2. BÖLÜM KÜTLE, HACİM, ÖZKÜTLE. SIVILAR ve KATILARDA BASINÇ BASINÇ KUVVETİ KALDIRMA KUVVETİ. ISI, SICAKLIK ve GENLEŞME

Transkript

1 2. BÖLÜM ÜTLE, HACİM, ÖZÜTLE SIVILAR ve ATILARDA BASINÇ BASINÇ UVVETİ ALDIRMA UVVETİ ISI, SICALI ve GENLEŞME Yazan: Dr. Tayfun Deirtürk Tel: E-posta: 54

2 ÜTLE () Değişeyen ae iktarı olarak tanılanır, skaler bir ifaeir ve eşit kollu terazi ile ölçülür (Eşit kollu olasa olazı?). ütle aeler için ayırt eici bir özellik eğilir fakat ortak özelliktir. AĞIRLI (G): Bir cise etkiyen yerçekii kuvvetine enir, vektörel bir niceliktir ve ağırlık vektörü aia yer üzleine iktir. Ağırlık, yaylı el kantarı (inaoetre) ile ölçülür. Eşit kollu terazi: -R l x c b g c g g R Destek yani o noktasına göre oent alırsak: cg.l = g.l + bg.x c = + (b/l).x ele eilir. Buraa b/l ifaesine uyarlılık yani terazinin hassasiyeti enir. l b F yay T N Duyarlılık (b/l) : Binicinin 1 böle kayasına karşılık eyana getiriği kütle eğişi etkisine enir. g Yer üzlei g g Eşit kollu olayan terazi: -R l 1 l 2 N c x b b g c g R g g θ Destek yani o noktasına göre oent alırsak: cg.l1 = g.l2 + bg.x c.l1 =.l2 + b.x c =.(l2/l1) + b.(x/l1) 55

3 HACİM (V) Bir aenin boşlukta kaplaığı bölge olarak tanılanır. Hacie aeler için ayırt eici bir özellik eğilir fakat ortak bir özelliktir. Eğer cisilerin geoetrik yapıları biliniyorsa haci çeşitli forüllerle hesaplanarak bulunabilir. Bilinen bazı geoetrik yapıların hacileri: 1. Dereceli (Ölçekleniriliş) kap V 1 r c V c c s r h c s Vküre = (4/3).π.r 3 Vsilinir = π.r 2.h a c Geoetrik haci bilineyen ae, belirlenen bir seviyeye kaar sıvı ile oluruluş ereceli (ölçekleniriliş) kap içine atılır ve taaen batası (ıslanası) sağlanır. Sıvının son seviyesi (haci) ölçülerek ilk sıvı seviyesi ile arasınaki fark bulunarak bu farkın cisin hacine eşit oluğu söylenir. a Vküp = a 3 a a b Vik-priza = a.b.c Δ V = V = V V = V ba tan 2 1 cisi h Vkoni = (1/3).π.r 2.h r Unutayalı: Sıvıların haci ereceli kap ile kolaylıkla ölçülebilir. Gazlar ise sıkıştırılabilikleri ve bulunukları kabın hacini kolayca alıkları için kabın hacini bilek gazın hacini bilek ile eşeğerir. Eğer katı cisilerin hacileri biliniyorsa aşağıaki yönteleren birisi ile bulunur: 56

4 2. Taşıra abı Birbiri içine çözüneyen sıvı karışılarının ortalaa yoğunluğunun bulunası: 1. Sıvı 2. Sıvı Hoojen karışı c V c V taşan c Geoetrik haci bilineyen katı bir cisi, sıvı içerisine çözüneek şartıyla herhangi bir sıvı içerisine bırakılığına, a. Yüzer c < s b. Askıa kalır c = s c. Batar. c > s Askıa kalan yaa batan cisiler hacileri kaar sıvı taşırır. Vtaşan = Vbatan = Vcisi Yüzen cisiler ise batan hacileri kaar sıvı taşırır. ÖZÜTLE () Vtaşan = Vbatan Biri hacieki ae iktarı olarak tanılanır, sabit sıcaklık ve basınç altına sabittir eğişez olayısıyla aeler için ayırt eici bir özelliktir. = V s Not: -V eğrisinin eğii bize cisin özkütlesini tanılar. 1 V 1 1 Σ n karışı = = ΣV V 1 + V 2 + V V n 1 = 2 =. = Σ karışı = = ΣV V 1 + V 2 + V V n V1=/1, V2=/2, V3=/3,... Vn=/n İfaeleri enklee yerine koyulursa: ortalaa ortalaa = + Eğer n=2 ise 1 = V 2 2. n n n ortalaa = + M karışı = V karışı = V 1 + V 2 = 1. 1 karışı olarak bulunur. V1 = V2 =. = V Σ n karışı = = ΣV V + V + V + + V 1 n 2 2. n n ir. 2 1 (gr) V 1 Eği = tanα = Δ/ΔV = ( 2-1 )/(V 2 -V 1 ) V 2 V (c 3 ) V ortalaa ortalaa V. 1 + V. 2 + V V. = V + V + V V ( ) n = n Eğer n=2 ise ortalaa = 2 n V.( = nv. olarak bulunur. ir ) n 57

5 BASINÇ (P) Sıvı içine herhangi bir Biri yüzeye ik olarak etkiyen kuvvete basınç enir. h noktaaki sıvı basıncı: Psıvı = h.sıvı.g F F s enklei ile bulunur. Değişik şekillere sahip kapların tabanlarınaki P : S F // G sıvı = F taban F taban =F tarali <G sıvı Basınç = Yüzeye Etkiyen Dik uvvet Yüzey alanı s S s S F Newton P = = = Pascal 2 S Yüzeye ik olarak etkiyen yaa yüzeye ik bileşeni olan kuvvetlerin yüzey üzerine bir basınç etkisi varır. atılar, üzerlerine uygulanan kuvveti etki oğrultusu ve yönüne bir iktar kayıpla aynen iletirler. Sıvılar ise üzerlerine uygulanan basıncı bulunukları kabın her tarafına aynı büyüklükte iletirler. atılar ağırlıkları sebebiyle teas ettikleri yüzey üzerine bir basınç uygular. atılar ve sıvılar sıkıştırılaazlar. Sıvılara Basınç: Sıvılar a katılar gibi ağırlıkları sebebiyle bulunukları kabın yüzeylerine bir basınç uygular. (Yerçekiinin olaığı bir yere ağırlık sıfır olacağınan basınçta sıfır olur.) Ptaban = Ftaban / Staban Ptaban = Ftaban / Staban = Ftaralı / Staban = Ftaralı / Staban = = F taban =F tarali =G sıvı s S Ptaban = Ftaban / Staban Ptaban = Ftaban / Staban = Ftaralı / Staban = Ftaralı / Staban = = abların tabanına etkiyen sıvı basıncı: Ptaban = Ftaban / Staban = (Portalaa.Staban) / Staban Ptaban = Ptabanaki ortalaa basınç Çıkan enklelerene görüleceği gibi: Psıvı = h.sıvı.g F taban =F tarali >G sıvı h : basıncı bulunacak noktanın sıvı yüzeyine olan ik uzaklığı s S 58

6 Sıvı basıncı, basıncı bulunacak noktanın sıvı yüzeyine olan ik uzaklığı, sıvının özkütlesi ve yerçekii ivesi ile oğru orantılıır. Sıvı basıncı kabın şekline ve taban alanına bağlı eğilir. Peki, sıcaklık nasıl bir etki yapar? Şiie aşağıaki şekilleri inceleyeli: Şekileki kaplaraki sıvıların sıvı-taban basınçlarını sıralayınız: P 1 P 3 P 4 S 1 S 2 S 3 S 4 S 3 > S 1 > S 2 > S 4 h A noktasınaki sıvı basıncı neir? h P 1 P 2 P 3 P 4 h a S 1 S 2 S 3 S 4 A PA= 1 > 2 > 3 > 4 s Aşağıa belirtilen noktalaraki sıvı basınçlarını yazınız: S 3 > S 1 > S 2 > S 4 Akışkan Sıvılar ve Davranışları: A 1 V 1 V 2 P1 P 2 A 2 h a 1 s1 2 s2 a h b b h c c h P a = P b = P c = P = A1>A2 P1>P2 V1<V2 Aşağıaki kap için basınçları sıralayın: 3 s3 h e e P e = P 1 P 2 P 4 P 3 atı Cisin eğik üzlee uygulaığı basıncı yazın: Yer üzlei G θ 59

7

8 1. Yüze Duruu F k 2. Askıa ala Duruu F k c V c c s c g V taşan c V c c s c g V taşan Yüzen bir cisi, batan haci kaar sıvı taşırır. Vtaşan = Vbatan < Vcisi Askia uran bir cisi, haci kaar sıvı taşırır. Vtaşan = Vbatan = Vcisi Yüzen bir cise etkiyen kalıra kuvveti cisin ağırlığına eşittir. (Denge) Fk = cg Askıa uran bir cise etkiyen kalıra kuvveti cisin ağırlığına eşittir. (Denge) Fk = cg Taşıra kabına atılığına yüzen bir cisi ağırlığı kaar sıvı taşırır. Fk = c.g Fk = Vbatan.s.g Vbatan = Vtaşan taşang = cg olayısıyla taşıra kabı ağırlaşaz. Taşıra kabına atılığına askıa uran bir cisi ağırlığı kaar sıvı taşırır. Fk = c.g Fk = Vbatan.s.g Vbatan = Vtaşan taşang = cg olayısıyla taşıra kabı ağırlaşaz. Yüzen bir cisin özkütlesi, sıvının özkütlesinen küçüktür. Fk = c.g Vbatan.s.g = Vcisi.c.g Vbatan < Vcisi s > c Askıa uran bir cisin özkütlesi, sıvının özkütlesine eşittir. Fk = c.g Vbatan.s.g = Vcisi.c.g Vbatan = Vcisi s = c V V batan cisi = cisi sııv 61

