ISL 418 FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ

Benzer belgeler
BAŞABAŞ NOKTASI VE KALDIRAÇ ANALİZLERİ 10. VE 11. HAFTA

B E Y K E N T Ü N İ V E R S İ T E S İ Page 1 of 7

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

11. HAFTA MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ. Başabaş Analiz Yöntemi. Yrd. Doç. Dr. Tahir AKGÜL

ISL 303 FİNANSAL YÖNETİM I

ISLETME SERMAYESİ İHTİYACININ HESAPLANMASI

Temel Finans Matematiği Örnek Soru Çözümleri Sayfa. 1 Eylül 2009

2014 / 2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ SINAV SORULARI

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

FİNANSAL YÖNETİM ÇALIŞMA SERMAYESİ

YETERLİLİK Finansal Tablolar Analizi Soru01

2019/1 DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI FİNANSAL TABLOLAR ve ANALİZİ SINAV SORU VE CEVAPLARI

KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders:

FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ

Bugünkü Değer Hesaplamaları

ISL 418 FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ

ORAN ANALİZİ 8. VE 9. HAFTA

2016/1.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 20 Mart 2016-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

FİNANSAL YÖNETİM-I KISA ÖZET KOLAYAOF

KATKI PAYI BBN MİKTAR = TOPLAM SABİT MALİYETLER BBN TUTAR = TOPLAM SABİT MALİYETLER

2014/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Kasım 2014-Pazar 13:30-15:00

EK MALİ TABLOLAR-2 3. HAFTA NAKİT AKIM TABLOSU NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU

ÜRETİM VE MALİYETLER

15 MART /1. DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ SINAVI SORULAR

30 Haziran 2013 SMMM Yeterlilik Sınavı Finansal Tablolar Analizi Sınavı

MALATYA SMMMO - TESMER MALĐYET MUHASEBESĐ KURS NOTLARI. M.Bahadır r ALTAŞ

Mali Analiz Teknikleri

2018/1. Dönem Deneme Sınavı.

2013/3. DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ SINAV SORULARI 1 ARALIK 2013 Pazar 13:30-15:00

KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders:

MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ

KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders:

ISL303 FİNANSAL YÖNETİM I

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ

SERMAYE MALİYETİ. Prof. Dr. Aydın Yüksel MAN 504T Yön. için Finansal Analiz & Araçları Ders: Sermaye Maliyeti

ÜNİTE:1 Finansal Yönetim ve Fonksiyonları. ÜNİTE:2 Finansal Sistem, Finansal Piyasalar, Finansal Araçlar ve Kurumlar. ÜNİTE:3 Paranın Zaman Değeri

2014/1.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 16 Mart 2014-Pazar 13:30-15:00 SORULAR


SERMAYE YAPISI ARAÇLARININ TERCİHİNDE FVÖK-HBK ANALİZİ

2018/1.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 11 Mart 2018-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

İŞLETMENİN GELİR- GİDER VE KÂR HEDEFLERİ

2017/2. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı Finansal Yönetim 4 Temmuz 2017 Salı (Sınav Süresi 2 Saat)

HÜRGÜÇ GAZ. TİC. TUR. VE ORG. A.Ş. 31 EKİM 1999 TARİHİ İTİBARİYLE AYRINTILI BİLANÇO (MİLYON TL)

2014/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 02 Kasım 2014-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ

MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı

HÜRGÜÇ GAZ. TİC. TURİZM VE ORG. A.Ş. 31 ARALIK 1998 TARİHİ İTİBARİYLE AYRINTILI BİLANÇO (MİLYON TL)

FİNANSAL PLANLAMA USB- PROFORMA MALİ TABLOLAR KSB- NAKİT BÜTÇESİ VE 14. HAFTA

FİNANSAL YÖNETİM. Finansal Planlama Nedir?

2018/1. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı Finansal Yönetim 27 Mart 2018 Salı (Sınav Süresi 2 Saat)

DEHA EĞİTİM KURUMLARI

MALİYET VE KAR ANALİZ SENARYOLARI VE GELİŞME STRATEJİLERİ. Ali ÇAKMAKCI. Yeminli Mali Müşavir-Bağımsız Denetçi.

MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN

2016/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI YÖNETİM MUHASEBESİ 28 Mart 2016-Pazartesi 18:00

2017/2. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı Yönetim Muhasebesi 10 Temmuz 2017 Pazartesi (Sınav Süresi 2 Saat)

FİNANS. işinizi kurmak için gereken parasal kaynakları bulmak, ve bunları işinizin gerektirdiği şekilde kullanmaktır.

SERMAYE VE DOĞAL KAYNAK PİYASALARI 2

değildir?

HÜRGÜÇ GAZ. TİC. TUR. VE ORG. A.Ş. 31 ARALIK 1999 TARİHİ İTİBARİYLE AYRINTILI BİLANÇO (MİLYON TL)

FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE FİNANSAL YÖNETİM VE FONKSİYONLARI 1. GİRİŞ... 19

ISL303 FİNANSAL YÖNETİM I

2018/1. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı Yönetim Muhasebesi 2 Nisan 2018 Pazartesi (Sınav Süresi 2 Saat)

EK MALİ TABLOLAR-1 2. HAFTA SATIŞLARIN MALİYETİ, KAR DAĞITIM VE FON AKIM TABLOLARI

Şirketlerde Optimal Sermaye Yapısı Nedir ve Nasıl Analiz Edilir?

2012/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Aralık 2012-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

Tüm Sektörlerin Finansal Analizi

A ALAN BİLGİSİ TESTİ İŞLETME VE MUHASEBE

İNŞAAT MALİYETLERİNİN HESAPLANMASINA YÖNELİK BİR ÖRNEK

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİCARET. A. Ş. 31 ARALIK 2016 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

[AI= Aggregate Income (Toplam Gelir); AE: Aggregate Expenditure (Toplam Harcama)]

2014/2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 29 Haziran 2014-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

ISL107 GENEL MUHASEBE I

Muhasebe ve Ürün Fiyatlandırma

Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 3 38

2018/1. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı İleri Düzeyde Finansal Muhasebe 30 Mart 2018 Cuma (Sınav Süresi 2 Saat)

23 KASIM /3. DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ SINAVI SORULAR

2017/3. Dönem Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı Yönetim Muhasebesi 20 Kasım 2017 Pazartesi (Sınav Süresi 2 Saat)

Sabit Kıymet Yatırımlarının Finansmanı

TMS 7 NAKİT AKIŞ TABLOLARI

2. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN

FİN201U Finansal Yönetim I Ünite 5 Yaprak Test I

ISL107 GENEL MUHASEBE I

ISL303 FİNANSAL YÖNETİM I

ISL 108 GENEL MUHASEBE

İşletmelerde Maliyet Kavramları Hayatın nimetlerinin değerini bize öğreten ancak hayatın zahmetleridir.

Finansal Yönetim. Serhat Çevikel Boğaziçi Üniversitesi

İÇİNDEKİLER. BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 1 40

SEKURO PLASTİK AMBALAJ SANAYİ A.Ş Çeyrek Finansal Sonuçlar ve Değerlendirmeler

HAZIRLAYAN. Nihat ULAŞ

20 TEMMUZ /2. DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ SINAVI SORU VE CEVAPLARI

Finansal Danışmanlık ve Finansal Rapor Hazırlama Eğitimi

Çeyrek Sonuçları Sunumu. 30 Haziran 2018 te Biten Üç Aylık Dönem

Finansçı Olmayanlar İçin Değere Dayalı Finansal Yönetim

Kullanılan muhasebe yöntemlerinin kısa bir. (5-10 yılı kapsayan mali tablo bilgileri, özellikle finansal planlama için) Varsa denetçilerin raporu.

Trend Analizi işletmenin mali tablolarında yer alan kalemlerin zaman içerisinde göstermiş oldukları eğilimlerin saptanması ve incelenmesidir.

2015/2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 26 Temmuz 2015-Pazar 13:30-15:00

Sınav esnasında ders notları ve ders kitabını kullanmaya da izinlisiniz. Ayrıca hesap makinesi veya dizüstü bilgisayar da kullanabilirsiniz.

