PROJE NASIL GELİŞTİRİLİR VE HAZIRLANIR?

Transkript

1 PROJE NASIL GELİŞTİRİLİR VE HAZIRLANIR? Bülent ÖZCAN AB Ekonomik ve Mali Konular Dairesi AB Uzmanı

2 Bu sunumda neler aktarılacak? Avrupa Birliği Mali Yardımları Proje Finansmanı Nasıl Gerçekleşir? Proje Döngüsü Yönetimi (PCM) nedir? Onsuz olmaz mı? Bir Fikrim var!!! Nasıl Proje Hazırlamalıyım?... En Önemli Adım! Analiz ve Planlama Sonuç: Proje Kurgusu/Çatısı/Temeli/Yapısı/vb Proje Kurgusundan Proje Başvuru Formuna Proje Başvuru Formunun Hazırlanması

3 Proje Finansmanı Nasıl Gerçekleşir? Ulusal veya Uluslararası mali yardımlarda istenilen zamanda/anında finansman sağlayan bir destek modeli bulunmamaktadır Proje finansmanı PROGRAMLARA bağlıdır; destek alabilmek için PROGRAMLARIN takip edilmesi gerekir Proje finansmanı destek sağlayan PROGRAM öncelikleri ve kriterleri çerçevesinde sağlanır Proje finansmanı uzun soluklu bir süreçtir; kapsamlı, sabırlı ve planlı çalışma gerektir Proje finansmanında kabul görmüş metodoloji/yöntem Proje Döngüsü Yönetimi (PCM) dir

4 Proje Döngüsü Yönetimi (PCM) Programming Programlama İzleme Evaluation Değerlendirme Tanımlama Identification Implementation Uygulama Formulation Formülasyon Fonlama Financing

5 PCM Aşamaları Programlama Ulusal veya Dış yardımın aktarılacağı öncelik alanlarının tespit edilmesi süreci. Yönetmelikler, Tebliğler, program rehberleri, planlar, stratejiler vb. dokümanlar proje finansmanı için gerekli temel bilgi kaynaklarıdır. Tanımlama Temel belgelerindeki öncelikler doğrultusunda olası proje fikirlerinin ön fizibilitelerinin yapıldığı ve uygun görülen fikirler için detaylı projelendirme kararının verildiği süreç Formülasyon Onaylanan proje fikirlerinin proje başvuru belgeleri formatına dönüştürüldüğü, detaylı projelendirme çalışmalarının yapıldığı süreç Fonlama Ulusal veya Dış Finansör kuruluşun finans sağlama kararı verdiği, bu çerçevede faydalanıcı ile finansman sağlayan kuruluş arasında gerekli anlaşmanın/sözleşmenin imzalandığı süreç

6 PCM Aşamaları Uygulama Projede öngörülen metodoloji doğrultusunda kaynakların tahsis edilip fiili gerçekleşmenin yaşandığı süreç İzleme-Değerlendirme Proje uygulamaları devam ederken (ara değerlendirme), proje tamamlandığında (nihai değerlendirme) ve projenin tamamlanmasından sonra hedeflere ne ölçüde ulaşıldığının değerlendirildiği süreç. Finansmanı sağlayan kuruluş için sonraki yıllar için programlama aşamalarına geri beslemenin sağlanır. Finansmandan faydalanan kuruluş için ise yeni proje tanımlanması için imkan yaratır.

7 Finans arayanlar kuruluşlar ve PCM Tanımlama Formülasyon PROJE GELİŞTİRME VE HAZIRLAMA

8 Proje Nasıl Geliştirilir ve Hazırlanır?

9 Proje Hazırlığına Başlamadan Önce Finansman Sağlayan Programın İncelenmesi Finansman desteği sağlayan Programın rehberini/tebliğinin/yönetmeliğinin/planının incelenmesi çok önemlidir. Program öncelikleri geliştirilmek istenilen proje ile örtüşüyor mu? Proje uygulama takvimi sizin takviminizle uyuşuyor mu? Finansman sağlanacak miktar sizin proje bütçe tahmininize uyuyor mu? Başvuru Dokümanlarının İncelenmesi Proje finansmanı sağlayan Programlarda başvuran tüm projelerin aynı temelde değerlendirilmesi amacıyla, birbirini tamamlayan alt başlıklardan oluşan standart bir proje belgesi kullanılır. Bazıları zorunlu olmak üzere tamamlayıcı belgeler bu standart belgeye eklenir.

