Vergide Gündem. Tax Agenda. flverenlerin istihdamla ilgili yüklerini hafifleten 5763 say l Kanun, TBMM de kabul edildi.

Transkript

1 Vergide Gündem Tax Agenda Haziran/June 2008 flverenlerin istihdamla ilgili yüklerini hafifleten 5763 say l Kanun, TBMM de kabul edildi. Mehmet Korkusuz 5684 Say l Yeni Sigortac l k Kanunu na genel bak fl Av. Sipahi Arslano lu Dünya dan vergi haberleri Hafize Özgür English translation Resmi Gazete den... Mustafa Özen Sirküler indeks Vergi takvimi Vergi hakk nda Concerning tax

2 Vergide Gündem Mehmet Korkusuz flverenlerin istihdamla ilgili yüklerini hafifleten 5763 say l kanun, TBMM de kabul edildi. I. Girifl Çal flma gücü ve iste indeki insanlar için, bir ifle sahip olabilmenin uzunca bir süredir büyük bir sorun olarak ortada durdu u ülkemizde, Hükümet, istihdam do rudan teflvik eden 5084 say l Kanun un ard ndan flimdi de, 5763 say l Kanun la, istihdam n iflverenler üzerindeki yüklerini hafifleten, gençler ve kad nlar n istihdam n teflvik eden yeni bir ad m daha att. Bu Kanunla, ayr ca, gençlerin ve kad nlar n istihdam n n teflvik edilmesi, kay td fl istihdam n önlenmesi ve nitelikli iflgücü ihtiyac n n karfl lanmas da hedefleniyor say l Kanunda, afla da özetledi imiz, çal flanlar ve iflverenleri do rudan ve yak ndan ilgilendiren düzenlemelerin d fl nda, as l iflveren ve alt iflveren aras ndaki iliflkilerin düzenlenmesi, il istihdam kurullar n n üyeleri ve görevlerinin yeniden tan mlanmas, yeni aç lacak iflyerlerine Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca ifl mevzuat na göre iflletme belgesi verilmesi ve bu belgenin verilmedi i iflyerlerine belediyeler veya di er ilgili makamlarca aç lma izni verilememesi, belirli say n n üzerinde çal flan bulunan iflyerlerinde krefl ve emzirme odas açma gibi yükümlülüklerin iflverenlerce hizmet al m yoluyla yerine getirilmesine olanak sa lanmas, yine belirli say n n üzerinde çal flan bulunan iflyerlerinin spor tesisi kurma yükümlülü ünün tamamen kald r lmas, iflsizlik sigortas n n amac n n yeniden tan mlanmas, y llar nda Devlet taraf ndan iflsizlik sigortas fonuna ödenen tutarlar ve bunlar n getirisinin 2008 y l nda nemaland r lmas sonucu elde edilen gelirin YTL sinin Güneydo u Anadolu Projesi (GAP) kapsam nda de erlendirilmesine izin verilmesi, Özellefltirme Fonunda biriken tutardan Fonun 2008 y l nakit fazlas ndan YTL'lik k sm n n, Yüksek Planlama Kurulu karar gere ince Güneydo u Anadolu Projesi kapsam ndaki yat r mlara öncelik vermek kayd yla yat r mlarda kullan lmak üzere ilgili idare bütçelerine ödenek kaydedilmesi, özel istihdam bürosu aç labilmesi için aranan Türk vatandafl olma koflulunun kald r lmas, baz fiillerle ilgili idari para cezalar n n yeniden düzenlenmesi gibi çeflitli de ifliklik ve düzenlemeler de yer al yor. II say l Kanunla yap lan de ifliklik ve düzenlemeler 1. Elli ve daha fazla say da iflçi çal flt ran özel iflyerlerinde terör ma duru ve eski hükümlü çal flt rma zorunlulu una son verildi Bilindi i gibi, 4857 say l fl Kanunu nun 30 uncu maddesinde, iflverenler, elli veya daha fazla iflçi çal flt rd klar iflyerlerinde her y l n Ocak ay bafl ndan itibaren yürürlü e girecek flekilde Bakanlar Kurulu taraf ndan belirlenecek oranlarda özürlü ve eski hükümlü ile Terörle Mücadele Kanununun ek 1 inci maddesinin (B) f kras uyar nca istihdam zorunlu olan terör ma duru iflçiyi meslek, beden ve ruhi durumlar na uygun ifllerde çal flt rmakla yükümlü k l nm fl; ayn maddede, bu kapsamda çal flt r lacak iflçilerin toplam oran n n yüzde alt olaca, ancak özürlüler için belirlenecek oran n, toplam oran n yar s ndan az olamayaca, ayn il s n rlar içinde birden fazla iflyeri bulunan iflverenin bu kapsamda çal flt rmakla yükümlü oldu u iflçi say s n n, toplam iflçi say s na göre hesaplanaca hükme ba lanm flt r. Bu hükümler çerçevesinde, Bakanlar Kurulu da, son olarak, tarihli Resmi Gazete de yay mlanan 2008/13196 say l Karar ile, fl Kanunu nun 30 uncu maddesine göre iflverenlerin elli veya daha fazla iflçi çal flt rd klar özel iflyerlerinde 2008 y l nda çal flt rmalar gereken özürlü, eski hükümlü ve terör ma durlar için öngörülen toplam çal flt rma oran n n % 6 oldu unu, bu oran n da l m n n da kamu iflyerlerinde, özürlüler için %4, eski hükümlüler için %2; özel sektör iflyerlerinde de, özürlüler için %3, eski hükümlüler için %1, terör ma durlar için de %2 fleklinde oldu unu hükme ba lam flt r. 2 Haziran 2008

3 fiimdi, 5763 say l Kanunla, fl Kanunu nun 30 uncu maddesinin Özürlü, eski hükümlü ve terör ma duru çal flt rma zorunlulu u olan bafll, özürlü çal flt rma zorunlulu u olarak de ifltirilmekte, elli ve daha fazla say da iflçi çal flt ran özel iflyerlerinde terör ma duru ve eski hükümlü çal flt r lmas zorunlulu una son verilmekte, özürlü çal flt rma zorunlulu unda oran, özel iflyerleri için % 3 olarak belirlenmekte, ve, çal flt r lan özürlülerin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren hissesinin sigorta primine esas kazanç alt s n r na isabet eden k sm n n, tarihinden itibaren, belirli koflullarla Hazine taraf ndan karfl lanmas hükme ba lanmaktad r. Kanunda, ayr ca, çal flt r lacak özürlü iflçi say s n n tespitinde belirli ve belirsiz süreli ifl sözleflmelerine göre çal flt r lan iflçilerin say s n n esas al nmas, oran n hesaplanmas nda yar ma kadar kesirlerin dikkate al nmamas, yar m ve daha fazla olanlar n tama dönüfltürülmesi, flyerinin iflçisi iken sakatlananlara öncelik tan nmas, çal flt r lacak özürlü iflçilerin Türkiye fl Kurumu arac l ile sa lanmas, çal flt r lan özürlü iflçilerin prime esas kazanç alt s n r üzerinden hesaplanacak sigorta primine ait iflveren hissesinin tamam n n da, iflyerinde çal flt r lan sigortal lara ait ayl k prim ve hizmet belgelerinin süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumu na verilmesi ve sigorta primlerinin (sigortal hissesi ve Hazinece karfl lanmayan k sm n tamam n n) süresinde ödenmifl olmas kofluluyla Hazinece karfl lanmas, da hüküm alt na al nmaktad r say l Kanunla, ayr ca, kontenjan fazlas özürlü çal flt ran veya yükümlü olmad klar halde özürlü çal flt ran iflverenlerin bu flekilde çal flt rd klar her bir özürlü için prime esas kazanç alt s n r üzerinden hesaplanan sigorta primine ait iflveren hisselerinin de, yine tarihinden itibaren, % 50 sinin Hazinece karfl lanmas da benimsenmifltir. Yukar daki ifadelerden de anlafl laca gibi, zorunlu özürlü istihdam na sa lanacak sigorta primi katk s n n bir üst s n r bulunmaktad r. Kanunda bu s n r, sigorta primine esas kazanç alt s n r üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren pay olarak belirlenmifltir. Bu s n r ile, özürlü çal flan n ücreti üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren pay aras ndaki fark, sigorta primi çal flan pay ile birlikte, iflveren taraf ndan Sosyal Güvenlik Kurumu na ödenecektir. stihdam edilecek özürlülerin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren pay n n, belirlenen s n rlar içinde Hazine taraf ndan karfl lanmas nda, a) iflverenlerin çal flt rd klar sigortal larla ilgili olarak ayl k prim ve hizmet belgelerini süresinde Kuruma vermeleri, ve, b) sigortal lar n tamam na ait sigorta primlerinin sigortal hissesine isabet eden tutar ile Hazinece karfl lanmayan iflveren hissesine ait tutar n tamam n ödemeleri, koflullar aranacakt r. flverenler, söz konusu primleri Kuruma geç ödemeleri halinde, prim tutar üzerinden ödeyecekleri gecikme zamm na ilave olarak katk pay n n Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumu na geç ödenmesinden kaynaklanacak gecikme zamm n da ayr ca ödeyeceklerdir. Hazinece karfl lanan prim tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi matrah n n hesaplanmas s ras nda gider olarak indirilemeyecektir. Özel iflyerleri için eski hükümlü ve terör ma duru istihdam n n zorunlu olmaktan ç kar lmas sebebiyle, fl Kanunu nun eski hükümlü ve terör ma duru istihdam edilmemesi durumunda uygulanacak idari para cezalar ile ilgili hükümleri fl Kanunu ndan ç kar lm flt r. 2. Gençlerin ve kad nlar n istihdam teflvik ediliyor 5763 Say l Kanun la 4447 say l flsizlik Sigortas Kanunu na eklenen Geçici 7 nci maddede, özel iflyerlerinde, tarihinden önceki son alt ayl k dönemde ayl k prim ve hizmet belgelerinde kay tl sigortal lar d fl nda olmas (son alt ayda herhangi bir iflte çal flmam fl olmas ) kofluluyla ve yine ayn tarihten önceki bir y ll k dönemde iflyerine ait ayl k prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortal say s na ilave olarak, yine tarihinden itibaren bir y l içinde yeni ifle al nacak ve fiilen çal flt r lacak (Sosyal Güvenlik Destek Primi ne tabi olarak çal flt r lan iflçilerle yurt d fl nda çal flt r lan iflçiler hariç) yafl aras iflçilerle, yafl ne olursa olsun (18) yafl ndan büyük kad n iflçilerin sigorta primine esas kazanç alt s n r üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren hissesinin, ilk y l tamam n n, ikinci y l % 80 inin, üçüncü y l % 60 n n, dördüncü y l % 40 n n ve beflinci y l da % 20 sinin flsizlik Sigortas Fonundan karfl lanmas hüküm alt na al nm flt r. Ancak, geçici süreli bu destekten yararlan labilmesi için, uygulamadan yararland r lacak iflçilerin, Kanunun yürürlü e girece i tarihten önceki alt ayl k dönemde prim ve hizmet belgelerinde kay tl sigortal lardan olmamas, uygulamadan yararland r lacak iflçilerin, Kanunun yürürlü e girece i tarihten önceki bir y ll k dönemde iflyerine ait ayl k prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortal say s na ilave olarak, Kanunun yürürlü e girece i tarihten itibaren bir y l içinde yeni ifle al nm fl ve fiilen çal flt r l yor olmas, çal flt r lan tüm iflçilerle ilgili ayl k prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu na süresinde verilmesi, ve, tüm çal flanlara ait sigorta primlerinin süresinde ödenmesi, gerekmektedir. Uygulamadan yararlanan iflverenler, söz konusu primleri Sosyal Güvenlik Kurumu na geç ödemeleri halinde, prim tutar üzerinden ödeyecekleri gecikme zamm na ilave olarak katk pay n n iflsizlik Sigortas Fonu taraf ndan Sosyal Haziran

