arasında HLA uyumunun graft ın sağ kalım süresini artırdığı klinik olarak gözlenince HLA antikorları taraması, HLA tiplemesi ve HLA uyumlu nakil yapılması gündeme geldi

9 Almanya da Münich de kan transfüzyonu ile ilgili bir toplantıda Van Rood gönüllü kan bağışçılarının ileride HLA uygun trombosit vericisi ya da kemik iliği transplantasyonu vericisi olarak kullanılmak üzere HLA doku tiplemelerinin yapılarak saklanmalarını önerdi.

10 İlk çok sayıda kemik iliği gönüllü vericisine sahip, HLA doku tiplemesinin maddi karşılığını sağlayabilen ve dünyaya verici sunan kuruluş Anthony Nolan Araştırma Merkezi olmuştur

11 JOSE CARRERAS FOUNDATION 14 Temmuz 1988 tarihinde, José Carreras Uluslararası Lösemi Vakfını (Fundació Internacional Josep Carreras a la Lluita kontra la Leucèmia başına) kurdu Kemik iliği bağışını arttırmak için kampanyalar organize etmek ve REDMO -Kemik İliği Bankasının veri tabanının güçlenmesini sağlamak

12 Avrupa da 1988 de ulusal veriler Avrupa vericileri başlığı Europdonor altında her ülkeden toplanmaya, gönüllü kan bağışında bulunan vericilerden kemik iliği nakli vericisi oluşturmaya yönelik düzenli olarak çalışmalara başlanmıştır.

13 1984 de Amerika da verici ve transplant merkezlerini organize eden bir ulusal merkez oluşturulmuş 1986 da devlet tarafından ulusal ilik verici programı National Marrow Donor Program (NMDP)

14 Avrupa vericileri başlığı altında toplanan verilerin 1989 da dünya çapında kullanıma açılması kararlaştırılmıştır; Bone Marrow Donors Worldwide

15

16 Akraba dışı vericiden kemik iliği transplantasyonu Avrupa kan ve kemik iliği transplantasyon Derneği (EBMT) verileri: Allogeneik transplantasyonda verici dağılımı Avrupa ülkelerinde : Akraba verici: %59 Akraba dışı verici: %41

17 Kemik İliği Bankalarının hastalar için uygun bulunan verici kaynakları incelendiğinde, yaklaşık (% 43.8) yarısına yakın bir kısmının başka ülkedeki Kemik İliği Bankaları tarafından sağlandığı görülmüştür.

18 49 ülkeden, 67 kök hücre donör merkezi 30 ülkeden, 46 kordon kanı bankası BMDW verileri 20,791,459 20,230,509 donor 560,950 kordon kanı ünitesi

19

20 Nüfusa göre en fazla gönüllü verici sayısına sahip ülke Amerika ve Almanya Güney Kıbrıs, İsrail ve Almanya da nüfusun sırasıyla %13, %7 ve %4 ü gönüllü vericidir. Geri kalan ülkelerde nüfusun %1.7 sinden daha az bir kısmı erişkin kök hücre donörüdür. Genelde, kişi başına düşen milli gelirin yüksek olduğu ülkelerde gönüllü verici sayısı yüksektir.

21 Portekiz, Çin, Brezilya ve İsrail 2006 yılındaki donör sayılarını 2008 yılında 2-3 kat arttırmayı başarmışlar. Almanya- ZKRD, Antony Nolan Trust ve Hollanda daki Europdonor ün donör havuzundaki büyüme ise yıllık %0.1 ila %5 arasında bildirilmiştir.

22 Uluslararası havuza kayıtlı gönüllü vericilerin %80 inin HLA-A,B,DR doku grupları tiplenmiştir. %46 sı Amerika kıtasına, %35 ü Avrupa ya (İsrail ve Ermenistan dahil) %16 sı ise Batı Pasifik bölgesine (Avusturalya, Çin, Japonya ve Kore) aittir. Diğer bölgelere kayıtlı donörlerin ise çoğunluğu HLA-A,-B doku grubu tiplenmiş donörler olup, bu bölgelerde HLA-A, -B, -DR doku grubu tiplenmiş donör oranı yalnızca %0.3 tür.