Transkript:

4. HAFTA ISL 418 FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ ve Kaldıraç Analizleri Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr Kara Geçiş Analizi Başabaş noktası olarak da bilinen kara geçiş noktası analizi işletmelerde kısa süreli planlama ve kontrol aracı olarak kullanılmaktadır. Kar, bir işletmenin satış gelirleri ile toplam giderleri arasındaki farktır. Kara geçiş noktası analizi, işletmenin toplam gelirlerinin toplam giderlerini karşıladığı üretim miktarı yada satış hacminin belirlenmesini sağlayan analizdir. (BBN): Gelirler = 3 nın Dayandığı Varsayımlar Bir işletmede giderlerin sabit ve değişken olarak ayrıma tabi tutulması kara geçiş analizi tekniğinin kullanılmasını olanaklı kılmaktadır. Karageçişnoktası, birişletmede tüm giderleri karşılandığı, karın sıfırolduğunoktadır. Karageçişnoktası analizibazıvarsayımlaradayanır.bunlar; İşletmeningiderleri sabitvedeğişken giderolarakayrılmaktadır. Sabitgiderler çeşitliüretimdüzeylerinde aynıkalmaktadır. Değişken giderler, üretim miktarı ile aynı oranda değişmekte, azalmakta veya artmaktadır. Başka bir ifadeyle birim başına değişken gider sabit kalmaktadır. Birim satışfiyatıdeğişmemektedir. Genelfiyatlardüzeyiistikrarlıdır. Satışlarla üretim arasında tam zaman uyumu vardır yani önemli stok değişmeleri olmamaktadır. İşletmeninizlediği fiyatpolitikalarında önemlideğişiklik yoktur. Gelirler (Satış Hasılatı) = Birim Satış Fiyatı x Satış Miktarı = Sabit Maliyetler + Değişken Maliyetler = Sabit Maliyetler + [Satış Miktarı x Birim Değişken Maliyet] Kar = Gelirler Kara geçiş analizi toplam giderlerin; sabit ve değişken giderler olmaküzereikiyeayrıldığıvarsayımınadayanır. Dolayısıyla kara geniş analizi esas itibariyle, sabit giderler, değişken giderler ve kar arasındaki ilişkilerin incelenmesinde kullanılanbiranaliztekniğidir. Finans yöneticisi kara geçiş analizi ile faaliyet giderlerini karşılayacak satış seviyesinin ne olduğunu ve belirli satış seviyelerinde ortaya çıkacak kâr miktarın ne olacağını belirlemeyeçalışır. 5 1

Sabit giderler: Bu giderler üretim/hizmet çalışmaları için yapılmış olmakla birlikte üretim/hizmet düzeylerine bağlı olmaksızın, diğer bir deyişle, üretimden/verilen hizmetten bağımsız olarak yapılangiderlerdir. Faiz giderleri, amortismanlar, sigorta ve vergiler ile yönetici maaşları firmalarınsabitgiderlerineörnek verilebilir. Bugiderleriş hacmindenbağımsız,yapılmasızorunluolangiderlerdir. Değişken giderler, bir dönem içinde iş hacmine bağlı olarak değişiklik gösteren giderlerdir. Değişken giderler üretim/verilen hizmet miktarındaki değişmelere paralel olarak değişme gösterirler. Bu tür giderler, firmanın üretim ve satış düzeyi arttıkça artar, düştükçe azalır. En önemli değişken gider kalemleri; hammadde, direkt işçilikle firma malzemesi ve yardımcı madde gibi materyaldir. Kara geçiş analizi varsayımlarında bahsettiğimiz gibi sabit giderler iş hacminden bağımsız sabit kabul edilirken, değişken giderler iş hacmine bağlı olarak doğrusal bir şekilde artmaktadır. Satış gelirleri de aynı şekilde iş hacmine bağlı olarak doğrusal bir şekildeartanbirunsurdur. Kara geçiş analizi, deneme yanılma yöntemi, grafiksel yöntem ve cebirselyöntemşeklindehesaplanabilir. Deneme- yanılma yöntemi ile kara geçiş noktasının hesaplanması için değişik satış miktarlarında faiz vergiden önceki kar tutarı hesaplanarak faiz ve vergiden önceki karın sıfıra eşit olduğu noktadakisatışmiktarıkarageçişnoktasıolarakbelirtilir. Örnek: Birim satış fiyatı 100 TL, birim değişken gideri 50 TL ve toplam sabit giderleri 25.000 TL olan bir işletmenin kara geçiş noktasınındenemeyanılmayöntemiilehesaplayınız. 1 2 3 4 5 6 7 Satış Miktarı Birim Satış Fiyatı(TL) Gelir (1*2) TL Sabit Gider (TL) Değişken Gider (TL) Gider (4+5) (TL) FVÖK (3-6) (TL) 200 100 20.000 25.000 10.000 35.000-15.000 300 100 30.000 25.000 15.000 40.000-10.000 400 100 40.000 25.000 20.000 45.000-5.000 500 100 50.000 25.000 25.000 50.000 0 600 100 60.000 25.000 30.000 55.000 5.000 700 100 70.000 25.000 35.000 60.000 10.000 2

