I DERİN YAYINLARI: 041

Transkript

1 I DERİN YAYINLARI: 041

2 II

3 III

4 IV Kitabın Adı Entelektüel Sermaye Analizleri Yazar Cevdet Kızıl Yayıncı Derin Yayınları Molla Fenari Sokak, Der Han 40-42, Cağaloğlu - İSTANBUL. Tel: (0212) Belgegeçer: (0212) e-posta:der@deryayinevi.com.tr / info@deryayinevi.com.tr Basım Eren Ofset / Topkapı-İSTANBUL Cilt Kısmet Ciltevi / Topkapı-İSTANBUL Kapak Tasarımı Yurdagül Tunca Kapak resmi: Christiaan David Stam Yayın No 041 ISBN Derin Yayınları Der Yayınevi'nin tescilli bir markasıdır. DERİN YAYINLARI Mayıs 2010 Copyright Bu kitabın, Türkiye de yayın hakları Derin Yayınevi ne aittir. Her hakkı saklıdır. Yayınevimizden yazılı izni alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz. Hiçbir şekilde kopya edilemez; fotokopi, faksimile veya başka bir şekilde çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.

5 V ÖNSÖZ Çalışmada, önemi günümüzde gittikçe artmakta olan entelektüel sermaye konusuna yer verilmiştir. Yalnızca fiziksel ve finansal sermayeye yoğunlaşan geleneksel işletmelerin çağı çoktan geride kalmış olup, geleceğin başarılı ve rekabetçi örgütleri entelektüel sermayeye odaklanan firmalardır. Özellikle bankacılık sektörü açısından belirtilen husus çok daha kritik bir yapı arz etmektedir. Esneklik gerektiren, teknolojiyle iç içe ve bilgi yoğun bankacılık endüstrisinde entelektüel sermayenin rolü çok daha belirgindir. Bunun yanında, entelektüel sermayenin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve muhasebeleştirilmesiyle bankaların görünür değer ve varlıklarının da ötesinde gerçek değer ve varlıkları ortaya konulmaktadır. Böylece, banka üst yönetimlerinin çok daha sağlıklı ve kapsamlı bir bakış açısı edinmesi, isabetli karar vermesi mümkün olmaktadır. Benzer şekilde, yatırımcılar da daha doğru bilgiler edinerek akılcı yatırımlar yapmaktadır. Kitabın içerdiği konular ana hatlarıyla entelektüel sermaye kavramı, entelektüel sermayenin önemi ve tarihsel gelişimi, entelektüel sermayeyle ilgili literatür taraması, entelektüel sermaye unsurları, entelektüel sermayenin ölçülmesi, değerlendirilmesi, muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve yönetilmesi, bankacılık sektöründe entelektüel sermaye olgusu, bankacılık endüstrisinde entelektüel sermayenin ölçülmesi, muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve yönetilmesi, entelektüel sermayenin raporlanması, ölçülmesi ve muhasebeleştirilmesine ilişkin bir uygulama ile sonuç ve değerlendirmeler şeklinde listelenebilir. Yapılan çalışmalar ve gerçekleştirilen analizler vasıtasıyla yöneticiler, yatırımcılar, araştırmacılar ve öğrenciler gibi geniş bir yelpazeye dağılan paydaşların dikkatini entelektüel sermaye terimi üzerine çekmek amaçlanmıştır. Bir başka ifadeyle, entelektüel sermaye kavramının tanıtılması ve konuyla ilgili detaylı bilginin sunulması hedeflenmiştir. Entelektüel sermayeyi seçimlik ders olarak alan, entelektüel sermayeyle ilgili yükseklisans ve doktora tezi yazan öğrencilere detaylı bir kaynak sunulması arzulanmıştır. İşletme ve banka yöneticileriyle yatırımcıların ise kitabı bir kılavuz olarak kullanmaları düşünülmüştür. Son olarak çalışmalarım süresince bana her zaman yardımcı ve destek olan, bilgilerini benimle paylaşan Prof. Dr. Gürbüz Gökçen hocama, sunduğu öneri ve fikirlerle beni aydınlatan Prof. Dr. Ahmet Kızıl a, bu çalışmanın kitaba dönüşmesinde tüm olanaklarını seferber eden Der Yayınları sahibi Sayın İbrahim Derbeder e, araştırmamı yayınlamam için beni sürekli motive eden Sayın Emel Kızıl, Sayın Ali Kızıl ve Sayın Funda Güzel e, gösterdiği özverili çalışmalardan ötürü ise Sayın Mürüvet Durna ya, kapak resmi için Sayın Christiaan David Stam'e teşekkürü borç bilirim.

