YAPILANDIRMACI ÖĞRENME. Bir şeyi bilen onu açıklayabilendir

Transkript

1 YAPILANDIRMACI ÖĞRENME KURAMI Bir şeyi bilen onu açıklayabilendir

2 İki hafta sonra ne kadar hatırlarız Okuduğumuzun %10 u Duyduğumuzun %20 si Gördüğümüzün %30 u Duyup gördüğümüzün %50 si Söylediklerimizin %70 i Söyleyip Yaptıklarımızın %90 ı Öğrenme Üçgeni Okuma Kelime duyma Resme bakma Bir film izleme Bir Sergiye bakma Bir gösteriyi izleme Yerinde yapıldığını görme Bir tartışmaya katılma Konuşma yapma Drama türü sunum yapmak Gerçekten yapmak Katılımın Mahiyeti Gerçek deneyimin simülasyonu Sözel Algılama Edilgen Görsel algılama Algılama/ Katılma Etken Yapma Edgar Dale, Audio-Visual Methods in Teaching (3rd Edn.), Holt, Rinehart, and Winston (1969). 2

3 Beş Duyunun Öğrenmedeki Yeri Ve Önemi Öğrendiklerimizin... 3 % 83 ü GÖRME % 11 i % 3.5 u İŞİTME DOKUNMA Yolu İle Öğrenilir % 3.5 u KOKLAMA % 1 i TATMA (Ergin, 1995)

4 YAPILANDIRMACILIK NEDİR? Bu terim bilginin öğrenci tarafından yapılandırılmasını ifade eder. Her öğrenci öğrenirken, anlamı, bireysel ve sosyal olarak yapılandırır. Esasen öğrenme dediğimiz şey, bu anlamlandırma ya da anlam yapılandırma sürecidir.

5 Yapılandırmacı Yaklaşım nedir? Saban, (2000) 5

6 Öyleyse; Bilgi SUNULMAZ Bilgiye Öğrenci ULAŞIR

7 Yapılandırmacı Kuramda Öğrenme Bilgi bireyden bireye aktarılamaz, bireyin aktif katılımıyla süreç içerisinde zihninde inşa edilir Tüm öğrenmelerin zihindeki bir yapılandırma sonucu oluştuğu varsayımı üzerine temellenen yapısalcılık, bireylerin öğrenme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarını ve etkin olmalarını gerektirir Öğrenciler öğrenme ortamına boş zihinlerle gelmezler, ön bilgiler öğrenmede önemlidir

8 Uyumlu ÖN BİLGİ + YENİBİLGİ ise ÖĞRENME GERÇEKLEŞİR Uyumsuz ÖN BİLGİ + YENİ BİLGİ ise ZİHİNDE BİR UYUM SAĞLAMAYA GİDİLİR. EĞER UYUM SAĞLANAMAZSA ÖĞRENME RED,ÖNBİLG AYNEN KALIR

9 YAPILANDIRMACI YAKLAŞIM İLKELERİ

10 1. ÖĞRENME AKTİF BİR SÜREÇTİR Öğrenme, dışarıda var olan bilginin pasif bir şekilde kabullenişi değildir. Öğrenci sürekli bir şeyler yapma ihtiyacındadır ve öğrenme, öğrencinin sürekli çevresi ile meşgul olmasını gerektirir.

11 2. İNSANLAR ÖĞRENİRKEN, ÖĞRENMEYİ ÖĞRENİR Öğrenme hem anlam yapılandırmayı hem de anlama sistemlerinin yapılandırılmasını içerir. Örneğin: tarihsel olayların kronolojisini öğrendiğimizde aynı zamanda kronolojinin anlamını da öğreniriz. Yapılandırdığımız her anlam, benzer bir duruma uyan diğer durumlara daha iyi bir anlam verebilmemizi sağlar.

12 3. ANLAM OLUŞTURMANIN EN ÖNEMLİ EYLEMİ ZİHİNSELDİR Anlam yapılandırma, akılda meydana gelir. Fiziksel hareketler deneyimler özellikle çocuklarda, öğrenme için gerekli olabilir fakat yeterli değildir. Ellerimizi olduğu kadar zihnimizi de meşgul edecek etkinlikler yapmalıyız.

13 4. ÖĞRENME VE DİL İÇ İÇEDİR Kullandığımız dil, öğrenmeyi etkiler. Araştırmacılar insanların öğrenirken kendi kendilerine konuştuklarını işaret etmişlerdir.

