KİŞİSEL GELİŞİM KİTAP ÖZETLERİ 39 ETKİLİ İNSANLARIN YEDİ ALIŞKANLIĞI

Transkript

1 KİŞİSEL GELİŞİM KİTAP ÖZETLERİ 39 ETKİLİ İNSANLARIN YEDİ ALIŞKANLIĞI Kitap Adı: The 7 Habits of Highly Effective People (Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı) Yazarı : Stephen R. Covey Yayın Tarihi: 1998 Yayınevi : Simon and Schuster Sayfa Sayısı : 384 Sayfa Fiyatı : USD Yazar Stephen R. Covey hakkında: Etkili İnsanların Yedi Alışkanlığı kitabı, Forbes tarafından tüm zamanların en iyi 10 yönetim kitabı arasında listelenmiştir. Stephen Covey, 123 ülkede bulunan FranklinCovey danışmanlık firmasının kurucu ortaklarındandır. Yazdığı eserler bir çok farklı dile çevrilmiş ve 15 milyon kopyadan fazla satmıştır. 1

2 EDİTÖRÜN YORUMU: Yedi alışkanlık, sadece uygulayarak daha iyi hale geleceğimiz kişisel formüller olarak geliştirilmemiştir. Büyüyüp gelişmenin doğal kanunlarında olduğu gibi, yedi alışkanlığın da kişisel ve kişilerarası etkinliği yaratabilmek için, birbirinin üzerinde yükselmeleri gerekmektedir. Stephen Covey 7 Alışkanlık, başarı için hızlı ve basit bir formül sunmamaktadır. Ancak kişisel değişim ve gelişim adına çok güçlü bir model sunmaktadır. 7 Alışkanlık, yaşamınızda ulaşmak istediğiniz yeri belirledikten sonra, ona adım adım ilerlemenizin yöntemini önermektedir. Reaktif olmaktan ziyade, proaktif olmayı gerektirir. Bu alışkanlıkların dizilişi, diğerleriyle etkili ilişkiler kurmadan önce, kişisel farkındalığı kazanmanın önemini vurgulamaktadır. 7 Alışkanlık, bu davranışların alışkanlık haline gelene kadar bilinçli olarak uygulanmasını gerektirir. Yeni bir alışkanlık edinmek kolay değildir. Zaman ve pratik yapmayı gerektirir. Stephen Covey, bu eserinden sonra 8. Alışkanlık adında yeni bir eser daha yazmıştır. Bunun nedeni, bir alışkanlığı yazmayı unuttuğunu fark etmesi değil, sadece değişen dünya için bu sekizinci alışkanlığın gerektiğini düşünmesidir. İyi okumalar dileklerimizle, Kitabımızla ilgili tartışma platformumuzu bir kez daha belirtelim: Özlem Demir Yılmaz ozlemdemir.au@karya.org 2