23 Bone Marrow Donor Worldwide :

24 1999: Prof Dr. Mahmut Çarin Başkanlığında kuruldu 2000: Dünya Kemik İliği Bankası'na (Bone Marrow Donor Worldwide-BMDW) üyelik 2002: Dünya Kemik İliği Donör Derneği'ne (World Marrow Donor Association-WMDA) üyelik

25

26 KOORDİNASYONUN GENEL ŞEMASI GÖNÜLLÜ VERİCİ KAZANIM PROGRAMI YURT İÇİNDEKİ KORDON KANI BANKALARI KORDON KANI TOPLAMA MERKEZİ GÖNÜLLÜ VERİCİ MERKEZİ DTL DOKU BİLGİ BANKASI BMDW TEST LAB.. DTL NAKİL ORGANİZASYON NAKLİ PLANLAYAN HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİ HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİ YURT İÇİ VE YURT DIŞINDAKİ DOKU BİLGİ BANKALARI MUAYENE TETKİK AFEREZ KEMİK İLİĞİ HARVESTI KURYE

27 DOKU BİLGİ BANKASININ ÜÇÜNCÜ TARAFLARLA İLİŞKİSİ BMDW GÖNÜLLÜ VERİCİ MERKEZLERİ DOKU TİPLEME LABORATUVARLARI DOKU BİLGİ BANKASI YURT İÇİNDEKİ HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİ NAKİL ORGANİZASYONU HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZLERİNDEN, YURT İÇİ VE YURT DIŞI DOKU BİLGİ BANKALARINDAN GELEN TARAMA BAŞVURULARINI KABUL EDEREK DOKU BİLGİ BANKASINA İLETMEK DOKU TİPLEME SONUÇLARINI BİLGİ SİSTEM AĞINDA SAKLAMAK KAYITLI VERİCİLERLE EŞLEŞTİRMEK YURT İÇİ TARAMADA EŞLEŞMEYEN HASTALAR İÇİN BMDW VERİ TABANINDAN TARAMA YAPMAK EŞLEŞEN VERİCİLERİN BİLGİLERİNİ NAKİL KOORDİNASYON BİRİMİNE İLETME EŞLEŞEN VERİCİLERİ N AKTİVASYONLARINI VE İLERİ TEST İŞLEMLERİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK

28 NAKİL ORGANİZASONU DOKU BİLGİ BANKASI EŞLEŞME EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERİ GÖNÜLLÜ VERİCİ MERKEZİNE BİLDİRMEK EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERİN İLERİ TİPLENDİRMESİ İSTEMİNİ YAPMAK EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERLE İLGİLİ BİLGİLERİ NAKİL MERKEZİNE İLETMEK EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERİN KONFİRMASYON İÇİN TİPLENDİRMESİ YAPMAK GÖNÜLLÜ VERİCİ MERKEZLERİNE EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERLE İLGİLİ İŞLEMLER İÇİN TEMASTA OLMAK GÖNÜLLÜ VERİCİYİ DEĞERLENDİREN NAKİL MERKEZİNDEN HAZIRLANAN RAPORLARI ALIP NAKİL YAPACAK MERKEZE ULAŞTIRMAK NAKİL ORGANİZASYONU GÖNÜLÜ VERİCİ MERKEZİ YURT İÇİNDEKİ KORDON KANI BANKALARI YURT İÇİNDEKİ NAKİL YAPAN VE NAKİL DIŞINDA HASTAYI DEĞERLENDİREN HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİ YURT İÇİNDEKİ DOKU BİLGİ BANKALARI YURT DIŞINDA BULUNAN DOKU BİLGİ BANKALARI

