HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 13 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli ABD İkinci El Konut Satışları Aylık bazda yayımlanan ikinci el konut satışları verisi, ABD konut piyasasına ilişkin önemli ipuçları vermektedir. Konut satışları, ekonomide güçlü bir çarpan etkisi yaratmaktadır. Ev satışlarındaki canlılık çoğu zaman beyaz eşya ve mobilya satışlarına da yansımakta, dolayısıyla, konut piyasasındaki canlılık veya durgunluk, inşaat firmaları, mortgage kreditörleri ve mobilya üreticilerinin beklenen performansına dair önemli bir gösterge niteliği taşımaktadır. Öte yandan, konut piyasasındaki hareketlilik, tüketicilerin ekonominin yakın geleceğine ilişkin beklentileri ve finansman olanakları ile yakından ilgilidir. Dolayısıyla, ikinci el konut satışları verisi tüketici kesiminden kaynaklanacak iç talebin muhtemel seyri hakkında da bilgi vermektedir. Haftaya Bakış TCMB Para Politikası Kurulu geçen hafta gerçekleştirdiği toplantıda politika faiz oranını değiştirmeyerek %6,25 seviyesinde tutarken bankalara TL yükümlülüklerde uygulanan zorunlu karşılık oranlarını önemli oranda arttırdı. Piyasada zorunlu karşılık oranlarında bir artış beklenmiyordu. Toplantı sonrası yapılan açıklamada iktisadi faaliyete dair gelişmelerin Ocak ayında yayımlanan Enflasyon Raporu ndaki senaryoya benzer şekilde ilerlediği, iç talebin güçlenmeye devam ettiği, dış talebin göreli olarak zayıf seyrini sürdürdüğü vurgulanırken, petrol ve emtia fiyatlarının ise rapordaki varsayımların üzerinde gerçekleştiği belirtildi. Açıklamada, Kasım ayından bu yana uygulanan sıkılaştırıcı politikaların etkilerinin 2011 in ikinci çeyreğinden itibaren görülmeye başlanacağı, ancak kredilerdeki artışı ve iç talebi sınırlamak, ayrıca son dönemde artan petrol fiyatlarının enflasyon üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için zorunlu karşılık oranlarının arttırıldığı ifadeleri yer aldı. Kararın ardından bankalara TL yükümlülüklerde uygulanan zorunlu karşılık oranları mevduatın vadelerine göre baz puan aralığında değişen oranlarla arttırılmış oldu. TCMB tarafından açıklanan imalat sanayinde kapasite kullanım oranı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre 5,9 puan artışla %73,2 seviyesinde gerçekleşti. Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış KKO ise bir önceki aya göre 0,3 puanlık artış göstererek %76,4 oldu. Bu veriler incelendiğinde son 3 ayda yıllık bazda yükseliş seviyesinin korunduğu, ancak genel eğilimin yatay yönlü olduğu görüldü. Yine TCMB tarafından açıklanan reel kesim güven endeksi Mart ayında aylık bazda 3,8 puan yükseldi ve 114,8 değerini aldı. Alt endekslere bakıldığında mevcut duruma ilişkin değerlendirmelerin endeksi aşağı yönlü etkilediği, gelecek 3 aya yönelik değerlendirmelerde ise üretim miktarı ve ihracat sipariş miktarlarında önemli yükselişler beklendiği görüldü. ABD de ikinci el konut satışları Şubat ayında 4,88 milyon adet ile beklentilerin altında kaldı ve yıllık bazda %2,8 gerilemiş oldu. Öte yandan, konut arzı %3,5 artarken, ortalama konut fiyatları %1,4 geriledi. İkinci el konut piyasasında yaşanan bu düşüş, zayıf iç talepten ve kredi koşullarında hala devam eden sıkılıktan kaynaklandı. Şubat ayında yeni konut satışları da benzer şekilde beklentilerin oldukça altında gerçekleşti