v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar."

Hakan Ünsal
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Alt Islatma (Enürezis) Nedir? v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar. v 5 yaşından büyük çocukların, uyku sırasında, istemsiz idrar kaçırması, bu davranışın 3 ay süre ile haftada en az 2 kez ortaya çıkması alt ıslatma problemi olduğunu gösterir. v Okul ya da sosyal yaşantı ile ilgili bir sıkıntı varsa bu durumun tıbbi bir hastalığa bağlı olmadığını gösterir. v 5 yaşından sonra geceleri yatak ıslatma oluyorsa Nokturnal Enürezis, gündüzleri idrar kaçırma oluyorsa Diurnal Enürezis olarak adlandırılır. v Nokturnal Enürezis daha çok erkek çocuklarda, Diurnal Enürezis ise kız çocuklarda sık görülür. v Gündüz idrar kaçırma, tuvalete koşarken veya pantolonunu indirirken olur. Bu çocuklarda öykü genellikle oyuna dalma olur. v Sorunun başlangıç biçimi ve seyrine göre primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olarak iki gruba ayrılır. v Primer enürezis, en az 3 veya 9 aylık kuruluk periyodunun olmadığı durumlardır. Tüm enüretiklerin %80-90 ını oluşturan bu grupta daha çok genetik yatkınlık, biyolojik ve gelişimsel 1 / 5

2 etmenler sorumlu tutulur. v Sekonder enürezis ise, en az 1 yıl süren kuru bir periyoddan sonra tekrarlamanın olmasıdır. En sık 5-8 yaşlar arasında görülür ve bu grupta daha çok psikolojik etmenlerin sorunu başlattığı ileri sürülür. Alt Islatmanın Nedenleri 1. Biyolojik Etkenler: Ailesel yatkınlık: Enüretik çocukların %70-75 inin birinci derecedeki akrabalarında devam eden enürezis veya geçmişte enürezisi olduğu ortaya çıkmıştır. Mesane fizyoloji ile ilgili sorunlar: 2 yaşındaki bir çocuğun mesanesinin gerçek hacmi henüz oldukça küçüktür. Ancak 4 yaşındaki bir çocukta mesane, gece boşalmayacak kadar yeterli genişlemeye erişir. 5 yaşındaki bir çocuk ise refleks olmaktan çok, istemli olarak idrar yapma yeteneğini kazanır ve idrarını istemli olarak durdurması mümkündür. Uyku çalışmaları: Enürezis derin uykuda ortaya çıkar ve rüya eşdeğeridir. Enüretik çocukların ileri derecede derin uykuları vardır. Gelişimsel sorunlar: Enüretik çocukların bazılarında hem motor hem de dil gelişiminde gecikme olduğu saptanmıştır. 2. Psiko-sosyal Etkenler: Tuvalet eğitimi: Tuvalet eğitimine erken başlama, katı tuvalet eğitimi ve anne-babanın uygunsuz veya kayıtsız tutumları alt ıslatmaya zemin hazırlayabilir. Bu, çocuğun titiz ve düzenli 2 / 5

3 bir annenin baskılı tuvalet eğitimine karşı pasif agresif bir tepkisidir. Tuvalet eğitimine 2.5 yaş civarında başlanması daha uygun olur. Bu dönemde çocuk tuvalete uygun aralıklarla götürülür ve tuvaletini uygun yere yapması desteklenir. Gündüzleri bezlenmeyen çocuk, tuvaleti dışında idrar yaptığında bu sorunun üzerinde pek durulmamalı, daha çok önceki başarıları hatırlatılarak uygun davranışları pekiştirilmelidir. Çocuk tuvaletini söylemeye başlar başlamaz artık geceleri de bezsiz yatırılabilir. Zorlu yaşam olayları: Aile düzenindeki önemli değişiklikler ve kayıplar gibi zorlu yaşam olayları, özellikle sekonder enüreziste nedensel açıdan önem taşır. Ailede ölümler, ayrılıklar, boşanma, geçimsizlikler, hastalıklar ya da okulda başarısızlıklar gibi Kardeş doğumu ile başlayan ikincil enürezis bir regresyon (daha alt gelişim düzeylerine gerileme) belirtisi olabilmekte, bazen enürezis kardeşe duyulan saldırgan duyguların ifadesi olarak açıklanabilmektedir. Değerlendirme ve Tedavi Eğer enüreziste tıbbi neden yoksa, çocuğa ve ebeveynlere bu durumun çocuklarda sık görüldüğünü ve utanılmaması gerektiği şeklinde bir açıklama verilmelidir. Anne-babaya cezalandırmanın ve kabullenmemenin uygunsuz ve etkisiz olduğu açıklanmalıdır. Anne-babaya probleme dikkatlerini yoğunlaştırmamaları ve başarısızlığı dikkate almadan başarıyı ödüllendirmeleri bildirilmelidir. Bazı çocuklarda alt ıslatma bu açıklamalardan sonra kendiliğinden düzelir. Görüşme sırasında çocuğun şikayetini utanmadan ve suçlanmadan söyleyebilmesi için fırsat yaratılmalıdır. Genellikle uyku ile ilgili bir sorun görüyorum. Bazı çocukların uykusu o kadar derin ki, gece su içmek ya da tuvalete gitmek için bile kolay kolay uyanamıyorlar gibi bir yaklaşımla çocuk rahatlatılır. İdrar kaçırmanın istemsiz bir davranış olduğu çocuğa aktarılır. Çocuğun sorununu sahiplenmesi ve tedavide etkin rol alması sağlanmalıdır. 3 / 5

