ÖĞRETMENLERİN MESLEĞE YÖNELİK DAVRANIŞ VE YAŞANTI MODELLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Transkript

1 ÖĞRETMENLERİN MESLEĞE YÖNELİK DAVRANIŞ VE YAŞANTI MODELLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ Dr. Olcay Kiremici Ege Üniversiesi, İzmir Dr. R.Timuçin Gençer Ege Üniversiesi, İzmir Dr. Erdinç Demiray Ege Üniversiesi, İzmir Öze Bu çalışmada, ilk ve oraöğreim kurumlarında çalışan öğremenlerin mesleğe yönelik davranışlarının ve yaşanı modellerinin belirlenmesi ve sahip oldukları davranışların, cinsiye, yaş grubu, medeni durum, çalışıkları okul ürü ve hizme yılı değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmışır. Çalışmaya, 161 kadın, 48 erkek öğremen kaılmışır. Çalışmada, 66 madde ve 11 al boyuan oluşan ve Yaşanı Modelleri (MEDYAM) ölçeği kullanılmışır. Elde edilen sonuçlar, öğremenlerin %43.5 inin (n=91) sağlıklı, %14.8 inin (n=31) sakınmacı, %29.7 sinin (n=62) aşırı bağlılık ve %12 sinin (n=25) ükenmiş yaşanı modeli özelliklerini aşıdığını gösermekedir. Bu yaşanı modellerinin oluşmasında ekili olan 11 davranış üründen hiçbiri, cinsiye ve yaş grupları değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösermemekedir. Öğremenlerin medeni durumlarına göre, mükemmeliyeçilik çabası, mesleki doyum, yaşam doyumu ve sosyal desek yaşanısı davranışları, isaisiksel açıdan anlamlı farklılıklar gösermekedir. Okul ürü değişkeni dikkae alındığında, öğremenlerin mesleki hırs, başarma eğilimi ve duygusal uzaklaşma yeeneği davranışları, hizme yılı değişkeni dikkae alındığında ise, sadece mesleki hırs davranışları isaisiksel açıdan anlamlı farklılıklar gösermekedir. Anahar Sözcükler: Öğremenlik, mesleğe yönelik davranış, yaşanı modelleri, ükenmişlik. INVESTIGATION OF WORK RELATED BEHAVIORS AND EXPERIENCE PATTERNS OF TEACHERS ACCORDING TO VARIOUS VARIABLES Absrac The sudy aimed o deermine he work relaed behavior and experience paerns of eachers working a primary and secondary educaion insiuions and o examine heir aiudes in erms of he variables of genders, age group, marial saus, he school ype hey work, and oal years in service. 161 female and 48 male eachers paricipaed in he sudy. In he sudy, work-relaed behavior and experience paerns scale consising of 66 iems and 11 sub-dimensions was used. The resuls obained show ha 43.5% (n=91) of he eachers have he qualiies of beauiful healh experience paern, 14.8% (n=31) have heedless aiude% 29.7 have (n=62) hyper devoion and % 12 (n=25) burnou paern. None of he behavior ypes affecing he formaion of hese experience paerns show significan differences in erms of gender and age groups. Sriving for perfecion, saisfacion wih work, saisfacion wih live and experience of social suppor behaviors show saisically significan differences in erms of eachers marial saus. Considering he school ype variable, professional ambiion, endency o exer and emoional disancing behaviors differ significanly whereas only professional ambiion behaviors show saisically significan difference in erms of he variable of years in service. Key Words: Teaching, work relaed behavior, experience paerns, burnou 66

