Maliyet Muhasebesi Tüm Formüller Gönderen : guliz - 14/05/ :01

Transkript

1 Maliyet Muhasebesi Tüm Formüller Gönderen : guliz - 14/05/ :01 Bu formulleri bütün çalýþma grubu arkadaþlarým ezberlesin... SATILAN MAMÜL MALÝYETÝ TABLOSU + DÖNEM BAÞI DÝMM STOK XXX + DÖNEM ÝÇÝ DÝMM ALIMI XXX - DÖNEM SONU DÝMM STOK XXX + DÝMM XXX + DÝG XXX + GÜM XXX + TOPLAM ÜRETÝM MALÝYETÝ XXX + DÖNEM BAÞI YMM STOK XXX - DÖNEM SONU YMM STOK XXX + ÜRETÝLEN MAMÜL MALÝYETÝ XXX + DÖNEM BAÞI MAMÜL STOK XXX - DÖNEM SONU MAMÜL STOK XXX + SATILAN MAMÜL MALÝYETÝ XXX BRÜT SATIÞ KARI = SATIÞLAR - SATILAN MAMÜL MALÝYETÝ FAALÝYET KARI/ZARARI = BRÜT SATIÞ KARI-FAALÝYET GÝDERLERÝ FAALÝYET GÝDERLERÝ = GENEL YÖNETÝM GÝDERÝ,PAZARLAMA SATIÞ DAÐ.GÝD,AR-GE FÝNANSMAN GÝDERLERÝ HÝÇBÝR ZAMAN DÝKKATE ALINMAZ ASAL MALÝYET = DÝMM + DÝG DÖNÜÞÜM(DÖNÜÞTÜRME) MALÝYETÝ = DÝG + GÜM DEÐÝÞKEN MALÝYETLER = TOPLAM OLARAK DEÐÝÞÝR DEÐÝÞKEN MALÝYETLER = BÝRÝM OLARAK DEÐÝÞMEZ SABÝT MALÝYETLER = TOPLAM OLARAK DEÐÝÞMEZ SABÝT MALÝYETLER = BÝRÝM OLARAK DEÐÝÞÝR YÖNTEMLERÝN KARÞILAÞTIRILMASI HAMMADDE FÝYATLARI YÜKSELÝRKEN STOK MAL+KAR+VERGÝ ÜRETÝM MALÝYETÝ FÝFO YÜKSEK (FÝKTÝF KAR,GÖRÜNÜRDE KAR DÜÞÜK LÝFO DÜÞÜK YÜKSEK HAMMADDE FÝYATLARI DÜÞERKEN STOK MAL+KAR+VERGÝ ÜRETÝM MALÝYETÝ FÝFO DÜÞÜK YÜKSEK LÝFO YÜKSEK DÜÞÜK GÝDER YERLERÝ 1 ESAS ÜRETÝM GÝDER YERÝ 5 ÜRETÝM YERLERÝ YÖNETÝMÝ GÝD.YERÝ 2 YARDIMCI ÜRETÝM GÝDER YERÝ 6 AR-GE GÝDER YERÝ 3 YARDIMCI HÝZMET GÝDER YERÝ 7 PAZ. SAT.DAÐ.GÝDER YERÝ 4 YATIRIM GÝDER YERÝ 8 GENEL YÖNETÝM GÝDER YERÝ ÝÞÇÝLÝK MALÝYETLERÝ 1) BOÞA GEÇEN ZAMAN KARÞILIÐI ALIN ÜCRETLER (BOÞ ÝÞÇÝLÝK) A)ÖNLENEBÝLÝR SEBEPLER (HAMMADDE YOK+MAKÝNE ARIZASI GENEL ÜRETÝM GÝD.HS. ÝZLENÝR B)ÖNLENEMEZ SEBEPLER (ENERJÝ KES.+DOÐAL AFETL) ÇALIÞMAYAN KISIM GÝDER VE ZAR. HS 2) FAZLA ÇALIÞMA KARÞILI ALINAN EK ÜCRETLER ( FAZLA ÇALIÞMA ZAMMI) A) SÝPARÝÞ DÝREKT ÝÞÇÝLÝK GÝD. HS ÝZLENÝR B) FÝRMANIN KAPASÝTE EKSÝKLÝÐÝ GENEL ÜRETÝM GÝD.HS. ÝZLENÝR I.DAÐITIMIN TANIMI : Giderlerin (ortak veya endirekt gider) gider yerlerine daðýtýmý II.DAÐITIMIN TANIMI : YÜGY ÝLE YHGY de toplanan giderlerin esas üretim gider yerine daðýtýmýdýr III.DAÐITIMIN TANIMI : EÜGY toplanan giderlerin o gider yerlerinde üretilen mamüllere daðýtýmýdýr

