Petrol fiyatlarındaki yüksek volatilite orta vadeli görünümde risk oluşturuyor

Transkript

1 HAFTALIK DEĞERLENDİRME - MAKROEKONOMİK STRATEJİ Petrol fiyatlarındaki yüksek volatilite orta vadeli görünümde risk oluşturuyor Emtialardaki genel aşağı yönlü trendin kısa vadeli etkileriyle birlikte orta vadeli görünümünün de devreye girmeye başladığı bir dönemin içinde olduğumuzu düşünüyoruz. Petrol fiyatlarındaki düşüşün yüksek volatiliteyle birlikte gerçekleşiyor olması ve belli seviyelerde istikrar kazanma eğiliminin henüz oluşmamış olması, genelde küresel ve özelde de gelişen ekonomilerin orta vadeli görünümlerine yönelik riskleri gündeme getiriyor. Özellikle petrol üreten ekonomilerde yaşanabilecek sıkıntıların tetikleyebileceği gelişen ülkelerin büyüme ve borç dinamiklerine ilişkin kırılgan görünüm risk algılaması açısından belirleyici olacak. Rezervlerin ne kadar güvenilir seviyede bulunduğu, kısa vadeli dış borçların ağırlığı ve sürdürülebilirliği gibi dinamikler, petrol üreticisi ekonomilerin fiyatlardaki düşüşe karşı ne kadar kırılgan bir konuma geçilebileceğiyle ilgili önemli olacaktır. Petrol fiyatlarındaki yüksek volatilitenin azalmaması durumunda, özellikle para birimi üzerindeki baskıların devam etmesi ve bunun da büyüme görünümündeki olumsuz etkisinin derinleşmesi beklenebilir. Petrol üreticisi ekonomilerde gözlenen zayıflamanın gelişen ülkeler açısından sistemik bir risk haline gelmemesi ve Türkiye gibi emtia ithalatçısı ülkelerin kısa vadede iç dinamiklerinde yaşanan iyileşmenin orta vadede kalıcı olabilmesinin, ancak petrol fiyatlarındaki volatilitenin azalarak öngörülebilirliğin artması durumunda mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Petrol fiyatlarının başını çektiği, kıymetli metallerin ise ayrışmalar gösterdiği (Model Portföyümüzün 2015 temasında yer alan platin fiyatlarının gücünü koruması gibi), emtialardaki genel aşağı yönlü trendin kısa vadeli etkileriyle birlikte orta vadeli görünümünün de devreye girmeye başladığı bir dönemin içinde olduğumuzu düşünüyoruz. Petrol fiyatlarındaki düşüşün yüksek volatiliteyle birlikte gerçekleşiyor olması ve belli seviyelerde istikrar kazanma eğiliminin henüz oluşmamış olmasının, genelde küresel ve özelde de gelişen ekonomilerin orta vadeli görünümlerine yönelik riskleri gündeme getirdiği kanısındayız. Petrol fiyatlarındaki düşüşün küresel ekonomiye etkileriyle ilgili olarak farklı görüşlerin oluştuğunu görüyoruz. Bir taraftan, enerji maliyetlerinin azalmasıyla, ekonomi yönetimlerinin harcama politikalarında daha rahat davranma ve alt yapı yatırımları gibi büyümeye destek amaçlı kaynak yaratma imkanına ulaşacağı, bunun da büyüme görünümünü olumlu destekleyeceği öngörülüyor. Öte yandan, petrol fiyatlarındaki düşüşün yüksek volatiliteyle gerçekleşiyor ve öngörülebilirliğin düşük kalıyor olması, küresel ekonomide özellikle zayıf görünümlü gelişmiş ekonomiler için deflasyonist endişelerin artması; enerji sektörü üretiminde ön planda olan ekonomilerin kamu ve dış dengelerinde risklerin oluşması; emtia fiyatlarında kalıcı aşağı yönlü bir trendin oluştuğu döneme girilmesi halinde bunun gelişen ülkelere yönelik sermaye hareketlerinde dalgalanmalara neden olması; petrol üreticilerinin gelirlerindeki düşüşle sermaye piyasalarına yönelik fon kaynağının azalış göstermesi gibi bir dizi risk unsurlarının ön plana çıkabileceği gözardı edilmemeli. Petrol fiyatlarındaki düşüş yüksek volatiliteyle birlikte gerçekleşiyor Kaynak: Bloomberg

