Bilgisayar Ağı Bağlantılarında Enerji Tasarrufu ve Genetik Algoritma Opsiyonları Seçimi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bilgisayar Ağı Bağlantılarında Enerji Tasarrufu ve Genetik Algoritma Opsiyonları Seçimi"

Transkript

1 Bilgisayar Ağı Bağlantılarında Enerji Tasarrufu ve Genetik Algoritma Opsiyonları Seçimi Hüseyin ABACI Adnan Menderes Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, AYDIN Özet: Bu çalışma bilgisayar ağlarındaki iletişim bağlantılarının, değişken veri akışına karşı otonomik uyum sağlaması için gerekli Genetik Algoritma optimizasyonu parametrelerinin analizini içermektedir. Simülasyon sonuçlarına göre, bu problem çeşidinde MATLAB ın en başarılı genetik algoritma parametreleri içerisinde orantılı ölçekleme, turnuva seçme ve buluşsal çaprazlama parametreleri enerji tasarrufu optimizasyon süresi ve performans testlerinde diğerlerinden daha iyi sonuçlar vermiştir. Anahtar Kelimeler: enerji tasarrufu, genetik algoritma, optimizasyon, ağ bağlantıları, MATLAB Abstract: This work contains analysis of Genetic Algorithm optimisation parameters for a self-adopted network links in terms of variable incoming traffic. According to simulation results, for our optimisation problem, MATLAB s most successful genetic algorithm parameters have been proportional scaling, tournament selection and heuristic crossover. This parameters have produced better energy saving, optimization time and performance results. 1. Giriş Günümüzün yüksek performanslı bilgisayar ağı yönlendirici (router) ve anahtarlama (switch) cihazlarındaki bağlantılar (link) yüksek veri akışını karşılayabilecek ölçüde üretilmiştir. Fakat gerçekte kullanım (utilisation), yani bağlantılardaki veri alış verişi miktarı maksimum kapasitenin çok altında, %10 ile %30 arasında [1] [2] [3] seyretmektedir. Kullanımın düşük olmasına karşın bağlantılar her an yüksek veri akışını karşılayacakmış gibi hazır bulunup kaynakları (resource ör. elektrik) maksimum düzeyde kullanırlar [16]. Veri akışının büyüklüğüne güre kendilerine ayrılan kaynakları orantılı bir biçimde kullanmazlar, bağlantılar kapasitelerini veri büyüklüğüne göre otomatik olarak yükseltip alçaltamazlar. Bunun ana sebeplerinden bir tanesi performansı yüksek seviyede tutmak olmasına rağmen, veri akışının az olduğu saatlerde (ör. gece) kaynak kullanımının düşük seviyede olması (ör. %10) performansı olumsuz yönde etkilememektedir. Bunun yanında, bu tür cihazlar düşük seviyedeki kullanımı ile dahi yüksek derecede enerji harcamaktadırlar [4]. Bu enerji, bağlantının alt bileşenlerini (devreler, kapasitörler vs.) veri akışı olmasa bile hazır tutmak için kullanılmaktadır. Bu bağlamda, kullanılmayan bağlantının enerji tüketimi maksimum düzeyde kullanılan bağlantıyla nerdeyse eşit olduğu gözlenmektedir [5] [6]. Bu çalışmada, ağ cihazlarındaki (yönlendirici / anahtarlama) bağlantıların maksimum kapasitesini veri miktarına göre otomatik olarak ayarlayabilmesi için gerekli olan yavaşlama mekanizmasını kısaca sunmuş olup mekanizmanın parametrelerini değişken veri miktarına göre optimize edilmesinde kullanılan Genetik Algoritma (GA) parametreleri karşılaştırılmıştır. Seçilen GA parametreleri bağlantının kapasitesini verinin hacmine göre azaltıp artırarak maksimum kapasiteye %53 oranla enerji tasarrufu sağlamaktadır. Bunu yaparken en önemli performans metriklerinden gecikme metriği kullanılmıştır. Deney sonuçlarına göre, orantılı ölçekleme, turnuva seçme ve buluşsal çaprazlama parametreleri enerji tasarrufu optimizasyon süresi ve performans testlerinde diğerlerinden daha iyi sonuçlar vermiştir. Ayrıca bu çalışma GA nın ağ linklerine adapte edilip, enerji tasarrufu sağlayabileceğini göstermiştir. Bu makalenin giriş bölümünden sonra arka plan ve önerilen yavaşlama mekanizmasının metodolojisini içeren ikinci bölüm gelmektedir, ardından yavaşlama mekanizması için kullanılan matematiksel araçlar ve optimizasyon algoritmasının açıklandığı üçüncü bölüm gelmektedir, bunu simülasyon kurlumu ve sonuçlarının yer aldığı dördüncü bölüm takip etmektedir, son olarak makale sonuç ve referanslar başlıklarıyla tamamlanmıştır. 2. Arkaplan ve Mekanizma Metodolojisi Ağ teknolojisinde genel kural, enerji ve performansın doğru orantılı olarak birbirini etkilemesidir. Eğer yüksek performans isteniyorsa, enerji tüketiminin de fazla olması gerekmektedir. Düşük enerji kullanımı performansı düşürüp beklenen işlerin gecikmesine veya tamamlanmamasına sebep olmaktadır. Fakat önceki bölümde bahsedildiği gibi kullanımın genelde düşük olması, üreticileri, dinamik olarak performansı değiştirme yeteneğine sahip kendini yönetebilen akıllı ürünler tasarlamaya itmiştir [7]. Burada enerji tasarrufu yapılması planlanan bileşenin çalışma frekansı ve voltaj değerleri orantılı olarak düşürülerek, enerji tasarrufu yapılır. Mevcut ağ cihazlarının böyle bir özelliği bulunmadığından tüketilen enerji, bileşenin iş yükünün (load) az olması durumunda dahi tam kapasite çalışıyormuş gibi enerji tüketmektedir. Frekans ve voltaj ölçeklemesi bilgisayar ağları gibi değişken ortamlarda çok dikkat edilmesi gereken bir husustur ve performansı kötü yönde etkilememesi hedeflenir. Bu bağlamda, bu makalede enerji ile performansı optimize edecek, bir birini etkilemeyecek bir sistem önerdik ve bunu Genetik Algoritma ile optimize ettik. Frekans ve voltaj ölçeklemesinin çalışma prensibi ve donanım dizaynı