4 Güvenlik Kurumu na geç ödenmesinden kaynaklanacak gecikme zamm n da ayr ca ödeyeceklerdir. flsizlik Sigortas Fonundan karfl lanan prim tutarlar, mükellefler taraf ndan gelir ve kurumlar vergisi matrah n n hesaplanmas s ras nda gider olarak indirilemeyecektir. Bu bölümün ilk paragraf ndaki ifadelerden de kolayca anlafl labilece i gibi, gençlerin ve kad nlar n istihdam karfl l nda iflverenlere sa lanacak prim deste inin bir üst s n r bulunmaktad r. Baflka bir ifadeyle, kapsama giren çal flanlar n ücretlerinin prime esas kazanç alt s n r n aflan k sm üzerinden hesaplanacak sigorta primi iflveren hissesi, iflverenlerce ayr ca ödenecektir. Ayn destek unsurundan baflka mevzuat hükümlerine göre yararlanmakta olanlar (örn say l Kanun), bu destekten yararlanamayacaklard r. Kanunda, bu durumda olan iflverenlere, farkl mevzuatla sa lanan destek unsurlar ndan birini serbestçe tercih edebilme hakk da tan nm flt r. Kanunda ayr ca, Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre yap lan denetimlerde, sigortas z iflçi çal flt rd tespit edilen iflverenlerin, bu desteklerden bir y l süresince yararlanamamalar da hükme ba lanm flt r. fl Kanunu na eklenen Geçici 7 nci maddede, ayr ca, tarihinden sonra özellefltirme kapsam nda devral nan iflyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan iflyerlerinin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nev i de ifltirmesi, Mevcut bir iflyerinin kapat larak, de iflik bir ad veya unvan ya da bir ifl birimi olarak ayn faaliyette aç lmas veya çal flan sigortal lar n bütün olarak devredilmesi, Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak flekilde do rudan veya dolayl ortakl k iliflkisi bulunan flirketler aras nda istihdam n kayd r lmas, flah s iflletmelerinde iflletme sahipli inin de ifltirilmesi, hallerinde, uygulamadan yararlan lamayaca ; Devlet hale Kanunu ile Kamu hale Kanunu ve uluslar aras anlaflma hükümlerine istinaden yap lan hizmet ve yap m ifllerine yönelik iflyerlerinin ve kamu iflyerlerinin de, uygulamadan yararlanmalar n n söz konusu olmayaca hükme ba lanm flt r. 3. Sigorta priminde befl puan indirime gidiliyor 5763 Say l Kanun un 24 üncü maddesi hükümleri ile, tarihinden itibaren, Sosyal Güvenlik Destek Primi ne tabi olarak çal flanlar ile yurt d fl nda çal flanlar d fl ndaki tüm sigortal lar n malullük, yafll l k ve ölüm sigortas primlerinden iflveren hissesinin befl puanl k k sm na isabet eden tutar n Hazine taraf ndan karfl lanmas hüküm alt na al nm flt r. Ancak, bu destekten yararlan labilmesi için, çal flt r lan iflçilerle ilgili ayl k prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu na süresinde verilmesi, primlerin süresinde ödenmesi, ve, iflverenin Sosyal Güvenlik Kurumu na prim, idari para cezas ve bunlara iliflkin gecikme cezas ve gecikme zamm borcunun bulunmamas (teminata ba lanm fl borçlar ile yeniden yap land r lm fl borçlar hariç), gerekmektedir. Hazinece karfl lanacak primler, gelir ve kurumlar vergisi matrah n n hesaplanmas s ras nda gider olarak dikkate al namayacakt r. Ayn destek unsurundan baflka mevzuat hükümlerine göre yararlanmakta olan iflverenler, bu destekten yararlanamayacaklard r. Kanunda, bu durumda olan iflverenlere, farkl mevzuatla sa lanan destek unsurlar ndan birini serbestçe tercih edebilme hakk da tan nmaktad r. Sosyal Sigorta Kanunu hükümlerine göre yap lan denetimlerde, sigortas z iflçi çal flt rd tespit edilen iflverenler, bu desteklerden bir y l süresince yararlanamayacaklard r. 4. flverenlerin elli ve daha fazla say da iflçi çal flt rd klar iflyerlerinde almalar gereken ifl sa l ve güvenli i ile ilgili tedbirler yeniden belirlendi Kanunkoyucu, 4857 say l fl Kanunu nun 80 inci maddesinde, sanayiden say lan, devaml olarak en az elli iflçi çal flt ran ve alt aydan fazla sürekli ifllerin yap ld iflyerlerinde, her iflverenin, bir fl Sa l ve Güvenli i Kurulu kurmakla yükümlü oldu u aç kland ktan sonra, iflverenlerin, bu Kurullarca ifl sa l ve güvenli i mevzuat na uygun olarak verilen kararlar uygulamakla mükellef olduklar hükme ba lanm flt r. Ayn Kanunun 81 ve 82 inci maddelerinde de elli ve daha fazla say da iflçi çal flt ran iflyerlerinde ifl yeri hekimi, mühendis ve teknik eleman bulundurma zorunlulu u ile ilgili ayr nt l hükümlere yer verilmifltir. Buna göre; devaml olarak en az elli iflçi çal flt ran iflverenler, Sosyal Sigortalar Kurumu taraf ndan sa lanan tedavi hizmetleri d fl nda kalan, iflçilerin sa l k durumunun ve al nmas gereken ifl sa l ve güvenli i önlemlerinin sa lanmas, ilk yard m ve acil tedavi ile koruyucu sa l k hizmetlerini yürütmek üzere iflyerindeki iflçi say s na ve iflin tehlike derecesine göre bir veya daha fazla iflyeri hekimi çal flt rmak ve bir iflyeri sa l k birimi oluflturmakla yükümlü bulunmaktad rlar. Ayn flekilde, devaml olarak en az elli iflçi çal flt ran ve alt aydan fazla sürekli ifllerin yap ld iflyerlerinde iflverenler, iflyerinin ifl güvenli i önlemlerinin sa lanmas, ifl kazalar n n ve meslek hastal klar n n önlenmesi için al nacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmas n n izlenmesi hizmetlerini yürütmek üzere iflyerindeki iflçi say s na, iflyerinin niteli ine ve tehlikelilik derecesine göre bir veya daha fazla mühendis veya teknik eleman görevlendirmek zorundad rlar. fiimdi, 5763 say l Kanun ile, fl Kanunu nun 82 nci maddesi yürürlükten kald r l rken, belirli say n n üzerinde iflçi çal flt ran iflyerlerinin iflyeri hekimi, mühendis ve teknik eleman bulundurma zorunluluklar fl Kanunu nun 81 inci maddesinde yeniden düzenlenmektedir. 4 Haziran 2008

5 Maddenin yeni fleklinde, fl sa l ve güvenli i hizmetleri bafll alt nda, flverenler, devaml olarak en az elli iflçi çal flt rd klar iflyerlerinde al nmas gereken ifl sa l ve güvenli i önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmas n n izlenmesi, ifl kazas ve meslek hastal klar n n önlenmesi, iflçilerin ilk yard m ve acil tedavi ile koruyucu sa l k ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amac yla, iflyerindeki iflçi say s, iflyerinin niteli i ve iflin tehlike s n f ve derecesine göre; a) flyeri sa l k ve güvenlik birimi oluflturmakla, b) Bir veya birden fazla iflyeri hekimi ile gere inde di er sa l k personelini görevlendirmekle, c) Sanayiden say lan ifllerde ifl güvenli i uzman olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik eleman görevlendirmekle, yükümlüdürler. flverenler, bu yükümlülüklerinin tamam n veya bir k sm n, bünyesinde çal flt rd ve bu maddeye dayan larak ç kar lacak yönetmelikte belirtilen vas flara sahip personel ile yerine getirebilece i gibi, iflletme d fl nda kurulu ortak sa l k ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilir. Bu flekilde hizmet al nmas iflverenin sorumluklar n ortadan kald rmaz denilmektedir. Madde metninde de anlafl labilece i gibi, yükümlülük kapsam nda bulunan iflverenler, bu yükümlülüklerini iflletme d fl nda kurulu ortak sa l k ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da karfl layabileceklerdir. 5. flsizlik ödene inin tutar ve üst s n r art r ld 5763 say l Kanun la, flsizlik Sigortas Kanunu nun 50 nci maddesinde yap lan düzenleme ile, halen an lan madde metninde yer alan Günlük iflsizlik ödene i, sigortal n n son dört ayl k prime esas kazançlar dikkate al narak hesaplanan günlük ortalama net kazanc n n % 50' sidir ifadesi, Kanun un Resmi Gazete de yay mland tarihi izleyen ikinci ay n sonundan itibaren geçerli olmak üzere, Günlük iflsizlik ödene i, sigortal n n son dört ayl k prime esas kazançlar dikkate al narak hesaplanan günlük ortalama brüt kazanc n n % 50' sidir fleklinde de ifltirilmektedir. Metindeki de ifliklikten de anlafl labilece i gibi, yap lacak düzenleme ile, iflsizlik ödene inin hesaplanmas nda bu güne kadar dikkate al nan, sigortal n n son dört ayl k prime esas kazançlar dikkate al narak hesaplanan günlük ortalama net kazanc n n yerine günlük ortalama brüt kazanc n n esas al nmas benimsenmektedir. Öte yandan, flsizlik Fonundan verilebilecek iflsizlik ödene inin üst s n r konusunda halen mevcut olan Bu suretle hesaplanan iflsizlik ödene i miktar 25/8/1971 tarihli ve 1475 say l fl Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çal flan onalt yafl ndan büyük iflçiler için uygulanan ayl k asgari ücretin netini geçemez. fleklindeki hüküm de, sanayi kesiminde çal flan onalt yafl ndan büyük iflçiler için uygulanan ayl k asgari ücretin brüt tutar n n % 80 ini geçemez. fleklinde de ifltirilmektedir. Haziran 2008 flsizlik ödene inin tutar ve üst s n r ile ilgili olarak yap lan bu de ifliklikler Temmuz 2008 ay sonunda (5763 say l Kanun un May s 2008 ay içinde Resmi Gazete de yay mlanaca varsay m ile) yürürlü e girecektir. Bu de ifliklikler, Temmuz 2008 ay ndan itibaren ayl k brüt asgari ücretin 638,70 YTL oldu u gözönüne al nd nda, iflsizlere ayl k 510,96 YTL ye kadar iflsizlik ödene i verilebilmesine de imkan sa layacakt r. Bu bölümde, son olarak, iflsizlik ödene inin üst s n r konusunda yap lan yeni düzenlemenin de, yüksek ücretle çal flanlar aleyhine var olan adaletsizli i ortadan kald rmayaca n belirtmek isteriz. Bu bölümün bafl nda yer alan ifadelerden de anlafl ld gibi, iflsiz sigortal ya verilecek iflsizlik ödene inin tutar, yeni düzenlemeyle sigortal n n son dört ayl k prime esas kazançlar dikkate al narak hesaplanan günlük ortalama brüt kazanc n n % 50' si olarak tan mlan yor olsa da, ödemenin üst s n r n n günlük asgari ücretin brüt tutar n n % 80 i olarak belirlenmifltir. Sigorta primine esas kazanç tavan tutar ndan prim ödeyen sigortal lar n fona yapt klar katk lar ile fondan sa lad klar yard mlar aras nda büyük bir dengesizlik bulunmaktad r. Daha aç k bir ifade ile, yeni düzenleme yürürlü e girdi inde, ayl k YTL kazanç üzerinden ad na her ay toplam 40,87 YTL (Devlet ve iflveren katk s dahil) iflsizlik primi ödenen bir sigortal n n iflsiz kalmas halinde alaca iflsizlik ödene inin ayl k tutar ile ayl k YTL kazanç (prime esas kazanç tavan tutar ) üzerinden ad na her ay toplam 166,06 YTL (Devlet ve iflveren katk s dahil) iflsizlik primi ödenen bir sigortal n n iflsiz kalmas halinde alaca ayl k iflsizlik ödene inin tutar ayn (510 YTL) olacakt r. 6. Ücret Garanti Fonu kuruldu 5763 say l Kanunla yap lan önemli düzenlemelerden biri de flsizlik Sigortas Kanunu na eklenen Ek Madde.1 ile, flsizlik Sigortas Fonu kapsam nda bir Ücret Garanti Fonu oluflturuluyor olmas d r. flverenlerce ödenecek iflsizlik sigortas primlerinin y ll k toplam n n % 1 i ile kurulacak olan Ücret Garanti Fonu, hizmet akdi ile çal flanlar n, iflverenin konkordato ilan etmesi, iflveren için aciz vesikas al nmas ve iflas na karar verilmesi hallerinde, çal flan n ödenmeyen ücretlerinden üç ayl k k sm n karfl layacakt r. Çal flanlar n Fondan yararlanabilmeleri için, iflverenin zor duruma düfltü ü tarihten önceki bir y l içinde ayn iflyerinde çal fl yor olmalar gerekecektir. Ücret Garanti Fonundan yap lacak ödemelerde, sigorta primine esas kazanç tavan tutar n aflmamak kayd yla, çal flan n temel ücreti esas al nacakt r. 7. flverenlerin Sosyal Sigortalar Kurumu ve Ba -Kur a olan prim borçlar yeniden yap land r l yor 5763 say l Kanun un TBMM Genel Kurulu ndaki görüflmeleri s ras nda verilen bir önergenin kabul edilmesi ile, iflverenlerin, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Ba -Kur a olan 2008/Mart ve önceki dönemlere iliflkin sigorta primi, iflsizlik sigortas primi, idari para cezas, sosyal yard m zamm borçlar n n yeniden yap land r lmas (peflin veya yirmi dört aya kadar eflit taksitler halinde 5