3 ETKİLİ İNSANLARIN 7 ALIŞKANLIĞI Yedi alışkanlık, sadece uygulayarak daha iyi hale geleceğimiz kişisel formüller olarak geliştirilmemiştir. Stephen Covey, büyüyüp gelişmenin doğal kanunlarında olduğu gibi, yedi alışkanlığın da kişisel ve kişilerarası etkinliği yaratabilmek için, birbirinin üzerinde yükselmesi gerektiğini söylemektedir. Bu yedi alışkanlık, üçerli iki grupta incelenebilir. İlk grup, Kişiye Özel zafer üzerinde odaklanırken, ikinci grup ise Genel zafer üzerinde yoğunlaşır. Stephen Covey e göre, kişiye özel zaferin, genel zaferden önce gelmesi gerekmektedir. Bunun anlamı da, kendi dışımızda olan diğer kişilerle ilişkilerimizdeki zaferi yakalamadan önce, kişisel anlamda ustalaşmamız gerektiğidir. 7 numaralı alışkanlık ise, bu alışkanlıkları korumak ve geliştirmeye devam etmekle ilgilidir. Alışkanlık 1 : Proaktif Olun. Proaktif olmak, sadece harekete geçmekten farklıdır. İnsanlara ve olaylara verdiğimiz tepkilerin sorumluluğu bize aittir. Herhangi bir duruma ne şekilde tepki verebileceğimizi bilinçli olarak seçebileceğimiz için, sorumluluk taşıma gücümüz (response able) ve tepki verme becerimiz (response ability) vardır. İnsanlar olaylar üzerinde düşünebilirler ve basit dürtülere yenik düşerek, Pavlov un köpekleri gibi tepki vermeleri gerekmez. Proaktif olmak demek, içgüdüsel tepkimeler yerine vereceğimiz tepkiyi seçebilmek demektir. Sizin tepki verme beceriniz (response ability) ne durumdadır? Stephen Covey, başımıza ne gelirse gelsin, vereceğimiz tepkiyi seçme özgürlüğümüz olduğunu vurgulamak için, Viktor Frankl in hikayesini paylaşıyor. Frankl, logoterapi (anlam yoluyla terapi) teorisiyle tanınan ve Man s Search for Meaning adlı eseriyle ün kazanmış bir psikiyatristtir. Nazi toplama kamplarında yaşadıkları esnasında Frankl, bize ne olursa olsun, her zaman vereceğimiz tepkiyi seçebileceğimizi fark etmiştir. Verdiği tepkiler üzerinde düşünmeyen kişiler, reaktifdirler ve başlarına gelen şeyler için hep kendi dışlarındaki şeyleri ya da kişileri suçlarlar. Yaşadıkları ile ilgili hiç bir sorumluluk almazlar. Bir sınavda başarısız olduklarında, öğretmenin kendilerini sevmediklerini söylerler. Proaktif kişiler ise, tepkileri ile ilgili sorumluluk alarak, olan bitenden ne ders çıkarabileceklerine odaklanırlar. Şöyle düşünebilirler : Sınavda başarısız oldum. Belki de çalışmak için yeterli zamanı ayıramadım, ya da zamanımı iyi planlayamadım. Gelecek sefer, neyi farklı yapabilirim? Proaktivite geliştirmenin bir yolu olarak, Stephen Covey Etki Çemberi (Circle of Influence) ve İlgi Alanı Çemberi (Circle of Concern) kavramlarını tanıtmaktadır. Proaktif kişiler zaman ve enerjilerini Etki Çemberleri üzerinde odaklayarak değiştirebilecekleri şeyler üzerinde çalışırlar. 3

4 Alışkanlık 2 : Sonu Aklınızda Başlayın. Günlük yaşamın meşguliyeti içinde kısılı kalmak ne kadar da kolaydır. Başarı merdivenlerini tırmanmak için girilen onca zahmetten sonra, tam tepeye ulaştığınızda aslında merdivenin yanlış duvara dayalı olduğunu fark edebilirsiniz. Sonu aklınızda başlama alışkanlığı, varmak istediğinizin yerin, nereye gittiğinizin net bir anlayışına kavuştuktan sonra, yola çıkmakla ilgilidir. Tırmanmaya başlamadan önce, merdiveninizin doğru duvara dayalı olduğundan emin olmanızla ilgilidir. Nereye gittiğimizin her an farkında olabilmek, planlama ile yakından ilgilidir. Aksi takdirde, bizi hiç bir yere götürmeyen günlük aktivitelerle meşgul olarak yaşantımızı geçirebiliriz. Büyük resmi görebilmek için zaman ayırmak, nereye yöneleceğimizi planlamak, bizi kişisel etkinliğe götürür. Sonu aklınızda başlayın alışkanlığı, herşeyin iki kez yaratıldığı prensibine dayanmaktadır. Herşeyde, öncelikle bir ilk ya da zihinsel yaratım, sonra da fiziksel ya da ikinci bir yaratım vardır. Covey, herşeyin iki kez yaratıldığını söylemektedir, önce zihinde sonra da gerçeklikte... Bir ev yaptırıyorsanız, öncelikle mimarlar, müteahhitler ve peyzajcılarla birlikte her detayı planlayıp, sonra fiziksel olarak inşa etmeye başlarsınız. Nasıl bir şey istediğinizden emin olana kadar, zihinsel tasarımınızı sürdürürsünüz. Bir tatile çıkarken, kapıdan adımınızı atmadan önce, seyahat detaylarınızı planlamış olursunuz. Bir sunum yapmadan önce, kağıt ya da elektronik ortamda üzerinde çalışmış olursunuz. Burada sorulması gereken soru, söz konusu hayatımız olduğunda, neden aynı şeyi yapmadığımızdır. Yaşam üzerimize bizi meşgul eden o kadar çok şey atmaktadır ki, nereye doğru yol aldığımızı ya da yaptığımız şeylerin bizi varmak istediğimiz yere yakınlaştırdığını mı yoksa uzaklaştırdığını mı dikkate almayız. Alışkanlık 3 : Öncelikli Şeyleri İlk Sıraya Koyun. Öz farkındalık ve kişisel zaferle ilgili olan son alışkanlık budur. Alışkanlık 2 ilk ya da zihinsel yaratım ise, Alışkanlık 3 de ikinci yani fiziksel yaratımdır. Alışkanlık 2 de üzerinde konuştuğumuz, bizi ulaşmak istediğimize yere taşımayacak bir çok şey yapmamız sık rastlanan bir durumdur. O nedenle önemli olan şeylere öncelik vermemiz gerekir. Sizin için önemli olan şeyleri belirleyin ve sonra da öncelikle onları yapın. Peki, neyin önemli olup neyin olmadığını nasıl bilirsiniz? Bu, zamanımızı yönetmekle ve zamanımızı ne ile geçireceğimize karar vermekle ilgilidir. Stephen Covey, burada 4-kadranlı bir zaman yönetim modeli sunarak, zamanınızı nasıl yönettiğinizi sorgulamanızı istiyor. 4

5 Stephen Covey, zamanımızın çoğunu II.Kadranda geçirmemiz gerektiğini savunmaktadır. Bu kadran, değerleriniz ve hedefleriniz için önemli olan ancak acil olmayan şeylerle ilgilendiğiniz alandır. Alışkanlık 2 yi yaşama geçirmezsek, neyin önemli olduğu konusunda net bir fikrimiz olamaz. Bu nedenle de, kolayca acil olanlara tepki vermeye başlayabiliriz. Alışkanlık 4 : Kazan Kazan Şeklinde Düşünün. Alışkanlık 4, Covey in birbirine bağlılık diye isimlendirdiği, başkalarıyla etkili biçimde çalışma alanının ilk alışkanlığıdır. Etkin bir kişilerarası liderlik alışkanlığı, Kazan/Kazan şeklindeki düşünceyi gerektirir. Bu, her zaman hem sizin açınızdan hem de diğer kişi ya da grup açısından faydalı olacak bir çözüm arayışında olmak demektir. İşin muhteşem yanı, böyle bir çözüm genelde beklenmeyen bir şeydir. Kazan/kazan, üçüncü bir alternatife inanmaktır. Ne senin yolun, ne benim yolum... Daha iyi, daha gelişmiş bir yolu araştırmaktır. Çoğumuz, kazanmanın herşey olduğuna inanarak büyüdüğümüz için, iki tarafın da kazanmasına gayret edeceği bir alışkanlık edinmek, ciddi bir çaba gerektirir. Alışkanlık 5 : Önce Anlamaya Çalışın, Sonra Anlaşılmaya... Covey, bu alışkanlığın kişilerarası ilişkinin anahtar prensibi olduğuna inanmaktadır. Önce anlamaya çalışın, sonra anlaşılmaya... Bu alışkanlık, insanlarla iletişim kurmakla ilgilidir. Düşüncelerinizi söylemeden önce, diğer insanı dikkatle dinlemek ve gerçekten anlamak hakkındadır. 5