2 bu makalenin hedefi olmadığı için, hesaplamalar watt/joule biriminden hesaplanmamış, maksimum kapasitenin düşürülme oranına göre orantı olarak verilmiştir. Bir sonraki kısım, önerdiğimiz sistemin metodolojisini sunmaktadır. Yavaşlama Mekanizması Ağ bağlantısının veri transfer hızını ayarlıya bilmesi için yavaşlama mekanizmasında üç mantıksal bileşen düşünülmüştür. Bunlar bağlantıya giren veri miktarı λ, performans aralığı θ ve bağlantının ayarlanabilen değişken kapasitesi μ. λ bağlantıya t zamanında gelen ağ paketi sayısını belirler ve yüksek ölçüde değişkendir, varyansı yüksektir, θ ağ performans metriklerinin (ör. paket gecikmesi, paket kaybı) değişken λ den etkilenmemesi için verilen performans boşluğudur ve bağlantının maksimum kapasite oranındır. μ bağlantının λ ve θ değerleriyle hesaplanan t zamanındaki veri gönderme kapasitesidir ve paket sayısı birimindedir. Şekil 1 yavaşlama mekanizmasının çalışma prensibini, bileşenleri ve aralarındaki ilişkiyi göstermektedir. Burada, sistem averaj λ miktarını t süresi boyunca takip eder ve maksimum kapasiteyi performans boşluğuna kadar düşürerek gelen verileri uzak noktaya μ miktarı kadar iletmeye başlar. Sistem sürekli gelen paket sayısını kontrol ederek, gerekirse μ artırılır veya azaltılır. Burada θ μ maksimum kapasite. birlikte otomatik olarak artırılır veya azaltılır, yüklü hesaplamalardan kaçınarak Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama (EWMA) kullanır. Burada dikkat edilmesi gerek husus μ değişiminin sık olamamasıdır. Çünkü her μ değişiminde cihaz bir miktar fazladan enerji harcamaktadır. θ nın kullanım sebeplerinden biride budur. 3. EWMA ve Optimizasyon Algoritması Bu çalışmada Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama istatistik formülü kullanılmıştır. Formül, en son gözlenen değere ağırlık atayarak değişikliğe karşı hassasiyeti orantılar. Eğer varyansı yüksek bir veri akışı ile karşı karşıya kalınırsa ağırlık artırılarak bir sonraki tahmin değerinin de yüksek olması sağlanır. Böylece μ çabuk bir şekilde yükseltilir ve artışın performansa muhtemel kütü etkisi azaltılır. Yine aynı şekilde varyansı düşük veri akışıyla karşılaşılırsa mekanizma ağırlığı azaltarak tahmin edilen değeri küçük tutar. Burada sistemin bu şekilde ayarlanabilir olması bize daha fazla kontrol, gereksiz enerji kullanımının azaltılmasını ve maksimum performans sağlar. Kullanılan formül karmaşık hesaplamalardan uzaktır ve her seferinde birçok değerin averajını hesaplamaz. Farz edelim t zamanındayız, a ağırlık katsayısı ve 0 a 1, Z t+1 tahmin edilen bir sonraki veri akışı değeri, Z t bir önceki (t 1) de hesaplanan tahmin değeri ve x t en son okunan veri akışı değeri. Aşağıda verilen Denklem 1 bir sonraki verinin değerini hesaplamada kullanılmaktadır [8]. Z t+1 = a Z t + (1 a)x t (1) Şekil 1. Yavaşlama mekanizması çalışma prensibi, bileşenleri ve aralarındaki ilişki. Şekil 1 de görüldüğü gibi yavaşlama mekanizması başlangıçtan itibaren t süresince gelen paket sayısını kontrol eder ve averaj gelen veri miktarını hesaplar. Bu hesaplamanın yanı sıra, mekanizma bağlantı performansının yani gecikmenin en az şekilde etkileneceği θ miktarını belirler. Mekanizma belirlenen θ nın üst sınırına kadar μ yü düşürür. Düşürülen maksimum kapasite hem ağ cihazının gelen paketleri zamanında işlemesini, hem de önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlar. Burada θ gelen averaj veri miktarı ve değişken kapasitesi arasında bir nevi tampon bölge oluşturur. Tampon bölge gelen veri iniş çıkışlarının performansı kötü yönde etkilememesi için ekstra kapasite sağlar. Burada sistem gelen veri akışını varyansına göre artırmalı veya azaltmalıdır. Bunun yanında, mekanizma maksimum kapasiteyi düşürüp yeni μ devreye girdikten sonra, mekanizma daha kolay bir hesaplama yöntemi kullanarak bir sonraki t zamanındaki gelecek veri miktarını tahmin eder. Tahmine göre μ, θ ile Önceki bölümlerde bahsedildiği gibi sistem iki parametreyi θ ve tahmin ağırlık katsayısını (a) belirlemesi gerekmektedir. Fakat sorun gelen veri akışının değişken olmasıdır ve bu iki parametrenin veri akışına göre tekrardan hesaplanması gerekmektedir. Ağ yapısı gibi çabuk karar mekanizmalarının önem arz ettiği ortamlarda bu optimizasyon probleminin de çabuk çözülmesi gerekmektedir. Gelen verinin değişken olması çözüm aralığının da (solution space) geniş olmasına sebebiyet vermektedir ve bu en iyi buluşsal (heuristik) yöntemlerle çözülebilmektedir. Yaygın bir algoritma olan Genetik Algoritma farklı problemlere uygulanabilir, stabil ve esneklik sağlamaktadır. Hem sürekli ve hem sürekli olmayan değişkenlerde kullanılabilir. Önerdiğimiz yavaşlama mekanizması birbiriyle yüksek ilişkili değişkenleri başarıyla optimize eder ve lokal minimum problemine karşı etkilidir. Yukarda saydığımız özellikleri göz ününde bulundurarak optimizasyon için Genetik Algoritma kullanılmıştır. Bir sonraki bölüm kısaca Genetik Algoritmayı açıklamaktadır. Genetik Algoritma Genetik Algoritma (GA), doğal seleksiyon ve genetik gibi evrimsel araçlara dayanan bir optimizasyon ve arama tekniğidir. İlk olarak Holland ve arkadaşları tarafından 1960'larda ve 1970'lerde geliştirilmiştir [9]. GA evrimsel algoritmalar içerisindeki en gelişmiş gruptur, araştırmalar alanında hızla gelişmektedir ve yaygın olarak kullanılmaktadır. GA olasılıksal süreç gerçekleştirerek çözüme ulaşır ve determinizme karşı dayanıklılık sağlar. Genellikle, GA bir fonksiyonun kromozom denilen optimum çözümünü, çözüm aralığında arayarak bulur. Kromozomlar