Kara Geçiş Analizi GELİR VE GİDERLER 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 Grafik Gösterimi Kara Geçiş Kar Gelirler (Satış Hasılatı) = Birim Satış Fiyatı x Satış Miktarı = Sabit + Değişken = Sabit + [Satış Miktarı x Birim Değişken ] Kar = Gelirler ş ş ı = ş ş ı ış = ğ ş ğ ş 0 1 2 3 4 5 6 7 ÜRETİM VEYA SATIŞ MİKTARI 3 Gelir TL 4 Sabit Gider (TL) 6 Gider (TL) ş ş ı ış h = ğ ş ş 14 Örnek: Sabit giderleri 20.000 TL, birim satış fiyatı 2 TL ve birim başına değişken gideri 1,5 TL olan bir işletmenin başabaş noktasını, birim ve satış hacmi olarak hesaplayarak grafikte gösteriniz. F q = P -V 2 0.0 0 0 KGN q = = 40.000 birim 2-1,5 2 0.0 0 0 KGN = =80.000 TL 1,5 1-2 Birden Fazla Ürün Üretilmesi Durumunda Birden fazla üretilmesinin söz konusu olduğunda her bir ürün için kara geçiş noktası hesaplanmaz. Bunun yerine; her bir ürünün toplam satış hacmi içindeki payı ve her bir ürüne ait V/P (değişken gider oranı) nın bilinmesi durumunda, ürünlerin toplamiçindekipayıiledeğişkengideroranı çarpılaraktoplanır. Birden Fazla Ürün Üretilmesi Durumunda Örnek: sabit giderleri 104.000 TL olan XYZ işletmesi üç adet ürün üretmektedir. Her bir ürünün toplam satışlar içerisindekipayıvebu ürünlereaitv/poranlarıaşağıdakigibidir. Ürün Çeşidi Tahmini Tahmini Satış Satış Satış Satış V/P Tutarı Tutarı (TL) (TL) İçindeki İçindeki Payı Payı V/P Ağırlıklı V/P A 100.000 100.000 %20 %20 %60 %60 0,12 BB 180.000 180.000 %36 %36 %40 %40 0,144 CC 220.000 220.000 %44 %44 %50 %50 0,22 1 0 4.0 0 0 KGN = = 201.550 TL 1-0,4 8 4 0,484 Birden Fazla Ürün Üretilmesi Durumunda Örnek: sabit giderleri 104.000 TL olan XYZ işletmesi üç adet ürün üretmektedir. Her bir ürünün toplam satışlar içerisindekipayıvebu ürünlereaitv/poranlarıaşağıdakigibidir. Her bir ürünün satış hacmi içindeki payının değişmeyeceği varsayılırsa kara geçiş noktasındaki her bir ürüne ait satış tutarı aşağıdakigibihesaplanabilir. Ürün Çeşidi KGN Satış Tutarı (TL) Satış İçindeki Payı Satış Tutarı A 201.550 %20 40.310 B 201.550 %36 72.558 C 201.550 %44 88.682 201.550 3