2 Orta vadeli görünüme ilişkin risklere odaklandığımızda, özellikle petrol üreten ekonomilerde yaşanabilecek sıkıntıların tetikleyebileceği gelişen ülkelerin büyüme ve borç dinamiklerine ilişkin kırılgan görünüm risk algılaması açısından belirleyici olacaktır. Petrol fiyatlarındaki hızlı düşüşün iç finansal istikrar üzerinde olumsuz etkisinin en belirgin yaşandığı ve Suudi Arabistan ile ABD den sonra dünyanın üçüncü en büyük petrol üreticisi olan Rusya nın ön plana çıktığı kırılgan görünüme, enerji sektörünün ekonomideki ağırlığı ve döviz varlık/yükümlülük dengesi açısından daha yakından bakalım. Rusya nın ihracat gelirlerinin %68 ini petrol ve ürünleri oluşturuyor Kaynak: ABD Enerji Enformasyon İdaresi Rusya da petrol ve doğalgaz gelirlerinin toplam bütçe gelirlerinin yarısını oluşturduğunu; ihracat gelirleri içindeki payının da %70 e yakın olduğunu biliyoruz sonuna ait verilere göre, toplam ihracat gelirleri içinde %68 lik bir paya sahip olan toplam enerji gelirinin %33 lük payı ham petrol, %21 i petrol ürünleri, kalan %14 ü de doğal gazdan elde ediliyor. Enerji ihracatında ham petrol ve doğal gazın payının %69 a ulaşırken, iç piyasada %16 ile sınırlı kaldığını izliyoruz. Rusya nın ham petrol ihracatı toplam ihracat gelirinin üçte biri kadar Kaynak: Thomson Reuters-Datastream Bu noktada rezervlerin ne kadar güvenilir seviyede bulunduğu, kısa vadeli dış borçların ağırlığı ve sürdürülebilirliği gibi dinamiklerin, petrol fiyatlarındaki düşüşe karşı ne kadar kırılgan bir konuma geçilebileceğiyle ilgili önemli olacağı düşünülebilir. Toplam dış borcun GSYİH ye oranının %34,4 seviyesinde, ancak bunun sadece %4,6 lık kısmının kısa vadeli olduğu; rezervlerin kısa vadeli borçların neredeyse 5 katı gibi bir düzeyde bulunduğu gibi destekleyici dinamikler mevcut durumda rahatlatıcı görünmekle birlikte, petrol fiyatlarındaki yüksek volatilitenin azalmaması durumunda, özellikle para birimi üzerindeki baskıların devam etmesi ve bunun da büyüme görünümündeki olumsuz etkisinin derinleşmesi beklenebilir. Rusya nın kısa vadeli dış borç ve rezervleri güvenilir seviyelerde Rusya nın enerji ihracat gelirinin ağırlıklı kısmı ham petrol ve doğal gaz Kaynak: ABD Enerji Enformasyon İdaresi Petrol fiyatlarındaki düşüş sonrasında, geçen yılın sonunda %33,2 seviyesinde bulunan ve bu yılın üçüncü çeyreği sonu itibariyle %32,1 e gerileyen ham petrolün toplam ihracat geliri içindeki payının önümüzdeki dönemde daha hızlı bir düşüş göstermesi beklenebilir. Kaynak: Thomson Reuters-Datastream Gelişen ülkeler arasında diğer önemli bir petrol üreticisi olarak karşımıza çıkan Brezilya ise, dünya petrol üretiminde 10. sırada yer alıyor. Sadece ham petrolün toplam ihracat dolayısıyl

