HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 16 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli ABD Dış Ticaret Verileri ABD Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan veri mal ve hizmet sektörlerine ait ithalat ve ihracat rakamlarının karşılaştırılmasıyla oluşturulmaktadır. Yüksek ithalat rakamları yerel üreticileri rekabete zorlarken, ihracat yurtiçi üretime yukarı yönlü destek vermektedir. Dış ticaret kalemleri arasındaki fark (cari denge) yurtiçi ve yurtdışındaki ekonomik eğilimlere dair belirleyici olabilmektedir. Bu denge, özellikle dolar kuru üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olmakla beraber diğer finansal verileri de etkileyebilmektedir. Ticaret açığının daimi hal almasına bağlı olarak diğer döviz birimlerine talebin artmasına bağlı olarak Dolar da daha hassas hareketlenmeler yaşanabilmektedir. Haftaya Bakış TÜİK in açıkladığı hanehalkı işgücü istatistiklerine göre Ocak ayında işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 2,6 puan düşerek %11,9 düzeyinde gerçekleşti. Aynı dönemde tarım dışı işsizlik oranı 2,9 puanlık düşüşle %14,7, genç nüfustaki işsizlik oranı ise 3,9 puanlık düşüşle %22 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının geçen yılın Eylül ayından itibaren hafif bir gerileme eğilimi içinde olduğu görülüyor. TCMB nin açıkladığı ödemeler dengesi verilerine göre, dış ticaret açığındaki genişlemenin etkisiyle, cari açık Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre %126,7 artarak $6,13 milyara ulaştı. Petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi ve güçlü iç talep cari açığın genişlemesinde etkili oldu. Net hata ve noksan kalemindeki yüksek fazlanın Ocak ayının ardından Şubat'ta da cari açığın finansmanında büyük pay sahibi olduğu görüldü. Maliye Bakanlığı verilerine göre 2011 Ocak ve Şubat aylarında üst üste fazla veren merkezi yönetim bütçesi, Mart ayında TL6,1 milyar açık verdi. Bütçe yılın ilk çeyreğinde ise, güçlü iç talebe bağlı olarak gelirlerdeki %20,5 lik artışın yanı sıra, giderlerdeki %6,6 lık sınırlı yükselişin etkisiyle, geçen yılın aynı dönemine göre %64 azalarak TL4,1 milyar açık vermiş oldu. Geçtiğimiz hafta ABD de yoğun bir veri trafiği vardı. ABD'nin Şubat ayı dış ticaret açığı Ocak ayına göre düşüş kaydetmesine rağmen, beklentilerin üzerinde $45,76 milyar olarak açıklandı. Mart ayında petrol fiyatlarının daha da yükselmesi, ileriki dönemlerde ticaret açığının daha da artacağı beklentisini yarattı. Mart ayında perakende satışlar bir önceki aya göre beklentilerin altında %0,4 oranında arttı. Otomotiv satışlarındaki zayıflık, benzin satışlarındaki hızlı artış ile dengelenirken, harcamalar tarafında genelde sorunsuz bir büyüme olduğu görüldü. Otomotiv dışındaki çekirdek perakende satışlar ise %0,8 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından hazırlanan Beige Book raporunda, ABD ekonomisinin imalat sanayi ve tüketim tarafındaki gelişmeler paralelinde iyileşmeye devam ettiği, ancak istihdamın istenilen seviyeye yükselmemesi gibi zayıf noktaların olduğu, bunun yanı sıra yüksek enerji ve hammadde maliyetlerinin enflasyon baskısı yarattığı belirtildi. ABD de üretici fiyatları endeksi Mart ayında %0,7 oranında