TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞĠTĠMDE TEKNOLOJĠ KULLANIMINA YÖNELĠK TUTUMLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ *

Transkript

1 TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞĠTĠMDE TEKNOLOJĠ KULLANIMINA YÖNELĠK TUTUMLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ * EVALUATION OF THE TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE EDUCATION TEACHER CANDIDATES' ATTITUDES TOWARDS THE USE OF TECHNOLOGY IN EDUCATION ArĢ. Gör. ġadan ALTINOK Anahtar Kelimeler Eğitimde Teknoloji Kullanımı, Öğretmen Adayı, Tutum, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Özet Bu araştırmada Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının birinci sınıftan beşinci sınıfa kadar gördükleri derslerin de etkisiyle yıl yıl, eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma eğitim-öğretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 269 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarında cinsiyet değişkenine göre sonuç kızların lehine çıkarken, sınıf değişkenine bakıldığında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersini alan ve almayan öğrenciler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ancak, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının genelinin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik olumlu tutuma sahip olduğu belirlenmiştir. Key Words Using Technology in Education, Teacher Candidate, Attitude, Turkish Language and Literature Education Abstract In this study, it is aimed to evaluate the Turkish language and literature teacher candidates attitudes towards the use of technology in education, with the effect of courses from the first grade through fifth grade from year to year. In order to measure the attitudes, The research has been applied to the 269 teacher candidates who study Turkish Language and Literature Gazi University Faculty of Education during academic year. According to the findings of the research, teacher candidates' attitudes towards the use of technology in education vary significantly in favor of the women attendants, while there is no significant difference considering the class variable. And also there is no significant difference between the students who has taken Instructional Technology and Material Development course and those who didn t. However, the Turkish Language and Literature education teacher candidates have positive attitudes towards the use of technology in education. *Bu makale Mayıs 2011 tarihinde İstanbul Üniversitesi nde düzenlenen IETC 2011 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu nda sunulmuştur.

2 1. GĠRĠġ Eğitim ve teknoloji ayrı ayrı kavramlar olmasına rağmen, öğrenme ve öğretme ortamlarında kaliteyi arttırmak için birlikte kullanılmaktadırlar. Her ikisinin de kuramsal temelleri ve yöntemleri bulunmaktadır. Her ikisinin birlikte kullanılması ile yeni bir disiplini yani eğitim teknolojisini ortaya çıkarmıştır. (İşman, 2005: 25) Eğitim teknolojisi, öğretme ve öğrenmeyi teşvik etmek, kolaylaştırmak ve öğrenciyi güdülemek amacını güden araç-gereçler ile belirli öğretme-öğrenme sistemlerine göre hazırlanmış programların denenmesi ve geliştirilmesine ilişkin tüm süreç, tasarım ve yöntemleri kapsar. (Koşar, 2002: 6) TEKNOLO EĞİTİM TEKNOLOJİSİ BİLİM ġekil 1: Eğitim Teknolojisi (ĠĢman, 2005: 26) Alkan a göre (1997: 11) bir eğitim disiplini olarak eğitim teknolojisi: 1- Eğitimle ilgili kuramsal bilgileri ve bilimsel ilkeleri tüm eğitim sorunlarının çözümünde uygulamaya koymayı, 2- Öğrenme-öğretme ile ilgili uygulama süreçleri düzenlemeyi, 3- Eğitim gereksinimlerini ve imkânlarını bilimsel araştırma konusu yapmayı, 4- Eğitim kurumlarını eğitimin her kademe ve alanında bir bütünlük içinde uygulamaya dönüştürme, 5- Öğretim uygulamaları içeriğinde süreklilik sağlamayı, 6- Eğitim personelinin etkinlik ve verimliliğini arttırmayı, 7- Eğitim yaşantılarının oluştuğu ortamları başarılı biçimde düzenleme ve kontrol etmeyi, 8- Öğrenme-öğretme süreçlerini öğrenci yeteneklerine uyarlamayı, temel hedef olarak esas almaktadır. Çilenti (1988: 29) ise eğitim teknolojisinin tanımını Davranış bilimlerinin iletişim ve öğrenme ile ilgili verilerine dayalı olarak, eğitimle ilgili ulaşılabilir insan gücü ve insan gücü dışı kaynakları uygun yöntem ve tekniklerle akıllıca ve ustaca kullanıp, sonuçları değerlendirerek, bireyleri eğitimin özel hedeflerine ulaştırma yollarını inceleyen bilim dalı şeklinde yapmıştır. Teknoloji kavramı son dönemlerde etkisini arttırarak yaşamamızın büyük bir kısmında yer almaya başlamıştır. Her alanda olduğu gibi eğitim alanında da köklü değişikliklere sebep olmuştur. Belki de eğitimi, en fazla etkilenen alan konumuna getirmiştir. Yaşamamızı önemli derecede etkileyen teknolojiyi en iyi kullanan gruplardan biri de öğretmenler olmalıdır. Teknoloji ile iç içe yaşayan gençler aldıkları

3 eğitimde de bu teknolojiden faydalanmak isteyeceklerdir. Bu nedenle öğretmenler, eğitim verdikleri kuşaklara kazandırmak istenilen vasıflara sahip olmalıdır. Eğitim teknolojisi unsurları olan araç-gereçlerin eğitim öğretimin etkili ve kalıcı olmasında çok önemli faydaları vardır. Koşar a (2002: 37-38) göre bu faydalar şu şekilde sıralanmıştır: 1- Neyi kime, niçin, ne zaman ve nerede öğreteceğiz sorularına cevap vermede yardımcı olur. 2- Somut bir tabana dayanan kavramların meydana gelmesini sağladığından bilgilerin zihinde soyut kelime dizileri olarak değil, anlamlı kavramlar düzeni olarak yerleşmesini sağlar. 3- Öğrenilenlerin uzun zaman hatırlanmasını sağlar. 4- Başka bir güdüye ihtiyaç duyulmadan doğrudan doğruya ilgi uyandırır. 5- Öğrencilerin konuyla ilgilenmesini sağlar. 6- Düşüncenin devamlılığını sağlar. 7- Öğrencileri çalışmaya teşvik eder. 8- Kelimelerin doğru anlamlarıyla öğrenilmesini sağlar. 9- Öğretimin verimli olmasını sağlar. 10- Eğitim ve öğretimin monotonluğunu giderir. 11- Uygulama açısından öğretmene son derece önemli destekler sağlar. Teknolojik materyaller hem görsel-işitsel hem de uygulama açısından üstün olanaklara sahiptir. Bu öğrenmeyi kolaylaştırıp kalıcılığı arttıracaktır. Ayrıca araç gereç çeşitliliği öğrencilerin ilgi düzeylerini arttırıcı rol oynayabilir. Ancak eğitimin verildiği ortamın donanım açısından yeterliliği de çok önemlidir. Bir öğretmenin yeterlik düzeyi ne kadar yüksek olursa olsun uygulayacak ortam olmadığı sürece işe yaramayacaktır. Öğretmenlere yeterlilik kazandırırken eğitim ortamının donanım ihtiyacı da karşılanmalıdır. Cobun ve Philips in söyledikleri de bunu destekler niteliktedir. (Aktaran Çilenti, 1988: 35-36) Cobun a göre öğrenilenlerin; % 83 ünü görme, % 11 ini işitme, % 3,5 ini koklama, % 1,5 ini dokunma, % 1 ini tatma, duyularımızla elde ettiğimiz yaşantılar yoluyla öğreniriz. Philips e göre ise, zaman sabit tutulmak üzere insanlar; Okuduklarının %10 unu, İşittiklerinin %20 sini, Gördüklerinin %30 unu, Hem görüp hem işittiklerinin %50 sini, Söylediklerinin %70 ini, Yapıp söylediklerinin %90 ını, hatırlamaktadırlar. Klasik yöntemlerin geride kaldığı yeni eğitim programıyla teknoloji kullanımı daha da yaygınlaşacaktır. Öğretmenler yeni eğitim programının kendilerinden neler istediğini hangi derecede biliyor ve uyguluyor? sorusu da çözülmesi gereken diğer problemlerden birisi olarak karşımıza