14 5. ÖĞRENME SOSYAL BİR ETKİNLİKTİR Geleneksel eğitim öğreneni bütün sosyal etkileşimlerden ayrı tutarak eğitimi öğrenenle öğreniler materyaller arasında bire bir ilişki olarak görmektedir. Yapılandırmacı görüş, öğrenmenin sosyal yönünü kabul etmektedir. Etkileşimi ve bilginin kullanımını öğrenmenin önemli öğeleri olarak görür.

15 6. ÖĞRENME BAĞLAMSALDIR Öğrendiklerimiz hayatımızın geri kalan kısımlarından kopuk olarak soyut bir düzlemde gerçekleşmez. Bildiklerimiz, inançlarımız, korkularımız ve önyargılarımız öğrenmemizi etkiler. Öğrenmemizi yaşantılarımızdan ayrı tutamayız.

16 7. ÖĞRENMEK İÇİN BİLGİYE İHTİYAÇ DUYARIZ Yeni bilgiyi, üzerine inşa edeceğimiz önceki bilgilerden geliştirdiğimiz bazı yapılar olmaksızın özümsemek mümkün değildir. Ne kadar biliyorsak o kadar öğreniriz. Bu nedenle öğrenmesini istediğimiz kişilerin ön öğrenmesini harekete geçirerek işe başlamalıyız.

17 8. ÖĞRENME ZAMAN ALIR Anlamlı öğrenme için fikirleri yeniden gözden geçirmeye, üzerinde iyice düşünüp taşınmaya, onlarla oynamaya ve onları kullanmaya gereksinim duyarız ve bu da zaman alır.

18 Yapısalcı Öğrenme Ortamı Nasıl Olmalı?

19 Öğrenme ortamında öğrencinin süreç içerisinde aklına takılan her hangi bir konu hakkında bilgi toplayabileceği kitaplar, Internet vb. olmalıdır. Öğrenci topladığı teorik bilgilerden kendisinin tasarladığı deneyleri yapabileceği araç-gereçlerin bu ortamda bulunması gerekir. Bu ortamların yeterince etkili hazırlanmadığı durumlarda ise, gerektiğinde öğrenci deney esnasında sınıfı terk edip kütüphaneye veya başka bir yere deneyi ile ilgili bir konuyu araştırmak için gidebilmelidir.

20 Bu yaklaşımın uygulandığı sürecin başında öğrencilerin araştıracağı problemin farkına varmalarının sağlanması gelir. Bu farkındalılık sürecinde öğretmen öğrencinin problemi algılaması konusundaki kritik noktayı yakalamalıdır. Kritik farkındalığı oluşturmada en önemli aşama ise, öğrencilerin mevcut bilgilerinden memnun olmamalarını sağlamadır. Bu aşamada ikna edici gözlemlerle eski bilgiler çürütülmelidir.

21 YAPILANDIRMACILIK EĞİTİM DURUMLARINI YENİDEN DÜZENLER Bilgi ve bilmenin doğasına ilişkin bildiklerimiz eğitim durumlarını düzenlememiz için bir temel sağlar. Eğer öğrencilerin pasif olarak bilgiyi aldıklarına inanırsak öğretimde öncelik bilginin aktarımı olacaktır. Eğer öğrencilerin bilgiyi alırken kendi bilgisini de ürettiğini düşünürsek anlama ve anlam geliştirme üzerine odaklanırız.

22 Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı geleneksel eğitim anlayışından radikal bir şekilde ayrılmaktır. Amaç, kişinin bilgiyi özümsemede aktif rol oynayarak onu kendi zihinsel şemalarında yerli yerine oturtabilmesidir. Öğrencinin okulda aldığı bilgileri gerçek hayata uyarlayabilmesi, bir takım bilgi parçalarını ezberlemesinden daha değerlidir.

23 Öğretmenlerin öğretim programlarını sabit değişmeyen yapılar, kendilerini de bilginin yegane kaynağı olarak görmeleri yerine hem öğretim programlarını hem ders işleme yöntemlerini sürekli analiz etmelerini gerektirir.

24 Yapılandırmacı anlayışa bir örnek Tarla 1 Yandaki 3 tarlayı bölmeden 2 kişi arasında nasıl paylaştırırız? Tarla 2 Bu soru karşında öğrencilerin aklına genelde teori olarak öğrendikleri ve anlamlandıramadıkları PİSAGOR TEORİSİ (a²+ b² = c²) gelmez. Ancak yapılandırmacı öğretimde ders bu tür örneklerle işlenip, öğrencilerin bilgiyi yapılandırması, daha anlamlı ve kalıcı kılmaları (1 ve 2 nolu tarlayı birisine, 3 nolu tarlayı diğerine vermek suretiyle bölmeden paylaşım sağlanır.) mümkündür. 24

