Prof. Dr. Cevdet YAVUZ. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Emekli Öğretim Üyesi. (Özel Hükümler)

Transkript

1 Prof. Dr. Cevdet YAVUZ Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Emekli Öğretim Üyesi 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU NA GÖRE Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu na Göre GÜNCELLENMİŞ ve YENİLENMİŞ 13. BASKI Hazırlayanlar: Prof. Dr. Cevdet YAVUZ - Prof. Dr. Faruk ACAR - Doç. Dr. Burak ÖZEN İSTANBUL 2014 Beta

2 Yay n No : 2960 Hukuk Dizisi : Baskı - Ekim İSTANBUL 13. Baskı - Aralık İSTANBUL ISBN *İşbu basım, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2014 (LXVI+1773) isimli eserimizin, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu na göre güncellenmiş ve yenilenmiş özetidir. Bu basıda, Giriş, 1, 2 ve 3 ile 20-32, Doç.Dr. Burak ÖZEN tarafından; 7, 8 ve 9 ile 16, Prof. Dr. Faruk ACAR tarafından, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu na göre güncellenmiş ve yenilenmiştir. Bu basıya yapılacak atıflarda, YAVUZ/ACAR/ÖZEN, BH Dersleri, 13.baskı, s.(...) şeklinde bir yöntem kullanılmasını öneririz. Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt : Beta Bas m A.fi. : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar / STANBUL Tel: (Sertifika No ) Kapak Tasar m : Gökhan Ayrancı Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. (Sertifika No ) Narl bahçe Sokak Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 günü aramızdan ayrılan babam merhum Süleyman YAVUZ un aziz hatırasına. Prof. Dr. Cevdet Yavuz

4

5 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER...V KISALTMALAR... XLIX GİRİŞ TÜRK HUKUKUNDA ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ I. Genel olarak... 3 II. Çeşitli sözleşme tiplerinin kanun tarafından düzenlenmesi ve bu düzenlemenin niteliği Çeşitli sözleşme tiplerinin kanun tarafından düzenlenmesinin sebepleri... 3 a. Tarihî sebepler... 3 b. Hukuk uygulamasında kolaylık ve açıklık sağlama... 4 c. Devletin özel hukuk ilişkilerine kamu düzenini sağlama amacıyla müdahale edebilmesi Özel borç ilişkilerini düzenleyen kanun hükümlerinin (özel hükümlerin) niteliği... 4 a. Borçlar Kanununun ikinci kısmının özel borç ilişkileri başlığını taşımasının eski Borçlar Kanununun ikinci kısmının başlığı olan akdin muhtelif nevileri ne göre isabetli olması... 4 b. Özel borç ilişkilerini düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanma sırası... 5 III. Borçlar Kanununda düzenlenen sözleşmeler Borçlar Kanununun sözleşme tiplerini düzenleyen hükümlerine hakim olan temel prensipler... 6 a. Sözleşme özgürlüğü prensibi... 6 aa. Sözleşme yapıp yapmama özgürlüğü... 6 bb. Sözleşmenin karşı tarafını seçme özgürlüğü... 7 cc. Şekil serbestisi... 7 dd. Sözleşmeyi değiştirme veya ortadan kaldırma özgürlüğü... 7 ee. Sözleşmenin konusunu ve içeriğini belirleme serbestisi... 7 b. Tip serbestisi prensibi... 8 c. Hakimin takdir yetkisi prensibi Borçlar Kanununun düzenlediği sözleşmelerin gruplandırılması... 9 a. Konu ve amaç itibariyle sözleşmelerin gruplandırılması... 9 aa. Temlik (devir ve ferağ) borcu doğuran sözleşmeler... 9

6 VI bb. Kullanma ve yararlanma hakkı veren sözleşmeler... 9 cc. İş görme sözleşmeleri dd. Saklama (muhafaza) sözleşmeleri ee. Teminat sözleşmeleri ff. Sonuçları talih ve tesadüfe bağlı sözleşmeler gg. Ortaklık sözleşmeleri b. Diğer gruplandırmalar IV. Borçlar Kanunundan başka kanunlarda düzenlenen sözleşmeler Borçlar Kanunundan başka kanunlarla Borçlar Kanununda düzenlenen sözleşmeler hakkında hükümler getirilmesi Borçlar Kanunundan başka kanunlarda düzenlenen sözleşmeler V. Kanun tarafından düzenlenmeyen sözleşmeler Birleşik sözleşmeler Karma sözleşmeler a. Karma sözleşmelerin çeşitleri aa. Çifte tipli karma sözleşmeler bb. Kombine sözleşmeler cc. Çeşitli tiplere ait unsurların birbirlerine karıştığı sözleşmeler dd. Tipik sözleşmeye ikinci derecede başka edim eklenmesi şeklindeki karma sözleşmeler b. Karma sözleşmelere uygulanacak hükümler aa. Çeşitli tiplerin birbirini götürmesi görüşü bb. Soğurma (imtisas) görüşü cc. Birleştirme görüşü dd. Yaratma veya kıyas görüşü Kendisine özgü yapısı olan sözleşmeler a. Genel olarak kendisine özgü yapısı olan sözleşmeler b. Sulh sözleşmesi 16 aa. Genel olarak sulh sözleşmesi bb. Sulh sözleşmesine uygulanacak hükümler c. Satış için bırakma sözleşmesi aa. Genel olarak satış için bırakma sözleşmesi bb. Satış için bırakma sözleşmesinin hükümleri (a) Satış için bırakanın borçları (b) Satış için alanın borçları d. Tek satıcılık sözleşmesi aa. Genel olarak tek satıcılık sözleşmesi ve unsurları (a) Yapımcının tek satıcıya belirli bir bölgede satış tekeli tanıması (tek satış hakkı) (b) Süreklilik taşıyan bir çerçeve sözleşmenin varlığı (c) Tek satıcının üçüncü kişilerle yaptığı muamelelerde kendi adına ve hesabına hareket etmesi (d) Tek satıcının pazarlama, satış ve sürümü artırma faaliyetinde bulunması bb. Tek satıcılık sözleşmesinin hükümleri... 20