9 3. Dibe Bata Duruu Örnekler: Aşağıaki uruları inceleyiniz: V N F k s c V c c s V taşan c g V s Dibe batan bir cisi haci kaar sıvı taşırır. Vtaşan = Vbatan = Vcisi Dibe batan bir cise etkiyen kalıra kuvveti cisin ağırlığınan küçüktür. Fk+N = cg N 0 Fk < cg Dibe batan bir cisin özkütlesi sıvının özkütlesinen büyüktür. Fk < cg Vbatan.s < Vcisi.c Vbatan=Vcisi 2 1 V 2 V 1 s < c s Taşıra kabına atılığına ibe batan bir cisi keni ağırlığınan aha az ağırlıkta sıvı taşırır olayısıyla taşıra kabı ağırlaşır ayrıca boşluk s2 bu ağırlaşa iktarı N tepki kuvvetine eşittir. s1 s1 Fk+N = cg N = cg - Fk = Vcisi. c.g - Vbatan. s.g Vtaşan = Vbatan = Vcisi N = Vc(c s).g (ağırlaşa) s s 62

10 Su Ceneresi: Aşağıaki gibi bir U boru üşüneli. Şayet bu boruya bir tarafınan su olurursak hangi taraftaki su yüksekliği en fazlaır? Aşağıaki su ceneresinin basınç enge enkleini yazacak olursak, F 1 F 2 G 1 S 1 S 2 G 2 h s referans Bir akışkan serbest bırakılığına aia basıncın büyük oluğu taraftan küçük oluğu tarafa oğru hareket eer, taki enge basıncına ulaşıncaya kaar. Sıvı enge basıncına ulaştığına, sıvı içerisine ve yer üzleine paralel olarak alınan bir referans üzleine bulunan her bir noktaaki sıvı basınçları birbirine eşittir F + G F + G h.. g= + h.. g s s S S 1 2 F + G F + G = S S Bir su ceneresine pistonlar aynı seviyee iseler, basınç enge enklei yazılırken pistonların seviyesini referans üzlei olarak seçek akıllıcaır olayısıyla altta kalan sıvının cinsini ve yüksekliğini bileye gerek yoktur. Şiie yukarıaki U borusunu yoğunluğu bilinen bir sıvı ile olurup borunun kollarınaa sızıraz pistonlar yerleştireli. 63

11 Aşağıaki pistonun sol kolu h kaar aşağıya itilirse sağ kol h kaar yükselir, bu yükseklikler arasına nasıl bir bağıntı kurulur? Aşağıaki su ceneresinin basınç enge enkleini yazınız. F 2 S 2 h F 1 S 2 G 2 S 1 h V = V S 1.h = S 2.h G 1 S 1 h h 2 h 1 s referans Bir su ceneresine, kollaran biri bir iktar itiliğine bu kola ne kaar sıvı yer eğiştiriyorsa iğer kollaraa yer eğiştiren sıvıların toplaı aynı iktaraır. Ayrıca iğer kollara yükselen sıvılar aynı iktara yükselirler, kolların çapları farklı olsa bile. F + G F + G h.. g = + h.. g 1 s 2 s S S 1 2 F + G F + G = +. g.( h h ) s 2 1 S S 1 2 F + G F + G S S h h = h = + h.. g 2 1 s 1 2 Bir sistein basınç enge enklei yazılırken en alçaktaki piston yaa en alçaktaki sıvı kol seviyesini referans üzlei olarak alak akıllıcaır, böylelikle bu referans üzleinin altınaki sıvının yüksekliğini ve cinsini bilenize gerek yoktur. Ayrıca sıvıların, üzerlerine uygulanan, basıncı bulunukları kabın her tarafına aynı büyüklükte ilettiklerie unutulaalıır. 64

12 Toriçelli Deneyi: Toriçellinin eniz seviyesine açık hava basıncını ölçek için yaptığı bir eneyir. Manoetre: Gaz basıncını ölçek için kullanılan üzeneklerir, iki türlüür. 1. Açık uçlu anoetreler: P o Pgaz=Po+h.s.g 1 P 0 P 0 P 0 P 0 76 c P gaz h civa referans P 0 =76 c-hg Bu eneye toriçelli, kabın kalınlığı, geoetrik şekli ne olursa olsun ağzına kaar civa olurulan şeffaf tüp ters çevrilerek civa olu olan kaba ters bir şekile alırılırsa tüplere kalan civanın civa olu kaptan itibaren yüksekliği hep aynı oluştur. 2. apalı Uçlu Manoetreler: Pgaz=h.s.g P gaz sıvı h referans sıvı 3. Bileşik aplar: Manoetreler ve bileşik kaplaraa basınç enge enkleleri yazılırken en alçakta bulunan sıvı üzleini referans üzlei olarak seçek akıllıcaır, böylelikle altta kalan sıvının yüksekliğini ve cinsini bileye gerek yoktur. P 1 gaz P 2 gaz h referans sıvı P 1 gaz= P 2 gaz+h.s.g 65

13 ISI, SICALI ve GENLEŞME Q (Isı) Isı (Q): Skaler bir ifae olup, bir aenin tü Q 2 ato veya oleküllerinin sahip olukları kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplaıır, kalorietre ile ölçülür ve birii kaloriir. Q 1 Q 0 θ Δt ΔQ MADDE t 1 t 2 t(sıcaklık) t(sıcaklık) c t t 2 t 1 θ Δt Herhangi bir aenin sahip oluğu ısı: a. Mae iktarı (, kütle) Q b. Maenin cinsi (c, özısı) Q c c. Maenin sıcaklığı (t) Q t İfaeleriyle oğru orantılı olarak bağlıır, yani Q =.c.t t 0 t 0 t 1 t 2 ΔQ Q 1 Q 2 t(sıcaklık) Q (Isı) Q(Isı) Özısı(c): Bir aenin 1 graının sıcaklığını 1 C erece eğiştirek için gereken ısı iktarına Q 1 Q 2 t(sıcaklık) enir. Özısı aeler için ayırt eici bir özelliktir. Örneğin, t Csu: 1 Cal/gr.C Cbuz: 0.5 Cal/gr.C Q 1 Q 2 Q 3 Q (Isı) Isı Sığası (c): Bir aenin graının sıcaklığını 1 C erece eğiştirek için gereken ısı iktarına enir ve birii Cal/C ir. Isı sığası aeler için ayırt eici bir özellik eğilir. Isı Sığası =.c Şiie aşağıaki grafikleri yorulayalı. Sıcaklık (t): Bir aeeki bir olekülün sahip oluğu ortalaa kinetik enerjiye sıcaklık enir. Sıcaklık, bir enerji türü eğil saece enerjinin bir ölçüsüür ve teroetre ile ölçülür. 66

14 Teroetre çeşitleri: F C R X B F C R X Q 1 =.c 1.(t 1 -t 0 ) Q 2 -Q 1 =.L 1 Q 3 -Q 2 =.c 2.(t 2 -t 1 ) Q 4 -Q 3 =.L 2 Q 5 -Q 4 =.c 3.(t 3 -t 2 ) A Q 5 =.c 1.(t 1 -t 0 )+.L 1 +.c 2.(t 2 -t 1 )+.L 2 +.c 3.(t 3 -t 2 ) F 32 = 180 C 100 = R = = 100 X B Bir aeeki sıcaklık eğişii sürekli eğil, A A kesikliir. Yani bir aeye sürekli ısı verirken o aenin sıcaklığı artar fakat belirli sıcaklığa eriştiğinee ae hal eğiştireye başlar, işte bu ana aenin sıcaklığı eğişez sabit kalır taki hal eğişii taalanıncaya kaar. Q =.c.t veya Q =.L Hal Değişi Isısı (L): Bir aenin 1 graının hal eğiştiresi için gerekli olan ısı iktarına enir, birii Cal/gr. Maeler için ayırt eici bir özelliktir. t 3 t 2 t(sıcaklık) Q =.L L 2 c 3 ISI TRANSFERİ: Bir aeye ısı veriliğine (yaa o ae üzerine bir iş yapılığına) o aenin sıcaklığı artar, tersine ise azalır. Yani, Enerjinin orunuu Yasası nı kullanırsak c t 1 + Q = P 1 V 1 UNUTMAYALIM: Isı aia sıcaktan soğuğa oğru yayılır, peki bunun aksi ükünü? c t 2 T 1 P 2, V 2, T 2 ΣE başlangıç =ΣE herhangi bir anaki.c.t1+q=.c.t2 Q=.c.(t2-t1) P.V = N.R.T PV. PV. = T T Q T 1 T Teas 2 t 1 t 0 c 1 L 1 c 2 Q 1 Q 2 Q 3 Q 4 Q 5 zaan Q(ısı) T1>T2 Birbiriyle teas een farklı sıcaklıktaki iki cisi arasınaa, ısı, bu cisilerin kütleleri, ısıları ve cinsleri ne olursa olsun aia sıcaktan soğuğa oğru yayılır. Sıcak olan soğuyarak ısı kaybeer, 67

