TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI. ARAŞTIRMACI BİLİM SINAVI MAKRO İKTİSAT KISMI 6 Eylül 2008

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI ARAŞTIRMACI BİLİM SINAVI MAKRO İKTİSAT KISMI 6 Eylül 2008 (Bu sınav 8 sorudan oluşmakadır. Sınav süresi 180 dakikadır. Soruların oplam puanı 100 dür.) 1) Aşağıdaki dör sorudan ikisini kısa açıklamalarla cevaplayınız. a) (8 puan) Büün ekonomik birimler rasyonel beklenilere göre hareke ediyorlarsa, reel eki yaraacak ek para poliika ürü para arzında beklenmedik değişiklikler yapmakır. ifadesinin geçerliliğini arışınız b) (8 puan) Döviz kurundan yuriçi fiyalara geçişkenliken kasedilen nedir? Bu geçişin düzeyini ekileyen ekonomik ekenlerden ikisini arışınız. c) (8 puan) Enflasyonun maliyelerini açıklayınız. d) (8 puan) GSMH deflaörü ve TÜFE fiya endeksi ile hesaplanan enflasyon arasındaki farkı açıklayınız. 2) (10 puan) Para poliikasının üreim arırmakaki ekinliğini IS/LM modelini kullanarak grafiklerle ve sözel olarak arışınız. Cevabınızda para poliikasının ekinliğini arıracak veya azalacak fakörleri de liseleyiniz ve açıklayınız. 3) (15 puan) ABD Merkez Bankası Federal Reserve (FED) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz poliikalarında Taylor kuralını akip emekedir. Taylor kuralına göre merkez bankaları poliika faizlerini hedef (veya denge) poliika faiz oranı, enflasyonun beklenilerden sapması ve üreim açığının bir kombinasyonu olarak belirlemekedirler. FED her fırsaa hem enflasyon hem de işsizlikle mücadele konularına önem verdiğini vurgularken ECB enflasyon hedeflemesinin hukuken emel görevi olduğunu vurgulamakadır. a) Bu iki merkez bankasının poliika faiz kuralını (Taylor kurallarını) gerekli gördüğünüz denklemleri kullanarak karşılaşırınız ve kuralın dahilinde olan paramerelerin büyüklüklerini ve işarelerini karşılaşırınız ve yorumlayınız. b) Bu kurallara nominal faizin bir dönem gecikmeli değerinin konulmasını yorumlayınız. c) FED e kıyasla Avrupa Merkez Bankası uluslararası sermaye ve icare akımlarına daha açık bir ekonominin merkez bankası gibi davranmaka ve faiz poliikasını belirlerken reel döviz kurunu da gözönünde bulundurmakadır. Bu bilgi ışığında Avrupa Merkez Bankası nın Taylor kuralını ekrar yazınız. Döviz kurunun açık faiz pariesi (uncovered ineres pariy) ile belirlendiği varsayımı alında ECB nin döviz kurunu da içeren kuralı ile FED in (a) kısmında anımladığınız Taylor kuralını kullanarak reel olarak Euro- dolar pariesini formül olarak belirleyiniz ve belirleyici fakörlerin yönsel ve mikarsal olarak pariede yol açacağı değişiklikleri açıklayınız.