29 HLA C HLADRB1 HLADQB1 2 DİJİT HLA C HLADRB1 HLADQB1 4 DİJİT KONFİRMASYON DTL VİRAL MARKIRLAR KAN SAYIMI TEST LAB. NAKİL 0RGANİZASYONU GÖNÜLLÜ VERİCİ MERKEZİ NAKLİ PLANLAYAN HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİ EŞLEŞEN GÖNÜLLÜ VERİCİLERLE İRTİBATA GEÇMEK VİRAL MARKIRLAR KANSAYIMI VE HLA İÇİN ÖRNEK ALMAK ALINAN ÖRNEKLERİ DTL VE TEST LAB ULAŞTIRMAK ÜZERE KURYEYE VERMEK SECİLEN VERİCİLERİ NAKLİ PLANLAMAYAN BİR HEMATOPOTİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİNE MUAYENE İÇİN YÖNLENDİRMEK KURYE HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKİL MERKEZİNE MUAYENE TETKİK AFEREZ KEMİK İLİĞİ HARVESTİ

30 AKRABA DIŞI DONÖR TARAMASI YURTİÇİ TARAMA HASTAYA TRIS KODU VEREREK KAYIT UYGUN DONÖR ADAYLARININ (27.411) ARANMASI DONÖR ADAYLARININ AKTİFLEMESİ İLERİ TESTLERİN ÇALIŞILMASI EDTA lı (8-10 ml) kan örneği. Ortalama 15 gün HLA uygun verici listesi rapor edilir

31 TARAMA RAPORLAMA İLERİ TEST İSTEMİ- SONUÇLARI * 10/10 ya da en az 9/10 uyumlu donör bulunması MERKEZ ONAYI TEYİT EDİCİ TESTLER MERKEZ ONAYI YOK 1 ay aralıklarla taramaların güncellenmesi MERKEZ NAKİL

32 Doku Tipleme DonorMerkezi HLA-A,-B,(-DRB1) - Düşük rezolüsyon- CDC/DNA HLA-A-B Uyumlu Donorlerde (ileri testler) HLA-DRB1, (-DQB1, -Cw) - Düşük/- DNA Hasta ve Donor doğrulayıcı testler- (Yeni kan örneği) HLA-A, -B, Cw - Yüksek rezolüsyon - DNA HLA- DRB1, -DQB1 - Yüksek rezolüsyon - DNA HLA-DPB1 (optional) - Yüksek rezolüsyon - DNA

33 Tarama süresi Yurt içi tarama ortalama: 1-7 gün Yurt dışı tarama ortalama: 10 gün İleri test sonuçları (ilgili merkezlere bağlı değişir) ortalama gün Teyit edici test sonuçları ortalama: 2-4 hafta ORTALAMA TOPLAM SÜRE NAKİL: 4-6 AY

34 600 İTF NİSAN TARİHLERİ ARASI TOPLAM HASTA BAŞVURUSU Nisan

35 TAKİPLİ HASTA SAYISI TOPLAM : 1050 Pediatrik : 732 Erişkin : 318

36 TOPLAM NAKİL SAYISI TOPLAM : DLI Pediatrik : 160 Erişkin : 41

37 İTF ARACILIĞIYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN NAKİLLERDE KULLANILAN KÖK HÜCRE KAYNAKLARI PERİFERİK KEMİK İLİĞİ KORDON KANI 64

38 ULUSLARARASI TARAMADA TESPİT EDİLEN VE NAKİL İŞLEMİ GERÇEKLEŞTİRİLEN DONÖR ADAYLARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI

39 40 İ.T.F. ARACILIĞIYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN NAKİLLERİN TRANSPLANT MERKEZLERİNE GÖRE DAĞILIMI Ege Akdeniz İTF Antalya Medikal Park Bahçelievler Medikal Park Göztepe Medikal Park Anadolu Sağlık Merkezi Gazi Erciyes Bayındır

40 2013 YILI OCAK-NİSAN AYLARI ARASI NAKİL SAYISI TOPLAM : 37 Pediatrik : 32 Erişkin : 5

41 İ.T.F. GÖNÜLLÜ VERİCİ KAZANIM ORGANİZASYONLARI

42 AREL ÜNİVERSİTESİ MÜMTAZ TURHAN SBL DOĞAN HOLDİNG PARK ORMAN TSKB

43 TEŞEKKÜRLER