Birden Fazla Ürün Üretilmesi Durumunda Örnek: sabit giderleri 104.000 TL olan XYZ işletmesi üç adet ürün üretmektedir. Her bir ürünün toplam satışlar içerisindekipayıvebu ürünlereaitv/poranlarıaşağıdakigibidir. Her bir ürünün satış hacmi içindeki payının değişmeyeceği varsayılırsa kara geçiş noktasındaki her bir ürüne ait satış tutarı aşağıdakigibihesaplanabilir. Ürün Çeşidi KGN Satış Tutarı (TL) V/P KGN de Değişken (TL) A 40.310 %60 24.186 B 72.558 %40 29.023 C 88.682 %50 44.4341 Değişken 97.550 Sabit 104.000 Maliyet 201.550 Hedef Kar Üzerinden Kara Geçiş İşletmenin kullanmış olduğu yabancı kaynaklar için ödeyeceği faizin ve sermayedarın koymuş oldukları sermaye üzerinden hedefledikleri kar tutarının dikkate alınması halinde kara geçiş noktasıaşağıdakigibihesaplanır. F + F aiz Ö d em eleri + Ö n g ö rü len K ar H ed efi = V 1 - P Hedef Kar Üzerinden Kara Geçiş Örnek: sabit gideri 2.400 TL olan bir işletmede birim satış fiyatı 80TLve birim değişkengider40tl dir. İşletmenin%16faizli 1.000 TL lik uzun vadeli borcu bulunmaktadır. İşletmenin borcunun faizini dikkate alarak kara geçiş noktası TL ve birim cinsidenhesaplayınız. U zu n V ad eli B o rcu n F aizi = 1.0 0 0 x 0,1 6 = 1 6 0 2.4 0 0 + 1 6 0 = = 5.1 2 0 4 0 1-8 0 2.4 0 0 + 1 6 0 Q = = 6 4 b irim 8 0-4 0 Hedef Kar Üzerinden Kara Geçiş Örnek: sabit gideri 2.400 TL olan bir işletmede birim satış fiyatı 80TLve birim değişkengider40tl dir. İşletmenin%16faizli 1.000 TL lik uzun vadeli borcu bulunmaktadır. 800 TL VÖK kar elde etmek isteyen işletmenin borcunun faizini ve VÖK da dikkate alarak kara geçiş noktası TL ve birim cinsiden hesaplayınız. U zu n V ad eli B o rcu n F aizi = 1.0 0 0 x 0,1 6 = 1 6 0 V Ö K = 8 0 0 0 2.4 0 0 + 1 6 0 + 8 0 0 = = 6.7 2 0 4 0 1-8 0 2.4 0 0 + 1 6 0 + 8 0 0 Q = = 8 4 b irim 8 0-4 0 Nakit Harcamaları Karşılama Bir işletmede değişken ve sabit giderler arasında para çıkışı gerektirmeyen giderler var ise bunların hesaplamaya dahil edilmesigerekmektedir. Sabit giderler; para çıkışı gerektiren ve para çıkışı gerektirmeyen giderler şeklinde ayrılır. Para çıkışı gerektirmeyen giderlere en güzelörnekamortismanlardır. Bu durumda nakit başabaş noktası aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır. F - A Q = P - V F - A = V 1 - P A = N ak it çık ışı g erek tirm eyen g id erler Nakit Harcamaları Karşılama Örnek: işletmenin toplam sabit giderlerinin tutarı 60.000 TL olup, bunun 20.000 TL lik kısmı nakit çıkışı gerektirmeyen giderlerdir. Birim satış fiyatının 100 TL, birim değişken giderlerin ise 50 TL olduğu dikkate alınarak bu işletmenin nakit harcamalarını karışlamanoktasınıhesaplayınız. 6 0.0 0 0 KGN Q = = 1.200 Adet 1 0 0-5 0 6 0.0 0 0 KGN = = 120.000 TL 5 0 1-1 0 0 N akit çıkışı gerektirm eyen giderler düşüldükten sonra 60.000-20.000 KGN Q = = 800 Adet 1 0 0-5 0 60.000-20.000 = = 8 0.0 0 0 5 0 1-1 0 0 4