2 4) (12 puan) İki dönem yaşayan bir bireyin ükeim ve emek ile ilgili bir dönemlik haz fonksiyonu u c, l ) = b ln( c ) + (1 b)ln(1 l ) dir. ( Birey ükeim ve emek arzını seçerken aşağıda anımlanan haya boyu hazzını ençoklar: U = u( c1, l1) + βu( c2, l2 ) Paramereler b ve β poziifir. Bu ekonomide herhangi bir belirsizlik yokur. Kişi her dönem arz eiği bir birim emek karşılığında w değerinde ücre kazanmakadır. Ayrıca hayaının birinci döneminde geliri ile ükeim almanın yanısıra finansal varlıklar da saın alabilmekedir (bu varlıkları s harfi ile göserelim). İkinci dönemde ise birinci dönem almış olduğu varlıkların anapara ve faiz geirisi emeği karşılığında elde eiği gelirle birlike ükeim yapmasına olanak vermekedir. a) Bu bireyin dönemlerarası büçe kısıını yazınız. b) Bireyin ençoklayıcı problemini çözerek her iki dönemdeki göreli ükeim ve emek arzını belirleyen denklemleri yazınız. c) Devle vergi gelirlerini arırmak adına bu ekonomide birinci dönem emek arzına yüzde τ oranında vergi uygularsa kişinin göreli emek arzını belirleyen denklemi yazınız. Bu vergi sonucunda ekonomideki kişi başına düşen emek arzı mikarına ne olacağını beliriniz (oplanan vergilerin geri dağıımının bireyin hazzı ve büçe kısıını ekilemediğini varsayınız). d) Eğer devle alernaif olarak vergi gelirini emek üzerinden değil göürü vergisi (lump-sum) olarak T mikarında uygulasa idi bireyin iki dönemdeki göreli emek arzı (c) şıkkından nasıl farklılık göserdiğini anlamak için gerekli denklemleri yazınız ve açıklayınız. 5) (15 puan) Üreim fonskiyonunun sermaye K, beşeri sermaye H, emek L, ve genel eknoloji Z ye bağlı olarak aşağıdaki gibi olduğunu düşününüz. α β 1 α β (6.1) Y = K H ( ZL ) Üreilen çıkı ükeilebileceği gibi (C), iki ür sermayeye de dönüşürülebilir. Her iki sermaye ürünün de, cebirsel kolaylık için, aynı δ hızında aşındığını varsayınız. (6.2) Y = C + K& + δ K + H& + δ H Değişkenlerin üzerlerindeki nokalar zamana göre alınmış ürevleri ifade emekedir. Teknolojinin değişmesi fiziksel kaynak kullanmamakadır. Teknolojik ilerleme model değişkenlerinin herhangi bir fonksiyonu olabilir. (6.3) Z & = z( Z, K, K&, H, H&, L, L& ) Emek girdisi sabi bir n hızında büyümekedir. n (6.4) L = L0e Bu ekonominin dengeli büyüdüğü durumda (balanced growh pah) olduğunu ve sabi sermaye ve beşeri sermayeye yapılan gayrı safi yaırım oranlarının (Y nin oranı olarak) s K ve sh düzeylerinde sabi olarak verili olduklarını varsayınız. Endojen değişkenlerin durağan düzeylerinin olmadığı ama büyüme hızlarının durağan düzeyde olduğu durum dengeli büyüme durumu (balanced growh pah) olarak anımlanabilir. a) Küçük harfleri işçi başına büyüklükleri gösermek için kullanarak ( y = Y / L gibi) üreim fonksiyonunu ve iki ür sermayenin zamana göre ürevlerini işçi başına büyüklükler olarak ekrar yazınız. b) Bu bulgularınızı kullanarak iki ür sermayenin ve üreimin büyüme oranlarını ( g k k& / k, gh h& / h, g y y& / y büyüklükleri) hesaplayınız. Bunu yaparken eknolojinin büyüme hızını g = Z& / Z olarak kullanabilirsiniz. Z