6 ödenebilmesine olanak sa lanmas ) kararlaflt r lm flt r. Bunun için, iflverenlerin, maddenin yürürlü e girdi i tarihi (Kanunun Resmi Gazete de yay mland tarihi) takip eden iki ay içinde yaz l olarak baflvurmalar ve Sosyal Güvenlik Kurumuna yapt klar itirazlardan ve yarg nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat etmeleri ve ihtilaf yaratmamalar gerekmektedir. Peflin ödeme yolunun tercih edilerek borç asl n n tamam n n ve baflvurunun yap ld ay n sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuat n n ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezas ve gecikme zamm n n yüzde on beflinin baflvuru tarihini takip eden bir ay içinde ödenmesi halinde, gecikme cezas ve gecikme zamm n n kalan yüzde seksen befli terkin edilecektir. yürürlü e girdi i tarihi takip eden ay n sonuna kadar kaybedenlerin, bu maddenin yürürlü e girdi i tarihi takip eden iki ay içinde Kuruma yaz l olarak baflvurmalar hâlinde, bozulmufl olan yeniden yap land rma anlaflmalar, 5458 say l Kanuna göre yap lm fl olan baflvuru tarihi ve taksitlendirme süresi dikkate al nmak suretiyle ihya edilmesi hükme ba lanm flt r. * 5763 say l Kanun, tarihli Resmi Gazete de yay mlanm flt r. Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ise, borç as llar na baflvurunun yap ld ay n sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuat n n ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezas ve gecikme zamm n n; oniki aya kadar taksitlendirmelerde yüzde elli befli, oniki ay aflan taksitlendirmelerde yüzde otuzu terkin edilecek ve kalan k sm borç as llar na ilave edilerek taksitlendirmeye esas borç hesaplanacakt r. Bulunan bu tutar, taksit süresine bölünmek suretiyle ödenecek ayl k taksit miktar bulunacakt r. lk taksit, baflvurunun yap ld ay takip eden ayda bafllayacakt r. Yeniden yap land rma uygulamas ndan, iste e ba l sigortal lar da 2003/May s ila 2008/Mart dönemleri aras nda iste e ba l sigortal l klar n n devam etti i süre içindeki prim borçlar için yararlanabileceklerdir. Yine, görüflmeler s ras nda verilen bir baflka önergenin kabul edilmesi ile de, 5458 say l Sosyal Güvenlik Prim Alacaklar n n Yeniden Yap land r lmas ve Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri kapsam na giren borçlar yeniden yap land r ld halde ayn Kanunun 3 üncü maddesi uyar nca yeniden yap land rma haklar n bu maddenin 6 Haziran 2008

7 Vergide Gündem Av. Sipahi Arslano lu 5684 Say l Yeni Sigortac l k Kanunu na genel bak fl Girifl Yaklafl k elli y ld r yürürlükte olan ve Türkiye de sigortac l n oluflumu ve geliflmesinde büyük katk lar sa lam fl tarihli Resmi Gazete de yay nlanm fl 7397 say l Sigorta Murakabe Kanunu (Murakabe Kanunu) baflta olmak üzere, tarihli Resmi Gazete de yay nlanm fl olan 1160 say l Mükerrer Sigorta Hakk nda Kanun ve tarihli Resmi Gazete de yay nlanm fl olan 2918 say l Karayollar Trafik Kanununun 107. maddesinin üçüncü f kras ve ayn kanunun 108 inci maddesi ile ek 8 inci maddesinin birinci ve ikinci f kralar tarihli Resmi Gazete de yay mlanarak yürürlü e girmifl olan 5684 Say l Sigortac l k Kanunu (Sigortac l k Kanunu) ile mülga edilmifltir. Sigortac l k Kanunu ile öngörülen de ifliklik ve yenilikler, Sigortac l k Kanunu ile mülga Murakabe Kanunu ve bunlara dayal olarak ç kar lm fl ikincil düzenlemelerin ilgili hükümleri de göz önünde tutularak genel hatlar yla afla da izah edilmeye çal fl lacakt r. Sigortac l k Kanunu nun Hukuki Yap s Sigortac l k Kanunu bir çerçeve kanun niteli indedir. Öncelikle ana kurallar belirlenmifl ve ayr nt lar Sigortac l k Kanunu na ba l olarak ç kar lacak ikincil mevzuata b rak lmak suretiyle yasal düzenlemelerin sektörün dinamik yap s na gecikmeden ayak uydurmas na imkân sa lanm flt r. Bu sayede, Avrupa Birli i mevzuat ndaki olas de iflikliklerin Türk sigortac l k mevzuat na yans t labilmesinin kolaylaflt r lmas hedeflenmifltir. Ayr ca, temel kanun niteli indeki Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, cra- flas Kanunu gibi kanunlarda yer alan sigorta ile ilgili düzenlemelere, Sigortac l k Kanunu na tekraren yer verilmemifltir. Sigortac l k Kanunu le Yap lan De ifliklik ve Yenilikler A. Sigorta ve Reasürans fiirketlerinin (Sigorta fiirketi) Kurulufluna liflkin De ifliklikler a. Sigorta fiirketi kuruluflu için gerekli ön izin kald r lm flt r: Murakabe Kanunu nun 2. maddesi ile sigorta flirketleri için öngörülmüfl olan kurulufl öncesi Baflbakanl k Hazine Müsteflarl ndan (Müsteflarl k) ön izin alma yükümlülü üne, Sigortac l k Kanunu nda yer verilmemifltir. Sigorta fiirketlerinin kurulufl flartlar na haiz olup olmad na iliflkin karar verme yetkisi Sigortac l k Kanunu ile Sanayi ve Ticaret Bakanl n n takdirine b rak lm fl olsa dahi uygulamada Müsteflarl n görüflü al nmaktad r. b. Kurulufl flartlar na yeni flartlar ilave edilmifltir: Murakabe Kanunu nda kurulufl için öngörülen flartlar Sigortac l k Kanunu ile daha da detayland r larak muhafaza edilirken, bunlara ilave olarak yeni kurulufl flartlar da öngörülmüfltür. lave olunan bu bu flartlar afla da belirtilmektedir: Sigorta fiirketlerinin kurucular n n bir Sigorta fiirketinin kurucusu veya orta olman n gerektirdi i malî güce ve itibara sahip bulunmas : Sigortac l k Kanunu na dayal olarak Say l tarihli Resmi Gazetede yay nlanarak yürürlü e girmifl olan Sigorta fiirketlerinin Kurulufl ve Çal flma Esaslar na liflkin Yönetmeli in (Yeni Kurulufl Yönetmeli i) 5. maddesi ile kurucular n gerekli mali güç ve itibara sahip olmas fleklinde ifade edilmifl olan bu yeni kurulufl flart n n mevcut olup olmad na iliflkin de erlendirmede flu hususlar n dikkate al naca belirtilmifltir. i) Kurucular n reel, finansal ve tafl nmaz varl klar, ii) Kurucular n borçlar ve yükümlülükleri, iii) Sigorta fiirketine ait ifl plan n n kapsad süre boyunca ortaya ç kmas muhtemel zararlar kurucular n finanse edebilme kapasitesi, iv) Vergi borcu olup olmad, v) Sosyal güvenlik prim borcu olup olmad, vi) Son befl y l içinde kulland krediler ve finansman kaynaklar dolay s yla icra takibine u ray p u ramad, vii) Mali güç ve itibar tespit etmeye Haziran

8 yönelik Müsteflarl kça uygun görülecek di er hususlar. Not: Tüzel kifli kurucular n mali güç ve itibara sahip olup olmad na iliflkin yukar daki paragrafta belirtilen hususlardan (i), (iii) ve (vii) dikkate al nacakt r. Murakabe Kanunundan farkl olarak Sigortac l k Kanunu nda ilk defa kurucular n yan s ra Sigorta fiirketi yönetim kurulu üyelerinin, denetçilerin, genel müdür ve genel müdür yard mc lar n n, baflka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibar yla genel müdür yard mc s na denk veya daha üst konumlarda görev yapan di er yöneticilerin ve kurucular n tüzel kifli olmas halinde bu tüzel kiflinin yönetim ve denetimine sahip kiflilerin de, malî güç d fl nda kurucularda aranan di er tüm flartlar tafl mas öngörülmüfltür. Murakabe Kanunu nda, kurucular d fl ndaki yukar da say lan flah slar için sadece belirli suçlar ifllememe ve haklar nda iflas ve konkordato ilan edilmemifl olma flart bulunmakta idi. Kurucular n, tasfiyeye tâbi tutulan finansal kurulufllarda ve hakk nda mali bünyenin güçlendirilmesine yönelik Sigortac l k Kanunu nun 20. maddesinin ikinci ve üçüncü f kras nda belirtilen tedbirler uygulanan flirketlerde oy hakk n n ya da sermayesinin do rudan veya dolayl yüzde on ve daha fazla bir oranda veya bu oran n alt nda olsa bile denetim ve yönetime etkili olabilecek flekilde denetim ve yönetim kurullar na üye belirleme imtiyaz veren pay sahibi olmamas, Sigorta fiirketinin bir holding bünyesinde faaliyet gösterecek olmas halinde, holding flirketinin finansal durumunun da sigortac l k faaliyetlerini idame ettirmeye yeterli olmas, Üyeleri d fl ndaki kiflilerle sigorta sözleflmesi yapmayan kooperatif fleklinde kurulan sigorta flirketleri ve reasürans flirketlerinin yöneticilerine herhangi bir ayr cal k vermemesi, c. Asgari sermaye yükümlülü ünde de ifliklik yap lm flt r: Murakabe Kanunu nda sigorta flirketleri için kurulufl flart olarak öngörülmüfl olan Yeni Türk Liras (YTL) seviyesindeki minimum ödenmifl sermayeye sahip olma zorunlulu u Sigortac l k Kanunu nun 5. maddesi ile kurulufl flart olmaktan ç kar lm fl, miktarda de ifliklik yap larak bu defa faaliyet ruhsat al nmas için ön flart olarak öngörülmüfltür. Ayr ca, Sigortac l k Kanunu ile, minimum ödenmifl sermayeye ilaveten sigorta branfl baz nda sermaye uygulamas kabul edilmifltir. Buna göre, kurulufl ifllemlerini tamamlayan ve ruhsat talebinde bulunan Sigorta fiirketlerinin ödenmifl sermayelerini ruhsat talep edilen sigorta branfllar için öngörülen sermaye tutarlar ile verilmek istenen teminatlara ba l olarak, YTL ndan az olmamak kayd yla, Müsteflarl kça belirlenecek miktara yükseltmek zorunda oldu u belirtilmifltir. d. lk 3 y l için fl Plan haz rlanarak ilk ruhsat baflvurular nda sunulmas ilkesi benimsenmifltir: Yeni Kurulufl Yönetmeli i nin 11 ve 12. maddeleri ile ifl plan kavram ilk kez öngörülmüfl, bununla Sigorta fiirketlerinin, kurulufl amaçlar ile en az ilk üç y ldaki faaliyetlerine iliflkin tahminlerini ve yükümlülüklerini sürekli olarak yerine getirebilece ini ayr nt l bir flekilde ortaya koyan ifl planlar n ilk ruhsat baflvurular ile birlikte Müsteflarl a sunmalar istenmifltir. e. Ruhsat talebinin Müsteflarl kça reddedilebilmesi ilk defa aç k kurallara ba lanm flt r: Murakabe kanununda ruhsat baflvurular n n uygun bulunmas keyfiyeti Müsteflarl n takdirine b rak lm flken Sigortac l k Kanunu nda somut ret nedenleri ortaya konmufltur. Sigortac l k Kanunu nun 6. maddesinde ruhsat baflvurular n n; i) Sigorta fiirketlerinin kurucular ile yönetici ve denetçilerinin bu Kanunda öngörülen flartlar tafl mamas, ii) fl plan na ve ibraz edilen belgelere göre sigorta sözleflmesine taraf olanlar n hak ve menfaatlerinin yeterince korunamayaca n n anlafl lmas veya yükümlülüklerin sürekli ve yeterli olarak yerine getirilebilecek flekilde oluflturulmamas, iii) Baflvurunun yeterli beyan ve bilgileri içermemesi veya Sigortac l k Kanunu nda öngörülen flartlar tafl mad n n anlafl lmas ve iv) Sigorta fiirketlerinin gerekli teknik donan m ya da yeterli say da nitelikli personele sahip olmad n n veya ruhsat talep edilen alanda sigortac l k yapma yeterlili inin bulunmad n n yap lan denetimle tespit edilmesi, hallerinden en az birinin gerçekleflmesi durumunda reddedilece i öngörülmüfltür. B. Sigorta fiirketlerinin Faaliyetlerine liflkin De ifliklik ve Yenilikler a. Sigorta flirketlerinin faaliyette bulunmak istedikleri her bir sigorta branfl bak m ndan yükümlülükleri karfl lama yeterlili ine sahip olmas zorunlulu u öngörülmüfltür. Buna göre; Sigortac l k Kanunu ile sigorta flirketlerinin ruhsat baflvurusunda bulunduklar her bir sigorta branfl bak m ndan yükümlülükleri karfl lamaya yetecek kaynaklar n n bulundu u belgelendirilecek ve yukar da sözü edilen ifl plan kapsam nda Müsteflarl a sunulacakt r. Müsteflarl k, yapaca de erlendirme neticesinde flirket kaynaklar n n ruhsat baflvurusunda bulunulan branfl için yetersiz oldu u kanaatine var rsa yap lan ruhsat baflvurusunu reddedecektir. b. Murakabe Kanunu ile Sigorta fiirketlerinin mali bünyesinin yükümlülüklerini karfl lamas n sa lamaya yönelik olarak öngörülmüfl olan teminat tesisine iliflkin hükümler Sigortac l k Kanunu ile yeniden düzenlenmifl, hayat d fl Sigorta fiirketleri ve hayat branfl nda faaliyet gösteren Sigorta fiirketlerinin bir y ldan k sa süreli yapm fl olduklar ferdî kaza, hastal k ve sa l k sigorta sözleflmeleri bak m ndan minimum garanti fonu ad alt nda ayr lmas zorunlu yeni bir teminat türü tesis edilmifl ve teminat ile ilgili sair tüm hususlar say l tarihli Resmi Gazete de yay nlanan Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine liflkin Yönetmelik ile ayr nt l olarak ele al nm flt r. Murakabe Kanunu nda teminat yükümlü ü aç s ndan ikili bir ayr m yap lm flt. Buna göre; i) hayat d fl branfllar için öngörülen teminat n her hesap dönemi sonu itibariyle Türkiye'de akdedilmifl sigortalardan fesih ve iptaller ç kar ld ktan sonra kalan prim tutar n n %20'sinden çok olmamak üzere Müsteflarl kça tespit edilen oranda tesis edilece i ve ayr ca Müsteflarl n hesap dönemine ba l kalmaks z n yürürlükte bulunan sözleflme tutarlar ile orant l olarak teminat tesis edilmesini isteyebilece i, 8 Haziran 2008