2 GİRİŞ Günümüzde giderek aran ve çeşililik göseren oplumsal beklenileri karşılamak amacıyla yoğunlaşan okulları gelişirme çabaları içerisinde öğremenler son derece belirgin öneme sahipir (OECD, 2005). Bunun nedeni, eğiimin başarısının öğremenlerin nielikleriyle yakından ilişkili olmasıdır (Gerçek, Köseoğlu, Yılmaz ve Soran, 2006). Başka bir deyişle, eğiimin başarısı ve kaliesinin yükselilebilmesi, yeerli, mesleğe bağlı ve sağlıklı öğremenlerle ilişkilidir (Prenzel ve diğ., 2005). Ancak, her geçen gün daha karışık ve yoğun bir akivieye doğru gelişim göseren öğremenlik (Brane, 2009), yaklaşık son 30 yıllık süreç içerisinde gerek ülkemizde (Erden, 1999) ve gerekse yabancı ülkelerde (Wa ve Richardson, 2008) cazibesini hızla kaybemekedir. Bu durumun önüne geçebilmek ve başarılı öğremenlerin mesleğine devamlılığını sağlayabilmek için yoğun çabalar sarf edilmekedir (OECD, 2005). Mesleki yaşamlarında mulu olan insanların kariyerlerinde başarılı ve işlerine son derece bağlı bireyler oldukları düşünülebilir. Faka yüksek düzeyde mesleki bağlılık, iş yaşamında am anlamıyla mululuk anlamına gelmemeke ve çalışanlarda yoğun sres ve baskı oluşurabilmekedir (Kieschke ve Schaarschmid, 2008). Diğer meslekler ile kıyaslandığında, başarı mücadelesinin yüksek olduğu işlerin başında gelen öğremenlik mesleğinin, iş sresinin yoğun hissedildiği ve mücadele gerekiren meslekler arasında yer aldığı düşünülebilir. Öğremenlerin bu mücadelelerinin uzun sürmesi, kendilerine ve çevrelerine yönelik beklenilerin ekisiyle yüksek düzeyde sres ve hayal kırıklıkları riskini de beraberinde geirmekedir (Jepson ve Fores, 2006). Bu da öğremenlerin, mesleki bağlılıklarını azalarak (Jepson ve Fores, 2006), öğreim ekililiklerinde ve sınıf yöneiminde olumsuz sonuçlara neden olabilmekedir (Klusmann, Kuner, Trauwein ve Bamer, 2006). Önceki çalışmalar, öğremenlik gibi doğrudan insana hizme veren meslek gruplarında çalışan bireylerin, ükenmişlik açısından önemli oranda risk alında olduklarını belirmekedir (Grayson ve Alvarez, 2008; Brudnik, 2009). Mesleğinden ya da işinden dolayı insanlarla ek yönlü ileişime girmek zorunda kalan bireyler bir süre sonra ükenmişlik duygusu yaşayabilmekedir ve bu durum genellikle sresli olmanın ve bu durum ile başa çıkabilmek için gerekli bazı desek sisemlerinin olmamasından kaynaklanmakadır (Maraşlı, 2005). Genel olarak işle birlike gerçekleşen yoğun baskı, sürekli sres ve bunun devamı olarak oraya çıkan işe yönelik ükenmişlik sendromu, günümüzde de güncelliğini koruyan bir araşırma konusudur (Muszalska, Krajnik ve Rogiewicz, 2007). Tükenmişlik insanlarla yüz yüze ekileşimde bulunmayı gerekiren mesleklerde çalışanlarda sıklıkla görülen fiziksel bikinlik, uzun süren yorgunluk, çaresizlik ve umusuzluk duygusu, olumsuz benlik kavramı, işe yaramama hissi ve diğer insanlara karşı olumsuz uumları içine alan fiziksel, duygusal ve zihinsel boyulu bir olgudur (Babaoğlan, Alun ve Çakan, 2010). Öğremenlerin sergiledikleri uumların, verdikleri eğiimin kaliesi için son derece önemli bir ölçü olduğu (Tsigilis, Zachopoulou ve Grammaikopoulos, 2006) gerçeği, eğiim bilimcileri öğremenlerin mesleğe yönelik görüşlerini ve uumlarını belirlemek için çok çeşili araşırmalar yapılmaya yönelmişir (Çeinkaya, 2009). Bu nokadan harekele çalışmanın amacı, ilk ve oraöğreim kurumlarında çalışan öğremenlerin mesleğe yönelik davranışlarının ve yaşanı modellerinin belirlenmesi ve sahip oldukları davranışların, cinsiye, yaş grubu, medeni durum, çalışıkları okul ürü ve hizme yılı değişkenlerine göre incelenmesidir. YÖNTEM Kaılımcılar Araşırmaya, 161 i (%77.0) kadın 48 i (%23.0) erkek olmak üzere 209 öğremen kaılmışır. Kaılım göseren öğremenlerinin yaş oralamaları 40.05±9.98, hizme süreleri oralaması ise 17.01±10.35 olarak hesaplanmışır. Örneklem grubunu oluşuran öğremenlerinin 155 i (%74.2) evli, 54 ü (%25.8) bekârdır. Kaılım göseren öğremenlerinin çalışıkları kurumların özellikleri dikkae alındığında, 101 (%48.3) öğremen devle okullarında, 108 (%51.7) öğremen özel okullarda görev yapmakadır (Tablo 1). 67