25 Yapısalcı Öğrenmenin Uygulandığı Sınıflarda Deney/Etkinliklerin Özellikleri Neler Olmalı?

26 1. Başlangıçta her öğrenci için kolayca ulaşılabilir olmalı. 2. Öğrencileri kendi başlarına ve birlikte karar vermeye zorlamalı. 3. Koşullu sorularla ayrıntıları keşfettirebilmeli. 4. Öğrencileri kendi öğrenme ve deney yapma yöntemlerini geliştirme ve kullanma konusunda özendirmeli. 5. Tartışmayı ve iletişimi artırmalı. 6. Değişik modellerin kullanımına açık olmalı. 7. Öğretimin gerçekleştirilmesinde yol gösterici olmalı. 8. Sürprizler içermeli. 9. Genişletilebilir olmalı. 10. Sonuçları zevkli ve genellenebilir olmalı

27 Konuyu özetlersek, Yapılandırmacı Kuram ve Öğrenme; Aktif olarak bilginin yapılandırılmasıdır, Şu anki ve geçmiş bilgiye dayalı kavramların ya da fikirlerin inşa edilmesidir. Birey tarafından bir etkileşime girilen dünyanın yorumlanması sürecidir. 27

28 28 Öğrenenin etkin rol aldığı yapılandırmacı öğrenmede, okumak ve dinlemek yerine tartışma, fikirleri savunma, hipotez kurma, sorgulama ve fikirleri paylaşma gibi katılım yoluyla öğrenme gerçekleşir.

29 Yapılandırmacı öğrenme, öğrenen merkezli olduğu için, öğrenciler tüm öğrenme süreçlerine etkin biçimde katılarak, yani konuşarak, yazarak, tartışarak, geçmiş yaşantılarıyla bağlantı kurarak, edindiği bilgileri günlük yaşama uygulayarak, sorun çözerek ve bağımsızca düşünerek öğrenirler. 29

30 GELENEKSEL VE 30 YAPILANDIRMACI SINIFLAR ARASINDAKİ FARKLAR Geleneksel (Davranışçı) Yaklaşım (Eski Yaklaşım) Yapılandırmacı Yaklaşım (Yeni Yaklaşım)

31 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 31 Sınıflar Sınıflar, dersler, üniteler ve konular arasında güçlü ilişkiler yoktur. Konuların farklı sınıflarda, daha üst düzey hedefler göz önüne alınarak öğretilmesi (sarmallık ilkesi) esas alınarak konu ve üniteler arasındaki ilişkiler güçlendirilmiştir.

32 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 32 Sınıflar Ölçme ve değerlendirmede sonuç ve ürüne ağırlık verilir. Geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntemleri esastır. Ölçme ve değerlendirmede sonuçtan öte sürece de ağırlık verilir.

33 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 33 Sınıflar Doğrudan gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar temel alınır. Genellikle bilgi gelecekte kullanılmak için verilir. Bilgiyi kendisinin yapılandırması esas alınır. Bilgi yeni bilgi üretmek için kullanılır.

34 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 34 Sınıflar Programın amacı doğrudan gözlenebilen ve ölçülebilen hedefler ve davranışlar şeklinde ifade edilmiştir. Programın amacı, bireyin doğrudan gözlenebilen davranışlarının yanı sıra dolaylı olarak gözlenebilen tutumlarını, değerlerini ve becerilerini de kapsayan kazanımlar şeklinde ifade edilmiştir.

35 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 35 Sınıflar Öğrencinin bakış açısı temel alınmamıştır; yetişkinlerin bakış açısı egemendir. Öğrencilerin dünyasında yer almayan olgular sunulmaktadır. Program öğrencinin bakış açısı temel alınarak hazırlanmıştır. Öğrencinin dünyasında yer alan olgular sunulmuştur.

36 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 36 Sınıflar Yoğun bir bilgi aktarımı söz konusudur; Öğrenciler aktarılan bilgileri anlamak yerine ezberlemeye yönlendirilmektedir. Öğrencinin günlük hayatında kullanabileceği ve kendisine gerekli olan temel bilgiler, kendi deneyimleri sonucunda yine kendisi tarafından yapılandırılmaktadır.

37 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 37 Sınıflar Bilgi yoğunluğu nedeniyle öğrenciler ve öğretmenler mekanik bir biçimde programı yetiştirme stresi yaşamaktadır. Öğrencilerin temel yaşam becerilerini kazanmaları esastır. Öğrenciler bir yandan bilgileri yapılandırırken bir yandan da temel yaşam becerilerini kazanmaları üzerinde duran esneklik vardır.

38 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 38 Sınıflar Düşünme, problem çözme, yaratıcılık gibi üst düzey zihinsel süreçlerden çok, gözlenebilen somut davranışlar ön plana çıkarılmıştır. Araştırma, inceleme, sorgulama, plan yapma, eleştirel düşünme, karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçler vurgulanmaktadır.

39 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 39 Sınıflar Çeşitli disiplinlere ait mevcut bilgi birikimi konu merkezli olarak öğrencilere statik bir yaklaşımla ve birbirinden kopuk bir biçimde öğretmen tarafından aktarılmaktadır. Dolayısıyla da öğrencilerden çok öğretmen merkezlidir. Öğrenciler bilgiye ulaşma yollarını kullanarak bilgilerini sürekli güncelleyebilme fırsatına sahiptirler. Program, öğretmen değil öğrenci merkezlidir. Öğretmen sadece bir rehberdir.

40 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 40 Sınıflar Bütün öğrenciler aynı yöntemlerle öğrenmeye yönlendirilmektedirler. Öğrenme stillerindeki farklılıklar dikkate alınmamaktadır. Bireysel farklılıklar nedeniyle her öğrencinin farklı zeka alanlarında ve fraklı öğrenme stillerini kullanarak daha iyi öğrenebileceği varsayımı benimsenmiştir.

41 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 41 Sınıflar Öğrencilerin kişilik gelişiminden çok, bilişsel/zihinsel gelişimi öne çıkarılmıştır. Bireyde aranan temel değerler ve kişisel nitelikler (öz saygı ve öz güveni yüksek, sabırlı, hoşgörülü, yardımsever, yeniliğe açık) vurgulanmıştır.

42 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 42 Sınıflar Öğrencinin eğlenme ihtiyacı dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle de okullar öğrencilerin zevkle gittikleri ve orada bulunmaktan keyif aldıkları yerler değillerdir. Öğrencinin eğlenme ihtiyacını göz önünde bulundurmaktadır. Eğitim-öğretim sürecine aktif olarak katılmanın, oyun kadar eğlenceli ve keyifli olduğunu öğrencilere yaşatmayı amaçlamaktadır.

43 Geleneksel Sınıflar Yapılandırmacı 43 Sınıflar Sınıfın yıldızları ve yalnızları, mutlulukları ve mutsuzları vardır. Sınıfta psiko-sosyal doyum doyum oranı yüksektir. oranı yüksektir.

44 44 Yapısalcı öğrenme kuramı öğretim modelleri 4 aşamalı model 5E öğretim modeli 7E Öğretim modeli

45 4 Aşamalı Model 1)Dikkat Çekme-Güdüleme Aşaması (Enter/Engage) 2)Odaklama Aşaması (Focusing) 3)Mücadele Aşaması (Challenging) 4)Uygulama Aşaması (Applying)

46 1. Dikkat Çekme-Güdüleme Aşaması: Bu aşamada öğrencilerin dikkatlerini konuya çekebilmek için bir oryantasyon yapılır. Bu aşamada öğrencilerin ön bilgileri ve bu bilgiler içerisindeki kavram yanılgılı fikirleri ortaya çıkarılır. Böylece öğretmenin öğretim etkinliklerini öğrencilerin düzeyine göre hazırlaması olanaklı hale gelir.

47 2. Odaklama Aşaması: Öğretilmesi istenen kavramla ilgili deneyimler bu aşamada öğrencilere kazandırılır. Öğretmen öğrencilerin aktif olduğu (grup çalışması, beyin fırtınası, sınıf tartışması, yeni araç-gereçlerle deneyim kazanma vb.) veya öğrencilerin dikkatini çekip onları konuya odaklayacak (film izletme, modeller kullandırma vb.) değişik öğretim yöntemlerinden yararlanır.

48 3. Mücadele Aşaması: Bu aşama öğrencilerin kavramlarla ilgili yeni öğrendiklerini ön bilgileriyle karşılaştırdıkları, sorguladıkları ve değiştirdikleri aşamadır. Öğretmen sınıfın düzeyine göre açıklamalar yapar, öğrencilerin konuyla ilgili sorular sormalarına olanak sağlayarak konunun öğrencilerce tamamen anlaşılmasına yardımcı olur.

49 4. Uygulama Aşaması: Bu aşama öğrencilerin yeni kazandıkları bilgileri farklı durumlara uyguladıkları aşamadır. Bunun sağlanması için öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerin öğrenilen kavramlarla ilgili değişik uygulamalar yapmalarına olanak sağlanır. Ayrıca öğrencilere ilk aşamadaki yanlış kavramaları hatırlatılarak neler öğrendiklerinin farkına varmaları sağlanır.