9 ii) hayat branfl nda gösterilecek teminat n ise hayat sigortalar n n safi primleri üzerinden ayr lan matematik karfl l klar toplam ndan hayat sözleflmeleri üzerine yap lm fl ikrazlar n düflülmesinden sonra kalan tutar ile hayat muallâk tazminat karfl l klar ve tahakkuk etmifl kar paylar ihtiyat toplam ndan ibaret olaca öngörülmekteydi. Son olarak, Murakabe Kanunu nda yeni kurulan Sigorta fiirketleri taraf ndan teminat tesis dönemine kadar ödenmifl sermayelerinin %20'si oran nda teminat tesis edilmesi yükümlülü ü öngörülmekteydi. Sigortac l k Kanunu nun 17/4 maddesi uyar nca yap lan yeni düzenlemeye göre, hayat d fl sigorta flirketleri ve hayat branfl nda faaliyet gösteren Sigorta fiirketlerinin bir y ldan k sa süreli yapm fl olduklar ferdî kaza, hastal k ve sa l k sigorta sözleflmeleri bak m ndan teminat olarak tesis edilecek minimum garanti fonunun, hiç bir dönemde çal fl lan branfllar itibar yla Müsteflarl kça öngörülmüfl olan minimum öz sermaye tutarlar n n üçte birinden az olamayaca öngörülmüfl, Müsteflarl k tesis edilen minimum garanti fonu varl klar üzerine bloke veya ipotek tesis ettirmeye yetkili k l nm flt r. Hayat branfl nda faaliyet gösteren Sigorta fiirketlerinin hayat branfl ndaki ve hayat d fl ndaki bir y ldan uzun süreli yap lm fl ferdi kaza, hastal k ve sa l k sigorta sözleflmeleri bak m ndan ise; Müsteflarl kça belirlenen dönemler itibar yla ayr lan matematik karfl l klar ile muallâk tazminat karfl l klar n n toplam ndan, Türk Ticaret Kanunu uyar nca yap lan ikrazlar ve henüz tahsil edilmemifl prim alacaklar tutar na isabet eden matematik karfl l klar n düflülmesinden sonra kalan tutara karfl l k gelen varl klar Sigorta fiirketlerinin Müsteflarl kça belirlenen süreler içinde ve Müsteflarl k lehine teminat olarak bloke veya ipotek ettirmek zorunda oldu u öngörülmüfltür. Hesap y l içinde hayat branfl ndaki tahsilât n aflacak flekilde hayat branfl nda sigortal lara ödeme yapmak zorunda kalan sigorta flirketlerinin söz konusu branfla ait teminat olarak gösterilen ve bloke edilen varl klar ndan, afl lan miktar dâhilinde Müsteflarl kça uygun görülecek k sm n serbest b rak laca belirtilmifltir. Ayr ca, yeni kurulan Sigorta fiirketleri için ilk üç y l itibar yla tesis edilecek teminat tutar n n ise, flirketin ödenmifl sermayesi de dikkate al narak Müsteflarl kça tespit edilece i belirtilmifltir. c. Sigorta fiirketlerince sigorta sözleflmelerinden do an yükümlülükleri için ayr lmas zorunlu teknik karfl l klara iliflkin Sigortac l k Kanunu nda yeni düzenleme yap lm fl, Murakabe Kanunu nda matematik karfl l klar ve muallak hasar ve tazminat karfl l klar ad alt nda düzenlenmifl olan teknik karfl l k türlerine iliflkin usul ve esaslarda baz de ifliklikler yap lm fl, ayr ca bunlara ilaveten devam eden riskler karfl l, dengeleme karfl l ve ikramiye ve indirimler karfl l olmak üzere üç yeni teknik karfl l k türü daha düzenlenmifltir. Teknik karfl l klara iliflkin hesaplama yöntemleri ve sair tüm hususlar Sigortac l k Kanunu na dayal olarak ç kar lan ve say l tarihli Resmi Gazete de yay nlanm fl Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Teknik Karfl l klar na ve Bu Karfl l klar n Yat r laca Varl klara liflkin Yönetmelik (Teknik Karfl l k Yönetmeli i) ile ayr nt l bir flekilde ele al nm flt r. Teknik Karfl l k Yönetmeli i ile ilk defa öngörülen yeni teknik karfl l k türlerine k saca afla da de inilecektir: i. Devam Eden Riskler Karfl l : Bu karfl l k, sigorta sözleflmesinin süresi boyunca üstlenilen risk düzeyi ile kazan lan primlerin zamana ba l da l m n n uyumlu olmad kabul edilen sigorta branfllar nda ve ayr ca kazan lmam fl primler karfl l n n flirketin tafl d risk ve beklenen masraf düzeyine göre yetersiz kalmas halinde ayr lacak bir teknik karfl l k türü olarak öngörülmüfl ve bu amaçla devam eden riskler karfl l ayr l rken, yürürlükte bulunan sigorta sözleflmeleri dolay s yla ortaya ç kabilecek tazminatlar n ilgili sözleflmeler için ayr lm fl kazan lmam fl primler karfl l ndan fazla olma ihtimaline karfl her hesap dönemi itibar yla, son 12 ay kapsayacak flekilde Teknik Karfl l k Yönetmeli i nde öngörülen yöntem izlenmek suretiyle sigorta flirketlerince yeterlilik testi yapt r lmas öngörülmüfltür. ii. Dengeleme Karfl l : Sigorta fiirketlerince gelecek hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlar ndaki dalgalanmalar dengelemek ve katastrofik riskleri karfl lamak üzere kredi ve deprem teminatlar için ayr lacak bir karfl l k olarak öngörülmüfl, hesaplama yöntemi Teknik Karfl l k Yönetmeli i nde ayr nt l biçimde ele al nm flt r. Bu noktada belirtmek gerekir ki, Murakabe Kanunu nda müstakil bir karfl l k türü olarak öngörülen deprem hasar karfl l Sigortac l k Kanunu ile dengeleme karfl l kapsam nda ele al nm flt r. iii. kramiye ve ndirimler Karfl l : Sigorta fiirketlerinin ikramiye ve indirim uygulamas na gitmesi durumunda, cari y l n teknik sonuçlar na göre sigortal lar ve poliçe lehtarlar için ayr lmak üzere ikramiye ve indirim tutarlar öngörülmüfl, bu ikramiyeler ve indirimlerin cari hesap dönemi içinde lehtar veya sigortal n n lehine tahakkuk edip ödenmifl ya da ödenecek tüm tutarlar kapsayaca ve sigortal n n ilerideki primlerinden indirim yap lmas veya matematik karfl l klar nda art r m yap lmas fleklinde gerçeklefltirilece i belirtilmifltir. d. Sigorta fiirketleri için iç denetim sistemi kurulmas zorunlu hale getirilmifltir. Sigortac l k Kanunu nun 4. maddesi ile Sigorta fiirketlerinin tüm ifl ve ifllemlerinin sigortac l k mevzuat ve ilgili di er mevzuata, flirketin iç yönergeleri ile yönetim stratejisi ve politikalar na uygunlu unun sürekli kontrol edilmesi, denetlenmesi ile hata, hile ve usulsüzlüklerin tespiti ve önlenmesi amac yla risk yönetim sistemleri de dâhil olmak üzere etkin bir iç denetim sistemi kurmalar zorunlu hale getirilmifl, iç denetimin d flar dan hizmet al m yoluyla yap labilmesine imkân tan nm flt r. Yeni Kurulufl Yönetmeli i nin 12. maddesi uyar nca, sigorta flirketlerinin yapacaklar ruhsat baflvurular ile birlikte sunulmas zorunlu k l nan fl Plan nda iç denetim sisteminin yap lanmas na iliflkin ayr nt lar n belirtilmesi istenmifl, Sigorta fiirketlerinin faaliyetlerinin kapsam ve yap s yla uyumlu, de iflen koflullara cevap verebilecek nitelik, yeterlilik ve etkinlikte iç denetim sistemlerini bünyelerinde bulundurmamalar ise say l tarihli resmi Gazete de yay nlanan Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine liflkin Haziran

10 Yönetmelikte (Mali Bünye Yönetmeli i) sigorta flirketleri için mali bünye zafiyeti olarak say lan hallerden biri olarak gösterilmifltir. e. Murakabe Kanunu ve Murakabe Kanunu na dayal olarak ç kar lm fl say l Resmi Gazete de yay nlanan Sigorta ve Reasürans fiirketlerinin Kurulufl ve Çal flma Esaslar Yönetmeli i (Eski Kurulufl Yönetmeli i) kapsam nda ele al nan Sigorta fiirketlerinin mali bünyelerinin zay flamas halleri Sigortac l k Kanunu ve Mali Bünye Yönetmeli i nde çok daha somut ve ayr nt l olarak ele al nm fl, mali bünye zafiyeti durumunda al nacak tedbirler ve müdahale sistemi ile ilgili daha etkin düzenlemeler yap lm flt r. Mali bünye zay flamas Sigortac l k Kanunu nda genel olarak, bir sigorta flirketinin minimum garanti fonu tutar n karfl layamad n n, tesis etmesi gereken teminat tesis edemedi inin, teknik karfl l klar karfl layacak yeterli veya teknik karfl l klara uygun varl klar n n bulunmad n n ya da sözleflmelerden do an yükümlülüklerini yerine getiremedi inin yahut flirketin malî bünyesinin sigortal lar n hak ve menfaatlerini tehlikeye düflürecek derecede zay flamakta oldu unun tespiti olarak tan mlanm fl, mali bünye zay flama kriterleri ise somut biçimde Mali Bünye Yönetmeli i nde ele al nm flt r. Buna göre, bir Sigorta fiirketinin; a) sermaye yeterlili inin gerektirdi i asgari öz sermaye tutar n karfl layamamas durumunda Müsteflarl kça kabul edilen bir ödeme plan n sunamamas veya sundu u plana uyamamas, b) öz sermayesinin minimum garanti fonunu karfl layamamas, c) tesis etmesi gereken teminat tesis edememesi, ç) teknik karfl l klar n karfl layacak yeterli veya teknik karfl l klara uygun varl klar n n bulunmamas, d) sözleflmelerden do an yükümlülüklerini yerine getirememesi veya herhangi bir hakl nedene dayanmaks z n, hasar ve tazminatlar n yasal süreleri içerisinde ödememe veya geç ödeme uygulamas n mutat hale getirmesi, e) özellikle riski yüksek branfllarda olmak üzere, yükümlülüklerini karfl lamak üzere gerekli reasürans teminat na sahip olmamas, f) bünyesinde, faaliyetlerinin kapsam ve yap s yla uyumlu, de iflen koflullara cevap verebilecek nitelik, yeterlilik ve etkinlikte iç denetim sistemlerinin bulunmamas, g) bilgi ifllem ve veri taban alt yap s n n gözetim ve denetim için gerekli özelliklere sahip olmamas, ) tüm acenteleri ve flirket sat fl elemanlar taraf ndan gerçeklefltirilen ifllemleri de kapsayacak flekilde, poliçe sahiplerine iliflkin gerçeklefltirilen ifllemlerle ilgili bilgilerin internet üzerinden (online) 24 saat içerisinde flirket bilgi ifllem merkezine aktar lamamas ve bu aktar m n yap lmas sonras nda poliçe sahiplerinin kendi sözleflmeleri ve tazminat ifllemleri ile ilgili gerekli tüm bilgilere internet üzerinden gerçek zamanl (online) ve kesintisiz olarak ulaflamamas, h) tüm acenteleri taraf ndan gerçeklefltirilen ifllemleri de dahil olmak üzere kay t d fl poliçe düzenledi inin tespit edilmesi, sigorta flirketlerinin mali bünyelerinin zay flamas na örnek haller olarak gösterilmifltir. Sigorta fiirketlerinin mali bünyelerinin zay flad na iliflkin yukar da say lan hallerden birinin gerçekleflti inin tespiti ya da mali bünye zay fl n gösterir baflkaca durumlar n Müsteflarl kça tespit edilmifl oldu u durumlarda Müsteflarl k, birinci aflama tedbirler olarak sigorta flirketinden; i) flirket mali bünyesindeki zafiyetin nas l giderilece ini ve sigortal lar n hak ve menfaatlerinin nas l korunaca n içeren kapsaml bir iyilefltirme plan sunmas ve uygulamas n, ii) sermayenin art r lmas n, ödenmemifl k sm n n ödenmesini, sermayeye mahsuben flirkete ödeme yap lmas n veya kâr da t m n n durdurulmas n, iii) varl klar n n k smen ya da tamamen elden ç kar lmas n veya elden ç kar lmas n n durdurulmas n, yeni ifltirak ve sabit de erler edinilmemesini, iv) reasürans ve fiyatlama politikalar n n de ifltirilmesini, v) peflin tahsil edilecek prim miktar n n art r lmas n veya vadelendirme politikas n n de ifltirilmesini, muaccel hale gelmifl alacaklar büyük tutarlara ulaflm fl olan acentelerin sözleflmelerinin feshedilmesini, vi) tespit edilecek gündemle genel kurulun ola anüstü toplant ya ça r lmas n veya genel kurul toplant s n n ertelenmesini, vii) teminat aç n n kapat lmas n veya flirketin brüt muallak hasarlar n geçmemek üzere ilave teminat tesis etmesini, viii) teknik karfl l klar karfl layacak kadar yeterli ve uygun varl k bulundurulmas n, ix) bünyesinde, faaliyetlerinin kapsam ve yap s yla uyumlu, de iflen koflullara cevap verebilecek nitelik, yeterlilik ve etkinlikte iç denetim sistemleri oluflturulmas n, x) bilgi ifllem ve veri taban alt yap s n n iyilefltirilmesini teminen gerekli olan tedbirlerin al nmas n, xi) tazminat ödeme gün sürelerinin k salt lmas n sa lay c tedbirlerin al nmas n, xii) mali bünyeyi zay flatan karar ve ifllemlerden sorumlu yöneticilerin de ifltirilmesini veya ilave yönetici atanmas n yahut flirket organizasyon yap s n n yeniden düzenlenmesini, xiii) mali bünyenin güçlendirilmesine yönelik benzeri di er tedbirlerin al nmas n isteyebilecektir. Daha önce Sigorta fiirketine uyar yap lmas na veya birinci aflama tedbir talep edilmifl olmas na bak lmaks z n; a) Sigorta fiirketince yukar da say lan birinci aflama tedbirler yerine getirilmemesi veya bu tedbirlerin uygulanmas na ra men mali bünyedeki zay flaman n devam etmesi, b) Sigorta fiirketinin mali bünyesindeki zay flaman n herhangi bir suretle düzeltilmesine imkan bulunmad n n tespit edilmesi, c) Sigorta fiirketinin ödemelerini tatil etmesi, ç) Ödenmemifl sermaye hariç flirket öz sermayesinin flirket için gerekli öz sermayenin üçte birinin alt na düflmesi hallerinde Müsteflarl k ikinci aflama tedbirler olarak, ayr ca; i) Sigorta fiirketlerinin faaliyette bulundu u sigorta branfllar ndan, reasürans flirketlerinde ise sigorta gruplar ndan birine veya tamam na ait sigorta portföyünü teminat ve karfl l klar ile birlikte baflka flirket veya flirketlere devretmeye, devralacak flirket bulunamad takdirde ise devredilecek portföyün tasfiyesine yönelik her türlü tedbiri almaya, ii) Sigorta branfllar itibar yla sigorta portföyünü s n rland rmaya, iii) Mali bünyeyi zay flatan karar ve ifllemlerin yönetime ait olmas halinde ilgili yönetim veya denetim kurulu üyelerinden bir k sm n veya tamam n görevden alarak veya bu kurullardaki üye say s n 10 Haziran 2008