4 İlaç tedavisine ancak zorunlu durumlarda başvurulmalıdır. Tedavide çeşitli tekniklerin birlikte kullanılması şeklinde çok yönlü yaklaşımlar vardır. Bu teknikler şunlardır: Motivasyon Teknikleri: Kayıt tutma ve ödüllendirme: Enürezis tedavisinde takvim tutma ve ödüllendirme teknikleri hem çocuğun motivasyonunu artırıcı hem de sorumluluk verici yöntemlerdir. Çocuk ıslak veya kuru geceleri bir takvim üzerinde işaretler. Yazma bilmeyenler güneş ve yağmur resmi ile bilenler yazı ile belirtebilirler. Bu işaretler kesinlikle çocuğun kendisi tarafından yapılmalıdır. Haftalık kontrollerde kuru günler çoksa çocuk ödüllendirilir :(çocukla onun istediği bir oyun oynamak gibi). Duygusal içerikli ödüller (aferin denmesi, kucaklama, başını okşama, başarısını abartma vb.), somut ödüllerde (oyuncak, yiyecek vb.) göre daha etkilidir. Sıvı kısıtlanması ve gece uyandırma: Akşam yemeğinden sonra sıvı alınmasının (çay, kola, karpuz vs.) kısıtlanması uykudaki idrar miktarını azaltabilir. Sıvı kısıtlaması konusunda sorumluluk çocuğa verilmeli, konunun yeni bir inatlaşma odağı haline gelmesi engellenmelidir. Çocuk yatarken mutlaka tuvalete gitmeli ve yattığında tuvalet için kalkma konusunda kendini şartlandırmalıdır. Çocuklar uyuduktan saat sonra uyandırılıp tuvalete gitmesi sağlanırsa sıvı kısıtlamasının başarısı artar. Mesane Jimnastiği: Bunun için çocuğun, küçük bir plastik kaba idrarını yapması ve ailesinin bunu iki üç gün süreyle ölçmesi ve sıklığını kayıt etmesi istenir. Her gün belli zamanda, genellikle sabahları veya okuldan sonra, çocuğun fazla miktarda 4 / 5

5 sıvı içmesi (500 cc kadar) ve idrar yapmayı mümkün olduğu kadar ertelemesi istenir. Burada bel ağrımasına dikkat edilmelidir. Çocuğun bel ağrısı olduğundan tuvalete hemen gitmelidir. Koşullandırma (Alarm cihazı): Yukarıda belirtilen teknikler ile sonlanmayan enüreziste tedavi planının diğer seçeneği olan koşullandırmaya geçilir. Cihaz pamuklu bir örtüyle ayrılmış iki tane metal levha, düşük voltajlı bir devreyi sağlayan bir pil, bir anahtar ve bir zilden oluşur. Yatak yapıldığında metal levhalar çocuğun pelvisini rahatsız etmeyecek şekilde yerleştirilir. Çocuk idrarını yapmaya başladığında pamuklu örtü ıslanarak devreyi tamamlanır ve zil çalar. Çocuk uyanır, anahtarı kapatır ve mesanesini boşaltmak için kalkar. İlaç Tedavisi: Davranış terapilerini en az 6 ay süreyle uygun şekilde uygulamış fakat sonuç alınmamış vakalarda başlanır. İlaçların en çok altı ay süre ile kullanılması önerilmektedir. Bu dönemde ailenin çocuğa karşı olan ilgisi, sabrı ve anlayışı kesinlikle tedavideki başarı oranlarını artırmaktadır. ÇOCUKLAR!! HEPİNİZİ ÖPÜYORUM RENKLİ RÜYALAR VE ALTI KURU GECELER DİLİYORUM. SORUNLARINIZ İÇİN İLETİŞİM ADRESİMDEN YARDIM İSTEYEBİLİRSİNİZ. 5 / 5

Benzer belgeler

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal