AYLIK EMTİA BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 AYLIK EMTİA BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ MART 212 Şubat ayında, global ekonomide Euro Alanı ndaki sorunlar gündemdeki ağırlığını korudu. Yunanistan a yönelik ikinci yardım paketine ilişkin gelişmeler ilgi odağı olurken, bölgedeki likidite sıkışıklığını aşmak amacıyla ECB kaynak sağlamaya devam etti. ABD cephesinden ekonomiye ilişkin olumlu haberler gelirken, Çin de ekonomik aktivitenin yavaşladığına dair işaretler güçlendi. Finansal piyasalardaki sorunların reel ekonomiye yansıdığı Euro Alanı nda da ekonomik aktivite ivme kaybetmeye devam etti. Öte yandan, ECB ve BoJ gibi dünyanın önde gelen merkez bankalarının büyümeyi destekleyen genişletici para politikalarını ön plana çıkarmalarının etkisiyle gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımları canlandı. Emtia endeksleri, Ocak ayında olduğu gibi Şubat ta da artış eğilimi sergiledi. Enerji fiyatlarındaki yükselişte, temelde arzdaki düşüş ve İran odaklı jeopolitik riskler etkili oldu. Euro Alanı nda İran a yönelik alınan ambargo kararının yanı sıra Yemen, Sudan ve Suriye de süregiden sorunlar, ham petrol fiyatları üzerinde baskı yarattı. Tarım ürünleri endeksi, olumsuz hava koşulları başta olmak üzere arza ilişkin faktörlerin etkisiyle Şubat ta bir önceki aya göre %2,3 yükseldi. Metal endeksi, bazı metal ürünlerinde stokların azalmasının ve arzdaki kesintilerin etkisiyle Şubat ta aylık bazda % 3,6 arttı. Ayrıca, değerli metallere yönelik yatırım amaçlı talebin sürmesiyle söz konusu metal endeksi de yükseldi. EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (5=) 5 Enerji 5 Enerji Dışı Tarım * 45 Metal Metal * Değerli Metal Kaynak: Dünya Bankası Emtia Fiyat Endeksleri, İktisadi Araştırmalar Bölümü Değerli Metal Endeksi * Enerji-dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır. 1

2 AYLIK EMTİA BÜLTENİ MART 212 Kalay Gümüş Kauçuk Altın Ham Petrol* Bakır Çinko Soya Yağı Aluminyum Nikel Mısır Şeker Kakao Kırmızı Et Zeytinyağı Kurşun Tomruk Beyaz Et Kağıt Hamuru Demir Cevheri Buğday Pamuk Kömür Pirinç Çelik Endeksi Çay Tütün Kahve Doğalgaz Ayçiçek Yağı Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Şubat 212) Yıllık % Değişim Aylık % Değişim * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalaması Yıllık değişim oranları incelendiğinde; Şubat ayında seçilmiş emtia ürünlerinin fiyatlarının genelde (altın, gümüş, ham petrol ve bazı tarım ürünleri hariç olmak üzere) gerilediği izleniyor. Yıllık bazda fiyatları en fazla gerileyen emtialar %53 ile pamuk, %38 ile doğalgaz ve %33 ile kauçuk oldu. Pamuk fiyatlarındaki düşüş, rekolte artışından kaynaklandı. Diğer taraftan, yıllık bazda en fazla fiyat artışı yaşanan ilk üç emtia ise altın (%27), ham petrol (% 15) ve gümüş (%11) oldu. Altın ile gümüşteki yükselişte, fiziksel talebin zayıf olmasına karşılık yatırım amaçlı talepteki artış etkili oldu. Ham petrol fiyatlarındaki yükselişte ise, bazı üretici ülkelerdeki arz sorunları ile özellikle uygulanan ambargo nedeniyle İran kaynaklı ihracata dönük endişeler rol oynadı. Aylık bazda değerlendirildiğinde, Şubat ta en yüksek artış kaydeden emtiaların kalay (% 13), gümüş (%11), kauçuk (%9), altın (%5), ham petrol (%5) ve bakır (%5) olduğu görülüyor. Geçtiğimiz ay stoklarda yaşanan düşüş ile bazı metallerin arzındaki sıkıntılar; metal fiyatlarının genel olarak yukarı yönde gelişmesine neden oldu. Kalay fiyatlarındaki artış, stoklardaki gerilemeye ek olarak dünyanın en büyük ikinci kalay üreticisi olan Endonezya da yaşanan olumsuz hava koşulları nedeniyle üretimdeki düşüşten kaynaklandı. Kauçukta Çin in lastik üretiminde duyduğu ihtiyaç paralelinde talebinin güçlü olması ve stok ikmali yapmasının etkisiyle fiyatlar yukarı yönlü hareket etti. Bakır fiyatlarında ise Çin in yavaşlayan talebine ve artan stoklarına rağmen, Londra Metal Borsası nın (LME) stoklarındaki düşüş ve arza yönelik süren endişeler paralelinde yükseliş yaşandı. Şubat ta aylık bazda en kayda değer fiyat düşüşü; ayçiçek yağı, doğal gaz ve kahvede kaydedildi. Dünyanın en büyük ayçiçeği yağı ihracatçısı ülkesi konumundaki Ukrayna da bu yıl üretimin artacağına dönük beklentiler bu emtianın fiyatında düşüşe neden oldu. Doğalgaz fiyatları, ABD deki yumuşak kış şartları ve yüksek stoklara ek olarak özellikle kayaç gazı üretimindeki artışa bağlı olarak geriledi. Önemli kahve cinslerinden Arabica nın fiyatı Kolombiya daki zayıf mahsule karşılık Brezilya dan üretime dair gelen olumlu haberlerin fiyatlara destek olmasına rağmen düştü. 2