2 dikkate alýnýr. Daðýtýma tabi gider yerleri hizmet kýstasý ya da gider büyüklüðü ölçülerinden yararlanýlarak sýraya dizilir. 1) Diðe sunmuþsa gider toplamý en yüksek olan yardýmcý gider yeri önce daðýtýlýr. 3) 1.sýrada daðýtýlan yard.gid. yeri kendi kendine p veremez. 4) 2.sýrada gideri daðýtýlan yardýmcý gider yeri hem kendine hem de kendisinden önceki gideri daðýtýlan yardýmcý gi II. DAÐITIM YÖNTEMLER A) BASÝT (DOÐRUDAN) DAÐITIM YÖNTEMÝ Daðýtýma tabi gider yerlerinde toplanmýþ giderleri sadece esas üretim yerle arasýnda daðýtýldýðý yöntemdir. Gider yerleri arasýnda daðýtým yapýlmaz. B) KADEMELÝ (ÞELALE) DAÐITIM YÖNTEMÝ Daðýtýma tabi gider yerleri arasýndaki iliþki belli bir süre içinde tek yönlü ola yerlerine en fazla hizmeti veren yardýmcý gider yeri ilk sýrayý alýr. 2) Yardýmcý gider yerleri eþit sayýda gider yerine hizmet yerine pay veremez C) MATEMATÝKSEL DAÐITIM YÖNTEMÝ Yardýmcý üretim ve hizmet gider yerleri karþýlýklý olarak birbirine pay verir. 1)Yardýmcý gider yerleri kendilerine pay veremez 2) Her yardýmcý gider yeri diðer yardýmcý gider yerinden % olarak pay alýr D) PLANLI (STANDART) DAÐITIM YÖNTEMÝ Daðýtýma tabi yardýmcý üretim ve hizmet gider yeri giderlerinin, tahmin yoluyla veya bütçeler aracýlýðý ile belirlenerek, saptanan daðýtým oranlarýna göre ilgili gider yerlerine daðýtýlmasýdýr. E) KARÞILIKLI (TURLAMA) DAÐITIM YÖNTEMÝ Daðýtýma tabi gider yerleri arasýndaki hizmet alýþveriþi dikkate alýnmakt giderler yardýmcý üretim ve hizmet gider yerlerine karþýlýklý olarak daðýtýlýr. BAÞABAÞ NOKTASI BBN =) GELÝRLER = GÝDERLER BBN =) KARA GEÇÝÞ NOKTASIDIR BBN =) KARI VEYA ZARARIN SIFIR (0) OLDUÐU NOKTADIR BBN =) TOPLAM KATKI PAYI = TOPLAM SABÝT MALÝYET BAÞABAÞ NOKTASI FORMÜLLERÝ 1 BÝRÝM KATKI PAYI = BÝRÝM SATIÞ FÝYATI - BÝRÝM DEÐÝÞKEN MALÝYET 2 KATKI ORANI = 1- BÝRÝM DEÐÝÞKEN MALÝYET (TOPLAM) TOPLAM SABÝT MALÝYETLER 3 BBN SATIÞ MÝKTARI = BÝRÝM SATIÞ FÝYATI - BÝRÝM DEÐÝÞKEN MALÝYET (KATKI PAYI) TOPLAM SABÝT MALÝYETLER 4 BBN SATIÞ TUTARI = 1- BÝRÝM DEÐÝÞKEN MALÝYET (TOPLAM) 5 GÜVENLÝK PAYI (MARJI) FÝÝLÝ (PLANLANAN) SATIÞLAR - BBN SATIÞ TUTARI BBN SATIÞ TUTARI FORMÜLÜ TOPLAM SABÝT MALÝYETLER BÝRÝM DEÐÝÞKEN MALÝYET (TOPLAM) 5 GÜVENLÝK PAYI (ORANI) GÜVENLÝK PAYI FÝÝLÝ (PLANLANAN) SATIÞLAR MALÝYET MUHASEBESÝ SÝSTEMLERÝ A) KAPSAMINA GÖRE MALÝYET SÝSTEMLERÝ 1) TAM MALÝYET SÝSTEMÝ = DÝMM + DÝG + DEÐÝÞKEN GÜM + SABÝT GÜM 2) DEÐÝÞKEN MALÝYET SÝSTEMÝ = DÝMM + DÝG + DEÐÝÞKEN GÜM 3) ASAL (DÝREKT) MALÝYET SÝSTEMÝ = DÝMM + DÝG 4) NORMAL MALÝYET SÝSTEMÝ = DÝMM + DÝG + DEÐÝÞKEN GÜM + SABÝT GÜM (SABÝT GÜM KULLANILAN KAPASÝTEYE GÖRE BULUNUR) B) SAPTANMA ZAMANINA GÖRE MALÝYET SÝSTEMLERÝ

3 Þarj imalat tipi: Ýmalata baþlangýçta toplu olarak konan bir miktar hammaddenin belirli bir üretim süreci geçirdikten sonra mamul 1) FÝÝLÝ MALÝYET SÝSTEMÝ üretim gerçekleþtikten sonra maliyetler hesaplanýr 2) TAHMÝNÝ MALÝYET SÝSTEMÝ üretime baþlamadan önce maliyetler hesaplanýr. Geçmiþ yýllar baz alýnýr 3) STANDART MALÝYET SÝSTEMÝ Gelecek tahmin edilerek yapýlan hesaplamadýr. Üretime baþlamadan önce maliyetler hesaplanýr C) ÜRETÝM BÝÇÝMÝNE GÖRE MALÝYET SÝSTEMLERÝ 1) SAFHA MALÝYET SÝSTEMÝ benzer,seri,yýðýn mamül üreten iþletmeler kullanýr 2) SÝPARÝÞ MALÝYET SÝSTEMÝ birden fazla çeþit mamül üreten iþletmeler kullanýr Tahmini maliyet: Önceden belirlenen maliyetlere denir. Seri imalat: Belirli zamanlarda belirli miktarlarda üretim yapýlmasýna denir. Tali mamul: Tek bir üretim sürecinde kaçýnýlmaz olarak birlikte elde edilen mamullere denir. Normal fire: Verimli çalýþma koþullarýnda dahi kaçýnýlamayacak olan firelere denir. duruma gelmesidir. Standart Maliyet Yönteminin Yararlarý: - Maliyet öðeleri etkili bir þekilde kontrol edilir - Mamul maliyetlerinin hesabýnda hýz ve kolaylýk saðlanýr - Planlama ve kontrol sayesinde; Üretim faktörlerinin verimliliðinin artmasýyla maliyetler düþürülebilir. - Kýsa dönemli sonuç hesaplarýnýn düzenlenmesi ve stok deðerlemesi kolaylaþýr. - Ýþletmede genel planlama ve özellikle üretim planlamasý faaliyetleri kolaylaþýr. - Ýþletmenin organizasyonunu geliþtirme ve daha verimli bir durumu getirme olanaðý bulunur. - Ýyi bir deðerleme ve adil bir ücret politikasý uygulanabilir. Standart Maliyet Yönteminin Sakýncalarý; - Standartlar iyi belirlenmezse ya da eskirse analizlerde yanýltýcý sonuçlar çýkabilir - Standartlara fazla önem verilmesi fiili maliyetlerin izlenmesinde ihmale yol açabilir - Sistem kontrol bakýmýndan, pahalý hesap ve kayýt iþlemleri gerektirebilir. - Standartlar personel üzerinde baský yaratýp iþletme içi beþe4ri iliþkileri gerginleþtirebilir - Her iþletmenin yapýsý böyle bir sistemin uygulanmasýna elveriþli olmayabilir. SÝPARÝÞ MALÝYET YÖNTEMÝ MAMÜL MALÝYETÝNÝ OLUÞTURAN UNSURLAR 1 ) DÝMM XXX 2 ) DÝG XXX 3 ) TAHMÝNÝ GÜM XXX TOPLAM XXX ÜRETÝME YÜKLENEN GÜM = TAHMÝNÝ GÜM ÜRETÝMÝN TOPLAM MALÝYETÝ = DÝMM+DÝG+TAH GÜM SÝPARÝÞE EKSÝK VEYA FAZLA YÜKLENEN TUTAR = TAHMÝNÝ GÜM - FÝÝLÝ GÜM SONUÇ OLUMSUZ (-) ÝSE EKSÝK YÜKLEME SONUÇ OLUMLU (+) ÝSE FAZLA YÜKLEME YÜKLEME ORANI (HADDÝ) = BÝRÝM MALÝYET YÜKLEME ORANI (HADDÝ) = TAHMÝNÝ GÜM TAHMÝNÝ FAALÝYET HACMÝ (ÜRETÝM MÝKT+DÝS+MAK SAATÝ STANDART MALÝYET YÖNTEMÝ HERÞEY TAHMÝNÝDÝR TAHMÝNÝ DÝMM+TAHMÝNÝ DÝG+TAHMÝNÝ GÜM TAHMÝNÝ ÝLE FÝÝLÝ ARASINDAKÝ FARKA SAPMA DENÝR SAPMA TÜRLERÝ DÝMM SAPMALARI A) FÝYAT SAPMASI (FÝÝLÝ FÝYAT - STANDART FÝYAT) X FÝÝLÝ MÝKTAR B) MÝKTAR SAPMASI (FÝÝLÝ MÝKTAR - STANDART MÝKTAR) X STANDART FÝYAT DÝG SAPMALARI A) ÜCRET SAPMASI (FÝÝLÝ ÜCRET - STANDART ÜCRET) X FÝÝLÝ SÜRE B) SÜRE SAPMASI (FÝÝLÝ SÜRE - STANDART SÜRE) X STANDART ÜCRET GÜM SAPMALARI A) BÜTÇE SAPMASI

4 BÜTÇELENEN ÜRETÝM MÝKTARI=BÜTÇELENEN SATIÞ MÝKTARI + ÝSTENEN DÖNEM SONU STOK - (DÖNEM BAÞI STO tesisin tahmin edilen hakiki üretim kapasitesinin sürekli olarak maksimum kapasitede kalmasý, çok zor, hatta imkansýzdýr, Çünkü bakým-tamirler, beklemeler, duraklamalar, montaj ve ayarlamalar, çalýþmaya hazýr hale getirmeler, çalýþma yanýlgýlarýndan de gecikmeler v.b., makinelerin veya iþletmelerin belirli çalýþma sürelerinin % 100 ünü doldurmalarýna imkan vermez. Bu tür gecikm ve beklemelere, faaliyet kesilmeleri denilir. Ýþte, maksimum, kapasiteden bu faaliyet kesilmeleri çýkarýlýrsa, normal veya pratik B) VERÝM SAPMASI C) KAPASÝTE SAPMASI SAFHA (EVRE) MALÝYET SÝSTEMÝ Mamül maliyeti hesaplanýrken 2 yöntem kullanýlýr 1 ORTALAMA MALÝYET YÖNTEMÝ 2 FÝFO (ÝLKGÝRENÝLKÇIKAR) YÖNTEMÝ ORTALAMA MALÝYET YÖNTEMÝ A) FÝZÝKÝ MÝKTAR (AKIM) YÖNTEMÝ ÜRETÝME GÝREN MÝKTAR = ÜRETÝMDEN ÇIKAN MÝKTAR ÜRETÝME GÝREN MÝKTAR = DBYMS+ÜRETÝME BAÞLANAN MÝKTAR ÜRETÝMDEN ÇIKAN MÝKTAR = TAMAMLANAN MAMÜL+DSYMS+FÝRE B) EÞDEÐER ÜRÜN MÝKTARI (EÞDEÐER BÝRÝM SAYISI) EÞDEÐER BÝRÝM : Herhangi bir safhada tamamlanmýþ ve tamamlanmamýþ mamülleri ayný ölçekte ifade etmektir TAMAMLANAN MAMÜLLER + DSYM EÞDEÐER BÝRÝM SAYISI (DSYMS X TAMAMLANMA DERECESÝ) C) EÞDEÐER BÝRÝM MALÝYET (1 MAMÜLÜN MALÝYETÝ) DBYM MALÝYETÝ + CARÝ DÖNEM MALÝYETÝ EÞ DEÐER BÝRÝM SAYISI D) TAMAMLANAN MAMÜLÜN MALÝYETÝ TAMAMLANAN MAMÜL MÝKTARI X EÞDEÐER BÝRÝM MALÝYETÝ E) DÖNEMSONUYARI MAMÜLÜN MALÝYETÝ DSYM EÞDEÐER BÝRÝM SAYISI X EÞDEÐER BÝRÝM MALÝYETÝ F) BOZUK MAMÜL VE KUSURLU MAMÜL MALÝYETÝNÝN HESAPLANMASI BÜTÇELER NOT : Bir dönemin dönem baþý stoðu izleyen dönemin dönem BAÞI stoðudur OPTÝMUM STOK DÜZEYÝ OPTÝMAL SÝPARÝÞ MÝKTARI = 2 X TOPLAM TALEP X SÝPARÝÞ MALÝYETÝ ALIÞ FÝYATI X STOK BULUNDURMA GÝDERÝ (%) NOT : GÝDERLERÝN GELECEK DÖNEME ÝLÝÞKÝN KISMINA TÜKENMEMÝÞ (AKTÝFLEÞTÝRÝLMÝÞ) MALÝYET DENÝR NOT : GÝDERLERÝN CARÝ DÖNEME ÝLÝÞKÝN KISMINA TÜKENMÝÞ MALÝYET DENÝR NOT : GELECEKTE GELÝR ELDE ETMEK AMACIYLA VARLIK KULLANIMINA TÜKENMEMÝÞ GÝDER (AKTÝFLEÞTÝRÝL- MÝÞ) GÝDER DENÝR NOT : TEMEL BÜTÇELER = 1) FAALÝYET BÜTÇESÝ 2) YATIRIM BÜTÇESÝ 3) FÝNANSMAN BÜTÇESÝ NOT : MALÝYET-HACÝM-KAR ANALÝZÝ = BAÞABAÞ NOKTASI "NOT : TEORÝK(max) KAPASÝTE = 1.bir iþletmenin mevcut makine-tesisleri ile tam kapasite çalýþabildiði varsayýmýyla yapabileceði üretim. " "NOT : PRATÝK(normal) KAPASÝTE = Genellikle,tesis kapasitesi olarak maksimum kapasite düþünülürse de, bir iþletme vey kapasiteye ulaþýlýr. TEORÝK KAPASÝTE - BOÞA GEÇEN SÜRE " KAR FONKSÝYONLARI 1 KAR GELÝRLER-GÝDERLER

5 2 KAR (BÝRÝMSATIÞ FÝYATI-BÝRÝM DEÐÝÞKEN MAL.) X SATIÞ MÝKTARI - SABÝT MALÝYET 3 KAR (BÝRÝM KATKI PAYI )X SATIÞ MÝKTARI - SABÝT MALÝYET 4 KAR (KATKI ORANI)X SATIÞ TUTARI - SABÝT MALÝYET 5 KAR KATKI ORANIX BBN SATIÞ TUTARI ============================================================================