ENDÜSTRİ İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ MESLEK DALI ANA KOMİSYONU (EİM MEDAK)

Transkript

1 İŞLETME MESLEK DALI ANA KOMİSYONU (EİM MEDAK) Endüstri İşletme Mühendisliği Meslek Dalı Ana Komisyonu (EİM MEDAK), TMMOB Makina Mühendisleri Odası nda Endüstri ve İşletme Mühendislerinin (EİM) örgütlenerek gerek meslek ve meslektaşla gerekse ülke gündemiyle ilgili konularda yaşanan gelişmelere müdahil olabilmesi amacıyla kurulmuştur. EİM MEDAK, temeli Anayasanın ilgili maddelerine dayanan, kamu kurumu niteliğinde bir mesleki demokratik kitle örgütünün bileşeni ve ulusal düzeyde kendi meslek dalının tek resmi temsilcisidir. Meslek dalına ilişkin sanayi, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları ile ilişkiler tesis edilmesi için çalışmalar yürütür ve belirlenen / belirlenecek uzmanlık alanlarında meslek içi eğitimler ile meslektaşın gelişimine katkı sağlayacak alanlarda yeni eğitimlerin uygulanmasını sağlar. EİM Meslek Dalı Komisyonları, ülke genelinde üniversitelerin Endüstri Mühendisliği Bölümlerine ziyaretler düzenler, Oda ve Komisyonu tanıtıcı sunumlar yaparak Endüstri - İşletme Mühendisliği öğrenci üye sayısının artırılmasını sağlayacak çalışmalar yürütür. Yapılan ziyaretlerde bir taraftan Odada EİM lere yönelik olarak düzenlenecek eğitimler konusunda üniversitelerin desteğinin sağlanması için görüşmeler yaparken diğer taraftan okul sonrasında EİM lerin çalışma yaşamlarında edindiği birikim ve deneyimlerin Oda tarafından mühendislik öğrencilerine aktarılabilmesi için çalışmalar yürütür. Meşrutiyet Caddesi No:19 Kat:6-7-8 Kızılay/Ankara /

2 "Endüstri Mühendisliği, insan, malzeme ve makineden oluşan bütünleşik sistemlerin tasarım, kuruluş ve geliştirilmesiyle ilgilenir. Çalışmalarında matematik, fizik ve sosyal bilimlerdeki özel bilgi ve becerileri mühendislik, analiz ve tasarım ilke ve yöntemleriyle birleştirerek, bu sistemlerden elde edilecek sonuçları belirlemeye, kestirmeye ve değerlendirmeye çalışır. Endüstri Mühendisliği, mühendislik bilimi ile işletme bilimini birbirine bağlayan, bütün mühendislik birimleri içinde en fazla fırsata ve esnekliğe sahip olan bir bilim dalıdır. Endüstri mühendisliğinin en belirgin özelliği, sosyal ve fiziksel çevreye zarar vermeden, var olan kaynakları en etkin şekilde kullanarak, sistemlerin performansını optimize etmek üzere bünyelerindeki insan, makine, malzeme, para ve bilgiyi bütünleştirmesidir. Endüstri Mühendisliği imalat, lojistik, kamu, enerji, sağlık ve finans gibi hemen hemen tüm sektörlerde, sosyo-teknik sistemlerin tasarımı, kurulumu, işletilmesi, iyileştirilmesi, değerlendirilmesi ve kontrolü ile ilgilenmektedir. Endüstri mühendisi, diğer mühendisler gibi fen ve matematik bilimlerinin yanı sıra, sosyal bilimlerden ve istatistikten de yararlanır. Bir sistemde kaynakları en iyi şekilde kullanmak Endüstri Mühendisi nin görevidir. Bu mesleğin en güzel yanı sektörden bağımsız oluşudur. Günümüzde Endüstri Mühendisleri, geleneksel üretim şirketlerinden hava yollarına, finansal kurumlardan hastanelere, danışmanlık şirketlerine kadar pek çok alanda faaliyet göstermektedirler. Endüstri mühendisi karmaşık süreçlerin veya sistemlerin optimizasyonu ile ilgilenir. 1 2