15 fakat soğuk olan aee bu ısıyı alarak sıcaklaşır, işte bu ısı transferi sırasına alınan ısı verilen ısıya eşittir. Bu ısı transferi, birbirleriyle teas haline olan cisiler ortak bir sıcaklığa (enge sıcaklığı) erişinceye kaar eva eer. T enge T enge Bire şunu hiç unutaalıyız, Enerji şekil ve yer eğiştirebilir ancak kapalı bir sistee topla enerji (enerji kayıpları ahil) aia sabittir, eğişez. Yani,etkileşeen önceki enerjilerin toplaı, etkileşeen sonraki enerjilerin toplaına eşittir. ΣE başlangıç = ΣE hernangi bir anaki Hal Değiştire İle İlgili Özellikler: 1. Hal eğiştire süresince sıcaklık sabit kalır. 2. Herhangi bir ae için; Erie sıcaklığı = Dona sıcaklığı aynaa sıcaklığı = Yoğunlaşa sıcaklığı Erie ısısı = Dona ısısı aynaa ısısı = Yoğunlaşa ısısı ır. 3. Her aenin belirli bir basınç altına belirli bir erie noktası varır. Erie sırasına haci artan aeler e ona noktası basıncın artasıyla artar. Erie sırasına haci azalan aelerin ona noktası basıncın artasıyla azalır, yani aha üşük sıcaklıklara onar. Buzun üzerine basılığına 0 C en aha üşük sıcaklıklara a eriesi buna örnektir. 4. Her sıvının belirli bir basınç altına belirli bir kaynaa noktası varır. Basınç azalıkça kaynaa noktası üşer. Çünkü kaynaa buhar basıncı ile ış orta basıncın eşitleniği ana başlar. Yükseklere çıkılıkça atosfer basıncı azalığınan kaynaa noktası üşer. 5. Isı çoğalıkça buharlaşa kolaylaşır. 6. Hava akıı buharlaşayı kolaylaştırır. 7. Sıvı yüzeyi genişleikçe buharlaşa kolaylaşır. 8. Basınç azalıkça buharlaşa kolaylaşır. 9. Erie, ona, kaynaa, yoğunlaşa sıcaklıkları, özısı, hal eğiştire ısıları aenin ayırt eici özelliklerinenir. ISININ YAYILMA YOLLARI: Isı üç şekile yayılır, 1. İleti yoluyla Isının oğruan yaa olaylı teas sebebiyle iletilesi olayıır. T 1 Q T 2 Teas T1>T2 2. onveksiyon yoluyla Isının yoğunluk yaa iğer bir eyişle basınç farkı sebebiyle iletilesi olayıır. 3. Işıa yoluyla Sıcak Soğuk Isının ışık (E.M.D) şekline iletilesi olayıır. Boşluk yaa Mai orta Sıcak Soğuk 68

16 Hal Değişii Yokken: T 1 >T 2 T 1 >T 2 M 1 M 2 M 1 M 2 M 1 C 1 T 1 M 2 C 2 T 2 M 1 C 1 T or M 2 C 2 T or C 1 T 1 C 2 T 2 C 1,L 1 T 1 T or C 2,L 2 T 2 T or M 1.C 1.T 1 + M 2.C 2.T 2 = M 1.C 1.T or + M 2.C 2.T or M 1.C 1.(T 1 - T or ) = M 2.C 2.(T or - T 2 ) yaa M 1.C 1.(T 1 - T or ) + M 2.C 2.(T 2 - T or ) =0 M 1.C 1.(T 1 - T or ) + M 2.C 2.(T 2 -T or ) +.. =0 M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T or ) = M 2 C 2 (T 2 -T 2 )+M 2 L 2 +M 2 C 2 (T or -T 2 ) Hal Değişii Varken: M 1 T 1 >T 2 M 2 M 1 M 2 M 1 T 1 >T 2 M 2 M 1 M 2 C 1 T 1 C 2 T 2 C 1,C 1 T 1,T 1 T or L 1, L 1 C 2 T or C 1 T 1 C 2 T 2 C 1 T or C 2,L 2 T 2 T or M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T or ) T =M 2 C 2 (T or -T 2 ) T M 1 C 1 (T 1 -T or ) = M 2 C 2 (T 2 -T 2 )+M 2 L 2 +M 2 C 2 (T or -T 2 ) Q T M 1 C 1 T 1 T 1 >T 2 M 2 C 2 T 2 Q M 1 C 1,L 1 T 1 T or M 2 C 2 T or M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T or ) = M 2 C 2 (T o r -T 2 ) Q 69 Grafik Yoruu T M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T or ) C 1 L 1 t enge L 2 C 2 M 1 M 2 VEREN C 1 Q C 2 ALAN M 2 C 2 (T 2 -T 2 )+M 2 L 2 +M 2 C 2 (T or -T 2 ) M 1 C 1 (T 1 -T 1 )+M 1 L 1 +M 1 C 1 (T 1 -T or )=M 2 C 2 (T 2 -T 2 )+M 2 L 2 +M 2 C 2 (T or -T 2 )

17 GENLEŞME ve BÜZÜLME: Sıcaklığı artan aeler genleşir, azalanlar ise büzülür. Genleşe veya büzüle aia haciselir ancak, eğer cisi: İnce bir çubuk şekline ise, genleşe boyca, Q=.c.ΔT ΔT=Q/(.c) Olarak genleşeye veya büzüleye uğrarlar. Buraa görülüğü gibi λ ya boyca genleşe yaa büzüle katsayısı enir. Genleşe atsayısı (λ): Bir aenin bri uzunluğunun 1 o C sıcaklık eğişiineki uzaa iktarına enir, katı ve sıvılar için ayırt eici bir özelliktir, gazlar için ayırt eici bir özellik eğilir. L 0 T 0, c + Q L T Bazı Uyarılar: ΔL=L-L 0 =L 0.λ.(T-T 0 )= L 0.λ.ΔT λ a λ b a b λ a >λ b + Q a b l a >l b İnce bir levha şekline ise, genleşe yüzeysel, Q=.c.ΔT ΔT=Q/(.c) λ a λ b a b λ a >λ b - Q b a l a <l b, c A 0 T 0 + Q A T ΔA=A-A 0 =A 0.2λ.(T-T 0 )= A 0.2λ.ΔT r a r b +Q r a r a >r a r b >r b r b aba bir cisi ise, genleşe hacisel, Q=.c.ΔT, c ΔT=Q/(.c) l r θ r θ +Q l V 0 T 0 + Q V T l >l r >r θ =θ ΔV=V-V 0 =V 0.3λ.(T-T 0 )= V 0.3λ.ΔT Not: Bir cisi hoojen olarak ısıtılığına yaa soğutuluğuna geoetrik ölçüleri eğişir aa geoetrik benzerliği eğişez. 70

18 1) Boyutları 10c x 20c x 30c olan ikörtgenler prizası içine yarıçapı 5c olan küreleren en fazla kaç tane sığar? A) 3 B) 5 C) 6 D) 9 E) 12 5) Haci V olan küp şeklineki taş yontularak en büyük hacili pirait ele eilecektir. Buna göre kaç V`lik taş yontulalıır? A) 1/6 B) 1/4 C) 1/3 D) 1/2 E) 2/3 2) Yarı çapı 40c yüksekliği 20 c olan silinirin içine sığabilecek en büyük küre yerleştiriliyor. Silinirin içine kalan boşluğun haci kaç 3 ür? (π=3 alınız) A) 60 B) 92 C) 400 D) 600 E) 636 3) Bir kenarının uzunluğu a olan küp şeklineki tahta yontularak en büyük hacili küre haline getirilecektir. Bu urua küpün hacinin kaçta kaçı yontulalıır? (π=3 alınız) A) 1/6 B) 1/4 C) 1/3 D) 1/2 E) 2/3 6) Bir kenarının uzunluğu 20 c olan küp şeklineki bir cisin içine en büyük hacili silinir şeklineki katı cisi konuluyor. üpün geri kalan kısı suyla olurulursa kaç c 3 su gerekir? (π=3 alınız) A) 1000 B) 2000 C) 3000 D) 6000 E) ) Şekileki eşit kollu terazi engee oluğuna göre x cisi kaç graır? (Binicinin kütlesi 1graır) 4) Yarıçapı 10 c yüksekliği 20 c olan bir silinirsel tahta oyularak en büyük hacili koni ele eilecektir. Buna göre kaç 3 tahta oyulalıır? (π=3 alınız) A) 9,60 B) 10,0 C) 10,6 D) 11,4 E) 11, Binici X 10 11g A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 71

19 8) Şekillereki eşit kollu teraziler engeeir. Binicinin kütlesi 2 gra oluğuna göre M cisi kaç graır? 10 P Binici 10 10g M P 11) Bir usluktan sabit ebili sıvı, boş bir kaba akaktaır. Bu usluktan akan sıvının sıcaklığı sabit hızla sürekli artıyorsa, kapta toplanan sıvının kütle haci grafiği aşağıakileren hangisi gibi olur? A) ütle ütle B) C) ütle Haci Haci Haci A) 9,6 B) 9,8 C) 10,2 D) 10,6 E) 11 Şekil-I Şekil-II D) ütle E) ütle Haci Haci 9) Şekileki eşit kollu terazi engeeir. Terazinin uyarlılığı 1 gra oluğuna göre X cisi kaç graır? 12) İçine 1 g/c 3 özkütleli sıvı bulunan kabın 200 c 3 ü boştur. Bu kaba 500 g kütleli cisi atılığına kabın kütlesi 300 g artaktaır. Buna göre, cisin öz kütlesi kaç g/c 3 ür? A) 11 B) 12 C) 14 D) 16 E) Binici Binici X 10 15g A) 6,5 B) 5,6 C) 3 D) 2 E) 1,25 10) ütle-haci grafiği şekileki gibi olan ve L sıvılarınan an 60 g, L en 30 c 3 karıştırılığına oluşan karışıın öz kütlesi kaç g/c 3 olur? A) 2,8 B) 3 C) 3,4 D) 4 E) 4, ütle(g) L Haci(c 3 ) 13) Bir şişe su ile olu iken 800 g geliyor. Bu şişe boş iken eşit kollu terazinin bir kefesine şişe ve içine e sıvı konuyor. Sıvı hacinin artasına karşın şişe ile sıvının topla kütlesinin eğişii grafikte gösteriliştir. Şişe taaen hoojen sıvı ile olurulursa kaç gra gelir? A) 800 B) 1000 C) 1200 D) 1600 E) ütle(g) Haci(c 3 )

20 14) X ve Y usluklarınan X <Y yoğunluklu sıvılar akaktaır. Boş bir kap önce saece X usluğu açılarak t süre oluruluyor. Daha sonra kabın geri kalan kısı Y usluğu açılarak oluruluyor. Buna göre, kaptaki sıvının özkütlesinin zaana bağlı eğişi grafiği aşağıakileren hangisiir? 17) Eşit kollu terazinin sol kefesine konulan cisi engeleek için sağ kefeye 30 gra koyup binici sağ kola 6. böleye getiriliyor. Binicinin bir böle sağa kayışı bu kefeyi 0,1 gra ağırlaştırıyor. Aynı cisi sağ kefeye, 31 gralık cisie sol kefeye konulursa engeyi sağlaak için binici kaçıncı böleye getirileliir? A) Özkütle B) Özkütle C) t Zaan t Zaa D) Özkütle E) Özkütle Özkütle t Zaan A) 8 B) 7 C) 6 D) 4 E) 2 t 15) Şekileki kaplara bulunan sıvılar başka bir kapta taaen karıştırılığına karışıın öz kütlesi kaç g/c 3 olabilir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 5,5 E) 6 Zaan t 1 =3 g/c 3 S Zaan 2 =6 g/c 3 S 18) Şekillereki teraziler engeeir., M, P cisilerinin büyüklükleri arasına ne tür bir ilişki varır? A) >M>P B) M>>P C) P>M> D) M>P> E) >P>M 10 P 0 Şekil-I 2 Binici M Şekil-II Binici P 16) Aşağıaki kaplara eşit yüksekliklere su varır. Bu kaplara sırasıyla x cisi I. kaba, y cisi II. kaba, z cisi III. kaba atılığına hepsie ibe batakta ve kaplaraki su seviyeleri yine eşit olaktaır. apların taban alanları eşit oluğuna göre cisilerin hacilerini karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? 19) Şekillereki teraziler engeeir. Terazinin uyarlılığı 1 gra oluğuna göre x kütlesi kaç graır? A) 2 B) 2,8 C) 3 D) 3,6 E) x 2y A) Vx>Vy>Vz B) Vy>Vz>Vx C) Vz>Vy>Vx D) Vx=Vy=Vz E) Vx>Vz>Vy I II III y 2x 73

21 20) Şekileki eşit kollu terazie binici 2. bölee oluğuna enge sağlanıyor. Cisilerin yerleri eğiştirilip biniciyi sağ kolaki 6. böleye getirirsek engeyi yenien sağlaak için aşağıakileren hangisi yapılalıır? (Binicinin kütlesi 5 g ır) Sol Binici 10 Sağ 22) İçine 100 c 3 su bulunan silinirik ereceli kaba 100 c 3 hacili kuru sünger atılıyor. Bu urua su seviyesi 140 c 3 çizgisine kaar çıkıyor. Buna göre, süngerin içine % kaç hava varır? A) 80 B) 75 C) 60 D) 50 E) 40 A) Sol kefeye 8 g konulalı B) Sağ kefeye 2 g konulalı C) Sol kefeye 10 g konulalı D) Sol kefeye 4 g konulalı E) Sağ kefeye 4 g konulalı 23) Eşit uzunluktaki aralıklara bölünüş aşağıaki kapların içine yeterince su bulunaktaır. Bir cisi bu kaplara ayrı ayrı atılığına batakta ise hangi kaptaki haci artışı cisin gerçek hacini verir? 21) Şekileki eşit kollu terazi engee olup binicinin kütlesi 5 graır. ve L cisileri için aşağıa söylenen ifaeleren hangileri oğruur? I Dereceli silinir kap II Dereceli Dikörtgen prizası III Dereceli kesik koni şeklineki kap D) I ve II 4g Binici L A) L`nin kütlesi an 5,5 gra fazlaır. B) `nın kütlesi L en 6 gra fazlaır. C) L`nin kütlesi an 5,5 gra fazlaır. D) `nın kütlesi L en 4 gra fazlaır. E) L`nin kütlesi en 2,5 gra fazlaır. 24) ütle Haci grafiği şekileki gibi olan X ve Y sıvılarınan X en 120 g, Y en 60 c 3 karıştırılığına oluşan karışıın öz kütlesi kaç g/c 3 olur? A) 1/2 B) 1 C) 2 D) 2,5 E) ütle(g) X Y Haci(c 3 ) 74

22 25) Bir kap boşken 3 özkütleli sıvı akıtan usluk açılarak t süree oluyor. Aynı kap boşken 5 özkütleli sıvı akıtan usluk ile 3t süree oluyor. ap boşken iki usluk aynı ana açılığına oluşan karışıın öz kütlesi kaç olur? A) 3,2 B) 3,5 C) 3,8 D) 4 E) 4,5 28) Özkütlesi 0,9 g/c 3 olan buz eriiğine haci 10 c 3 azalaktaır. Buna göre buzun kütlesi kaç graır? (Suyun öz kütlesi 1g/c 3 ür) A) 65 B) 80 C) 85 D) 90 E) ) Öz kütlesi 1 g/c 3 olan sıvı ile taaen olu olan kaba 600 g kütleli cisi atılığına kabın kütlesi 400 g artıyor. Buna göre, cisin öz kütlesi kaç g/c 3 ür? A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 3,5 E) 4 29) Sıcaklıkları, kütleleri ve hacileri verilen, L ve M sıvılarının 20 o C eki özkütleleri arasına ne tür bir ilişki varır? A) =L=M B) >L>M C) M>L> D) =L>M E) M=L> Sıcaklık ( o C) ütle (g) Haci (c 3 ) L M ) Şekileki kaplar akaçlarına kaar gösterilen sıvılar ile oluur. Bu kaplara öz kütlesi 5 g/c 3 olan özeş katı iki cisi atılığına ortaaki boş kapta toplanan sıvıların oluşturuğu karışıın öz kütlesi aşağıakileren hangisine eşit olur? (Akan sıvıların taaı boş kapta toplanaktaır) 30) İçine 0 o C e su bulunan kabın bir kısına özkütlesi 0,8 g/c 3 olan sıvı bulunaktaır. abın sıcaklığı biraz azaltılığına su onaya başlıyor ve kabın kütlesi 16 gra azalaktaır. Buna göre kabın içine kaç gra su varır? (abın ve sıvının genleşesi önesizir.) A) 2 B) 2,4 C) 2,5 D) 2,8 E) 3 2g/c 3 3g/c 3 A) 40 B) 60 C) 90 D) 120 E)

23 31) Şekil-1 eki yatay üzle üzerine bulunan cisi tabanına P1 basıncı uyguluyor. Aynı cisi şekil-2 eki eğik üzle üzerine konulunca tabanına P2 basıncı uyguluyor. Buna göre P1/P2 kaç ır? A) 3/5 B) 4/5 C) 3/4 D) 5/4 E) 5/3 Şekil-1 3 Şekil ) Ağırlıkları eşit olan küre ve küp şeklineki cisi ku üzerine bırakılığına I. üre kua aha çok batar. II. İkisinin e tabana yaptığı basınç kuvvetleri eşittir. III. İkisi e aynı iktara batar. İfaelerinen hangileri oğruur? D) I ve II E) I ve III 32) Şekileki sistee P cisinin ağırlığı 40N, G cisinin ağırlığı 60N taban alanı 2 2 ir. Buna göre G cisinin tabanına yaptığı basınç kaç paskal ır? (Makara ağırlıkları önesizir.) A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 40 P G 35) Aynı aeen yapılış şekileki katı cisilerin tabanlarına yaptıkları basınçları arasınaki ilişki aşağıakileren hangisiir? A) P1>P2>P3 B) P1>P3>P2 C) P3>P2>P1 D) P2>P1>P3 E) P1=P2=P3 h P 1 P 2 P 3 33) Aynı aeen yapılış şekileki cisilerin taban alanları arasınaki ilişki S1>S2 >S3 oluğuna göre cisilerin tabanlarına yaptıkları basınçları arasınaki ilişki aşağıakileren hangisiir? A) P1>P2>P3 B) P1>P3>P2 C) P3>P2>P1 D) P2>P1>P3 E) P1=P2=P3 S 1 S 2 S 3 h 36) Bir babanın ayaklarının yüzey alanı çocuğun 2 katı olup ağırlığı çocuğun ağırlığının 1,5 katıır. ara yürüyen baba ve oğulan hangisi aha çok kara batar ve sebebi neir? A) Babanın ağırlığı aha çok oluğunan baba aha çok batar. B) Çocuğun ağırlığı küçük oluğunan çocuk aha çok batar. C) Babanın kara yaptığı basınç büyük oluğunan baba aha çok batar. D) Çocuğun yaptığı basınç aha büyük oluğunan çocuk aha çok batar. E) Babanın ayaklarının alanı aha çok oluğunan baba aha çok batar. 76

24 37) Dik kesiti şekileki gibi olan kap su ile oluur. abın gösterilen noktalarına etki een basınçları karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? 40) Su olu şekileki kabın tabanına ve yan yüzeylerine yapılan basınç kuvvetlerini karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? A) P>PL>PM B) P>PM>PL C) PM>PL>P D) PL>P>PM E) P=PL=PM L M A) F1>F2>F3 B) F1>F3>F2 C) F3>F2=F1 D) F2>F1>F3 E) F1=F2=F3 2S F 1 S F 2 F 3 3S 38) Şekileki boş kaba bir barak su oluruluğuna kabın yarısı oluyor. Bu urua tabana yapılan sıvı basıncı P olaktaır. Bu kaba bir barak su aha konulursa tabanınaki basınç ne olur? A) 2P B) P C) P ile 2P arasına D) 2P en büyük E) 3P 41) Şekileki kabın 10 c si 1=1 g/c 3 öz kütleli sıvı ile, 6 c si e 2=2 g/c 3 özkütleli sıvı ile oluur. abın tabanına yapılan basınç kaç g/c 2 ir? A) 8 B) 10 C) 12 D) 22 E) 26 1 =1g/c 3 2 =2g/c 3 10c 6c 39) Şekileki kabın tabanına yapılan sıvı basıncı ve kaç gr/c 2 ir? (su=1 g/c 3 ) 42) Şekileki kapta bir iktar sıvı varır. Bu kabın içine öz kütlesi sıvıan küçük bir cisi atılığına kabın tabanınaki sıvı basıncı ve basınç kuvveti nasıl eğişir? A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 Su 10c 15c Basınç Basınç kuvveti A) Artar Değişez B) Azalır Azalır C) Değişez Değişez D) Artar Azalır E) Artar Artar Sıvı 77

25 43) Şekil-I eki kabın bir kısı su ile oluur. Bu urua kabın tabanına yapılan basınç P1, basınç kuvveti F1 ir. Bu kap şekil-ii eki gibi ters çevriliğine tabanına yapılan basınç P2, basınç kuvveti F2 olaktaır. Buna göre, P1, P2 ve F1, F2 arasına ne tür bir ilişki varır? 46) Dikörtgenler prizası şeklineki katı cisi Şekil-I konuuna iken Şekil-II eki gibi yan yatırılırsa tabana yaptığı basınç ve basınç kuvveti nasıl eğişir? A) P1>P2 F2>F1 B) P1=P2 F1>F2 C) P1>P2 F1=F2 D) P1=P2 F1=F2 E) P1>P2 F1>F2 44) Şekileki U borusuna birbirine karışayan sıvılar engeeir. 1=1g/c 3 2=4 g/c 3 ise 3=? A) 1,3 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 3 20 c Şekil-I Şekil-II 4 c c 45) Şekil-I eki kap taaen su ile oluur. Bu urua sıvının kabın tabanına yapılan basınç P1, basınç kuvveti F1 ir. Bu kap şekil-ii eki gibi ters çevriliğine tabanına yapılan sıvı basıncı P2, basınç kuvveti F2 olaktaır. Buna göre, P1, P2 ve F1, F2 arasına ne tür bir ilişki varır? 2 Şekil-I Şekil-II Basınç Basınç kuvveti A) Artar Azalır B) Azalır Artar C) Azalır Değişez D) Artar Artar E) Değişez Değişez 47) üp şeklineki katı bir cisi bulunuğu yatay yüzey üzerine iken ta ortasınan üşey üzlesel olarak kesilip iki eşit parçaya ayrılıyor. Parçalaran bir tanesinin tabanına yaptığı basınç ve basınç kuvveti önceki tü uruuna göre nasıl eğişir? Basınç Basınç kuvveti A) Değişez Azalır B) Azalır Artar C) Artar Değişez D) Artar Azalır E) Değişez Değişez A) P1>P2 F1>F2 B) P1=P2 F1>F2 C) P1>P2 F1=F2 D) P1=P2 F1=F2 E) P2>P1 F1>F2 Şekil-1 Şekil-2 78

26 48) Aynı aeen yapılış şekileki cisilerin tabanlarına yaptıkları basınçları (P1, P2, P3) arasına ne tür bir ilişki varır? A) P1>P2>P3 B) P1=P2=P3 C) P2>P1>P3 D) P3>P2>P1 E) P1=P2>P3 Dikörtgenler prizası P 1 P 2 Silinir oni P 3 51) Dik kesiti şekileki gibi olan üzgün kabın içineki birbirine karışayan sıvıların kabın tabanına eyana getiriği basınç P ir. ap ters çevriliğine tabana eyana gelen basınç kaç P olur? A) 1/3 B) 2/5 C) 1 D) 7/5 E) 3/2 h 2h 3 S 2S 49) Şekileki kap taaen su ile oluur. abın gösterilen hangi noktasınaki sıvı basıncı en büyüktür? A) S B) N C) M D) L E) S M N L 52) Şekileki pistonlaran S1 pistonu 10 c aşağı hareket eerse S2 pistonu kaç c yükselir. A) 2 B) 2,5 C) 5 D) 15 E) 20 r S 1 S 2 2r 50) Şekileki kapta bir iktar sıvı bulunaktaır. ap ters çevriliğine kabın yeni tabanına yapılan basınç ve basınç kuvvetleri nasıl eğişir? Basınç Basınç kuvveti A) Azalır Azalır B) Azalır Artar C) Azalır Değişez D) Artar Artar E) Değişez Değişez 53) Dik kesiti şekileki gibi olan kap sabit ebili su akıtan usluk ile olurulak isteniyor. Musluk açılığı anan itibaren kabın tabanına noktasınaki basıncın zaana göre eğişi grafiği aşağıakileren hangisi gibi olur. A) B) P P P t t C) D) E) P P t t t 79

27 54) Şekileki üzenekte sürtünesiz ağırlıklı piston X ve Y gazları ile engeeir. Buna göre, aşağıa söylenen ifaeleren hangisi yanlıştır? Musluk A) X gazının basıncı Y`en büyüktür. B) X gazının basıncı açık hava basıncınan büyüktür. C) Musluk açılığına sağ kolaki cıva seviyesi aşağı üşer. D) Musluk açılığına X gazının basıncı azalır. E) Musluk açılığına Piston aşağı oğru iner. 55) Bir tarafının kalınlığı iğer taraftan farklı olan bir U borusu havaa iken şekileki gibi ve L sıvılarına alırılıyor. Sıvılar şekileki gibi engeleniğine göre I. sıvısının özkütlesi L en büyüktür. II. Borunun her iki ucunaki sıvı seviyelere sıvı basınçları eşittir. III. Boru içineki sıkışan havanın L sıvısının yüzeyine yaptığı basınç nın yüzeyine yaptığı basınçtan büyüktür. İfaelerinen hangileri oğruur? D) I ve III Y gazı X gazı Piston U borusu L Civa 56) Dört eşit böleye ayrılış kabın üç bölesi şekileki gibi su ile olu olup kabın tabanına yapılan basınç P ir. ap 90 o önürülerek [AB] yüzeyi üzerine oturtulursa yeni tabanına yaptığı basınç kaç P olur? A) 3 B) 2 C) 1 D) 1/2 E) 1/3 57) Şekileki sıvıların kabın tabanına yaptığı basınç P, basınç kuvveti F ir. Bu sıvılar birbirine hoojen olacak şekile karıştırılırsa tabana yapılan basınç ve basınç kuvvetleri hakkına aşağıaki ifaeleren hangisi oğruur? Basınç Basınç kuvveti A) Artar Azalır B) Azalır Artar C) Artar Artar D) Azalır Azalır E) Değişez Değişez 58) Şekileki üzenekte üç eşit böleli kabın içine X gazı varken cıva seviyeleri arasınaki fark 36 c olaktaır. Açık hava basıncının 76 c-hg oluğu bir güne piston A-B üzleine kaar itiliğine cıva seviyeleri arasınaki fark kaç c olur? A) 20 B) 30 C) 34 D) 44 E) 56 Piston C A X gazı B 2 = 1 =3 A h B h P o =76c-Hg 36c cıva 80