ve bir önceki aya göre %16,9 gerileyerek 250 bin adet oldu. Yeni konut piyasasında arz fazlası ve düşen fiyatlar ileriye dönük endişeleri arttırırken, kredi faizlerinin olası gerilemesinin ve istihdam artışının önümüzdeki aylarda konut satışlarını olumlu etkilemesi bekleniyor. ABD de Şubat ayında dayanıklı tüketim malları siparişleri %1,5 artış beklentisine karşın %0,9 geriledi. Ulaşım araçları aylık %1,9 düşüş ile Şubat ayındaki gerilemeye en büyük katkıyı sağlarken, ulaşım hariç dayanıklı tüketim malları siparişleri %0,6 azaldı. Aylık bazda incelendiğinde oynaklığın yüksek olduğu dayanıklı tüketim malları siparişi verisinin yıllık bazda %6,5 artış kaydettiği görüldü. Baz etkisinin ortadan kalkmasıyla hız kaybeden yıllık artış oranları, güçsüz iç talepten de olumsuz etkilendi. ABD de çeyrek gayri safi yurtiçi hâsıla büyümesi daha önce açıklanan %2,8 seviyesinden %3,1 e revize edildi. Beklentiler büyümenin %3 düzeyinde olacağı yönündeydi. Stok yatırımları ile makine ekipmanları ve yazılım verileri yukarı yönlü revize edilirken, net ihracat ve devlet harcamaları aşağı yönlü revize edildi. Öte yandan, iç talep değerlerinde önemli bir değişim gözlenmedi. Açıklanan rakamlar 2010 yılı sonunda ekonominin güçlü bir seyirde olduğuna işaret etmekle birlikte, iç talebin zayıf seyrinden etkilenen ev satışları ve dayanıklı tüketim malları siparişlerinin büyümeyi sınırlayıcı etkisi olabileceği düşünülüyor. KAPANIŞ VERİLERİ (25 Mart) İMKB-100 : / $ : 1,4081 USD : 1,5433 $ / : 81,31 EURO : 2,1842 Petrol ($/varil) : 115,47 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,93 Altın ($/ons) : 1.428,65

2 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 18.Mar 25.Mar Değişim İMKB %0,64 İMKB %0,15 Sınai %2,43 Hizmetler %3,89 Mali %0,45 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Mar 21.Mar 22.Mar 23.Mar 24.Mar 25.Mar İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Asya borsalarında Japonya depreminin ardından önceki haftaki satışlar nedeniyle hisse senedi fiyatlarının geldiği düşük seviyelerin alım fırsatı olarak görülmesi ve ABD'li telekomünikasyon grubu AT&T'nin Deutsche Telekom'a ait T-Mobile USA'yı alacağı haberleri ile yükselen yurtdışı borsalar paralelinde İMKB de geçtiğimiz haftaya yükselerek başladı. Çarşamba günü, TCMB PPK nın, TL cinsi yükümlülüklerde zorunlu karşılık oranlarını 200 ile 500 baz puan aralığında artırma kararı almasının ardından, İMKB-100 endeksi, kaynak maliyetlerinde artış ve gelirlerinde düşüş öngörülen bankacılık hisselerindeki sert kayıplar öncülüğünde geriledi. Perşembe günü yurtdışında şirket kârlılıklarına ilişkin iyimser beklentiler ve yurtiçinde özellikle bankacılık hisse senetlerine düşük seviyelerden gelen alımlar endeksi bir miktar destekledi. Ancak, Cuma günü Japonya'daki nükleer santralle ilgili endişeler ve Libya'daki belirsizlik süreci endeks üzerinde tekrar baskı oluşturdu. Bu gelişmeler sonucunda İMKB-100 endeksi geçtiğimiz haftayı %0,64 kazançla puandan kapattı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 18.Mar 25.Mar (Puan) TRT071112T14 8,75 8,93 0,18 TRT080812T26 8,74 8,87 0,13 TRT250412T11 8,67 8,70 0,03 TRT150120T16 9,70 9,38-0,32 TRT130411T16 6,85 6,93 0,08 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 134,68 133,23-1,45 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 -%0,50 Beklenen Reel Faiz (%) %1,78 Kaynak: İMKB Geçtiğimiz hafta başında tahvil-bono piyasasında sakin ve genelde alıcılı bir seyrin izlendiği görüldü. TCMB PPK toplantısının öncesinde kurulun faizlerde bir değişikliğe gitmeyeceği yönünde kuvvetlenen algının yanı sıra küresel piyasalarda arttığı görülen risk iştahına bağlı olarak TL cinsi varlıklara yönelik artan yabancı alımlarıyla faiz oranlarında aşağı yönlü bir seyir hakimdi. Ancak, PPK toplantısından çıkan zorunlu karşılık oranlarının yükseltilmesi yönündeki karar ertesinde gelen kuvvetli satışlarla faiz oranlarının hızla yükseldiği görüldü. Sonrasında ise gelen tepki alımlarına ve dış piyasalarda artan risk iştahına bağlı olarak tahvil-bono fiyatlarındaki düşüşün bir miktar sınırlandığı gözlendi. Yaşanan gelişmeler sonucunda 7 Kasım 2012 vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi haftalık bazda 18 puan artışla %8,93 seviyesine çıktı. 2

3 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Mar 10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 18.Mar 25.Mar Değişim Dolar (¹) 1,5757 1,5433 -%2,06 Euro (¹) 2,2229 2,1842 -%1,74 Sepet (²) 3,2873 3,2251 -%1,89 /$ Paritesi (³) 1,4176 1,4081 -%0,67 $/Yen Paritesi (³) 80,59 81,31 %0,89 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. / $ $ / 1, , , , , ,15 75 / $ $ / Önceki Cuma günü G-7 ülkelerinin Yen deki aşırı değerlenmenin önüne geçmek amacıyla yaptığı ortak müdahale ve Japonya Merkez Bankası nın (BOJ) piyasaya daha fazla Yen enjekte edeceği beklentisi, Yen in hafta genelinde Dolar karşısında değer kaybetmesine neden olurken $/ paritesi haftalık bazda %0,89 oranında yükselerek 81,31 e ulaştı. Euro ise önümüzdeki ay Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) faiz oranlarını artıracağına yönelik beklentiler paralelinde haftaya Dolar karşısında yükselerek başladı. Ancak, Çarşamba günü Portekiz de meclise sunulan bütçe tasarısının reddedilmesinin ardından Başbakan ın istifa etmesi ve bu ülkedeki politik istikrarın bozulacağına yönelik artan endişeler nedeniyle Euro, izleyen günlerde önemli para birimleri karşısında değer kaybetti. Bu gelişmeler sonucunda geçtiğimiz hafta /$ paritesi %0,67 düşerek 1,4081 oldu. Yurtiçinde TCMB nin zorunlu karşılık oranlarını artırmasının ardından piyasadan önemli bir miktarda likidite çekileceği beklentisiyle TL, $ ve karşısında değer kazandı. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM VIX Endeksi Değişim Mar 25.Mar (Puan) EMBI+ Endeks 554,61 555,81 1,20 Spread Türkiye Endeks 377,85 377,97 0,12 Spread ,91 Kaynak: JP Morgan Önceki haftalarda Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde yaşanan siyasi olaylar, Euro Alanı ekonomilerine ilişkin kaygı uyandırıcı haberler, Japonya depremi ve hemen ertesinde yaşanan nükleer patlamanın yarattığı tedirginlikle oldukça gerilemiş olan risk iştahının, geçtiğimiz hafta boyunca arttığı görüldü. Libya da süregiden olaylara, siyasi gösterilerin Yemen ile Suriye de şiddetlenerek devam etmesine ve Portekiz de bütçe tasarısı için parlamentodan onay alamayan azınlık hükümetinin istifa etmesine rağmen riskli ve getirisi yüksek varlıklara dönük talebin kuvvetli seyrettiği görüldü. Artan risk iştahı ABD hazine tahvillerinin getirilerinin hızlı biçimde yükselmesine neden olurken, gelişmekte olan ülke risk primlerinin gerilemesini sağladı. Gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi geçtiğimiz hafta 17 baz puan düşüşle 260 a inerken, Türkiye eurotahvillerinin risk primi ise 15 baz puan geriledi ve 206 oldu. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi geçtiğimiz hafta risk iştahında yaşanan hızlı artışa bağlı olarak önceki hafta bulunduğu 24,44 seviyesinden 17,91 e geriledi. 3

4 Mar 10 Mar 10 Emtia Piyasaları $/ons Altın $/varil Petrol 1.500, ,65 120,00 115, ,00 110, ,00 100, ,00 90, ,00 80, ,00 70,00 900,00 60,00 Geçen haftanın ilk yarısında, Libya başta olmak üzere Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine ilişkin süren belirsizliklerin değerli metal fiyatlarını desteklemesinin yanı sıra Dolar ın zayıf seyrinin etkisiyle altın fiyatları yükseliş eğilimi sergiledi. Nitekim, Perşembe günü $/ons ile tarihi yüksek seviyeleri gördükten sonra, altın fiyatları, Dolar daki değer artışı ve kâr satışları nedeniyle gerilemeye başladı. Cuma günü de aşağı yönlü eğilimini sürdürmekle birlikte altın fiyatları, haftalık bazda %0,8 yükselişle $/ons 1.428,65 düzeyine ulaştı. Libya ya ek olarak Yemen, Bahreyn ve Suriye deki gelişmelerin de bölge ülkelerine yönelik risk algılamasını artırması ve Japonya'daki nükleer krizin devam etmesi paralelinde güvenli yatırım araçlarına yönelimin önümüzdeki günlerde devam etmesi bekleniyor. Petrol arzına yönelik artan endişeler nedeniyle petrol yatırımcıları, Libya ve Orta Doğu ülkelerindeki gelişmelere odaklanmış bulunuyor. Birleşmiş Milletler in Libya ya yönelik almış olduğu askeri müdahale kararını uygulamaya koymasıyla yükselişe geçen petrol fiyatları, hafta başında $/varil 115 seviyesine çıktıktan sonra izleyen günlerde bu seviyede yatay bir seyir izledi. Brent türü petrolün spot fiyatı geçtiğimiz hafta %0,9 yükselerek Cuma gününü $/varil 115,5 seviyesinden kapattı. Bu hafta, artan jeopolitik riskler paralelinde petrol fiyatlarının yüksek seyrini sürdürmesi bekleniyor. Diğer taraftan, izleyen dönemde Japonya nın yeniden inşasının bu ülkenin petrol talebini artırarak petrol fiyatlarını desteklemesi öngörülüyor. Bu Haftanın Gündemi 28 Mart ABD Şubat Ayı Kişisel Gelir (Gerçekleşme Aylık: %0,3 Artış) ABD Şubat Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (Gerçekleşme Aylık: %0,7 Artış) ABD Şubat Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi (Gerçekleşme Aylık: %0,2 Artış) ABD Şubat Ayı Bekleyen Ev Satışları (Piyasa Beklentisi: %1 Azalış) 29 Mart ABD Mart Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 64) Japonya Şubat Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık:%1 Azalış) 30 Mart Hazine İç Borç Ödemesi (TL708 Milyon) TCMB 23 Mart Tarihli Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti 31 Mart TÜİK Şubat Ayı Dış Ticaret Verileri TÜİK IV. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %7,3) Hazine 2010 IV. Dönem Dış Borç Verileri ABD Şubat Ayı Fabrika Siparişleri Verisi (Piyasa Beklentisi: %0,5 Artış) 1 Nisan ABD Mart Ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: 200 Bin Kişilik Artış) ABD Mart Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %8,9) ABD Mart Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 61,2) Euro Alanı Şubat Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %9,9) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5