3 Mühendislik, genelde problem tanımlama, gerekli çözümler yapma, çözüm seçenekleri türetme, karar verme ve çözümden oluşan bir süreçtir. Endüstri mühendisleri bu tanım doğrultusunda tasarımlar yapar. Mal ve/veya hizmet üreten bir örgütün aşağıdaki fonksiyonları endüstri mühendisince tasarlanmaktadır. Üretim veya hizmet sürecinin kendisi Malzemeler Makina ve Donatılar İşçilerin çalışma yöntemleri Kolaylıkların yerleştirilmesi ve malzeme akışının belirlenmesi Malzeme taşıma donatı ve yöntemleri Çalışma yeri tasarımı Hammadde ve ürün depolarının büyüklüklerinin ve yerlerinin belirlenmesi Yönetim raporları için veri kayıt yöntemleri Bakım yöntemleri İş emniyet yöntemleri Yukarıda sıralanan ve kuruluş öncesi veya yeniden yapılanma sırasında tasarlanması gereken elemanların yanı sıra işletim sırasında yönetim fonksiyonlarının; sağlıklı, tutarlı ve toplam kalite yönetimi anlayışı doğrultusunda uygulanabilir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla da aşağıda sıralanan elemanların tasarlanması gerekmektedir. Yönetim planlama sistemi Kestirim yöntemleri Bütçeleme ve ekonomik çözümleme Maaş ve ücret belirleme sistemleri belirlenmesi, izlenmesi Prim belirleme planları ve işgörenlerle ilişkiler sistemi İşgörenlerin işe alınması, eğitimi ve örgüt içinde yer değiştirmelerin Başka bir deyişle iş gücü planlama sisteminin kurulması Üretim planlaması ve üretim programlarının hazırlanması ve Malzeme gereksinim planlaması Stok kontrol yöntemleri Üretim çizelgeleme Görevlendirme Gelişme ve durum raporlaması Düzeltici hareket yöntemleri Bilgi sistemleri Kalite kontrol sistemi Maliyet kontrol sistemi Kaynak tahsisi Örgüt tasarımı İş verimini artırmak, ürün/hizmet kalitesini artırmak zaman kaybını azaltmak ve ürün hizmet zamanını kısaltmak için bu alanlardan birinde uzmanlaşmak mümkündür. Endüstri Mühendisliğinin yönetim ile olan ilişkisi ise stratejik, taktik ve operasyonel yönetim düzeylerinin varlık gösterebilecek donanıma sahip olmalarıdır. Disiplini gereği temel felsefesi sevk ve idareyi optimal düzeyde gerçekleştirmektir. Yönetim bir kısıtlar bütününden meydana geldiği için, Endüstri Mühendisliği de kısıtların optimize edilmesi ve sorunların en doğru şekilde çözülmesi üzerine bina edildiği için, bir yönetim fonksiyonunda kendine en rahat yer bulabilecek mühendislik disiplini Endüstri Mühendisliğidir. 3 4

4 endüstri mühendisinin kullandığı teknikler ve araçlar nelerdir? endüstri mühendisinin iş olanakları nelerdir? Endüstri mühendisinin kullandığı pek çok teknik ve araç vardır. Bunların başlıcaları: İş Etüdü Zaman Etüdü Çizelgeleme Benzetim Sistemleri (Simülasyon) Veri Tabanı Yönetim Sistemleri Performans Ölçüm Teknikleri Malzeme İhtiyaç Planlaması Üretim İhtiyaç Planlaması Kapasite İhtiyaç Planlaması Kaba Kapasite Planlaması Atölye İş Takip Sistemleri Stratejik Planlama Ulaşım Modelleri MRP, ERP, ERP2 ve BI Yazılımları Planlama Sistemleri Grup Teknolojisi Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Teknikleri Bilgi Sistemleri Maliyet Analizi Matematiksel Modelleme Ve daha onlarcası... Her ne kadar isminde endüstri kelimesi geçse de, Endüstri Mühendisleri sahip oldukları yaklaşım, ilke, model ve teknikler ile gerek endüstri ve gerekse hizmet işletmelerinde çalışabilecek niteliklere sahiptirler. Çünkü yüksek verimlilik ve kalite ile düşük maliyet her iki tip işletme için de söz konusudur. Türkiye'de yapılan araştırmalara göre; Endüstri Mühendislerinin %86'sı imalat, %6'sı enerji ve %7'si ulaştırma sektöründe çalışmaktadır. Endüstri Mühendisleri çoğunlukla büyük kuruluşlarda çalışmaktadırlar. %36'sı 800'den fazla personel çalıştıran işletmelerde bulunmaktadır. İşletmeler Endüstri Mühendisi çalıştırmayı ve sayılarını arttırmayı büyük çoğunlukla istemektedirler. Organizasyonlarında Endüstri Mühendisliği birimi bulunan işletme oranı %24 olup, daha çok Tekstil ve Giyim, Elektronik ve Otomotiv işletmelerinde Endüstri Mühendisliği birimleri bulunmaktadır. Endüstri Mühendisliğinin toplam mühendisler içerisindeki oranı %6 'dır. Endüstri Mühendisleri daha çok üretim planlama (%29) ve Endüstri Mühendisliği (%21) bölümlerinde çalışmaktadırlar. Endüstri Mühendisleri, %47 mühendis, %30 şef, %11 müdür unvanları ile çalışmaktadırlar. Daha düşük oranlarda müdür yardımcısı, şef yardımcısı, başmühendis unvanları da kullanılmaktadır. 5 6