3 geliri içindeki payı %7 ler civarında. %13,6 düzeyini gösteren toplam dış borcun milli gelire oranının sadece %1,7 lik kısmı kısa vadeli ve rezervler kısa vadeli borcun yaklaşık 10 katı. Türkiye nin enerji maliyeti azalıyor Brezilya nın da dış varlık/yükümlülük dengesi risklerin kontrol altında kalmasını sağlıyor Kaynak: TÜİK Kaynak: Thomson Reuters-Datastream Petrol ihraççı gelişen ekonomilerin enerji gelirlerinde yaşanan düşüş karşısında, döviz varlık ve yükümlülüklerinin dengesi risklerin kontrol altında kalabileceğine işaret ediyor olsa da, özellikle para birimlerindeki değer kaybı baskısının belirginleştiği de gözlenen bir gerçek. Petrol üreticisi ekonomilerin para birimlerindeki baskı artıyor Kaynak: Bloomberg Bu durumun gelişen ülkeler açısından sistemik bir risk haline gelmemesi ve Türkiye gibi emtia ithalatçısı ülkelerin kısa vadede iç dinamiklerinde yaşanan iyileşmenin orta vadede kalıcı olabilmesinin, ancak petrol fiyatlarındaki volatilitenin azalarak öngörülebilirliğin artması durumunda mümkün olabileceğini düşünüyoruz. dolayısıyl

4 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık DIŞ DENGE VE REEL KUR Grafik1:Cari Denge 85,0 75,0 65,0 55,0 45,0 35,0 25,0 15,0 5,0-5,0-15,0 CA 12 aylık kümülatif (USD milyar) Altın ve Enerji Hariç CA 12 aylık kümülatif (USD milyar) Altın Hariç CA 12 aylık kümülatif (USD milyar) Grafik2:Altın İhracatı ve İthalatı 3,0 Altın İhracatı* (2013) Altın İhracatı* (2014) Altın İthalatı* (2013) Altın İthalatı* (2014) 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0 *Milyar USD -3,0 Kaynak:TCMB,HLY Araştırma Kaynak:TCMB Grafik3:Portföy Yatırımları- Hisse Senedi (Net) Grafik4:Portföy Yatırımları- Bono (Net) Aylık Net Değişim (Milyar USD,sağ eks.) Hisse Stok (Milyar USD) 2,5 2,0 1, Aylık Net Değişim (Milyar USD,sağ eks.) DIBS Stok (Milyar USD) 5,0 4,0 3, ,0 0,5 60 2,0 1, ,0-0,5-1,0-1, ,0-1,0-2,0-3,0 Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB Grafik5:HLY İhracat Ağırlıklı Küresel PMI Endeksi Grafik6: Reel Kur Endeksi İhracat Ağırlıklı Küresel PMI Endeksi Kaynak:HLY Araştırma Kaynak:TCMB, HLY Araştırma

5 PARA POLİTİKASI VE PİYASA FAİZ GÖSTERGELERİ Grafik7:Para Politikası ve Piyasa Faiz Oranları Grafik8:Türkiye 5 Yıl ve 3 Ay Vadeli Faiz Farkı (puan) Kaynak:TCMB Kaynak:Thomson Reuters, HLY Araştırma Grafik9:TCMB Döviz Varlık Göstergeleri Grafik10:Türkiye ve GOÜ de Kurdaki Volatilite 1,0% 0,8% USD/TL GOÜ Ortalama 0,6% 0,4% 0,2% 0,0% Kaynak:TCMB,HLY Araştırma Kaynak:HLY Araştırma, Thomson Reuters Grafik11: Krediler(13 Haftalık ort. yıl., kur etk. arın.) 22% 20% 18% 16% 14% 12% Grafik12:Piyasa Likiditesi ve Kur TCMB Net Fonlama (milyar TL) USD/TRY (sağ eks.) 2,32 2,28 2,24 2,20 2,16 2,12 10% 8% Toplam Krediler (13 haftalık ort., yıllıklandırılmış, kur etkisinden arındırılmış) 30 2,08 Kaynak:TCMB, HLY Araştırma Kaynak: TCMB,HLY Araştırma Tablo: Krediler 13 Haftalık Ortalama Yıllıklandırılmış Kur Etkisinden Arındırılmış (BDDK rakamları ile) 28 Kasım 21 Kasım 14 Kasım 07 Kasım 31 Ekim 24 Ekim 17 Ekim 10 Ekim 03 Ekim 26 Eylül 19 Eylül 12 Eylül 13 Haftalık ortalama 19,3% 19,3% 18,0% 19,5% 15,1% 14,9% 15,9% 18,7% 19,4% 16,8% 16,5% 16,3% Yıllık 16,2% 16,1% 16,3% 16,5% 16,4% 15,9% 15,6% 15,6% 16,6% 16,1% 15,8% 16,4% Kaynak: BDDK, HLY Araştırma * Yıllık rakamlarda değişimlerin ortalamaları kullanılmıştır.