3 Tablo 1: Örneklemin demografik özellikleri n % Cinsiye Kadın ,0 Erkek 48 23,0 Medeni Hal Evli ,2 Bekâr 54 25,8 Okul Türü Özel ,7 Devle ,3 Yaş Grupları ( =40.05±9.98) 40 yaş ve alı yaş ve üsü Hizme Yılı ( =17.01±10.35) 17 yıl ve alı ,3 18 yıl ve üsü 85 40,7 Veri Toplama Aracı Araşırmada kullanılan, Schaarschmid ve Fischer (1997) arafından bireysel psiko-sosyal davranış ve deneyimlerin değerlendirilmesi amacıyla oluşurulmuş orijinal ismi Arbeisbezogenes Verhalens- und Erlebensmuser (AVEM) olan ve Gençer, Boyacıoğlu, Kiremici ve Doğan (2010) arafından Türkçeye uyarlanmış ve Yaşanı Modelleri (MEDYAM) ölçeği 66 maddeden oluşmakadır. MEDYAM, meslekle ilişkili sağlık durumunu ölçmeyi hedefleyen, İşin Öznel Önemi (özel yaşam içerisinde işin yeri), Mesleki Hırs (mesleki başarı ve yükselmeye yönelik çaba), Başarma Eğilimi (mesleki görevleri eksiksiz yerine geirebilmek için üm gücünü kullanma eğilimi), Mükemmeliyeçilik Çabası (bireysel çalışma performansının iyiliğine ve eksiksizliğine yönelik çaba), Duygusal Uzaklaşma Yeeneği (işe yönelik psikolojik rahalama yeeneği), Pes Eme Eğilimi (başarısızlıkla oluşan kolay pes eme eğilimi), Problemlerle Akif Mücadele (oluşabilecek ve karşılaşılan problemlere yönelik akif uum), İçsel Huzur ve Dengeleme (içsel denge ve psikolojik kararlılık yaşama) Mesleki Doyum (mesleke ulaşılan nokadan duyulan memnuniye), Yaşam Doyumu (meslek hayaında olduğu gibi genel anlamda da yaşamdan duyulan memnuniye) ve Sosyal Desek Yaşanısı (yakınında bulunan insanların deseğine inanmak) olmak üzere 11 al boyuan oluşmakadır. Ölçeke yer alan üm maddeler 5 li Liker skala üzerinden cevaplanmakadır. Öğremenler üzerinde yapılan Türkçe uyarlama çalışması kapsamında al boyulara ilişkin iç uarlık kasayıları.72 ile.85 arasında değişmekedir (Gençer ve diğ., 2010). Verilerin Analizi Öğremenlerin demografik özelikleri ile sahip oldukları yaşanı modellerinin dağılımlarını belirlemek üzere beimsel isaisikler ve mesleğe yönelik davranış al boyularından elde edilen puanların cinsiye, medeni hal, okul ürü, yaş grupları ve hizme yılı bağımsız değişkenlerine göre incelenmesi amacıyla oralama farklara dayalı -esi kullanılmışır. BULGULAR Araşırmaya kaılan öğremenlerin, mesleğe yönelik davranış al boyularından aldıkları puanların hesaplanmasıyla elde edilen yaşanı modelleri incelendiğinde, öğremenlerin %43.5 inin sağlıklı, %14.8 inin sakınmacı, %29.7 sinin aşırı bağlı ve %12 sinin ükenmiş yaşanı modeli içerisinde yer aldığı belirlenmişir (Tablo 2). 68