artarken, gıda ve enerji dışındaki fiyatlardan oluşan çekirdek endeks %0,3 oranında arttı. Üretici fiyatlarındaki artışı enerji fiyatlarının tetiklediği görüldü. Tüketici fiyatları endeksi ise Mart'ta %0,5 ile beklentiler paralelinde artış kaydederken, enerji ve gıda fiyatlarının dâhil edilmediği çekirdek endeks %0,1 ile beklentilerin altında yükseldi. Öte yandan, Mart ayında ABD sanayi üretimi otomobil üretimi öncülüğünde %0,8 ile beklentilerin üzerinde artarken, kapasite kullanım oranı (KKO) da %77,4'e ulaştı. Euro Alanı sanayi üretimi endeksindeki artış, Şubat ayında %0,4 ile beklentilerin altında kaldı. Euro bölgesi Mart ayı tüketici enflasyonu yıllık bazda nihai %2,7 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Enerji ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki değişimleri içermeyen çekirdek endeks de %1,5 ile yine beklentilerin üzerinde yükseldi. Çin'de ilk çeyrekte büyüme geçen yılın aynı dönemine göre %9,7 oranında artış kaydederken, yıllık tüketici enflasyonu Mart'ta %5,4 ile son zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Hükümetin aldığı sıkılaştırma tedbirlerine rağmen, Çin de büyümenin hâlâ yüksek seyrettiği gözlendi. Kanada Merkez Bankası beklendiği gibi gecelik faiz oranlarını %1 seviyesinde sabit tuttu. Japonya da Şubat ayında sanayi üretim endeksi yıllık bazda %1,8 ile beklentilerin üzerinde arttı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İrlanda'nın kredi notunu BAA1'den BAA3'e düşürdü, not görünümünü negatifte bıraktı. İrlanda'nın kredi notu son indirimle yatırım yapılabilir seviyenin sadece bir kademe üzerinde bulunuyor. KAPANIŞ VERİLERİ (15 Nisan) İMKB-100 : / $ : 1,4429 USD : 1,5119 $ / : 83,11 EURO : 2,1867 Petrol ($/varil) : 124,52 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,71 Altın ($/ons) : 1.484,50

2 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 08.Nis 15.Nis Değişim İMKB %0,52 İMKB %0,30 Sınai %1,56 Hizmetler %0,07 Mali %0,54 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Nis 12.Nis 13.Nis 14.Nis 15.Nis İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Geçtiğimiz hafta IMKB, dalgalı ancak oldukça yatay bir seyir izledi.. Tüm hafta boyunca yurtdışı gelişmelerden ve risk algılamasından etkilenen hisse senedi piyasasında hafta ortasına kadar hafif artış eğilimi vardı. Perşembe günü, Yunanistan ı kurtarma planının yeterli olmayacağı ve ülkenin kısa zamanda yeniden bir borç yapılandırılmasına gitme ihtiyacı olacağı düşüncesiyle satışların yaşandığı görüldü. Erdem Başcı nın TCMB nin yeni başkanı olarak atanması düşüşü sınırlarken, Cuma günü S&P nin Türkiye nin BB olan kredi notunu teyit edip, görünümünü pozitif olarak açıklamasıyla İMKB tekrar yükselişe geçti. Bu gelişmeler sonucunda IMKB-100 endeksi haftayı %0,5 artışla puandan kapattı. Gündemde yurtiçinde öne çıkan veri açıklaması bulunmazken Perşembe günü yapılacak olan PPK toplantısı yakından izlenecek. ABD de ise hem yeni, hem de 2. el konut satışları verileri öne çıkacak. Global piyasaların da desteğiyle bu hafta IMKB nin yukarı yönlü seyrini devam ettirmesi beklenmektedir. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 08.Nis 15.Nis (Puan) TRT200213T25 8,88 * 8,71-0,17 TRT071112T14 8,63 8,81 0,18 TRT250412T11 8,47 8,51 0,04 TRT030811T14 8,12 7,89-0,23 TRT161111T14 8,19 8,19 0,00 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 136,92 138,49 1,57 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 -%0,50 Beklenen Reel Faiz (%) %1,67 (*) tarihli ihalede oluşan bileşik faiz oranıdır. Kaynak: İMKB Pazartesi günü, Hazine'nin Salı günü gerçekleştireceği 20 Şubat 2013 vadeli yeni gösterge tahvilin ilk ihracı öncesinde gelen satışlar nedeniyle mevcut gösterge tahvilin faizi yükseldi. İzleyen günlerde, Hazine'nin başarılı olarak yorumlanan ihalelerle hedefine yakın düzeyde borçlanmasının ardından gösterge tahvilin faizi gerilerken, aşağı yönlü hareket yabancı yatırımcı alımlarının etkisiyle de sürdü. Perşembe günü, Merkez Bankası'nın repo ihalesinde 10 milyar TL tutarında ihale açarak piyasayı dönüşünden 6 milyar TL daha fazla fonlamasının ve düşen repo oranlarının da etkisiyle gerilemeye devam eden gösterge faiz oranı, İrlanda ve Yunanistan ile ilgili olumsuz haberlerin etkisiyle tekrar yükseldi. Cuma günü, kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un Türkiye'nin kredi notunu "BB" olarak teyit etmesinin ve pozitif olan görünümünde değişiklik yapmamasının ardından faizde sınırlı düşüş yaşandı. Bu gelişmelerle, hafta içinde yapılan ihalede bileşik %8,88 değerini alan 20 Şubat 2013 vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi 17 baz puan düşerek %8,71 oldu. Geçen hafta gerçekleştirilen ihaleler başarılı olarak değerlendirilirken, bir sonraki ihale döneminin Mayıs ayında olması nedeniyle faizlerde arz yönlü bir baskı olması beklenmiyor. 2

3 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 Nis 10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 08.Nis 15.Nis Değişim Dolar (¹) 1,4955 1,5119 %1,10 Euro (¹) 2,1550 2,1867 %1,47 Sepet (²) 3,1549 3,1957 %1,29 /$ Paritesi (³) 1,4478 1,4429 -%0,34 $/Yen Paritesi (³) 84,70 83,11 -%1,88 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. / $ $ / 1, , , , , ,15 75 / $ $ / Geçtiğimiz hafta başında FED Başkan yardımcısı Janet Yellen den gelen ABD ekonomisindeki aktivitenin henüz istenilen seviyelerde olmaması nedeniyle yürütülen para politikasının devam ettirileceği yönündeki açıklama, Dolar a satış baskısı getirdi. Ancak, Euro Alanı borç problemine yönelik endişeler, özellikte Yunanistan ın yapılan desteklere rağmen borçlarında yeniden bir yapılandırmaya gidebileceği endişesi ile Euro karşısında Dolar daki düşüş, yerini yükselişe bıraktı. /$ paritesi haftayı %0,34 düşüşle 1,4429 seviyesinden kapattı. Sınırlı kalan G7 müdahalesi sonrasında dar bir bantta hareket eden $/ paritesi ise haftalık bazda %1,88 düşüşle 83,11 e geriledi. Yurtiçi piyasalarda ise TL, Dolar ve Euro karşısında değer kaybederken, S&P nin Türkiye nin kredi notunu onaylayıp görünümü de pozitifte bırakması Cuma günü TL nin bir miktar değerlenmesini sağladı. Haftalık bazda $/TL paritesi %1,1 artarak 1,5119 a yükselirken, /TL paritesi %1,5 artışla 2,1867 ye yükseldi. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 08.Nis 15.Nis (Puan) EMBI+ Endeks 557,61 557,80 0,19 Spread Türkiye Endeks 382,67 382,99 0,32 Spread Kaynak: JP Morgan VIX Endeksi 15,32 Önemli veri açıklamasının olmadığı geçen haftanın ilk gününde, yön bulmakta zorlanan gelişmekte olan ülke eurotahvilleri IMF- nin 2011 yılına ilişkin büyüme tahminlerinde yaptığı revizyonların ardından günü hafif değer kaybıyla sonlandırdı. İzleyen günlerde Japonya daki nükleer kriz ve Avrupa da gündeme gelen borçların yapılandırılması gibi konular, güvenilir liman kabul edilen ABD Hazine tahvillerinde alımlara neden oldu. Avrupa daki gelişmelere karşılık ABD de beklentilerden olumlu açıklanan makroekonomik verilerin de etkisiyle ABD Hazine tahvillerinin getirileri geriledi. Küresel piyasalardaki gelişmeler, özellikle Euro Alanı ndaki borç sorunu, Türk eurotahvillerinde de etkisini göstermeye devam etti. Bu gelişmeler çerçevesinde, gelişmekte olan ülkelerin eurotahvillerinin risk primi geçtiğimiz hafta 13 baz puan artarak 260 a yükselirken, Türk eurotahvillerinin risk primi 14 baz puan arttı ve 194 oldu. Bir önceki hafta kapanışta 17,9 düzeyinde gerçekleşen küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi, Cuma gününü 15,3 seviyesinden kapattı. 3

4 Nis 10 Nis 10 Emtia Piyasaları $/ons Altın $/varil Petrol 1.500, , , ,50 140,00 130,00 120,00 110,00 124, , , ,00 100,00 90,00 80,00 70,00 900,00 60,00 Bir önceki hafta $/ons seviyesine ulaşan altın fiyatları, petrol fiyatlarının düşüş eğilimi sergilediği haftanın ilk iki gününde gelen kâr satışlarının etkisiyle geriledi. İzleyen günlerde, küresel enflasyona yönelik endişelerin yeniden gündeme gelmesi ve Yunanistan ın borçlarının yeniden yapılandırılabileceği yönündeki haberlerin Euro Alanı ndaki borç sorununa ilişkin endişeleri tekrar canlandırmasının etkisiyle altın fiyatları yükselişe geçti. Haftanın son işlem gününde $/ons 1.488,5 ile tüm zamanların en yüksek seviyesini gören altın fiyatları, haftayı %0,77 lik yükselişle $/ons seviyesinden kapattı. IMF nin ABD ile Japonya ya ilişkin büyüme tahminlerini düşürmesi ve Goldman Sachs ın müşterilerine kârlarını realize etmeleri yönündeki önerisiyle petrol fiyatları geçtiğimiz haftanın ilk iki gününde $/varil 6 düşüş kaydetti. Uluslararası Enerji Ajansı nın petrol fiyatlarının $/varil 100 ün üzerindeki seyrinin global ekonomiyi olumsuz etkileyeceği yönündeki açıklamaları da bu düşüşte etkili oldu. Hafta sonuna doğru açıklanan sanayi üretimine ve tüketici güvenine ilişkin verilerin olumlu gelmesinden destek alan petrol fiyatları haftanın son işlem gününde hafif yükseldi. Brent türü petrolün spot fiyatı geçtiğimiz hafta %2,1 düşüşle Cuma günü kapanışta $/varil 124,5 oldu. Bu Haftanın Gündemi 18 Nisan TÜİK Mart Ayı Tüketici Güven Endeksi 19 Nisan ABD Mart Ayı Yeni Konut İnşaatları (Piyasa Beklentisi: 525 Bin Adet) Euro Alanı Şubat Ayı Ödemeler Dengesi Verisi 20 Nisan Hazine İç Borç Ödemesi (TL297 Milyon) ABD Mart Ayı İkinci El Konut Satışları (Piyasa Beklentisi: 5 Milyon Adet) Hazine Mart Ayı Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku Hazine Mart Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Finansmanı 21 Nisan TCMB Nisan Ayı II. Dönem Beklenti Anketi TCMB Para Politikası Kurulu Toplantısı (Tahminimiz: Faizler Değişmeyecek) 22 Nisan Kültür ve Turizm Bakanlığı Mart Ayı Giriş Çıkış Yapan Ziyaretçiler 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5