4 çıkmaktadır. Öğretmenler eğitim programına hakim olmalı ve gereklerini en üst düzeyde yerine getirme çabasında olmalıdırlar. Böylece eğitim teknolojisinin önemi de anlaşılmış olacaktadır. Bunun için lisans eğitiminde öğretmen adaylarına birçok eğitim dersi verilmektedir. Şüphesiz bunlardan en önemlisi Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersidir. Ayrıca Bilgisayar, Özel Öğretim Yöntemleri, Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları, Sınıf Yönetimi, Gelişim Psikolojisi, Ölçme ve Değerlendirme, Rehberlik gibi derslerle de eğitimde kullanacakları teknoloji, materyal, yöntem ve teknikleri, sınıfa hâkimiyeti, öğrencilerin gelişim dönemlerine dikkat etmeyi ve tabi ki ölçme ve değerlendirme işlemleriyle eğitimi denetlemeyi öğrenmektedirler. Eğitimde teknoloji kullanımı kesinlikle kolaya kaçma olarak değerlendirilmemelidir. Günümüzde bilgisayarların, görsel ve işitsel araçların öğretim alanında kullanılması da öğretmenin görev ve sorumluluklarını azaltmamış aksine arttırmıştır. Çünkü bu araçlardan ne ölçüde ve nasıl faydalanılacağını öğretmenin kararlaştırması gerekmektedir. (Büyükkaragöz ve Çivi, 1997: 12) 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda Türk Milli Eğitiminin Temel İlkelerinden Bilimsellik şu şekilde ifade edilmiştir: Madde 13- Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotları ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir. Eğitimde verimliliğin arttırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır. Bilgi ve teknoloji üretmek ve kültürümüzü geliştirmekle görevli eğitim kurumları gereğince donatılıp güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımdan teşvik edilir ve desteklenir. (MEB, 2009) Bu çalışmada Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının; cinsiyet, sınıf ve öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersini alma değişkenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarını etkileme düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. 2. YÖNTEM Araştırmada betimsel yöntem olan survey (alan taraması) metodu kullanılmıştır. Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu varolduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. (Karasar, 2009:77) 2.1. ÇalıĢma Grubu Bu araştırma, öğretim yılı bahar döneminde Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi OSAE Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği

5 lisans programına devam etmekte olan 269 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Tablo 1: Öğretmen Adaylarının Cinsiyet-Sınıf Dağılımı Kız Erkek Toplam 1.Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Toplam Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak Öztürk (2006) tarafından geliştirilen, Eğitimde Teknoloji Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan ölçek, Cronbach Alpha Katsayısı 0.90 bulunan beş dereceli Likert tipinde olup, 39 maddeden oluşmaktadır. Ölçekte cevap seçenekleri; Tamamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum ve Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde sıralanmıştır Verilerin Analizi Tutum puanı bulunurken, yüksek tutum puanı eğitimde teknoloji kullanımına yönelik olumlu tutumları gösterecek şekilde her bir tepki puanlanmıştır. Tamamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Kesinlikle Katılmıyorum şeklindeki tepkiler olumlu maddelerde şeklinde ve olumsuz maddelerde şeklinde puanlanmıştır. Verilerin analizinde, ilişkisiz örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. 3. BULGULAR VE YORUM Alt probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum Araştırmanın 1. alt probleminin analizinde tutum puanları ile cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Analiz sonuçları tablo-2 de verilmiştir Tablo 2: Tutum Puanlarının Cinsiyet DeğiĢkenine Göre Farklılığı Ġçin t- Testi Sonuçları GRUPLAR N S sd t p Kız 167 3,86, ,600,010 Erkek 102 3,69,55

6 Tablo 2 deki analiz sonuçlarına göre, tutum puanları ile cinsiyet değişkeni arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmuştur[t (267) = 2,600; P<.05]. Kız öğrencilerin tutum puanları ortalaması ( =3,86) ile erkek öğrencilerin tutum puanları ortalaması ( =3,69) arasında kız öğrencilerin lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Öztürk (2006), Erdemir, Bakırcı ve Eyduran (2009),Yenilmez ve Uygan ın (2009) çalışmaları da bu sonucu destekler niteliktedir Alt probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum Araştırmanın 2. alt probleminin analizinde öğretmen adaylarına ait, toplam tutum puanları ile sınıf değişkeni arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Analiz sonuçları tablo-3 te verilmiştir. Tablo. 3: Öğretmen Adaylarının Toplam Tutum Puanlarının Sınıf DeğiĢkenine Göre Farklılığı Ġçin Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Varyansın Kaynağı KT sd KO F P Gruplar arası 1,098 4,275 Gruplar içi 78, ,298,922,452 Toplam 79, Tablo 3 teki varyans analiz sonuçlarına göre; öğretmen adaylarının, tutum puanları, sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. [F (4-264)=,922; p>0,05]. Tablo 4: Sınıf DeğiĢkenine ĠliĢkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri SINIFLAR N S 1.Sınıf 40 3,73,59 2.Sınıf 48 3,91,44 3.Sınıf 63 3,82,58 4.Sınıf 73 3,74,58 5.Sınıf 45 3,80,48 Toplam 269 3,80,54 Öğretmen adaylarının tutum puanlarının aritmetik ortalaması 3,80 olarak bulunmuştur. Bu da öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının olumlu olduğunu göstermektedir. Özgen ve Obay (2008), Çardak, Dikenli ve Altunsoy un (2008) çalışmaları bu sonucu destekler niteliktedir. Aritmetik ortalamalar yorumlanırken, arasındaki ortalama değerlerin Kesinlikle Katılmıyorum, arasında bulunanların Katılmıyorum, arasındakilerin Kararsızım, arasındakilerin Katılıyorum ve arasındakilerin ise Tamamen Katılıyorum derecede değer taşıdığı kabul edilmiştir.

7 Alt probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum 3. alt problemin analizinde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersini alan ve almayan öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Analiz sonuçları t-testi sonuçları Tablo 5 te verilmiştir. Tablo 5: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersini Alma DeğiĢkenine ĠliĢkin t-testi Sonuçları. Ders Alma N Sd t p Aldı 88 3,83,51,725,469 Almadı 181 3,78,55 Önceki programa göre Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme dersi 5. sınıf birinci dönemde verilirken yeni programda Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı adı ile 3. sınıf birinci dönemde verilmeye başlanmıştır. Bu açıdan bakıldığında dersi alan öğretmen adayları 3,4 ve 5. Sınıflardır. Tablo 5 e göre öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumları Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersini Alma değişkenine bağlı olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. (t=,725; p>.05). Farklılık olmamasının nedeni, öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersinin amacına yeterince ulaşmaması ya da diğer öğretmen adaylarının eğitimde teknolojiye yönelik tutumlarının yüksek olması var sayılabilir. Madde Tablo 6: Aritmetik Ortalaması En DüĢük Olan Maddeler Madde Ġçerikleri 39 3,26 Araç gereç kullanımı zahmetlidir. 20 3,34 Boş zamanlarımda eğitimde yeni teknolojilere ilişkin gelişmeleri takip etmekten hoşlanırım. 37 3,35 Derslerde sık kullanmadığım bir materyali kullanılırken kendimi huzursuz hissediyorum. 31 3,37 Öğretimde ders araç-gereçleri kullandığımda öğretim programını bitirmekte zorlanırım. 21 3,37 Yetkim olsa, bütün öğretmenlerin teknolojik unsur ya da araç gereç kullanmalarını zorunlu hale getiririm. 14 3,83 Öğretim programında eğitimde teknoloji kullanımına yer verilmese mutlu olurum. 33 3,39 Öğrencilerin ders araç-gereçlerini kullanmalarına izin verildiğinde sınıfta disiplin sorunları yaşanır. Yukarıda aritmetik ortalaması en düşük olan maddeler Kararsızım aralığında bulunmaktadır. Dumlu nun çalışmasında Teknolojik araç gereçlerin tümünü rahatlıkla kullanabilirim maddesi aritmetik ortalaması 3.4 ve Seferoğlu, Akbıyık, Bulut un çalışmalarında ise Sınıf ortamında bilgisayar kullanımı konusunda kendimi rahat hissetmiyorum maddesi aritmetik ortalamaları öğretmenlerin 3.06, öğretmen adaylarının ise 2.84 bulunmuş ve bu sonuç çalışmamızdaki 37. maddeyle benzerlik göstermektedir, Ulusoy ve Gülüm ün çalışmasında Öğretim materyalleri