3 AYLIK EMTİA BÜLTENİ MART 212 EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER Son yıllarda emtia piyasalarında görülen spekülatif hareketler özellikle petrol fiyatları üzerinde etkili olurken, artan sanayi üretimine bağlı olarak Çin başta olmak üzere birçok ülkenin talebinde yaşanan yükseliş ve Orta Doğu merkezli siyasi belirsizlik ortamı da petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü bu seyri destekledi. Ancak, petrole dönük talebin, artan çevre bilinci ve alternatif enerji kaynakları paralelinde azalabileceği, bu durumun da fiyatlarda düşüşe neden olabileceği öngörülüyor. Ayrıca, OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) üyesi olmayan ülkelerin petrol arzının giderek artmasının da petrol fiyatlarını baskılayabileceği, bu gelişmeler paralelinde fiyatlarda hakim yönün aşağı doğru olacağı tahmin ediliyor. Dünya Bankası ham petrolün varil fiyatının 212 sonunda $/varil 98, 213 sonunda ise $/varil 97 olacağını öngörürken, IMF de 212 ve 213 sonu için petrol fiyatlarının sırasıyla %4,9 ve %3,6 gerileyerek Dünya Bankası tahminleri paralelinde gerçekleşeceğini düşünüyor. Ancak, ABD ve İsrail in İran la yaşadığı gerilim ve çatışma ihtimali, petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü önemli bir risk unsuru oluşturuyor. Metalde, önümüzdeki süreçte talep artışının düzenli olacağı düşünülürken, arzın da talepteki bu artışı karşılayacak ölçüde olacağı öngörülüyor. Ancak, aynı durum yüksek maliyetleri dolayısıyla alüminyum için öngörülmediğinden önümüzdeki süreçte alüminyum fiyatlarının yükseleceği tahmin ediliyor. EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler - 4 Gerçekleşme* 5-9 Tahmin* Enerji Ham Petrol $/varil Kömür $/ton Doğalgaz $/milyon btu Tarım Kakao cent/kg Kahve cent/kg Çay cent/kg Soya Yağı $/ton Mısır $/ton Pirinç $/ton Buğday $/ton Kırmızı Et cent/kg Beyaz Et cent/kg Şeker cent/kg Tütün $/ton Tomruk $/metre küp Pamuk cent/kg Kauçuk cent/kg Metal Aluminyum $/ton Bakır $/ton Altın $/troy ons Demir Cevheri $/kuru ton Kurşun cent/kg Nikel $/ton Gümüş c/troy ons Kalay cent/kg Çinko cent/kg * Ortalama fiyatlardır. 3

4 Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 AYLIK EMTİA BÜLTENİ MART 212 Emtia Fiyatları - I Altın ($/troy ons) Aluminyum ($/ton) Ayçiçek Yağı ($/ton) Bakır ($/ton) Beyaz Et (cent/kg) Buğday ($/ton) Çay (cent/kg) Çelik Endeksi (5=) Çinko (cent/kg) Demir Cevheri ($/ kuru ton, %63,5 demir) Doğalgaz ($/milyon btu) Gümüş (cent/troy ons) Ham Petrol ($/varil) Kağıt Hamuru ($/ton) Kahve (cent/kg)

5 5 35 Kakao (cent/kg) Kalay (cent/kg) 7 Kauçuk (cent/kg) Kırmızı Et (cent/kg) Kömür ($/ton) 5 35 Kurşun (cent/kg) 5 35 Mısır ($/ton) Pamuk (cent/kg) Nikel ($/ton) Pirinç ($/ton) Soya Yağı ($/ton) Şeker (cent/kg) Tomruk ($/metre küp) Tütün ($/ton) Zeytinyağı ($/ton) AYLIK EMTİA BÜLTENİ MART 212 Emtia Fiyatları - II

6 AYLIK EMTİA BÜLTENİ MART 212 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - Uzman hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr UYARI NOTU: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6