7 VII (a) Tek satıcının borçları: Tek satıcının borçları şunlardır (i) Alım ve bedeli ödeme borcu (ii) Sürümü artırmak için faaliyette bulunma borcu (iii) Müşteri hizmetlerini yerine getirme borcu (iv) Diğer borçları (b) Yapımcının borçları: Yapımcının borçları şunlardır (i) Düzenli biçimde mal teslimi yükümlülüğü (ii) Tek satıcıyı destekleme yükümlülüğü (iii) Sözleşme bölgesinde doğrudan doğruya veya başkaları aracılığı ile sözleşme yapmama yükümlülüğü cc. Tek satıcılık sözleşmesinin sona ermesi BİRİNCİ KISIM GEÇİRİM (TEMLİK) BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER BİRİNCİ BÖLÜM SATIŞ SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM GENEL OLARAK SATIŞ SÖZLEŞMESİ 1. GENEL OLARAK SATIŞ SÖZLEŞMESİ I. Genel bakış II. Satış sözleşmesinin tanımı III. Satış sözleşmesinin hukukî niteliği Satış sözleşmesinin rızaî sözleşme olması Satış sözleşmesinin borç doğurucu sözleşme olması Satış sözleşmesinin karşılıklı sözleşme olması Satış sözleşmesinin geçirim (temlik) borcu doğuran sözleşme olması IV. Satış sözleşmesinin unsurları Satılan (mebi, satış konusu) Satış bedeli (semen, fiyat) Satılan ile satış bedelinin birbiriyle değiştirilmesi konusunda tarafların anlaşması V. Satış sözleşmesinin çeşitleri VI. Satış sözleşmesinin hükümleri Satıcının borçları Alıcının borçları VII. Satış sözleşmesinde yarar ve hasarın geçmesi Genel olarak Yarar ve hasar kavramları, sorunun ortaya konması ve çeşitli çözüm şekilleri a. Yarar ve hasar kavramları b. Sorunun ortaya konması BK m. 208 e göre satış sözleşmesinde yarar ve hasarın geçmesine ilişkin esaslar... 35

8 VIII sayılı (eski) Borçlar Kanunu m. 183 ün satış sözleşmesinde yarar ve hasarın intikaline ilişkin kabul ettiği prensip ve BK m. 208 hükmünün getirdiği esaslarla karşılaştırılması a. Satış sözleşmesinin kurulmuş ve hükümlerini doğurmaya başlamış olması b. Satılanın belirlenmiş olması c. Satılana gelen hasarda satıcının kusurunun bulunmaması d. Kuralın uygulanmasına engel olacak istisnaların bulunmaması Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) çerçevesinde hasarın intikali sorunu İKİNCİ AYIRIM TAŞINIR SATIŞI 2. TAŞINIR SATIŞI SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak taşınır satışı sözleşmesi Taşınır satışının tanımı ve konusu Taşınır satışı sözleşmesinin şekli Taşınır satışı hakkındaki hükümlerin uygulama alanı II. Satıcının borçları Satıcının satılanın zilyetliğini ve mülkiyetini devretme borçları ile bu borçları ifa etmede temerrüdü a. Genel olarak b. Satıcının satılanı saklama ve koruma borcu c. Satıcının satılanın zilyetliğini devretme borcu d. Satıcının satılanı gönderme borcu e. Satıcının teslim giderlerini ve gerektiğinde taşıma giderlerini ödeme borcu f. Satıcının satılanın mülkiyetini geçirme borcu g. Satıcının temerrüdü aa. Âdi satış sözleşmelerinde satıcı temerrüdü bb. Ticarî satış sözleşmelerinde satıcı temerrüdü (a) Kesin vadeli işlem karinesi (b) Alıcının teslim talebinden vazgeçerek ifanın yerine getirilmemesi sebebiyle tazminat talep edebileceği karinesi (c) Alıcının kendi edimini yerine getirmeksizin mütemerrit satıcıdan tazminat talep edebilme imkânları (i) Tazminatın genel hükümlere göre hesaplanması (ii) Tazminatın somut yöntemle hesaplanması (iii) Tazminatın soyut yöntemle hesaplanması (d) Ticarî satışlarla ilgili diğer hükümler Satıcının zapttan sorumluluğu a. Satıcının zapttan sorumluluğunun tanımı ve hukukî niteliği b. Satıcının zapttan sorumluluğunun şartları aa. Satılanın alıcıya zapt tehlikesi teşkil eden olayın gerçekleşmesinden önce teslim edilmiş olması... 62

9 bb. Üçüncü kişinin satılanda zaptı sağlayacak bir hakkının bulunması.. 62 cc. Üçüncü kişinin zapta girişmiş bulunması dd. Alıcının üçüncü kişinin davasını satıcıya ihbar etmesi ee. Satıcının zapttan sorumluluğunu engelleyen bir durumun bulunmaması (a) Alıcının satış sözleşmesinin kurulması zamanında zapt tehlikesini bilmesi (b) Satış sözleşmesinin tarafları arasında zapttan sorumluluğu kaldıran veya sınırlayan bir anlaşmanın bulunması c. Satıcının zapttan sorumluluğunun kapsamı aa. Tamamen zapt halinde satıcının sorumluluğunun kapsamı (a) Tamamen zapt olayının satış sözleşmesine etkisi (b) Tamamen zapt halinde alıcının hakları bb. Kısmî zapt halinde satıcının sorumluluğunun kapsamı (a) Kısmî zapt olayının satış sözleşmesine etkisi (b) Kısmî zapt halinde alıcının hakları Satıcının ayıptan sorumluluğu a. Satıcının ayıptan sorumluluğunun tanımı ve hukukî niteliği b. Satıcının ayıptan sorumluluğunun şartları aa. Satıcının satılanın ayıplarından yasal sorumluluğunun şartları (a) Ayıbın sözleşmede yarar ve hasarın alıcıya geçmesi anında satılanda var olması (b) Satılandaki ayıbın önemli olması (c) Satılandaki ayıbın gizli olması (d) Ayıptan sorumluluğun sözleşme ile kaldırılmamış olması (e) Alıcının ayıptan doğan sorumluluk hükümlerinden yararlanabilmek için kanunun kendisine yüklediği külfetleri yerine getirmiş olması (i) Gözden geçirme külfeti (ii) Bildirim külfeti (iii) Satılanın başka yerden gönderildiği satışlarda alıcının külfetleri (1) Koruma külfeti (2) Satılanın durumunu usulüne uygun olarak tesbit ettirme külfeti (3) Şeyi sattırma külfeti bb. Satıcının bildirdiği niteliklerden dolayı ayıptan sorumluluğunun şartları (a) Satıcının satılanla ilgili bazı nitelikleri bildirmesi (b) Nitelik bildiriminin ciddi (sözleşmenin yapılmasını etkileyici) olması (c) Alıcının sorumluluğa ilişkin hükümlerden yararlanabilmek için kanunun kendisine yüklediği külfetleri yerine getirmiş olması c. Satıcının ayıptan sorumluluğunun kapsamı aa. Genel olarak IX

10 X bb. Alıcının satılanın ayıplarından sorumluluk şartları gerçekleşen satıcıya karşı sahip olduğu seçim hakkı ve bu hakkın kullanılması ile ilgili çeşitli sorunlar (a) Alıcının satılanın ayıplarından sorumluluk şartları gerçekleşen satıcıya karşı sahip olduğu seçim hakkının hukukî niteliği (b) Alıcının seçim hakkını kullanması ve seçim hakkının sona ermesi (c) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tabi olduğu sınırlamalar ve hukukî sonuçları (d) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tâbi olduğu süre ve hükümleri (i) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tâbi olduğu kanunî süreler ve hükümleri (1) Zamanaşımı süresinin başlangıcı ve hesaplanması (2) Zamanaşımı süresinin kesilmesine ve durmasına ilişkin hükümlerin uygulanması (3) Tarafların sözleşme ile zamanaşımı süresini değiştirmeleri ve hükmü (ii) Satıcının garanti taahhütlerinin zamanaşımı süresine etkisi..88 (iii) Satıcının ağır kusurunun özel kanunî zamanaşımı süresine etkisi (iv) Alıcının seçimlik haklarını süresinde kullanmamasının hükmü cc. Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönmesi ve hükümleri (a) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönme hakkı ve kapsamı (b) Satılanın alıcıya yüklenebilen bir sebeple yok olması durumunda sözleşmeden dönme hakkının kullanılması (c) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının hükümleri (i) Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmediği bir dönemde sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının hükümleri (ii) Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmesinden sonra dönme hakkını kullanmasının hükümleri (1) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesinin satıcıya getirdiği yükümlülükler ve açıklanması (1.1) Satıcının almış olduğu satış bedelini faiziyle birlikte geri verme borcu (1.2) Satıcının alıcının satılana ilişkin olarak yaptığı giderleri ve yargılama giderlerini ödeme borcu. 95 (1.3) Satıcının alıcının uğradığı doğrudan zararı tazmin etme borcu... 96

11 XI (1.3.1) Satıcının doğrudan zarardan sorumlu olmasının kusura dayanmaması (1.3.2) Satıcının doğrudan zarardan sorumluluğunun kapsamı (1.4) Satıcının alıcının uğradığı dolaylı zararı tazmin etme borcu (2) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesi durumuna ilişkin yükümlülükleri (2.1) Alıcının teslim aldığı satılanı geri verme borcu. 98 (2.2) Alıcının satılandan elde ettiği yararları verme borcu (3) Satımdan dönülmesi durumunda alıcının ve satıcının karşılıklı geri verme borçlarını yerine getirme tarzı ve sırası dd. Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri (a) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkının hukukî niteliği (b) Satış bedelinden indirilecek tutarın tesbitine ilişkin görüşler ve değerlendirilmesi (i) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında mutlak metodun uygulanması gerektiğini savunan görüş.100 (ii) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında tazminat metodunun uygulanması gerektiğini savunan görüş (iii) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında nisbî metodun uygulanması gerektiğini savunan görüş (iv) Görüşlerin değerlendirilmesi ve sonuç (c) Satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkının kullanılması durumunda alıcının ayrıca tazminat isteyip isteyemeyeceği sorunu ve çözüm şekli ee. Alıcının ayıplı satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri ff. Alıcının masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını istemesi ve hükümleri gg. Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle tazminat isteme seçimlik hakkının varlığı sorunu ve çözümü III. Alıcının borçları ve bu borçlarında temerrüdü Genel olarak Alıcının satış bedelini ödeme borcu Alıcının satılanı devralma borcu Alıcının satılanı devralma borcundan başka yan borçları a. Faiz ödeme borcu b. Mesafe satışında satılanı saklama borcu c. Mesafe satışında satılanı sattırma borcu

12 XII d. Satıcının teslimden önce satılan için yaptığı zorunlu ve yararlı giderleri ödeme borcu e. Teslim alma (satılanı devralma) ve senet masraflarını ödeme borcu f. Taşıma giderlerini ödeme borcu g. Satılanla ilgili yükümlülüklere katlanma borcu h. Satılanın ambalajını geri verme borcu Alıcının temerrüdü a. Alıcının satılanı devralmada temerrüdü b. Alıcının satış bedelini ödemede temerrüdü aa. Satıcının sözleşmeden dönme imkânını kullanabilmesinin şartları. 113 (a) Peşin olarak yapılan satış sözleşmelerinde (b) Veresiye olarak yapılan satış sözleşmelerinde bb. Satıcının alıcıdan uğradığı zararın tazminini istemesi (a) Giderimin somut yöntemle hesaplanması (b) Giderimin soyut yöntemle hesaplanması ÜÇÜNCÜ AYIRIM TAŞINMAZ SATIŞI ve SATIŞ İLİŞKİSİ DOĞURAN SÖZLEŞMELER 3. TAŞINMAZ SATIŞI ve TAŞINMAZ SATIŞI İLİŞKİSİ DOĞURAN SÖZLEŞMELER I. Taşınmaz Satışı Sözleşmesi Genel olarak Taşınmaz satışı sözleşmesinin tanımı, konusu ve tabi olduğu hükümler a. Taşınmaz satışını sözleşmesinin tanımı ve konusu b. Taşınmaz satışı sözleşmesinin tabi olduğu hükümler Taşınmaz satışı sözleşmesinin şekli a. Resmî şeklin kapsamı b. Taşınmaz satışı sözleşmesinin temsilci aracılığı ile yapılması durumunda temsil yetkisi verme muamelesinin şekli c. Resmi şekil zorunluluğu karşısında muvazaalı taşınmaz satışı sözleşmelerinin durumu d. Resmî şekle uyulmamasının müeyyidesi ve sonuçları e. Tapusuz taşınmazların satışında şekil sorunu Taşınmaz satışında yarar ve hasarın geçişi Taşınmaz satışında satıcının mülkiyeti geçirme borcunu yerine getirmesi Taşınmaz satışında satıcının ayıptan sorumluluğuna ilişkin özel hükümler. 125 a. Satıcının ölçü eksikliğinden kaynaklanan sorumluluğu b. Taşınmaz satışında yapının ayıbına ilişkin zamanaşımı süresi II. Taşınmaz satışı ilişkisi doğuran sözleşmeler Genel olarak Taşınmaz satışı vaadi a. Tanımı ve şekli b. Hukukî niteliği c. Hükümleri aa. Taraflar arasında bb. Üçüncü kişilere karşı

13 XIII 3. Alım (iştira) sözleşmesi a. Tanımı ve şekli b. Hukukî niteliği c. Hükümleri Geri alım (vefa) sözleşmesi a. Tanım ve şekli b. Hukukî niteliği c. Hükümleri aa. Taraflar arasında bb. Üçüncü kişilere karşı Önalım (şuf a) sözleşmesi a. Tanımı ve şekli b. Hukukî niteliği c. Hükümleri aa. Taraflar arasında bb. Üçüncü kişilere karşı DÖRDÜNCÜ AYIRIM BAZI SATIŞ TÜRLERİ 4. BAZI SATIŞ TÜRLERİ I. Örnek (nümune) üzerine satış sözleşmesi Genel olarak Örnek üzerine satışın tanımı, mahiyeti ve şartları Örnek üzerine satışın hükümleri Örnek üzerinde satışta ispat yükü II. Beğenme Koşuluyla (Tecrübe veya Muayene Şartiyle) Satış Sözleşmesi Genel olarak Beğenme koşuluyla satışın tanımı, mahiyeti ve şartları Alıcının beğenmesi (tasvip etmesi) şartının gerçekleşmesi a. Deneme veya gözden geçirmenin satıcının yanında yapılması b. Deneme veya gözden geçirmenin alıcının yanında yapılması Beğenme koşuluyla satışın hükümleri III. Kısmi ödemeli satışlar A. Taksitle satış sözleşmesi Genel olarak Taksitle satışın tanımı, mahiyeti, şartları ve şekli a. Satış parasının birden fazla vadelerde bölüm bölüm ödenmesinin kararlaştırılmış olması b. Satış konusunun taşınır şey veya haklar olması c. Satılanın alıcıya hiç olmazsa taksitlerin bir kısmının ödenmesinden önce teslim edilmiş olması d. Taksitle satış şartlarının taksitle satış hakkındaki emredici hükümlere aykırı bulunmaması Taksitle satışlara özel kayıtlar konması Taksitle satışın hükümleri