8 ile ilgili gelişmeleri takip edemiyorum. maddesinin aritmetik ortalamaları 2.77 (sosyal bilgiler öğretmenliği) ve 3.22 (sınıf öğretmenliği) bulguları da çalışmamızdaki 20. maddeyle benzerlik göstermektedir. 4. SONUÇ VE ÖNERĠLER Bu araştırmanın bulgularına göre Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyete göre kızların lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği, sınıf ve ders alma değişkenlerine göre ise anlamlı bir fark bulunmadığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının tutum puanlarının aritmetik ortalaması 3,80 olarak bulunmuştur arasındakilerin Katılıyorum değer taşıdı göz önüne alındığında öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının olumlu yönde olduğu belirlenmiştir. Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersini alan ve almayanlar arasında fark çıkmaması dikkat çekicidir. Bunun sebebi öğretmen adaylarının üniversite dışında da teknoloji ile iç içe olmaları, daha önceki eğitim kurumlarında aldıkları eğitimden etkilenmeleri olabilir. Genel olarak tutumların olumlu düzeyde olması bunun bir göstergesidir denebilir. En yüksek tutum düzeyi ikinci sınıf öğretmen adaylarında çıkmasında aldıkları bilgisayar dersinin etkisinin olduğunu gösterebilir. Ayrıca öğretmen adaylarının yetiştirilmesi sürecinde verilen Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersinin amacına hizmet etme derecesinin düşük olduğu ya da en düşük tutum düzeyine sahip olan dördüncü sınıf öğretmen adaylarının dersi ilerisi için değerlendirmeden sadece not alacakları ve ödev hazırlamak zorunda oldukları bir ders olarak görmelerinden kaynaklanmış olabilir. Üniversite eğitimleri sırasında bu dersin önemi öğretmen adaylarına sezdirilmeli, içeriğinden anlaşılır bir şekilde bahsedilerek ders hakkında genel bilgiye sahip olmaları sağlanmalıdır. Eğitim Fakültelerinin Yapılanmasında Düzenlemesi ile hazırlanan uygulama ilkelerinden yedincisi şu ifadeleri içermektedir: Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersinin, öncelikle öğretim teknolojileri, eğitim teknolojisi, materyal tasarımı, öğretim tasarımı gibi konu alanlarında uzman olan öğretim elemanları tarafından verilmesi önerilmektedir. (YÖK, 2007: 67)

9 KAYNAKÇA Alkan, C.(1997). Eğitim Teknolojisi. Ankara: Anı Yayınevi. Büyükkaragöz, S.S. ve Çivi, C. (1997). Genel Öğretim Metodları. (7. Basım). İstanbul: Öz Eğitimm Yayınları. Çardak, O., Dikenli, M., Altunsoy, S. (6-8 Mayıs 2008). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Kullanımına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi, International Educational Technology Conference, Eskişehir. Çilenti, K. (1988). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. (3. Basım). Ankara: Kadıoğlu Matbaası. Dumlu, A.(2006). Coğrafya Eğitiminde Araç-Gereç ve Materyal Kullanmanın Önemi ve Liselerin Dururmu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Erdemir, N.,Bakırcı, H., Eyduran E.(Aralık 2009). Öğretmen Adaylarının Eğitimde Teknolojiyi Kullanabilme Özgüvenlerinin Tespiti,Türk Fen Eğitimi Dergisi,Yıl 6, Sayı 3.,s ĠĢman, A.(2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. (2.Basım). Ankara: Sempati Pegem A Yayınları. Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (20.Basım). Ankara: Nobel Yayınları. Koşar, E. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları. MEB. (2009). Millî Eğitim Temel Kanunu. Özgen, K, Obay, M. (6-8 Mayıs 2008). Ortaöğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisine İlişkin Tutumları, International Educational Technology Conference, Eskişehir. Öztürk, T. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitimde Teknoloji Kullanımına Yönelik Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Seferoğlu, S.S., Akbıyık, C., Bulut, M.(2008). İlköğretim Öğretmenlerinin Ve Öğretmen Adaylarının Bilgisayarların Öğrenme/Öğretme Sürecinde Kullanımı İle İlgili Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35: Ulusoy, K., Gülüm, K.(Ağustos 2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih ve Coğrafya Konuları İşlenirken Öğretmenlerin Materyal Kullanma Durumları, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s Yenilmez, K., Uygan C. (7-9 Ekim 2009). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Öğretimde Teknoloji Kullanımına Yönelik Tutumları, 3. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Sempozyumu, Trabzon. YÖK. (Temmuz 2007). Öğretmen Yetiştirme Ve Eğitim Fakülteleri ( ) (Öğretmenin Üniversitede Yetiştirilmesinin Değerlendirilmesi). Ankara, s