11 art rarak bu kurullara üye atamaya, iv) Sigorta fiirketi yönetiminin kayyuma devredilmesini talep etmeye, v) fiirketin tasfiyeye gitmesini istemeye, vi) Sigorta fiirketinin tüm branfllarda veya ilgili branfllarda yeni sigorta sözleflme akdetme ve temdit yetkisini kald rmaya, vii) fiirketin ruhsatlar n iptal ve varl klar n bloke etmeye, viii) Mali bünyenin güçlendirilmesine yönelik benzeri di er tedbirleri almaya, yetkili k l nm flt r. d) Sigortac l k Kanunu ile teminat sistemi yeniden düzenlenmifltir. Murakabe Kanunu ve Eski Kurulufl Yönetmeli i ile düzenlenmifl teminatlar Sigortac l k Kanunu ve Mali Bünye Yönetmeli i nde yeniden düzenlenmifltir. Bu yeni düzenleme ile sigorta flirketleri ile hayat ve ferdi kaza branfl nda faaliyet gösteren emeklilik flirketlerinin Türkiye de akdetmifl olduklar sigorta sözleflmelerinden do an taahhütleriyle orant l olarak teminat tesis etmek zorunda oldu u, hayat d fl Sigorta fiirketleri, hesaplama yöntemi yönetmelikle belirlenecek sermaye yeterlili inin üçte birinden az olmamak kayd yla teminat olarak minimum garanti fonu tesis edece i, ancak bu flekilde tesis edilecek minimum garanti fonunun hiç bir dönemde çal fl lan branfllar itibar yla gerekli olan asgarî sermaye tutarlar n n üçte birinden az olamayaca, hayat branfl ve bir y ldan uzun süreli yap lan ferdi kaza, hastal k ve sa l k sigorta sözleflmeleri için tesis edilecek teminatlar için ise sermaye yeterlili i hesab dönemleri sonu itibar yla ayr lan matematik karfl l klar ile muallâk tazminat karfl l klar n n toplam ndan, TTK uyar nca yap lan ikrazlar ve henüz tahsil edilmemifl prim alacaklar tutar na isabet eden matematik karfl l klar n düflülmesinden sonra kalan tutar kadar teminat tesis edilece i, yeni kurulan Sigorta fiirketlerinin ise ilk sermaye yeterlili i hesaplama dönemine kadar ödenmifl sermayelerinin % 33 ü tutar nda teminat tesis etmesi öngörülmüfltür. Son olarak mali bünyelerinin zay flam fl olmalar nedeniyle Müsteflarl kça haklar nda tedbir al nm fl olan, tasfiye halinde olan veya yeni sözleflme yapma yetkisi kald r lan bir sigorta veya emeklilik flirketinin belirli bir tarih itibar yla teminat miktar n n yeniden belirlenebilece i öngörülmüfltür. Sigortac l k Kanunu nda teminatlara iliflkin öngörülen bir di er de ifliklikte Murakabe Kanunu nda say lm fl olan teminat olarak kabul edilebilecek k ymetlerin içerik ve kapsam nda de ifliklik yap lm fl olmas d r. Buna göre, sigorta flirketleri ile hayat ve ferdi kaza branfllar nda faaliyet gösteren emeklilik flirketleri taraf ndan Türk Liras veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas nca al m sat m konusu yap lan dövizler üzerinden aç lan vadeli ve vadesiz mevduat, stanbul Menkul K ymetler Borsas Takas ve Saklama Bankas A.fi. nezdinde saklanmas kayd yla OECD ye üye ülke devletleri taraf ndan ihraç edilmifl borçlanma senetleri ile ilgili sigorta flirketi ad na düzenlenmesi kayd yla bu de erler için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas taraf ndan düzenlenen muvakkat makbuzlar, genel olarak teminatlar n % 30 unu aflmamak kayd yla bir flirkete ait olanlar n pay n n toplam teminatlar n n % 10 unu veya bir toplulu a ait olanlar n pay n n ise toplam teminatlar n % 20 sini aflmamas kayd yla stanbul Menkul K ymetler Borsas Ulusal 100 Endeksi nde ifllem gören flirketlerin hisse senetleri ile tahviller, bir kurucuya ait olanlar n toplam teminatlar n % 10 undan fazla olmamas kayd yla ve Sermaye Piyasas Kurulu taraf ndan kayda al nmas ve toplam teminatlar n % 30 unu aflmamas flart yla A tipi veya toplam teminatlar n % 70 ini aflmamas flart yla B tipi yat r m fonu kat lma belgeleri ve son olarak sermayesinin en az % 51 i Türkiye Cumhuriyeti devletine ait flirketlerin hisse senetleri, tahvil ve benzeri menkul k ymetleri teminat olarak gösterebilecektir. e. Sigorta sözleflme tarifelerinde yap lan yeni düzenleme ile Murakabe Kanunu nda zorunlu sigorta kollar d fl nda kalan sigorta sözleflmelerindeki öngörülmüfl olan tarife belirleme serbestîsine, Sigortac l k Kanunu 12. maddesi uyar nca zorunlu sigortalara ilaveten hayat sigortas ve bir y ldan uzun süreli ferdi kaza, sa l k, hastal k ve ihtiyari deprem sigortalar bak m ndan da istisna getirilmifltir. f. Garanti hesab n n teminat kapsam geniflletilerek Güvence Hesab oluflturulmas öngörülmüfltür. Karayollar Trafik Kanunu nun 108 inci maddesi uyar nca kurulan garanti hesab n n sorumluluk kapsam geniflletilerek yeni ad yla güvence hesab ad alt nda düzenlenmifl, bu hesap türü ile ilgili hususlar Sigortac l k Kanunu nun 14. maddesi kapsam nda ele al nm fl, daha önce sadece Trafik Sigortas ile s n rl olarak garanti hesab ad alt nda teminat alt na al nan sorumlulu un kapsam Sigortac l k Kanunu ile öngörülmüfl güvence hesab ad alt nda geniflletilmifltir. Garanti hesab ndan farkl olarak, güvence hesab ile Sigortac l k Kanunu na, mülga Murakabe Kanunu na, Karayollar Trafik Kanunu ile Karayolu Tafl ma Kanunu na göre zorunlu k l nan sigortalardan do an tazminatlar ile uluslararas zorunlu trafik sigortas niteli indeki Yeflil Kart Sigortas uygulamalar için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Tafl t Bürosunca yap lacak ödemelerin karfl lanabilmesi amaçlanm flt r. Sigortac l k Kanunu ile yap lan yeni düzenleme uyar nca güvence hesab n n i) Karayollar Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas (Trafik Sigortas ), ii) Karayolu Yolcu Tafl mac l Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortas, iii) Zorunlu Karayolu Tafl mac l k Mali Sorumluluk Sigortas, Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortas ve Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortas branfllar nda teminat sa layaca belirtilmifl, bu say lan zorunlu sigortalar çerçevesinde hangi hallerde güvence hesab na baflvurulabilece ine iliflkin olarak ise; i) Sigortal n n tespit edilememesi durumunda kifliye gelen bedensel zararlar için, ii) Rizikonun meydana geldi i tarihte geçerli olan teminat tutarlar dahilinde sigortas n yapt rmam fl olanlar n neden oldu u bedensel zararlar için, iii) Zorunlu sigorta teminat limitleri ile sigorta poliçesinde belirtilen teminat aras ndaki fark kadar ödenecek bedensel tazminat tutarlar için, iv) Sigorta flirketinin malî bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branfllarda ruhsatlar n n iptal edilmesi yada iflas halinde ödemekle yükümlü oldu u maddi ve bedensel zararlar için, v) Çal nm fl veya gasp edilmifl bir arac n kar flt kazada, Haziran