6 VI Dr. CEVDET KIZIL 1980 İstanbul doğumludur yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İşletme Bölümü nden mezun olmuştur. Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi nde 2005 yılında İşletme Yönetimi Yükseklisansı nı (M.B.A.) tamamlamıştır yılında ise Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi nin Örgütsel Liderlik (M.S. Organizational Leadership) programından mezun olmuştur. 2. yükseklisansıyla beraber devam ettirdiği ve 2006 yılında başladığı doktora çalışmalarını da 2009 yılında bitirmiş, Kadir Has Üniversitesi Finans ve Bankacılık (%100 Burslu) programını bitirmiştir. İstanbul Üniversitesi Araştırma ve Yardım Vakfı nda Eğitmen, Florence Nightingale Hastanesi nde Bağımsız Denetçi Yardımcısı, Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi İktisat/Finans Bölümü nde Araştırma Görevlisi, SET Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri nde Eğitmen ve Danışman, Kadir Has Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü nde de Araştırma Görevlisi olarak çalışmıştır. Dr. Cevdet Kızıl ın Accounting: Financial, Cost, Managerial (2007) isimli bir kitabının yanı sıra The Impact of Turkey s Possible EU Accession on the Privatization Processes of Energy Sector in Turkey (2006) adlı bir uluslararası makalesi yayınlanmış eserlerinin arasında yer almaktadır. Ayrıca, yazarın çeşitli uluslararası tebliğleri mevcuttur. Kadir Has Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde E-Ticaret, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu nda Proje Yönetimi, SET Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri nde Basel II derslerini vermiştir yılında Delta Mu Delta International Honor Society in Business Administration a (Delta Mu Delta İşletme Yönetimi nde Uluslararası Onur Topluluğu) davet edilerek onur belgesiyle ödüllendirilmiştir. Resmi Websitesi:

7 VII İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V KISALTMALAR... XIV TABLOLAR LİSTESİ...X ŞEKİLLER LİSTESİ... XIII GİRİŞ ENTELEKTÜEL SERMAYE Entelektüel Sermaye Kavramı ve Entelektüel Sermayenin Tanımı Entelektüel Sermayenin Önemi Entelektüel Sermayenin Tarihsel Gelişimi Entelektüel Sermaye Literatür Taraması ve İlgili Çalışmalar Entelektüel Sermaye Unsurları İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi Modeli İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye Modeli İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi - İlişki Sermayesi Etkileşim Modeli Yapısal Sermaye - İnsan Sermayesi - İlişki Sermayesi Modeli İçsel Yapı - Dışsal Yapı Modeli Paydaş Kaynakları - Yapısal Kaynaklar Modeli Potansiyel Entelektüel Sermaye - Gerçekleşen Entelektüel Sermaye İnsan Sermayesi - Müşteri Sermayesi - İlişki Sermayesi - Yapısal Sermaye - Entelektüel Varlıklar - Entelektüel Mülkiyet - Yenilik - Bilgi - Araştırma Geliştirme - Bilgi Teknolojileri Modeli Çalışanlar - Firma - Müşteriler Modeli İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Yenilik Sermayesi - Müşteri Sermayesi - Sosyal Sermaye Modeli İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi - İlişki Sermayesi - Sosyal Sermaye - Rekabetçi Sermaye - Diğer Unsurlar Modeli İnsan Sermayesi - Müşteri Sermayesi - İş Süreçleri Sermayesi Modeli İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Dış Sermaye Modeli Bilgi Sermayesi - Yönetim Sermayesi -Pazar Sermayesi Modeli Müşteri Sermayesi - Örgütsel Sermaye- İnsan Sermayesi Modeli...50