10 Proje Kurgusu Nasıl Yapılmalı? 1. AŞAMA: ANALİZ 2. AŞAMA: PLANLAMA Mevcut bir problemin, ondan etkilenen paydaşlarla analizi sonucunda ortaya bir PROJE KURGUSU konulması PROJE KURGUSUNUN tüm unsurlarıyla birlikte düşünülerek standart mantıksal çerçeve tablosu hazırlanması

11 Proje Kurgusu > Analiz Aşaması 1. Problem Analizi 2. Paydaş Analizi 3. Hedef Analizi 4. Strateji Analizi

12 Problem Analizi > Neden Proje Yapıyorum? Problem Analizi Mevcut durumun olumsuz yönlerinin tespit edilmesi (tercihen tüm paydaşların katılımıyla) ve bunlar arasındaki neden-sonuç ilişkilerinin ortaya konması. Problem Ağacı elde edilir

13 Paydaş Analizi > Projem kimlerle ilgili? Paydaş Analizi Projeyle ilgisi olan tüm topluluklar (halk, kurumlar, işletmeler) paydaş olarak adlandırılır. Projenin sosyal ve kurumsal etkisini maksimize etmek için analiz aşamasının ilk ayağında projeden kimlerin ne şekilde (olumlu, olumsuz) etkileneceğini tespit edilir. Ortak Akıl Sağlıklı bir projelendirme sürecinde tüm paydaşların görüşlerinin en azından problem analizine yansıtılması gerekir.

14 Hedef Analizi > Neye Ulaşmak İstiyorum? Hedef Analizi Problem ağacını oluşturan negatif tespitler çözüme dönüştürülür ve olumlu gerçekleşmeler - hedefler - olarak ifade edilir. Hedef Ağacı elde edilir

15 Strateji Analizi > Hedefime Nasıl Ulaşacağım? Strateji Analizi Ortaya konacak kriterler ışığında hangi hedeflere odaklanılacağı ve hangi hedeflerden vazgeçileceğinin tespit edildiği analizdir. Temel kriterlere örnek:

16 Strateji Analizi > Hedefime Nasıl Ulaşacağım? Strateji Analizi

17 Strateji Analizi > Hedefime Nasıl Ulaşacağım? Strateji Analizi

18 Proje Kurgusu > Planlama Aşaması Proje ile tam olarak gerçekleştirilemeyen ancak proje amacının hizmet ettiği genel amaçlardır. Proje kapsamında yürütülen faaliyetler ile elde edilen sonuçlara bağlı olarak ulaşılması gereken temel amaçtır. Gerçekleştirilecek faaliyetler ile elde edilecek çıktılardır. Sonuçlar Proje amacının gerçekleşmesine hizmet eden hedeflerdir. faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli fiziksel ve fiziksel olmayan kaynaklar (ihale, eğitim/seminer, inşaat, mal alımı, danışmanlık, hizmet vb.) Proje kapsamında sonuçların elde edilmesine ve temel amacın gerçekleşmesine hizmet eden çalışmalardır. Uygulama Araçları/Yöntemleri BÜTÇE/MALİYET

19 Proje Kurgusu > Planlama Aşaması GENEL HEDEFLER Kırsal alanda kadının ekonomik ve sosyal hayata kazandırılması PROJENİN AMACI SONUÇLAR FAALİYETLER Gelir getirici faaliyetler ile kadının aile geçimine katkı sağlaması Meslek eğitimi ile kadının işgücüne katılımının teşvik edilmesi Kadının çalışması ve ailesine gelir getirmesi önündeki önyargıların giderilmesi

20 Proje Kurgusu > Planlama Aşaması Proje ile tam olarak gerçekleştirilemeyen ancak proje amacının hizmet ettiği genel amaçlardır. Proje kapsamında yürütülen faaliyetler ile elde edilen sonuçlara bağlı olarak ulaşılması gereken temel amaçtır. Gerçekleştirilecek faaliyetler ile elde edilecek çıktılardır. Sonuçlar Proje amacının gerçekleşmesine hizmet eden hedeflerdir. faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli fiziksel ve fiziksel olmayan kaynaklar (ihale, eğitim/seminer, inşaat, mal alımı, danışmanlık, hizmet vb.) Proje kapsamında sonuçların elde edilmesine ve temel amacın gerçekleşmesine hizmet eden çalışmalardır. Uygulama Araçları/Yöntemleri BÜTÇE/MALİYET