3 bir gurup genlerden oluşur ve bunlar bir fonksiyonun parametreleri olabilirler. Her bir kromozom amaç fonksiyonuyla alınan sonuca göre değerlendirilirler ve iyi sonuç veren kromozomlar bir sonraki jenerasyona iletilerek yeni kromozom üretmende kullanılırlar. Burada amaç fonksiyonu çok önemlidir. Bir veya birden fazla fonksiyon olabilir, bir kimyasal deney olabilir ve hatta bir deneyde insan gözlemleri bile olabilir [10]. Bu makalede GA detaylı bir şekilde anlatılmamıştır fakat bazı önemli referanslar önerilmiştir [11] [12] [13] [14]. 4. Simülasyon ve Sonuçları Simülasyon MATLAB kullanılarak yazılmış olup 3000 kod satırını içermektedir. Ayrıca MATLAB ın kapsamlı GA optimizasyon araç kutusu (toolbox) kullanılmıştır. MATLAB ın araç kutusu içerisindeki tüm opsiyonlar, GA optimizasyonunun çalışma prensibi ve aşamaları sırasıyla Tablo 1 de gösterilmiştir. Simülasyon içerisinde Tablo 1 de sıralanmış birçok opsiyonun arasından en yaygın ve başarılı genetik algoritma opsiyonları kullanılmıştır. Bu seçilmiş opsiyonlar Tablo 2 de verilmiş olup bu alandaki deneyimlerimiz neticesi oluşturulmuştur. Bunun yanında, ağ bağlantı üzerindeki gelen veri miktarı ve trafik karakteristiği umuma açık gerçek analiz sonuçlarını içeren MAWI [15] projesinin veri tabanından elde edilmiştir. Genel olarak simülasyonun ve yavaşlama mekanizmasının çalışma prensibi aşağıda özetlenmiştir. 1. Yavaşlama mekanizması 60 saniye boyunca verileri toplar ve bu veri grafiğine göre GA yı kullanarak θ ve a parametrelerini optimize eder 2. Yeni a değeri ile beraber Denklem 1 i kullanarak bir sonraki veri girişini tahmin eder 3. Bu tahmine göre yeni θ değerini hesaba katarak, gerekiyorsa μ artırır veya azaltır 4. Eğer ciddi bir performans (ör. yüksek ölçüde paket gecikmesi) kaybı olursa μ maksimum kapasiteye eşitlenir (yükseltir) ve 60 saniye veri toplama/analiz durumuna geçer ve yeni bir GA optimizasyonu başlatır. Tüm yukarda verilen aşamalar neticesinde bağlantı; μ nün maksimum kapasitenin altında olduğu tüm t süresince yavaş çalışması sebebiyle kaynakların az kullanımından dolayı enerji tasarrufunda bulunmuştur. GA Amaç Fonksiyonu (Objective Function) Yavaşlama mekanizmasın amaç fonksiyonu maliyet fonksiyonu olarak düşünülmüş olup toplam maliyeti düşürmeyi amaçlamıştır. Bu sebepten enerji ve performans bu fonksiyona dahil edilmiştir. Aşağıda Denklem 2 bu fonksiyonu vermektedir. C = k N a + S (2) Burada C Q, amaç fonksiyonunun değerini verir ve düşük olması hedeflenir. Bu sebeple sistem en az performans kaybı ile en fazla enerji tasarrufu sağlaması gerekir. N a N, başlangıçta N a = 0 ve performansın kötü etkilendiği her durumda bir artırılır. k = N a ve birden fazla performans düşüklüğüne toleransı azdır ve sonuç polinomyal olarak artar. Burada k değerinin kullanılmasındaki amaç mekanizmaya (sistemi kullanan operatöre) esneklik kazandırmasıdır. Bu değer, bağlantının performanstaki hassasiyetine göre (ör. gecikme toleranslı ağlar) yükseltilip, alçaltılabilir. Buda, GA optimizasyonunun enerjinin performansa karşı daha fazla tolerans sağlamasına olanak sağlar. S Q, yavaşlama mekanizmasının toplam enerji tasarrufunu verir. Bu değer ne kadar büyük olursa, maliyet fonksiyonun değeri o kadar düşük, ideal değeri verir. Tablo 1. Genetik algoritma optimizasyonunun aşamaları sırasıyla gösterilmiş olup, bu aşamalara karşılık gelen MATLAB içerisindeki opsiyonlar tabloda sunulmuştur. GA aşamaları 1. İlk popülasyonun oluşturulması 2. Her bir kromozomun maliyetinin hesaplanması 3. Kromozomların sıralanması ve ölçeklenmesi 4. Kromozomların çaprazlama için seçilmesi 5. Çaprazlamanın yapılması 6. Kromozomların mutasyona uğraması 7. Bitirme kriteri sağlanana kadar jenerasyonların tekrar edilmesi Opsiyonlar (Options) Tekdüze (uniform), doğrusal mümkünlük (linear feasible) Probleme özgü amaç fonksiyonu Rütbe (rank), doğrusal kaydırma (shift linear), orantılı (proportional), üst (top) Kalan (remainder), tekdüze (uniform), olasılıklı tekdüze (stochastic uniform), rulet (roulette), turnuva (tournament) Ara (intermediate), buluşsal (heuristic), dağınık (scattered), tek nokta (single point), iki nokta (two point), aritmetik (arithmetic) Tekdüze (uniform), uyarlanabilir mümkünlük (adaptable feasible) Jenerasyon sayısı (number of generations), maksimum maliyet (max cost), geçen süre (elapsed time), durağan jenerasyonlar (stall generations) Tablo 2. Simülasyonda analiz edilen Genetik Algoritma opsiyonları. Ölçekleme (Scaling) Rütbe (Rank) Orantılı (Proportional) Seçme (Selecting) Rulet (Roulete) Turnuva (Tournament) Çaprazlama (Crossover) Buluşsal (Heuristic) Aritmetik (Arithmetic) Simülasyon Sonuçları Simülasyon GA optimizasyonunda Tablo 3 deki setler kullanılmıştır. Her bir GA optimizasyon seti 1000 durağan jenerasyona kadar yapılmış olup her bir set 300 kere tekrarlanmıştır. Bu bölümde tekrarlanan tüm setlerin enerji tasarrufu, GA optimizasyon süresi ve performans kaybı dağılımları boxplot olarak sunulmuştur. Şekil 2 Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonlarının önerilen yavaşlama mekanizmasının optimizasyonu sonucu üretilen enerji tasarrufunun dağılımını % cinsinden sunmaktadır. Şeklin x ekseninde Tablo 2 deki kombinasyonlar (GA opsiyonları) gösterilmiştir. Her bir set kutucuğunun alt çizgisi, eğer aykırı değer yoksa, 300 adet GA optimizasyonun bulduğu en az enerji tasarrufu (en kötü) değerini göstermektedir. Birinci, ikinci ve üçüncü dörtebirlik değerle birlikte en üst çizgi tekrarlanan GA optimizasyonları içerisindeki en yüksek (en iyi) enerji tasarrufunu göstermektedir. Şekilde görüldüğü gibi her bir GA optimizasyon setinin en yüksek enerji tasarrufu diğer setlerdekiyle aynı olduğu gözlemektedir. Fakat averaj enerji

4 tasarrufu Set3 ve Set5 en yüksek değeri vermektedir. Bunun en önemli sebeplerinden bir tanesi buluşsal opsiyon başarı miktarını akılda tutarak buna göre kromozomu işleme dahil etmesi, bunun neticesinde maliyet fonksiyonunun en yüksek değerler vermesini sağlamasıdır. Bunun yanında rütbe opsiyonu adaylar arasındaki farklılığın fazla açılmasına izin vermeyerek en iyi aday seçme aşamasında birçok adayı dahil ederek çeşitliliği sağlamak suretiyle daha başarılı optimizasyonlar gerçekleştirmektedir. sonuçlar üretmektedir. Set5 ile ağ bağlantısındaki averaj enerji tasarrufu, maksimim enerji kullanımına %53 oranla sağlanabilir. Tablo 3. Simülasyon GA optimizasyonunda kullanılan opsiyonlar setler halinde sunmaktadır. Ölçekleme Seçme Çaprazlama Set1 Orantılı Turnuva Buluşsal Set2 Rütbe Turnuva Aritmetik Set3 Rütbe Rulet Buluşsal Set4 Rütbe Rulet Aritmetik Set5 Rütbe Turnuva Buluşsal Set6 Orantılı Turnuva Aritmetik Tablo 4. Simülasyon ve yavaşlama mekanizmasında kullanılan tüm opsiyonları ve değerlerini göstermektedir. Opsiyonlar Değerleri Popülasyon boyutu 10 İlk popülasyon Doğrusal mümkünlük Ölçekleme Tablo 3 Seçme Tablo 3 Turnuva boyutu 4 Mutasyon Uyarlanabilir mümkünlük Çaprazlama Tablo 3 Oran (buluşsal) 1.2 Elit sayısı 2 Çaprazlama kesiri 0.5 Maksimum jenerasyon sayısı Maksimum optimizasyon süresi saniye Durağan jenerasyonlar 1000 Şekil 2. Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonlarının önerilen yavaşlama mekanizmasının optimizasyonu sonucu üretilen enerji tasarrufunun dağılımını % cinsinden sunmaktadır. Şekil 3 Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonlarının önerilen yavaşlama mekanizmasının optimizasyon süre dağılımını saniye biriminde sunmaktadır. Şekilde görüldüğü üzere Set2 optimizasyon süresi en kısa olandır. Bunun en önemli sebeplerinden bir tanesi aritmetik opsiyonlarının daha kısa sürede optimizasyon sağlaması ve rulet opsiyonunu genelde yavaş çalışmasıdır. Set2 nin haricinde, Set4 ve Set5 düşük varyasyonla hızlı optimizasyon kombinasyonları olarak görülmektedir. Şekil 4. Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonları tarafından optimize edilmiş yavaşlama mekanizmasının performans üzerindeki etkisi sunulmaktadır. Burada en önemli performans metriklerinden paket gecikmesi dağılımı ms (milisaniye) cinsinden verilmiştir [17]. Set4 enerji tasarrufu ve optimizasyon süresinde iyi sonuçlar vermemesine rağmen, burada iyi bir paket gecikme değeri vermektedir. Buradan da anlaşılacağı üzere enerji tasarrufu ve performans ters orantılıdır. Sonuçlara bakılacak olursa seçilmiş GA opsiyonlarının birçoğu birbirine yakın, iyi sonuçlar vermektedir. Özellikle Set3 ve Set5 enerji tasarrufu yönünden iyi sonuçlar vermektedir. Fakat bir kombinasyon seçilecek olursa hem performans yönünden hem de optimizasyon süresi olarak Set5 yani rütbe, turnuva ve buluşsal opsiyonlar daha iyi Şekil 3. Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonlarının önerilen yavaşlama mekanizmasının optimizasyon süre dağılımını saniye biriminde sunmaktadır. 5. Sonuç Bu çalışmada, ağ cihazlarındaki (yönlendirici / anahtarlama) bağlantıların maksimum kapasitesini veri miktarına göre otomatik olarak ayarlayabilmesi için gerekli olan yavaşlama mekanizmasını kısaca sunmuş olup mekanizmanın parametrelerini değişken veri miktarına göre optimize edilmesinde kullanılan Genetik Algoritma (GA) parametreleri karşılaştırılmıştır. Seçilen GA parametreleri bağlantının kapasitesini verinin hacmine göre azaltıp artırarak enerji tasarrufu sağlamaktadır. Bunu yaparken en önemli performans metriklerinden gecikme metriği kullanılmıştır. Deney sonuçlarına göre, orantılı ölçekleme, turnuva seçme ve buluşsal çaprazlama parametreleri enerji