8 VIII İnsan Sermayesi - Örgütsel Sermaye-İlişki Sermayesi Modeli İnsan Sermayesi - Sosyal Sermaye-Yapısal Sermaye Modeli Yapısal Sermaye - İnsan Sermayesi - Pazar Sermayesi - Yenilik Sermayesi Modeli Pazar Varlıkları - İnsan Merkezli Varlıklar - Entelektüel Mülkiyet - Altyapı Sistemi Varlıkları Modeli İnsan Sermayesi - Yenilik Sermayesi - Yapısal Sermaye - İlişki Sermayesi Modeli ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemleri Piyasa Değeri ve Defter Değeri Arasındaki Farkın Hesaplanması Yöntemi Tobin in Q Rasyosu (Tobin s Q Ratio) Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer (Calculated Intangible Value = CIV) Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added) Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard) Skandia Kılavuzu (Skandia Navigator) Maddi Olmayan Varlıklar Göstergesi (Intangible Assets Monitor) Katma Değer Entelektüel Katsayısı (The Value Added Intellectual Coefficient - VAIC) Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi Entelektüel Sermaye Endeksi (Intellectual Capital Index) Teknoloji Brokeri (Technology Broker) İnsan Kaynakları Maliyeti ve Muhasebesi (Human Resource Costing and Accounting = HRCA) Maddi Olmayan Varlıkların Ölçümünün Finansal Yöntemi (FIMIAM) Sullivan ın Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemi DATI Projesi MERITUM Projesi OECD Projesi İnsan Sermayesi Ölçüm Yöntemleri Yapısal Sermaye Ölçüm Yöntemleri Müşteri Sermayesi Ölçüm Yöntemleri Entelektüel Sermayenin Değerlendirilmesi...98

9 IX 3. ENTELEKTÜEL SERMAYENİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ, RAPORLANMASI VE YÖNETİLMESİ Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Sorunu Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesinin Önemi Türkiye de Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Dünya da Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Entelektüel Sermayenin Raporlanması Entelektüel Sermayenin Raporlanması Sorunu Entelektüel Sermayenin Raporlanmasının Faydaları Entelektüel Sermayenin Raporlanması Uygulamaları Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi İlkeleri Entelektüel Sermayenin Yönetilmesinin Önemi Entelektüel Sermayenin Yönetilmesinin Faydaları BANKACILIK SEKTÖRÜNDE ENTELEKTÜEL SERMAYE Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermaye Kavramı Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Raporlanması Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi BANKACILIK SEKTÖRÜNDE ENTELEKTÜEL SERMAYENİN RAPORLANMASI, ÖLÇÜLMESİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Tanıtımı ve Bilgileri Türkiye Garanti Bankası A. Ş. de Entelektüel Sermayenin Raporlanması Türkiye Garanti Bankası A. Ş. de Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi Türkiye Garanti Bankası A. Ş. de Entelektüel Sermayenin Muhasebeştirilmesi Çalışmanın Literatüre Katkısı SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA...295

10 X Tablolar Listesi Tablo 1.3 Entelektüel Sermaye nin Tarihsel Gelişimi (Entelektüel Sermaye Konusunun Gelişimi nde Dönüm Noktaları)...22 Tablo 1.5 Yapısal Sermaye Bileşenleri...41 Tablo Skandia Kılavuzu Entelektüel Sermaye Temel Ölçütleri Tablosu...72 Tablo Maddi Olmayan Varlıklar Göstergesi...76 Tablo Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi...81 Tablo Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli...91 Tablo İnsan Sermayesi, Yapısal Sermaye ve Müşteri Sermayesi Ölçüm Göstergeleri...97 Tablo Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemlerinin Kategorizasyonu Tablo İnsan Kaynakları Muhasebesi Uygulaması (Volvo) Tablo İnsan Kaynakları Muhasebesi Uygulaması (Stockholm Country Council Public Dental Care Service) Tablo Entelektüel Sermaye Tablosu Uygulaması (Skandia) Tablo Entelektüel Sermaye Tablosu Uygulaması (Seibersdorf Avusturya Araştırma Merkezi) Tablo Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli Uygulaması (Etkiler ve Faaliyetler) (COWI A/S) Tablo Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli Uygulaması (Kaynaklar) (COWI A/S) Tablo Finansal Raporlardaki Sorunları Çözmek İçin Yapılan Çalışmalar ve Sunulan Öneriler Tablo Sentensia Q AB Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Indra Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Infineon Technologies Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması..131 Tablo Systematic Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo CMM Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Dator Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo ANZA Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo Navision Firmasında Entelektüel Sermaye nin Raporlanması Tablo 4.3 İspanyol Bankası - Entelektüel Sermaye Tablosu Tablo Oesterreichische Nationalbank ın 2003 Yılı Entelektüel Sermaye Raporu Tablo Oesterreichische Nationalbank ın Yılları Entelektüel Sermaye Raporu Tablo 5.1 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Ortaklık Yapısı Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları...190

11 XI Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayali Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yükseklisans ve Doktora Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yükseklisans ve Doktora Mezunları) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2008 Tarihi İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2008 Tarihi İş Tecrübesi (GM ve GMY) Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2007 Tarihi