6 GLOBAL EKONOMİK GÖRÜNÜM Grafik13: ABD GSYİH ve 10 Yıllık Gösterge Tahvil 5,0% 3,0% 1,0% ABD GSYİH (yıllık değ.) ABD 10Y Tahvil faizi (sağ eks.) 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% Grafik14: ABD Tarım Dışı İstihdam ve İşsizlik Oranı -1,0% 3,5% -3,0% 3,0% -5,0% 2,5% -7,0% 2,0% -9,0% 1,5% Grafik15: ABD TÜFE ve Kişisel Tüketim Harcamaları 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% ABD TÜFE (yıllık değ.) PCE Çekirdek Enflasyon (sağ eks.,yıllık değ.) 2,5% 2,3% 2,1% 1,9% 1,7% 1,5% 1,3% Grafik16: ABD ISM İmalat ve Hizmetler PMI Endeksleri -2,0% 1,1% -3,0% 0,9% Grafik17: ABD Güven Endeksleri Grafik18: ABD Konut Piyasası ABD Tüketici Güveni (1985=100) Michigan Tüketici Güven End.(1964=100, sağ eks.) Yeni Konut Satışları (bin adet) S&P CaseShiller Konut Fiyat Endeksi (yıllık değ., sağ eks.) 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% -15,0% -20,0%

7 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKE EKONOMİLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMALI EKONOMİK GÖSTERGELER MERKEZ BANKALARI FAİZ ORANLARI mevcut 2013 sonu 2012 sonu Brezilya 11,75% 10,00% 7,25% Çin 5,60% 6,00% 6,00% Hindistan 8,00% 7,75% 8,00% Rusya 9,50% 5,50% 5,50% Çek Cumhuriyeti 0,05% 0,05% 0,05% Macaristan 2,10% 3,00% 5,75% Polonya 2,00% 2,50% 4,25% Romanya 2,75% 4,00% 5,25% Türkiye 8,25% 4,50% 5,50% Güney Kore 2,00% 2,50% 2,75% Tayland 2,00% 2,25% 2,75% Malezya 3,25% 3,00% 3,00% Endonezya 7,75% 7,50% 8,00% Güney Afrika 5,75% 5,00% 5,00% Meksika 3,00% 3,50% 4,50% Şili 3,00% 4,50% 5,00% Kaynak: Thomson Reuters, HLY Araştırma,*BIST GecelikFaizOranı BÜYÜME ORANLARI (yıllık) 2014T 1Y14 1Ç14 2Ç Brezilya 0,3% 0,5% 1,9% -0,9% 2,5% 1,0% Çin 7,4% 7,5% 7,4% 7,5% 7,7% 7,7% Hindistan 5,6% 5,2% 4,6% 5,7% 5,0% 4,7% Rusya 0,2% 0,9% 0,9% 0,8% 1,3% 3,4% Çek Cumhuriyeti 2,5% 2,8% 2,9% 2,7% -0,4% -1,2% Macaristan 2,8% 3,8% 3,7% 3,9% 0,2% -1,8% Polonya 3,2% 3,4% 3,4% 3,3% 1,3% 2,0% Romanya 2,4% 2,6% 3,9% 1,2% 2,0% 0,4% Türkiye* 3,3% 3,3% 4,7% 2,1% 4,1% 2,1% Güney Kore 3,7% 3,7% 4,0% 3,5% 2,8% 2,0% Tayland 1,0% -0,1% -0,5% 0,4% 3,1% 6,4% Malezya 5,9% 6,3% 6,2% 6,4% 4,7% 5,6% Endonezya 5,2% 5,2% 5,2% 5,1% 5,3% 