6 Bunu yapmayı öğrenmek, düşünüldüğü kadar kolay olmayabilir. İnsanlar, birbirlerini dinleyip anlamaktan ziyade, kendi duygu ve düşüncelerini anlatmaya çalışıyorlar. Önce anlamaya, sonra anlaşılmaya çalıştığımızda, herkes için kazan/kazan fırsatlar bulmak, çok daha mümkün ve kolay olacaktır. Alışkanlık 6 : Sinerji Oluşturun. Sinerjinin sözlük karşılığı, bir bütünün kendini oluşturan parçaların toplamından daha büyük olmasıdır. Sinerji sözcüğü, Yunancada birlikte çalışmak anlamına gelen synergos tan gelir. Stephen Covey, doğada sinerjinin her yerde bulunduğunu söylemektedir. Eğer iki bitkiyi birbirine yakın dikerseniz, kökleri birbirine karışarak toprağı zenginleştirirler ve her iki bitki de ayrı olmalarına nazaran daha iyi büyür. Alışkanlık 6, dikkatimizi güçlü ilişkiler üzerine çekmektedir. İnsanlar ve gruplar arasındaki ilişkinin bir sonucu olarak, bütün kendini oluşturan parçaların toplamından daha büyük hale gelir. Yalnız çalışmamıza oranla, etkili ilişkiler içinde olduğumuzda, çok daha fazla kazanç elde edebiliriz. Bugün dünyada bağımsızlık güçlü bir değer olarak empoze edildiğinden, bunu başarmak zordur. Bir çok insana, diğer insanlara güvenmenin yanlış olduğu öğretilmiştir. Sinerji oluşturmak, yüksek güven ve yüksek işbirliği gerektirir. Sinerji, kendinden önce gelen 5 alışkanlığı da hayata geçirdiğinizde mümkün olabilir. Alışkanlık 7 : Testereyi Bileyin. Alışkanlık 7, kendinize iyi bakmakla ilgilidir. Stephen Covey yaşantımızda dört alana dikkat etmemiz gerektiğini söyler. Fiziksel : Egzersiz, beslenme, stres yönetimi Ruhsal : Değerleri netleştirme ve değerlere bağlılık, meditasyon Zihinsel : Okuma, imgeleme, yazma ve planlama Sosyal / Duygusal : Hizmet, empati, sinerji. Yaşamda dengeyi elde edebilmek için, her dört alana da yatırım yapmanız gerekir. Stephen Covey, testereyle ağaç kesen birinin ne kadar zorlandığını ve saatlerini harcadığını gördüğünde, neden testereyi bilemediğini ve böylece daha hızlı çalışmadığını sormuş. Aldığı cevap ise, adamın ağacı kesmekle çok meşgul olduğu ve o yüzden testereyi bileyecek zamanı olmadığıymış. Yaşamın akışına kapılıp testeremizi bilemeyi unutmamız kuvvetle muhtemeldir. Bunu göze alamayız. O nedenle proaktif davranarak, her dört alanda da testeremizi bilemeliyiz. Bizler, kendi performansımızı yaratan araçlarsak, kendimizi geliştirmemiz hayati önemdedir. Bunu bizim adımıza başka kimse yapamaz. 6

7 ÖZEL SÖZLÜK : Habit : Alışkanlık Formula : Formül Individual : Bireysel Personal : Kişisel Interpersonal : Kişilerarası Effectiveness : Etkililik, etkinlik Private : Kişiye özel Public : Umumi, halka açık, genel Victory : Zafer Proactive : Proaktif Reaction : Tepki Consciously : Bilinçli Stimulus : Dürtü Logotherapy : Logo terapi, anlam terapisi Influence : Etki Concern : İlgi Alanı Interdependent : Birbiriyle bağlantılı, birbirine bağımlı Importance : Önem Urgency : Aciliyet Important : Önemli Urgent : Acil Low : Düşük High : Yüksek Do it now : Şimdi yapın Decide when to do it : Ne zaman yapacağınıza karar verin Delegate it : İşi devredin Dump it : Çöpe atın 7