50 50 Girme Keşfetme Açıklama Derinleştirme Değerlendirme

51 51 5E öğretim modeli Girme Öğrencilerin herhangi bir kavrama ait, sahip oldukları fikirler hakkındaki düşüncelerinin farkında olmaları sağlanır. Merak uyandırıcı bir girişle derse başlanır. Önemli olan öğrencilerin doğru cevabı bulmaları değil, değişik fikirler ileri sürmeleridir.

52 52 Keşfetme Öğrenciler, etkinliklerle grup çalışmaları Öğrenciler, etkinliklerle grup çalışmaları yaparak karşılaştıkları olayları açıklayabilmek için düşünceler üretirler.

53 53 Açıklama Öğretmen, öğrencilerinin eksik bilgilerini tamamlamalarına veya yanlış bilgilerini yenisiyle değiştirmelerine yardımcı olur. Öğretmen bu süreçte anlatım, tartışma, simülasyon, video gibi yöntemlerden faydalanabilir. Böylece, öğrenciler de olayı açıklayabilirler.

54 54 Derinleştirme Öğretmen, öğrencilerle birlikte ulaştıkları yeni Öğretmen, öğrencilerle birlikte ulaştıkları yeni bilgileri yeni durumlara uygularlar. Böylece, yeni kavramlar öğrenmiş olurlar.

55 55 Değerlendirme Bu aşama, öğrencilerin davranışlarını Bu aşama, öğrencilerin davranışlarını değiştirdikleri süreçtir. Aynı zamanda, öğrencilerin kendi gelişmelerini değerlendirdikleri bölümdür

56

57 Örnek Etkinlikler 4. sınıf Kuvvet ve Hareket

58 Örnek Etkinlikler 5. sınıf Kuvvet ve Hareket 9. sınıf Enerji 10. Sınıf Bir Boyutta Hareket

59 Örnek Etkinlikler 5. Çevremizdeki Canlılar

60

61 7E Öğretim modeli 5E den 7E ye geçiş 7E

62 7E ÖĞRETİM MODELİ

63 63 Teşvik Etme (Excite) Aşaması: Bu basamakta öğretmen öğrencinin 7E Modeli derse ilgisini çekmek için çeşitli sorular sorar ve öğrencilerin yeni öğretilecek kavram hakkında ne bildiklerini, hangi ön bilgilere sahip olduklarını ve ne düşündüklerini ortaya çıkarmak için değerlendirme yapar. Keşfetme (Explore) Aşaması: Bu basamakta öğrenciler yeni karşılaştıkları olayı keşfetmek ve gözden geçirmek için sorgulama yöntemini kullanıp, serbest düşünerek tahminler yapar ve hipotezler kurarlar.öğretmen bu aşamada pasif bir rol üstlenir.öğrencilerin birlikte çalışmasını teşvik eder, onları gözlemler ve dinler.

64 64 Açıklama(Explain) Aşaması: Öğrencilerin grup tartışmaları ile seçilen kavramların 7E Modeli açıklamalarını ve tanımlamalarını yapmaya çalıştıkları, öğretmenin ise sorduğu sorularla onlardan daha derin açıklamalar yapmalarını istediği aşamadır. Genişletme(Expand) Aşaması: Öğrencilerin önceki bilgilerinin yardımıyla yeni sorular oluşturdukları, çözüm yolları önerdikleri, kararlar aldıkları ve deneyler tasarlayıp yaptıkları aşamadır. Kapsamına Alma(Extend) Aşaması:Öğretmen mevcut kavramların diğer alanlardaki anlamlarını da hatırlatır, karşılaştırır ve bu yolla yeni kavramlar oluşturur.öğrenciler ise kavramlar arasındaki ilişkileri görmeye ve orijinal kavramların anlamını genişletmeye çalışırlar.

65 65 Değiştirme( Exchange) 7E Modeli Aşaması: Öğrencilerin grup tartışmaları ile kavramlar hakkında bilgi paylaşımı yaptıkları, diğer gruplar veya kendi grubundaki arkadaşları ile işbirliği yaptıkları aşamadır.bu yolla öğrenciler yeni bir plan yaparak değişen fikirleri doğrultusunda yeni deneyler yaparlar. İnceleme Sınama(Examine) Aşaması: Bu modelin son basamağında öğretmen yeni kavram ve becerilerini uygulayan öğrencileri inceler, bilgi ve becerilerini ölçerek davranış değişikliklerinin sebeplerini açıklamaya çalışır.

66

67