6,2% Güney Afrika 1,4% 1,3% 1,6% 1,0% 1,9% 2,5% Meksika 4,0% 1,7% 1,9% 1,6% 1,1% 4,0% Şili 2,0% 2,2% 2,4% 1,9% 4,4% 5,6% Kaynak: Thomson Reuters, IMF WEO Ekim 14, * HLY Araştırma TÜFE ENFLASYON ORANLARI (yıllık) 2014T 2013 sonu mevcut 2012 sonu 2011 sonu Brezilya 6,3% 5,9% 6,6% 5,8% 6,5% Çin 2,3% 2,5% 1,6% 2,5% 4,1% Hindistan 7,8% 9,5% 5,5% 10,6% 6,5% Rusya 7,4% 6,5% 9,1% 6,5% 6,1% Çek Cumhuriyeti 0,6% 1,4% 0,7% 2,4% 2,4% Macaristan 0,3% 0,4% -0,4% 5,0% 4,1% Polonya 0,1% 0,7% -0,6% 2,4% 4,6% Romanya 1,5% 1,6% 1,4% 5,0% 3,1% Türkiye* 9,2% 7,4% 9,2% 6,2% 10,4% Güney Kore 1,6% 1,1% 1,0% 1,4% 4,2% Tayland 2,1% 1,7% 1,3% 3,6% 3,5% Malezya 2,9% 3,2% 2,8% 1,2% 3,0% Endonezya 6,0% 8,1% 4,8% 4,3% 3,8% Güney Afrika 6,3% 5,4% 5,9% 5,7% 6,1% Meksika 3,9% 4,0% 4,3% 3,6% 3,8% Şili 4,4% 3,0% 5,7% 1,5% 4,4% Kaynak: Thomson Reuters, WEO Ekim 14, * HLY Araştırma CARİ DENGE (GSYİH ye oranla) 2014T Brezilya -3,5% -3,4% -2,4% -2,1% Çin 1,8% 2,5% 2,3% 1,9% Hindistan -2,1% -4,4% -4,8% -4,2% Rusya 2,7% 2,9% 3,7% 5,1% Çek Cumhuriyeti -0,2% -1,8% -2,4% -2,8% Macaristan 2,5% 2,2% 1,7% 0,8% Polonya -1,5% -3,0% -3,5% -4,9% Romanya -1,2% -2,0% -3,9% -4,5% Türkiye* -5,3% -7,9% -6,2% -9,7% Güney Kore 5,8% 4,6% 2,0% 2,3% Tayland 2,9% 0,1% 0,0% 1,7% Malezya 4,3% 3,5% 6,1% 11,6% Endonezya -3,2% -3,4% -2,7% 0,2% Güney Afrika -5,7% -6,1% -6,3% -3,4% Meksika -1,9% -1,3% -1,2% -1,0% Şili -1,8% -4,6% -3,5% -1,3% Kaynak: WEO Ekim 14, * HLY Araştırma BRÜT DÖVİZ REZERVLERİ (IMF Tanımıyla) (Milyar Dolar) mevcut Brezilya Çin 3, , , ,181.1 Hindistan Rusya Çek Cumhuriyeti Macaristan Polonya Romanya Türkiye Güney Kore Tayland Malezya Endonezya Güney Afrika Meksika Şili* Kaynak: Thomson Reuters, * uluslararası rezerv BRÜT KAMU BORCU (GSYİH ye oranla) (%) Brezilya Çin Hindistan Rusya Çek Cumhuriyeti Macaristan Polonya Romanya Türkiye Güney Kore Tayland Malezya Endonezya Güney Afrika Meksika Şili Kaynak: Bloomberg