5 tasarrufu optimizasyon süresi ve performans testlerinde diğerlerinden daha iyi sonuçlar vermiş, %53 oranda enerji tasarrufu sağlamıştır. Ayrıca bu çalışma, önerilen yavaşlama mekanizmasının ve optimizasyon sonuçları çabuk karar mekanizmalarının ve performansın önemli olduğu veri trafiği gibi büyük ölçüde değişken ortamlarda başarıyla kullanılabileceğinin göstermiştir. [5] C. Gunaratne, K. Christensen, Ethernet Adaptive Link Rate: System Design and Performance Evaluation, Proc. 31st IEEE Conf. Local Computer Networks (LCN 2006), Tampa, FL, USA, pp , Nov [6] C. Gunaratne, K. Christensen, B. Nordman and S. Suen, Reducing the Energy Consumption of Ethernet with Adaptive Link Rate (ALR), IEEE Transactions on Computers, vol. 57, issue 4, April 2008 pp [7] R. Bolla, R. Bruschi, F. Davoli, and F. Cucchietti, Energy Efficiency in the Future Internet: A Survey of Existing Approaches and Trends in Energy-Aware Fixed Network Infrastructures, IEEE Commun. Surveys and Tutorials, vol. 13, no. 2, 2nd qtr., pp , [8] D.C. Montgomery, G.C. Runger, Applied Statistics and Probability for Engineers. New York: Wiley, [9] J. H. Holland, Adaption in Natural and Artificial Systems. Ann Arbor, MI: Univ. Michigan Press, [10] R. L. Haupt and S. E. Haupt, Practical Genetic Algorithms. Newyork: John Wiley & Sons, Şekil 4. Tablo 3 ve Tablo 4 deki GA opsiyonları tarafından optimize edilmiş yavaşlama mekanizmasının performans üzerindeki etkisi sunulmaktadır. Burada en önemli performans metriklerinden paket gecikmesi dağılımı ms (milisaniye) cinsinden verilmiştir. 6. Kaynaklar [1] H. Abaci, G. Parr, S. McClean, A. Moore, L. Krug and L. Forgiel, Practical Energy Saving and Power- Workload Proportionality in a campus Environment, in Green Technologies Conference 2012 IEEE (GTC2012), Oklahoma, USA, pp. 1-6, April [2] S. Nedevschi, L. Popa, G. Iannaccone, S. Ratnasamy, and D. Wetherall, Reducing Network Energy Consumption via Sleeping and Rate-Adaptation, in Proceedings of USENIX NSDI, pp , [3] S. Nedevschi, J. Chandrashekar, J. Liu, B. Nordman, S. Ratnasamy, N. Taft, Skilled in the Art of Being Idle: Reducing Energy Waste in Networked Systems, Proc. 6th ACM/USENIX Symp. On Networked Systems Design and Implementation (NSDI 2009), Boston, MA, USA, pp , Apr [4] J. Chabarek, C. Estan, J. Sommers, P. Barford, D. Tsiang, S. Wright, Power Awareness in Network Design and Routing, Proc. IEEE 27th IEEE Conf. on Computer Communications (INFOCOM 2008), Phoenix, AZ, pp , April [11] S. N. Sivanandam and S. N. Deepa. Introduction to Genetic Algorithms. Springer Verlag, [12] M. Gen, R. Cheng, L. Lin. Network models and optimization: Multiobjective genetic algorithm approach. Springer [13] H. Jung, A. Hwang, and M. Pedram, Predictive-flowqueue-based energy optimization for gigabit ethernet controllers, IEEE Transactions on Very Large Scale Integration (VLSI) Systems, vol. 17, pp , [14] MATHWORKS, Genetic Algorithm, help/toolbox/ gads/f6010dfi3.html. [15] MAWI Working group, [16] F. Idzikowski, E. Bonetto, L. Chiaraviglio, A. Cianfrani, A. Coiro, R. Duque, Y. Ye, "TREND in energy-aware adaptive routing solutions," Communications Magazine, IEEE (2013): [17] F, Francois, N. Wang, K. Moessner, S. Georgoulas, K. Xu, "On IGP link weight optimization for joint energy efficiency and load balancing improvement." Computer Communications (2014).

Genetik Algoritmalar. Bölüm 1. Optimizasyon. Yrd. Doç. Dr. Adem Tuncer E-posta:

Genetik Algoritmalar. Bölüm 1. Optimizasyon. Yrd. Doç. Dr. Adem Tuncer E-posta: Genetik Algoritmalar Bölüm 1 Optimizasyon Yrd. Doç. Dr. Adem Tuncer E-posta: adem.tuncer@yalova.edu.tr Optimizasyon? Optimizasyon Nedir? Eldeki kısıtlı kaynakları en iyi biçimde kullanmak olarak tanımlanabilir.

Detaylı

Yeşil Veri Merkezlerinde Enerji Verimliliği

Yeşil Veri Merkezlerinde Enerji Verimliliği Yeşil Veri Merkezlerinde Enerji Verimliliği Özet: Yüksek enerji tüketimi nedeniyle veri merkezlerinin artan ekonomik ve çevresel maliyeti büyük bir sorun haline geliyor. "Yeşil Veri Merkezleri", veri merkezleri

Detaylı

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Zeki Optimizasyon Teknikleri Zeki Optimizasyon Teknikleri Genetik Algoritma (Genetic Algorithm) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Genetik Algoritma 1970 li yıllarda John Holland tarafından geliştirilmiştir. 1989 yılında David E. Goldberg Genetik

Detaylı

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ Resul KARA Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi Bölümü Teknik Eğitim Fakültesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 81100,

Detaylı

Genetik Algoritmalar (GA) Genetik Algoritmalar Đçerik Nesin Matematik Köyü E rim Ç lı l ş ı ta t yı Nisan, 2012 Mustafa Suphi Erden

Genetik Algoritmalar (GA) Genetik Algoritmalar Đçerik Nesin Matematik Köyü E rim Ç lı l ş ı ta t yı Nisan, 2012 Mustafa Suphi Erden Genetik Algoritmalar Nesin Matematik Köyü Evrim Çalıştayı 20-23 Nisan, 202 Genetik Algoritmalar (GA Đçerik Biyolojiden esinlenme GA nın özellikleri GA nın unsurları uygulama Algoritma Şema teoremi Mustafa

Detaylı

KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI

KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI Hatice YANIKOĞLU a, Ezgi ÖZKARA a, Mehmet YÜCEER a* İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği

Detaylı

EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms)

EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms) 2017-2018 Güz Yarıyılı EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms) 4 Genetik Algoritma Örnek Uygulamalar (Sırt Çantası Problemi, Sınav Programı Çizelgeleme) Yrd. Doç. Dr. İbrahim

Detaylı

GENETİK ALGORİTMA ÖZNUR CENGİZ HİLAL KOCA

GENETİK ALGORİTMA ÖZNUR CENGİZ HİLAL KOCA GENETİK ALGORİTMA ÖZNUR CENGİZ 201410306014 HİLAL KOCA 150306024 GENETİK ALGORİTMA Genetik Algoritma yaklaşımının ortaya çıkışı 1970 lerin başında olmuştur. 1975 te John Holland ın makine öğrenmesi üzerine

Detaylı

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Zeki Optimizasyon Teknikleri Zeki Optimizasyon Teknikleri Tabu Arama (Tabu Search) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Tabu Arama 1986 yılında Glover tarafından geliştirilmiştir. Lokal minimum u elimine edebilir ve global minimum u bulur. Değerlendirme

Detaylı

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008 Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme Tahir Emre KALAYCI 21 Mart 2008 Gündem Genel Bilgi Alınan Dersler Üretilen Yayınlar Yapılması Planlanan Doktora Çalışması Kablosuz Sensör Ağlar Yapay Zeka Teknikleri

Detaylı

Fonksiyon Optimizasyonunda Genetik Algoritmalar

Fonksiyon Optimizasyonunda Genetik Algoritmalar 01-12-06 Ümit Akıncı Fonksiyon Optimizasyonunda Genetik Algoritmalar 1 Fonksiyon Optimizasyonu Fonksiyon optimizasyonu fizikte karşımıza sık çıkan bir problemdir. Örneğin incelenen sistemin kararlı durumu

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALAR. Araş. Gör. Nesibe YALÇIN BİLECİK ÜNİVERSİTESİ

GENETİK ALGORİTMALAR. Araş. Gör. Nesibe YALÇIN BİLECİK ÜNİVERSİTESİ GENETİK ALGORİTMALAR Araş. Gör. Nesibe YALÇIN BİLECİK ÜNİVERSİTESİ GENETİK ALGORİTMALAR Genetik algoritmalar, Darwin in doğal seçim ve evrim teorisi ilkelerine dayanan bir arama ve optimizasyon yöntemidir.

Detaylı

Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması

Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması Özay CAN, Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik/Elektronik Mühendisliği Kapsam Giriş Hibrit Sistem ve Güç

Detaylı

YZM 5257 YAPAY ZEKA VE UZMAN SİSTEMLER DERS#6: GENETİK ALGORİTMALAR

YZM 5257 YAPAY ZEKA VE UZMAN SİSTEMLER DERS#6: GENETİK ALGORİTMALAR YZM 5257 YAPAY ZEKA VE UZMAN SİSTEMLER DERS#6: GENETİK ALGORİTMALAR Sınıflandırma Yöntemleri: Karar Ağaçları (Decision Trees) Örnek Tabanlı Yöntemler (Instance Based Methods): k en yakın komşu (k nearest

Detaylı

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Hüseyin Fidan, Vildan Çınarlı, Muhammed Uysal, Kadriye Filiz Balbal, Ali Özdemir 1, Ayşegül Alaybeyoğlu 2 1 Celal Bayar Üniversitesi, Matematik Bölümü, Manisa

Detaylı

GridAE: Yapay Evrim Uygulamaları için Grid Tabanlı bir Altyapı

GridAE: Yapay Evrim Uygulamaları için Grid Tabanlı bir Altyapı GridAE: Yapay Evrim Uygulamaları için Grid Tabanlı bir Altyapı Erol Şahin Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara, Türkiye 2. ULUSAL GRİD ÇALIŞTAYI, 1-2 Mart 2007, TÜBİTAK,

Detaylı

GENETİK ALGORİTMA İLE RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT SAYISI SEÇİMİ

GENETİK ALGORİTMA İLE RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT SAYISI SEÇİMİ VI. Ulusal Temiz Enerji Sempozyumu UTES 2006 25 27 Mayıs 2006, Isparta Sf.756 764 GENETİK ALGORİTMA İLE RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT SAYISI SEÇİMİ Nida Nurbay ve Ali Çınar Kocaeli Üniversitesi Tek. Eğt. Fak. Makine

Detaylı

Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu

Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu th International Adanced Technologies Symposium (IATS ), -8 May 20, Elazığ, Turkey Tabakalı Kompozit Bir Malzemenin Genetik Algoritma Yöntemiyle Rijitlik Optimizasyonu Ö. Soykasap e K. B. Sugözü Afyon

Detaylı

METASEZGİSEL YÖNTEMLER. Genetik Algoritmalar

METASEZGİSEL YÖNTEMLER. Genetik Algoritmalar METASEZGİSEL YÖNTEMLER Genetik Algoritmalar 1970 li yıllarda John Holland tarafından geliştirilmiştir. 1989 yılında David E. Goldberg Genetik Genetik Algoritma Algoritma Uygulamaları üzerine klasik eser

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik&Elektronik Mühendisliği

Detaylı

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gürol Erdoğan 1, Mustafa Yıldız 1, Mehmet Erdem Türsem 2, Selahattin Kuru 1 1 Enformatik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Işık Üniversitesi, İstanbul

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (II) BİNARİ KODLANMIŞ GA Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik&Elektronik Mühendisliği

Detaylı

Evrimsel Çok amaçlı eniyileme. Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010

Evrimsel Çok amaçlı eniyileme. Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010 Evrimsel Çok amaçlı eniyileme Tahir Emre Kalaycı Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 25 Mart 2010 Gündem Çok amaçlı eniyileme Giriş Evrimsel çok amaçlı eniyileme Sonuç Giriş Gerçek dünya problemleri

Detaylı

Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANKARA

Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANKARA i GENETİK ALGORİTMA YAKLAŞIMIYLA ATÖLYE ÇİZELGELEME Serdar BİROĞUL YÜKSEK LİSANS TEZİ (ELEKTRİK EĞİTİMİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2005 ANKARA ii Serdar BİROĞUL tarafından hazırlanan

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALAR BÜŞRA GÜRACAR

GENETİK ALGORİTMALAR BÜŞRA GÜRACAR GENETİK ALGORİTMALAR BÜŞRA GÜRACAR 201420404036 İÇERİK Genetik Algoritmanın, Amacı Kullanım Alanları Kavramları Uygulama Adımları Parametreler Genetik Algoritma Kodlama Türleri Genetik Algoritma Genetik

Detaylı

İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği

İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği CBÜ - Malzeme Mühendisliği Bölümü Ofis: Mühendislik Fakültesi A Blok Ofis no:311 Tel: 0 236 2012404 E-posta :emre.yalamac@cbu.edu.tr YARDIMCI KAYNAKLAR Mühendiler

Detaylı

Sigma 2006/2 Araştırma Makalesi / Research Article THE SIMULATION AND OPTIMIZATION OF LIFT CONTROL SYSTEMS WITH GENETIC ALGORITHMS

Sigma 2006/2 Araştırma Makalesi / Research Article THE SIMULATION AND OPTIMIZATION OF LIFT CONTROL SYSTEMS WITH GENETIC ALGORITHMS Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 2006/2 Araştırma Makalesi / Research Article THE SIMULATION AND OPTIMIZATION OF LIFT CONTROL SYSTEMS WITH GENETIC

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - I

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - I YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - I /0 İçerik Matematiksel Modelin Kurulması Grafik Çözüm DP Terminolojisi DP Modelinin Standart Formu DP Varsayımları 2/0 Grafik Çözüm İki değişkenli (X, X2) modellerde kullanılabilir,

Detaylı

Geriye Yayılım ve Levenberg Marquardt Algoritmalarının YSA Eğitimlerindeki Başarımlarının Dinamik Sistemler Üzerindeki Başarımı. Mehmet Ali Çavuşlu

Geriye Yayılım ve Levenberg Marquardt Algoritmalarının YSA Eğitimlerindeki Başarımlarının Dinamik Sistemler Üzerindeki Başarımı. Mehmet Ali Çavuşlu Geriye Yayılım ve Levenberg Marquardt Algoritmalarının YSA Eğitimlerindeki Başarımlarının Dinamik Sistemler Üzerindeki Başarımı Mehmet Ali Çavuşlu Özet Yapay sinir ağlarının eğitiminde genellikle geriye

Detaylı

Gezgin Satıcı Probleminin İkili Kodlanmış Genetik Algoritmalarla Çözümünde Yeni Bir Yaklaşım. Mehmet Ali Aytekin Tahir Emre Kalaycı

Gezgin Satıcı Probleminin İkili Kodlanmış Genetik Algoritmalarla Çözümünde Yeni Bir Yaklaşım. Mehmet Ali Aytekin Tahir Emre Kalaycı Gezgin Satıcı Probleminin İkili Kodlanmış Genetik Algoritmalarla Çözümünde Yeni Bir Yaklaşım Mehmet Ali Aytekin Tahir Emre Kalaycı Gündem Gezgin Satıcı Problemi GSP'yi Çözen Algoritmalar Genetik Algoritmalar

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (III)

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (III) GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (III) Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik&Elektronik Mühendisliği Bölümü Konuralp 81620

Detaylı

2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI Tanım

2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI Tanım 2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI 2.1. Tanım Regresyon analizi, bir değişkenin başka bir veya daha fazla değişkene olan bağımlılığını inceler. Amaç, bağımlı değişkenin kitle ortalamasını, açıklayıcı

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik&Elektronik Mühendisliği Bölümü Konuralp 81620 Düzce

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Uygulamalarında Yapay Zekâ. Ders 1- Yapay Zekâya Giriş. Erhan AKDOĞAN, Ph.D.

