İNSÜLİN KULLANAN ERİŞKİN HASTANIN TAKİBİ. Hülya Gülyüz Demir Yeditepe Üniversitesi Hastanesi

Transkript

1 İNSÜLİN KULLANAN ERİŞKİN HASTANIN TAKİBİ Hülya Gülyüz Demir Yeditepe Üniversitesi Hastanesi

2

3 İnsülin Tedavisi; Tip 1 diyabet Diyabette gebelik ve emzirme dönemi veya gestasyonel diyabet Özel bazı durumlarda tip 2 diyabette geçici kullanım (ağır enfeksiyon, büyük cerrahi girişimler veya ağır travmalar gibi) Glikoz düşürücü ilaçlarla yeterince kontrol altına alınamayan tip 2 diyabet Akut Diyabet Komplikasyonlarının geliştiği durumlarda (ketoasidoz, hiperosmalar,) Diyabet yaşı 7 yıl olanlarda Kan Şekeri yüksek seyrediyorsa

4 İnsülin Tedavisi (2); Kontrol edilemeyen kilo kaybı Glikoz toksisitesi ve Lipotoksisite Pankreatektomi yapılmış kişiler Hedef organ hasarı gelişmiş diyabetliler (Retinopati, Nöropati, Diabetik Ayak) OAD lere karşı alerji varlığı

5

6

7 İnsülin Tedavi Rejimleri Bazal + OAD Bazal+ Plus Bazal+ Bolus (intensif ted.) Mix insülin tedavisi Pompa tedavisi

8 Yatan Hastalarda İnsülin Uygulaması ve Takibi Kan şekeri takibi 2*1 4*1 7*1. saat aralıklı kan şekeri takibi Doğru ve eksiksiz kayıt Taburculuk planlaması ve eğitimi

9 Ayaktan İnsülin Tedavisi Alan Diyabetlinin Takibi

10 İlk gün; İnsülin kalemi/ enjeksiyonu eğitimi uygulamalı olarak verilmelidir. Eğitim kayıt altına alınmalıdır. Eğitim sırasında iletişim numaraları verilmelidir. Diyabetlinin kendini ifade etmesine izin verilmelidir. Evde kendi kendine Glukometre ile kan şekeri ölçümü uygulamalı olarak gösterilmelidir.

11 2. gün; Hemşire, diyabetli bireyle telefonda kısa bir görüşme yapmalıdır.(hasta arayabilir, evi yakınsa gelebilir) Diyabetlinin ilk insülin uygulaması hakkında konuşulmalıdır. Gerekirse insülin uygulama basamakları yeniden gözden geçirilmelidir. Diyabetlinin soruları cevaplanır. 1 hafta sonrası için randevu verilir.

12 Evde Kendi Kendine Kan Şekeri İzlemi

13 Evde Kendi Kendine Kan Şekeri İzlemi Glukometre ile uygulamalı olarak eğitim verilmelidir. Ölçüm sonucu etkileyen faktörler mutlaka konuşulmalıdır. Evde yaptığı Kan Şekeri ölçümlerini kayıt edebileceği «Takip Defteri» verilmeli. Evde yapmasını istediğiniz kan şekeri ölçüm şablonu da oluşturunuz. Ölçüm sonuçlarını belli aralıklarla size bildirmesini isteyiniz.

14 Evde Kan Şekeri Takibi; Sabahları aç karnına ve kahvaltıdan iki saat sonra Öğle yemeği öncesinde ve iki saat sonra Akşam yemeği öncesinde ve iki saat sonra Gece yatmadan önce toplamda 7 defa kan şekeri ölçümü yapılır. Ölçüm sıklığı; 3 gün kuralı

15 Daha sonraki dönemde; Haftada 1 gün dört defa (yemek önceleri ve yatmadan önce) Her gün merdiven metoduyla değişik zamanlarda kan şekeri seviyesi ölçülmelidir. HİPOGLİSEMİ Öyküsü + ise; 3 gün arka arkaya ölçüm yapmalı ve hemşiresine bildirmelidir.

16 Glukometre Güvenirliği

17 Glukometre; Enzimatik ölçüm yapan küçük, kolay ulaşılabilir, ucuz, güvenilir cihazlardır. Kullanım klavuzuna uygun olarak yapılan ölçüm sonuçları güvenilirdir.

18 Cihaz Güvenirliği; kontrol çubuğu kontrol sıvıları Laboratuvar değerleri ile de glukometre ölçümleri karşılaştırılarak cihazın güvenirliliği ölçülmelidir.