4 Tablo 2: Öğremenlerin Yaşanı Modellerine Göre Dağılımları Yaşanı Modelleri n % Sağlıklı Yaşanı Modeli Sakınmacı Yaşanı Modeli Aşırı Bağlı Yaşanı Modeli Tükenmiş Yaşanı Modeli Öğremenlerin sahip oldukları yaşanı modellerini belirleyen mesleğe yönelik davranış al boyularının cinsiye bağımsız değişkeni açısından değerlendirilmesi sonucunda, erkek ve kadın öğremenlerin elde eikleri puanlar arasında oluşan farkın anlamlı olmadığı görülmüşür (p>.05) (Tablo 3). Tablo 3: Cinsiye Değişkenine Göre Değişkenlerine İlişkin Oralama, Sandar Sapma ve -Tesi Sonuçları Cinsiye Kadın Erkek İşin Öznel Önemi 20.25± ± Mesleki Hırs 20.71± ± Başarma Eğilimi 19.76± ± Mükemmeliyeçilik Çabası 23.98± ± Duygusal Uzaklaşma Yeeneği 17.24± ± Pes Eme Eğilimi 13.87± ± Problemlerle Akif Mücadele 22.11± ± İçsel Huzur ve Dengeleme 20.95± ± Mesleki Doyum 23.16± ± Yaşam Doyumu 22.47± ± Sosyal Desek Yaşanısı 22.30± ± Öğremenlerin medeni hallerine göre yapılan analiz sonucunda, mesleğe yönelik davranış al boyularından mükemmeliyeçilik çabası (=-2,138) ve mesleki doyum (=-2,205) al boyularında p<.05 düzeyinde; yaşam doyumu (=-2,761) ve sosyal desek yaşanısı (=-3,763) al boyularında p<.01 düzeyinde anlamlı farklılıklar belirlenmişir. İsaisiksel açıdan anlamlı farklar espi edilen bu dör al boyuan elde edilen oralama puanlar incelendiğinde, evli öğremenlerin bekâr öğremenlere göre daha yüksek puanlara sahip olduğu görülmüşür (Tablo 4). Tablo 4: Medeni Hal Değişkenine Göre Değişkenlerine İlişkin Oralama, Sandar Sapma ve -Tesi Sonuçları Medeni Hal Bekâr Evli İşin Öznel Önemi 19,41±4,37 20,29±4,28-1,285 Mesleki Hırs 20,15±4,50 20,68±4,23 -,764 Başarma Eğilimi 19,13±4,18 19,95±3,89-1,261 Mükemmeliyeçilik Çabası 22,89±4,10 24,24±3,66-2,138* Duygusal Uzaklaşma Yeeneği 17,07±3,44 17,44±3,57 -,663 Pes Eme Eğilimi 13,67±3,54 13,83±4,13 -,283 Problemlerle Akif Mücadele 21,56±4,36 22,30±3,58-1,122 İçsel Huzur ve Dengeleme 20,39±3,97 21,54±3,97-1,824 Mesleki Doyum 22,13±4,01 23,48±3,51-2,205* Yaşam Doyumu 21,26±3,62 22,85±3,72-2,761** Sosyal Desek Yaşanısı 20,76±3,02 22,62±3,40-3,763** *p<.05,**p<.01 69

5 Öğremenlerin görev yapıkları okul ürü değişkeni açısından mesleğe yönelik davranış ürleri dikkae alındığında, özel okullarda çalışan öğremenlerin mesleki hırs (=-2,745; p<.01) ve başarma eğilimi (=-2,255; p<.05) al boyularında devle okulunda çalışan öğremenlere göre anlamlı düzeyde yüksek puanlara sahip olduğu görülmüşür. Bununla birlike, devle okulunda görev yapan öğremenlerin duygusal uzaklaşma yeeneği (=2,865; p<.01) al boyuunda özel okullarda çalışan öğremenlere göre isaisiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek oralama puana sahip oldukları belirlenmişir (Tablo 5). Tablo 5: Okul Türü Değişkenine Göre Değişkenlerine İlişkin Oralama, Sandar Sapma ve -Tesi Sonuçları Okul Türü Devle Özel İşin Öznel Önemi 19,88±4,67 20,23±3,96 -,583 Mesleki Hırs 19,71±4,30 21,32±4,16-2,745** Başarma Eğilimi 19,10±4,16 20,33±3,71-2,255* Mükemmeliyeçilik Çabası 23,42±3,72 24,33±3,86-1,747 Duygusal Uzaklaşma Yeeneği 18,06±3,62 16,68±3,33 2,865** Pes Eme Eğilimi 13,71±4,01 13,86±3,96 -,268 Problemlerle Akif Mücadele 21,77±3,96 22,42±3,64-1,222 İçsel Huzur ve Dengeleme 21,08±4,10 21,39±3,90 -,558 Mesleki Doyum 22,82±3,97 23,43±3,38-1,179 Yaşam Doyumu 22,46±3,88 22,43±3,64,057 Sosyal Desek Yaşanısı 22,06±3,37 22,21±3,43 -,326 *p<.05,**p<.01 Öğremenlerin yaş oralaması dikkae alınarak oluşurulmuş bağımsız grupların mesleğe yönelik davranış al boyularında elde eikleri puanlar arasındaki farkın isaisiksel açıdan anlamlı olmadığı görülmüşür (p>.05) (Tablo 6). Tablo 6: Yaş Grupları Değişkenine Göre Değişkenlerine İlişkin Oralama, Sandar Sapma ve -Tesi Sonuçları Yaş Grupları 40 Yaş ve Alı 41 Yaş ve Üsü İşin Öznel Önemi 20,20±4,32 19,89±4,31,512 Mesleki Hırs 20,95±4,19 20,06±4,40 1,477 Başarma Eğilimi 