12 Karayollar Trafik Kanunu uyar nca iflletenin sorumlu tutulmad hallerde kifliye gelen bedensel zararlar için bizzat sigorta flirketlerince baflvurulabilece i, vi) Yeflil Kart Sigortas kapsam ndaki Türkiye s n rlar içinde meydana gelen zararlardan dolay Türkiye Motorlu Tafl t Bürosu nca tekemmül ettirilen hasar dosyalar n n tazminat ödemesi için ise Türkiye Motorlu Tafl t Bürosu taraf ndan da baflvurulabilece i öngörülmüfltür. C. Di er Konulara liflkin De ifliklik ve Yenilikler a) Acente ve eksperler için Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i (TOBB) Bünyesinde mesleki örgütlenme öngörülmüfltür. Sigortac l k Kanunu ile sigorta acenteleri ve eksperler için TOBB bünyesinde Sigorta Acenteleri Sektör Meclisi ve cra Komitesi ile Sigorta Eksperleri cra Komitesi ad alt nda olmak üzere iki ayr mesleki yap lanmas öngörülmüfl, bu yeni yap lanmalara iliflkin çal flma ve faaliyet esaslar Sigortac l k Kanununda detayl olarak ele al narak hem acenteler hem de eksperlerin TOBB bünyesinde karar almalar için gerekli mekanizmalar n teflkili ve korunmas na yönelik düzenlemeler yap lm flt r. b) Sigortac l k Kanunu ile Sigortac l k E itim Merkezi kurulmas öngörülmüfltür. Sigortac l k Kanunu 31. maddesi uyar nca sigortac l k alan ndaki özellik arz eden konular için gerekli olan s navlar n tarafs z bir flekilde yap lmas, yurt içi veya yurt d fl ya da uluslararas anlaflmalar çerçevesindeki e itim taleplerinin karfl lanmas ve benzeri amaçlarla Sigortac l k E itim Merkezi kurmaya Baflbakanl k yetkili k l nm fl, Sigorta E itim Merkezince yerine getirilecek e itim faaliyetleri, Özel Ö retim Kurumlar Kanunu na tâbi olmayaca belirtilmifl ve bu konuya iliflkin hususlar n ç kar lacak yönetmelik ile düzenlenece i belirtilmifltir. c) Murakabe Kanunu nun 29 maddesi uyar nca Bakanlar Kurulu ancak yeni sorumluluk sigortalar n zorunlu hale getirmeye yetkilendirilmifl iken, Sigortac l k Kanunu nun 13. maddesi ile Bakanlar Kurulu na zorunlu sigorta belirleme yetkisi sorumluluk sigortalar d fl ndaki sigortalar için de tan nm flt r. d) Murakabe Kanunu nda öngörülen adli hürriyeti ba lay c ve adli para cezalar na ek olarak Sigortac l k Kanunu nda ilk defa idari tedbirler ve idari para cezalar da öngörülmüfl, idari tedbirleri almaya ve idari para cezalar na hükmetmeye Müsteflarl k yetkili k l nm flt r. e) Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli i nin (Birlik) yap lanmas ve üyeli e iliflkin uygulama esaslar nda Sigortac l k Kanunu nun 24. maddesi ile baz de iflikliklere gidilmifl, Birli in çal flma esaslar ve faaliyetlerinin kapsam n n buna iliflkin ç kar lacak yönetmelikte ayr nt l olarak düzenlenece i belirtilmifltir. Henüz ilgili yönetmelik ç kmam fl olmas na ra men, Sigortac l k Kanunu nun Birli i düzenleyen yukar daki hükmü ile mülga Murakabe Kanunu ve say l tarihli resmi Gazete de yay nlanm fl mülga Türkiye Reasürans fiirketleri Birli i nin Çal flma Esas ve Usulleri Hakk ndaki Yönetmelik hükümleri k yasland nda, Sigorta ve Reasürans fiirketleri için faaliyet ruhsatlar n almalar n müteakip üç ay içerisinde Birli e üye olmalar na iliflkin öngörülmüfl olan zorunlulu un Sigortac l k Kanunu ile bir aya indirilmifl oldu u, ayr ca Bakanlar Kurulu nun üye olma zorunlulu unu kald rmaya yetkili k l nd dikkat çekmektedir. Birli in organlar bak m ndan Sigortac l k Kanunu nda herhangi bir de ifliklik öngörülmemesine ve buna göre Birlik organlar n n, Birlik üyeleri temsilcilerinden oluflan Genel Kurul ve Genel Kurul taraf ndan seçilen Birlik Baflkan baflkanl ndaki Yönetim Kurulu, Disiplin Kurulu ve Denetim Kurulu ndan teflkil edilece i belirtilmifl olmas na karfl n, bu organlar n üye say lar nda Sigortac l k Kanunu ile baz de ifliklikler yap ld gözlemlenmifltir. f) Murakabe Kanunu nun 4. maddesi uyar nca sadece hayat branfl nda faaliyette bulunan sigorta flirketleri için zorunlu k l nan yeterli say da aktüer çal flt rma zorunlulu unun karfl s nda, Sigortac l k Kanunu nun aktüerleri düzenleyen 21. maddesi ve bu maddeye dayal olarak ç kar lan say l tarihli Resmi Gazete de yay nlanan Aktüerler Yönetmeli i hükümleri uyar nca böyle bir ayr ma gidilmemifl ve tüm Sigorta ve Reasürans fiirketleri için en az bir aktüer çal flt rma zorunlulu u öngörülmüfltür. Aktüerlik mesle ine girifl ve aktüerlerin çal flma usul ve esaslar Aktüerler Yönetmeli i nde ayr nt l olarak ele al nm flt r. g) Sigortal ile Sigorta fiirketi aras ndaki ihtilaflar n h zl çözümü için Tahkim müessesesi öngörülmüfltür. Mülga mevzuat uyar nca sigorta ettirenler veya sigorta sözleflmesinden menfaat sa layan kifliler ile riski üstlenen taraf aras ndaki uyuflmazl klar n çözümünde adli yarg yolu d fl nda baflka bir mekanizmaya yer verilmemifltir. Öte yandan, sigortac l k alan nda ihtisas mahkemelerinin bulunmamas, yarg lama sürecinin uzun zaman almas ve masrafl olmas ço u zaman sigortal lar n ma duriyetine neden olmufl, zararlar n karfl lanmas uzun zaman ald ndan, ço u kez sigortadan beklenen fayda sa lanamam flt r. Yukar da de inilmifl olan ve sigortac l k sektörüne olan güveni sars c nitelikteki sorunlar, Sigortac l k Kanunu nda ilk defa öngörülmüfl olan tahkim sistemi ile afl lmak istenmifl, böylece sigorta ettiren veya sigorta sözleflmesinden menfaat sa layan kifliler ile riski üstlenen taraf aras nda sigorta sözleflmesinden do an tüm uyuflmazl klar n çözümü amaçlanm flt r. Sigortac l k Kanunu nun tahkimi düzenleyen 30. maddesi ve bu kanuna dayal olarak ç kar lan ve say l tarihli Resmi Gazete de yay nlanm fl olan Sigortac kta Tahkime liflkin Yönetmelik ile ilk defa öngörülmüfl olan tahkim sistemi ile sigorta ettiren veya sigorta sözleflmesinden menfaat sa layan kifliler ile riski üstlenen taraf aras nda sigorta sözleflmesinden do an tüm uyuflmazl klar n çözümü amaçlanmaktad r. Buna göre, sigorta ettiren veya sigorta sözleflmesinden menfaat sa layan kifliler ile riski üstlenen taraf aras nda sigorta sözleflmesinden do an uyuflmazl klar n çözümü amac yla Birlik nezdinde Sigorta Tahkim Komisyonu (Komisyon) oluflturulmas ve sigortac l k yapan kurulufllardan, sigorta tahkim sistemine üye olmak isteyenler için durumu yaz l olarak Komisyon a bildirme zorunlulu u öngörülmüfltür. Böylelikle, sigorta tahkim sistemine üye olan kurulufllarla uyuflmazl a düflen kiflinin, uyuflmazl k konusu 12 Haziran 2008

13 sözleflmede özel bir hüküm olmasa bile tahkim usulünden afla da belirtilecek esaslar çerçevesinde faydalanabilece i belirtilmifltir. Komisyon, bir Müsteflarl k temsilcisi, iki Birlik temsilcisi, bir Tüketici Derne i temsilcisi ile Müsteflarl kça belirlenecek bir akademisyen hukukçu temsilcinin kat l m ile oluflaca, Müsteflarl k temsilcisinin asgarî on y l kamu hizmetinde çal flm fl, sigortac l k alan nda deneyim sahibi ve en az daire baflkan seviyesinde olmas, Birlik temsilcilerinin de Sigortac l k Kanunu nun 4. maddesinde genel müdür yard mc s için öngörülen flartlara sahip olmas gerekti i belirtilmifltir. Tüketici Derne i temsilcisinin Türkiye çap nda en fazla üyeye sahip Tüketici Derne inin önerece i üç aday aras ndan Müsteflarl kça seçilece i, Komisyonun ise kendi içinden bir baflkan seçece i ve Komisyon da kararlar n üye tamsay s n n salt ço unlu u ile al naca belirtilmifltir. Komisyon afla daki görevleri yerine getirmekle yetkili ve yükümlü k l nm flt r: i) Müdür ve müdür yard mc lar n atamak, ii) Birlikçe ayr bir hesapta izlenecek olan Komisyonun bütçesini haz rlayarak Birli e sunmak, iii)tahkim sisteminin adil, tarafs z ve etkin bir biçimde iflleyiflini sa lamak için gerekli önlemleri almak, iv) Komisyonun faaliyet sonuçlar hakk nda y ll k rapor haz rlayarak Birli e ve Müsteflarl a göndermek, v) Bilgi ifllem alt yap s n haz rlamak, vi) Kanunlarla kendisine verilen di er görevleri yapmak. Komisyon a ba l çal flmak üzere bir müdür ve iki müdür yard mc s, raportörler ile yeterli say da personel görevlendirilecektir. Müdür ve müdür yard mc lar Komisyon taraf ndan, raportörler ve di er personel ise müdürün önerisiyle Komisyon taraf ndan atanacakt r. Görevden al nma, göreve atanma ile ayn usûle tâbidir. Komisyon müdürü ve müdür yard mc lar Sigortac l k Kanunu nda aranan flartlar tafl mas gerekir. Uyuflmazl klar, hayat ve hayat d fl sigorta gruplar n n sadece birinde görev yapacak olan sigorta hakemleri ve raportörler arac l yla çözülecektir. Sigorta hakemleri ve rapörtörlerin de Sigortac l k Kanunu nda say lan flarlara haiz olmas gerekmektedir. Sigorta hakemi olmak isteyenlerin gerekli nitelikleri tafl d klar n belgelemek suretiyle Komisyon a baflvurmas gerekecektir. Baflvurusu uygun görülenler kabul için Müsteflarl a bildirilir. Müsteflarl n kabul etmesi halinde ilgilinin ismi, Komisyon taraf ndan tutulacak ve bir örne i Adalet Bakanl na gönderilecek olan sigorta hakemli i listesine kaydolunacak ve bu listede de ifliklik olmas halinde de de ifliklikler alt ayl k dönemler itibar yla Adalet Bakanl na ve Müsteflarl a bildirilecektir. Tahkim sistemine üye olmak isteyenlerden kat lma pay, uyuflmazl k çözümü için Komisyon a baflvuranlardan ise baflvuru ücreti al nacakt r. Uyuflmazl a düflen taraflar aras nda, aç k ve yaz l flekilde yap lmas gereken sözleflme ile daha yüksek bir tutar belirlenmemiflse, hakemin verdi i Yeni Türk Liras na kadar olan kararlar her iki taraf için kesin olcakt r Yeni Türk Liras n n üzerindeki kararlar için ise temyize gidilebilecektir. Temyize iliflkin usûl ve esaslar hakk nda Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu uygulanacakt r. Komisyona gidilebilmesi için, sigortac l k yapan kuruluflla uyuflmazl a düflen kiflinin, uyuflmazl a konu teflkil eden olay ile ilgili olarak sigortac l k yapan kurulufla gerekli baflvurular yapm fl ve talebinin k smen ya da tamamen olumsuz sonuçland n belgelemifl olmas gerekmektedir. Sigortac l k yapan kuruluflun, baflvuru tarihinden itibaren 15 ifl günü içinde yaz l olarak cevap vermemesi de Komisyon a baflvuru için yeterli olacakt r. Mahkemeye ve Tüketicinin Korunmas Hakk nda Kanun hükümleri uyar nca Tüketici Sorunlar Hakem Heyeti ne intikal etmifl uyuflmazl klar ile ilgili olarak Komisyon a baflvuru yap lamayacakt r. Sigortac l k yapan kuruluflla uyuflmazl a düflen kiflinin Komisyon a baflvurusu, öncelikle raportörler taraf ndan incelenecektir. Raportörler en geç onbefl gün içinde incelemelerini tamamlamak zorundad r. Raportörler taraf ndan çözümlendirilemeyen baflvurular sigorta hakemine iletilecektir. Uyuflmazl a hangi sigorta hakeminin bakaca, Komisyon taraf ndan sigorta hakemi listesinden seçilir. Komisyon, iflin niteli ine ba l olarak en az üç sigorta hakeminden oluflan bir heyet oluflturulmas na karar verebilir. Ancak, uyuflmazl k konusu miktar n Yeni Türk Liras ve üzerinde oldu u durumlarda heyet teflekkülü zorunludur. Heyet karar n ço unlukla verir. Hakemler, sadece kendilerine verilen evrak üzerinden karar verecektir. Seçilen sigorta hakemi mücbir nedenler ve umulmayan haller hariç olmak üzere görevi reddedemeyecektir. Bununla birlikte, taraflar, Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununda yer alan hâkimi ret nedenlerine dayanarak hakemi reddedebilecek, ret talebi Komisyona, durumun ö renildi i tarihten itibaren en geç befl ifl günü içinde bir dilekçeyle yap lacakt r. Ret talebi üzerine Komisyon müdürü, iki taraf n görüfllerini dinledikten sonra bu konuda en geç befl ifl günü içinde karar verecektir. Hakemler, görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç 4 ay içinde karar vermeye mecburdur. Aksi halde, uyuflmazl k yetkili mahkemece halledilecekir. Ancak, bu süre taraflar n aç k ve yaz l muvafakatleriyle uzat labilmektedir. Hakem, karar n Komisyon müdürüne tevdi ettikten sonra Komisyon müdürü karar en geç üç ifl günü içind, Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununun 532 nci maddesi uyar nca gere inin yap labilmesi için davay görmeye yetkili mahkemeye iletir. Hakemlik ücreti, Komisyon a baflvuru ücreti ve üyeli e kat lma pay, Komisyonu n görüflü al narak Müsteflarl kça belirlenecektir. Sonuç Türkiye ekonomisindeki geliflmeler ve dünya ekonomisi ile bütünleflme politikalar çerçevesinde son y llarda mali sektörde yaflanan geliflmelere paralel olarak sigortac l k alan nda büyük at l mlar gerçekleflmifltir. Yayg nlaflan sigortac l a ba l olarak sektörün artan ihtiyaçlar na cevap verici nitelikte ve rekabet gücünü artt r c yönde gerekli düzenlemelerin yap larak sektörde baz Haziran