28 59) Bir sıvı ile taaen olu olan kaba eşit kütleli X ve Y cisileri ayrı ayrı atılığına şekileki gibi engeleniyor. Buna göre, aşağıa söylenen ifaeleren hangileri oğruur? I- Y nin özkütlesi X en büyüktür. II- Cisilere etki een kalıra kuvvetleri eşittir. III- Cisilerin taşırıkları sıvı kütleleri eşittir I D) I ve II X Y 62) Böleleri eşit olan ve L cisileri bir sıvı içine şekileki gibi engeleniyor. Buna göre, cisilerin özkütleleri oranı x/y kaçtır? A) 7/3 B) 3/4 C) 2/3 D) 5/7 E) 8/9 X Y 60) ütleleri eşit, L, M cisileri sıvı içine şekileki gibi engeeir. İplereki gerile kuvvetleri arasınaki ilişki T1>T2>T3 oluğuna göre bu cisilerin öz kütlelerini karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? A) >L>M B) >M>L C) M>L> D) L>>M E) =L=M T 1 T 2 L T 3 M 63) Şekileki cisi birbirine karışayan 1=4 g/c 3 ve 2=1g/c 3 özkütleli sıvılara şekileki gibi engeleniştir. Buna göre, cisin özkütlesi kaç g/c 3 ür? (Böleler eşittir.) A) 1,5 B) 2 C) 2,5 D) 3 E) 3, ) Su içineki esnek çocuk balonu ip yarıı ile engeeir. Balon taaen su içine kalacak şekile kaptaki bir iktar su alınırsa aşağıakileren hangileri gözlenir? I- Balon içineki gaz basıncı artar. II- Balona etki een kalıra kuvveti artar. III- İpteki gerile kuvveti artar. D) II ve III Su Esnek 64) Şekileki siste engee olup özeş ve L cisilerinin kütlesi 40 g, özkütleleri 8 g/c 3 ür. Buna göre, 10 g kütleli binici kola kaçıncı böleeir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) =2g/c Binici L 2 =3g/c 3 81

29 65) Bir kenarının uzunluğu 40 c olan küp şeklineki cisin öz kütlesi 0,6 g/c 3 ür. Buna göre, bu cisi öz kütlesi 2 g/c 3 olan sıvı içine atılığına kaç c i batar? A) 6 B) 10 C) 12 D) 18 E) 24 Sıvı 68) üp şeklineki cisi sıvı içine yarısı batacak şekile yüzüyor. Aynı cisi ta ortaan kesilip yarısı tekrar aynı sıvıya atılığına yeni hacinin % kaçı sıvı içine olacak şekile engelenir? A) 25 B) 40 C) 50 D) 75 E) ) Şekileki cisi 900 g kütleli olup sıvı içine engeeir. Bu cisi sıvıya taaen batırak için en az kaç gralık ek bir kütle cisi üzerine konulalıır? (Böleler eşittir.) A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 E) ) Şekileki terazi engee olup kap su ile taaen oluur. Sıvı üzerine öz kütlesi sıvıan büyük olan cisi aşağıaki urulara veriliği gibi sıvıya alırılıyor. I) Cisin bir kısı sıvıa olacak şekile alırılığına II) Cisin taaı sıvıa olacak şekile kabın ibine eğeen alırılığına III) İp serbest kalacak şekile cisi tabana bırakılığına Yukarıaki işlelerin hangilerine terazinin engesi kesin bozulur? A) I, II ve III B) I ve II D) Yalnız II E) Yalnız I İp Sıvı 69) Şekileki terazi engee olup kap sıvı ile taaen oluur. Sıvı üzerine öz kütlesi aşağıa verilen cisileren hangileri bırakılırsa enge bozulaz? I) c<sıvı II) c=sıvı III) c>sıvı I D) I ve II 70) Eşit kütleli X ve Y cisileri 1 ve 2 öz kütleli sıvılarla olu olan kaplara atılığına şekileki gibi engeleniyor. Buna göre, aşağıa söylenen ifaeleren hangileri kesin oğruur? I- Cisilere etki een kalıra kuvvetleri eşittir. II- Cisilerin taşırıkları sıvı kütleleri eşittir. III- Cisilerin öz kütleleri eşittir. I D) I ve II X 1 Y 2 82

30 71) Şekileki küresel cisi yoğunlukları farklı sıvılara şekileki gibi engeeir. 2 sıvısı kaptan ışarı alınırsa aşağıakileren hangileri gözlenir? I. Cisin 1 sıvısına batan haci azalır. II. Cise etki een kalıra kuvveti azalır. III. Cisin batan haci artar. I D) I ve II 72) Şekileki cisi yarısı sıvıa olacak şekile engeeir. cisi üzerine L cisi bırakılığına siste şekil-2 eki gibi engee kalıyor. Buna göre aşağıakileren hangileri kesin oğruur? (Böleler eşittir.) I. L nin kütlesi nın kütlesine eşittir. II. nın özkütlesi L en küçüktür. III. L nin özkütlesi sıvıan büyüktür. I D) I ve II Sıvı 73) Şekileki cisiler ipler yarııyla sıvı içine engeeir. Buna göre aşağıa söylenen ifaeleren hangileri kesin oğruur? I. Cisilerin kütleleri eşittir. II. X in öz kütlesi Y en büyüktür. III. Sıvının öz kütlesi X en büyüktür. Şekil Sıvı Şekil-2 L 74) Şekileki ve L cisileri sıvı içine engeeir. Öz kütleleri arasına >sıvı>l ilişkisi varır. itilerek L üzerinen sıvı içine üşürülüp yenien enge sağlanığına aşağıaki olaylaran hangileri gözlenir. I. L ye etki een kalıra kuvveti nın ağırlığı kaar azalır. II. Sıvı seviyesi eğişez. III. ya etki een kalıra kuvveti nın ağırlığı kaarır. D) I ve II 75) Şekileki kabın yarısı özkütleli sıvı ile olu olup cisi sıvıa şekileki gibi yüzekteir. 3 özkütleli sıvı akıtan usluk açılığına aşağıaki olaylaran hangileri gözlenir? (Sıvılar birbirine karışabilekteir.) I. Cise etki een kalıra kuvveti artar. II. Cisin batan kısının haci azalır. III. Cisin sıvı içineki ağırlığı azalır. D) I ve II 3 L I D) II ve II X Sıvı Y 83

31 76) Su içineki esnek çocuk balonu ip yarıı ile engeeir. aba bir iktar su aha ilave eiliğine aşağıaki olaylaran hangileri gözlenir? I- Balon içineki gaz basıncı artar. II- Balona etki een kalıra kuvveti artar. III- İpteki gerile kuvveti azalır. D) I ve II E) I, III 77) Aynı aeen yapılış ve L cisileri 1 ve 2 özkütleli sıvılara şekileki gibi engeleniyorlar. Buna göre, 1/2 oranı kaçtır? (Böleler eşit aralıklıır.) A) 3 B) 2 C) 3/2 D) 1 E) 1/2 78) Şekil-I eki eşit kollu terazinin kefelerine içlerine ve L sıvıları ile olu olan eşit hacili kaplar bulunaktaır. Terazi bu haliyle engee iken x ve y cisileri kaplara atılığına terazi ve cisiler şekil-ii eki gibi engeleniyorlar. Buna göre aşağıa söylenen ifaeleren hangileri kesin oğruur? I. Cisiler keni ağırlıkları kaar sıvı taşırıştır. II. x ve y cisilerinin kütleleri eşittir. III. x ve y nin özkütleleri eşittir. D) I ve II E) I ve III Şekil-I 1 Esnek Balon Su Şekil-I L x İp 2 L Şekil-II Şekil-II y 79) Şekileki terazi engee olup kap sıvı ile aka seviyesine kaar taaen oluur. Sıvı içine öz kütlesi bilineyen bir cisi serbestçe bırakılığına terazinin yeni uruu hakkına aşağıa söylenen ifaeleren hangileri kesin oğruur? I. Cisin özkütlesi sıvıan küçük ise terazinin sağ kefesi ağır basar. II. Cisin özkütlesi sıvının öz kütlesine eşit ise terazinin engesi bozulaz. III. Cisin özkütlesi sıvıan büyük ise terazinin sol kefesi ağır basar. D) II ve III 80) Bir cisi 1 özkütleli sıvı ile olu olan kaba atılığına Şekil-I eki gibi engeleniyor. Aynı cisi 2 özkütleli sıvı ile olu olan kaba atılığına Şekil-II eki gibi engeleniyor. Buna göre, aşağıaki ifaeleren hangisi yanlıştır? 1 Şekil-I Şekil-II A) Cise uygulanan kalıra kuvvetleri eşittir. B) Cisin taşırığı sıvı kütleleri eşittir. C) 2>1 ir. D) aptaki ağırlaşa iktarları eşittir. E) Cisin taşırığı sıvı hacileri eşittir. 2 84