19,70±4,08 19,78±3,87 -,140 Mükemmeliyeçilik Çabası 23,69±3,84 24,13±3,78 -,818 Duygusal Uzaklaşma Yeeneği 17,47±3,53 17,19±3,56,577 Pes Eme Eğilimi 13,68±3,94 13,92±4,04 -,417 Problemlerle Akif Mücadele 22,40±4,20 21,75±3,23 1,273 İçsel Huzur ve Dengeleme 21,28±4,08 21,19±3,91,165 Mesleki Doyum 23,06±3,86 23,22±3,48 -,314 Yaşam Doyumu 22,66±3,96 22,18±3,48,929 Sosyal Desek Yaşanısı 22,18±3,66 22,08±3,07,215 Öğremenlerin mesleki hizme yılı oralaması dikkae alınarak oluşurulmuş bağımsız grupların mesleğe yönelik davranış al boyularından elde eikleri puanlar incelendiğinde, hizme yılı nispeen düşük olan öğremenlerin, hizme yılı nispeen yüksek öğremenlere göre mesleki hırs (=2,153) al boyuunda anlamlı düzeyde yüksek puanlara sahip oldukları belirlenmişir (p<.05) (Tablo 7). 70

6 Tablo 7: Hizme Yılı Değişkenine Göre Değişkenlerine İlişkin Oralama, Sandar Sapma ve -Tesi Sonuçları Yaş Grupları 17 Yıl ve Alı 18 Yıl ve Üsü İşin Öznel Önemi 20,19±4,23 19,87±4,44,526 Mesleki Hırs 21,08±4,09 19,76±4,50 2,153* Başarma Eğilimi 19,72±3,91 19,76±4,08 -,083 Mükemmeliyeçilik Çabası 24,10±3,66 23,58±4,04,965 Duygusal Uzaklaşma Yeeneği 17,28±3,60 17,44±3,45 -,309 Pes Eme Eğilimi 14,14±3,79 13,28±4,20 1,501 Problemlerle Akif Mücadele 21,98±3,74 22,28±3,89 -,552 İçsel Huzur ve Dengeleme 21,42±3,78 20,98±4,30,767 Mesleki Doyum 23,04±3,38 23,27±4,10 -,427 Yaşam Doyumu 22,39±3,86 22,52±3,60 -,250 Sosyal Desek Yaşanısı 22,21±3,35 22,04±3,48,361 *p<.05 TARTIŞMA VE SONUÇ Çalışmaya kaılan öğremenlerin yaşanı modelleri açısından dağılımları incelendiğinde, %43.5 ile büyük bir çoğunluğun sağlıklı yaşam modeli içerisinde yer aldığı belirlenmişir. Buna karşın % 12 ile az sayıda öğremenin ükenmiş olarak nielendirilen ve sağlık açısından olumsuz özellik aşıyan grup içerisinde olduğu görülmüşür (Tablo 2). Bauer ve diğ. (2006) aynı ölçüm aracından faydalanılarak yapıkları çalışmalarında, öğremenlerin %32.5 gibi büyük bir bölümünün ükenmiş yaşam modeli içerisinde olduklarını espi emişlerdir. Ancak, Demirel, Güler, Tokamış, Özdemir ve Sezer (2005) ile Aydoğan, Doğan ve Bayram (2009) yapıkları çalışmalarda Türk öğremenlerin farklı ülkelerde çalışan meslekaşlarına göre çok daha düşük düzeyde ükenmişlik yaşadıklarını belirmekedirler. Bu çalışmanın sonuçlarını yanı sıra Babaoğlan ve diğ. (2010), Gençer ve diğ. (2010) ile Erürk ve Keçecioğlu nun (2012) yapıkları çalışmaların sonuçları, ülkemizde çalışan öğremenlerin ükenmişlik seviyelerinin düşük olduğu görüşünü deseklemekedir. Çalışmada yapılan analizler sonrası, öğremenlerin mesleğe yönelik davranış al boyularından elde edilen oralama puanların, cinsiye (Tablo 3) ve yaş grupları (Tablo 6) bağımsız değişkenlerine göre isaisiksel olarak anlamlı fark içermediği belirlenmişir. Kırılmaz, Çelen ve Sarp (2000), Nakiyok ve Karabey (2005), Avşaroğlu, Deniz ve Kahraman (2005), Gençay (2007) ile Cemaloğlu ve Şahin (2007) yapmış oldukları çalışmalarda, cinsiye değişkeninin öğremenlerin ükenmişlik düzeyleri üzerinde isaisiksel açıdan anlamlı fark oluşurmadığı sonucuna varmışlardır. Bununla birlike, alan yazında yaş değişkeninin de öğremenlerin ükenmişlik düzeyleri üzerinde fark yaraan bir değişken olmadığını beliren çalışmalar bulunmakadır (Kayabaşı, 2008; Soyer, Can ve Kale, 2009; Bağcı ve Karagül, 2013). Öğremenlerin medeni durumları dikkae alınarak yapılan analizlerde, mesleki doyum, yaşam doyumu, sosyal