Doğrusal Olmayan Başabaş Doğrusal Olmayan Başabaş Kara geçiş noktası analizinde bazı varsayımların gerçekçi olmaması nedeniyle analiz sınırlılıklar taşımaktadır. Gerçekçi olmayan varsayımlar birim satış fiyatının ve birim değişken giderlerin üretim düzeyine göre değişmeyeceği varsayımlarıdır. Bu varsayımları değişebileceğini dikkate aldığımız da toplam gelir ve toplam giderlerin doğrusal değil eğrisel özellik gösterecektir. Gelirler Kar Gelirler Sabit 25 Kara Geçiş En Çok Kar a Geçiş Üretim miktarı Faaliyeti Durdurma Bir işletmenin kara geçiş noktası ile faaliyeti durdurma noktası birbirinden farklıdır. Bir işletme kısa sürede zarar bile etse, değişken giderler karşılandığı sürece faaliyetine devam etmelidir. Bir işletmede faaliyeti durdurma noktası, birim satış fiyatının ortalama birim değişken giderlerin altına düştüğü noktadır. Kaldıraç Analizleri 27 Faaliyet Derecesi: Bir işletmede sabit ve değişken giderlerinoranınınişletmekarınaetkisinigösterenhesaplamadır. Yüksek sabit giderler işletmelerin daha fazla sermaye kullanması ve dolayısıyla işçiliğin az olması sebebiyle daha az değişken giderlerilefaaliyetgöstermesisonucunuortayaçıkartır. Sanayi sektörü gibi sermaye yoğun iş kollarında sabit giderler yüksektir, hizmet sektörü gibi emek yoğun iş kollarında ise sabit giderlerdüşükdeğişkengiderleryüksektir. Değişken giderleri yüksek olan işletmelerin kara geçiş noktasına ulaşmaları daha düşük iş hacimlerinde mümkünken; sabit giderleri yüksek olan işletmelerde kara geçiş noktasına ulaşmaları dahayüksekişhacimlerindemümkünolmaktadır. Fakat sabit giderleri yüksek olan işletmelerin önemli bir avantajı bulunmaktadır. Sabit giderler değişken giderlerden yüksekse işletmenin iş hacminde(satışlarında) yaşanacak küçük değişikliklerkarlılığıçokdahayüksekorandaetkileyecektir. 5

Bir işletmenin belli bir üretim düzeyindeki faaliyet kaldıraç derecesi, vergiden önceki kardaki göreli değişmenin (FVÖK), kardaki göreli değişmeye yol açan satış gelirlerindeki değişmeye bölünmesiylebulunur. F V Ö K % d e ğ işm e F A K D = S atışla rd ak i % d e ğ işm e Q (P -V ) F A K D = Q (P -V ) - F Q = Ü retim M ik ta r P = B irim F iyat V = B irim D e ğ işk e n G id e r F= T oplam Sabit G iderler Örnek: sabit gideri 500.000 TL olan bir işletmenin birim satış fiyatı 100 TL, birim değişken gideri ise 50 TL dir. Bu işletme 12.000 birimlik üretim ve satış düzeyindeki faaliyet kaldıraç derecesi nedir? Yorumlayınız. Q (P -V ) F A K D = Q (P -V ) - F 1 2.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) F A K D = 6 1 2.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) - 5 0 0.0 0 0 32 Üretilen ve satılan miktar artıkça faaliyet kaldıraç derecesinin azaldığı görülmektedir. 1 2.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) F A K D 1 2.0 0 0 = 6 1 2.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) - 5 0 0.0 0 0 1 5.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) F A K D 1 5.0 0 0 = 2, 5 1 5.0 0 0 x (1 0 0-5 0 ) - 5 0 0.0 0 0 1 8.1 5 0 x (1 0 0-5 0 ) F A K D 1 8.1 5 0 = 2, 2 2 1 8.1 5 0 x (1 0 0-5 0 ) - 5 0 0.0 0 0 1 9.9 6 5 x (1 0 0-5 0 ) F A K D 1 9.9 6 5 = 2 1 9.9 6 5 x (1 0 0-5 0 ) - 5 0 0.0 0 0 Yorum: Faaliyet kaldıraç derecesinin 6 olması satışlardaki % 1 lik artışın FVÖK % 6 artıracağını ifade eder. Satışlardaki % 1 lik azalış FVÖK % 6 azaltacağını ifade eder. 33 Sonuç: Not: Yüksek sabit maliyetler firmaların daha fazla sermaye kullanması ve dolayısıyla işçiliğin az olması yüzünden daha az değişken giderler ile faaliyet göstermesi sonucunu ortaya çıkartır. Bundan sonraki örneğimizde işletmelerin sabit giderleri artarken işçiliği ifade eden değişken gider göreceli olarak azalacaktır. Farklı Firmaların i ve Faaliyet Kaldıraç Dereceleri Aşağıdaki tablolarda firmalara ait çeşitli veriler verilmiştir. Bu verilerle işletmelerin faaliyet kaldıraç derecelerindeki farklılıklar gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. A Firması Satış Fiyatı 2 TL Sabit i:20.000 TL B Firması Satış Fiyatı 2 TL Sabit i:40.000 TL C Firması Satış Fiyatı 2 TL Sabit i:60.000 TL Değişken i:1,5 TL Değişken i:1,2 TL Değişken i:1tl 6

A Firması A Firması Satış Miktarı Sabit Değişken Gelirler Kar veya 0 20.000 0 20.000 0-20.000 20.000 20.000 30.000 50.000 40.000-10.000 40.000 20.000 60.000 80.000 80.000 0 60.000 20.000 90.000 110.000 120.000 10.000 80.000 20.000 120.000 140.000 160.000 20.000 100.000 20.000 150.000 170.000 200.000 30.000 120.000 20.000 180.000 200.000 240.000 40.000 Gelirler ve 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 BBN 80.000 50.000 20.000 0 0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000 120.000-50.000 Satış Miktarı (Birim) Sabit Kar veya Gelirler B Firması B Firması Satış Miktarı Sabit Değişken Gelirler Kar veya 0 40.000 0 40.000 0-40.000 20.000 40.000 24.000 64.000 40.000-24.000 40.000 40.000 48.000 88.000 80.000-8.000 50.000 40.000 60.000 100.000 100.000 0 60.000 40.000 72.000 112.000 120.000 8.000 80.000 40.000 96.000 136.000 160.000 24.000 100.000 40.000 120.000 160.000 200.000 40.000 Gelirler ve 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 BBN 50.000 40.000 0 0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000 120.000-50.000 Sabit Kar veya Gelirler -100.000 Satış Miktarı (Birim) C Firması C Firması Satış Miktarı Sabit Değişken Gelirler Kar veya 0 60.000 0 60.000 0-60.000 20.000 60.000 20.000 80.000 40.000-40.000 40.000 60.000 40.000 100.000 80.000-20.000 60.000 60.000 60.000 120.000 120.000 0 80.000 60.000 80.000 140.000 160.000 20.000 100.000 60.000 100.000 160.000 200.000 40.000 120.000 60.000 120.000 180.000 240.000 60.000 Gelirler ve 300.000 250.000 200.000 150.000 BBN 100.000 50.000 0 0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000 120.000-50.000 Sabit Kar veya Gelirler -100.000 Satış Miktarı (Birim) 7

Yukarıdaki B firmasının 100.000 birim satış miktarı ile ilgili örnek formülle çözersek 100.000(2-1,2) ÇKD= =2 100.000(2-1,2)-40.000 Bu sonuç B işletmesinde satış tahmini 100.000 birimden %1 lik saptığı taktirde karlılığın %2 sapacağı anlamına gelmektedir. Yukarıdaki formül kullanılarak üç firmanın 80.000 birimlik satış miktarı için çalışma kaldıraç dereceleri A firması için 2, B firması için 2,7, C firması için 4 bulunacaktır. Aşağıdaki tabloda örnek daha ayrıntılı açıklanacaktır. Sonuç: A Firması B Firması C Firması 1)80.000 birimde net faaliyet karı 20.000 24.000 20.000 2)100.000 birimde net faaliyet karı 30.000 40.000 40.000 3)Net Faaliyet Karındaki % değişme (1-2)/2 % 50 % 67 %100 Satış Miktarındaki değişme % 25 %25 %25 Dolayısıyla, satış tahmini 80.000 birimden % 1 farklı olursa kar; A işletmesinde % 2, B işletmesinde % 2,7, C işletmesinde % 4 farklı olacak demektir. Çünkü C de sabit giderler daha fazladır. Çalışma Kaldıraç Derecesi 2 2,7 4 Finansal Kaldıraç Derecesi Finansal Kaldıraç Analizi Bir işletmenin borçlanmasının karlılığını ne derece etkileyeceğini gösteren analiz tekniği finansal kaldıraç analizidir. Belirli bir satış düzeyindeki FVÖK deki % değişimin, hisse başına düşen karda % kaçlık bir değişime yol açacağını gösterir. H isse B aşın a K ard a k i % d e ğ işim F İK D = FV Ö K % değişim F V Ö K F İK D = F V Ö K - C C = F aiz G id erle ri Q (P -V ) - F F İK D = Q (P -V ) - (F + C ) 8