Mekatronik Mühendisliği Uygulamalarında Yapay Zekâ. Ders 1- Yapay Zekâya Giriş. Erhan AKDOĞAN, Ph.D. Mekatronik Mühendisliği Uygulamalarında Yapay Zekâ Ders 1- Yapay Zekâya Giriş Erhan AKDOĞAN, Ph.D. Yapay Zekâ nedir?! İnsanın düşünme ve karar verme yeteneğini bilgisayarlar aracılığı ile taklit etmeye

Detaylı

Bilgisayar Ağları Computer Networks

Bilgisayar Ağları Computer Networks Bilgisayar Ağları Computer Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, James Kurose, Keith Ross, Computer Networking: A Top-Down Approach 6/e,

Detaylı

13. Olasılık Dağılımlar

13. Olasılık Dağılımlar 13. Olasılık Dağılımlar Mühendislik alanında karşılaşılan fiziksel yada fiziksel olmayan rasgele değişken büyüklüklerin olasılık dağılımları için model alınabilecek çok sayıda sürekli ve kesikli fonksiyon

Detaylı

TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ. M. Levent Koç* Can E. Balas**

TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ. M. Levent Koç* Can E. Balas** TAŞ DOLGU DALGAKIRANLARIN GENETİK ALGORİTMA İLE GÜVENİRLİK ANALİZİ M. Levent Koç* Can E. Balas** (*) Yrd. Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Sivas Tel:

Detaylı

Duyarlılık analizi, bir doğrusal programlama probleminde belirlenen katsayı değerlerinin

Duyarlılık analizi, bir doğrusal programlama probleminde belirlenen katsayı değerlerinin DUYARLILIK ANALİZİ Duyarlılık analizi, bir doğrusal programlama probleminde belirlenen katsayı değerlerinin değişmesinin problemin optimal çözümü üzerine etkisini incelemektedir. Oluşturulan modeldeki

Detaylı

BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm

BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm BBO Algoritmasının Optimizasyon Başarımının İncelenmesi Optimization Performance Investigation of BBO Algorithm Tufan İNAÇ 1, Cihan KARAKUZU 2 1 Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı Bilecik Şeyh Edebali

Detaylı

Kaotik Tabanlı Diferansiyel (Farksal) Gelişim Algoritması

Kaotik Tabanlı Diferansiyel (Farksal) Gelişim Algoritması Kaotik Tabanlı Diferansiyel (Farksal) Gelişim Algoritması 1 Mehmet Eser * 1 Uğur Yüzgeç 1 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 111, Gülümbe, Bilecik 1. Giriş Abstract Differential

Detaylı

Sigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM

Sigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 6/ Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM Fügen TORUNBALCI

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (I)

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (I) Bu notlar D. Coley ve S. Haupt ın Kitaplarından Yararlanarak Hazırlanmıştır. GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (I) Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr

Detaylı

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ 1 BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel

Detaylı

LOGİSTİC DAĞILIM VE RANDOM SAYI ÜRETİMİ

LOGİSTİC DAĞILIM VE RANDOM SAYI ÜRETİMİ C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı, 9 LOGİSTİC DAĞILIM VE RANDOM SAYI ÜRETİMİ Yalçın KARAGÖZ Cumhuriyet Üniversitesi, İ.İ.B.F. İşletme Bölümü Özet Bu çalışmada logistic dağılım hakkında

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 2303

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 2303 Dersi Veren Birim: Endüstri Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: İSTATİSTİK I Dersin Orjinal Adı: İSTATİSTİK I Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans Dersin Kodu: END 0 Dersin Öğretim

Detaylı

2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics

2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics 2011 Third International Conference on Intelligent Human-Machine Systems and Cybernetics Özet: Bulanık bir denetleyici tasarlanırken karşılaşılan en önemli sıkıntı, bulanık giriş çıkış üyelik fonksiyonlarının

Detaylı

Parametrik Olmayan İstatistik. Prof. Dr. Cenk ÖZLER

Parametrik Olmayan İstatistik. Prof. Dr. Cenk ÖZLER Parametrik Olmayan İstatistik Prof. Dr. Cenk ÖZLER Not: Beklenen Frekansı 5 in altında olan gruplar varsa, bu gruplar bir önceki veya bir sonraki grupla birleştirilir. Hipotezler χ 2 Dağılışa Uyum Testi

Detaylı

Esnek Hesaplamaya Giriş

Esnek Hesaplamaya Giriş Esnek Hesaplamaya Giriş J E O L O J İ M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ A. B. D. E S N E K H E S A P L A M A Y Ö N T E M L E R İ - I DOÇ. DR. ERSAN KABALCI Esnek Hesaplama Nedir? Esnek hesaplamanın temelinde yatan

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1

Bilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Bilgisayar Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Mühendislik Nedir? Mühendislik, bilim ve matematiğin yararlı cihaz ve sistemlerin üretimine uygulanmasıdır. Örn: Elektrik mühendisleri, elektronik

Detaylı

MIT OpenCourseWare Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009

MIT OpenCourseWare Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009 MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu 14.30 Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009 Bu materyale atıfta bulunmak ve kullanım koşulları için http://ocw.mit.edu/terms sayfasını ziyaret ediniz.

Detaylı

Tek Değişkenli Optimizasyon OPTİMİZASYON. Gradient Tabanlı Yöntemler. Bisection (İkiye Bölme) Yöntemi

Tek Değişkenli Optimizasyon OPTİMİZASYON. Gradient Tabanlı Yöntemler. Bisection (İkiye Bölme) Yöntemi OPTİMİZASYON Gerçek hayatta, çok değişkenli optimizasyon problemleri karmaşıktır ve nadir olarak problem tek değişkenli olur. Bununla birlikte, tek değişkenli optimizasyon algoritmaları çok değişkenli

Detaylı

Adana Toplu Taşıma Eğilimleri

Adana Toplu Taşıma Eğilimleri Adana Toplu Taşıma Eğilimleri Doç. Dr. Mustafa Gök Elektrik Elektronik Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı 13.06.2014 Doç. Dr. Mustafa Gök (Ç. Ü.) Adana Toplu Taşıma Eğilimleri 13.06.2014

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ KİMYA ANABİLİM DALI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ KİMYA ANABİLİM DALI İlaç Tasarımında Yeni Yazılımların Geliştirilmesi: Elektron Konformasyonel-Genetik Algoritma Metodu ile Triaminotriazin Bileşiklerinde Farmakofor Belirlenmesi ve Nicel Biyoaktivite Hesabı; ERCİYES ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... v GİRİŞ... 1 1. İSTATİSTİK İN TARİHÇESİ... 1 2. İSTATİSTİK NEDİR?... 3 3. SAYISAL BİLGİDEN ANLAM ÇIKARILMASI... 4 4. BELİRSİZLİĞİN ELE ALINMASI... 4 5. ÖRNEKLEME... 5 6. İLİŞKİLERİN