14 önlemler al nmas ihtiyac ortaya ç km flt r. Öte yandan, 1994 y l nda Murakabe Kanunu nun pek çok maddesinde büyük de ifliklikler yapan 539 say l Kanun Hükmünde Kararname nin dayana n teflkil eden 3991 say l Yetki Yasas n n tarihinde iptal edilmifl olmas, sözü edilen kanun hükmünde kararname hükümlerinin itiraz yoluyla iptalini mümkün hale getirmifl, nitekim Murakabe Kanunu nun sözü edilen Kanun Hükmünde Kararname ile de iflen pek çok hükmü itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesi taraf ndan iptal edilmifl, daha pek çok hükmü de iptal edilme tehlikesiyle karfl karfl ya kalm flt r. Öte yandan mali piyasalar m z n uluslararas piyasalarla tam olarak bütünleflmesinin sa lanabilmesi için mali piyasalar içinde yer alan sigortac l kla ilgili iç hukuk düzenlemelerinin de Avrupa Birli i ve uluslararas standartlara intibak ettirilmesi gereklilik arz etmifltir. Bu gereklili e uygun olarak, Avrupa Birli i düzenlemelerinin ve uluslararas standartlar n baz hükümleri Sigortac l k Kanunu na do rudan yans t lm fl, baz hükümlerde ise gerekti inde uyumu sa layabilmeye yönelik idareye yetki tan nm flt r. Ayr ca, Sigortac l k Kanunu bir çerçeve kanun niteli inde haz rland ndan, uygulamaya iliflkin ikincil düzenlemelere b rak lan birçok hususun temelini Avrupa Birli i Direktiflerinin oluflturaca kuflkusuzdur. Türk sigortac l k sektörünün yukar da özetle ifade edilmeye çal fl lan asli ihtiyaçlar n karfl lamaya yönelik olarak ç kar lm fl olan Sigortac l k Kanunu ve bu kanuna dayal olarak ç kar lm fl ve ç kar lacak olan ikincil mevzuatla Türk sigortac l k sektörünün ça dafl ve evrensel sigortac l k ilke ve esaslar na dayal olarak geliflmesi ve kalk nmas gerek kanun koyucu gerek ise sektör mensuplar n n bu husustaki beklentilerinin karfl lanmas anlam na gelecektir. 14 Haziran 2008

15 Vergide Gündem Dünya dan vergi haberleri Hafize Özgür Fransa Fransa Katar ile Gelir Vergisi Anlaflmas na liflkin Bir Protokol mzalad Fransa ve Katar Ekonomi Bakanlar, 14 Ocak 2008 tarihinde, 4 Aral k 1990 y l nda imzalanm fl olan Fransa - Katar gelir vergisi anlaflmas n de ifltirmek için bir protokol imzalad lar. Bu protokol Fransa baflkan n n Doha ya yapt resmi ziyaret s ras nda imzaland. flletme Karlar Bu protokol ile Anlaflman n 6. maddesindeki de ifliklik ile kurulufl giderlerinin indirilebilmesi söz konusu olacakt r. Kar Da t mlar 8. maddede yap lan de ifliklikler uyar nca, sözleflmeye taraf olan devletlerden birinde yerleflik bulunan firmalar taraf ndan sözleflmeye taraf olan di er devlette yerleflik bir firmaya ödenen kar da t mlar n n, e er bu kar da t mlar n alan kifli intifa hakk sahibi kifli ise sadece sözleflmeye taraf olan di er devlette vergilendirilebilir. E er sözleflmeye taraf olan devletlerden birinde yerleflik bulunan bir firma, sözleflmeye taraf olan di er devletlerden birinden kar veya gelir sa larsa sözleflmeye taraf olan di er devlet, firman n da tt karlar üzerinden vergi yüklemeyebilir. Katar da yerleflik bulunan bir firma, anlaflman n veya 11. maddesi uyar nca Fransa da da vergiye tabi ise Fransa vergi hukukunun 115. maddesinde flart koflulmufl Fransa kaynakl durumlarda vermemeye tabi olmayacakt r. Di erleri Protokolde borç talepleri, isim hakk, kiflisel hizmetler, di er gelirler, sermaye kazançlar ve di er ilgili konularda yap lan de iflikliklere iliflkin maddeler bulunmaktad r. talya Vergi Otoriteleri Hizmet Temini Hakk nda Bildirge Yay nlad lar talya vergi otoriteleri 26 Ekim 1972 tarihinde yay nlanm fl olan 633 numaral kararnameyi tekrardan yorumlayarak, 9 Ocak tarihinde bir bildirge yay nlad lar. Bu bildirge hizmet teminindeki arac lara iliflkin katma de er vergilerine yöneliktir. Bu yay nlama, talyan markal giyim, triko, iplik ve aksesuar talyan firmalara (vergi mükellefi) yöneliktir. Sözü edilen vergi mükelleflerinin talya da faaliyet göstermemesi, tüm gelirinin di er ülkelerde talyan mallar n n sat fllar n n komisyonlar ndan kaynaklanmas gerekmektedir. talyan otoritelerinin dikkate ald klar nokta, ilgili sendikasyon muamelesinin talya da yerleflik bulunup ayr ca KDV ye talya da tabi mi oldu u yoksa di er bir EU üyesi ülkede mi KDV ye tabi oldu udur. Genel olarak, 633 numaral kararnamenin 7. madde 3. paragraf gere ince hizmet temininin yeri sat c n n ikametgah n n bulundu u veya yerleflik bulundu u yerdir. talyan otoriteleri, belli noktalar göz ard eden bir bak fl aç s gelifltirerek, vergi mükellefinin di er talyan kiflilerin nam hesab na bir ticari mümessil gibi davrand n ve di er kiflilerin arac hizmetlerin tek al c lar olduklar n iflaret etmifltir. Bu nedenle otoritelere göre, arac hizmetlerin sat ld yerler talya dad r ve bu nedenle flirketler talya da KDV ye tabidirler. Letonya Parlamento Vergi lan Yasas n Yak n Zamanda Kabul Etmeyi Planl yor Müzakere sürecinden sonra, Letonya parlamentosu birkaç hafta içinde taslak halde bulunan vergi yasas n onaylamay planlamaktad r. Bu yasa gere i bireylerin vergi otoritelerine finansal varl klar ve mal varl klar hakk nda bir form sunmalar gerekecektir. Bu taslak yasa, bireylerin vergi durumlar n n belirlenmesini, gelirlerin yasall n n do rulanmas n ve gelir ve harcamalar n n uygun olarak rapor edildi ini belirlemeyi amaçlamaktad r. Haziran

16 Bu uzun süredir bekleyen yasa ile birlikte bireylerin finansal varl klar ve mal varl klar konular nda ihtiyaç duyulan aç kl n ve fleffafl n sa lanaca umulmaktad r. Bu yasa, özellikle sahip oldu u varl klar n kaynaklar net olarak belli olmayan yüksek statülü kifliler aç s ndan önemli bir netlik sa lamay amaçlamaktad r. Ana Nokta Bu yasan n Letonya vatandafllar na, vatandafl olmayanlara ve kal c oturma izni ve sertifikalar olan kiflileri kapsamas düflünülmektedir. Bu kifliler e er Letonya da yerleflik ise ve Letonya daki yerleflke yerlerini bildirmeleri gerekiyor ise, sahip olduklar varl klar hakk nda bir bildirge sunmalar gerekecektir. Taslak yasaya göre bu zorunluluk afla da say lan hallerde ortadan kalkacakt r. Bu kiflinin Letonya da veya di er ülkelerde tafl nmaz bir mülkü varsa Bu kifli tafl nmaz mülkleri üzerindeki haklar n kaybetmesine veya kazanmas na neden olan bir ifllem yürütüyorsa ve bu mülk yasalar gere i kay tlara al nmam flsa Bu kifli karada, havada veya suda kullan lmak üzere motorlu bir arac n müflterek mülkiyetine sahipse veya Letonya veya di er ülkelerde kiralanma veya leasing anlaflmalar kapsam nda bir araca sahipse Bu kifli de eri ayl k 100 asgari geliri aflan bir finansal enstrümana sahipse Bu kifli hisseleri Letonya da veya di er ülkelerde bulunan bir finansal enstrümana sahipse Bu kifli de eri ayl k 100 asgari ücreti aflan nakit veya nakit olmayan tasarrufa sahipse Bu kiflinin Letonya da veya di er ülkelerde de eri ayl k 100 asgari ücreti aflan kredisi var ise Bu kiflinin de eri ayl k 100 asgari ücreti aflan gayrimenkul kredisi varsa Bu kiflinin de eri ayl k 100 asgari ücreti aflan mülkü varsa Yap lan planlamalara sad k kal nmas halinde yasan n 2009 y l nda uygulamaya konulmas planlanmaktad r. Bu süreçte Letonya daki bireylere finansal varl klar ve mal varl klar hakk nda durumlar n yeniden de erlendirmeleri ve bildirge sunmalar gerekip gerekmeyece ini tespit etmeleri önerilmektedir. Moldovya Parlamento, Sigortac lar çin Vergi ndirimine Tamam Diyor Moldova Parlamentosu bugünlerde düzenlemelerini tamamlad 251-XVI ve 267- XVI numaral iki yasa ile sigortac l k ve mükerrer sigorta alanlar nda faaliyet gösteren vergi mükellefleri için vergilendirilebilir gelirlerinden, ücret ve üçüncü flah slar lehine yap lan di er ödemeleri düflürmelerini olanakl hale getirdi. Bulgaristan KDV Kanunu De ifltirildi 28 Aral k 2007 tarihinde 113 numaral resmi gazetede yay nlanan düzeltme yasas ile Bulgaristan KDV kanununu de ifltirdi. De ifliklikler hakk nda detayl bilgiler afla da bulunmaktad r. Arac Hizmetleri ve Mallar Üzerindeki Çal flmalar KDV yasas n n 24. maddesinde yap lan de ifliklik arac hizmetlerinin ve tafl nabilir mallar üzerindeki çal flmalar n temin edilme kurallar n n yerlerini daha net bir biçimde tan mlamak içindir. 24. madde uyar nca arac l k hizmetini sa layan kurumun imalatç firman n bulundu u ülkede bulunmas gerekmektedir. Bu durumun tek istisnas ise arac l k hizmeti verilecek kurumun Avrupa Birli ine üye baflka bir ülkede bulunuyor olmas d r. leri Ödemeler 25(6) numaral madde uyar nca, e er vergilendirilecek olay daha önce oluflursa mal veya hizmetin arz s ras nda k sm veya tam bir ileri ödeme ile arz edilen mallar ödeme faturaland andan itibaren vergilendirilebilir olacakt r. Vergilendirmede yap lan ileri ödemenin oran ile orant l olarak bir tutar belirlenecektir. Hong Kong Hong Kong Hükümeti Bütçesini Yay nlad 27 fiubat tarihinde yap lan bir aç klama ile belirtilen y l bütçesinde kar ve bireysel gelirler için uygulanan vergi oranlar düflürüldü. Maliye Bakanl n n aç klad ilk bütçe duyarl ve kapsaml olarak nitelendirilebilirdi; fakat flafl rt c de ildi. Bu bütçe kapsam nda öncelikli amaçlar içerisinde yer alan ve temel teflkil eden turizm, finans, iletiflim gibi sektörlere ait çal flmalar n ne zaman ve ne flekilde tamamlanaca na dair net bir plana veya zamana yer verilmemifltir. Tek seferlik vergi avantajlar ve feragat etme olanaklar toplum taraf ndan olumlu olarak karfl lanmakla birlikte, uzun dönemli planlar Hong Kong un uzun vadede sürdürülebilir büyümesi için hayati önem tafl maktad r y l boyunca Hong Kong ekonomisini güçlendiren bir y l geçirdi y l finansal olarak 115,6 milyarl k bir art fl yaflansa da, borsalarda gözlemlenen dalgalanmalar menkul k ymet fiyatlar ndaki art fllar, artan enflasyon ve küresel ekonominin durumu gibi faktörlerin etkiler de dikkate al nd nda gelecek y la ait beklentiler 2007 y l ndaki geliflmeler ile paralellik göstermemektedir. Yasalar 5 fiubat tarihli resmi gazetede yay nland ve bu tarihten itibaren uygulamaya koyuldu. 16 Haziran 2008