3 c) (b) deki bulgularınızı kullanarak ekonominin dengeli büyüdüğü durumda (b) de hesapladığınız büün büyüme oranlarının g Z = Z& / Z büyüklüğüne eşi olacağını göseriniz. Bu durumda eknolojinin büyüme hızı zaman içinde arıyor olabilir mi? d) [c nin doğru olduğunu varsayabilirsiniz] Dengeli büyüme paikasındaki k ve h büyüklüklerini ve bunların ima eiği ln(y) büyüklüğünü bulunuz. e) Bir ekonomerisyen (d) deki ln(y) büyüklüğünü değişik ülkeler için veriyle ahmin edip yüksek bir R-kare ve makul paramereler bulsa (örneğin α ve β'nin ikisinin de 1/3 olduğunu göseren paramereler) bunun Solow modelinin başarısını göserdiğini savunabilir misiniz? 6) (10 puan) Türkiye ekonomisi Gayri Safi Milli Hasılası nın (GSMH) yüzde 8 ine yakın cari açık vermekedir. a) Brezilya ekonomisi de aynı düzeyde cari açık vermekedir. İki ülkenin kısa dönem ve uzun dönem ihraca arzı ve ihala alebi fiya esneklikleri sırasıyla şöyledir: Türkiye nin kısa dönem ihraca ve kısa dönem ihala esneklikleri sıfır, uzun dönem ihraca arzı esnekliği 0.3, uzun dönem ihala esnekliği -0.5 dir. Brezilya nın kısa dönem ihraca ve kısa dönem ihala esneklikleri sırasıyla 0.2 ve -0.3, uzun dönem ihraca arzı esnekliği 1.5, uzun dönem ihala esnekliği -1.3 ür. Kısa dönemi 6 aydan kısa, uzun dönemi 6 aydan uzun sure olarak anımlayınız. Her iki ülkede varolan aynı düzeydeki cari açığı düzelmek için bu bilgiler ışığında poliika önerecek olsaydınız ne önerirdiniz? b) Önerdiğiniz poliikanın kısa dönemli ve uzun dönemli ekilerinin halka anlaılması için bir basın bildirisi hazırlamanız gerekiyor. Bu durumu ekonomik bir dille en fazla 2 paragraf uzunluğunda bir basın bildirisi ile anlaınız. 7) (12 puan) Türkiye de alı ay vadeli Hazine bonolarının yıllık bileşik faizi yüzde 19 iken ABD Hazinesinin üç ay vadeli bonosunun yıllık faizi yüzde 2 dir. Türkiye de bu dönemde beklenen yıllık enflasyon yüzde 12, ABD de ise yüzde 3 ür. a) Bu iki hazine bonosunun reel faiz oranları hangi sebeplerden dolayı farklılık gösermekedir? Farklılıkları açıklamaka kullandığınız kuram ve/veya kavramları deaylı şekilde açıklayınız. b) Türkiye hazine bonosu uan her yaırımcının oplam geirisine (anapara ve faizi içeren) yüzde 10 vergi uygulamakadır. ABD ise sadece faiz gelirine yüzde 5 vergi uygulamakadır. Spo döviz piyasalarında bir ABD dolarının değeri 1.18 YTLdir. Türkiye nin ülke riskinin 400 baz puan olduğu, ABD nin ülke riskinin ise 100 baz puan olduğu bu oramda üç ay sonrasındaki spo piyasalarında ABD-YTL döviz pariesinin değerinin ne olmasını beklersiniz? Bekleninizi oluşururken kullandığınız kuramı ve/veya kavramları deaylı şekilde açıklayınız. Aşağıdaki 8. ve 9. sorulardan birini seçerek yanılayınız: 8) (10 puan) Son on yılda Türkiye likidie sıkışıklıkları ile sıkça karşılaşmışır. Bu dönemde Türkiye hukuken ve fiilen yabancı sermaye akımlarına amamen açık olduğundan bu sıkışıklıkların kaynağı hem yerel hem küresel çalkanılar olmuşur. Ancak, kaynağından bağımsız olarak bu likidie sıkışıklıkları yerel finansal piyasalara aran oynaklık olarak yansımakadır. Böyle bir oramda eğer hükümein hedefi gelir düzeyinde oynaklığı azalmak ise hangi döviz kuru rejimini ercih emelidir? Gerekli grafik ve denklemlerle arışınız. Tarışmanın içerisinde kullanmanız gereken varsayımlar var ise açıkça ifade ediniz. 9) (10 puan) 1995 yılından 2005 yılına dek Çin para birimi olan Yuan ABD dolarına sabilenmişi. Aynı dönemde Çin uluslararası mal ve sermaye icareine yüksek oranda kapalı idi. ABD nin baskıları ile 2005 yılından iibaren Çin Merkez Bankası döviz kuru rejimini serbesleşirmeye ve uluslararası mal ve sermaye piyasalarına enegrasyonunu arırmaya başladı öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı ekonomik oramda ABD nin uygulayacağı genişlemeci mali poliikaların Çin ekonomisine reel ve nominal yansımalarını gerekli grafik ve denklemlerle arışınız.