Detaylı

RÜZGAR ÇİFTLİĞİ POTANSİYELİNİN GÜVENİLİRLİĞE DAYALI TEORİK DAĞILIMI

RÜZGAR ÇİFTLİĞİ POTANSİYELİNİN GÜVENİLİRLİĞE DAYALI TEORİK DAĞILIMI RÜZGAR ÇİFTLİĞİ POTANSİYELİNİN GÜVENİLİRLİĞE DAYALI TEORİK DAĞILIMI Serkan Eryılmaz 1 ve Femin Yalçın 2 1 Atılım Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, serkan.eryilmaz@atilim.edu.tr 2 İzmir Katip

Detaylı

DC Motorlarda Maksimum Verimin Genetik Algoritma Kullanılarak Optimizasyonu. Optimization of DC Motors Maximum Efficiency Using Genetic Algorithm

DC Motorlarda Maksimum Verimin Genetik Algoritma Kullanılarak Optimizasyonu. Optimization of DC Motors Maximum Efficiency Using Genetic Algorithm DC Motorlarda Maksimum Verimin Genetik Algoritma Kullanılarak Optimizasyonu *1 Kürşat M. KARAOĞLAN and *2 Metin ZEYVELİ 1 Mekatronik Mühendisliği, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük Üniversitesi, Karabük,

Detaylı

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

SEZGİSEL ALGORİTMA KULLANILARAK RÜZGÂR ÇİFTLİKLERİNİN GÜÇ SİSTEMİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Öğr. Gör. Mehmet Fatih Tefek Doç. Dr.

SEZGİSEL ALGORİTMA KULLANILARAK RÜZGÂR ÇİFTLİKLERİNİN GÜÇ SİSTEMİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Öğr. Gör. Mehmet Fatih Tefek Doç. Dr. SEZGİSEL ALGORİTMA KULLANILARAK RÜZGÂR ÇİFTLİKLERİNİN GÜÇ SİSTEMİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Öğr. Gör. Mehmet Fatih Tefek Doç. Dr. Harun Uğuz * Rüzgâr kaynaklı enerji üretimi, yenilenebilir enerji kaynakları

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Bu bölümde eşitsizlik kısıtlarına bağlı bir doğrusal olmayan kısıta sahip problemin belirlenen stasyoner noktaları

Detaylı

BASKIN GEN SEÇİMİ OPERATÖRÜNE DAYALI GENETİK ALGORİTMA MODELİ

BASKIN GEN SEÇİMİ OPERATÖRÜNE DAYALI GENETİK ALGORİTMA MODELİ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 26, No 4, 869-875, 20 Vol 26, No 4, 869-875, 20 BASKIN GEN SEÇİMİ OPERATÖRÜNE DAYALI GENETİK ALGORİTMA MODELİ Adem KALINLI, Özgür AKSU

Detaylı

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi. Dersi Veren Öğretim Üyeleri: Yrd. Doç. Dr. Özge ANDİÇ ÇAKIR. Prof. Dr. Murat ELİBOL FİNAL SINAVI

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi. Dersi Veren Öğretim Üyeleri: Yrd. Doç. Dr. Özge ANDİÇ ÇAKIR. Prof. Dr. Murat ELİBOL FİNAL SINAVI Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Dersi Veren Öğretim Üyeleri: Yrd. Doç. Dr. Özge ANDİÇ ÇAKIR Prof. Dr. Murat ELİBOL FİNAL SINAVI Ödevi Hazırlayan: Özge AKBOĞA 91100019124 (Doktora) Güz,2012 İzmir 1

Detaylı

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik IE 220 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

KATMANLI KOMPOZİT KİRİŞLERİN GENETİK ALGORİTMA İLE OPTİMİZASYONU

KATMANLI KOMPOZİT KİRİŞLERİN GENETİK ALGORİTMA İLE OPTİMİZASYONU KATMANLI KOMPOZİT KİRİŞLERİN GENETİK ALGORİTMA İLE OPTİMİZASYONU Fatih Karaçam ve Taner Tımarcı Trakya Üniversitesi, MMF Makine Mühendisliği Bölümü 030 Edirne e-mail: tanert@trakya.edu.tr Bu çalışmada

Detaylı

Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik II IE 202 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Olasılık

Detaylı

Zaman Serileri-1. If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr.

Zaman Serileri-1. If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Zaman Serileri-1 If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören Zaman Serisi nedir? Kronolojik sırayla elde edilen verilere

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Regresyon Analizi... 1 1.2. Uygulama Alanları ve Veri Setleri... 2 1.3. Regresyon Analizinde Adımlar... 3 1.3.1. Problemin İfadesi... 3 1.3.2. Konu ile İlgili Potansiyel

Detaylı

Sandvik Coromant Türkiye

Sandvik Coromant Türkiye Sandvik Coromant Türkiye Metin Arıkfidan Coromant Müdürü +90 216 453 0 740 metin.arikfidan@sandvik.com Safety first At Sandvik Coromant safety is our top priority Emergency Exit Assembly Point Emergency

Detaylı

Doğrusal Anten Dizisi Işıma Diyagramının Sentezi İçin Konveks-Genetik- Taguchi Algoritmalarına Dayalı Yeni Bir Karma Optimizasyon Yaklaşımı

Doğrusal Anten Dizisi Işıma Diyagramının Sentezi İçin Konveks-Genetik- Taguchi Algoritmalarına Dayalı Yeni Bir Karma Optimizasyon Yaklaşımı Doğrusal Anten Dizisi Işıma Diyagramının Sentezi İçin Konveks-Genetik- Taguchi Algoritmalarına Dayalı Yeni Bir Karma Optimizasyon Yaklaşımı A New Hybrid Optimization Approach based on Convex-Genetic-Taguchi

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri

Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik (solar) Sistemler ve Bileşenleri Fotovoltaik sistemlerin güneş enerjisinden elektrik enerjisi ürettiğini bilmekteyiz. Ancak bu şekilde elektrik

Detaylı

EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms) Genetik Algoritma

EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms) Genetik Algoritma 2017-2018 Güz Yarıyılı Balıkesir Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü EMM4131 Popülasyon Temelli Algoritmalar (Population-based Algorithms) 3 Genetik Algoritma Yrd. Doç. Dr. İbrahim KÜÇÜKKOÇ Web:

Detaylı

Simpleks Yönteminde Kullanılan İlave Değişkenler (Eşitliğin yönüne göre):

Simpleks Yönteminde Kullanılan İlave Değişkenler (Eşitliğin yönüne göre): DP SİMPLEKS ÇÖZÜM Simpleks Yöntemi, amaç fonksiyonunu en büyük (maksimum) veya en küçük (minimum) yapacak en iyi çözüme adım adım yaklaşan bir algoritma (hesaplama yöntemi) dir. Bu nedenle, probleme bir

Detaylı

PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4]

PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4] PROSES TASARIMINA GİRİŞ [1-4] KAYNAKLAR 1. J.M. Coulson, J.F. Richardson ve R.K. Sinnot, 1983. Chemical Engineering V: 6, Design, 1st Ed., Pergamon, Oxford. 2. M.S. Peters ve K.D. Timmerhaus, 1985. Plant

Detaylı

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri Mehmet YILMAZ mehmetyilmaz@ankara.edu.tr 10 KASIM 2017 14. HAFTA 8 Tek kanallı, Sonsuz Kapasiteli, Servis Süreleri Keyfi Dağılımlı Kuyruk Sistemi M/G/1/

Detaylı

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-5

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-5 Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-5 Sağlık Kurumlarında Tahmini Stok Hesaplamaları (devam) ÖĞR. GÖR. HÜSEYİN ARI Malzeme Yönetimi Uygulama Senaryosu KANAL KURULAMA M.15 Kod Malzemeler Temin KAĞIDI

Detaylı

Bu bölümde; Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi anlatılacaktır.

Bu bölümde; Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi anlatılacaktır. ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME TOPSIS (Technique For Order Preference By Similarity To Ideal Solution) PROF. DR. İBRAHİM ÇİL 1 Bu bölümde; Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi anlatılacaktır.

