UİP/NSİP PATOGENEZİNDE YENİLİKLER. Dr. Derya Gümürdülü Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Adana

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "UİP/NSİP PATOGENEZİNDE YENİLİKLER. Dr. Derya Gümürdülü Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Adana"

Meryem Avcı
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 UİP/NSİP PATOGENEZİNDE YENİLİKLER Dr. Derya Gümürdülü Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Adana

3 İnterstisyel akciğer hastalığı İnterstisyel inflamasyon ve/veya fibrozis %30 etiyoloji + %70 idiopatik Açık akciğer biyopsisi Klinisyen, patolog, radyolog işbirliği

4 İdiopatik interstisyel pnömoni sınıflandırması KATZENSTEIN (1998) Usual interstisyel pnömoni (UİP) Deskuamatif interstisyel pnömoni (DİP)/respiratuar bronşiolitis interstisyel akciğer hastalığı (RBİAH) Akut interstisyel pnömoni (AİP) Nonspesifik interstisyel pnömoni (NSİP) Klinik Tanı İdiopatik fibrozis (İPF) ATS/ERS (2002)* pulmoner Deskuamatif interstisyel pnömoni (DİP)/respiratuar bronşiolitis interstisyel akciğer hastalığı (RBİAH) Akut interstisyel pnömoni (AİP) Nonspesifik interstisyel pnömoni (NSİP) Kriptojenik organizasyona giden pnömoni (KOP) Lenfoid interstisyel pnömoni (LİP) Histopatolojik Patern Usual interstisyel pnömoni (UİP) Deskuamatif interstisyel pnömoni (DİP)/respiratuar bronşiolitis interstisyel akciğer hastalığı (RBİAH) Diffüz alveoler hasar (DAH) Nonspesifik interstisyel pnömoni (NSİP) Organizasyona giden pnömoni (OP) Lenfoid interstisyel pnömoni (LİP) *: American Thoracic Society/European Respiratory Society

5 Usual interstisyel pnömoni (UİP) paterni %60 (idiopatik pulmoner fibrozis) 6 7. dekat (ort. 59 yaş) Heterojen görünüm (normal akc, interstisyel inflamasyon, fibrozis, bal peteği değişiklik) Subplevral parankim daha fazla tutulur Fibroblastik odaklar Balpeteği değişiklik (kistik dilate bronşioller)

6 Usual interstisyel pnömoni (UİP) paterni (idiopatik pulmoner fibrozis) Fibrozis ve fibrotik skar İnterstisyel inflamasyon, hafif Tip 2 pnömosit hiperplazisi Düz kas hiperplazisi Kemik metaplazisi Akut alevlenme (DAH veya organizasyona giden pnömoni) Visscher DW, Myers JL. Proc Am Thorac Soc 2006; 3:

10 Balpeteği değişiklik

11 Fibroblastik odak

12 Deskuamatif interstisyel pnömoni (DİP)/respiratuar bronşiolitis interstisyel akciğer hastalığı (RBİAH) Birbiriyle ilişkili ve ayırt edilemeyebilir. DİP %8-17, RBİAH %2 Ort44 yaş Sigara DİP daha uniform, RBİAH daha çok yama tarzında ve peribronşioler dağılım Alveoler boşluklarda pigmente makrofaj, dev hücre, eozinofil ve lenfosit birikimi Alveoler septalarda İHİ ve hafif fibrozis

13 DİP

14 RBİAH

15 Diffüz alveoler hasar (DAH) paterni / Akut interstisyel pnömoni (AİP) Ortyaş 55 ARDS ye anolog, etiyoloji bilinmez Geç ya da organizasyona giden DAH Alveoler septa uniform kalınlaşmış, belirgin fibroblast proliferasyonu Alveoler epitelyal hiperplazi, hiyalen membran kalıntıları, fibrin trombları 3-4 haftada uniform, bal peteği değişiklik

16 DAH

17 Nonspesifik interstisyel pnömoni (NSİP) 2. sıklık %14-35 Ort. yaş 48 İdiopatik veya konnektif doku hastl., hipersensitivite pnömonisi, ilaç etkisi, Kr. İnterstisyel akc. Hastl.(+ DAH) İnflamasyon ve/veya fibrozis uniform Visscher DW, Myers JL. Proc Am Thorac Soc 2006; 3:

18 NSİP Sellüler NSİP: alveoler septalarda uniform, lenfosit plazma hücre infiltr. FibrotikNSİP: alveoler septa, peribronşiolar interstisyum, interlobüler septa veya viseral plevrada uniform kollajen birikimi

19 Sellüler NSİP

20 Sellüler ve fibrotik NSİP

21 Fibrotik NSİP

22 Organizasyona giden pnömoni (OP) / Kriptojenik organizasyona giden pnömoni(kop) Ort yaş 55 Yama tarzı görünüm Alveol ve bronşiollerde intraluminal polipoid, gevşek bağ doku plakları Hafif interstisyel inflamasyon Akciğer yapısı korunmuş.

23 Lenfoid interstisyel pnömoni (LİP) Nadir Ort yaş 50 Diffüz interstisyel infiltrasyon Alveoler septalarda T lenfosit, plazma hücreleri ve histiosit Peribronşiolar lenfoid agregatlar (B lenfosit)

24 UİP / İPF Patogenez İnflamasyon (alveolitis) teorisi (1984) Nötrofil birikimi Neden değil sonuçtur (ileri evrede doku yeniden yapılanması ve traksiyon bronşiektazi) Crystal RW. et al. N Engl J Med 1984; 310: Noble PW. et. al., Am J Respir Cell Mol Biol 2005; 33:

25 Çoklu vuruş multiple hit hipotezi Alveoler-kapiller yapıların ve bazal membranın zedelenme/inflamasyonu, Tip I epitelyal hücrelerin ve endotelyal hücrelerin kaybına, Tip II pnömosit hiperplazisine, Alveoler boşlukların kaybına, Stromal hücrelerin proliferasyonu ve Ekstrasellüler matriks birikimine yol açar.

26 Tekrarlayan zedelenme, inflamasyon ve bozulmuş onarım döngüsü sürekli bir kronik inflamasyon ve ekstrasellüler matriks birikimine neden olur ve kaçınılmaz olarak son evre pulmoner fibrozis gelişir. Strieter RM. Chest 2005; 128: 526S-532S. Noble PW, Homer RJ. Clin Chest Med 2004; 25: White ES, et al. J Pathol 2003; 201:

28 Apoptozis ve proliferasyon Tip II hücrede apoptozis ve zedelenme Proapoptotik protein (fas-fas ligand) ve oksidatif stres TNF α TGF-β Anjiotensin II

29 Bazal membran bütünlüğünün bozulması Yetersiz rejenerasyon

Büyüme faktörleri Keratinosit büyüme faktörü (KGF), TGF-α, TGF-β, İnsülin benzeri büyüme faktörü 1 (ILGF-1), Trombosit derive büyüme faktörü (PDGF), Fibroblast büyüme faktörü-2

30 Büyüme faktörleri Keratinosit büyüme faktörü (KGF), TGF-α, TGF-β, İnsülin benzeri büyüme faktörü 1 (ILGF-1), Trombosit derive büyüme faktörü (PDGF), Fibroblast büyüme faktörü-2 Hepatosit büyüme faktörü BF Tirozin kinaz sinyal yolağını aktive eder Fibroblast proliferasyonu ve matriks birikimi Alternatif olarak wnt/β katenin sinyal yolağı da aktive olur

31 Plazminojen aktivasyon sistemi Onarımda önemli role sahip Plazminojen tpa veya upa ile plazmine aktive olur. Plazmin fibrin parçalanması ve reepitelizasyondan sorumludur. Plazminojen aktivatör inhibitörler (PAİ) ile inhibe edilir. İPF de PAİ aşırı salınımı var ve ECM birikimi ve fibrozise yol açar.

32 Angiogenezis ve angiostazis Angiogenik aktivite Pro-angiogenik kemokinler (IL-8 ve ENA-78) ve anti-angiogenik CXC kemokinler (interstisyel pnömoni-10-ip- 10) dengesinin bozulması VEGF Erken evrede angiogenezis, Geç evrede kan damarları azalır.

33 Ekstrasellüler matriks yapımı ve parçalanması Matriksyapımı ve parçalanma arasındaki denge bozulmuştur. TGF-β hem matriks yapımını uyarır hem de TİMP i (Doku inhibitör metalloproteinaz) inhibe eder. Parçalanma ürünleri inflamasyon ve fibrozis Metalloproteinazlar bazal membranı da parçalar

34 Profibrotik Th2 sitokinler IL-4, IL-5, IL-13 Th2 sitokin fibrozis ilişki hayvan modellerinde Th1 ve Th2 sitokin dengesinin düzeltilmesine yönelik tedavi yaklaşımları hiç de mantıksız olmayabilir.

35 Fibroblast ve miyofibroblastlar Kökeni: yerli hücre?, epitelyal hücrenin mezenkimal fenotip kazanması? Normal akc fibroblastlarından farklı özelliklere sahiptir Kemik iliği kökenli fibrositler de fibrozis de etkili

36 Miyofibroblast Fibroblastik odaklarda Yeni kollajen ve fibronektin yapımı Kontraktil özellik (αsma+) Normalde geçici bulunurlar İnvivo fibroblastın miyofibroblasta diferansiyasyonu?

37 Miyofibroblast TGF β normal fibroblastlarda αsma ekspresyonunu indükler TGF β miyofibroblastta apoptozisi inhibe eder Miyofibroblast kalıcıdır

38 Konak savunma bozuklukları Konak savunma mekanizmalarının düzeltilmesi Endojen mekanizmalarda defekt PG E2 antifibrotik özelliği vardır İPF li hastaların fibroblastlarında azaldığı gösterilmiş Herpes virus DNA da tespit edilmiş. Epitelyal zedelenmeden sorumlu olabilir.

40 Son söz İPF kompleks bir hastalıktır. Pek çok patojenik olay var Bütün patolojileri açıklayan tek bir hipotez yok Akciğer zedelenmesini başlatan olay/etken bilinmiyor Patogenezde yeni mekanizmaların aydınlatılmasına çalışılmaktadır Çeşitli patolojik yolakları hedefleyen yeni tedavi yaklaşımları geliştirilecektir.

Benzer belgeler

İntertisyel pnömonilere patolojik yaklaşım. Dr Büge Öz İstanbul Üniversitesi, Cerrahpasa Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı

İntertisyel pnömonilere patolojik yaklaşım Dr Büge Öz İstanbul Üniversitesi, Cerrahpasa Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı İnterstisyel akciğer hastalıkları, histo-morfolojik olarak interstisyel inflamasyon,