32 81) Hoojen bir sıvı içine atılan X, Y ve Z cisileri şekileki gibi engeleniyor. Bu cisilerin özkütlelerini karşılaştırın. 84) cisi birbirine karışayan sıvılar içine şekileki gibi engeleniyor. Buna göre, cisin özkütlesi kaç ir? (Böleler eşit aralıklıır.) A) x=y>z B) y>x>z C) z>y>x D) x=y=z E) x>z>y Z Y X A) 1/3 B) 4/3 C) 3/2 D) 2 E) 5/2 1 = 2 =3 82) cisi x sıvısı içine şekil-1 eki gibi engeeir. aba x ile karışan y sıvısı ilave eiliğine cisi karışıa şekil-2 eki gibi engeleniyor. Buna göre aşağıa söylenen ifaeleren hangileri oğruur? I. ya etki een kalıra kuvveti artıştır. II. x sıvısının özkütlesi y en büyüktür. III. y sıvısının özkütlesi ya eşittir. D) I ve III E) II ve III x sıvısı Şekil-1 x+y sıvısı Şekil-2 85) İçi hava olu olan çocuk balonu bir ip yarııyla şekileki su olu kabın içine engeeir. Sabit ebili su akıtan usluk açılığına ipteki gerile kuvvetinin (F) zaana (t) bağlı grafiği aşağıakileren hangisi gibi olur. A) B) F F t t İp 83) Şekileki terazi engee olup kap sıvı ile taaen oluur. Sıvı içine özkütlesi bilineyen bir cisi serbestçe bırakılığına terazinin yeni uruu hakkına aşağıa söylenen ifaeleren hangileri oğruur? F C) D) E) F t t F t I. Cisin öz kütlesi sıvıan küçük ise terazinin engesi bozulaz. II. Cisin öz kütlesi sıvının öz kütlesine eşit ise terazinin engesi bozulaz. III. Cisin öz kütlesi sıvıan büyük ise terazinin sol kefesi ağır basar. D) II ve III 86) Şekileki cisiler sıvı içine engeeir. İplereki gerile kuvvetleri eşit oluğuna göre cisilerin ve sıvının özkütlesi arasına aşağıaki ilişkileren hangisi varır? A) x=y>sıvı B) y>x>sıvı C) sıvı>y>x D) x=y=sıvı E) x>sıvı>y X Sıvı Y 85

33 87) Bir teroetrenin hassasiyetini arttırak için aşağıakileren hangileri yapılabilir? I- ullanılan sıvının genleşe katsayısı büyük olalı II- Teroetrenin hazne kısı büyük olalı III- ullanılan borunun genleşe katsayısı küçük olalı D) II ve III 90) Özeş kapalı iki kapta bulunan farklı iki gazın oleküllerinin ortalaa kinetik enerjileri eşit ise bu gazların aşağıaki özelliklerinen hangileri yine kesin eşittir? D) II ve III I) Isıları II) Sıcaklıkları III) Öz kütleleri 88) Hangi sıcaklıkta Fahrenheit teroetresi ile Reoür teroetresi aynı eğeri gösterir? A) -15,4 B) -20 C) -25,6 D) +13,6 E) +23,5 91) Aşağıakileren hangileri teroetre çeşitlerinenir? D) I ve III I) Gazlı II) Sıvılı III) Metal 89) Bir teroetre suyun ona sıcaklığını -30, kaynaa sıcaklığını ise +120 olarak gösterekteir. Hava sıcaklığının +50 o C oluğu bir güne bu teroetre kaçı gösterir? A) 15 B) 25 C) 35 D) 40 E) 45 92) Aşağıaki sıvılaran hangileri kullanılırsa hassas bir teroetre ele eilebilir? D) II ve III I) Su II) Cıva III) Alkol 86

34 93) Aşağıaki teroetreler aynı aeen yapılıştır. Bu teroetrelere özeş sıvılar konuluğuna teroetrelerin hassasiyetini büyükten küçüğe oğru sıralayan oğru ifae aşağıakileren hangisiir? 96) 20 o C e biri iğerinin içine geçebilen uçları açık iki etal boru hava sıcaklığının 30 o C oluğu bir güne iç içe sıkışıştır. Bu boruları birbirinen ayırak için aşağıakileren hangileri yapılabilir. A) >L>M B) L>M> C) M>L> D) >M>L E) L>>M V V V L M I. Her iki borua 60 o C eki sıcak suya atılalı II. İçteki borunun içine buz parçaları konulalı III. Dıştaki boru 80 o C eki suya tutulalı D) II ve III 94) Aşağıakilerin hangisine genleşenin zararlı etkilerinen korunak için genleşeye ikkat eileliir? I. Elektrik ireklerine teller öşenirken II. öprüler yapılırken? III. Evlerin calarının çift ca yapılası D) I ve II E) I ve III 95), L ve M cisilerine ait ilk boy, sıcaklık artışı ve boyca uzaa iktarları tabloa veriliştir. Bu cisilerin aynı olup olaıkları hakkına ne söylenebilir. İlk boy Sıcaklık artışı Boyca uzaa 2X t Y L 2X 2t 2Y M X t 2Y A) ile L aynı olabilir M kesinlikle farklıır. B) M ile L aynı olabilir kesinlikle farklıır. C) Üçü e kesinlikle farklıır. D) Üçü e aynı olabilir. E) ile M aynı olabilir L kesinlikle farklıır. 97) X, Y, ve Z cisileri aynı sıcaklıkta şekil-1 e görülüğü gibi perçinleniştir. Bu aeler soğutuluğuna şekil-2 eki gibi olaktaır. Bu cisilerin genleşe katsayılarını karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? A) λx>λy>λz B) λx>λz>λy C) λy>λx>λz D) λz>λy>λx E) λz>λx>λy 98) Şekileki içi oyuk etal aire ısıtılığına aşağıakileren hangileri artar? I. AB aralığı II. r1 yarıçapı III. r2 yarıçapı I I C) I ve II D) II ve III X X Y Z Şekil-1 A r 1 Şekil-2 B r 2 87

35 99) 20 o C e böleleniriliş etalik bir cetvel ile 30 o C e genleşe katsayısı etalen küçük tahta bir cisin boyu ölçülek isteniyor. Cetvel ile ölçülen eğer için aşağıakileren hangileri oğruur? A) Cisin gerçek boyuur. B) Cisin gerçek boyunan küçüktür. C) Cisin gerçek boyunan büyüktür. D) Tahtanın uzunluğu bilineen bir şey söyleneez. E) Ölçülen eğer cisilerin özkütlelerine bağlıır. 102) Bir teroetrenin hassasiyetini arttırak için aşağıakileren hangileri yapılabilir? I - ullanılan saya borunun çapı büyük olalı II- ullanılan sıvının öz kütlesi büyük olalı III-ullanılan sıvının genleşe katsayısı büyük olalı D) II ve III 100) Boyca genleşe katsayısı olan küp şeklineki bir cisin haci 2 3 ür. Bu katı cisin sıcaklığı 100 o C arttığına cisin haci yaklaşık kaç 3 artar? A) 0,24 B) 0,8 C) 2,4 D) 8 E) ) Bir teroetre suyun ona sıcaklığı - 20, kaynaa sıcaklığını ise +130 olarak gösterekteir. Hava sıcaklığının +40 o C oluğu bir güne bu teroetre kaçı gösterir? A) 35 B) 40 C) 48 D) 50 E) ) Bir aeye ait boyunun sıcaklığa bağlı eğişi grafiği şekileki gibiir. Bu aenin boyca genleşe katsayısı kaç o C -1 ir? A) B) C) D) E) , Boy (c) 50 Sıcaklık ( o C) 104) X ve Y aelerine ait boyca uzaa ve sıcaklık grafiği şekileki gibiir. Buna göre, bu aelerin boyca genleşe katsayıları oranı (λx/λy) kaçtır? A) 10/11 B) 1/2 C) 1 D) 2 E) 3 12L 11L 10L 0 Boy( ) Y X Sıcaklık( o C ) t 88

36 105) Eşit yarıçaplı çeber, aire ve küre su olu kapta iken ısıtılıyor. Bir süre sonra her üç ae içine aşağıakileren hangileri kesin eşit olur? D) I ve II I. Sıcaklık eğişileri II. Alıkları ısı iktarları III. Öz kütle eğişileri 108), L ve M cisileri aynı sıcaklıkta üstteki şekile görülüğü gibi perçinleniştir. Bu aeler ısıtılığına keni altınaki şekiller gibi olaktaır. Bu cisilerin genleşe katsayılarını karşılaştırın? A) λm>λ>λl B) λ>λm>λl C) λ>λl>λm D) λ=λl=λm E) λl>λ>λm L Isıtıla M Isıtıla 106) Bir aenin herhangi bir sıcaklıktaki genleşe katsayısı aşağıakileren hangilerine bağlıır? I. Maenin özkütlesine II. Maenin 0 o C eki genleşe katsayısına III. Maenin bulunuğu anaki sıcaklığına D) II ve III 107) üre şeklineki bir cisi ısıtılığına son yarıçapı aşağıakileren hangisine bağlıır? I. ürenin sıcaklık eğişiine II. ürenin ilk hacine III. ürenin ilk yarıçapına D) I ve II E) I ve III 109) Bir cisinin erie noktası -40 o C kaynaa noktası +25 o C ir. L cisinin 8 o C ve 90 o C, M cisinin 40 o C ve 120 o C ir. Buna göre, bu aeler aşağıa gösterilen hangi sıcaklıkta biri katı, biri sıvı, biri e gaz haline bulunur? A) 0 B) +20 C) +35 D) +50 E) ), L ve M cisilerine ait ilk boy, sıcaklık artışı ve boyca uzaa iktarları tabloa veriliştir. Bu cisilerin aynı olup olaıkları hakkına ne söylenebilir? İlk boy Sıcaklık artışı Boyca uzaa 2a 2t b L 2a t 2b M a t b A) Üçü e kesinlikle farklı aelerir. B) ve L aynı olabilir, M farklıır. C) ve M aynı olabilir, L farklıır. D) L ve M aynı olabilir, farklıır. E) Üçü e aynı aeir. 89