Detaylı

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Zeki Optimizasyon Teknikleri Zeki Optimizasyon Teknikleri Ara sınav - 25% Ödev (Haftalık) - 10% Ödev Sunumu (Haftalık) - 5% Final (Proje Sunumu) - 60% - Dönem sonuna kadar bir optimizasyon tekniğiyle uygulama geliştirilecek (Örn:

Detaylı

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-2. Hafta

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-2. Hafta GİRİŞ OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-2. Hafta Mühendislik açısından bir işin tasarlanıp, gerçekleştirilmesi yeterli değildir. İşin en iyi çözüm yöntemiyle en verimli bir şekilde yapılması bir anlam ifade eder.

Detaylı

AERODİNAMİK KUVVETLER

AERODİNAMİK KUVVETLER AERODİNAMİK KUVVETLER Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir Bir uçak üzerinde meydana gelen aerodinamik kuvvetlerin bileşkesi ( ); uçağın etrafından

Detaylı

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ Özgür ARMANERİ Dokuz Eylül Üniversitesi Özet Bu çalışmada, bir montaj hattı

Detaylı

BÖLÜM-6 BLOK DİYAGRAMLARI

BÖLÜM-6 BLOK DİYAGRAMLARI 39 BÖLÜM-6 BLOK DİYAGRAMLARI Kontrol sistemlerinin görünür hale getirilmesi Bileşenlerin transfer fonksiyonlarını gösterir. Sistemin fiziksel yapısını yansıtır. Kontrol giriş ve çıkışlarını karakterize

Detaylı

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik IE 220 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

OPTİMUM TOLERANSLARIN BELİRLENMESİNDE CEVAP YÜZEYİ YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME 1 Cenk ÖZLER 2

OPTİMUM TOLERANSLARIN BELİRLENMESİNDE CEVAP YÜZEYİ YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME 1 Cenk ÖZLER 2 D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi Cilt:1 Sayı:1, Yıl:006, ss: 71-83 OPTİMUM TOLERANSLARIN BELİRLENMESİNDE CEVAP YÜZEYİ YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME 1 Cenk ÖZLER ÖZET Bir montajı oluşturan bileşenlerin

Detaylı

Google Maps ve Genetik Algoritmalarla GSP Çözümü İçin Öneri

Google Maps ve Genetik Algoritmalarla GSP Çözümü İçin Öneri Google Maps ve Genetik Algoritmalarla GSP Çözümü İçin Öneri Onur KARASOY 1, Serkan BALLI 2 1 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı 2 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bilişim Sistemleri

Detaylı

İçindekiler. Ön Söz... xiii

İçindekiler. Ön Söz... xiii İçindekiler Ön Söz.................................................... xiii Bölüm 1 İstatistiğe Giriş....................................... 1 1.1 Giriş......................................................1

Detaylı

AYTUĞ ONAN CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERDAR KORUKOĞLU EGE ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AYTUĞ ONAN CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERDAR KORUKOĞLU EGE ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Metin Sınıflandırmada Öznitelik Seçim Yöntemlerinin Değerlendirilmesi AYTUĞ ONAN CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERDAR KORUKOĞLU EGE ÜNİVERSİTESİ, BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Detaylı

Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim Algoritması

Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim Algoritması Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt:1, Sayı:, 1 ISSN: 1-33 (http://edergi.bilecik.edu.tr/index.php/fbd) Araştırma Makalesi/Research Article Rössler Tabanlı Kaotik Farksal Gelişim

Detaylı

Rastgele Değişkenlerin Dağılımları. Mühendislikte İstatistik Yöntemler

Rastgele Değişkenlerin Dağılımları. Mühendislikte İstatistik Yöntemler Rastgele Değişkenlerin Dağılımları Mühendislikte İstatistik Yöntemler Ayrık Rastgele Değişkenler ve Olasılık Dağılımları Yapılan çalışmalarda elde edilen verilerin dağılışı ve dağılış fonksiyonu her seferinde

Detaylı

İNSANSIZ HAVA ARAÇLARININ ROTA OPTİMİZASYONU

İNSANSIZ HAVA ARAÇLARININ ROTA OPTİMİZASYONU VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli İNSANSIZ HAVA ARAÇLARININ ROTA OPTİMİZASYONU Muharrem Selim CAN 1 ve Pınar ÇİVİCİOĞLU 2 Erciyes Üniversitesi/Havacılık

Detaylı

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU Jeodezik Ağların Tasarımı 10.HAFTA Dr.Emine Tanır Kayıkçı,2017 OPTİMİZASYON Herhangi bir yatırımın gerçekleştirilmesi sırasında elde bulunan, araç, hammadde, para, işgücü

Detaylı

Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması

Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması Çekişme Temelli Ortam Erişimi Algoritmaları Dilim Atama İhtimalleri Karşılaştırması Hasan Ferit Enişer İlker Demirkol Boğaziçi Üniversitesi / Türkiye Univ. Politecnica de Catalunya / İspanya 1. MOTİVASYON

Detaylı

Modelleme ve Simülasyon ile Karar Alma ve Doğrulama

Modelleme ve Simülasyon ile Karar Alma ve Doğrulama Modelleme ve Simülasyon ile Karar Alma ve Doğrulama Örnek Fiili Uygulamalar (Banka, Üretim, Müze) Copyright 2009, Results Kurumsal Verimlilik Çözümleri. All rights reserved. Bu dokümanın tüm hakları saklıdır.

Detaylı

IE 303T Sistem Benzetimi

IE 303T Sistem Benzetimi IE 303T Sistem Benzetimi 1 L E C T U R E 5 : O L A S I L I K T E K R A R 2 Review of the Last Lecture Random Variables Beklenen Değer ve Varyans Moment Kesikli Dağılımlar Bernoulli Dağılımı Binom Dağılımı

Detaylı

Gelişmiş Vites Değiştirme Teknolojisi ile Yakıt Tasarrufunuzu Arttırın

Gelişmiş Vites Değiştirme Teknolojisi ile Yakıt Tasarrufunuzu Arttırın Gelişmiş Vites Değiştirme Teknolojisi ile Yakıt Tasarrufunuzu Arttırın DynActive Vites Değiştirme Teknolojisine Sahip MAKSİMUM PERFORMANS MAKSİMUM TASARRUF Yakıt Tasarrufu ve Performansı İhtiyacınıza Göre

Detaylı

4. HAFTA BLM323 SAYISAL ANALİZ. Okt. Yasin ORTAKCI.

4. HAFTA BLM323 SAYISAL ANALİZ. Okt. Yasin ORTAKCI. 4. HAFTA BLM33 SAYISAL ANALİZ Okt. Yasin ORTAKCI yasinortakci@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi BLM33 DOĞRUSAL OLMAYAN (NONLINEAR) DENKLEM SİSTEMLERİ Mühendisliğin

Detaylı

Yöneylem Araştırması II

Yöneylem Araştırması II Yöneylem Araştırması II Öğr. Gör. Dr. Hakan ÇERÇİOĞLU cercioglu@gazi.edu.tr BÖLÜM I: Doğrusal Programlama Tekrarı Doğrusal Programlama Tanımı Doğrusal Programlama Varsayımları Grafik Çözüm Metodu Simpleks

Detaylı

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (V)

GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (V) GENETİK ALGORİTMALARA GİRİŞ (V) Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik&Elektronik Mühendisliği Bölümü Konuralp 81620

Detaylı

Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012

Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Matematik Modele Olan İhtiyaç Karmaşık denetim sistemlerini anlamak için

Detaylı

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI Sayı ekseni üzerindeki tüm noktalarda değer alabilen değişkenler, sürekli değişkenler olarak tanımlanmaktadır. Bu bölümde, sürekli değişkenlere uygun olasılık dağılımları üzerinde

Detaylı

BULANIK AMAÇ KATSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA. Ayşe KURUÜZÜM (*)

BULANIK AMAÇ KATSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA. Ayşe KURUÜZÜM (*) D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi Cilt:14, Sayı:1, Yıl:1999, ss:27-36 BULANIK AMAÇ KATSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA Ayşe KURUÜZÜM (*) ÖZET Çalışmada bulanık ( fuzzy ) katsayılı amaç fonksiyonuna sahip doğrusal programlama

Detaylı