14 XIV a. Taksitle satışın taksitlerin ödenmesi safhasındaki hükümleri b. Taksitle satışta taksitlerin ödenmemesinin hükümleri aa. Satıcının gecikmiş taksidin ödenmesini ve gecikme tazminatı talep etmesi bb. Satıcının sözleşmeden dönme hakkını kullanması cc. Satıcının satılanın mülkiyetini talep etmesi sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre taksitle satış sözleşmesi a. Tüketici işlemi olarak taksitle satış sözleşmesi kavramı b. Cayma hakkı c. Temerrüt d. Erken ödeme e. Diğer hususlar B. Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi Genel olarak Ön ödemeli taksitle satışın tanımı, şekli ve içeriği a. Alıcının satılana ilişkin satış bedelini önceden kısım kısım ödemeyi üstlenmesi b. Satış konusunun taşınır şey veya haklar olması c. Satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı alıcıya devretmeyi üstlenmesi Ön ödemeli taksitle satışın sona ermesi sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre ön ödemeli konut satış sözleşmesi a. Ön ödemeli konut satış sözleşmesi kavramı b. Ön ödemeli konut satış sözleşmesinde şekil c. Ön ödemeli konut satış sözleşmesinde teminat d. Cayma hakkı e. Konutun teslimi f. Sözleşmeden dönme g. Diğer hususlar IV. Artırma (müzayede) ile satış sözleşmesi Genel olarak Artırma ile satışın tanımı, hukukî mahiyeti ve çeşitleri a. Cebrî artırma b. İhtiyarî açık artırma c. İhtiyarî özel artırma Artırma ile satış sözleşmesinin kurulması a. Pey sürenin teklifi ile bağlı olması b. İhale yetkisi c. Satış sözleşmesinin kurulması d. İhale ile yapılan sözleşmede şekil aa. İhtiyarî özel artırmalarda bb. İhtiyarî açık artırmalarda cc. Cebrî artırmalarda

15 XV 4. Artırma ile satış sözleşmesinin hükümleri a. Satış konusunun mülkiyetinin alıcıya geçmesi b. Satış parasının ödenmemesinin sonuçları c. Zapttan ve ayıptan sorumluluk aa. Cebrî artırmalarda bb. İhtiyarî açık artırmalarda cc. İhtiyarî özel artırmalarda d. İhalenin iptal edilmesi aa. Hukuka veya ahlaka aykırı yollara başvurularak ihalenin gerçekleştirilmesi bb. İhalenin iptalinde iptali talep edenin bir menfaatinin bulunması cc. İptal hakkının süresi içinde kullanılması V. Milletlerarası mal satımı Genel olarak Viyana Antlaşması nın (CISG) uygulama alanı Viyana Antlaşmasının (CISG) yorumu ve boşluklarının doldurulması Milletlerarası mal satımı sözleşmesinin kurulması Milletlerarası mal satımı sözleşmesinde hasarın geçmesi Milletlerarası mal satımı sözleşmesinde satıcının borçları a. Satıcının malları teslim borcu b. Satıcının belgeleri verme borcu c. Satıcının malların sözleşmeye uygunluğunu sağlama borcu (ayıptan sorumluluğu) d. Satıcının üçüncü kişilerin hak veya taleplerine karşı sağlama borcu (zapttan sorumluluğu) e. Sözleşmenin satıcı tarafından ihlalinin sonuçları (özellikle alıcının sahip olduğu hukuki imkanlar) aa. Alıcının seçimlik hakları (a) Aynen ifayı isteme hakkı (b) Değiştirilmeyi isteme hakkı (c) Onarım isteme hakkı (d) Sözleşmeyi ortadan kaldırma (dönme) hakkı (e) Semenden indirim isteme hakkı (f) Tazminat isteme hakkı bb. Satıcının alıcının seçimlik haklarını kullanmasını engellemesi cc. Satıcının ifasına ilişkin bazı özel durumlarda alıcının seçimlik hakları (a) Kısmi ifa (b) Vadeden önce ifa (c) Aşkın ifa Milletlerarası mal satımı sözleşmesinde alıcının borçları a. Alıcının semeni ödeme borcu aa. Semenin miktar olarak belirlenmesi

16 XVI bb. Semeni ödeme borcunun ifa yeri cc. Semeni ödeme borcunun ifa zamanı b. Alıcının malları teslim alma borcu c. Sözleşmenin alıcı tarafından ihlalinin sonuçları (özellikle satıcının sahip olduğu hukuki imkanlar) aa. Aynen ifayı isteme hakkı bb. Sözleşmeyi ortadan kaldırma (dönme) hakkı Satıcının ve alıcının yükümlülüklerine ilişkin ortak hükümler a. Öne alınmış sözleşmeye aykırılıklar aa. Sözleşmeyi askıya alma hakkı bb. Sözleşmeyi ortadan kaldırma (dönme) hakkı b. Art arda teslimli satımlar c. Sözleşmenin ihlali sebebiyle tazminat isteme d. Faiz ödeme borcu e. Sözleşmenin ortadan kaldırılmasının (dönmenin) sonuçları f. Malın muhafazası İKİNCİ BÖLÜM MAL DEĞİŞİM (TRAMPA) 5. MAL DEĞİŞİM (TRAMPA) SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak II. Mal değişim (trampa) sözleşmesinin tanımı, mahiyeti ve tabi olduğu hükümler III. Mal değişim (trampa) sözleşmesine uygulanacak zapttan ve ayıptan sorumluluk hükümleri Zapttan sorumlulukta uygulanacak hükümler Ayıptan sorumlulukta uygulanacak hükümler aa. Sözleşmeden dönme bb. Kendisinin teslim ettiği şeyin geri verilmesini talep etmeksizin kendisine teslim edilen şeyi geri verme cc. Kendisine teslim edilen şeyi muhafaza ederek ayıp dolayısıyla ileri gelen değer eksikliğinin giderilmesini talep etme dd. Ayıplı sözleşme konusunun mislî şeylerden olması durumunda (çeşit borcunda) ayıplı şeyin iade edilerek ayıptan âri bir mislinin verilmesini talep etme ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ 6. BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak II. Bağışlama sözleşmesinin tanımı, niteliği ve unsurları Bağışlamanın bağışlayanın kendi malvarlığından yaptığı kazandırıcı bir muamele olması