21 Proje Kurgusu > Planlama Aşaması GENEL HEDEFLER PROJENİN AMACI Kadınların aile ekonomisine katkı sağlamaya başladı Kadının çalışması veya gelir getirecek çalışma yapmasının önündeki engeller kısmen de olsa giderildi Mesleki eğitim sağlanması ile kadınların işgücüne katılımı teşvik edildi SONUÇLAR FAALİYETLER 1. Proje için gerekli eğitim ekipmanının temin edilmesi 2. Meslek eğitimi kurslarının düzenlenmesi 3. Arıcılık/halı-kilim/yöresel mutfak gibi konularda eğitimler düzenlenmesi 4. Eğitim alan kızların pazarlama eğitimleri ve danışmanlığı 5. Kooperatif kurulması için teknik destek sağlanması 6. İyi uygulamaları görmek için Beypazarı ve Safranbolu ya çalışma gezisi 7. Önyargıların kırılması için topluma yönelik bilgilendirme faaliyetleri

22 Proje Kurgusu > Mantıksal Çerçeve Tablosu Düşey Mantık Yatay Mantık

23 Önkoşullar-Riskler-Varsayımlar > Projemin başlaması/uygulanması için engeller/şartlar var mı? Riskler: Projenin başarısı için önemli olan ve dışsal faktörler olarak ifade ettiğimiz olumsuz etkilerin tümüdür. Varsayımlar: Projenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsal faktörlerin olumlu olarak ifade edilmesidir. Önkoşullar: Faaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardır.

24 Başarı Göstergeleri > Projem bittiğinde neye ulaşmış olacağım? Nedir? Proje amaçlarını operasyonel olarak ölçebilen, performans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamada izlenmesine olanak sağlayan araçlardır. Her bir gösterge kısaca müdahaleye ilişkin Nicelik, Nitelik, Zaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir. Ne İşe Yararlar? Genel Hedefin, Proje Amacının ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa kavuştururlar Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluştururlar

25 Doğrulama Kaynakları > Sonuçları nasıl ispatlarım? Doğrulama Kaynakları, göstergelerin kontrol edilmesi için gerekli bilgiyi sağlayacak dokümanlar, raporlar ve diğer kaynaklardır. Göstergelerin belirlenmesiyle eş zamanlı olarak doğrulama kaynakları da belirtilmelidir. Doğrulama kaynakları şu bilgileri vermelidir: Bilginin sağlanacağı format (örn: İlerleme raporları, proje hesapları, proje kayıtları, resmi istatistikler vs.), Bilgiyi kimin sağlayacağı, Bilginin hangi sıklıkta sağlanacağı (örn: Aylık, üç aylık, yıllık vs.)

26 MANTIKSAL ÇERÇEVE Avrupa Birliği Proje Kurgusu Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları Riskler-Varsayımlar Genel Hedefler Özel Amaç Sonuçlar Faaliyet Bileşenler i Proje bittiğinde katkı sağlanacak genel kapsamlı hedef(ler) Genel Hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini Doğrulama Kaynakları ölçmede kullanılan > Sonuçları ya da kanıtlayacak nasıl ispatlarım? Proje sonucunda ulaşılmak istenen temel hedef Faaliyetlerin sonucunda ortaya çıkan ve özel amacın ulaşılmasını sağlayan sonuçlar Proje ile elde edilmek istenilen sonuçlara ulaşmak için gerekli faaliyetler kilit göstergeler hangileridir? Faaliyet amacının başarıldığı hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Faaliyetin Beklenen Sonuçları vermek bakımından başarılı olup olmadığı ve/veya ne kadar başarılı olduğu hangi göstergelerle ölçülecektir? Araçlar: Faaliyet bileşenlerinin uygulanması için gerekli, örneğin, personel, ekipman, eğitim, etüd, malzeme, tesis gibi hangi araçlar Göstergeleri değerlendirme sırasında kullanılacak bilgi kaynakları nelerdir? Mevcut veya derlenebilir bilgi kaynakları hangileridir? Bu bilgiyi temin için gerekli yöntemler nelerdir? Göstergeleri değerlendirme sırasında kullanılacak ya da kanıtlayacak bilgi kaynakları nelerdir? Maliyetler: Faaliyetin maliyetleri nelerdir? Bunlar nasıl sınıflandırılır? (Faaliyet Bütçesinde maliyet kalemleri gösterilecek) Söz konusu amacın başarılması için Faydalananın sorumluluğu dışında olan hangi faktör ve koşulların sağlanması gereklidir? (harici koşullar) Hangi riskler hesaba katılmalıdır? Beklenen Sonuçların zamanında elde edilmesi için, hangi harici koşullar sağlanmalıdır? Faaliyetin başlamasından önce hangi ön-koşulların sağlanması gerekmektedir?