19 Cihaz ve striplerin güvenirliliğinde duyarlılık ve doğruluk kavramları kullanılmaktadır. Aynı kan örneği ile ardarda yapılan ölçümlerde, ölçümlerin arasındaki fark değeri % 5'i geçmemelidir. Bu duyarlılık testidir, cihaz ve striplerin kendi kendini doğrulaması anlamına gelmektedir. Sonuçlar referans laboratuvar sonuçları ile karşılaştırıldığında aradaki fark % 15'i geçmiyorsa sonuçların doğruluğundan emin olunabilir.

20 Eğitimde Önemli Noktalar

21 İnsülin hiçbir zaman bir tehdit veya tehlike işareti olarak kullanılmamalıdır. Enjeksiyon korkusu yaygındır; iğne fobisi ise ender görülür. Sağlık çalışanlarının tutumu diyabetlinin tedaviyi kabulü açısından çok önemlidir, pozitif olmalı ve olumlu ifadeler kullanılmalı. Diyabetli olumlu tutumunu arttırmak için övülmeli ve cesaretlendirilmelidir Kan testi enjeksiyondan daha ağrılıdır Kendi kaygılarınızı bırakın; uygulayın! Yargılamayın.! Enjeksiyon eğitiminde diyabetliye direk uygulat. Maket, sünger vs ile zaman kaybetme!

22 Hastaya tedaviyi anlatmak; Pankreasınızdan yeteri kadar insülin salınımı yoksa olan insülini dışarıdan almak durumundasınız. ihtiyacınız İnsülin yerine koyma tedavisidir, alışkanlık ya da bağımlılık yapmaz Eee Zamanında yediklerinize dikkat etseydiniz bu noktaya gelmezdik. Diyabetin ağırlaştığı için insülin kullanmak zorundasınız. Diyabet progresif (ilerleyici) bir hastalıktır. Tıpkı bizim gibi pankreasımız da yaşlanır ve yeterince insülin salgılayamaz duruma gelir. Burada en etkin tedavi insülindir.

23 Kişilik Özellikleri Dışadönük / içedönük Duyumsayan- Sağduyulu / Sezgilerini kullanan Düşünen / Hisseden Yargılayan / Kavrayan

24 Emilimi etkileyen faktörler Lipohipertrofi Enjeksiyon dozu Enjeksiyon yeri ve derinliği Egzersiz Ortam ve vücut sıcaklığı İnsülin türü Yeterince karıştırılmaması sebebiyle insülin yoğunluğunun değişmesi (bulanık insülinlerde)

25 Diyabette İnsülin Uygulamaları

26 Evde Keton Takibi

27 Tip 1 diyabetli Ne zaman yapılmalıdır? Kan şekeri 240 mg/dl'yi aşarsa, Enfeksiyon durumunda, Mide bulantısı ve kusma varsa, Hiperglisemi belirtiler (polidipsi, polifaji, poliüri, yoğun ağız kuruluğu) varsa, Gebelikte Stress Yapılan test sonucu pozitif çıkarsa hastanın doktoru veya diabet eğitimcisi ile acil olarak bağlantı kurması gerekmektedir.

28 Keton Ölçümü; İdrarda Kanda bakılabilir.

29 Evde İdrarda Glikozüri Takibi

30 Kan şekeri 180 mg/dl ve üzerinde ise idrarda glukoz (+)dir. Çok güvenilir bir yöntem değildir. Böbrek eşiği değeri bireyden bireye değişebildiği gibi değişik yaş grupları için de farklı değerlerdedir bu nedenle glikozüri ölçümü kan şekeri sonucunu tam olarak yansıtacak güvenirlilikte değildir. Evde glikozüri ölçümü için glisemi ölçümündeki gibi stripler kullanılır. İdrar stripi idrar yaparken akan idrara 2 saniye tutulur. Talimatta önerilen süre kadar bekledikten sonra strip üzerinde oluşan renk, strip kutusu üzerindeki renk skalası ile karşılaştırılır.

31 ÖZEL DURUMLAR GEBELİK PRE-OP/ POST- OP KEMOTERAPİ STEROİT TEDAVİSİ Daha sıklıkla kan şekeri takibi önerilir.

32 Sabah hiperglisemisine dikkat!!! Nedenleri 1. İnsülin dozu fazlalığı 2. İnsülin dozu yetersizliği Etkisi 1. Gece yarısı hipoglisemi 2. Gece boyunca yüksek kan şekeri Ne Yapılmalı? Gece yarısı kan şekerine bakılmalı Düşükse son yapılan orta etkili insülin azaltılır Yüksekse son yapılan orta etkili insülin arttırılır.

33 Teşekkürler.