17 XVII 2. Kazandırmanın bağışlama sebebiyle (causa donandi) yapılmış olması Bağışlamanın sözleşme olması Bağışlamanın sağlararası muamele olması III. Bağışlama ehliyeti ve tasarruf yetkisi Bağışlama ehliyeti Bağışlamayı kabul ehliyeti Bağışlamada tasarruf yetkisi IV. Bağışlamanın çeşitleri ve bağlı oldukları şekil Bağışlama sözü verme (bağışlama vaadi) a. Tanımı b. Şekli c. Bağışlama vaadinin ifası aa. Geçerli bir bağışlama sözü vermenin (bağışlama vaadinin) ifası bb. Geçerli olmayan bir bağışlama sözü vermenin (bağışlama vaadinin) yerine getirilmesi Elden bağışlama a. Hukukî niteliği b. Şekli c. Konusu Koşullu bağışlama a. Bağışlayanın ölümüne bağlı olarak yapılan bağışlamalar b. Bağışlayana dönme şartı ile yapılan bağışlamalar (Vahibe rücu şartı ile bağışlama) c. Bağışlayana dönme koşullu bağışlamalar Yüklemeli (mükellefiyetli) bağışlama a. Yüklemeli bağışlamanın özellikleri aa. Bağışlayan bb. Ölümü halinde bağışlayanın mirasçıları cc. Yetkili merci dd. Yüklemeden yararlananlar b. Bağışlananın yüklemeyi (mükellefiyeti) ifa etmekten kaçınmasının sonuçları c. Bağışlananın yüklemeyi (mükellefiyeti) ifa etmekten kaçınma yetkisi V. Bağışlamanın hükümleri VI. Bağışlamanın ortadan kalkması (sona ermesi) Bağışlayanın ölümü Bağışlamanın geri alınması a. Bağışlayanın bağışlamayı -bağışlamanın yerine getirilmesinden sonra- geri alması b. Bağışlayanın bağışlama sözü vermeyi geri alması (ve ifadan kaçınması) Bağışlayanın mirasçılarının bağışlamayı geri alması Bağışlamayı ifa yükümlülüğünün ortadan kalkması

18 XVIII İKİNCİ KISIM KULLANMA VE YARARLANMA HAKKI VEREN SÖZLEŞMELER BİRİNCİ BÖLÜM KİRA SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM GENEL HÜKÜMLER 7. GENEL OLARAK KİRA SÖZLEŞMESİ I. Kira sözleşmesinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu nda düzenleniş biçimi. 213 II. Genel olarak kira sözleşmesi A. Kira sözleşmesinin Tanımı, Hukuki Niteliği, Unsurları ve Süresi Genel olarak Kira sözleşmesinin tanımı Kira sözleşmesinin hukuki niteliği Kira sözleşmesinin unsurları a. Kiraya verenin kullanılmasını kiracıya bıraktığı kiralanan b. Kiracının kiralananı kullanma karşılığı olarak ödediği kira bedeli c. Kiralananın kullanılması ile kira bedelinin mübadelesini konu edinen tarafların karşılıklı anlaşması Kira sözleşmesinin süresi B. Kiraya Verenin Borçları Kiraya verenin teslim borcu a. Kiraya verenin kiralananı sözleşmede öngörülen kullanmaya elverişli durumda teslim borcu b. Kiraya verenin kiralananı sözleşme süresince sözleşmede öngörülen kullanıma elverişli halde bulundurma borcu Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğu a. Kiraya verenin ayıptan sorumluluğunun gerçekleşmesi şartları aa. Kiralananda ayıp olarak nitelendirilecek eksiklik ya da bozuklukların bulunması bb. Kiralananın ayıp nedeniyle sözleşmede öngörülen kullanmaya elverişli olmaması cc. Kiralanandaki ayıbın gizli olması dd. Kiraya verenin sorumluluğunun sözleşme ile sınırlandırılmamış veya kaldırılmamış olması ee. Kiracının kiralananı muayene etmesi (gözden geçirmesi) ve ayıpları kiraya verene bildirmesi (ihbar) ff. Kiracının ayıptan sorumlu olmaması gg. Kiraya verenin kusuru b. Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğunun hükümleri aa. Kiraya verenin kiralananın kiracıya teslimi anındaki ayıplarından sorumluluğu bb. Kiraya verenin kiralananın sonradan ayıplı hale gelmesinden sorumluluğu

19 XIX (a) Kiraya verenden ayıbın giderilmesini (onarımı) talep hakkı (b) Kiracının kiralanandaki ayıbı bizzat kendisinin giderme imkânına sahip olması (c) Kira bedelinin indirilmesini talep hakkı (d) Kiracının kiralananın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini talep hakkı (e) Sözleşmeden dönme ya da sözleşmeyi feshetme hakkı (f) Kiracının ayıp dolayısıyla uğradığı olumlu zararın tazminini talep etmesi Kiraya verenin üçüncü kişinin ileri sürdüğü haklar sebebiyle sorumluluğu a. Kiraya verenin zapttan sorumluluğu (kiralananda sözleşmenin kurulması anında mevcut üçüncü kişilerin hakları dolayısıyla zapta karşı tekeffül borcu) b. Kiraya verenin üçüncü kişinin sözleşmenin kurulmasından sonra üstün hak sahibi olmasından sorumluluğu aa. Kiralananın el değiştirmesi (kira sözleşmesinin kurulmasından sonra temliki) bb. Üçüncü kişinin -kiralananda kira sözleşmesinin kurulmasından sonra- sınırlı ayni hak sahibi olması Kiraya verenin kiralananın vergi ve benzeri yükümlülüklerine katlanma borcu Kiraya verenin yan giderlere katlanma borcu C. Kiracının Borçları Genel Olarak Kiracının kiralanana ilişkin zilyetlik ve kullanma haklarına bağlı borçları a. Kiracının kiralananı sözleşmeye uygun olarak özenle kullanma borcu b. Kiracının kiralananın bulunduğu taşınmazda oturan kişiler ile komşulara saygı gösterme borcu c. Kiralananı iyi bir durumda muhafazası için özen göstermek ve gereken bildirimleri yapmak yükümlülükleri d. Kiralananda ayıbın giderilmesine ve kiralananın gösterilmesine katlanma borcu e. Kiracının temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu f. Kiracının kiralanana ilişkin zilyetlik ve kullanma haklarına bağlı olan borçlarına aykırı davranması Kiracının kiralananı başkasına kiraya vermesi ve kiralananı kullanma alacağını başkasına devretmesi hakları ile ilgili borçları a. Kiracının kiralananı başkasına kiraya vermesi (kiralaması) b. Kiracının kiralanandaki kullanma alacağını başkasına devretmesi c. Kira sözleşmesinin devri aa. Halen mevcut ve geçerli bir kira sözleşmesi olmalıdır bb. Kiraya verenin rızası gerekmektedir