12 XII İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2007 Tarihi İş Tecrübesi (GM ve GMY) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2006 Tarihi İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2006 Tarihi İş Tecrübesi (GM ve GMY) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2005 Tarihi İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2005 Tarihi İş Tecrübesi (GM ve GMY) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2004 Tarihi İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2004 Tarihi İş Tecrübesi (GM ve GMY) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Yaklaşık Personel Devir Oranları (Aralık Aralık 2007) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Yaklaşık Personel Devir Oranları (Aralık Aralık 2005) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. de Kariyer Fırsatları Programları ve Toplam Yükselmeler Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Yılları Entelektüel Sermaye Raporu Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Şube Başına Personel Sayıları (Güvenlik Görevlisi Hariç) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri...199

13 XIII Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Yılları Entelektüel Sermayesi nin Piyasa Değeri - Defter Değeri Yöntemi ile Ölçülmesi (Piyasa Değerleri, Defter Değerleri ve Farkları) Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. nin Yılları Entelektüel Sermayesi nin Katma Değer Entelektüel Katsayısı Yöntemi ile Ölçülmesi Tablo Türkiye Garanti Bankası A. Ş. de Entelektüel Sermaye nin Yılları Arasında Piyasa Değeri - Defter Değeri Yöntemi ve Katma Değer Entelektüel Katsayısı Yöntemiyle Ölçümünün Karşılaştırılması Tablo Korelasyon Analizinin Gerçekleştirilmesi Amacıyla Belirlenen Bağımlı ve Bağımsız Değişken Değerleri Şekiler Listesi Şekil 1.1.: Nick Bontis in Entelektüel Sermaye Kavramı Açıklaması... 9 Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları Filiz Bilmedik Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları Thomas Stewart Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları Edvinsson ve Malone Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları - Meritum, Bontis, Reilly, Viedma, Schweihs Şekil : Entelektüel Sermayenin Unsurları-Marr, Schiuma ve Neely Şekil : Entelektüel Sermayenin Unsurları - Sullivan Şekil : Entelektüel Sermayenin Unsurları - Shuenn-Ren Cheng Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları M Pherson Şekil : Entelektüel Sermaye Unsurları Ahmed Bonfour Şekil : Entelektüel Sermayenin Unsurları Annie Brooking Şekil 2.1.: Q Rasyosu Örnekleri Dünya nın Önde Gelen Şirketleri Şekil 2.2.: Dengeli Sonuç Kartı Şekil 2.3: Skandia Kılavuzu Şekil 2.4: Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi Kavramsal Çerçevesi Şekil 2.5: Entelektüel Sermaye Bileşenleri Şeması Şekil 4.1.: Bankacılık Sektöründe İnsan Kaynakları Yönetimiyle İlgili Gerçekleştirilen SWOT Analizi Şekil 5.3.1: WinQSB Programına Korelasyon Analizi için İlk Veri Girişi Şekil 5.3.2: WinQSB Programına Korelasyon Analizi için Bağımlı ve Bağımsız Değişken Değerlerinin Girilmesi Şekil 5.3.3: Korelasyon Analizi Sonuçları

14 XIV KISALTMALAR AB AICPA AIMR AMW APB BV CEO CICA CIMA CIV CKO DD EC EFFAS FASB FED FIMIAM GE GG GSMB GSMH GSYH HRCA IAS IASB IASC KDEK MB OECD PD RICV SEC SPK SWOT TBB TFRS TMS TMSK VAIC WTO : Avrupa Birliği : American Institute of Certified Public Accountants : Association for Investment Management and Research : Attainable Market Value : Accounting Principles Board : Book Value : Chief Executive Officer : Canadian Institute of Chartered Accountants : Chartered Institute of Management Accountants : Calculated Intangible Value : Chief Knowledge Officer : Defter Değeri : European Commission : European Federation of Financial Analysts Societies : Financial Accounting Standards Board : Federal Reserve : Financial Method of Intangible Assets Measurement : General Electric : Garanti Galeri : Gayri Safi Milli Bilgi : Gayri Safi Milli Hasıla : Gayri Safi Yurtiçi Hasıla : Human Resource Costing and Accounting : International Accounting Standards : International Accounting Standards Board : International Accounting Standards Committee : Katma Değer Entelektüel Katsayısı : Market to Book Value : Organization for Economic Cooperation and Development : Piyasa Değeri : Realized Intellectual Capital Value : Securities and Exchange Commission : Sermaye Piyasası Kurulu : Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats : Türkiye Bankalar Birliği : Türkiye Finansal Raporlama Standartları : Türkiye Muhasebe Standartları : Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu : Value Added Intellectual Coefficient : World Trade Organization