desek yaşanısı ve mükemmeliyeçilik çabası al boyularında evli öğremenlerin anlamlı düzeyde yüksek puanlar aldıkları belirlenmişir (Tablo 4). Bu sonuçlar, evli bireylerin bekâr bireylere göre mesleki doyum (Yıldız, Yolsal, Ay ve Kıyan, 2003) ve yaşam doyumu (Şeker ve Zırhlıoğlu, 2009) algıları bakımından daha olumlu sonuçlar göserdiğini beliren çalışmaları deseklemekedir. Bununla birlike, Dirik, Serel ve Karal (2011) bekârların sosyal desek alma algılarının evlilere göre daha düşük olmasından dolayı bekâr olmanın, yalnızlık, ek başına sorumluluk alma, duygu ve düşüncelerini paylaşmada sıkınıya yol açarak hayaı güçleşirebileceğini belirmekedirler. Öğremenlerin görev yapıkları okul ürü değişkeni açısından özel okullarda çalışan öğremenler, mesleki hırs ve başarma eğilimi al boyularında, devle okulunda çalışan öğremenler ise duygusal uzaklaşma yeeneği al boyuunda isaisiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek oralama puanlara sahipirler (Tablo 5). Özel okullarda çalışan öğremenlerin süreli sözleşmeli olarak çalışıkları düşünüldüğünde, alanlarında ercih edilen öğremen 71

7 konumuna gelebilmek ve mesleki devamlılıklarını sağlamak amacı ve kaygısıyla, diğer çalışma arkadaşlarına göre daha başarılı olma isek ve hırs konularında daha ekin oldukları düşünülebilir. Bu durum özel okullarda çalışan öğremenleri iş yaşanılarında karşılaşıkları problemler ve buna bağlı duydukları sresen hızlı bir şekilde uzaklaşabilme konusunda yeersiz kılabilir. Buna karşın devle okulunda çalışan öğremenlerin, meslek yaşamlarını sürdürme konusunda devle güvencesine sahip olmaları, mesleki problemlerini öeleyebilme ve yaşadıkları sresen duygusal anlamda uzaklaşabilme konularında, özel okullarda çalışan meslekaşlarına göre daha avanajlı bir konumda çalışıkları düşünülebilir. Çalışmadan elde edilen diğer bir sonuç ise, hizme yılı nispeen düşük olan öğremenlerin mesleki hırs al boyuunda anlamlı düzeyde yüksek puanlar aldıklarıdır (Tablo 7). Elde edilen bu sonuç, Kiremici ve Gençer (2013) in beden eğiimi öğremenlerinin kaılımıyla gerçekleşirdikleri çalışmanın sonuçlarını deseklemekedir. Bu sonucun oraya çıkması, genç öğremenlerin mesleklerinde kendilerini ispalamak ve ideallerini gerçekleşirmek amacıyla daha fazla çaba gösermeleri ve yüksek düzeyde mesleki hırs duygularına sahip olmalarından kaynaklanmış olabilir. Zimmermann ve diğ. (2012), mesleklerine yeni başlamış öğremenlerin, moivasyonları yüksek ve kendilerini mesleklerine adamış bireyler olmalarının beklenen bir sonuç olduğunu vurgulamakadırlar. Sonuç olarak Türkiye de öğremenlerin ükenmişlik düzeylerinin düşük olduğu, mesleğe yönelik davranışlar açısından cinsiye ve yaş değişkenlerinin ekili olmadığı belirlenmişir. Bunun nedeni öğremenlik mesleğinin iş yükü ve zamansal yoğunluk açısından ruin ve sandar çerçevede sekilendirilmiş olması ve belirli bir cinsiyee afedilmemiş olmasından kaynaklandığı düşünülmekedir. Ülkemizde eğiimin belirli kalıplar ve konular üzerinden yürüülüyor olması ve eğiim alanına yapılan güncelleme çalışmalarının genelde içerik yerine forma yönelik gerçekleşmesi, klasik eğiim anlayışı içerisinde yeişmiş öğremenlerin yaşları ilerlemiş olsa bile sisem içerisinde akif kalmalarını sağlamakadır. Bu nokadan harekele yaş değişkeninde mesleğe yönelik davranışlar üzerinde fark yaraacak ekiye sahip olmaması normal görülebilir. Yaşam külürü