5 Yap ılan i şin var olan düzenin daha iyisini hayal ve merak eden kişilere göredir. Araştırmacı olmayı gerektirir. Sosyal olmayı gerektirir. Çok yönlü düşünmeyi, yöneticiliğin aslında ne olduğunu anlamayı gerektirir. Üretimden satışa ticaretten zevk alırım diyenlere göredir. Büyük resimden bakarsak strateji ve vizyon ile düşünenlere göredir. Endüstri Mühendisi, işi kuş bakışı gören, diğer mühendislerle ortaklaşa proje yapan, kalite ve vizyon geliştirebilen, planlı davranarak yapılan planın uygulanması sayesinde, maksimum verim almayı hedefleyen kişilerdir. Eğer bir işi başından sonuna yüksek tempoyla takip edip strese dayanabileceğinizi düşünüyorsanız, ekip çalışmasının bir ferdi olup bundan keyif alabileceğinize karşı bir inancınız varsa; Endüstri Mühendisliğini seçebilirsiniz. Kaliteden ödün vermeden, Zamandan tasarruf mu etmek istiyorsunuz? Malzeme ve direkt işçilik maliyetlerinizi düşürmek mi istiyorsunuz? Müşterilerinizden sürekli olarak bizim teslimatımız ne zaman? telefonları mı geliyor? Personeliniz çok çalışmaktan mı şikâyetçi? İstediğiniz bilgiye anında ulaşamama probleminiz mi var? Zaman standartlarına mı gereksinim duyuyorsunuz? İhaleler için yetki belgesi almak üzere gerekli alt yapınızı bir türlü oluşturamadınız mı? Atölyenizde iş akışı sorunları var ve bunu netleştirip görsel hale mi getirmek istiyorsunuz? İşletme performansınızı mı arttırmak istiyorsunuz? Unutmayın ki üretim tesisinizin büyüklüğüne göre hiçbir ilave yatırım yapmadan verimi en az % 30 arttırmak mümkün. İleriye yönelik kapasite ihtiyaçlarınızı göremiyor musunuz? Üretim bilgi akışının yanı sıra yönetim raporlarının bilgisayarlaşmasını mı arzu ederdiniz? ve en önemlisi yeniliklere açık bir insan mısınız? 7 8

6 İsterseniz Endüstri Mühendisliğinin geleceğini daha iyi kavramak için Endüstri Mühendisliğinin geçmişini biraz irdemek gerekir; Mühendislik tarihinin medeniyet tarihi ile aynı olduğu söylenebilir. Ancak Modern Mühendislik teknikleri 19. Yüzyılda buhar gücünden de yararlanmanın sonucunda Endüstri Devrimi nin gerçekleşmesiyle başlamıştır. Endüstri Devrimi'nin başlangıcı buhar enerjisinin mekanik enerjiye dönüştürüldüğü 1776 yılı kabul edilir. Endüstri mühendisliği konusunda ilk disiplinli çalışmalar yılları arasında yaşayan ve çoğunlukla endüstri mühendisliğinin kurucusu olarak kabul edilen Frederick W. Taylor ile olmuştur. Fakat bu meslek disipliniyle ilgili en büyük gelişme II. Dünya Savaşı sırasında YÖNEYLEM araştırmalarıyla ortaya çıkmıştır.1950 den sonra ortaya çıkan gelişmeler ise Japonya'dan gelmiştir. II. Dünya Savaşı nda Atom bombası felaketinden sonra kaynakları minimum seviyeye inen Japonya'yı hayat çok az kaynakla maksimum verimi almaya itmiştir. Bu da doğal olarak Endüstri Mühendisliği disiplininde gelişmelerini sağlamıştır. Ülkemizde, içinde bulunduğumuz süreç, VERİMİN çok önemli olduğunu gözler önüne sermiş, Endüstri Mühendisliğinin yavaş yavaş kendi tanımını bulmasını sağlamıştır. Endüstri Mühendisliği günümüzde büyük ölçekli işletmelerde tam anlamıyla tanınmakta ve Endüstri Mühendisi istihdamı her geçen gün artmaktadır. Artık bankacılık, sigortacılık, danışmanlık, turizm ve sağlık sektörlerinde yer alan hizmet işletmelerinde de endüstri mühendisi çalışmaya başlamıştır. Endüstri Mühendisliğinin geleceği ise tamamen ülkemizin teknoloji öğrenen ülke konumundan, üreten, sanayileşen bir ülke konumuna geçmesine bağlıdır. Eğer Türkiye de bu kırılma sağlıklı bir şekilde gerçekleşirse, Endüstri Mühendisliği büyük bir devinimle en gözde meslek alanı olmaya devam edecektir. 9 10