Finansal Kaldıraç Derecesi Finansal yönetici yapacağı yatırımın verimini kullanacağı fonun maliyetinden yüksek olmak şartıyla borç ve özkaynak arasında seçim yaparken özellikle maliyeti daha düşük olanı tercih edecektir. Şayet borçlanmanın maliyeti daha düşükse (ki genellikle böyledir) yönetici ihtiyaç duyacağı fonları borçlanarak sağlayacak ve böylece öz sermayenin karlılığı artacaktır. Böylece borç kullanımı artıkça toplam sermayenin maliyeti azalırken öz sermayenin karı yükselecektir. Buna Finansal Kaldıraç denilmektedir. Finansal Kaldıraç Derecesi Örnek: FVÖK ü 500.000 TL ve faiz gideri 250.000 TL olan bir işletmenin finansal kaldıraç derecesi nedir? F V Ö K F İK D = F V Ö K - C 5 0 0.0 0 0 FİK D = 2 5 0 0.0 0 0-2 5 0.0 0 0 Finansal kaldıraç derecesi 2 nin ifade ettiği şey FVÖK deki %1 değişimin hisse başına kazancı %2 değiştireceğidir. Finansal Kaldıraç Derecesi Örnek: satışları 100.000 adet olan bir işletmede ürün satış fiyatı 25 TL dir ve değişken gider ise 5 TL dir. İşletmenin toplam sabit gideri 1.500.000 TL dir. Borç için ödenecek faiz tutarı 250.000 TL dir. Özkaynağı 500.000 TL olan işletmede finansal kaldıraç derecesini hesaplayarak FVÖK nin % 20 artması durumunda hisse başına karın nasıl etkileneceğini değerlendiriniz. 100.000 (25-5 ) - 1.500.000 FİK D = 2 1 0 0.0 0 0 (2 5-5 ) - (1.5 0 0.0 0 0 + 2 5 0.0 0 0 ) Finansal kaldıraç derecesi 2 nin ifade ettiği şey FVÖK deki %20 değişimin hisse başına kazancı %40 değiştireceğidir. (Bileşik) Kaldıraç Bir işletmenin giderleri arasında sabit giderlerin yüksek tutarda olması faaliyet kaldıraç etkisine, finansman kaynakları arasında borcun bulunması ise finansal kaldıraç etkisine yola açmaktadır. Finansal kaldıraç, faaliyet kaldıraç ile birlikte satışlardaki değişikliğin, özsermaye karlılığı üzerindeki etkisini belirlemek için FAKD ve FİKD sinni çarpımından oluşan (Bileşik) Kaldıraç Derecesi hesaplanır. T K D = F A K D x F İ K D T K D = Q x ( P - V ) Q x ( P - V ) ( F C ) 52 (Bileşik) Kaldıraç XYZ işletmesinin 10.000 adet satış adedinde birim satış fiyatı 50 TL dir. Birim değişken gider 20 TL, sabit gideri 200.000 TL ve faiz gideri 20.000 TL dir. Bileşik kaldıraç derecesini hesaplayınız. 1 0.0 0 0 x (5 0-2 0 ) T K D = = 3,7 5 1 0.0 0 0 x (5 0-2 0 )-(2 0 0.0 0 0 + 2 0.0 0 0 ) = 0,1 2 x 3, 7 5 0, 4 5 Satışlarda meydana gelecek % 12 lik bir artış dönemin özkaynakların karlılığını % 45 artmasına neden olur. Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 53 54 9