açısından önemli kurumların başında gelen evlilik olgusu, bireyin sosyal çevresini düzenleyerek genişlemesini sağlamakadır. Bu durum bireyin algıladığı sosyal desek yaşanısını deseklemeke ve ükenmişliğin nedenlerinden biri olan yalnızlığa bağlı depresyon olasılığını azalığı düşüncesini güçlendirmekedir. Bununla birlike özel okullarda görev yapan öğremenlerin duygusal açıdan uzaklaşamaması, okul yöneim külürlerinden kaynaklanıyor olabilir. Geleceke yapılacak çalışmalarda, okul yöneim külür kaliesinin, öğremenlerin mesleğe yönelik davranışları ile ilişkisi ve ekileşiminin incelenmesi önemli kakılar sağlayabilir. No: Bu çalışma Nisan 2014 arihlerinde Analya da 21 Ülkenin kaılımıyla düzenlenen 5 h Inernaional Conference on New Trends in Educaion and Their Implicaions ICONTE de sözlü bildiri olarak sunulmuşur. KAYNAKÇA Avşaroğlu, S., Deniz, E.M. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğremenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki ükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi, 14, Aydoğan, I., Dogan, A.A., & Bayram, N. (2009). Burnou among Turkish high school eachers working in Turkey and abroad: a comparaive sudy. Elecronic Journal of Research in Educaional Psychology, 7, Babaoğlan, E., Alun, S.A. ve Çakan, M. (2010). İlköğreim okulu yöneicilerinin ükenmişlik düzeri. Türk Eğiim Bilimleri Dergisi, 8(2), Bağcı, H. ve Karagül, S. (2013). Türkçe öğremenlerinin mesleki ükenmişlik düzeyi. Mehme Akif Ersoy Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi, 5(8), Bauer, J., Samm, A., Virnich, K., Wissing, K., Müller, U., Wirsching, M., e al. (2006). Correlaion beween burnou syndrome and psychological and psychosomaic sympoms among eachers. Inernaional Archieves of Occupaional Environmenal Healh, 79,

8 Brane, G. (2009). Muli asking and synchronous work: complexiies in eacher work. Teaching and Teacher Educaion, 25, Brudnik, M. (2009). Percepion of self-efficacy and professional burnou in general educaion eachers. Human Movemen, 10(2), Cemaloğlu, N. ve Şahin, D.E. (2007). Öğremenlerin mesleki ükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kasamonu Eğiim Dergisi, 15(2), Çeinkaya, Z. (2009). Türkçe öğremen adaylarının öğremenlik mesleğine ilişkin uumlarının belirlenmesi. İlköğreim Online, 8, Demirel, Y., Güler, N., Tokamış, A., Özdemir, D., & Sezer, R.E. (2005). Burnou among high school eachers in Turkey. Middle Eas Journal of Family Medicine, 3(3): Dirik, G., Seral, P. ve Karal, M. (2011). Fibromyalji sendromlu hasaların yaşadıkları psikolojik sıkınılar ile sosyal desek, öz yeerlik ve yei yiimi ilişkisi. Düzce Tıp Dergisi, 13(1), Erden, M. (1998). Öğremenlik mesleğine giriş. İsanbul: Alkım Yayınevi. Erürk, E. ve Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki ükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: öğremenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 12(1), Gençay, Ö.A. (2007). Beden eğiimi öğremenlerinin iş doyumu ve mesleki ükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kasamonu Eğiim Dergisi, 15(2), Gençer, R.T., Boyacıoğlu, H., Kiremici, O., & Doğan, B. (2010). Psychomeric properies of work-relaed behavior and experience paerns (Avem) scale. Haceepe Universiy Journal of Educaion, 38, Gerçek, C., Köseoğlu, P., Yılmaz, M. ve Soran H. (2006). Öğremen adaylarının bilgisayar kullanımına yönelik uumlarının çeşili değişkenler