20 XX cc. Konut kiralarında kiraya verenin bu rızayı vermesi zorunluluğu yoktur dd. Çatılı işyeri kiralarında İsviçre hukukunda kiraya verenin rıza vermesi borç olarak nitelendirilmektedir ee. Rızanın şekli konusunda TBK. - mehaz İBK. m.263 de olduğu gibi- yazılı şekli aramıştır ff. Kiraya veren rızasını genel olarak veya somut bir devir için açıklayabilir Kiracının kira bedelini ifa (ödeme) borcu a. Kira bedelini ifa (ödeme) zamanı ve yeri b. Kiralananın kullanılmasının mümkün olmaması halinde kira bedelinin ifası (ödenmesi) c. Kira bedelinin ifa edilmemesinin (ödenmemesinin) teminatı: Kiraya verenin hapis hakkı aa. Kapsamı bb. Üçüncü kişilere ait eşyanın hapis hakkı konusu olması cc. Hapis hakkının kullanılması d. Kiracının kira bedelini (ve yan giderleri) ifa etmemesi (ödememesi) ve sonuçları aa. Kira bedelinin (ve yan giderlerin) ifa edilmemesi (ödenmemesi) bb. Kiraya verenin süre tayin etmesi cc. Kira sözleşmesinin feshedilmesi ve hükümleri e. Kiracının kira bedelini ifada (ödemede) gecikmesi sebebiyle temerrüt faizinden sorumluluğu f. Konut ve çatılı işyeri kiralarında kira bedelinin ifa edilmemesinin (ödenmemesinin) hükmü g. Kiracının iflas etmesinin kira sözleşmesine etkisi aa. Kiracının iflas etmesi bb. Kiracının ya da iflas masasının işleyecek kira bedelleri için uygun bir süre zarfında güvence göstermemesi cc. Güvence gösterilmemesi durumunda kiraya verenin sözleşmeyi feshetme hakkı Kiracının kiralananı geri verme borcu D. Kirada Özel Durumlar Kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması a. Kiraya verenin yenilik ve değişiklik yapması b. Kiracının yenilik ve değişiklik yapması Takastan feragat yasağı Kira bedelinin uyarlanması E. Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi Genel olarak Sözleşmenin taraflarından birinin sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmesi sebebiyle sona ermesi Belirli süreli kira sözleşmesinin sürenin geçmesiyle sona ermesi Belirsiz süreli kira sözleşmesinin feshi bildirme ile sona ermesi

21 XXI 5. Kira sözleşmesinin önemli sebeplerden dolayı feshini bildirme ile sona ermesi Kiracının ölümü sebebiyle feshini bildirme ile sona ermesi a. Kiracının ölümü b. Kiracının mirasçılarının fesih bildirme sürelerine uyarak en yakın fesih dönemi sonu için feshi bildirmesi c. TBK. m. 333 e dayanan feshi bildirmede herhangi bir tazminat ödenmesinin gerekmemesi d. Konut ve çatılı işyeri kiralarında durum İKİNCİ AYIRIM KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRALARI 8. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRASI SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak Konut ve çatılı işyeri kirası kavramı Konut ve çatılı işyeri kirasına ilişkin hükümlerin uygulama alanı Kiracı aleyhine düzenleme ve sözleşmede değişiklik yapma yasağı Kira sözleşmesiyle bağlantılı hukuksal işlem (sözleşme) II. Kiracının güvence vermesi Genel olarak Güvence sınırı Güvencenin kapsamı Bankaya yatırma veya depo zorunluluğu Güvence üzerinde tasarruf ve güvencenin verilmesi III. Kira bedeli ve tespiti sayılı BK ve 6570 Sayılı GKHK Dönemi a gün ve E. 1964/2 K. 1964/4 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı b gün ve E. 1965/5 K. 1965/5 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı c gün ve E. 1966/19 K. 1966/10 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı d sayılı GKHK. nun kira parasının tesbit edilmesi ile ilgili diğer hükümleri aa. Mobilyalı kiraya vermenin kira parasına etkisi bb. Yakıt parasındaki değişikliğin kira parasına etkisi cc sayılı K. nun kira parası ile ilgili düzenlemesine aykırı hareket etmenin müeyyidesi sayılı TBK.nun kira bedeli düzenlemesi a. Genel olarak b. Kira bedelinin tespiti (belirlenmesi) c. Tespit davası IV. Aile Konutu Genel olarak Kira sözleşmesinin feshi için diğer eşin rızasının aranması Eşin bildirim yoluyla kira sözleşmesine taraf haline gelebilmesi V. Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi Genel hükümler uyarınca sona erme

22 XXII 2. Kira sözleşmesinin bildirim yoluyla sona ermesi a. Belirli süreli kira sözleşmesi bakımından b. Belirsiz süreli kira sözleşmesinde fesih bildirimi ile sona erme c. Bildirimin şekli Kira sözleşmesinin tahliye davası yoluyla sona ermesi a. Genel olarak b. Tahliye davası sebeplerinin sınırlılığı c. Tahliye davası süresinin uzaması d. Yeniden kiralama yasağı VI. Tahliye Sebepleri A. Kiraya verenden kaynaklanan tahliye sebepleri Kiraya verenin konut gereksinimi sebebiyle tahliye Kiraya verenin işyeri gereksinimi sebebiyle tahliye Yeni malikin konut veya işyeri gereksinimi sebebiyle tahliye Kiralananın yeniden inşa veya imarı sebebiyle tahliye a. Kiralananın yeniden inşası veya imarı amacıyla esaslı onarımı, genişletilmesi ya da değiştirilmesinin gerekmesi b. Yapılacak tamir, genişletme veya değiştirilmesi faaliyeti esnasında taşınmazın içinde oturmanın veya çalışmanın imkansızlaştığının anlaşılması c. Kiralananı yeniden inşa veya esaslı onarımı sebebiyle tahliye davasının, belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde kiraya ilişkin genel hükümlere göre fesih dönemine ve fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyularak belirlenecek tarihten başlayarak bir ay içinde açılmış olması B. Kiracıdan kaynaklanan tahliye sebepleri Yazılı tahliye taahhüdü sebebiyle tahliye İki haklı ihtar sebebiyle tahliye Kiracının veya birlikte yaşadığı eşinin oturmaya elverişli konutunun varlığı sebebiyle tahliye a. Kiracının veya birlikte yaşadığı eşinin bir konutunun bulunması b. Konutun aynı ilçe veya belde sınırları içinde olması c. Konutun kiracının kullanmasına elverişli bulunması d. Kiraya verenin kira sözleşmesinin kurulması sırasında bu durumu bilmemesi e. Kiraya verenin sözleşmenin bitiminden başlayarak bir ay içerinde tahliye davası açması ÜÇÜNCÜ AYIRIM ÜRÜN (HASILAT) KİRASI 9. ÜRÜN (HASILAT) KİRASI SÖZLEŞMESİ I. Genel bakış II. Genel olarak ürün kirası sözleşmesi Ürün kirası sözleşmesinin tanımı Ürün kirası sözleşmesinin hukuki niteliği