37 111) ütlesi 200 g olan küp şeklineki bir cisin öz ısısı 1,5 Cal /g o C, boyca genleşe katsayısı o C -1 ir. Bu cisin özkütlesi 1,6 g/c 3 olup Cal lik ısı veriliğine bir kenarı kaç c artar? A) B) C) D) E) ) Eşit yarıçaplı çeber, aire ve küre su olu kapta iken ısıtılıyor. Bir süre sonra her üç ae içine aşağıakileren hangileri kesin eşit olur? D) I ve III I. Sıcaklık eğişileri II. Yarıçapların artış iktarları III. Alıkları ısı iktarları 112) X, Y, Z aelerine ait boyunun sıcaklığa bağlı eğişi grafiği şekileki gibiir. Bu aelerin boyca genleşe katsayılarını karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? A) λx>λy>λz B) λy>λx>λz C) λy>λz>λx D) λx=λy=λz E) λx>λz>λy 12L 11L 10L 0 Boy() X Z Y Sıcaklık( o C t ) 115) Bir kapta bir iktar sıvı varır. Bu sıvıya aha sıcak bir eir parçası atılığına aşağıaki olaylaran hangisi kesin olur? A) Sıvının haci azalır. B) Deirin sıcaklık eğişii sıvınınkine eşittir C) Sıvının öz kütlesi artar. D) Deirin öz kütlesi azalır. E) Deirin ısı eğişii sıvınınkine eşittir. 113) Bir aeye ait boyunun sıcaklığa bağlı eğişi grafiği şekileki gibiir. Bu aenin boyca genleşe katsayısı kaç o C -1 ir? A) B) C) D) E) , Boy () Sıcaklık ( o C) ) ve M aelerine ait boyca uzaa ve sıcaklık grafiği şekileki gibiir. Buna göre, bu aelerin boyca genleşe katsayıları oranı (λ/λl) kaçtır? A) 1/4 B) 5/12 C) 1 D) 2 E) 4 13L 12L 10L 0 Boy () M Sıcaklık ( o C ) t 90

38 117) X kabınaki suyun sıcaklığı +80 o C, Y kabınaki suyun sıcaklığı +20 o C ve Z kabınaki suyun sıcaklığı +50 o C. aplaraki suların kütleleri arasınaki ilişki x=2y=z oluğuna göre topla enerjilerini karşılaştıran oğru ifae aşağıakileren hangisiir? A) Qx>Qy>Qz B) Qx>Qz>Qy C) Qy>Qz>Qx D) Qy>Qx>Qz E) Qz>Qy>Qx 118) Havası alınış bir kabın içine sıcaklıkları farklı X, Y ve Z cisileri ısıca yalıtkan iplerle birbirine ve kaba eğeyecek şekile asılıyor. Cisiler arasınaki ısı alış verişi aşağıaki yollaran hangisi ile gerçekleşir? D) I ve II I. İleti yolu ile II. onveksiyon ile III. Işıa ile 120) Hava sıcaklığının -5 o C oluğu bir güne bir sürahi içine bulunan suyun üst kısı onuştur. Buna göre, buzun üst yüzeyi olan ve alt yüzeyi olan L noktalarınaki sıcaklıkları kaç oc ir? A) B) C) D) E) L ) Güneşli havaa karpuz kesilerek kısa bir süre güneşe tutulursa karpuz soğur. Buna göre aşağıaki olaylaran hangisi bu olayın sebebi ile aynıır? I. Sıcak bir güne yüzüüze kolonya sürersek serinleriz. II. ar yağarken havanın ısınası III. Lionata barağına buz konuluğuna barağın ışı terler. D) I ve II E) I ve III Buz L Su 119) Bir oanın içine bulunan tahta ve eire aynı ana okunuğuuza eir tahtaan aha soğuk gelir. Bunun neeni aşağıakileren hangisiir? D) II ve III I. Öz kütlelerinin farklı olası II. Isı iletkenliklerinin farklı olası III. Isı sığalarının farklı olası 122) X, Y, Z katı aelerine ait kütle, sıcaklık artışı ve ısı iktarı veriliştir. Buna göre, bu aelerin aynı olup olaığı hakkına ne söylenebilir? Alınan Isı ütle Sıcaklık artışı X 2Q t Y Q 2 2t Z 2Q 2t A) X ile Y aynı olabilir Z kesinlikle farklıır. B) Z ile Y aynı olabilir X kesinlikle farklıır. C) Üçü e kesinlikle farklıır. D) Üçü e aynı olabilir. E) X ile Z aynı olabilir Y kesinlikle farklıır. 91

39 123) Bir kap 20 o C e su akıtan usluk ile t süree olaktaır. Aynı kap boş iken 100 o C e su akıtan başka bir usluk ile 3t süree olaktaır. Bu kap boş iken 2 usluk aynı ana açılığına kap içineki enge sıcaklığı kaç o C olur? A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) ) Aşağıa söylenen ifaeleren hangileri oğruur? I. Isı: aenin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplaıır. II. Sıcaklık: ae oleküllerinin bir tanesinin ortalaa kinetik enerjisinin ölçüsüür. III. Bütün soy gazların aynı sıcaklıktaki ortalaa kinetik enerjileri eşittir. D) I ve II 124) Bir cise verilen ısının sıcaklığa bağlı eğişi grafiği şekileki gibiir. Buna göre, cisin katı haleki öz ısısı 2 cal/g o C ise katı halen sıvı hale geçerken hal eğiştire ısısı kaç Cal/g ır? A) 40 B) 60 C) 70 D) 80 E) Sıcaklık ( o C) atı+sıvı Verilen ısı (Cal) 127) Aşağıakileren hangileri aeler için ayırt eici özellikleren eğilir? A) Öz ısı B) Isı sığası C) Hal eğiştire ısısı D) Genleşe katsayısı E) Erie noktası 125) Bir cisinin erie noktası -30 o C kaynaa noktası +70 o C, L cisinin 0 o C ve 100 oc, M cisinin 40 o C ve 180 o C ir. Buna göre, bu aeler hangi sıcaklık aralığına üçü e sıvı haline bulunur? A) 40 ile 70 B) -30 ile 70 C) 20 ile 80 D) 70 ile 100 E) 40 ile ) X ve Y aeleri ısıca yalıtılış kap içine ısı alış verişleri grafikte veriliştir. Bu aelerin ısı sığaları oranı (.c) x kaçtır? A) 1/2 B) 1 C) 3/2 D) 2 E) (.c) y Sıcaklık ( o C) X Y Isı (Cal) 92

40 129) Sıcaklıkları farklı iki ae ısıca yalıtılış bir ortaa üst üste konursa enge haline aşağıakileren hangileri kesin eşit olur? D) I ve II I. Sıcaklıkları II. Isıları III. Öz ısıları 132) Bir cise verilen ısının sıcaklığa bağlı eğişi grafiği şekileki gibiir. Buna göre, cisin katı haleki öz ısısı 0,5 Cal/g. o C oluğuna göre katı halen sıvı hale geçişte hal eğiştire katsayısı kaç Cal/g ır? A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) Sıcaklık ( o C) atı+sıvı Verilen ısı (Cal) 130) Isı sığası bilinen katı bir aeye bilinen iktara ısı enerji verilerek aenin haci V kaar artıyor. V haci biliniğine göre aşağıakileren hangileri bulunabilir? D) II ve III I. Öz ısı II. Öz kütle III. Sıcaklık eğişii 131) 0 o C e gra buzun üzerine 100 o C e en az kaç gra su boşaltılırsa buzun taaı erir. (Lbuz=80 Cal/gr ; Cbuz=1 Cal/g. o C) A) 0,5 B) 0,6 C) 0,8 D) 1 E) 1,8 133) ve L aeleri ısıca yalıtılış kap içine ısı alış verişleri grafikte veriliştir. Bu aelerin ısı sığaları oranı S/SL kaçtır? A) 1/2 B) 1 C) 2 D) 3 E) Sıcaklık ( o C) 134) X, Y, Z aelerine ait kütle, sıcaklık artışı ve ısı iktarı veriliştir. Buna göre, bu aelerin aynı olup olaığı hakkına ne söylenebilir? Alınan Isı ütle Sıcaklık artışı X Q t Y Q 2 2t Z 2Q 2t A) Üçü e kesinlikle farklı aelerir. B) Z ve X aynı olabilir, Y farklıır. C) X ve Y aynı olabilir, Z farklıır. D) Y ve Z aynı olabilir, X farklıır. E) Üçü e aynı aeir. 0 L Isı (Cal) 93