açısından incelenmesi. Haceepe Üniversiesi Eğiim Fakülesi Dergisi, 30, Grayson, J.L., & Alvarez, H.K. (2008). School climae facors relaing o eacher burnou: a mediaor model. Teaching and Teacher Educaion, 24(5), Jepson, E., & Fores, S. (2006). Individual conribuory facors in eacher sres: he role of achievemen sriving and ocuupaional commimen. Briish Journal of Educaional Psychology, 76, Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğremenlerin mesleki ükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, Kırılmaz, A., Çelen, Y. ve Sarp, N. (2000). İlköğreim de çalışan bir öğremen grubunda ükenmişlik durumu araşırması. İlköğreim-Online, 2(1), 2-9. Kieschke, U., & Schaarschmid, U. (2008). Professional commimen and healh among eachers in Germany: a ypological approach. Learning and Insrucion, 18, Kiremici, O., & Gençer, R.T. (2013). Work relaed behaviors and experience paerns of physical educaion eachers. Pensee Journal, 75(12), Klusmann, U., Kuner, M., Trauwein, U., & Bamer, J. (2006). Lehrerbelasung und unerrichsqualiä aus der perspekive von lehrenden und lernenden. Zeischrif für Pädagogische Psychologie, 20(3),

9 Maraşlı, M. (2005). Bazı özelliklerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre lise öğremenlerinin ükenmişlik düzeyleri. Türk Tabipleri Birliği mesleki sağlık ve güvenlik dergisi, 23, Muszalska, M., Krajnik, M., & Rogiewicz, M. (2007). Does he palliaive medicine specialis cope beer wih sress han an anaesheis, surgeon or general praciioner? A sudy on job-relaed experience and behaviour paerns. Advances in Palliaive Medicine, 6, Nakiyok, A. ve Karabey, C.N. (2005). İşkoliklik ve ükenmişlik sendromu. Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi, 19(2), OECD (2005). Teachers maer: aracing, developing and reaining effecive eachers. Paris: Organizaion for Economic Cooperaion and Developmen. Prenzel, M., Baumer J, Blum W., Lehmann, R. Leuner, R., Neubrand, M., e al. (2005). PISA Der zweie vergleich der länder in Deuschland: was wissen und können Jugendliche? Münser: Waxmann. Schaarschmid, U., & Fischer, A.W. (2003). AVEM - Arbeisbezogenes Verhalens- und Erlebensmuser (2 nd ed.). Frankfur: Swes & Zeilinger. Soyer, F., Can, Y. ve Kale, F. (2009). Beden eğiimi öğremenlerinin iş amini ve mesleki ükenmişlik düzeylerinin çeşili fakörler açısından incelenmesi. Niğde Üniversiesi Beden Eğiimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), Şeker, B.D. ve Zırhlıoğlu, G. (2009). Van emniye müdürlüğü kadrosunda çalışan polislerin ükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 11(4), Tsigilis, N., Zachopoulou, E., & Grammaikopoulos, V. (2006). Job saisfacion and burnou among Greek early educaors: a comparison beween public and privae secor employees. Educaional Research and Review, 1, Wa, M.G.H., & Richardson, P.W. (2008). Moivaions, percepions, and aspiraions concerning eaching as a career for differen ypes of beginning eachers. Learning and Insrucion, 18, Yıldız, N., Yolsal, N., Ay, P. ve Kıyan, A. (2003). İsanbul ıp fakülesinde çalışan hekimlerde iş doyumu. İsanbul Tıp Fakülesi Mecmuası, 66(1), Zimmermann, L., Unerbrink, T., Pfeifer, R., Wirsching, M., Rose, U., e al. (2012). Menal healh and paerns of work-relaed coping behaviour in a German sample of suden eachers: a cross-secional sudy. Inernaional Archives of Occupaional & Environmenal Healh, 85(8),