23 XXIII 3. Ürün kirası sözleşmesinin unsurları a. Kiraya verenin (kiralayanın) kullanılmasını ve ürünlerinin devşirilmesini kiracıya bıraktığı kiralanan aa. Ürün kirasının konusu olan maddi mallar genellikle tabii semere getiren mallardır bb. İşletme de ürün kirasının konusunu oluşturabilir cc. Haklar da ürün kirasında kiralanan olabilir b. Kiracının kullanma ve işletme karşılığı olarak ödediği kira parası c. Kiralananı kullanma ve işletme ile kira bedelini ödemenin mübadelesini konu edinen tarafların karşılıklı anlaşması Ürün kirası sözleşmesinin süresi III. Ürün kirası sözleşmesinde kiraya verenin borçları Kiraya verenin kiralananı sözleşmenin amacına uygun kullanılmaya ve işletmeye elverişli durumda teslim borcu Kiraya verenin kiralananı sözleşme süresince sözleşmenin amacına uygun kullanılmaya ve işletmeye elverişli halde bulundurma borcu Kiraya verenin ayıptan sorumluluğu Kiraya verenin zapttan sorumluluğu a. Kiralananda sözleşmenin kurulması anında mevcut üçüncü kişilerin hakları dolayısıyla zapttan sorumluluğu (gerçek zapt) b. Kiralananın kira sözleşmesinin kurulmasından sonra temliki (gerçek olmayan zapt) Kiraya verenin kiralananın vergi ve benzeri yükümlülükleri ödeme borcu IV. Ürün kirası sözleşmesinde kiracının borçları Kiracının kiralananı kullanma ve işletmesiyle ilgili borçları a. Kiralananı iyi işletme borcu b. Kiralananın iyi bir halde muhafazası için özen gösterme borcu c. Kiracının kiralananın işletilmesinin gerektirdiği olağan giderleri yapma borcu d. Kiracının kiraya verenin zaptta ya da ayıptan sorumluluğunu gerektiren bir durumun varlığı halinde gerekli ihbarları yapma borcu.359 e. Kiracının kiralananı kullanma ve işletmesiyle ilgili borçlarına aykırı hareket etmesi Kiracının kiralananı başkasına kiraya vermesi ve kira alacağını başkasına temlik etmesi yasağı ve istisnası Kiracının kira bedelini ve yan giderleri ödeme borcu a. Kira bedelini ve yan giderleri ödeme zamanı b. Kiralananın kullanılmasının mümkün olmamasına rağmen kira bedelinin ödenmesi c. Kiracının kira parasından indirim isteyebilme imkânı d. Kira parasının ödenmemesinin teminatı: Kiraya verenin hapis hakkı e. Kiracının kira bedelini ödememesi ve sonuçları aa. Kiracının kira parasını ödemede temerrüdü bb. Kiracının iflas etmesinin kira sözleşmesine etkisi Kiracının kiralananı geri verme borcu a. Kiracının kiralananı geri verme borcunun kapsamı

24 XXIV b. Defter tutulması halinde kiracının kiralananı geri verme borcunun kapsamı c. Ziraî taşınmazların ürün kirasında sözleşmenin sona ermesinde semerelerin kime ait olacağı sorunu d. Düzenli bir işletmenin gerektirdiği stokların bırakılması V. Ürün kirası sözleşmesinin sona ermesi Ürün kirası sözleşmesinin sözleşme taraflarının sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmesi sebebiyle sona ermesi Belirli süreli kira sözleşmelerinde sürenin geçmesiyle sona erme Belirsiz süreli kira sözleşmelerinin feshi bildirme ile sona ermesi Ürün kirası sözleşmesinin önemli sebeplerden dolayı feshini bildirme ile sona ermesi Ürün kirası sözleşmesinin kiracının ölümü sebebiyle feshini bildirme ile sona ermesi VI. Hayvan kirası sözleşmesi Hayvan kirası sözleşmesinin konusu Hayvan kirası sözleşmesinde kiracının sorumluluğu Hayvan kirası sözleşmesinin feshi bildirme ile sona ermesi İKİNCİ BÖLÜM ÖDÜNÇ SÖZLEŞMELERİ BİRİNCİ AYIRIM KULLANIM ÖDÜNCÜ (ÂRİYET) 10. KULLANIM ÖDÜNCÜ (ÂRİYET) SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak II. Genel olarak kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin tanımı Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin hukukî niteliği Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin unsurları a. Kullanım ödüncü (âriyet) konusu bir şey veya hakkın bulunması b. Kullanım ödüncü (âriyet) konusu şey veya hakkın kullanılmasının başkasına bırakılması c. Kullanım ödüncü (âriyet) konusunun kullanılmasının bırakılmasının karşılıksız olması d. Kullanım ödüncü (âriyet) alanın geri verme borcunun bulunması e. Tarafların anlaşması Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin süresi III. Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinde kullanım ödüncü (âriyet) verenin borçları Kullanım ödüncü (âriyet) verenin kullanım ödüncü (âriyet) konusunu sözleşmeye uygun olarak kullanması için kullanım ödüncü (âriyet) alana teslim etmesi borcu Kullanım ödüncü (âriyet) verenin kullanım ödüncü (âriyet) alanın kullanım ödüncü (âriyet) konusuna yaptığı olağanüstü masrafları ödeme borcu

25 XXV IV. Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinde kullanım ödüncü (âriyet) alanın borçları Kullanım ödüncü (âriyet) alanın kullanım ödüncü (âriyet) konusunu sözleşmeye ya da niteliğine uygun kullanma borcu Kullanım ödüncü (âriyet) alanın kullanım ödüncü (âriyet) konusunu başkasına kullandırmama borcu Kullanım ödüncü (âriyet) alanın kullanım ödüncü (âriyet) konusunun olağan giderlerine katlanma borcu Kullanım ödüncü (âriyet) alanın kullanım ödüncü (âriyet) konusunu geri verme borcu Birden çok birlikte kullanım ödüncü (âriyet) alanların sorumluluğu V. Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin sona ermesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin kullanım ödüncü (âriyet) alanın sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmesi sebebiyle sona ermesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin sözleşmede kararlaştırılan sürenin geçmesiyle sona ermesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin ödünç konusunu sözleşmede kararlaştırılan şekilde ödünç alanın kullanmasıyla ya da bu kullanma için gerekli sürenin geçmesiyle sona ermesi Sözleşmede bir sürenin ya da kullanma tarzının kararlaştırılmadığı durumlarda kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin sona ermesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin kullanım ödüncü (âriyet) verenin önceden bilinemeyen acele ihtiyacı sebebiyle sona ermesi Kullanım ödüncü (âriyet) sözleşmesinin kullanım ödüncü (âriyet) alanın ölümüyle sona ermesi İKİNCİ AYIRIM TÜKETİM ÖDÜNCÜ (KARZ) 11. TÜKETİM ÖDÜNCÜ (KARZ) SÖZLEŞMESİ I. Genel olarak II. Genel olarak tüketim ödüncü (karz) sözleşmesi Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinin tanımı Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinin hukukî niteliği Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinin unsurları a. Tüketim ödüncü (karz) konusu bir miktar para veya mislî eşyanın bulunması b. Ödünç verenin tüketim ödüncü (karz) konusunun mülkiyetini ödünç alana geçirmeyi borçlanması c. Ödünç alanın miktar ve vasıfta eşit aynı neviden diğer şeyleri geri vermeyi taahhüt etmesi d. Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç alanın faiz ödeme borcunun kararlaştırılabilmesi aa. Âdi (ticari olmayan) tüketim ödüncü (karz) sözleşmelerinde faiz kararlaştırılması