4 Mikroekonomi Sınavı Aaıda üç ayrı bölümde çeili sorular bulunmakadır. Büün soruları yanılayınız. Her bölüm için ayrı bir yanı kaıdı kullanınız. Yanılarınızı açık, görünür ve okunabilir ekilde numaralandırıp, vardıınız sonuçları belirgin olarak iareleyiniz. Yanılarınızın kısa ve soruların özüne uygun olmasına dikka ediniz. Gereksiz bilgi ve yorumlar yanıınızın deerini düürecekir. Baarılar! Bölüm I. (30 puan) Yanılarınızı ikisadi düünce çerçevesinde kısaca, ancak anlaılır biçimde açıklayınız. 1) (5 puan) Bir giyim maazasının reklâmlarında bir kazak alana ikinci kazaın yarı fiyaına saılacaı yazılmakadır. Bu aslında ürünlerde basi olarak %25 indirim olduu anlamına gelir mi? 2) (5 puan) Neden evli erkekler bekâr erkeklerden daha yüksek ücre almakadırlar? 3) (5 puan) Kâr ençoklaması yapan bir ekelin seçii opimal üreim mikarı seviyesinde oralama oplam maliye her zaman oralama hasıladan düükür ifadesi doru mudur? 4) (5 puan) Tükeiciler akılcı (rasyonel) oldukları için kayısızlık erileri birbirleri ile kesimezler ifadesine kaılır mısınız? 5) (5 puan) Azalan Marjinal Geiri Yasası ile Azalan Ölçek Geirisi birbirleriyle çelien iki kavramdır ifadesine kaılır mısınız? 6) (5 puan) Asgari ücre uygulaması rekabeçi bir emek piyasasında herkesin refahını arırdıı gibi isihdamın da armasını salar ifadesine kaılır mısınız? Bölüm II. (120 puan) Büün soruları dikkale çözünüz. Yapıınız ilemleri ve sonuçlarını kısa ifadelerle açıklayınız. 1) (50 puan) Bir ülkede iki firma birbirine yakın ancak farklı iki ürün üremekedirler. Bu ürünler için, sırasıyla, (ers) alep fonksiyonları u ekilde verilmiir: p 1 = α βq 1 γq 2 p 2 = α γq 1 βq 2 öyle ki, β>0 ve β 2 >γ 2. Firmaların üreim maliyelerinin sıfır de olduunu varsayınız. a) Firmaların birbirleri ile Courno (mikar) rekabeine girdikleri varsayımı alında, ürünlerin fiyalarını, üreim mikarlarını ve firmaların kârlarını hesaplayınız. b) Firmaların birbirleri ile Berrand (fiya) rekabeine girdikleri varsayımı alında, ürünlerin fiyalarını, üreim mikarlarını ve firmaların kârlarını hesaplayınız.

5 c) Yukarıdaki (a) ve (b) ıklarında elde eiiniz fiyaları karılaırdıınızda, hangi rekabe sonucunda daha yüksek fiyaların oraya çıkacaını, göseriniz. d) Talep fonksiyonlarında α = 168, β = (2/3) ve γ = (1/3) olduunu, firmaların bu kez Sackelberg ardıık mikar rekabeine girdiklerini ve birinci firmanın lider olduunu varsayarak, fiya, mikar ve firma kârlarını hesaplayınız. e) Talep fonksiyonlarında α = 168, β = (2/3) ve γ = (1/3) olduunu, firmaların bu kez ise Sackelberg ardıık fiya rekabeine girdiklerini ve birinci firmanın lider olduunu varsayarak, fiya, mikar ve firma kârlarını hesaplayınız. f) Yukarıdaki (d) ve (e) ıklarında elde eiiniz sonuçları karılaırınız ve bu sonuçların arkasında yaan fikri açıklayınız. 2) (50 puan) Bir vaandaın fayda fonksiyonu U = C 1/2 R 1/2 olarak verilmiir. C yapıı ükeimi, R ise geçirdii bo zamanı gösermekedir. Gün içerisinde H = 16 saai olan vaandaın, isedii akdirde saa baına w = 5 liralık bir ücrele çalıma imkânı da bulunmakadır. Bu kii aynı zamanda her gün M = 20 liralık bir emek dıı gelire de sahipir. Tükeim malının fiyaı ise p = 1 liradır. Bu vaandaın her gün fayda ençoklaması yapıı ve bir sonraki günü düünmedii varsayımı alında aaıdaki soruları yanılayınız. a) Vaandaın opimal çalıma süresini, bo vakini, oplam günlük gelirini ve ükeim mikarını bulunuz. Vaandaın elde eii fayda ne kadardır? b) Hüküme vaandaın, çalııı süre boyunca, ücreinden = 0.5 oranında vergi almaya karar vermiir. Bir baka deyile, vaandaın eline geçen ücre (1-)w kadardır. Bu durumda vaandaın opimal çalıma süresini, bo vakini, oplam günlük gelirini ve ükeim mikarını bulunuz. Hükümein vergi geliri ne kadardır? Vaandaın elde eii fayda ne kadardır? c) Hüküme ücreen vergi almak yerine, bu kez, emek dıı geliri τ = 0.5 oranında vergilendirmeye karar vermiir. Bir baka deyile, vaandaın eline geçen emek dıı gelir (1-τ)M kadardır. Bu durumda vaandaın opimal çalıma süresini, bo vakini, oplam günlük gelirini ve ükeim mikarını bulunuz. Hükümein vergi geliri ne kadardır? Vaandaın elde eii fayda ne kadardır? d) Hüküme son olarak vergilendirmeyi ükeim malına γ = 0.25 oranında vergi koyarak yapmaya karar vermiir. Bir baka deyile, vaandaın ükeim malına ödedii mikar (1-γ)p kadardır. Baka hiçbir vergi olmadıı varsayımı alında, vaandaın opimal çalıma süresini, bo vakini, oplam günlük gelirini ve ükeim mikarını bulunuz. Hükümein vergi geliri ne kadardır? Vaandaın elde eii fayda ne kadardır?

6 e) Yukarıdaki dör ıkan elde eiiniz sonuçlardan yararlanarak vergi poliikaları hakkında herhangi bir ey söyleyebilir misiniz? 3) (20 puan) ki rakip firma elevizyonda izlenme oranlarının en yüksek olduu saae reklam vermeyi düünmekedirler. a) Firmaların ödüllerini göseren ablo u ekildedir (hücrelerdeki ilk rakam Firma A nın ödülünü gösermekedir): Firma B Reklam Ver Reklam Verme Reklam Ver 10, 5 15, 0 Firma A Reklam Verme 6, 8 10, 2 Firmaların baskın sraejisini (dominan sraegy) bulunuz. Oyundaki Nash dengesini bulunuz. b) Firmaların ödüllerini göseren ablonun u ekilde deiiini varsayın (hücrelerdeki ilk rakam Firma A nın ödülünü gösermekedir): Firma B Reklam Ver Reklam Verme Reklam Ver 10, 5 15, 0 Firma A Reklam Verme 6, 8 20, 2 Bu durumda firmaların baskın sraejisini (dominan sraegy) ve Nash dengesini bulunuz. Bölüm III. (50 puan) Yanılarınızı açık ve ne ifadeler ile yazınız. Gereksiz bilgi ve yorumlar yanıınızın deerini düürecekir. 1) (40 puan) Sıkça, piyasaların yeerince ekin çalımadıı iddia edilmekedir. Piyasaların ekinliini azalan fakörleri, kendi seçiiniz ve erafınızdaki mal ve hizmeler piyasalarından örnekler çerçevesinde, kısaca anlaınız. 2) (10 puan) kinci el oomobil piyasasında, alıcıların, oomobillerin gerçek deerleri hakkında eksik bilgiye sahip olmalarının sonuçlarını arıınız.

7

8

9 Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Araırmacı Bilim Sınavı - Ekonomeri Kısmı 7 Eylül 2008 Aagıdaki BE Sorudan DÖRT Soruyu Yanılayınız. 1. (25 puan) Paranın dolanım hızı (v ) ve faiz oranı (R ) deikenlerine ilikin veri oluum süreci (daa generaion process) u ekilde verilmiir: (1) v = R + v -1 + R v (2) R = R -1 + R Denklemlerde, a) v ve R sandar varsayımları salayan haa erimleridir, b) <1, c) Cov( v, R ) = 0, d) + + = 1, e) Denklem (1) deki deikenler ebüünleikir (coinegraed). i) [4 puan] R deikeninin büünleme (inegraion) derecesini beliriniz?. ii) [7 puan] Denklem (1) i haa/denge düzelme modeli biçiminde anımlayınız. Haa/denge düzelme modelindeki paramerelerin anlamlarını beliriniz. iii) [6 puan] Aaıdaki denklemde: (3) c = c , c = v - R. Denklemde c duraandır (saionary) ve ise,, paramerelerinin bir fonksiyonudur. Denklem (1) ve Denklem (3) birbirleriyle ilikilendirilebilir mi? Nasıl? iv) [8 puan] Bir araırmacı vekör içsel baını (VAR) modelini kullanarak, faiz oranı ve paranın dolanım hızı arasında Granger nedensellii bulunmadıı sonucunu rapor emiir. Basi bir VAR modeli de anımlayarak araırmacının sonuçlarını yorumlayınız. Araırmacıya farklı hangi yönemi kullanmasını önerirsiniz? Neden?

10 2. (25 puan) Aaıdaki birinci dereceden ardıık balanım (AR(1)) dizininin duraan olduu verilmiir. y = y -1 +u, u ~ nb(0, 1-2 ) Süreçe, nb(0, 1-2 ) daılımın 0 oralama ve 1-2 varyans ile normal (n) ve baımsız (b) olduunu ifade emekedir. a) [6 puan] y dizininin oralamasını ve varyansını bulunuz. b) [7 puan] y ile y -s arasındaki korelasyon kasayısını (corr(y, y -s )) bulunuz. Bu korelasyon kasayısının s ile ilikisini göseren grafii = 0.5 ve s =1,2,3 için çiziniz. c) [7 puan] Aaıdaki z dizini z = (1/2)y 1 + (1/2)y 2 olarak verilmiir. y 1 ve y 2 iki ayrı, baımsız ve duraan AR(1) dizinleridir. Yani: y j, = j y j,-1 +u j,, u j, ~ nb(0, 1-2 j ), j =1,2. z dizininin oralamasını ve varyansını bulunuz. z ile z -1 arasındaki korelasyon kasayısını bulunuz. d) [5 puan] Bir araırmacı y dizini için 100 gözlem kullanarak aaıdaki denklem ahminini rapor emiir: y = y y -1 R 2 = 0.900, DW = 1.99 (4.44) (5.55) (-6.66) Araırmacının ahmin sonuçlarının güvenilirliini arıınız. (R 2 = Belirleme kasayısı, DW = Durbin-Wason saisii)

11 3. (25 puan) Y ve X zamana (T) balı deikenlerdir. Y* ve X*, sırasıyla, Y ve X deikenlerinin lineer rend deikeni T üzerine regresyonundan elde edilen arıklardır (residuals). Aaıdaki regresyon modelleri verilmiir. (1) Y = a 0 + a 1 X + a 2 T + u 1 (2) Y = b 0 + b 1 X* + u 2 (3) Y* = c 0 + c 1 X* + u 3 (4) Y = d 0 + d 1 X* + d 2 T + u 4 (5) Y /T = e 0 + e 1 (X /T ) + e 2 (1/T ) + u 5 ki açıklayıcı deikenli Y = X1 + 2 X2 + u modelinin En Küçük Kareler (EKK/OLS) ahmini sürecindeki normal denklemlerden x y = ˆ β x + ˆ β x x 2 i, i i, j i, j, ilikisinin (i,j = 1,2) geçerlilii bilinmekedir. Küçük harfler ilgili deikenin kendi oralamasından sapmasını gösermekedir, örnein y = Y Y/ T. a) [18 puan] â ˆ 1= b1, b ˆ 1= cˆ 1 ve ĉ ˆ 1= d1 olacak mıdır? Neden? Gerekli büün ilemleri yaparak göseriniz. b) [7 puan] Model (5) önermesi hangi hipoez alında geçerli olabilir? Neden? Model (5) ahmin sonuçları Model (1) kasayı ahminlerine ilikin bilgi içerebilir mi? Nasıl? aˆ, b ˆ, cˆ, d ˆ, ˆ β i EKK/OLS ahmin kasayılarıdır. No:

12 4. (25 puan) Bir araırmacı elekrik ükeimi (Y) ve gelir (X) arasındaki ilikiyi incelemek için, yaay kesi verileri kullanarak A, B, C bölgeleri ve üm bölgeler (A+B+C) için aaıdaki modelleri ahmin emiir. (Modellerde paranez içindeki sayılar sandar haalardır, KKT = Kalını kareleri oplamı (Sum of he squared residuals), T = Gözlem sayısı). Tüm bölgeler LnY = 0.88LnX T = 103, KKT = 101 (0.05) A Bölgesi LnY = 1.10LnX T = 46, KKT = 45 (0.05) B Bölgesi LnY = 0.90LnX T = 41, KKT = 35 (0.10) C Bölgesi LnY = 0.85LNX T = 16, KKT = 20 (0.08) a) [7 puan] Elekrik ükeimi modelinin üm bölgeler için aynı olduu önermesini ampirik olarak sınayınız. b) [5 puan] Denklemlerin bölgelere göre farklılık gösermedii varsayımı alında, gelir esnekliinin 1 olduu hipoezinin geçerliliini sınayınız. c) [7 puan] Elekrik ükeimi modellerinin sabi (inercep) erimlerinin de bölgeler arasında farklılaıını varsayınız. Bu farklılamayı ampirik olarak sınayabilmek için, sadece üm bölgeler verilerini kullanarak ahmin edebileceiniz modeli (veya modelleri) ve ilgili sınama isaisiklerini anımlayınız. d) [6 puan] Araırmacı, ahmin sonuçlarını incelerken, sadece iki gözlem bulunan D bölgesini üm bölgeler grubuna dahil emediini gözlemlemiir. D bölgesinin de dahil edilmesiyle aaıdaki sonuçlar elde edilmiir. A,B,C,D bölgeleri LnY = 0.77LnX T = 105, KKT = 111 (0.11) Bu sonuçlar hangi hipoezin sınanabilmesini salamakadır? Nasıl?

13 5. (25 puan) Enflasyon hedeflemesi (EH) rejimlerinde poliika faiz oranlarının (R ) emel belirleyicilerinin enflasyon ve çıkı açıkları olduu bilinmekedir. Bu çerçevede aaıdaki basi faiz epkime fonksiyonu anımlanabilir: R = a 0 + a 1 ( gap ) + a 2 ( gap ) + u gap = enflasyon açıı = öngörülen/beklenen enflasyon-enflasyon hedefi, gap = çıkı açıı = öngörülen/beklenen reel gelir-poansiyel/denge reel gelir. Uzun dönem Phillips ilikisine göre çıkı açıı ile enflasyon açıı arasında isikrarlı bir iliki vardır. Aaıdaki denklemler INFLATIA ülkesi için 100 gözlem kullanılarak EKK/OLS yönemi ile ahmin edilmiir. (Modellerde paranez içindeki sayılar -oranlarıdır. KKT = Kalını kareleri oplamı (SSR), R 2 = Belirlenme kasayısı, DW = Durbin-Wason isaisii). (A) (B) gap gap R = (28.4) (1.45) (1.07) gap R = (30.4) (76.01) R 2 = 0.984, KKT = , DW = 1.99 R 2 = 0.983, KKT = , DW = 0.40 (C) R - gap gap = (57.1) (83.40) R 2 = 0.986, KKT = , DW = 2.01 (D) gap gap = (8.81) (80.8) R 2 = 0.990, KKT = 80.0, DW = 2.03 a) [7 puan] Araırmacıya göre A modeli i) ardıık baımlılık [auocorrelaion], ii) çoklu baını [mulicollineariy] ve iii) eanlılık yanlılıı [simulaneiy bias] nedenleriyle ampirik olarak geçerli deildir. Araırmacının önermesini, gerekli sınama bilgilerini de kullanarak, arıınız. b) [6 puan] Çıkı açıı ( gap ) deikeni kasayısı B ve C modellerinin her ikisinde de yukarı yönlü yanlıdır (upward biased) önermesinin geçerliliini arıınız. c) [7 puan] Modelleri elde emek için gerekli kısıları anımlayarak ve bu kısıların geçerliliini sınayarak yukarıdaki faiz modellerini karılaırınız. Ekonomi poliikalarında hangi modelin emel alınmasını önerirsiniz? Nedenleri ve uygulama biçimiyle kısaca arıınız. d) [5 puan] Model gözlem sei süresi boyunca Inflaia ülkesinde ilk 50 gözlemde para hedeflemesi son 50 gözlemde de enflasyon hedeflemesi rejimlerinin uygulanmı olması, model paramerelerine ilikin bir eleiriyi gündeme geirebilir mi? Kısaca arıınız.