27 MANTIKSAL ÇERÇEVE Proje Kurgusu Avrupa Birliği Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları Riskler-Varsayımlar Genel Hedefler Resmi ekonomik Doğrulama Kaynakları sağlandı > Sonuçları veriler nasıl ispatlarım? Kırsal alanda kadının ekonomik ve sosyal hayata kazandırılmasının sağlanması Çalışan ve ailesine gelir getiren faaliyetler bulunan kadın sayısında artış İşsizlik oranı azaldı Ailelerin gelir seviyelerin artış Hane başına milli gelir rakamı İşsizlik verileri Özel Amaç Gelir getirici faaliyetler ile kadının aile geçimine katkı sağlaması Meslek eğitimi ile kadının işgücüne katılımının teşvik edilmesi Kadının çalışması ve ailesine gelir getirmesi önündeki önyargıların giderilmesi 20 kadın arıcılık ile gelir etmeye başladı 20 kadın halı-kilim dokuma ile gelir elde etmeye başladı 20 kadın yöresel mutfak ürünlerini satarak kazanç elde ediyor Kadının çalışmasına karşı çıkanlarda azalma (çalışan kadınların aileleri) Aracılıktan eldi edilen geliri gösteren resmi veriler Kayıtlı kadın istihdamı Kadın işletmecilerin gelir beyanı Kooperatif gelir beyanı Varsayımlar-Riskler: Hedef grubun projeye ilgi göstermesi Genç kızların ailelerinin desteği Arıcılığın yapılmasına destek olan doğal dengenin sürmesi Sonuçlar Kadınların aile ekonomisine katkı sağlamaya başladı Kadının çalışması veya gelir getirecek çalışma yapmasının önündeki engeller kısmen de olsa giderildi Mesleki eğitim sağlanması ile kadınların işgücüne katılımı teşvik edildi 20 kadına arıcılık eğitimi verildi 20 kadına halı-kilim dokuma eğitimi sağlandı 20 kadına pazarlanabilir yöresel mutfak ürünlerini eğitimi sağlandı 60 kadına pazarlama eğitimi ve danışmanlığı verildi Kadın kooperatifi kuruldu İki çalışma gezisi yapıldı Eğitim tutanakları Toplantı kayıtları Danışmanlık faturaları Proje raporları Çalışma gezisi raporu Varsayımlar-Riskler: Hedef grubun projeye ilgi göstermesi Genç kızların ailelerinin desteği Arıcılığın yapılmasına destek olan doğal dengenin sürmesi

28 MANTIKSAL ÇERÇEVE Proje Kurgusu Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları Riskler-Varsayımlar Avrupa Birliği Faaliyet Bileşenleri 1. Proje için gerekli eğitim ekipmanının temin edilmesi Doğrulama Kaynakları hizmeti > Sonuçları Faaliyetin maliyetleri nasıl ispatlarım? 2. Meslek eğitimi kurslarının düzenlenmesi 3. Arıcılık/halı-kilim/yöresel mutfak gibi konularda eğitimler düzenlenmesi 4. Eğitim alan kızların pazarlama eğitimleri ve danışmanlığı 5. Kooperatif kurulması için teknik destek sağlanması 6. İyi uygulamaları görmek için Beypazarı ve Safranbolu ya çalışma gezisi 7. Önyargıların kırılması için topluma yönelik bilgilendirme faaliyetleri Araçlar: 1. Eğitimler 2. Danışmanlık 3. Satın alma ihalesi 4. Çalışma gezileri 5. Tanıtım ve görünürlük aktiviteleri Maliyetler: nelerdir? Bunlar nasıl sınıflandırılır? (Faaliyet Bütçesinde maliyet kalemleri gösterilecek) ön-koşullar: Proje kapsamında herhangi bir önkoşul bulunmamaktadır.

29 Proje Kurgusu > Planlama Aşaması Mantıksal Çerçeve Faaliyet Planı ve Bütçe Bütçet Faaliyet PLanı Faaliyet PLanı Faaliyet PLanı Maaşlar Yolluklar Araç Gid. Ofice Tel/Fax Tohum Gübre Bütçe Bütçe

30 Faaliyet Planı > Yol Haritası Faaliyetler Hazırlık Aşaması Başlangıç Uygulamaları Temel Uygulamalar Sürdürülebilirlik Faaliyetleri Görünürlük Çalışmaları 1. Dönem 2. Dönem Faaliyet Ay Sorumlu Kuruluş(lar) Hazırlık Aşaması. --- Başlangıç Uygulamaları Temel Uygulamalar

31 Planlama Aşaması > Bütçe

32 Planlama Aşaması > Bütçe

33 Planlama Aşaması > Bütçe

34 BAŞVURU FORMUNUN HAZIRLANMASI

35

36

37

38

39

40

41 İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER