ÖZLÜCE ORTAOKULU 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI TÜBİTAK 4006 BİLİM FUARI PROJESİ İNEBOLU GENELİ ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ OKUMA ALIŞKANLIĞI ANKETİ ALTAN YILMAZ ÖZLÜCE ORTAOKULU TÜRKÇE ÖĞRETMENİ MÜRÜVVET ÖZTÜRK ÖZLÜCE ORTAOKULU 8/A SINIFI ÖĞRENCİSİ DENİZHAN ŞENTÜRK ÖZLÜCE ORTAOKULU 8/A SINIFI ÖĞRENCİSİ
İNEBOLU GENELİ ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ OKUMA ALIŞKANLIĞI ANKETİ BULGULAR İnebolu Geneli Ortaöğretim Öğrencileri Okuma Alışkanlığı Anketi Ocak 2015 tarihinde uygulanmıştır. Anket İnebolu daki ortaöğretim kurumlarına gönderilmiş, bu kurumlardaki öğretmenler tarafından bazı sınıflara uygulanmış ve doldurulan form geri toplanmıştır. İnebolu Geneli Ortaöğretim Öğrencileri Okuma Alışkanlığı Anketi orta öğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığını, ilçe kütüphanesini kullanma oranını,kitap okumaya etki eden ve kitap okumayı engelleyen unsurları belirlemek için uygulanmıştır. Ankete 422 ortaöğretim öğrencisi katılmıştır. İnebolu Geneli Ortaöğretim Öğrencileri Okuma Alışkanlığı Anketi nden elde edilen veriler SPSS v19 kullanılarak istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Niteliksel verilere ilişkin soruların analizi için her ifadeye sayısal bir değer verilip sorular nicele dönüştürülmüş ve değerlendirilmiştir. Örneğin; kitap fiyatlarının pahalı olup olmadığı sorusunun analizi için evet= 1, hayır= 2,kısmen=3 olarak kodlanmıştır. Veriler değerlendirilmeden önce bilgisayara girilen verilerin, eksiksiz ve yanlışsız girilip girilmediği kontrol edilmiştir. Bazı anket maddelerinin cevaplanmadığı görülmüş, eksik maddeler üzerinde herhangi bir işlem yapılmamıştır. Maddelere verilen cevaplar dizisinin frekansları ve bu değerin yüzde olarak karşılıkları hesaplanmıştır. Özlüce Ortaokulu 8/A sınıfı öğrencileri Denizhan ŞENTÜRK ve Mürüvvet ÖZTÜRK isimli öğrencilerimiz ile birlikte hazırlanan ve değerlendirilen bu ankette profesyonel düzeyde bir değerlendirme yapılamadığı için tesadüfi seçilen maddelerin analizi, standart sapma, ranj, aritmetik ortalama, iç tutarlılık vb. değerleri hesaplanmamıştır. İnebolu Geneli Ortaöğretim Öğrencileri Okuma Alışkanlığı Anketi ne katılım gösteren 422 ortaöğretim öğrencisinin sorulara verdikleri cevaplar neticesinde yanıtların frekansları ve yüzde olarak karşılıkları hesaplanmış, tablolar halinde aşağıda sunulmuştur. YAŞ GRUBUNUZ? Valid 10-19 420 99.5 20-29 2 0.5 EN SON NE ZAMAN KİTAP OKUDUNUZ? Valid 1 HAFTA ÖNCE 282 66.8 1 AY ÖNCE 72 17.1 3 AY ÖNCE 21 5.0 3 AYDAN DAHA FAZLA 47 11.1 1
NE TüR KiTAPLAR OKUYORSUNUZ? Valid ROMAN-HİKAYE 373 88.3 PSİKOLOJİ-SOSYOLOJİ 9 2.1 SİYASİ-TARİHİ 19 4.5 MAKALE-DENEME 4 0.9 DİN-FELESFE 7 1.7 ŞİİR 6 1.4 DİĞER 4 0.9 KİTAP OKUMANIZDA ETKİN OLAN EN ÖNEMLİ ETMEN NEDİR? Valid OKUL ÖDEVİ 89 21.0 ARKADAŞ TAVSİYESİ 97 23.0 KİTAPÇIDA BEĞENMEM 118 27.9 KİTAP HAKKINDA YAZILMIŞ TANITIM YAZISI 67 15.9 ÖĞRETMEN TAVSİYESİ BOŞ VAKİTLERİMİ DEĞERLENDİRMEK DİĞER 11 7 33 2.0 0.1 SiZCE KiTAP OKUMAK insana NE KAZANDIRIR? Valid KÜLTÜRÜMÜ ARTIRIR 103 24.4 KELİME HAZİNEMİ GELİŞTİRİR 207 49.1 HAYAL DÜNYAMI GELİŞTİRİR 88 20.9 DİĞER 24 5.7 2
KİTAP ALMAK BÜTÇENİZDE ÖNEMLİ BİR YER TUTUYOR MU? Valid EVET 74 17.5 HAYIR 195 46.2 KISMEN 153 36.3 YAŞADIĞINIZ ŞEHiRDE BULUNAN HALK KüTüPHANESiNE HANGi SIKLIKLA GiDERSiNiZ? Valid HİÇ 261 61.8 AYDA BİR KEZ 106 25.1 AYDA İKİ KEZ 30 7.1 AYDA ÜÇ KEZ 8 1.9 AYDA DÖRT KEZ VE DAHA FAZLA 17 4.0 SİZCE KİTAP OKUMAYA ENGEL OLAN UNSURLAR NELERDİR? Valid TELEVİZYON-BİLGİSAYAR-TELEFON 231 EV İŞLERİ 9 ÖDEVLERİN YOĞUNLUĞU 107 SINAVLAR TEMBELLİK-İSTEKSİZLİK DİĞER 64 8 Total 422 3
EVİNİZDE KAÇ ADET KİTAP VAR? Valid 1-9 ADET 144 34.1 10-19 ADET 99 23.5 20-29 ADET 59 14.0 30 VE DAHA FAZLA 120 28.4 YERLİ YAZARLARI MI YABANCI YAZARLARI MI TERCİH EDERSİNİZ? Valid YERLİ 106 25.1 YABANCI 44 10.4 FARK ETMEZ 272 64.5 SiZCE KiTAP FiYATLARI PAHALI MI? Valid EVET 178 42.2 HAYIR 60 14.2 KISMEN 184 43.6 OKUDUĞUNUZ BİR KiTABI ARKADAŞINIZA VEYA TANIDIĞINIZ BiRiNE TAVSiYE ETTiNiZ Mi? Valid EVET 264 62.6 HAYIR 158 37.4 4
ŞİMDİYE KADAR KAÇ KİTAP OKUDUNUZ? Valid 1-19 ADET 184 43.6 20-49 ADET 103 24.4 50-99 ADET 77 18.2 100 ve üstü 58 13.7 BiR KiTABI iki DEFA OKUDUĞUNUZ OLDU MU? Valid EVET 275 65.2 HAYIR 147 34.8 OKUDUĞUNUZ KİTAPLARI SEÇMENİZDE ETKİLİ OLAN FAKTÖR NEDİR? Valid KONUSU 301 71.3 YAZARI 16 3.8 KİTAPLA İLGİLİ TANITIM 41 9.7 TAVSİYE 64 15.2 HANGİ SIKLIKLA KİTAP SATIŞ YERLERİNE GİDERSİNİZ? Valid AYDA 1 KEZ 273 64.7 AYDA 2 KEZ 69 16.4 HAFTADA 1 KEZ 31 7.3 HAFADA 2 KEZ 18 4.3 HAFTADA 3 VE DAHA FAZLA 31 7.3 5
KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINIZIN OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ? Valid EVET 253 60.0 HAYIR 169 40.0 SİZE GÖRE KİTAP OKUMAYI HANGİSİ DAHA ETKİLİ TEŞVİK EDER? Valid TELEVİZYON 37 8.8 GAZETE-DERGİ 49 11.6 ANNE-BABA 101 23.9 ARKADAŞ 167 39.5 ÖĞRETMEN 56 13.3 TEÇVİK GEREKMEZ 12 0.2 Hazırlanan tablolar aşağıdaki şekilde grafik haline getirilmiştir. 6
7
8
9
10
11
Yaptığımız anket çalışmasına göre; SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Ankete katılan öğrencilerin %33 lük kısmı En son ne zaman kitap okudunuz? sorusuna, 1 ay önce ve daha fazla cevabını vermiştir. Ne tür kitaplar okuyorsunuz? sorusuna verilen cevaplardan okunan kitapların %88 lik kısmını roman ve hikaye kitaplarının oluşturduğu görülmüştür. Kitap okumanızda etkili olan en önemli etmen nedir? sorusuna öğrencilerin %21 lik kısmı okul ödevi,%28 lik kısmı kitapçıda beğenmem cevabını vermiştir. Öğretmen tavsiyesi cevabını veren öğrenciler sadece %2 lik kısmı oluşturmuştur. Bu veri öğretmenlerin, öğrencilerin kitap okumasındaki etkisinin yetersiz olduğu kanısını oluşturmaktadır. %23 gibi önemli bir kısmı arkadaş tavsiyesi cevabını vermiş olması kitap okuma konusunda arkadaş etkisinin önemini ortaya koymuştur. Sizce kitap okumak insana ne kazandırır? sorusunda öğrencilerin %49 u kelime hazinemi geliştirir, %24 ü kültürümü artırır, %21 i ise hayal dünyamı geliştirir seçeneklerini işaretlemiştir. Öğrencilerin sadece %18 kısmı kitap almanın bütçesinde önemli bir yer tuttuğunu belirtmiştir. Anketimizin en dikkat çekici sonuçlarından birini Yaşadığınız şehirdeki halk kütüphanesine hangi sıklıkla gidersiniz? sorusuna verilen cevaplar oluşturmuştur. Verilen cevaplara göre öğrencilerin %62 si halk kütüphanesine hiç gitmemiştir.%25 lik kısım ise ayda sadece 1 kez gittiğini belirtmiştir. Hiç şüphesiz teknolojinin gelişmesiyle bilgiye ulaşımın kolaylaştığı günümüzde öğrencilerin halk kütüphanesine rağbet göstermemesi ülkemiz genelinde de görülen bir durumdur. Buna rağmen ilçe merkezinde bulunan İnebolu daki neredeyse her liseye yürüme mesafesindeki halk kütüphanesine %62 lik bir kesimin hiç gitmem demesi ele alınması gereken bir konudur. Halk kütüphanesinin öğrencilerin ilgisini çekebilecek şekilde düzenlenmesi ve vakitlerini geçirebilecekleri bir yer haline getirilmesi kütüphaneye ilginin artmasını sağlayacağını düşünmekteyiz. Kitap okumaya engel olan en önemli unsur nedir? sorusuna verilen cevaplardan televizyon, internet ve telefonun %55 lik oranla kitap okumaya en önemli engel olarak görüldüğü belirlenmiştir.%25 lik kısım ödevlerin yoğunluğunu, %15 lik kısım da sınavları sebep göstermiştir. Bu da öğrenci başarısının yazılı yoklama ve çoktan seçmeli sınavların başarısına endeksli eğitim sistemimizin kitap okumayı engelleyen ciddi bir unsur olarak görülmesine neden olmuştur diyebiliriz. Evinizde kaç adet kitap var? sorusuna verilen cevapların sadece %28 lik kısmı 30 ve daha fazla cevabını vermiştir. %72 lik kısmın %34 ü 1-9 adet,%24 lük kısmı 10-19 adet,%14 lük kısmı 12
ise 20-29 adet cevabını vermiştir. Bu sonuçlara göre %72 gibi önemli bir öğrenci oranının evinde küçük bir kitaplık oluşturacak kadar kitap bulunmadığı anlaşılmaktadır. Kitap okuma alışkanlığı konusunda şüphesiz önemli bir etmen de kitap fiyatlarıdır. Ankete katılanların %42 si gibi büyük bir kısmı kitap fiyatlarını pahalı bulmaktadır.%44 ü kısmen pahalı bulmakta,%14 ü ise pahalı olduğunu düşünmemektedir. Ankete katılanların %63 ü okuduğu kitabı bir başkasına tavsiye ettiğini belirtmiştir. Tavsiye edenlerin %90 lık kısmı arkadaşına tavsiye ettiğini söylemiştir. Öğrencilerin %44 ü şimdiye kadar 1-19 adet kitap okuduğunu,%24 ü 20-49 adet kitap okuduğunu belirtmiştir. Bu %68 lik kısmın ortalama 10.sınıf öğrencisi olduğu düşünülürse öğrencilerin 1.sınıftan itibaren okuduğu kitapların 1 yılda ortalama 5 adeti bulmadığı anlaşılmaktadır. Sizce kitap okumayı kim daha etkili teşvik eder? sorusuna verilen cevapların %39 u arkadaş,%24 ü anne-baba,%13 ü de öğretmen cevabını vermiştir. Öğretmen teşviğinin %13 te kalması düşündürücü bir durumdur. Anne-baba teşviğiyle okuma alışkanlığı kazanan öğrencilerin dolaylı olarak arkadaş teşviğine de katkı sağlayacak olması bu konuda anne ve babalara ne kadar önemli görev düştüğünü göstermektedir. Hangi sıklıkla kitap satış yerlerine gidersiniz? sorusuna öğrencilerin %65 lik kısmı ayda 1 kez, %17 lik kısmı ayda 2 kez, %7 lik kısmı haftada 1 kez, %4 lük kısım haftada 2 kez, %7 lik kısım ise haftada 3 kez cevabını vermiştir. Bu verilere bakıldığında İnebolu daki lise öğrencilerinin ayda en az bir kez kitap satış yerlerine gittiği anlaşılmaktadır. Bu sevindirici bir durumdur fakat göz önünde bulundurulması gereken bir ayrıntı söz konusudur. Şöyle ki : İnebolu da sadece kitap satan bir kitapçı bulunmamaktadır. Öğrenciler kitap ihtiyaçlarını genellikle kırtasiyelerden karşılamaktadır. İnebolu daki kırtasiyelerin aylık kazançlarının ortalama %10 unu satılan kitaplar oluşturmaktadır. Bu %10 un sadece %1 ine yakın kısmını ortaöğretim öğrencilerine yönelik kitaplar oluşturmaktadır. Bu verilerden elde edilen sonuca göre İnebolu daki ortaöğretim öğrencilerinin kırtasiyelere gitmelerinin genel sebebinin kitap almaktan ziyade kırtasiye ihtiyaçlarını karşılamak olduğu söylenebilir. Anketimizin bir diğer sorusuna göre İnebolu daki 422 ortaöğretim öğrencisinin %60 ı kitap okuma alışkanlığının olduğunu düşünmektedir. %40 ın okuma alışkanlığına sahip olmadığını düşünmesi de ele alınması gereken ciddi bir konudur. Özlüce Ortaokulu öğrencilerinin, Türkçe Öğretmeni Altan YILMAZ rehberliğinde 2015 yılı Tübitak 4006 Bilim Fuarı için uygulamış olduğu İnebolu Genelindeki Ortaöğretim Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı Anketi 422 öğrencinin katılımıyla gerçekleşmiştir. İnebolu genelinde toplam 1740 ortaöğretim öğrencisinin olduğu göz önüne alınırsa örneklem grubumuzun sınırlı olduğu söylenebilir. Bunun yanında temel istatistik verilerinden sadece frekans ve yüzde değerlerini kullanmış olmamız anketimizin eksik kalan bir diğer yönüdür. Şüphesiz kapsamı genişletilmiş, geçerliliği ve güvenilirliği artırılmış bir çalışma İnebolu daki ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığına daha iyi ışık tutacaktır. Ortaokul öğrencileriyle beraber yapmış olduğumuz bu çalışmamızın İnebolu daki okuma oranının artmasına yönelik daha geniş çaplı araştırmalar için bir giriş çalışması olmasını dileriz.. Altan YILMAZ Denizhan ŞENTÜRK Mürüvvet ÖZTÜRK Özlüce Ortaokulu Türkçe Öğretmeni 8/A Sınıfı Öğrencileri 13