10 YAZAR HAKKINDA BĠLGĠ Şadan Altınok, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Oratöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümünde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Çalışma alanı; Edebiyat eğitiminde materyal kullanımı, görsel-işitsel materyaller, eğitimde teknoloji kullanımı, materyal geliştirme, bilgisayar destekli edebiyat eğitimidir. Arş. Gör. Şadan ALTINOK Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Teknikokullar/ANKARA

11 GENĠġLETĠLMĠġ ÖZET Çağımızın vazgeçilmez bir parçası olarak günlük hayatımızda önemli bir yer tutan teknoloji, eğitim alanın da vazgeçilmezlerden biri olma konumuna gelmiştir. Belki de teknolojinin en çok etkilediği alanlardan biri de eğitimdir. Bu nedenle teknolojinin eğitimde kullanımı gittikçe önemini arttırmaktadır. Yapılan bu çalışmada Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının birinci sınıftan beşinci sınıfa kadar gördükleri derslerin de etkisiyle yıl yıl, eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel yöntem olan survey (alan taraması) metodu kullanılmıştır. Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu varolduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. (Karasar, 2009:77) Amaçlanan tutumların ölçülmesi için Öztürk ün (2006) geliştirdiği, beşli likert tipinde Eğitimde Teknoloji Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde, ilişkisiz örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Aritmetik ortalamalar yorumlanırken, arasındaki ortalama değerlerin Kesinlikle Katılmıyorum, arasında bulunanların Katılmıyorum, arasındakilerin Kararsızım, arasındakilerin Katılıyorum ve arasındakilerin ise Tamamen Katılıyorum derecede değer taşıdığı kabul edilmiştir. Araştırma eğitim-öğretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü bir, iki, üç, dört ve beşinci sınıflarında öğrenim gören 269 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Bu araştırmanın bulgularına göre Türk Dili ve Edebiyatı öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyete göre kızların lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği, sınıf ve ders alma değişkenlerine göre ise anlamlı bir fark bulunmadığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının tutum puanların aritmetik ortalaması 3,80 bulunmuştur arasındakilerin Katılıyorum değer taşıdı göz önüne alındığında öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının olumlu yönde olduğu belirlenmiştir. Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersini alan ve almayanlar arasında fark çıkmaması dikkat çekicidir. Bunun sebebi öğretmen adaylarının üniversite dışında da teknoloji ile iç içe olmaları, daha önceki eğitim kurumlarında aldıkları eğitimden etkilenmeleri olabilir. Genel olarak tutumların olumlu düzeyde olması bunun bir göstergesidir denebilir. En yüksek tutum düzeyi ikinci sınıf öğretmen adaylarında çıkmasında aldıkları bilgisayar dersinin etkisinin olduğunu gösterebilir. Ayrıca öğretmen adaylarının yetiştirilmesi sürecinde verilen Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersinin amacına hizmet etme derecesinin düşük olduğu ya da en düşük tutum düzeyine sahip olan dördüncü sınıf öğretmen adaylarının, dersi ilerisi için değerlendirmeden sadece not alacakları ve ödev hazırlamak zorunda oldukları bir ders olarak görmelerinden kaynaklanmış olabilir. Üniversite eğitimleri sırasında bu dersin önemi öğretmen adaylarına sezdirilmeli, içeriğinden anlaşılır bir şekilde bahsedilerek ders hakkında genel bilgiye sahip olmaları sağlanmalıdır.