26 XXVI bb. Ticari tüketim ödüncü (karz) sözleşmelerinde faiz cc. Kredi kartı işlemlerinde faiz e. Tarafların anlaşması III. Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç verenin borçları Ödünç verenin ödünç konusunun mülkiyetini geçirme ve teslim borcu Ödünç verenin ayıptan ve zapttan sorumluluğu IV. Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç alanın borçları Faizli tüketim ödüncü (karz) sözleşmelerinde ödünç alanın ödünç konusunu teslim alma borcu Faizli tüketim ödüncü (karz) sözleşmelerinde ödünç alanın faiz ödeme borcu Ödünç alanın sözleşme giderlerini ödeme borcu Ödünç alanın ödünç konusunu mislen geri verme borcu V. Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinin sona ermesi Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç konusunun geri verilmesi zamanını tarafların belirlemesi durumunda sona erme a. Tarafların ödünç konusunun geri verilmesi zamanı ile ilgili olarak muayyen bir vade kararlaştırmaları b. Tarafların tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinin feshi bildirme ile sona ereceğini kararlaştırmaları Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç konusunun geri verilmesi zamanını tarafların belirlememesi durumunda sona erme Ödünç alanın vadeden önce geri verme borcunu ifa etmesi VI Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre tüketici kredisi sözleşmeleri Tüketici işlemi olarak tüketici kredisi sözleşmesi kavramı Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü Cayma hakkı Faiz oranı Sözleşmede değişiklik yapılması Erken ödeme Temerrüt Sigorta yaptırılması Bağlı krediler Diğer hususlar ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG ve FİNANSMAN SÖZLEŞMELERİ 12. FİNANSAL KİRALAMA (LEASİNG), FAKTORİNG ve FİNANSMAN SÖZLEŞMELERİ I. Genel bakış II. Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi A. Genel olarak finansal kiralama (leasing) sözleşmesi Finansal kiralama (leasing) sözleşmesinin tanımı ve unsurları

27 XXVII a. Kiralayan olarak bir katılım bankası, kalkınma ve yatırım bankası ya da finansal kiralama şirketinin varlığı aa. Mülga Finansal Kiralama Kanunu na göre getirilen düzenleme bb. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu na Göre Getirilen Düzenleme bb.1. Kuruluş ve Faaliyet İzinleri (i) Kuruluş izni (ii) Kuruluş şartları (iii) Kurucularda aranan şartlar (iv) Faaliyet izni (v) Şubeler (vi) Şirketin yapamayacağı iş ve işlemler bb.2. Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler (i) Ana sözleşme değişiklikleri (ii) Pay edinim ve devirleri bb.3. Birleşme, Devir, Bölünme ve Tasfiye b. Kiralayanın finansal kiralama konusu malın zilyedliğini her türlü faydayı sağlamak üzere kiracıya bırakması c. Kiracının kiralayana kararlaştırılan kira parasını (finansal kiralama bedeli) ödeme borcu altına girmesi d. Kiralayan finansal kiralama şirketi ile kiracının karşılıklı anlaşması.416 e. Finansal kiralama sözleşmesinin belli bir süre feshedilmemek şartı ile yapılması Finansal kiralama (leasing) sözleşmesinin çeşitleri ve karşıladığı ihtiyaçlar Finansal kiralama sözleşmesinin şekli, tescili ve şerhi Finansal kiralama sözleşmesine uygulanacak hükümlerin tesbiti Finansal kiralama sözleşmesinin hukuki niteliği B. Finansal kiralama (leasing) sözleşmesinde kiracının hukukî durumu Finansal kiralama konusu malın kiracıya teslim edilmediği dönemde kiracının hukukî durumu Finansal kiralama konusu malın kiracıya teslim edildiği dönemde kiracının hukukî durumu a. Finansal kiralama sözleşmesinde kiracının borçları aa. Kiracının kiralananı kullanma ve ondan yararlanma borcu bb. Kiracının kiralananı özenle ve tahsis gayesine uygun olarak kullanma borcu cc. Kiracının kiralananın her türlü bakımını yapma ve onu koruma borcu dd. Kiracının kiralananın bakım ve onarım masraflarına katlanma borcu ee. Kiracının kiralanana ilişkin sigorta primlerini ödeme borcu ff. Kiracının kiralananın zilyedliğini başkasına devretmeme borcu

28 XXVIII gg. Kiracının finansal kiralama bedelini ödeme borcu hh. Kiracının finansal kiralama konusu malı geri verme borcu b. Kiracının sözleşme süresinde kiralananın hasar ve ziyaından sorumlu olması c. Sözleşmeyle kiracıya kira süresinin sonunda kullanılmak üzere satın alma (alım) hakkının ya da kiralananın mülkiyetini edinme hakkının tanınması d. Kiracının iflasının ya da icra takibine uğramasının finansal kiralama sözleşmesine etkisi C. Finansal kiralama (leasing) sözleşmesinde kiralayanın (finansal kiralama şirketinin) hukukî durumu Kiralayanın (finansal kiralama şirketinin) finansal kiralama konusu malda finansal kiralama şeklinde tasarrufta bulunmaya yetkili olması Finansal kiralama sözleşmesinde kiralayanın borçları a. Kiralayanın kiralama konusu malın zilyedliğini kiracıya geçirme borcu b. Kiralayanın kiracıya kiralanan mal üzerinde her türlü faydayı elde etme imkânını sağlama borcu c. Kiralayanın kiralama konusu malı sözleşme süresince sigorta ettirme borcu d. Kiralayanın kiralama konusu malı başkasına devretmeme borcu Kiralayanın iflasının veya icra takibine uğramasının finansal kiralama sözleşmesine etkisi D. Finansal kiralama (leasing) sözleşmesinin sona ermesi Finansal kiralama sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi a. Finansal kiralama sözleşmesinin sözleşme süresinin bitmesi sebebiyle sona ermesi b. Finansal kiralama sözleşmesinin kiracıya ilişkin sebeplerle kendiliğinden sona ermesi c. Finansal kiralama sözleşmesinin kiralayana ilişkin sebeplerle kendiliğinden sona ermesi d. Finansal kiralama sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesinin sonuçları Finansal kiralama sözleşmesinin taraflardan birinin feshetmesiyle sona ermesi III. Faktoring (Genel Alacak Tahsili) Sözleşmesi Genel Olarak Faktoring Sözleşmesinin Tanımı Faktoring Sözleşmesinin Unsurları Faktoring Sözleşmesinin Hukuki Niteliği Faktoring Sözleşmesinin Şekli Faktoring Sözleşmesinin Hükümleri a. Genel Olarak b. Faktoring Şirketinin Borçları aa. Alacakları devralma borcu bb. Ödeme yapma borcu