17 zlanda Ekonomik flbirli i ve Kalk nma Örgütü OECD nin Yapt Aç klamada Vergi Kesintilerinin zlanda için uygun olmad belirtildi zlanda Maliye Bakanl n n bu y l enflasyonda düflüfl gözlemlemifl olmas na ra men OECD 2008 zlanda n n Ekonomi Gündemine iliflkin yapt yay nda vergi indiriminin zlanda için yap lmamas gerekti ini belirtti. Bu tespitine gerekçe olarak ise genifllemeci bir politikan n zlanda n n ekonomisine iliflkin tahminleri tam ters yönde etkileyece ini gösterdi. Dahas zlanda n n orta ve uzun vadedeki bütçeleme kararlar nda vergi indirimlerinin sadece; bütçe dengelemesi amaçl miktarsal planlar veya kabul edilebilir s n rlar içerisinde ulusal bir borç seviyesinin belirlenmesine yönelik planlar dahilinde söz konusu olabilece i de belirtildi. 28 fiubat taki aç klamalarda zlanda n n vergi indirimlerinden asl nda tamamen kaç nmas n n en iyisi oldu unun alt çizildi. Bununla birlikte belirtmek gerekir ki, 2006 y l nda OECD enflasyon oranlar n düflürebilmek için zlanda ya daralt c mali politikalar izlemesi yönünde tavsiyede bulunmufltu; fakat zlanda tam ters yönde hareket etmeyi tercih etmiflti. Hindistan Hindistan Maliye Bakanl Bütçesini Aç klad Hindistan Maliye Bakan n n 29 fiubat ta yapt bir aç klama ile Hindistan bütçesi aç kland. Bütçe kapsam gere i yaklafl k yüzde otuz dolaylar nda olan anonim flirketlere yönelik vergi oranlar nda bir de ifliklik olmad veya iflletmelerin vergilendirilebilir gelirlerinin INR 10 milyonu aflmas halinde yüzde onluk bir fazlal k ile efektif kurumlar vergisi oran n n yüzde otuz üç olaca aç kland. Yerel politikalarla büyüyen ekonomilerin dengelenebilmesi, geliflme ve büyüme odakl yap n n korunabilmesi için Hindistan hükümeti ifl dünyas ndaki beklentilerin aksine ilgili vergi oranlar nda indirime gitmemeyi tercih ettiklerini belirtti. FICCI Baflkan 3 Mart ta yapt aç klamada bütçe politikalar na ra men büyümedeki sürdürülebilirli in sa land n söyledi. Yap lan aç klamada, yeni bütçedeki k sa vadeli sermaye kazançlar üzerinden al nan vergilerin yüzde ondan on befle ç kar lmas gibi de iflikliklere verilen tepkilerin pozitif olmad na de inildi. Banka nakit aktar m üzerinden uygulanan vergi oranlar gibi baflka konularda da beklentilerin tersi yönünde aç klanan bütçe kararlar n n 1 Nisan tarihinden itibaren uygulamaya konulaca belirtildi. srail srail Parlamentosu Vergi De iflikliklerini Onayland fiubat ay içerisinde srail parlamentosu, ülkelerinde uygulanmakta olan vergi rejimine iliflkin iki de iflikli i onaylad. Bu iki maddeden ilki srail reel mülkiyetlerinin sat fl üzerine yüklenen vergilerin iptalini kapsamaktad r. Di eri ise srail Tüketici Fiyat Endeksindeki de ifliklikler do rultusunda yap lan enflasyon düzeltme yasas n n yürürlükten kald r lmas n içermektedir. Uzun y llardan beri srail de 1985 y l nda yürürlü e giren Gelir Vergi Yasas kapsam nda kar fl k formüller ile enflasyona göre düzeltmeler yap lmaktayd. Bu yasa kapsam nda enflasyondan ar nd r lm fl gelir üzerinden vergilendirmenin yap lmas söz konusuydu. Fakat y llar içerisinde srail deki enflasyon oranlar n n ciddi derecede düflük bir seviyede olmas nedeni ile 1 Ocak tarihinden itibaren vergilerin nominal de erler üzerinden hesaplanaca belirtildi. Bu yeni düzenleme, srail ekonomisinde belirli bir istikrar n yakaland ve ekonominin art k yüksek enflasyondan ar nm fl oldu una iflaret ediyor. Bu nedenle de içinde önemli göstergeler tafl yor. Ayr ca bu sayede, kendi ülkelerinde bu sistem uygulanmad için yabanc larda vergilendirmede yabanc kurulufllarda karfl lafl lan s k nt lar da giderilmifl oldu. Kore Kore Hükümeti Yak t Vergilerinde ndirime Gitmeyi Planl yor Yeni seçilen Kore hükümeti ekonomik büyümenin sürdürülmesi için yak t vergilerinde yaklafl k yüzde onluk bir indirim planlamas yapt n belirtti. Kore baflkan Lee Myung-bak yapt bir aç klamada GDP büyüme oran nda yüzde yedilik bir büyüme yakalayarak, ülkesini befl y ll k bir süreç içerisinde en büyük yedi endüstriyel ekonomiye sahip ülkeler aras na sokmay hedefledi ini aç klad. Fakat oluflan bask lar sonucu büyüme oran hedefini yüzde alt ya düflürmek zorunda kald. Bu çerçevede Kore Maliye Bakan 27 fiubat ta bir aç klama yapmak zorunda kald. Aç klamas nda hedeflerin belirlendi i tarihten bu yana küresel ekonominin kötüleflen bir seyir izledi ini ve bu nedenle belirlenen hedeflerin geri çekildi ini belirtti. Haziran

18 Vergide Gündem English translation The Code No which extenuates the burden of employers with respect to employment has been accepted in the grand national assembly of Turkey In our country, where having a job stands as a significant problem for a long time for those who wish to work and who have the power to work, following the Code no that encourages employment directly, the Government has taken a new step recently with the Code no. 5763, which extenuates the burden of employment on employers and encourages employment of the young and women. The purpose of this Code is to encourage employment of young and women, to prevent unregistered employment and to satisfy the need for qualified work force. 1. The obligation of employing terrorism victims and former convicts in the private work places employing fifty or more workers has been ended Under the Code no. 5763, the title Obligation of employing the disabled, terrorism victims and former convicts of the Article 30 of the Labour Act is amended as Obligation of employing the disabled and the obligation of employing terrorism victims and former convicts in the private work places employing fifty or more workers is ended; while the rate in the obligation of employing the disabled is determined as 3% for private work places. Moreover, it is stipulated that the portion of employer s share of the insurance premiums to be calculated over the wages of the disabled employees and corresponding to the lower limit of earnings taken as basis for the insurance premium, shall be met by the Treasury under certain conditions as at In meeting the employer s share of the insurance premiums to be calculated over the wages of the disabled to be employed, by the Treasury under the limits determined, it is required that the employers submit the monthly premium and service certificates with respect to the insured employees to the Institution on time and pay the amount of the insurance premiums of all of the insured, corresponding to the share of the insured, and the total amount of the employer s share that is not met by the Treasury. 2. Employment of the young and women is being encouraged Under the Temporary Article 7 added in the Unemployment Insurance Code no with the Code no. 5763, it is stipulated that, 100% in the first year, 80% in the second year, 60% in the third year, 40% in the fourth year and 20% in the fifth year, of the employer s share of insurance premiums to be calculated over the lower limit of the earnings constituting the basis of the insurance premium, of the workers between the ages and female workers over the age (18) regardless of their age (excluding the workers who are employed as subject to the Social Security Support Premium and the workers who are employed at abroad) who shall be employed for the first time and shall work effectively in one year from in private workplaces, in addition to the average insured number declared in the monthly premium and service certificates of the workplace in the last one year period before the same date and provided that such workers are not among the insured who are registered to the monthly premium and service certificates in the last six month period before (have not employed in anywhere in the last six months), shall be paid from the Unemployment Insurance Fund. 18 Haziran 2008

19 However, the temporary support can be utilized on the conditions that the workers who shall benefit from the application are not among the insured who are registered on the premium and service certificates in the six months period before the effective date of the Code; that the workers who shall benefit from the application are employed for the first time and work effectively in one year as at the effective date of the Code, in addition to the average insured number declared in the monthly premium and service certificates of the workplace in the last one year period before the effective date of the Code and that monthly premium and service certificates of all workers who are employed are submitted to the Social Security Institution on time and that the insurance premiums of all the employees are paid on time. 3. Insurance premium is reduced by five points Under the provisions of the Article 24 of the Code no. 5763, it is prescribed that as at , the amount corresponding to the portion of (5) points of the employer s share of the disability, old age and death insurance premiums of all insured people, excluding those working as subject to the Social Security Support Premium and those working at abroad, are met by the Treasury. However, the support can be utilized on the conditions that monthly premium and service certificates of the workers who are employed are submitted to the Social Security Institution on time, that the premiums are paid on time and that the employer is not indebted to the Social Security Institution for premiums, administrative fine and related delay fees and delay surcharges (excluding the debts under guarantee and restructured debts). 4. The measures with respect to work safety and security which should be taken by the employers in the workplaces where fifty or more workers are employed have been redetermined Under the Code no. 5763, the Article 82 of the Labour Act is cancelled and the obligation of the workplaces which employ workers over a certain number, of having doctor, engineer and technical staff is being re-arranged under the Article 81 of the Labour Act. In the new form of the Article, under the title Job safety and security services, it is stated In order to determine work safety and security measures which should be taken in the workplaces where at least fifty workers are employed permanently, to follow up the application of such measures, to prevent the work accidents and occupational diseases, to carry out the first aid and treatment of emergency, and preventive health and security services for workers; employers are obliged to establish a health and security unit for the workplace, to assign one or more doctors for the workplace and other health personnel in case of necessity, and to assign one or more engineers or other technical staff who is specialized in job security in works deemed as industry; according to the number of workers in the workplace, the nature of the workplace and class and degree of the danger of work. The employers may both fulfill all or a certain part of their obligations via the personnel who are employed within the enterprise and who are qualified as specified under the regulations to be issued taking this article as basis, or by providing services from the common health and security units which are established outside the enterprise. Receiving service in this way does not eliminate the obligations of the employer 5. Amount and upper limit of the unemployment allowance have been increased Under the arrangement introduced in the Article 50 of the Unemployment Insurance Code with the Code no. 5763, the provision the daily unemployment allowance is 50% of the average daily net earnings of the insured, calculated by taking into account the earnings that are taken as basis in the last four month premiums which is still included in the abovementioned article, is amended as the daily unemployment allowance is 50% of the average daily gross earnings of the insured, calculated by taking into account the earnings that are taken as basis in the last four month premiums. to be effective as at the end of the second month following the promulgation date of the Code in the Official Gazette. On the other hand, the provision the amount of the unemployment allowance calculated in this way cannot exceed the net amount of the monthly minimum wage applied for the workers over the age sixteen who work in industrial section according to the Article 33 of the Labour Act no of 25/8/1971., which is still applicable on the upper limit of the unemployment allowance that can be granted from the Unemployment Fund, is changed as cannot exceed 80% of the gross amount of the monthly minimum wage applied for the workers over the age sixteen who work in industrial section. 6. Wage Guarantee Fund has been established One of the significant arrangements introduced with the Code no is that a Wage Guarantee Fund within the scope of the Unemployment Insurance Fund is being established under the Additional Clause no. 1 added to the Unemployment Insurance Code. The Wage Guarantee Fund to be established with 1% of the total annual unemployment insurance premiums to be paid by the employers, shall meet the portion of three month unpaid wages of the employees who are working under contract of service; in case the employer declare arrangement of bankruptcy, evidence of insolvency is obtained for the employer and their bankruptcy is decided for. So that the employees can benefit from the Fund, such employees should be working in the same workplace in one year before the date when the employer is under Haziran

20 difficulty. In the payments to be made from the Wage Guarantee Fund, the basic wage of the employee shall be taken into account provided that such wage does not exceed the upper earning amount constituting basis for insurance premium. 7. Premium Payables of the Employers to the Social Security Institution and Ba -Kur are being Restructured Upon the acceptance of a proposal delivered during the negotiations of the Code no in the General Assembly of Turkish Parliament, it has been decided that the insurance premium, unemployment insurance premium, administrative fine, social aid surcharge payables of the employers to SSK (Social Security Institution) and Ba -Kur (Social Security Organization for Artisans and the Self-Employed) that pertain to 2008/March and previous periods shall be restructured (such payables shall be allowed to be paid in cash or in equal installments up to 24 months). Thus, the employers should apply in writing in two months following the effective date of the Article (the date when the Code is promulgated in the Official Gazette) and desist from their appeals against the Social Security Institution and litigations continuing before the Court, and should not cause any conflicts. If cash payment is preferred; and all of the original debt and 15% of the delay penalty and delay surcharge calculated in accordance with the related provisions of the social security legislation until the end of the month of application, are paid within one month following the date of application, remaining amount 85% of delay fee and of delay surcharge shall be cancelled. If payment by installments is preferred, a certain portion of the delay penalty and delay surcharge calculated in accordance with the provisions of the social security legislation until the end of the month of application for the original debts shall be cancelled. This portion will be 55% in installments up to 12 months and 30% in installments over 12 month. The remaining portion at the debt will be added to the original debts and the debt subject to installment will thus be calculated. The monthly installment amount shall be calculated by dividing the amount calculated into the installment period. The first installment shall start in the month following the month of application. The application of restructuring shall be utilized for the premium debts of the persons insured optionally between the periods 2003/May and 2008/March within the period when the insurance continues optionally. Moreover, upon the acceptance of another proposal submitted during the negotiations, it is stipulated that if those whose debts within the scope of the Articles 1 and 2 of the Code on Restructuring Social Security Premium Receivables and Amendment of Certain Codes no were restructured, yet who lost their restructuring rights until the end of the month following the effective date of the Article 3 of the same Code pursuant to this Article, apply in writing to the Institution in two months following the effective date of this Article, the cancelled restructuring agreements of such employers are recreated by taking into account the application date and installment period conducted in accordance with the Code no General overview of the new insurance law The Insurance Supervision Law no.7397 announced in the Official Gazette dated (as the Supervision Law ) has been repealed as a result of the entry into force of the Insurance Law no.5684 announced in the Official Gazette dated (the Insurance Law ) adopted in the context of harmonization of the Turkish insurance legislation with EU standards and norms. We hereby will set forth key points of the Insurance Law along with the secondary legislation enacted and a comparative analysis with the provisions previously applicable. Key points of the new law are as follows: a) Changes With Respect to Establishment of Insurance & Reinsurance Companies ( Insurance Companies ): 1. Contrary to the Supervision Law according to which Insurance Companies were obliged to obtain permission from the Undersecretariat of Treasury of the Prime Ministry ( Treasury ) prior to their establishment, no such prior permission is required according to the Insurance Law. However in practice, the affirmative opinion of the Treasury is still sought by the competent Trade Registry during the evaluation stage of applications submitted for establishment and registration of an Insurance Company in Turkey. 2. New establishment criteria have been stipulated in addition to the ones foreseen under the Supervision Law. These may be summarised as follows: According to the provisions of Regulation on Principles Regarding Establishment and Operations of Insurance Companies ( Establishment Regulation ) enacted pursuant to the Insurance Law, founders are for the first time obliged to demonstrate adequate financial standing normally expected from a founder or partner of an Insurance Company. The same article also sets forth objective methods to be used for the purposes of evaluation of the financial standing of founders. 20 Haziran 2008