8 VERİ GÜNDEMİ VE MAKRO TAHMİNLERİMİZ Dönemi Önceki Beklenti 08.Ara Japonya Cari İşlemler Dengesi (milyar yen) Ekim ,3 08.Ara Çin Dış Ticaret Dengesi (milyar dolar) Kasım 45,4 43,5 08.Ara Almanya Sanayi Üretimi (aylık değ.) Ekim 1,4% 0,3% 09.Ara Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro) Ekim 18,5 18,5 09.Ara İngiltere Sanayi Üretimi (yıllık değ.) Ekim 1,4% 1,8% 10.Ara Çin TÜFE (yıllık değ.) Kasım 1,6% 1,6% 11.Ara Almanya TÜFE (yıllık değ.) Kasım 0,8% 0,6% 11.Ara ABD Perakende Satışlar (aylık değ.) Kasım 0,3% 0,4% 12.Ara Çin Sanayi Üretimi (yıllık değ.) Kasım 7,7% 7,5% 12.Ara Euro Sanayi Üretimi (yıllık değ.) Ekim 0,7% 0,6% Kaynak:Thomson Reuters Eikon Haftalık Yurtdışı Veri Gündemi Dönemi Önceki Beklenti 8.Ara Sanayi Üretimi (yıllık değ.) Ekim 4,1% 9,5%* 10.Ara GSYİH (yıllık değ.) 3.çeyrek 2,1% 2,8%* 11.Ara Cari İşlemler Dengesi (milyar dolar) Ekim -2,2-1,55* Kaynak:Thomson Reuters Eikon, * HLY Araştırma Haftalık Yurtiçi Veri Gündemi Makro Ekonomik Göstergelere İlişkin Tahminler Orta Vadeli Program (OVP) HLY Ekonomik Araştırmalar T 2015P 2016P 2014T 2015T 2016T TÜFE Enflasyon (dönem sonu) 7,4% 9,4% 6,3% 5,0% 9,2% 7,2% 6,5% Çekirdek Enflasyon (dönem sonu) 7,1% 9,4% 7,5% 6,9% GSYİH (Milyar TL) GSYİH (Milyar $) GSYİH Büyüme 4,1% 3,3% 4,0% 5,0% 3,3% 4,0% 4,5% GSYİH Deflatör 6,1% 9,1% 6,0% 5,3% 9,0% 7,0% 6,6% Cari Açık (Milyar $) 65,1 46,0 46,0 49,2 43,0 45,0 49,0 İhracat (Milyar $) 151,8 160,5 173,0 187,4 160,0 172,0 185,0 İthalat (Milyar $) 251,7 244,0 258,0 276,8 243,0 258,0 277,0 Cari Açık / GSYİH 7,9% 5,7% 5,4% 5,4% 5,3% 5,3% 5,5% Politika Faizi (dönem sonu) 4,5% 8,25% 9,0% 9,0% Gösterge Tahvil Faizi (dönem sonu) 9,9% 8,5% 9,0% 8,5% Gösterge Tahvil Faizi (ort) 7,2% 9,2% 8,6% 8,7% USD/TRY (dönem sonu) 2,13 2,20 2,38 2,48 USD/TRY (ortalama) 1,90 2,18 2,29 2,37 2,18 2,30 2,43 Bütçe açığı / GSYİH 1,2% 1,4% 1,1% 0,7% 1,5% 1,9% 1,3% Faiz dışı fazla / GSYİH 2,0% 1,5% 1,7% 1,8% 1,4% 0,9% 1,2% Kaynak: TCMB, TÜİK, HLY Araştırma

9 KÜNYE Banu KIVCI TOKALI Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü İlknur HAYIR TURHAN Yönetmen Ozan DOĞAN Uzman Furkan OKUMUŞ Uzman Yardımcısı Cüneyt MEHMETOĞLU Uzman Yardımcısı Maral HAÇİKOĞLU Uzman Yardımcısı Mert OSKAN Uzman Yardımcısı ÇEKİNCE Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti,yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle,sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.